Het Overzicht. Collection Complète 1921-1925

Kathéchéô aan den Kunstliefhebber

1.

Weet dat de burgerlijke kunstkritieker u op den dwaalweg leidt. Zijne uitspraken zijn tendentieus, omdat hij steeds de kleine doekjes bewonderenswaardig vindt. (Ieder kunstliefhebber weet dat de kritieker eene verzameling heeft en likwideert aan een goedkoop prijsje.)

2.

Neem geene kinderen noch boerenbloedverwanten mee naar moderne kunsttentoonstellingen. Zij zouden u voor dom aanzien wanneer zij hoorden dat gij niets begrijpt.

3.

Zeg niet voor een konstruktief werk: ik versta er niets van. Het werkt nooit op uw verstand, wel op uwe sensitiviteit, en dit doet het stellig, ook wanneer gij er niets van gewaar wordt. Doch om u den luxus te veroorlooven het te verstaan, moet gij heel wat verstandiger zijn.

4.

Zeg niet over konstruktief kunstwerk: het volstaat niet. Dit recht hebt gij niet, want gij deedt nooit iets beter. Kunstenaars zelf mogen dit van eigen werk zeggen, en dan zingen de engeltjes in den hemel.

5.

Houd niet méér van eene plastiek waarop objectiviteiten voorkomen dan van een konstruktief werk. Het bewijst uwe verdorvenheid tegenover het plastisch genieten, uwe begeerte naar nietig bezit, zelfs wanneer er op het beeld niets dan kromme wijven met scheve neuzen te zien zijn.

6.

Vraag niet: wat zegt dit. Plastiek is geene tooverij. Beelden of schilderijen spreken, niet. Wanneer er wat te zeggen valt zal de vervaardiger dit wel doen. Beelden moeten u roeren.

7.

Zeg niet dat konstruktieve beelden goed dekoratief zijn maar eigenlijk geene zuivere kunst. Zuivere kunst was steeds dekoratief. Wist gij dit niet? Daalt de kunstwaarde wanneer het werk op den boord van een jurk of op het vloerkleed staan moet? Is de Grieksche stoel nog niet steeds even veel waard als de Venus?

8.

Loop geene tentoonstellingen en vrienden af om nu eindelijk toch eens te begrijpen. Houd konstructieve beelden in je omgeving, geef er geene gedwongen aandacht aan en zij zullen wanneer ge stil bezonken zijt tot u komen.

9.

Is het kunstwerk slecht omdat gij het niet geniet?

10.

Moet kunstwerk op uw kommando gemaakt worden? Met welk recht verheft gij dan de stem wanneer het niet aan uwe voorbarige verwachting voldoet? Omring u dan door uw eigen geknoei, maar verlang niet dat kunstenaars uwe opvattingen uitbeelden, die gij zelf niet klaar beseft. Kunstenaars scheppen uit ingeboren drang en bieden u het resultaat in liefde aan.

Jozef Peeters.