Ilya Zdanevitch
Eens dat ik een herberg wilde verlaten en met moeite mijn overjas aantrok voelde ik een vriendelike hand die mij trachtte te helpen. Ik draaide mij om en zag een jonge mens stevig geplant op twee korte benen. Op het ogenblik dat deze mij de rug moest toekeren om iemand de doortocht vrij te laten bemerkte ik zijn glad geschoren nek en herkende eindelik Ilya Zdanevitch die reeds mijn vriend van vroeger jaren was.
Ik weet niet waar hij geboren is; enkel dit: zijn vader was een van de beste russiese fietsrenners, wiens droom het was zijn zoon tot een goed stayer op te voeden. Ongelukkiglik scheen het kind geheel van talent ontdaan te zijn. Hij werd letterkundige! Vele reizen en ongelukkige liefdes (toen was hij mooi als een engeltje) brachten hem te Parijs, waar hij zijn inirek nam ‘Au Rendez-vous des Cimentiers - Rocailleurs’ (kamer Nr 13).
Ik vergat te zeggen dat Zdanevitch ook bokser was, korrespondent tijdens de oorlog aan een groot dagblad, en student in de letteren. Nu echter is hij, als jonge mens van zowat dertig jaar, altijd goed geschoren, altijd goed gewassen, altijd goed kaal. In de prijskamp van het Reine Oor die plaats had in het Café de la Rotonde ‘sous le patronnage d'un grand quotidien, au profit des laboratoires’ behaalde Zdanevitch de eerste prijs. Het moet gezegd dat hij enkel voor de eer wilde meêdingen.
Op het kamertje dat hij bewoont ziet men een bed, een schrijftafel en een T.S.F. apparaat. Zij gelijkt op een kloostersel. Geen verwarming. Men bevriest er (-4o). Ook is de bewoner verplicht zich iedere morgen met lichaamsoefeningen te verwarmen.
's Namiddags gaat hij naar de drukkerij waar ook Apollinaire werkte, hij put in de zetbakken en maakt er zijn prachtige bladzijden en komposities die de bewondering der letterzetters uitmaken. Hij dineert in zijn hotel met enige straatventers en twee koppelaars die hij bewondert en die hem nooit bemerken. Na acht uur bezoekt Zdanevitch zijn vrienden. Hij verkiest het vrouwelik gezelschap en de twee bevalligste vrouwen van Parijs ontvangen hem: Mevrouw Salomé Halpern aan dewelke de beroemde fox-trott ‘Salomé’ is opgedragen en Mevrouw Véra Choukhaeff die men nergens ontmoet en waarvan men overal portretten vindt. Hij vertelt hen al de kletspraat van de dag en gaat tevreden heen. Rond middernacht gaat hij soms langs de Rotonde waar hij zijn beste vijanden ziet. Hij spreekt er nooit over. Ik ook niet. Niemand spreekt er over.
Zdanevitch bezoekt ook dikwijls zijn vriend Robert Delaunay, een grote man met rustig gelaat die het portret van Zdanevitch schilderde en de Eiffeltoren uitvond. Men ontmoet hem soms met zijn vrouw Sonia Delaunay-Terk op bijeenkomsten van Russen, waar hij luistert zonder iets te verstaan. Ilya geeft hem de drukproeven van al zijn boeken. Iedereen weet dat Delaunay een prachtige verzameling drukproeven bezit.
Wat is nu ten slotte Zdanevitch? De laatste zomer heeft hij veel aan sport gedaan, Aan zee oefende hij zich met mijn broeder Georges. Ilya was beter in de cross-country, maar Georges behaalde het in het springen. Anderzijds is Zdanevitch zonder het te schijnen een zeer ernstig mens. Hij spreekt alleen over dingen die hij weet. Zdanevitch weet alles.
De russiese schrijver Alexey Rémisov, beweert dat Zdanevitch een turk is en dat hij cocaïne verkoopt in de Rotonde. Het is natuurlik onwaar. Zdanevitch is noch turk noch griek.
(vertaling F. B).
VLADIMIR POZNER
Auteursrechtelijk beschermd