Het Overzicht. Collection Complète 1921-1925

[p. 154]

Wit of Zwart (Ideeën over muziek)

De werkelikheid wordt slechts tot kunst als ze in een ideële waarde omgezet wordt. De fox-trott is het realisme in de moderne muziek: het gele gevaar.

_* * _*

Muziek, hoe individueel ze ook schijne, is denkbaar als gemeenschapskunst, mits ze zich bediene van massa-eigen ellementen. De folkloristen hebben het beproefd, ze evokeerden een valse kunst van het verleden, vreemd aan de gemeenschap van hun tijd. Fox-trott, one-step, tango = de melodiese en dynamiese ziel van onze tijd, We gebruiken ze als elementen, maar bootsen ze niet na. Ziedaar het gele gevaar ontweken.

_* * _*

In de muziek is

1 - 1 een pyjama

Wat wilt ge dan met uw proef van 9. Heren Critici?

_* * _*

Virtuozen:

Ik houd van music-hal-akrobaten, maar aan een klavier vind ik ze onuitstaanbaar.

- Muziek is een sport voor de geest, niet voor de hand.

- Ik stem voor de pianist die het aandurft de ‘Première valse’ van Schmoll te spelen op een gala-avond.

- De mensen gaan nog steeds naar een koncert om muziek te ZIEN maken. Er zijn er die het goed menen, en zien met hun oren, maar ZIEN doen ze allemaal. In hun verwondering over uw koelheid bij hun enthousiasme ligt iets als: ‘Die heeft nou ogen en die hoort niet’ Nou!

_* * _*

Er zijn wijze mensen voorwie Satie een duizelingwekkend jongleur is, en die van ‘ingewikkeld en onbegrijpelik’ spreken bij Parade, maar die met de meeste pretentie over Beethoven's 9^e orakelen en Wagner's gekomplikeerdste puzlles met het vergenoegst gezicht aanhoren, pardon: ‘genieten!’

_* * _*

Muziek en litteratuur:

- Als we de densiteit onzer gevoelens konden vast leggen in cijfers, zouden we tot een meetkundige reeks komen, met een rede naderende tot o; dan zouden we in die reeks een lijn kunnen trekken, die aan de ene zijde de poëzie zou begrenzen en aan de andere de muziek, beide wel afgetekend. Door ewenlange verwarring is ons die lijn ontgaan en bedekken beide kunsten elkaar gedeeltelik. In de toekomst zullen we ook deze lijn te zoeken hebben.

- Daar waar de dichter zijn toevlucht neemt tot symbolen, is hij op het terrein der toonkunst. Daar waar de komponist aan programma-muziek doet, is hij op het gebied der letterkunde.

- Er zijn mensen die ons nog steeds oude handvleugels voor jonge meiden willen verkopen en ons trachten wijs te maken dat een klavier een zee bij onweer inhoudt. Povere illusionisten; het trukje is oud, doe die drieklank uit je mouw!

- Programma-muziek is het troetelkind van de bourgeois-dilletant, die met het tekstboekje in de hand aardige salon-praatjes kan verkoopen zonder zich in te spannen.

_* * _*

Virtuositeit:

een kinema-affiche,

aankondiging van een lang vergeten film,

als lokmiddel op de ballustrade van een kermistent gespijkerd,

om de onbenulligheid van 't geen binnen te zien is

te verbergen.

KAREL ALBERT