Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Pharmacopoea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek (1714)

Informatie terzijde

Titelpagina van Pharmacopoea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek
Afbeelding van Pharmacopoea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheekToon afbeelding van titelpagina van Pharmacopoea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.89 MB)

ebook (3.24 MB)

XML (0.35 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/natuurwetenschappen/geneeskunde


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Pharmacopoea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek

(1714)–Anoniem Pharmacopaea Amstelredamensis–rechtenstatus Auteursrechtvrij

in welke allerlei medicamenten, tot Amsterdam in 't gebruik zynde, konstiglyk bereyd worden


Vorige Volgende
[pagina 168]
[p. 168]

Elfde Afdeeling, Van de Zalven.

Unguentum adstringens Fernelii.

Recipe. Acaciae.
Bacc. Myrti.
Balaustiorum.
Cort. Glandium.
          Granatorum.
Gallarum immaturarum.
Nucum Cupressi.
Rhois culinariae.
Mastiches, aa unc. unam.

Alles fyn gestooten zynde, laat deselve in sap van Mispelen en Slepruimen, vier dagen lang weiken, en droogtse dan sagjes uit: smelt dan

Olei Rosacei dikwils met Aluinwater gewasschen, libr. unam & sem.
Cerae albae, unc. quatuor.

Dese gesmolten zynde, doet daar het bovenschrevene poeder onder, 't welk gy sult roeren tot het koud is.

Men gebruiktse in scheursels, en kan ook voor een defensyf verstrekken.

Unguentum Aegyptiacum.

Recipe. Aeruginis, unc. quinque.
Aluminis crudi, unc. unam.
[pagina 169]
[p. 169]
Mellis optimi, unc. quatuordecim.
Aceti fortis, unc. septem.

De Aerugo en Aluyn fyn gestooten zynde, doet alles by een, en kooktse tot de dikte van een salf.

Sy suyvert alle sweren, geneest het bloedige tandvlees, stuit de gangrenen.

Unguentum Agrippae.

Recipe. Rad. Bryoniae recentium, libr. duas.
Cucumeris asinini, libr. unam.
Scillae, libr.sem.
Iridis, unc. tres.
Ari, Ebuli.
Filicis, aa unc. duas.

Kookt dit alles tot de wortels byna zagt zyn, doet daar dan vier pond oly by, kookt het tot al het vogt vervlogen is, doet het door een doek, en smelt by dese olien vyftien oncen wit Wasch.

F. s. a. Unguentum.

Sy is dienstig in alle waterige geswellen, vermurwt de verharde klieren: droogt het sog in de borsten, verdryft de harde buiken en milten.

Unguentum album Camphuratum.

Recipe. Olei Rosacei, libr. unam.
Cerae albae, unc. tres.
          Smelt dese te samen, doet daar by
[pagina 170]
[p. 170]
Caphurae, drach. duas.

Vryft die eerst met een weinig Rosenolie fyn, op het laatse sult gy daar by doen.

Cerussae tritae, unc. sex.

Roert alles te degen tot het koud is, anders sinkt de Cerussa, en het Wasch stolt boven op.

M. F. Unguentum.

Sy is bequaam tot alle ontstekingen, verbrandingen, roos, schurft, &c. droogt haast alle sweringtjes op.

Unguentum Althaeae simplex.

Recipe. Olei Mucaginum, libr. duas.
Cerae citrinae, libr. sem.
Resinae, unc. tres.
Terebinthinae, unc. un. & sem.

Smelt alles sagjes onder een.

Sy doet versagten alle hardigheden. Is goed in borstsiekten, zydewee, opblazingen der maage, verkrompen en pynelyke leden, steken der zenuwen, &c.

Droogt de melk in de borsten.

Unguentum Althaeae Compositum.

Recipe. Olei Mucaginum, libr. duas.
Cere citrinae, libr. sem.
Resinae.
Colophoniae aa unc. tres.

Smelt alles onder een; neemt dan onderwyl

[pagina 171]
[p. 171]
Gummi Galbani,
          Hederae, aa unc. unam.
Laat dese te samen in wat Asyn smelten, en een bequaame dikte hebbende, mengt daar by
Terebinthinae unc. unam.

Als het bovenste smeltsel dan byna kout is, soo roert alles onder een.

De kragten zijn als voren, dog doordringender.

Unguentum Apostolorum.

Recipe. Olei Communis libr. duas.

Laat hier in koken Lithargyrii auri drach. novem. tot een behoorlyke dikte van een salf, smelt dan daar by

Cerae citrinae,
Resinae, aa drach. quatuordecim.

Gesmolten zynde hebt gy gereed.

Ammoniac, drach. quatuordecim.
Bedellii, drach. sex.
Galbani.
Opopanacis, aa unc. sem.

Dese in wat Edik ontdaan zynde, en tot een genoegsame dikte uitgerookt, doet daar by

Terebinthinae, unc. quatuordecim.

Roert dese dan by het bovenste byna koud geworden smeltsel: te degen onder een zynde, doet'er by twee drachmen Aerugo, en daar na het poeder.

Aristolochiae longae.
[pagina 172]
[p. 172]
Thuris masculi aa drach. sex.
Myrrhae, unc. sem.
F. s. a. Unguentum.

Zy suyvert en reynigt alle verouderde sweergaten en fistels, en kan voor een goed digestyf passeeren.

Unguentum Arthanitae.

Neemt het sap van Radices Cyclaminis, een pond, of in plaats, so veel kooksel van de drooge en klein gesneden wortelen.

Succi Cucumeris asinini,
Butyri Vaccini aa libr. sem.
Olei Irini, libr. unam.
Rad. Polypodii quercini unc. tres.
Pulpae Colocynthidis unc. unam & sem.
Euphorbii drach. duas.

Gestooten zynde, laat het eenige dagen weiken: laatse dan sagjes koken tot de vogten vervlogen zyn: doetse door, en perstse uit, smelt dan hier by

Cerae flavae, unc. duas & sem.

En nog warm zynde roert'er onder Sagapeni in Edik gesmolten, doorgegooten en tot een behoorlyke dikte gekookt dry dragmen. Fellis Taurini, tot de dikte van honig uitgerookt unc. sem. Op het laatste de volgende poederen

Scammonii.
Colocynthidis.
Turbith albi, Aloës.
[pagina 173]
[p. 173]
Bacc. Mezeraei aa dr. duas & sem.
Euphorbii, Myrrhae.
Flor. Chamaemel.
Piperis longi,
Zingiberis, aa drach. unam.
Salis gemmae, drach. duas.
F. s. a. Unguentum.

Op den onderbuik gestreken, segt men dat doet purgeeren; dood de wormen,

Unguentum Aureum.

Recipe. Olei Communis, libr. duas.
Cerae Citrinae, unc. sex.
Terebinthinae, unc. duas.
Resinae Pini.
Colophoniae, aa unc. un. & sem.

Alles sagjes gesmolten zynde strooit daar in, als het byna kout is

Mastiches.
Thuris, aa unc. unam.
Croci, drach. unam.
M. Unguentum.

Is een goed digestivum: bequaam in alle wonden, verkrompe leden en zenuwziekten.

Unguentum Basilicum, of Tetrapharmacum.

Recipe. Cerae citrinae.
Resinae, aa libr. sem.
[pagina 174]
[p. 174]
Olei comm. libr. duas.

Sagjes gesmolten, en byna kout zynde, giet daar een half pond gesmolten Pik onder, en roert het wel onder een.

NB. Indien men de Pik daar onder met malkander smelt, wil de Pik dikwils niet mengen.

Is bequaam alle sweergaten te suyveren en te genesen, trekt alle splinters uit, doet ook de geswellen rypen en doortrekken.

Unguentum Calcis.

Recipe. Succi Lactuctae.
          Plantaginis.
          Solatri, aa unc. quatuor.
Olei rosacei, libr. duas.

Dit gekookt zynde tot al het vogt vervlogen is, doet het door een doek, kookt dan by de olie.

Lithargyrii auri,
          argenti, aa unc. tres.

Dese de dikte van een salf hebbende, smelt daar by

Cerae albae unc. quatuor of q.s.
Sevi vitulini unc. octo.
Unguenti Rosacei unc. duas. & sem.

Gesmolten zynde smyt daar de volgende poederes in

Calcis Vivae. s.a. lotae & exsiccatae.
Cerussae unc. duas & sem.
Tutiae praep. drach. duas.
[pagina 175]
[p. 175]

Roert alles ter degen onder een tot het kout is.

Dese zalf werd gebruikt in verbrandheden, en is niet quaad om te cicatriseren.

Unguentum Diapompholigos.

Recipe. Olei Solani unc. sexdecim.
Cerae albae, unc. quinque.
Smelt dese met elkander, doet daar dan by
Cerussae lotae, unc. duas.
Pompholygos praep.
Plumbi usti & loti, aa unc. unam.

Dese moeten alle te degen onder een gevreven en gesift werden, sommige praepareren die op een steen met malkander, om reden datse anders niet wel mengen: Of men kan de witte stippels van de Ceruis daar uit zien. Dese dan fyn zynde doet daar by.

Thuris unc. unam.

En mengt het onder het bovenste smeltsel, roert het zo lange om tot het koud is.

Sy is bequaam in gebrandheid, om te cicratiseren: en neemt d'ontstekingen weg.

Unguentum Enulatum met en sonder Mercurius.

Recipe. Axungiae porcinae veteris salitae, unc. octo.
Olei veteris unc. quatuor.
Cerae novae unc. duas.

Laat die sagjes smelten, doet dan daar by

[pagina 176]
[p. 176]

een pond Alantswortel, die in Asyn murw gekookt, gestooten, door een sift gevreven, en wat uitgedroogt is. Doet daar by Salis communis, unc. unam. item Terebinthinae lotae unc. duas. met soo veel Quikzilver ter degen onder een geroert by, of diese sonder Quik wil hebben kan s'er aflaten. Mengt dit by het bovenste smeltsel.

Men gebruiktse in alle schurft en ruidigheid, krawagie en diergelyke, dood ook de luisen.

Unguentum Martiatum.

Recipe. Herb. absinthii.
          Abrotani, Basilici.
          Calaminthae.
          Centaurii minoris.
          Chamaedryos.
          Costi Hortensis.
          Illecebrae, Majoranae.
          Menthae aquaticae.
          Paralysis.
          Sabinae, Salviae.
          Sambuci, aa unc. unam. & sem.
Fol. Lauri.
          Rorismarini.
          Rutae, aa unc. tres.
Sem. Cumini.
          Foenugraeci.
          Urticae majoris, aa unc. sem.
Medulla. Cervinae.
[pagina 177]
[p. 177]
Adipis Ursini aa unc. tres.
Butyri libr. unam.
Olei Olivarum, libr. quatuor.

Laat dese te samen in een goed deel rysende wyn, agt dagen lang weiken, kooktse dan tot al het vogt vervlogen is, perst het door een doek, smelt daar by

Styracis liquidae, unc. tres.
Olei Nucis moschatae expr. unc. unam.
Cerae citrinae libr. unam.
M. F. Unguentum.

Dese zalf is goed in alle koude gebreken, jigt, pyn in eenige ingewanden, verhardingen, opgekrompen en verstuikte leden, alle vervronge zenuwen en pesen, flerecyn &c.

Unguentum Nervinum.

Recipe. Unguenti Althaeae, unc. quatuor.
Ping. Anatis.
          Anseris, Canis.
          Felis, aa unc. duas.
Olei Anethini.
          Laurini, Chamaemel.
          Lumbricorum.
          Vulpini, aa unc. unam.
          Euphorbii.
          Petrae, Spicae.
          Terebinthinae, aa unc. sem.
Spir. vini, unc. unam & sem.
Cerae, q.s. of unc. duas.
[pagina 178]
[p. 178]

Smelt het onder een, en laat het tot een sagte salf werden. Zy is in alle zenuwsiekten dienstig, siet de kragten in Ung. Martiatum.

Unguentum Nutritum.

Neemt zeer fyn gevreven Goudglid libr. sem. vryft die in een mortier met olie van Rosen, Wijnedik van elks soo veel genoeg is, dese moeten daar allengskens by gedaan werden, dan wat Edik, dan wat Olie; dit roert men zoo lange, tot de selve heel wit is. Sommige laten de Lithargyrium te voren eenige dagen in den edik weiken.

Sy is gebruikelyk in alle schurft en ontstekingen des huids, is droogend en doet ligtelyk een huid wassen.

Unguentum Oculare.

Recipe. Lapid. Calaminaris praep. unc. tres
Tutiae praep. unc. unam.
Vitrioli albi.
Caphurae, aa scrup. duos.
Ung. Rosacei, libr. unam.
          F. Unguentum.

De Campher wryft men met een weinig Roosolie klein, en mengt die by de Roossalf, en dan de poederen.

Men gebruiktse in de ontstekingen der oogleden, is ook goed in andere ontstekingen, doet ook een huid wassen.

[pagina 179]
[p. 179]

Unguentam Pectorale.

Recipe. Butyri recentis, unc. sex.
Olei Amygd. dulc. unc. quatuor.
          Chamaemelini,
          Violacei, aa unc. tres.
Adipis Anatis,
          Gallinae, aa unc. duas.
Cerae albae, unc. tres.

Alles onder een gesmolten zynde, doet daar by,

Pulv. Radicum Iridis, unc. unam.
F. Unguentum.

Dese zalf werd op de borst gebruikt in de hoest en zydewee.

Unguentum Pomatum.

Neemt verse Verkensreusel van hare vliesen gesuivert, en in witte Wyn gewassen, Schapenongel ook in Wyn gewassen aa libr. unam. Geschilde en van haar klokhuyzen gesuiverde Emmerappelen of Aagtenappelen, en in Rosenwater gekookt, sestien.

Ligni Rhodii,
          Sassafras,
Rad. Iridis Florentinae, aa drach sex.
Benzoini.
Styracis Calamitae aa unc. sem.

Laat dit alles te samen sagjes koken, tot de vogtigheid der Appelen vervlogen is, doetze

[pagina 180]
[p. 180]

dan door een doek en zygtse door.

Sy dient voor de kloven der handen, lippen en borsten, maakt de handen en aangesigt sagt en welriekend.

Unguentum Populeum.

Neemt dry pond gestooten Populier botten, of knoppen, en ses pond ongesoute verse Verkensreusel, roertse ter degen onder een, en laatse soo lange toegedekt staan tot d'onderschreeve Kruyden konnen geplukt worden: als

Recipe. Herb. Bardanae, Hyoscyami,
          Lactucae, Mandragorae.
          Papaveris nigri.
          Sempervivi majoris
          minoris.
          Solani cum baccis.
          Violarum.
          Umbilici; of
          Portulacae.
          Topjes van Brambesiën, aa Man. duas.

Welk gestooten zynde onder de bovenste knoppen werden geroert en gekookt tot al de vogt vervlogen is, doetse dan door en bewaartse.

Sy is slaap makende en verdoovende, verdryft de pyne des hoofts en van andere leden, men gebruiktse ook in de ambeyen.

[pagina 181]
[p. 181]

Unguentum Refrigerans Galeni.

Recipe. Olei Rosacei Omphacini, unc. quatuor.
Cerae albae, unc. unam.

Dit werd te samen gesmolten, en dikwils met kout water gewassen, en door malkander geschud, op het laatste eens met Roosewater, daar by doende een weinigjen Azyn.

Dese doet alle smerten des huids verkoelen en versagten, wanneer de kindertjes door de scherpe pis tusschen de beenen en billen ontvelt zyn, of de lippen en kin ontsteken zyn.

Unguentum Rosaceum.

Neemt versche Verkensreusel van zyn vliesen gesuivert en eenige reisen gewassen een pond, bleike versche Rosenbladen van hare knopjes gesuivert, soo veel als'er onder konnen mengen. Laatze eenige dagen in Sonne staan, laatse eens opkoken, en zygtze door; doet daar weder nieuwe Rosen by, setse weder in de Son, kooktze, doetze door, en doet'er weder soo lange nieuwe Rosen by, tot de Reusel een goede reuk behouden heeft. Bewaartse dan op het laatste.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken