Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Pharmacopoea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek (1714)

Informatie terzijde

Titelpagina van Pharmacopoea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek
Afbeelding van Pharmacopoea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheekToon afbeelding van titelpagina van Pharmacopoea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.89 MB)

ebook (3.24 MB)

XML (0.35 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/natuurwetenschappen/geneeskunde


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Pharmacopoea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek

(1714)–Anoniem Pharmacopaea Amstelredamensis–rechtenstatus Auteursrechtvrij

in welke allerlei medicamenten, tot Amsterdam in 't gebruik zynde, konstiglyk bereyd worden


Vorige Volgende
[pagina 182]
[p. 182]

Twaalfde Afdeeling. Van de Pleisters.

Emplastrum Betonicae.

Recipe. Succi Betoniae, Apii.
          Plantaginis, aa libr. unam.
          Cerae, libr. sem.

Laat alles sagjes onder malkander koken tot al de vogt vervlogen is, maar wagt u van het aanbranden, moet altyd geroert worden, smelt dan daar by

Gummi Elemni.
Resinae Pini.
Terebinthinae aa libr. sem.

Maakt hier rollen van

Sy suivert en rypt de etterswellen, werd voor een hooft- en beenbreukpleister gehouden, is goed voor versche wonden.

Emplastrum Diachalciteos, dat is Diapalmae.

Recipe. Olei Veteris.
Lithargyrii auri aa libr. tres.

Kookt dese met een mingelen regenwaters, tot deselve een bequame dikte van een pleister heeft, geduurig omroerende met een

[pagina 183]
[p. 183]

palmhouten spatel, en water by doende, anders sou deselve swart werden. Zyn dikte hebbende, smelt daar by

Verse gesuiverde Verkensreusel, libr. duas. Kooktse dan nog een weinig, tot de dikte hoog genoeg is, 't welk gy proberen kond met uw spatel in een kom kout water te laten druipen. Dik genoeg zynde set het van 't vuur, laat het wat styven, giet'er het water af, en roert daar onder vier oncen gestoten Chalcitidis ustae, of Vitriol. alb. Roertse geduurig om met een palmhouten stamper, wort met het roeren en door elkander kneden witter.

Maakt'er dan rollen af.

Zy geneest alle sweren en wonden, doet de huid groeijen, is goed in jigt en flerecyn, en op de fistels te leggen.

Emplastrum Diachylum Simplex.

Recipe. Olei Mucaginum, libr. tres.
Lithargyrii auri, libr. un. & sem.

Kookt dese te samen sonder water, tot een behoorlyke dikte, en maakt'er rollen uit.

De kragten zyn als voren.

Emplastrum Diachylum cum Gummi.

Recipe. Olei Mucaginum, libr. octo.
Lithargyrii, libr. quatuor.
[pagina 184]
[p. 184]

Kookt dese op de wyse als in de Diapalma gesegt is; het water afgegoten zynde, smelt daar by Cerae libr. sem. ondertusschen hebt gy uwe Gommen gereed.

Als Ammoniaci, Galbani.
Opopanacis.
Sagapeni, aa unc. quatuor.

Met Edik gesmolten, gesuivert, en tot een goede dikte gekookt, doet daar by

Terebinthinae libr. sem.

Het bovenste dan byna koelende, giet daar allengskens de Gommen en Terpentyn by, en maakt'er rollen van.

Deselve is versagtende, ettermakende, suiverende en genesende.

Emplastrum Gratia Dei, met en sonder Aerugo.

Recipe. Cerae novae, Resinae.
Sevi hircine, aa unc. quatuor.
Terebinthinae, unc. duas.

Dit gesmolten zynde, doet daar by het poeder van

Aerugo, Mastix,
Olibanum aa drach. tres.

Koud geworden zynde, maakt'er rollen af, diese nu sonder Aerugo begeren, kan'er die aflaten.

Sy is goed op swerende vingers en exteroogen aan de voeten.

[pagina 185]
[p. 185]

Emplastrum Griseum, of Lapidis Calaminaris.

Recipe. Cerae albae, unc. un. & sem.
Sevi hircine, unc. duas.
Terebinthinae unc. unam.
Dese gesmolten zynde, doet daar de navolgende poeder by.
Lap. Calaminaris praep. unc. unam.
Lithargyrii unc. duas.
Cerussae.
Tutiae aa un. sem.
Thuris drach. quinque.
Mastiches drach. tres.
Myrrhae drach duas.
Caphurae, drach. un. & sem.

Koud zynde, kan m'er rollen af maken.

Sommige koken de Lythargirium met de Sevum hircinum, en wat water, tot de dikte van een pleister.

Sy is deftig om te doen cicatrizeren.

Emplastrum Meliloti.

Recipe. Resinae,
Sevi hircini aa unc. quatuor.
Cerae citrinae, unc. octo.
Olei Spicae unc. duas.
Majoranae q.s. of unc. octo.

Set dit te smelten, een weinig koud geworden zynde, doet daar by Gummi Ammoniaci, drach. decem. eerst in wat Brande-

[pagina 186]
[p. 186]

wyn of water gesmolten (want Azyn is hier niet dienstig) gesuivert en tot en goede dikte gekookt, onder welke gy den Terpentyn dry lood, moet mengen, dit gedaan zynde, stroyt'er de volgende poederen by

Summ. Meliloti, unc. sex.
Fol. Absinthii, Majoranae.
Flor. Chamaemeli.
Sem. Foenugraeci.
Bacc. Lauri.
Rad. Althaeae, aa drach. tres.
          Cyperi, Iridis Flor.
          Spicae Nardi Indicae.
Casiae ligneae.
Sem. Ammios, Apii.
          Cardamomi minor aa dr. tres & sem
Bdellii.
Styracis Calamitae, aa drach. quinque.
Ficus, siccatas: No. 12.

Wel onder een gekneed zynde, maakt'er rollen af.

Zy zyn bequaam om alle hardigheden te vermurwen, tot etter te brengen, of te verdryven.

Emplastrum Minii.

Recipe Minii libr. unam.
Olei comm. libr. duas.

Kookt dese met elkander in wat water tot een bequame dikte van een pleister, smelt daar by, het water afgegoten hebbende.

[pagina 187]
[p. 187]
Cerae libr. sem.
Terebinthinae unc. quatuor.

Byna koud geworden zynde, stroit'er allengskens by

Plumbi usti praep. unc. duas.

Maaktse tot rollen.

Zy is deftig in wonden, oude en quade sweren te genesen. Item voor de jigt en flerecyn. Doet ook cicatrizeren.

Emplastrum Mucilaginum.

Recipe. Olei Mucaginum, unc. sex.
Cerae citrinae, unc. viginti.
Gesmolten, en byna kout zynde, roert daar onder.
Ammoniaci, Galbani.
Opopanacis.
Sagapeni aa unc. sem.
Dese met wat Brandewyn of water gesmolten, doorgedaan en tot een genoegsame dikte gekookt zynde, mengt daar onder
Terebinthinae unc. duas.
Dit wel gemengt zynde, doet daar op het laatste onder.
Croci drach. duas.

En maakt'er rollen af.

Sommige weiken de Saffraan eerst in wat Limoensap om de pleister des te geelder te maken, dog verderft de kragten der pleister, maar het soude beter in brandewyn zyn.

[pagina 188]
[p. 188]

Dese Pleister is van kragten als het Empl. Melilotis, dog niet soo sterk.

Emplastrum Oxycroceum.

Recipe. Cerae citrinae.
Colophoniae, aa unc. sex.

Gesmolten zynde, laat het byna kout werden, giet dan daar by ses oncen gesmolten en byna lauw Scheepspik, daar na de

Ammoniaci.
Galban. aa unc. duas.

Eerst in Asyn ontdaan, gezuivert en tot een pleisters dikte gekookt, onder welke men doet

Terebinthinae unc. duas.

Dit wel onder een gekneed zynde, smelt daar by de poederen van

Croci Britannici.
Mastiches, Myrrhae.
Thuris, aa unc. duas.

Roert alles wel onder malkander, en maakt 'er rollen af.

Men gebruiktse tot gebroke beenen, pynelyke deelen, en tot oude verhardingen, is goed om een Callus te doen groeyen.

Emplastrum Ranarum met en zonder Quikzilver.

Recipe. Ranas viventes in vino lotas xij.
Lumbricorum terrestrium vino lotorum unc. septem.
[pagina 189]
[p. 189]
Fol. Matricariae.
Flor. Schoenanthi.
          Stoechados, aa Man duas,
Succi Rad. Ebuli.
          Enulae campanae.
Olei Chamaemilini.
          Anethini.
          Liliorum aa unc. quatuor.
Vini generosi libr. quatuor.

Laat dit eenige dagen staan weiken, kooktse dan sagjes tot de vogtigheid vervlogen is, en doet by het doorgesijgde

Lithargyrii auri, libr. duas.

Kookt dit te samen met water of wyn tot de dikte van een pleister, doet daar dan by

Ol. Spicae, unc. quatuor.
          Crocini unc. duas.
Auxungiae porcinae libr. duas.
Pinguedinis vitulinae libr. unam.
Olei Laurini genuini unc. octo.

Laat dit nog een weinig koken, doet'er dan soo veel wit Was by dat het dik genoeg is, mengt dan

Argenti vivi unc. octo.
Terebinthinae clarae unc. quatuor.

Onder een, doet daar by Styracis Liquidae unc. tres byna koud geworden zynde, gietse by elkander, en op het alderlaatste het poeder.

Thuris Masculi, dry lood.
Euphorbii drach. decem.

Maakt'er dan rollen van. Dier'er geen

[pagina 190]
[p. 190]

Quiksilver wil by hebben kan s'er af laten.

Sy is bequaam om de pyne der gewrigten te stillen, soo in de jigt, flerecyn, als van Venusziekten herkomstig. Men gebruiktse ook op verhardingen, Tophen en Scirrhen.

Emplastrum ad Rupturas Fernelii.

Recipe. Acaciae verae.
Aristolochiae longae, rotundae.
Balaustiorum.
Capularum. Glandium.
Fabarum.
Gallarum immaturarum.
Malicorii.
Myrtillorum.
Nucum Cupressi.
Sem. Plantaginis aa unc. sem.

Alles gestooten zynde, laatse twee dagen in Rozenedik staan weiken, droogtze dan uit, doet by 't poeder 't geen volgt.

Recipe. Rad Consolidae majoris.
          Filicis.
          Osmundae regalis.
Herbae Caudae equinae aa unc. unam.
Aloës. Mastiches.
Myrrhae. Mumiae.
Thuris aa unc. duas.
Boli Armenae. Aceto lotae.
Lap. Calaminaris praep. aa unc. tres.
Lithargyrii auri.
[pagina 191]
[p. 191]
Sanguinis Draconis.

Laat dit gezamentlyk een fijn poeder werden.

Picis navalis libr. duas.
Cerae libr. unam.
Terebinthinae, q.s. of unc. octo.

Dit zagjes gesmolten zynde, doet daar allengskens de bovenstaande poeders in, en laat het tot rollen gekneed werden.

Deszelfs gebruik is in gescheurtheid.

Emplastrum Stichticum Paracelsi.

Recipe. Olei Hyperici libr. duas.
Lithargyrii auri libr. un. & sem.

Kookt deze gelyk de Diapalma tot een dikte van een pleister, smelt daar by.

Olei Laurini genuini unc. duas.
Cerae citrinae libr. sem.

Gesmolten en byna koud zynde, mengt daar onder

Ammoniaci, unc. duas.
Galbani.
Opopanacis aa unc.unam.

Dese fyn gesuivert,. doorgegoten, en tot een behoorlyke dikte gekookt zynde, doet daar onder

Terebinthinae, unc. quatuor.

Roert dan alles by het bovenste ter degen onder een, stroyt'er dan het volgende poeder onder

[pagina 192]
[p. 192]
Recipe Bdellii unc. duas.
Myrrhae, Olibani.
Rad. Aristolochiae longae, rotundae.
          Dictamni albae.
Magnetis praep aa unc. unam.

Kneed alles wel onder een, en bewaartse in rollen.

Deselve doet alle splinters uittrekken, geneest alle wonden en steeken, weert alle toevallen af, geneest en zuivert alle oude sweeren, en doet het vleis groeyen.

Ceratum Santalinum.

Recipe. Olei Rosacei Omphacini unc. novem.

Smelt daar soo veel wit Was in tot het byna een dikte van een Ceratum heeft, byna koud zynde doet daar onder

Caphurae drach. duas.

Eerst met een weinig Oly van Rosen fyn gevreven, op het laatste kneed'er de volgende poederen onder.

Santalini rubri drach. decem.
          albi, citrini aa drach. sex.
Flor. Rosarum rub. drach. duodecim.
Boli Armenae, drach. septem.
Spodii ex ebore unc. sem.

Laat dit een Ceratum werden.

Sy werd in de ontstekingen en pyne der maag, lever en andere deelen gebruikt.

[pagina 193]
[p. 193]

Ceratum Stomachium Galeni.

Recipe. Olei Rosacei Omphacini, libr. unam.

Smelt daar soo veel Was by, tot het een dikte van een Ceratum heeft (dat is een weinig dunder als een Pleister, en wat dikker als een Salf) doet dan daar de volgende Poederen onder.

Mastiches,
Rosarum rubr. aa drach. viginti.
Fol. Absinthii, drach. quindecim.
Spicae Nardi Indicae, drach. decem.

Laat het een Ceratum werden.

De kragten zijn om de maag en lever te sterken, het braken te beletten, en de koking te vorderen.

Sparadrapum, of Tela Gualteri.

Recipe. Olei Rosacei Omphacini. libr. sem.
Sevi arietini, unc. quatuor.
Lithargyrii.
Minii, aa unc. tres.

Kookt dit met een goed deel waters, tot de dikte van een Pleister, smelt daar by

Cerae albae unc. decem.
Caphurae unc. sem. met wat oly van rosen kleyn gemaakt.

Stroit daar de volgende Poeders onder.

Boli Armenae.
Mastiches,
Plumbi usti praep.
[pagina 194]
[p. 194]
Thuris.
Tutiae praep. aa unc. sem.

Alles wel onder een geroert, en nog warm zijnde, doopt daar linnen lappen in, die gy over een beolyd bert kond uitspannen en uit rekken.

Dese dient op verouderde sweren, om de huid te doen groeyen, tegen het doorleggen van het lighaam, en kan ook tot fistels gebruikt werden.

Ruptorium Commune.

Neemt seer sterke Zeepzieders loog, rookt die uit totse droog is, en bewaartse.

Sy is bequaam om gaten en fontenellen te doen byten.

Lapis Alchymiae.

Recipe. Vitrioli Rom. libr. unam.
Aluminis libr. sem.
Tartari albi.
Vitrioli albi, aa unc. quatuor.
Boli comm.
Lapid. Calaminaris, aa unc. duas.
Aeruginis.
Cerussae, aa unc. unam.

Fijn gestooten zynde kooktse in een goed deel wijn edik tot de hardigheid van een steen.

Suivert ook de oude sweergaten, bijt het

[pagina 195]
[p. 195]

overtollige vleis weg, geneest de schurft, en voortloopende sweeren; stuit de Gangraena en Sphacelus; is goed in ontstekingen der oogen als anders, geneest de losse tanden en bloedend tandvleis, stilt de tandpijn.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken