Ridder metter swane

Hoe Helias liet 't hertochdom van Billoen, ende van daer scheyde om dat sijn wijf ander werf vraechde, van wat lande hy was,

Ende hoe hem de swaen weder vertoonde metten schepe om hem te gheleyden.

ALs die hertoghinne op eenen nacht lach by haren man, vraechde sy ander werf van wat afkomste hy komen was, dat hy nochtans haer verboden had, maer tis ghelijckmen seyt, datmen den vrouwen verbiet, dat doense meest, o heere ic soude soo geerne weten van wat afkomste ghy zijt. Als Helias dat hoorde, soo was hy droevich, ende antwoorde grammelijck, ghy weet wel dat gijt niet weten en sult, ende ic gelove²⁾ dat ic morgen uyt desen lande scheyden sal, ende ic sal gaen tot Nimmegen om oorlof te neemen aenden keyser in u presentie van al de heeren. Doen weende de hertoghinne seer, ende claechdet haer volck ende seyde:

2) Verklaar

[p. 71]

Aylacen nu heb ic verloren t'geselschap van mijnen goeden man, om dat ic te veel heb gesproken, ende en heb mynen mont niet connen bedwingen, ende sy ginck oock tot haer dochters bedde die de vader seer beminde, ende seyde dit haer oock die doen tot haren vader ginck, jammerlijck weenende en seyde. O lieve heere vader, hebt doch ontfermen op mijn vroumoeder, ende op my. Aylacen wildy ons laten wat sal ic dan aengaen, och sal ick nu blijven vaderloos in mijn jonghe daghen, mijn wtvercoren vader en wilt ons niet laten. Doen dit de edelman sach vertrooste hijse seggende. Mijn lieve dochter en wilt sulcken rou niet hebben, want ick sal u, ende u moeder wel besorgen. Ende smorgens stont de hertoge op droeflijck weenende, ende hy seyde tot sijne heeren: Ic bid u dat ghy mijn wijf ende mijn dochter wilt gheleyen te Nimmeghen, om daer eerlijcken oorlof te nemen aenden keyser, ende dat ic hem bevelen mach al mijn saken die ick te doen heb, want ic en sal nimmermeer weder keeren. Doen seyde hy: mijn vrienden ick beveel u dat ghy altijt wilt helpen bewaren dit lant van Billoen met myn wijf, ende mijn dochter. Ende den tijt is dat ic moet scheyden, want ghy sult sien comen een swaen, die brengen sal een scheepken, ende sal my geleyden te Nimmeghen, ende noch sprekende quam de swaen also hy geseyt hadde, ende hy maeckte groot ghekrijsch, recht oft hy Heliam riep, ende hy nam ootmoedelijck oorlof aen hun allen, waerom de edele seer weenden, om dat hy achter liet sijn wijf ende kint dat jammer was om sien. Ende al de borgers beclaechden het scheyden van haren heeren. Ende de edel Helias ginck t'schepe daer de swaen groote blijschap om maeckte, want den tijt naecte dat hy soude weder keeren in sijn menschelijcke forme, ende zijn so gescheyden, ende vertrack totten keyser om hem te bevelen sijn wijf ende dochter.