Ridderboek

De zondeval

Toen de ridder met de bruid en zijn gevolg in het paradijs was gekomen, begreep de prins terstond dat deze zijn plaats zou innemen. Direct werd de prins bezeten door het gif van de afgunst. Volgens de Schrift nam hij de gedaante van een slang aan en ging hij naar de boom met de vruchten die de ridder verboden waren. De prins plukte ze af om de ridder ermee te bedriegen. De slang ging naar de eerste ridder, toonde hem de vrucht en vroeg waarom hij daarvan niet wilde genieten als van de andere vruchten. Luister, goede vriend, van welke listigheid de kwade prins zich bediende toen de ridder hem antwoordde dat de koning dit verboden had. Omdat de prins wel wist dat de ridder zijn metgezel liefhad, besloot hij deze eerst te bedriegen. Als het hem lukte deze met zijn gif te besmetten, zou hij met diens hulp kunnen volbrengen wat hij alleen niet kon bewerkstelligen. De prins ging meteen naar de jongste ridder, die de vrucht met begerige ogen aanschouwde. Maar toch maakte deze ridder enig bezwaar, en toen de slang dat bemerkte, strooide hij zijn gif en zei: ‘Zodra je van deze vrucht geproefd hebt, zul je zijn als God en het verschil tussen goed en kwaad weten. En daarom heeft God het je verboden, want hij wil niet dat je gelijk zult worden aan Hem.’

Zodra de jongste ridder dit hoorde, werd hij overmand door zelfzucht, die de listige slang hem ingaf. In de hoop dat hem zou gebeuren wat de slang hem voorgehouden had, stemde de ridder toe zonder acht te slaan op het gebod van de koning. Hij had slechts oog voor zichzelf en direct sloeg zijn vrije wil om in eigen wil.

De dienstmaagd met haar uitwendige ogen voelde zich aan-

[p. 20]

getrokken tot de vrucht en de koningin stemde met haar in. De ridder weerstond haar niet zoals hij had moeten doen. Hij volgde de geneigdheid van de dienstmaagd - dat wil zeggen: van zijn lichaam - en beet in de appel die de slang hem aangeboden had; en hij werd ongehoorzaam.

Deze ongehoorzaamheid kwam voort uit hoogmoed, waardoor de ridder na de gemene influisteringen van de slang werd overmand. Vol van zelfbehagen meende hij aan God gelijk te kunnen zijn, zoals de slang hem gezegd had. En direct ging deze ridder naar zijn metgezel en benaderde hem met een ongeregelde liefde. Hierop deed deze ridder zijn vrije wil eveneens omslaan in eigen wil. Hij gaf toe aan zijn metgezel in plaats van te luisteren naar Gods gebod.

De ridder die als eerste bedrogen werd, was onze moeder Eva want deze geestelijke ridderschap betreft net zo goed vrouwen als mannen. Haar metgezel was onze vader Adam, zodat van hen beiden sprake is in dit boek.

Toen deze onzalige ridder aldus vrije wil had doen omslaan in eigen wil werden direct drie giftige zusters geboren; namelijk hoogmoed, afgunst en gramschap, zoals hiervoor werd uitgelegd bij de rampspoed van de prins. Maar helaas werden nu nog vier andere monsters geboren, namelijk gulzigheid, wellust, hebzucht en luiheid. Want zodra de dienstmaagd bemerkte dat zij de koningin aan haar zijde had, gaf zij zich over aan haar geneigdheid en wilde alles wat haar natuur behaagde: lekker eten, strelingen van de zintuigen en zulke dingen meer. Zij had niet langer oog voor de eer van de bruid. Dit zou niet gebeurd zijn als een geregelde wil haar geregeerd zou hebben, zoals de koning voor ogen had gestaan. Maar de dienstmaagd had alleen aandacht voor wat haar zinnen prikkelde. Uit dit gif van genotzucht ontstaan twee van de voornoemde monsterlijke dochters, namelijk gulzigheid en wellust.

Vervolgens zag de dienstmaagd dat haar veel ontbrak om al haar zinnen te bevredigen. Zij voelde zich aangetrokken tot

[p. 21]

stoffelijke zaken. Daarom stortte zij zich begerig op de dingen van deze wereld en aanstonds werd hebzucht geboren.

Zie toch mijn goede vriend, hoe eigen liefde en zelfzucht de oorsprong zijn van deze zusters. Omdat de koningin de kant koos van de dienstmaagd - dat wil zeggen: het lichaam - trok zij de bruid met het gif van haar zelfzucht tot de lusten van het vlees. Direct werd luiheid geboren, het zevende monster. Want luiheid is niets anders dan lauwheid of lusteloosheid in goede en geregelde liefde.

Nu kunt u begrijpen hoe de eerste drie zusters voortkomen uit de geest, de volgende twee - gulzigheid en wellust - uit het vlees, de zesde uit de wereld en de zevende uit het vlees en de geest samen. En dit bevestigt Johannes de evangelist: ‘Alles in de wereld is hoogmoed van het leven.’ Daaarmee wil hij zeggen: de geest en begeerte van het vlees of de begeerte van de ogen. Dat bedoelt hij met deze wereld.