Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
DBNL Logo
DBNL Logo

Hoofdmenu

  • Literatuur & Taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taal
    • Limburgse literatuur
    • Friese literatuur
    • Surinaamse literatuur
    • Zuid-Afrikaanse literatuur
  • Selecties
    • Onze kinderboeken
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • E-books
    • Publiek Domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Gebruiksvoorwaarden
    • Hergebruik
    • Disclaimer
    • Informatie voor rechthebbenden
  • Over DBNL
    • Over DBNL
    • Contact
    • Veelgestelde vragen
    • Privacy
    • Toegankelijkheid
De fragmenten van De tweede Rose

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1,02 MB)

Scans (8,55 MB)






Editeur
K.H. Heeroma



Genre
poëzie

Subgenre
roman
gedichten / dichtbundel


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

 

De fragmenten van De tweede Rose

(1958)–anoniem Rose, Die

Vorige Volgende
[p. 178]

Fragment Bl 3

 
+ Dat ware te lettel bi mire trouwe
 
Maer ghi sult hebben bi sente symoen
 
Wanten surcoet roc ende scoen
 
Wel gescepen na uwen doene
5
Wildi brunet ofte groene
 
Geuoedert wel na uwer ghise
 
Enen pelse van goeden grise
 
Met warmen mouwen ende met groten
 
Daer toe warme dicke boeten
10
Die beste die ic vinden moge
 
Segdi mi niemare die mi doge
 
Van hare daer ic mi om versla
 
Mettesen seget si dat ic ga
 
Vp dien torre daer mi die soete
15
Heeft gemaect te sprekene moete
 
Met hare so wien dat comt te banen16
 
Ende eer si sceden wille van danen
 
Dede si mi op trouwen verstaen
 
Te welker dore ic in soude gaen
20
Harde vriendelike ende gherne
 
Vrient seit si ene fauce posterne21
 
Es ane den torre beneden bachten
 
Comt al dat in ic sal v wachten23
 
Ende salse v openen sonder wanc
25
Aldaer es die behendelicste in ganc25-26
 
Ende die geswaselicste sonder waen
 
Dese dore en was ondaen
 
Dies es langer dan een jaer
 
Jc seide vrouwe bi sente omaer
30
Dit wisen cost mi .c. pont
 
Wel mi gedochte ter seluer stont
[p. 179]
 
Miins liefs gesellen die mi hiet
 
Genoech gelouen die mi riet33
 
So hoet metten gelden ghinge
35
Jc dede also namondelinge35
 
Als dat die quade abreye horde36
 
Si was blide van dien worde
 
Ende haeste haer ende ghinc vore
 
Ende ic volgede hare toter dore
40
Die si mi wijsde al onuernomen40
 
+ Alsic vore die dore ben comen
 
Hadsi van binnen mi ondaen
 
Ende heeft se aenkerre laten staen
 
Doe wasic blide ende trac daer binnen
45
Ende sloetse toe die god der minnen
 
Ghinc met mi ende al siin here
 
Sonder enege weder were47
 
Ende geloefde mi bi te staen
 
Jegen die kuusce wel gedaen
50
Geuielt so dat ics hadde noet
 
Dies danct ic hem met ioien groet
 
Dien hogen steger ic doe op clam
 
Met groter haesten ende alsic quam
 
Bouen in die ouerste sale
55
Vandic daer die scone smale55
 
Metten houescen sconen ontfange
 
Dien ic hadde begert so lange
 
Of ic was blide dar niemen vragen
 
Ten iersten dat si mi versagen
60
Stonden si op wel houeschelike
 
Jegen mi ende vriendelike
 
Hieten si mi willecome wesen
[p. 180]
 
Jc groetse weder ende mettesen
 
Nam si mine hant in haer hant
65
Die witter was dan .j. rauen cant65
 
Ende leedde mi beuaen met minnen
 
Tote in hare camere binnen
 
Die scone was van hogen doene
 
Vp die versche biesen groene
70
Ghingen wi sitten vor een bedde
 
Jc daer dies leggen wel mijn wedde
 
Dat geen so diere was int lant
 
Si began ende seide te hant
 
Jonchere seit si van uwen hoede
75
Dien ghi mi sendet dor uwe goede
 
Moet hebben groten danc76
 
Jc seide joncfrouwe al sonder wanc
 
Ghine sijt mi clene no grof
 
Sculdech te dankene daer of
80
Neware ic mach v danken mere
 
+ Van uwer hoefscheit ende van uwer ere81
 
Die ghi mi ioncfrouwe daet daer ane
 
Dat ghine werdeget tontfane
 
Ende wet dat gewaerlike
85
Jc en hebbe dinc op erderike
 
Het en si uwe ende tuwen gebode
 
Vor alle die leuen onder gode
 
Ende waer dat sake dat ict doen mochte88
 
Dienst die v bequame dochte
90
Dien soudic doen wien quaet of goet
 
Om te stortene mijn bloet
 
Dan willic laten om geen verdriet
 
Of ghi hier af oec twiuelt iet
[p. 181]
 
So proeft mi doch in eneger maniere
95
Ende ic v oec ter noet faelgiere
 
Sone moetic hebben nemmermere
 
Ruste goet bliscap no ere
 
Van goede van lichame ende van leden
 
God moetu lonen uwe hoefscheden
100
Sprac die scone al des gelike
 
Seggic v weder gewaerlike
 
En es dienst no dinc en gene
 
Jn dese werelt groet no clene
 
Die satelic ende eerlic ware104
105
Jnne soudse stille ende openbare
 
Daer ghise begeret doen dor v
 
Tallen tiden ende nv
 
Jn hebbe dinc en gene so goet
 
Die v beuiele in uwen moet
110
Ghine mochter ouer gebieden wale
 
Alst uwe ware al tenen male
 
Ghelijc mi seluen in allen sinne
 
Jn goeder vrienscap ende in minne
 
Sonder heesch ende weder bot114
115
Jc seide ioncfrouwe dit lone v god
 
Dat ic v ben dus sonderlinge116116-117
 
Sint ghi orloeft mi vwe dinge
 
Ghelijc dat ghi iet beghiet
 
Sone willic langer beiden niet
[p. 182]
120
Taneuaerde dinc die behort te v120
 
1 vo b Want ghi hier bi v hebt al nv
 
Sulke dinc in uwer geleeste
 
Daer mijn herte meerre feeste
 
Ende meerre ioie maken soude
125
Haddicse dan van alden goude
 
Dat alexander die coninc hilt
 
Doe hi leefde in sire gewilt
 
Of enich ander verre of bi
 
Mettesen so verhaestic mi
130
Ende nam die goedertiere fine
 
Vriendelic in den arme mine
 
Om te plucke hare rose fijn132
 
Met te vervulne den wille mijn
 
Want bedi ic waende wale134
135
Ane hare sachte simple tale
 
Ende ane haer meinderlic gelaet136
 
Dat verwandelt waer hare raet
 
Ende dat lichtelike soude siin gedaen
 
Maer het ghinc anders sonder waen
140
So doet oec vele dat riese pensen
 
Gaet dicke anders dan sijt vensen141
 
Soe deed mi want doe ic die rose
 
Plucken waende sonder nose
 
Ende ic mine hande daerwert boet
145
Riep si dangiere diet mi verboet
 
Daer toe scamelheden ende vare146
 
Die op mi riepen ware ware
 
Vliet henen vte quaet pautenier
 
Die duuel brochte v weder hier
150
Die v weder vte sal leden
 
Ende doen met lachtre henen sceden
[p. 183]
 
Ghine maect v wech van voet te voet152
 
Dies ghebreect oec lettel goet
 
Wine souden v uwe hersenen clouen
155
Of van den liefsten lede rouen155
 
Ne lieten wiis seluen dor gode niet
 
Hets al om niet dat ghi spiet
 
Aldus ne suldi ons niet versotten
 
Ghi siit der scoenre rose botten
160
Ten naesten dat ghire nemmermere
 
+ Comen sult bi eneghen kere
 
Hoe lettel of vele dat v hande162
 
Mettien so namen bede mijn hande
 
Met crachte ende stakense achter waert
165
Jc was droue ende sere veruaert
 
Want icse sach gemeenlike
 
Verbolgen so nerenstelike
 
Sine wisten wesen van wat voeren168
 
Si clageden si vlieken ende si swoeren
170
Stoc ende stene sante ende santinnen170
 
Aldat ic daer ane soude winnen171-2
 
Jc mocht in enen wetsteen knopen
 
Daer na began mi sorge nopen
 
d Oe sprac die scone maget gestade
175
Te mi bi deser drier rade
 
Segt mi seit si quaet verradre
 
Wildi mi scenden al te gadre
 
En trouwen ia ghi dat sie ic wale
 
Qualic verstondi mine tale
[p. 184]
180
Hoe ic v op in eren boet180
 
Al dat ic hadde clene ende groet
 
Want mire herten niene rochte182
 
Ende naemt die ic vort brochte183
 
Simpelike na den sin184
185
No die verstannesse die was daer in185
 
Dats ane uwe dade wel anscijn186
 
Daer oec die vriende te gader sijn187
 
Ende deen den andren dor hare rede188
 
Biet sinen dienst of scoenheit mede189
190
Dats te verstane in goeder wise
 
Na dien dat seggen ons die wise
 
Al neest niet sonderlinge vermont
 
Dat ghi mine tale dan els verstont
 
Dan mine meninge was ic daer inne194
195
Dat quam bi uwen rumen sinne195
 
Ofte neen ghi sijt ghewone
 
Bi costumen dus te doene197
 
Ende conterfeit den vroeden sot
 
Jc en ben so dul niet wete god
200
Dat ic v mine rose bode
[p. 185]
 
+ Jc soudse v bieden oec wel node201
 
Want het ne ware godeweit
 
No weder ere no houescheit
 
Dat icse v bode ende ghise wout
205
Of dat ghise mi oec bidden sout
 
Of nemen sonder eesch of bede
 
Als ghi mi bood nv hier ter stede
 
Al uwen dienst ende al v goet
 
Wat peinsdi in uwen moet
210
Daeddi dat om mi te hoenne
 
Ende om uwe loesheit te verscoenne211
 
Die ghi peinset int herte binnen212
 
Op sulken tekine van minnen213
 
Om mi te rouene die rose mijn214
215
Mi dinke ia ghi dats anschijn
 
Ane uwe dade sonder waen
 
Hadde uwe begerte oec vort gegaen
 
So haddi mi al op ontheert
 
Maer neen ghi niet god sijs geheert
220
Die ter noet te helpene pliet220
 
Al dat ghi pijnt dats om niet221
 
Die rose ne wert v nemmermere
 
Al soude van torne ende van sere
[p. 186]
 
V herte breken in .c. sticken
225
Daer wert en dordi nemmeer micken
 
Dies sijt seker ende wijs
 
Maer mict te rumene dit porprijs227
 
Met haesten eer ghi doet iet el228
 
So doedi vroetscap ende wel
230
Ter ander tijt maectic v scu230
 
Dor ene mesdaet so salic nv
 
Al v leuen sonder waen
 
Gaet elre nv v hoenre vaen
 
Hier en begeric uwes comens twint
235
Wel was si van sinne kint
 
Die sulken ries hier comen dede
 
Bi haren rade bi haerre bede
 
Maer si niet kinde v gedochte
 
Doe si v comst an mi versochte
240
Hadsi te uoren wel ghewiste240
 
+ V quade ghelaet v arger list241
 
Sine hads mi dorren raden nie
 
Al te sere bedrogic mie243
 
Dat ic v alte vriendelic ontfinc
245
Ende in mine camere met v ghinc
 
Ende togede v vriendelic gelaet
 
Daer ghi na minen lachter staet
 
Ende hebt gedaen oec tander stont
 
Mi es ghesciet als die den hont
250
Roit ouer twater met scepe want
[p. 187]
 
Als hine heeft geset ant lant
 
Hi bast vp hem ende wilne biten
 
Andren verscat sone wilhi quiten253
 
Dat mach hi winnen ane sine wel daet
255
Aldus so wint hi die den quaet
 
Eert hi doet hem lachter weder
 
Nv maect v henen ende gaet neder
 
Den graet van vrienscepen ende van minnen
 
Of ic roepe hier sulken binnen
260
Die v hoefdelike af sal steken260
 
Al soude v thersen coppijn breken261
 
Ouer wanech sot fel tyran262
 
Quaet smekre ongetrouwe man
 
Wat hebbic iegen v mesdaen
265
Dat ghi mi hebt verhaet dus saen
 
Ende ghi mi dus loselike wilt verraden
 
Ende berouen te minen scaden
 
Die werde rose botte fijn268
 
Daer al ane staet die weluaert mijn
270
Hoe dorsti wesen nie so coene
 
Dat te peinsen of te doene
 
Daer ghi mine herte mede onthuecht
 
Ende ic v hebbe sulke duecht
 
Ende sulke houescheit nv gedaen
275
Dat ic v hebbe hier ontfaen
 
Jc hebbe v gemaect te sprekene stade
 
Buten ialousien rade
 
Ende alle mire vriende wille
 
Die om ons spien lude ende stille
280
Ende ons souden doden te waren
 
+ Mochten si mi dus bi v beuaren
[p. 188]
 
Ende boet v dienst ende scoenheit mede
 
Daer ic dulheit groet ane dede
 
Want om dit selue dat ic ane v
285
Hebbe gedaen eer dan nv
 
Sal mine vancnesse si siin vernouwet286
 
Dat ghi mi nemmermeer en scouwet
 
Na v wien soet comt te banen288
 
Mettien sprongen hare die tranen
290
Van erren moede vute beden ogen
 
Doe mochtics niet gedogen
 
Ende vel vor hare op mine knien292
 
Ende ane spracse aldus mettien
 
AY edele ioncfrouvwe mijns genade
295
Van deser groter ouerdade
 
Willic tuwert bliuen al
 
Es si groet of es si smal
 
Die dulheit die ic hebbe gedaen
 
Die dede mi minnen cracht bestaen
300
Die mijn herte dwanc daer toe
 
Mits uwer scoenheit ware so hoe
 
Dat dauenturen comen sijn
 
Emmer sijn die sculden mijn
 
Ende niemens el volmaecte soete
305
Bedi eest recht dat icse boete
 
Te uwen wille godeweit
 
Dies benic altoes gereit
 
Vp sulke vorwaerde ioncfrouwe goet
 
Dat ghi nu uwen euelen moet309
310
Ende uwe wan conste wilt vergeuen
 
Jc wille mi wachten al mijn leuen
[p. 189]
 
Te vechtene of te doene sake
 
Daer ghi omme moget sijn tongemake
 
Jn deser wijs ende bouen al desen
315
Willic getrouweliker wesen
 
V eygijn dienst man al mijn lijf
 
Vp sulke vorwarde scone wijf
 
Dat ghi v iegen mi gemaet
 
Ende mi verholenlike laet
320
Met v bliuen geuaen hier bouen
+
i ro a
16
so wien dat comt te banen, ‘wie het ook moge schaden’; een karakteristieke uitdrukking van de dichter, die hij ook in 288 gebruikt; verg. Mnl. W. 1, 557.
21
fauce posterne, ‘blind achterdeurtje’ (Mnl. W. 6, 611).
23
al dat, ‘langs daar’.
25-26
behendelicste, geswaselicste, ‘geheimste’; in Mnl. W. geen andere plaatsen.
33
die, 1. doe hi? of moet men in 32 lezen die mi riet en in 33 dat bi mi hiet?
35
namondelinge, ‘met name, precies’; ongewone vorm naast namondelike; in Mnl. W. geen andere plaatsen.
36
abreye, ‘koppelaarster’; geen andere plaatsen in Mnl. W.
40
al onuernomen: ‘te verbinden met die’ (Mnl. W. 5, 1475); de minnaar had uit zichzelf de verborgen deur dus nog niet opgemerkt.
+
1 ro b
47
wederwere, ‘tegenweer’; geen andere plaatsen in Mnl. W.
55
die scone smale, d.i. Florentine.
65
.j. rauen cant: De Vries, T. en Letterb. 4, 74, wil hiervan maken iuaren tant, ‘ivoren tand’; een vorm iuaren is in een Vlaamse tekst echter niet goed mogelijk; als De Vries in de goede richting heeft gedacht zal men wel iuorin tant of iets dgl. moeten lezen; verg. bv. Rose (H.v. Aken) 118: ‘Ende witter dan yvorijn been’.
76
Moet, 1. Moeti (Verwijs).
+
1 vo a
81
1. Van uwer hoefscheit van uwer ere?
88
ict, 1. ic (Verwijs).
104
satelic, ‘betamelijk’; in Mnl. W. geen andere plaatsen.
114
sonder heesch ende wederbot, ‘zonder vraag en verbod’; in Mnl. W. geen andere plaatsen van deze verbinding.
116
ben: Verwijs lost bé van het hs. op als bem, wat echter in deze tekst alleen in rijm voorkomt (Bu 2, 155).
116-117
Verwijs heeft hier aangevuld: sonderlange: wat ic verlange; ik meen echter dat de letterresten van 117 beter in de hier aangegeven zin opgevat kunnen worden: mi is vrij duidelijk en ook al door Bilderdijk en Clarisse gelezen, v is minder zeker, w nog minder, e is een spoor dat op vele wijzen aangevuld kan worden, di ontbreekt geheel, nge is weer duidelijk; van sonderlinge is min of meer te lezen son.er....e; Verwijs' aanvulling van 117, met de persoonlijke constructie van verlangen in de tegenwoordige bet., lijkt mij, afgezien van andere bezwaren, ook geen gebruikelijk Mnl.; verg. voor dinge nog 108 en 120/122, voor het rijm Al 87/88.
120
Tanevaerde, 1. Tanevaerden.
132
plucke, 1. plucken.
134
want bedi: verg. Al 81, 612 en 758.
136
meinderlic, ‘vriendelijk’; verg. Al 791.
141
vensen, ‘zich voorstellen’.
146
scamelheden: bij Verwijs scamelhede.
152
van voet te voet, ‘van stap tot stap, direct’; karakteristieke uitdr. van onze dichter, die hij ook al in Al 519 gebruikt; geen andere plaatsen in Mnl. W.
155
den liefsten lede: in Mnl. W. 4, 682 vragend verklaard als ‘hoofd’; in het tweede fragment van de Lorreinen, r. 1234 (uitg. Jonckbloet blz. 114) betekent liefste let echter kennelijk ‘tong’ (verg. r. 1182).
+
2 ro a
162
hande, d.i. ande, ‘onaangenaam is’.
168
‘dat ze niet wisten wat ze doen moesten’.
170
verg. Al 1132.
171-2
het gebruik van plastische zegswijzen is karakteristiek voor de dichter; in het Mnl. W. geen andere literaire bewijsplaatsen van deze zegsw.
180
opboet, ‘aanbood’.
182
1. Want ghi mire herten niene rochte?; door Verwijs echter opgevat als tussenzin.
183
die ic vortbrochte, t.w. die tale.
184
na den sin, ‘letterlijk’.
185
verstannesse ‘eigenlijke betekenis, bedoeling’.
186
het laatste woord is bleek, maar nog juist te herkennen; ook Clarisse heeft het al gelezen.
187
te gader sijn: Verwijs geeft dit als aanvulling, maar ik meen dat de letterresten nog duidelijk genoeg zijn om het als lezing te kunnen geven; ook reeds bij Clarisse.
188
dor hare rede: het eerste woord is nog duidelijk te lezen, van het tweede zijn sporen over, het derde is geconstrueerd; Verwijs leest dan gereit, wat er stellig niet staat.
189
scoenheit mede: Verwijs geeft alleen scoenheit, als aanvulling; de hier gegeven lezing lijkt mij echter zeker; verg. nog 282.
194
was ic, l. was (door Verwijs stilzwijgend verbeterd).
195
rumen, l. ruden, ‘onbeschaafde’.
197
bi costumen, ‘volgens vaste gewoonte, uit doortraptheid’.
+
2 ro b
201
node: geheel geconstrueerd, want er is hier een stuk van het perkament af.
211
om: bij Verwijs omme.
212
peinset int: bij Verwijs penset int als aanvulling, maar de lezing is zeker; Clarisse las peinset in u.
213
op sulken: ook deze woorden had Verwijs niet tussen haakjes behoeven te zetten, want het schrift is wel bleek, maar volkomen duidelijk.
214
om mi te rouene: hier leest Verwijs om mi dus te pluckene, wat er onmogelijk kan staan; Clarisse had al gelezen omme te rouene; het schrift is weer bleek, maar ik meen toch alle letters die ik laat afrukken te kunnen onderscheiden.
220
pliet: ik meen sporen van pli te zien; Verwijs heeft tiet aangevuld, maar dit ww. wordt, voor zover ik zien kan, nooit door een inf. met te gevolgd; de ruimte maakt het waarschijnlijk dat achter helpen nog een e aangevuld moet worden; verg. voor het rijm Al 453-4.
221
dats om niet: Verwijs leest dats immer niet, maar dat kan er niet staan; behalve de o van om zijn alle letters duidelijk (immer komt trouwens nooit in deze tekst voor).
227
mict te: Verwijs vult aan tot micli te, wat zeker mogelijk is, wat de ruimte betreft, maar m.i. voor de zin niet noodzakelijk.
228
eer: Verwijs zet dit woord ten onrechte tussen haakjes.
230
ter: door Verwijs onnodig veranderd in tere; verg. bv. ter suaerre lijt in Ab 2, 180. maectic v scu, ‘joeg ik u weg’ (Mnl. W. 7, 791).
240
ghewiste, l. ghewist, ‘geweten’; verder niet aangetroffen.
+
2 vo a
241
V quade ghelaet: het derde woord is niet zeker, want duidelijk zijn alleen de g en de staart van de h; tussen deze letters en de laatste (die een t, c of e zou kunnen zijn) is ruimte voor ongeveer vier letters; Verwijs' aanvulling verraetnesse is onmogelijk.
243
mie: Verwijs heeft ten onrechte mi.
253
verscat, ‘veergeld’.
260
hoefdelike, ‘hals over kop’; ongewone vorm naast hoofdelinge; in Mnl. W. geen andere plaatsen. afsteken, ‘naar beneden stoten’.
261
thersen coppijn: aldus het hs.; bij Verwijs coppin.
262
ouerwanech, ‘verwaand’; alleen hier aangetroffen.
268
rosebotte, ‘rozeknop’; geen andere plaatsen in Mnl. W.
+
2 vo b
286
si, l. so (Verwijs); verg. de inl. blz. 50. vernouwet, ‘vernauwd, scherper gemaakt’; verg. voor het rijm Al 499-500.
288
na v, l. na nv (Verwijs). wien soet comt te banen: verg. 16.
292
vel: Verwijs heeft ten onrechte vele.
309
dat ghi nu: bij Verwijs dat ghi mi; beide opvattingen zijn grafisch mogelijk, maar ik heb nu gekozen, omdat vergeuen dan een betere zin krijgt, nl. ‘afstand doen van’.

Vorige Volgende