Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
DBNL Logo
DBNL Logo

Hoofdmenu

  • Literatuur & Taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taal
    • Limburgse literatuur
    • Friese literatuur
    • Surinaamse literatuur
    • Zuid-Afrikaanse literatuur
  • Selecties
    • Onze kinderboeken
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • E-books
    • Publiek Domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Gebruiksvoorwaarden
    • Hergebruik
    • Disclaimer
    • Informatie voor rechthebbenden
  • Over DBNL
    • Over DBNL
    • Contact
    • Veelgestelde vragen
    • Privacy
    • Toegankelijkheid
De fragmenten van De tweede Rose

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1,02 MB)

Scans (8,55 MB)






Editeur
K.H. Heeroma



Genre
poëzie

Subgenre
roman
gedichten / dichtbundel


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

 

De fragmenten van De tweede Rose

(1958)–anoniem Rose, Die

Vorige Volgende
[p. 164]

Fragment Bl 2

 
+ Die bede houesche waren ende wijs
 
Ende vele van manieren wisten
 
Sone mochten si bi ghere listen3
 
Tswijfs herte daer toe brigen
5
No met crachte no met bedwingen
 
Dat si bi wilen dinc anders dade
 
Dan si selue worde te rade
 
So wien so lief ende betrouwe8
 
Want elke es haerre herten vrouwe
10
Bander side siin si dat wet te voren10
 
Bi naturen vri geboren
 
Niet dat ene eens wesen al12-13
 
Ende haren wille laten sal
 
Ende doen algader siin gebod
15
Nature en es oec niet sot15
 
Dat si doet werden marioene
 
Allene om enen robetsoene
 
Na mire besten wetenscepen
 
Maer sonder twiuel si heeft gescepen
20
Elken man na dien latine
 
Elken wiue gemene te sine
 
Ende elc wijf elken man gemene
 
Niet te wesene eens allene
 
Alle die daghe die si sal leuen
25
Hier bouen heeft si hem gegeuen
 
Orlof te doene al dat si willen
[p. 165]
 
Sonder helen ende verstillen27
 
Ja sonder dat cracht ende recht verbiet
 
Dit segt die wet die ons verbiet
30
Dat weten wale some die clerke
 
Maer nv es die heilege kerke
 
Met haren gebode hier iegen comen
 
Ende heeft hem dese vriheit genomen
 
Ende elken heet hebben siin proper wijf
35
Die niet wille leden suuer lijf
 
Ende die wille hebben te huwen36
 
Om sonden ende om keefsdoem te scuwene
 
Daer toe gramscap ende nijt
 
Sceldinge slachtinge ende strijt
40
Ende naturelike vruchte te winne
 
+ Ende de te voedene ende te minne41
 
Met betren nerenste onder hem beden
 
Dan of si waren messcien versceden
 
Ende ontbonden van haren trouwen
45
Om dat dit merken dan die vrouwen
 
Dat hare vriheit dus wert verloren
 
Die bi naturen hem soude siin geboren47
 
So pinen si hem vele te meer
 
Vri te wesene nv als eer
50
Ende volgen haers selfs wille gerne
 
So wie dat hem verbiet of werne
 
Of wien dat scat oec of vroemt52
 
Daer dicke menich vernoy af coemt
 
Ende quam hier vormaels dies es menich dach
55
Eer men huwelic te doene plach
[p. 166]
 
Doe tfolc algader was gemene
 
Want elkerlijc waest groet of clene
 
Wilde hebben die hem bequame
 
Vpdatse hem starker niene name
60
Ende lietse wildi also saen
 
Als sine genochte was gedaen
 
Dat die menege dicke becochten
 
Hier omme streden ende vochten63
 
Ende lieten hare voedinge gaen te quiste64
65
Van sulken discorde van sulken twiste
 
Mochtic v menich exempel setten
 
Waendi v niet te lange letten67
 
Eer ic die tale brochte ten ende
 
En doch ten minsten dat ic vende69
70
Jn ouden iesten noch gescreuen
 
Dat willic v te kennen geuen
 
h Ier vormaels bi elenen tiden
 
Was menich orloge ende striden
 
Dor haren wille na minen wane
75
+ Tusschen die grieken entie troiane
 
Daer menich ridder goet om starf
 
Ende gedochden menich warf77
 
Anxene pine swaer verdriet
 
Maer dese en was die eerste niet
80
Noch die achterste oec sal wesen
 
Daer groet vernoy af es geresen
 
Die menege die hare herte binden82
[p. 167]
 
Met wijfs minne ende haers bewinden
 
Daer die menege bi verriesen
85
Ende menich waruen daer omme verliesen
 
Siele ende lijf al eest te swaer86
 
Ende sullen verliesen noch hier naer
 
Sal dese werelt iet lange duren
 
Nv neemt v goem dan van naturen
90
Hoe wonderlike cracht si heeft
 
In elke creature die leeft
 
a een siet dat wilde vogeliin92
 
Eest merle listre of teriin93
 
Dat inden woude es geuaen
95
Ende sint in muten wart gedaen
 
Daerment hout wel tederlike
 
Ende voet wel delicieulike97
 
Het singet het maket van buten feeste
 
Recht alst ware in dien foreeste
100
Daert siins selfs gebruken mochte100
 
Nochtan so doet hem so onsochte
 
Dat sire vriheit es comen af
 
Die hem nature wilen gaf
 
Dat laet siin eten ende stert104
[p. 168]
105
Somen tiden ende loept vertert105
 
Binnen al omtrent die mute
 
Ende soect tgat te vliegene vte
 
Weder in dat grone wout
 
Daert sijns selfs mach hebben gewout
110
Jn sine vriheit als dies gelike
 
Eest metten vrouwen namelike
 
Men machse nemmer so nauwe houden112
 
So wel gecleet so wel geuouden113
 
Sine soeken wech dits ongelogen
115
Hoe si harre vriheit vercoueren mogen
 
Eest openbaerlic ofte stille
 
Te vorderne haren vrien wille
 
Hen doe sonderlinge gracie
 
Hier af seget ons dus oracie119
120
Die vele' wiste van vrouwen dade
 
+ Die ene scare sette vter stade
 
Si soude weder springen daer in
 
Die oec wel merct in sinen sin
 
Elker tiere creature
125
Kert weder gerne in hare nature
 
Dat en wilse laten niet dies seker sijt
 
No dor gelof no dor arbijt127
[p. 169]
 
No dor crachte no dor violente128
 
No dor wijsdoem no dor sciente129
130
Hen doe die hulpe van onsen here
 
Dat soude met rechte onsculdegen sere
 
Venuse ende oec andre vrouwen132
 
Of si breken ede ende trouwen
 
Ende bouen haren man mesdoen
135
Naturen crachte si doet hem doen
 
Die alle erdsche dinge berect
 
Ende meer dan .c. ossen trect
 
So weldich es si ende so crachtich
 
Hi soude oec wesen herde machtich
140
Ende vele van behendicheden connen
 
Die bi naturen niene werden verwonnen141
 
Want men vint diet wel verstaet142
 
Dat hare cracht vor leringe gaet
 
d Ie een niewe voelinc vole name
145
Alse sniemen alst vander moeder quame
 
Ende hielt bi nachte ende bi dage
 
Daert ghene merie en sage
 
Dies het ware comen te sinen iaren148
 
Ende ledent dan daer merien waren
150
Daert noit en gene hadde gesien
 
Het soude beginnen eerstwarf mettien151
 
Daerwaert te wrenscene ende te neyene152
[p. 170]
 
Ende loepter vp ende weder te pleiene153
 
Ende breket vut sleders hant154
155
Breidel haeltre ofte bant
 
Om te soekene siin deliit
 
Dus eest metten vrouwen some tijt
 
Die dien bant van huwelike
 
Hout ende bint so nauwelike
160
Dat si haers en mogen gewouden160
 
+ Ende hem an enen moten houden
 
Die daghe die si bede leuen
 
Die vriheit die hem es ontbleuen
 
Soudsi bider minnen rade
165
Gerne vercouren had siis stade165
 
Met enen andren wien lief of leet
 
Al soudsi breken trouwe ende eet
 
Maer sulke sijn dies trecken achter
 
Dor scame ende dor der werelt lachter
170
Sulke van scamen sulke om vaer
 
Van pinen diere mochte naer
 
Comen . omme niewet el172
 
Dit wetic bi mi seluen wel
 
Want doe ic was van uwer maten
175
Haddict van scanden niet gelaten
 
Jc hadde wonders meer gewrocht
 
So menich warf wasic versocht
 
Van menegen sconen iongelingen
 
Die tote mi quamen ende ghingen
180
Ende ontfarmelic op mi saghen
 
Ende mi van minnen te biddene plagen
[p. 171]
 
Also si some connen wele
 
Ende mi verhogeden met haren spele
 
Dat mi so dor bequame dochte184
185
Dat ict vertellen niene mochte
 
i C en neme vte clerc no moneke
 
Ridders porters no canoneke
 
So wat abite dat si dragen
 
Die comen sijn te haren dagen
190
Sine souden meer der vrouwen roeken
 
Dan si doen ane hem versoeken191
 
Minne ende dienst te voren lecgen192
 
Maer dat si duchten dwedersecgen
 
Ende haerre begerten wanen faelgieren
195
Maer kendensi der wiue manieren195
 
Of hare herten ende hare ghedochten196
 
Sine souden hem een twint niet dochten
 
Sine souden versoeken blidelike
 
Ende siin ontfaen also haestelike
200
Daer siis bi wilen minste vermoeden
 
+ Menich huwelic na miin beuroeden
 
Soude men oec breken achter lande
 
Ouer ere ende ouer scande
 
Dan soudemen laten sijt wijs daer of
205
No dor trouwe no dor gelof
 
No dor gedreech no dor gebod
 
Hen ware somech keytijf of sot
 
Die so verwonnen ware van minnen
 
Dat hi ware ene wilde minnen
[p. 172]
210
Ende die niet laten om el ne gene210
 
Maer sulker minres alsic mene211
 
Die hem dus vaste met minnen binden
 
Soudemen ic wane lettel vinden
 
Vp dat ic noch ware int saysoen
215
In soude met meerre luste doen215
 
Haer herte verroren ende verwandelen
 
Moesten si een stic met mi wandelen
 
n Ature ons meestert ende verwint
 
Die onser herten ghenochte mint
220
Bi den welken ver venus was220
 
Te min te blamerne sijt seker das221
 
Ouer minne die si began222
 
Een goetstic vulcanus bare man223
 
Micte daerom bede stille ende openbare224
[p. 173]
225
So dat hijs niet wart geware225
 
Dat erde hem bi daghe ende bi nachte226
 
Ten ionxsten dede bi mene wachte227
 
Dat hise bede tegader vant
 
Jn enen bedde ende altehant
230
Togede hise den goden die doe waren
 
Dier omme loegen ende hilden sceren231
 
Ende maectent wide ende side mare
 
Dies was vulcane te moede sware
 
Dat hi swoer te meneger stont
235
Hi liet hem costen hondert pont
 
Ende hijs den goden niene hadde gewagen
 
Want dese .ij. alsi versagen
 
Dat si den lachter dor comen waren
 
Noit sider twint sone wildsi sparen
240
Sine daden te gader al open doren
 
+ Dat si stolinghe daden te voren
 
Doe droefde vulcanus vtermaten
 
Hem ware lieuer haddi gelaten
 
Dat bedde te nopene doe hi sach244
[p. 174]
245
Dat deen in sanders arme lach245
 
Hine hadde wederkeert ter vaert246
 
Vter cameren ende hadde gebaert
 
Als niet hadde gewesen van dien
 
Dan dat hijt dede den goeden sien
250
Die wijdden ende bredden sine lachter250
 
Haddi nemmermeer daer achter
 
Begert te hebne raet of daet
 
Of goet samblant of goet gelaet
 
Van venuse der scoenre vrouwen
255
Hier op souden die gene scouwen255
 
Die siin wijf of oec sijn lief
 
Hoet ende wacht als een dief258-9
 
Dies hise ducht van andren man
 
Ende met sire dulre .m. wacht dan
260
Doet hi so vele dat hise beuart
 
Met haren amise sijt dies gewart
[p. 175]
 
Sine sal te bet niet doen daer naer
 
Maer vele te wers dat wet vorwaer
 
Ende nemmermeer na die wile
265
Dat hise dus voert met sire ghile
 
Ne sal hise te pointe vaen
 
No goet gelaet van hare ontfaen
 
Grote dulheit es dan met allen
 
Dus in ialousien vallen
270
Want ialousie die maecte al gader270-1
 
Es ene der onsalechster qualen
 
Die der ialousien minres herten272
 
Torment met sorgen ende met smerten
 
Ende doet leuen met arbeide
275
Maer dese daer ic v eerst af seide
 
Die haren amijs tijt andre amien276
 
Sal wachten sulker ialousien
 
Die toget sise buten in gelike278
 
Ende claget haer seluen geuensdelike
280
Om te verledene dien musaert
 
+ Met haerre bedriegeliker aert
 
Ende ane hare te haelne te bat282
 
Ic weet oec wel die waerheit te bat283
 
So sine meer aldus versoect
285
Ende maect gelaet dat si sijns roect
 
Ende sine begerte ende sinen sinne286
 
Meer sullen bernen in hare minne
 
Dies en darf si twiflen niet
 
Es oec dat sake dat hem gesciet
290
Ende hine gewerdege tonsculdegene hem
[p. 176]
 
Ende seget om hare te makene grem291
 
Dat hi een lief heuet bouen hare
 
Vertoge hare droue in hare gebare
 
Maer wachte hare dats hare niet int herte ga
295
Ne gene droefheit maer segge daer na
 
Maer vrient ende lief vor al dat leuet296
 
Sint dat v herte geworpt mijns heuet297
 
Ende mint enen andren bouen mi
 
Scone of lelic wie so soe si299
300
So hebdi mi te sere gehoent
 
God ne laet v niet ongeloent
 
Als hi en sal hen doe geluc
 
Sint ghi mi doet sulken tuc
 
Ende iegen mi oec maect dus vremde304
305
So eest tijt dat ic mi tu verwende305
 
So salic oec ghewaerliken306
 
Metten seluen salic mi wrenken307
 
Ende sal enen andren amijs beiagen
 
Ende saels v genen orlof vragen
310
Hoe naer dat dan mire herten gaet310
 
Als dan die gene dit verstaet
 
Hi sal in swaren pointe siin
 
Ende meer besorget int herte siin
 
Dan hi was mint hise twint
315
Want man die wijf met herten mint
 
Ne mach van sinen lieue niet horen
[p. 177]
 
Sonder tale sonder toren317
 
Ende hine wane van hare wesen
 
Te hant gelaten ende mettesen319
320
Sal hem dese weder versoeten320
+
1 ro a
3
ghere: in het hs. is een n veranderd in een r; Verwijs heeft ghene gelezen.
8
so wien so lief ende betrouwe, ‘wie het ook aangenaam mag zijn’; het Mnl. W. kent geen andere plaats van beirouwe als adj. en ook de bet. die het woord hier moet hebben is ongewoon.
10
te voren: de afschrijver had oorspronkelijk vorwaer geschreven.
12-13
misschien moeten de rijmwoorden al en sal van plaats verwisselen; de bet. is: ‘niet dat één vrouw van één man zal zijn en haar eigen wil geheel zal laten en alles doen zal wat hij gebiedt’.
15
sot, 1. so sot (Verwijs).
27
verstillen, ‘geheimhouden’; het Mnl. W. kent nog slechts één andere plaats van deze bet.
36
hebben, 1. hebbe.
huwen, 1. huwene.
+
1 ro b
41
de, 1. die.
47
soude siin geboren, d.i. ‘aangeboren’; Verdam wil Mnl. W. 2, 989 siin schrappen en dan wordt de bet. ‘zou toekomen’; in verband met r. ii verkies ik de ongewijzigde tekst.
52
scat, ‘schaadt’.
63
Hier, 1. Dier (Verwijs).
64
voedinge, ‘gezin, kroost’? verg. Mnl. W. 9, 710 en de ‘naturelike vruchte’ van r. 40.
67
Waendi, 1. Waendic (Verwijs).
69
En doch, 1. Ende doch? Vgl. Min. W. 2, 654.
+
1 vo a
77
gedochden, 1. gedochde (in het hs. staat een m, met een punt onder de derde poot, die misschien bedoeld is voor de hele letter, in dat geval een voorbarige m van menich).
82
Die menege, 1. Den menegen (Verwijs).
86
te swaer: te is in het hs. met kleine letters bijgeschreven; Verwijs heeft het genegeerd.
92
aeen, 1. aen.
vogeliin: Verwijs leest ten onrechte vogelkiin; verg. Ab 2, 172; Al 860.
93
teriin, 1. seriin, ‘sijsje’; geen andere plaatsen in het Mnl. W.
97
delicieulike: Verwijs heeft delicaetlike gelezen, dat er echter zeker niet staat en ook verder niet uit het Mnl. bekend is (Clarisse had ook al menen te lezen deliicaetlike); de c is door een latere hand ‘verduidelijkt’ en juist daardoor nu niet meer met zekerheid leesbaar; het letterteken daarachter is klein en onduidelijk; aan de daaropvolgende e lijkt ook wel geknoeid te zijn; voor de l staan twee pootjes, waarvan het laatste door een dwarsstreepje tot een t gemaakt schijnt te zijn; de overeenkomstige plaats in de Franse tekst r. 13944) heeft delicieusement.
100
siins selfs gebruken, ‘zijn eigen baas zijn’; verg. 109.
104
stert, ‘staroogt, staart’.
105
vertert: Verwijs wil, in verband met het Franse ‘sa viande à ses piez démarche’, in plaats van stert in 104 vertert, ‘vertrapt’, lezen en als rijmwoord in 105 ‘misschien’ verert, ‘woedend’; Verdam neemt deze veronderstellingen Mnl. W 9, 133 over en oppert daar ook nog de mogelijkheid dat vertert verteerd, vermagerd’ zou betekenen; aan een vorm van vertaert, ‘wulps’, wil hij t.a.p. van wege de bet. niet denken; in dl. 7, 2100 acht Verdam daarentegen de veranderingen van Verwijs onnodig en interpreteert hij vertert, vertaert met de bet. ‘als een wilde’; overtuigende redenen om stert te veranderen zijn er m.i. niet: de Nederlandse bewerker kan eigen détails aan het beeld van de Franse dichter hebben toegevoegd.
112
nauwe houden: verg. Al 553.
113
geuouden, ‘geplooid, uitgedost met geplooide kledingstukken’; geen andere plaatsen in Mnl. W.
119
oracie, d.i. Horatius; Verwijs heeft al opgemerkt dat onze bewerker op deze plaats de Franse tekst niet heeft begrepen; hij heeft de forche (de Horatiaanse furca) opgevat als een schaar.
+
1 vo b
127
arbijt, 1. abijt, ‘ordekleed’; verg. r. 188.
128
violente, 1. violence (Mnl. W. 9, 528).
129
sciente, 1. science (Mnl. W. 7, 502).
132
Venuse: Verwijs heeft ten onrechte Venus.
141
werden, 1. werde (Verwijs), of: worde.
142
diet: Verwijs verandert dit ten onrechte in dit.
148
dies, ‘totdat’; verg. Ab i, 45.
151
aanvullingen van Verwijs; beginnen lijkt mij vrijwel zeker, en is ook door Clarisse (Taalk. Mag. 3, 320) ‘na lang turen het naast aan de waarheid geacht’; eerstwarf is twijfelachtig, maar de ruimte laat het toe en ik weet zelf met de letterresten niets te beginnen.
152
Verwijs geeft het gedeelte tussen daerwaert te w en eyene als gissing, maar de tekst is toch wel met zekerheid leesbaar.
153
Verwijs heeft de woorden na ende loepter niet kunnen lezen; als gissing geeft hij in een noot ende loepter up om te geheyene; het derde woord laat zich als vp ontcijferen, het laatste is zeker pleiene, ‘dansen, springen’, het voorlaatste moet dus wel te zijn; de rest moet constructie blijven, want de letterresten geven te weinig houvast.
154
Verwijs' gissing blijkt weer de juiste lezing te zijn.
160
haers gewouden: verg. Al 530.
+
2 ro a
165
vercouren, ‘terugkrijgen’, verg. 115; Verwijs heeft het woord genormaliseerd tot vercoveren.
172
de punt na comen staat in het hs.
184
dor bequame, ‘alleraangenaamst’ (Mnl. W. 2, 313).
191
ane, 1. ende (Verwijs).
192
minne: Verwijs leest ten onrechte minnen; verg. nog Bu 2, 104 en 109.
195
der wiue manieren: Verwijs geeft alles wat na de w staat als aanvulling, maar de letterresten van iu, mani en n zijn duidelijk.
196
Verwijs of hare heimelike gedochten, maar daarmee is de ruimte lang niet gevuld; Clarisse (Taalk. Mag. 3, 321) vermoedde: of hare herten ende heimelike gedochten, maar dat is waarschijnlijk weer te veel; de eerste letter van het derde woord moet wel een b zijn en de volgende lettersporen laten zich als erte lezen; in het vierde woord is nde ook duidelijk.
+
2 ro b
210
De plaats tussen ende en laten is slecht te lezen; de voorvoorlaatste letter moet, blijkens het bewaarde pennehaaltje erboven, wel een i geweest zijn, maar de letterrest daarachter past eigenlijk niet zo goed bij een e, de laatste ziet er uit als een t; Clarisse t.a.p. heeft gelezen dit niet, Verwijs woudese; het laatste kan er onmogelijk gestaan hebben.
211
het derde woord kan men met vrij grote zekerheid als minres lezen en de voorafgaande letterresten passen goed bij sulker (de l en de k zijn m.i. zeker); Clarisse las al sulker minnaers; Verwijs, die dit vers bij het voorafgaande liet aansluiten, vulde daarentegen aan minnese altoes, wat zeker onjuist is.
215
In, 1. Ic?
220
deze regel is zeker, ondanks de twijfel van Verwijs t.a.v. bi en venus.
221
Clarisse had hier al de goede lezing; Verwijs heeft ten onrechte in plaats van te gelezen vele.
222
alleen de eerste twee en de laatste twee letters zijn leesbaar; Clarisse heeft, twijfelend, als eerste woorden van naturen gelezen, Verwijs heeft aangevuld dat si Mars hare minne jan.
223
het eerste woord heb ik mede op gezag van Clarisse als een gelezen (hij heeft het hs. gezien voor het chemisch verknoeid werd en zijn lezingen hebben dus altijd de waarde van vingerwijzingen); verder leest C. verstu... (of grefoue...) baren man; Verwijs heeft er van gemaakt ende so sere bedroech haren man; in verband met 233 en 242 moet Vulcanus hier wel genoemd zijn; behalve aan goetstic zou men, gezien de notities van C., ook aan verste kunnen denken; de hele regel blijft echter zeer hypothetisch.
224
aanvulling van Clarisse; Verwijs vulde aan Met liste.
225
alleen de eerste letter is zeker, maar ik meen toch van dat, hijs, nie en wart wel sporen te zien; Verwijs heeft gelezen so dat hijs niet en wart geware, Clarisse daarentegen si.. romn..... ende sware, maar daar kan ik niets van terugvinden.
226
Verwijs heeft als tweede woord was gelezen, Clarisse hise, maar ik meen het woord erde duidelijk te zien; de ruimte tussen erde en daghe is wel wat groot voor hem bi, maar toch niet in die mate dat de hier gegeven lezing er onmogelijk door wordt.
227
ten ionxten, ‘ten slotte’, is een karakteristieke uitdrukking voor onze dichter; verg. bv. Ab 1, 70; Al 1123.
mene, d.i. menege; het woord is niet geheel zeker; Bilderdijk heeft nieue gelezen, Verwijs nauwe, echter onder aantekening: ‘in vs. 227 schijnt eer nieu te staan dan nauwe, dat wij evenwel niet geaarzeld hebben in den tekst op te nemen’; m.i. is de voorlaatste letter van het tekstwoord een n; de pootjes vertonen aan de onderkant geen enkele verbinding; m en ni zijn vaak moeilijk te onderscheiden, maar voor m pleit, dat er geen spoor van een streepje boven de derde poot te vinden is.
231
sceren, 1. scaren.
+
2 vo a
244
dat bedde te nopene, ‘bij het bed te komen’ (Mnl. W. 4, 2537).
245
arme: bij Verwijs armen.
246
Hine, 1. Ende.
250
bredden, 1. breedden (Mnl. W. I, 1424).
255
souden, 1. soude.
258-9
in deze regels zitten verschillende merkwaardigheden, die ons doen twijfelen aan de juistheid van de overlevering; in de eerste plaats is in 258 de constructie met duchten vreemd: Verdam verklaart de regel in Mnl. W. 2, 452 als ‘omdat hij bezorgd is voor zijn vrouw met betrekking tot andere mannen’, maar dit maakt een gewrongen indruk (eerder zou men dan nog in plaats van hise willen lezen hi hem en vertalen ‘omdat hij bevreesd is voor andere mannen’); in de tweede plaats is in 259 .m. onbegrijpelijk en zou men in plaats van wacht eerder wachten verwachten; bovendien is het ritme vreemd; misschien zijn er een paar regels uitgevallen en heeft er oorspronkelijk iets gestaan als:
 
Dies hise ducht van andren man
 
Heimelike wesen gheminnet dan
 
Ende met sire dulre wachten
 
Eest bi daghen eest bi nachten
 
Doet hi so vele dat hise beuart;
de verschrijving zou het gevolg kunnen zijn geweest van een plaatsing van dan achter wachten, bv. als volgt:
 
Heimelike wesen gheminnet
 
Ēn mʒ sire dulre wachtē [dan
 
Eest bi daghen eest bi nachten...
270-1
het rijm bewijst dat de lezing van het hs. niet oorspronkelijk kan zijn; wellicht heeft de dichter geschreven: ‘Want ialousie die waect te male Es ene die onsalechste quale".
272
ialousien, 1. ialousen (Mnl. lr. 3, ioii).
276
amien: de afschrijver had eerst mannen geschreven.
278
Die, 1. Maer?
+
2 Vo b
282
ane: Verwijs heeft ten onrechte an.
283
te bat, 1. plat?
286
Ende sinne, 1. So sine? sinen, 1. sine (Mnl. W. 2, 637).
291
grem, ‘boos’; alleen op deze plaats aangetroffen bijvorm van gram (Mnl. W. 2, 2127); de gewone vorm gram vindt men Al 601.
296
Maer, 1. Mijn?
297
geworpt, ‘afkeer’; geen andere plaatsen in Mnl. W.
299
wie so soe si: de afschrijver heeft in dit geval het soe van zijn voorbeeld niet door si vervangen, omdat hij si si blijkbaar niet mooi vond.
304
vremde, 1. vrende, ‘vriendschap’.
305
dat is mi tu verwende, ‘dat ik een andere houding tegenover u aanneem’; geen andere plaatsen van hem verwenden in het Mnl. W.
306
ghewaerliken, 1. ghewaerleken.
307
wrenken, 1. wreken (Verwijs).
310
dan, 1. an?
317
Sonder tale, 1. Sulke tale?
319
gelaten, ‘in de steek gelaten’.
320
versoeten, ‘vriendelijk stemmen’; in het Mnl. W. 8, 2505 intrans. opgevat; m.i. slaat dese op de vrouw en in hem eerder acc. dan datief.

Vorige Volgende