De spieghel der menscheliker behoudenesse

(1949)–Anoniem Spieghel der menscheliker behoudenisse– rechtenstatus


XLII
[Folio 106b]
In dit voorscreven capitel Hebbic u gheseit den tytel, Also ict best can vertellen, Vander pinen vander hellen. Niet dat icse zecghen can gheheel, Ja, nauwelijc dat minste deel. Ter werelt en es hi niet zo vroet, Die peinsen zoude in zinen moet Die pinen vanden helschen slike Ende vander glorie van hemelrike. Doch hebbic u gheseit daer af, Also mi tlatijn over gaf, Vander helscher pinen dan Van den besten dat ic can. Nu zalmen horen in de jeeste Vander scoonre hemelscher feeste, Die also goed es, wel verstaet, Als die helsche pine es quaet. Ende die bliscap zonder waen Zullen die zalighe zielen ontfaen, Anders waer god niet gherechtich, Waer hi te ghevene niet mechtich Quaet die quaetheit hebben verdient, Ende eweghe bliscap zinen vrient. Zoo groot es dhemelsche glorie dan, Dat ment vertellen niet ne can, Zij hebben ooc zo groot beslach, Dat mense niet ghemeten mach;
[Folio 106c]
Zo wonderlijc zijn zij zekerleken Dat mense niet can ghespreken; Ende zo gheduerlijc zonder waen Dat zij nemmermeer te gaen. Die grote bliscepen, godweet, Die god den zinen heift bereet, Noyt oghe ne zach . no ore mochte Horen ./ no peinsen enich ghedochte. Alle zoetheit, gheloves mien, Machmen daer met oghen zien; Zoete melodye ende zanc Luut int ore ende al gheclanc; Alle lusticheit zonder pine Es daer ghenoughelijc in te zine; Zulke zochtheit nieman zach, Als die men daer tasten mach; Alle zoetheit ende smake Vint die ziele die daer gherake: Zoete luchten, zoete roken Zijn der smenschen nuese uploken, Also dat men vint daer binnen Ghenouchte met alden .v. zinnen. Daer es minne over al, Die ewelike gheduren zal. Wij sullen daer bekennen mede Gods ons vaders moghenthede, Des zuens wijsheit dies ghelike, Ooc zullen wi kennen ghewaerlike. In die hemelsche zoete stede Des helichs gheests goedertierhede. Ende van allen helighen dinghen mede Werden daer overvloeyentheden, Ende alle dinghen van quader naturen Zijn daer ghesloten buten mueren, Zo datter elken mach zijn te lusten Ewelike zal men daer rusten Zonder moeyenesse ofte pine. Pays staet daer ewelijc te zine, Ooc ne hebben zij gheenen vaer Van enigherhande vianden daer. Die duvelen ne sullen in ghenen daghen Den mensche daer moghen laghen, Maer die mensche, die daer gheraect, Werd in gracien vast ghemaect.
[Folio 106d]
Die werelt zal te gheenen stonden Den mensche moghen trecken te zonden, Want die werelt zal hem dinken Met al haren ghenouchten stinken. Ende die ziele blijft voort mere Des vleeschs meester ende here, Also dat tvleesch met zinen vlecken Niement ne zal te zonden trecken. Een mensche werd daer vroet altoos Zonder te zine gaweloos. Vrienscepe ende caritate Werd daer boven alre mate. Nijt, loosheit met haren treken Werden daer te male versteken. Een mensche werd daer talre stont Zonder ziec te zine ghesont. De mensche werd daer sterc int goede Ende nemmermeer ne werd hi moede. Daer werd licht ende claerheit mede Zonder enighe deimsterhede. Rouwe die ne werd daer niet, Maer alle bliscap zonder verdriet. Die zielen zijn daer in scoonheden Zonder enighe leelicheden. Meerre scoonheit dar ic tellen, Dan leelicheit es inder hellen. Zij sullen ooc, dats waerheit fijn, Altoos rasch ende doende zijn Te gods dienste tallen daghen Zonder yet te wesene traghe. Rijchede ende moghenthede Werd daer zonder ghebreckelichede, Ende die rijcheit zonder waen Ne zijn niet tydelijc, no te gaen, Als dese doen . maer tallen uren Zullen zij ewelike gheduren. Bliscap ende glorie mede Zal wesen in die zoete stede Zonder enigherande verwijt, Zonder wanhagen ende despijt. Ende die zielen, die daer comen, Zullen hebben der joncheden bloemen, Die nemmermeer sullen verdroghen. Men zal daer niet houd werden moghen.
[Folio 107a]
Daer zal een levende leven zijn Zonder hende ende zonder termijn. Van enen man, zo staet bediet, Dewelke man matusale hiet, Die langher levede, zo ict las, Dan yeman die ter werelt was. Nochtan algader zijn outhede Ende alle zine jaren mede Ne zijn ieghen teweghe leven Niet een oghenblic bescreven. Die staercheit ende al die cracht Van sampsoene ./ ende ooc de macht Die en es daer gherekent niet Jeghen hare staercheit yet, Als was zoe groot in sampsoen. Die scoonhede van absaloen Zoude in des hemels chiteit Den zalighen dinken leelicheit. Saelmoens vroescap ende wijshede Waer daer gherekent zothede. Al die raet, verstaet mi wel, Vanden wijsen Achytofel Zoude in die hemelsche stede niet Dan daeshede zijn bediet. Alle die consten / zijt ghewes, Die hadde Aristotiles Ende alle die phylosophen mede, Waer daer ruutheit ende dorperhede. Alte male die constenaren Van vedelen ende van acharen Prayn / thubalthayn / noema Ne dogheder twint, al[s ic versta]. Dat hemelsche broo[t dat god] gaf In die woestine ... Dat aten die kin[der van Jsrahel] Dat hem smaken [wonder wel] Dat zoude in de [hemelsche stede] Zijn gherekent [voor bitterhede.] Dat scone erdsche paradijs, Dat zo zoet es ende zo faytijs, Dat zoude in hemelrike zijn Gherekent ene wilde woestijn. Die weeldicheden, zijt ghewes, Der werelt / ende Ecclesiastes
[Folio 107b]
Zoude in hemelrike wesen Bitter als alsene, zo wi lesen. Dat grote rike casteel ende stat, Dat teramani de coninc besat, Dat zoude daer heeten al meswende Een caerker ende een ellende. Alte male die grote scat, Die de here cresiant besat, Ende al die menichte vanden goede Ne zoude daer niet zijn dan aermoede. Elc mensche zal daer zekerlike Zijn also machtich ende zo rike Ende riker dan coninc ende keyser mede Die in de werelt houden stede. Ende riker, zeicht scrifture aldus, Dan was cesar agustus, Dan chyrus of nabugodonosor mede, Balthazar, alexander, dats waerhede. Du wards daer staerker in dijn doen Dan was die staerke sampsoen, David ende abysay, Sennaa ende sobothay. Die zalighe ziele scoonre es Dan absalon / joseph ende moyses, Dan judith / ende susanna waren Rachel / Rebecca / ende sare. Daer leift men langher, ghelooft das, Dan enoc, matusale ende helyas. Du wards daer rasscher, wetic wel, Dan hercules of azael, Ja, ende ooc dan die zonne mede. Du wards vroeder, dats waerhede, Dan salemoen de wise was, Of Augustijn, zijt zeker das, Gregorius ende jheronimus Ende ooc sinte ambrosius Of zinte thomaes van Aqui, Dan enich was vroeder es hi, Die zine vroescap also besteit, Dat hi comt te diere chyteit. Du zies daer gode tallen daghen, Claerre danne die jonghers zaghen, Sinte jacob / of sinte jhan Of sinte pieter die helighe man.
[Folio 107c]
Figure es ons hier of ghegheven Van saelmoens glorie in zijn leven, Want wi ne lesen in ghene ystorie, Dat yement in alsulker glorie Ende in sulker bliscap leifde mede, Als saelmoen die coninc dede. Van niemene vinden wi bescreven, Die in sulker glorien zijn leven Hier leedde ende zinen tijt In sulke feeste, in zulc delijt. Niement vinden wi ooc mede Vloeyende in sulker rijchede Als hi dede, als ic versta. Die coninghinne van saba Hoorde alsulke name van hem Ende trac tote jherusalem. Ende als zoe daer quam / ende anezach Die grote bliscap, daer hi <in> plach In te leedene zinen tijt, Ende zine over grote jolijt Ende zine glorie / doe zij zeide: "Meerre es die glorie ende joye mede, Dan dat gheruchte, wel verstaet, Dat van diere bliscap gaet. Nu proevic wel die waerheit, Dat mi die helt niet es gheseit." Dus zeicht de ziele ./ hebbic vernomen, Als zoe ter glorien es comen
[Folio 107d]
Vanden zoeten hemelrike, Daer men verblijt es hoghelike: Dat dusenste deel en es niet Van diere glorien hier bediet. Al die lieden groot ende cleene Vander werelt al ghemeene Begheerden te ziene dit anschijn Van saelmoen, den coninc fijn. Ende daer bi es zo wel bediet Ons heren anschijn ende el niet. Aldie bliscap ende vruecht Vanden hemele ende ghenuecht In dat anschijn amoreus Van gode, twelc es zo gracieus, Ja, zo gracieus, verstaet al clare, Dat ere ziele beter ware In der hellen pit te zijn Ende an te ziene dat scoon anschijn, Ja, vele beter zekerlike, Dan te zine in hemelrike Ende daer gherooft te zine Vanden scouwene gods anschine. Eene ziele, verstaet wel dit, Al waer zoe inder hellen pit, Zoe ne ghevoelde gheene pijn, Mocht zoe dat godlike anschijn Anziene ./ al hadsoe ghemeene Die pine vander hellen alleene.
[Folio 108a]
Die ander figure zekerlike, Daer ic dese glorie bi ghelike Van des hemels zoete jolijt, Dat mach wesen die maeltijt Vanden coninc Assueri. Niet dat zoe yet ghelikende zi Der minster bliscap ende glorien mede Vander zoeter hemelscher stede, Maer om dat zoe was zo scone, Alst mocht wesen onder den throne. Zo bi gheliken bedieden wij Des hemels glorie daer bi, Niet dat zoe haer ghelijc mach wesen. Van deser maeltijt wi dan lesen, Dat niemen in de werelt wijt Hilt sulke maeltijt tenigher tijt, Zo groot noch zo eersame Ende ooc van zo grote name. Te diere maeltijt niet [alleene] Die grote gheroupen, a[ls ic meene], Beede aerme ende ooc [rike], Mannen / wiven /; dies gh[elik]e Dus maecte god .j. maeltijt groot Ende al die lieden hire omboot Ende zeide: / "comt alle te mi, Wie dat mijns begherende zi." Dese maeltijt vanden coninc Die gheduerde in waerre dinc
[Folio 108b]
Hondert ende tachtentich daghen, Also scrifture wille ghewaghen; Maer die maeltijt van onsen here Die zal gheduren emmermere, Daer hi ons roupt met zoeter spraken. Zo wel hem, die daer gheraken! Die darde figure, die ic ghelike Der glorien van hemelrike, Machmen merken, dats waerhede, In job ende in zijn kinder mede. Want die kindre ende hare vader Aten [meer e]nde dicker te gader Dan enighe, daer wij of lesen. Scrifture zeicht dat elc van desen Kindren ./ te bereeden plach Zine maeltijt up zinen dach Ende riepen toe haer zustren drie Ende altoos te gader aten zie. Bi desen etene ende maeltijt Verstaen wi themelsche jolijt. Die zeven zuenen bedieden meest die .vij. ghiften vanden helighen gheest; Ende die drie zustren, ic dichte, Dat drievoudighe ghestichte Vander ingheliker virtuut. Ende hier mede hendic huut Desen bouc te male gheheel. Maer hier na volcht .j. ander deel
[Folio 108c]
Ende daer of zal ic doen bediet, Maer tot desen bouc ne behoret niet. Nu biddic allen, die dit leist, Of die dit hoort lesen ./ eist, Dat ic hebbe yet dan die waerheit Of dat qualike voucht gheseit, Of mesdicht in enigher manieren, Dat zij dat willen correngieren Ende zetten te poynten dat Also trijm luud ende voughet bat. Schone moeder gods marie, Nu ende altoos ghelooft zi die Ende van hem ghebenedijt, Lieve vrouwe, ./ die de tijt Liet werden ./ ende ghemaect heeft Al dat in der werelt leeft, Ende al dat es / was / ende wesen zal. Werde vrouwe, ghi hebt ons al Ter zalicheden weder bracht Mids uwer glorieuser dracht. Al dat ver yeve hadde verloren Es ons weder bi u gheboren. Nauwelijc dar ic u zien aen, Nochtan hopic troost tontfaen Ende hulpe te miere zalicheden, Ic die zo diepe bem ghetreden In der vuulre zonden clijt, Ende in mine hulpe ghi nochtan zijt. Ghi die de werelt hier te voren Hebt verloost, die was verloren, Ende alle die goeden hebt ghevrijt, Die laghen inder hellen weewijt, Ic hope, ghi zult doen an mi Caritate ende troost . waer bi Dat mi u zuene mids uwer bede Trecken zal ter zalichede; Ende mi doen betren mijn zonden, Zo dat ic ten laetsten stonden Moete bringhen scoon ende wit Mijn vonte cleet al onbesmit Nichtemeer van zonden /. dan Alsoot mi god ter vonten al [van] <Liet van> den priester [liet] doen up thooft: Zuverheit, die ic hebbe belooft,
[Folio 108d]
Die also te houden in mijn leven Ende wachten voorder zonden sneven, Bede nu ende ewelike voort, Zo dat mijn ziele ter hogher poort Comen moete, daer talre tijt Onse pays es ende jolijt. Ende daer altoos der inglen zanc Es / ende zoeter snaren clanc, Flueyten / pypen, al instrument Te gods love omnipotent. Cume es ene halve ure daer Cesseren of zwighen vorwaer, Maer constic acoort, also ict weet, Cristus den zinen daer bereet. Nu biddic u, here, dat ghi mi Jont ewelike te zine met di.

Vorige Volgende

XLII