Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xj. Capittel.

Alle menschen hadden tot deser tijt toe eenerley sprake, vers 1. De kinderen der menschen bestaen eene Stadt, met eenen seer hoogen Toren uyt enckele trotsheyt te bouwen, 3. Godt belet haer werck door verdeylinge der spraken, ende verstroytse van malkanderen door de werelt, 6. Babel bekomt daer van den name, 9. Sems nakomelingen tot op Abraham, 10. die met sijnen vader, Sarai, ende Lot, treckt uyt Ur der Chaldeen nae Haran, 29.

1

ENde ¹ de gantsche aerde was ² van eenerley ³ sprake, ende eenerley woorden.

1 Alle inwoonders der aerde, voor ende na den Suntvloet, tot dat dese verdeylinge der spraken geschiet is.

2 Het wort daer voor gehouden, dat dit de Hebreeusche sprake (die haren naem heeft van Heber) geweest zy: onder anderen daerom; dat de eygene namen der eerste menschen van Hebreeuschen oorspronck zijn, als Adam, Heva, Kain, Habel, etc.

3 Hebr. Lippe, alsoo in 't volgende.

2

Maer het geschiedde, als ⁴ sy tegen't ⁵ Oosten togen, dat sy eene leechte vonden ⁶ inden lande ^a Sinear, ende sy woonden aldaer.

4 Dit is meest te verstaen van Chams nakomelingen, ende der selver hooft Nimrod. siet bov. cap. 10.10.

5 Vande plaetse daer henen sy eerst getogen waren, als sy der menichte halven haer wat moesten verspreyden van 't geberchte Ararat, daer d' Arke rustede. Siet bov. 8.4.

6 Waer in Babel gelegen was. siet boven cap. 10. op het vers 10.

a Gen. 10.10.

3

Ende sy seyden een yeder tot sijnen naesten; Kom aen, laet ons ⁷ tichelen strijcken, ende ⁸ wel doorbranden: ende de tichel was hen voor steen, ende ⁹ 't lijm was hen voor leem.

7 Ofte: backsteenen maken, ofte; bereyden.

8 Hebr. branden, met, ofte, tot brandinge. D. door het branden hart backen.

9 Eene taeye materie, vaster klevende als peck, overvloedich in die landen: siet onder cap. 14.10. De Historie-schrijvers verhalen, dat de muren van Babel hier van gemetselt waren, ende soo hart geworden als yser.

4

Ende sy seyden; Kom aen, laet ons voor ons eene Stadt bouwen, ende eenen Toren, diens ¹⁰ opperste ¹¹ inden Hemel zy, ende laet ons eenen name voor ons maken: op dat wy niet misschien over ¹² de gantsche aerde verstroyt en worden.

10 Hebr. Hooft.

11 Eene maniere van spreken dienende tot sonderlinge vergrootinge: siet Deut. 1.28. ende 9.1. Ps. 107.26. Mat. 11.23. dit is een gantsch godloos ende stout voornemen: als oft sy wilden Godt ende alle menschen ten trotse sulck een werck maken, waer door sy haer tegen alle gewelt mochten versekeren.

12 Hebr. Het aengesicht der gantscher aerde, alsoo oock ond. vers 8, 9.

5

Doe ¹³ quam de HEERE neder, om te besien de Stadt ende den Toren, die de ¹⁴ kinderen der menschen bouwden.

13 Menschelick van den oneyndelicken ende alwetenden Godt gesproken. de sin is: Godt wiste ende sach al haer vermeten ende godloos bestaen, openbarende dat hy sich bereydde ter straffe.

14 Siet bov. cap. 6. op het vers 2.

6

Ende de HEERE seyde: Siet, sy zijn eenerley volck, ende hebben alle eenerley sprake, ende dit ist, dat sy beginnen te maken: maer ¹⁵ nu, ¹⁶ en soude hen niet afgesneden worden al wat sy bedacht hebben te maken?

15 Met dese maniere van spreken wort uytgedruckt Godes toorn, ende sijn voornemen, om dit werck te beletten.

16 And. haer en sal niet afgesneden, ofte, belet worden. D. sy sullen met haer werck willen voortvaren.

7

Kom aen, ¹⁷ laet ons neder varen, ende laet ons hare sprake aldaer verwerren: op dat een yegelijck de sprake sijnes naesten niet en ¹⁸ hoore.

17 Vergel. bov. 1. de eerste aent. op 't vers 26.

18 D. verstae: alsoo wort het woort hooren, voor verstaen genomen, ond. 42. vers 23. Deut. 28.49. 1.Reg. 3.9. Ierem. 5.15. 1.Corinth. 14.2.

8

^{19 b} Also verstroydese de HEERE van daer over de gantsche aerde: ende sy hielden op de stadt te bouwen.

19 Dat sy meynden voor te komen, is hen door Godts rechtveerdich oordeel overgekomen.

b Deut. 32.8. Act. 7.26.

9

Daerom ²⁰ noemdemen haren name ²¹ Babel; want aldaer verwerrede de HEERE de sprake der gantscher aerde, ende van daer verstroydese de HEERE over de gantsche aerde.

20 And. noemde hy, T.w. Godt.

21 Siet bov. cap. 10.10. Het woort beteeckent verwerringe, ofte, vermengelinge, ofte, de verwerringe is gekomen, ofte, daer in is verwerringe.

10

^c Dit zijn de geboorten van Sem: Sem ²² was hondert jaer out, ende gewan Arphacsad, twee jaren na den Vloet.

c Genes. 10.22. etc. 1.Chron. 1.17. etc.

22 Hebr. een soon van hondert jaer. D. Sem was hondert jaer out. Siet Capit. 7.6.

11

Ende Sem ²³ leefde, na dat hy Arphacsad gewonnen hadde, vijf hondert jaer; ende hy gewan sonen ende dochteren.

23 D. hy hadde geleeft, of, hy was soo out. Siet boven Capit. 5.3.

12

Ende Arphacsad leefde vijf en dertich jaer: ende hy gewan ²⁴ Selah.

24 Hebr. Schelach.

13

Ende Arphacsad leefde, na dat hy

[fol. 6r]

Selah gewonnen hadde, vier hondert ende drie jaren: ende hy gewan sonen ende dochteren.

14

Ende Selah leefde dertich jaer: ende hy gewan Heber.

15

Ende Selah leefde, na dat hy Heber gewonnen hadde, vier hondert ende drie jaren: ende gewan sonen ende dochteren.

16

Ende Heber leefde vier en dertich jaer: ende gewan Peleg.

17

Ende Heber leefde, na dat hy Peleg gewonnen hadde, vier hondert ende dertich jaer: ende hy gewan sonen ende dochteren.

18

Ende ^d Peleg leefde dertich jaer: ende hy gewan Rehu.

d 1.Chron. 1.25.

19

Ende Peleg leefde, na dat hy Rehu gewonnen hadde, twee hondert ende negen jaren, ende hy gewan sonen ende dochtenen.

20

Ende Rehu leefde twee en dertich jaer: ende hy gewan Serug.

21

Ende Rehu leefde, na dat hy Serug gewonnen hadde, twee hondert ende seven jaren: ende hy gewan sonen ende dochteren.

22

Ende Serug leefde dertich jaer: ende gewan ²⁵ Nahor.

25 Hebr. Nachor.

23

Ende Serug leefde, na dat hy Nahor gewonnen hadde, twee hondert jaer: ende hy gewan sonen ende dochteren.

24

Ende Nahor leefde, negen en twintich jaer: ende gewan ²⁶ Terah.

26 Hebr. Terach: ende Luc. 3.34. Thara.

25

Ende Nahor leefde, na dat hy Terah gewonnen hadde, hondert ende negentien jaer: ende hy gewan sonen ende dochteren.

26

Ende Terah leefde tseventich jaer: ende ²⁷ gewan ²⁸ Abram, Nahor, ende Haran.

27 D. hy begon te gewinnen. siet bov. 5.32.

28 Abram wort eerst genoemt, niet om dat hy de outste, maer de weerdichste was: gelijck sulcx oock hier te vooren met Sem geschiet is. bov. cap. 5.32. ende 10.1.

27

^e Ende dit zijn de geboorten van Terah; Terah gewan Abram, Nahor, ende Haran: ende Haran gewan Lot.

e Ios. 24.2. 1.Chron. 1.26.

28

Ende Haran sterf ²⁹ voor het aengesicht sijnes vaders Terah; in het lant sijner geboorte, in ³⁰ Ur der Chaldeen.

29 D. in het leven, ende de tegenwoordicheyt sijnes vaders.

30 Eene stadt in 't lant van Chaldeen. Siet Nehem. 9.7. Actor. 7.4.

29

Ende Abram ende Nahor namen hen wijven: de naem van Abrams huysvrouwe was Sarai; ende de naem van Nahors huysvrouwe was ^f Milca, ³¹ een dochter van Haran, vader van Milca, ende vader van Iisca.

f Genes. 22.20.

31 Milca is getrouwt geweest met haren Oom Nahor, welcke houwelijcken voor de wetten van dien tijt noch niet uytdruckelick verboden en waren. Iisca wort van sommigen gehouden voor Sarai, de huysvrouwe van Abram: andere meynen, dat Sarai niet en was de dochter van Haran, maer des selven, ende Abrams ende Nahors suster, uyt eenen vader Terah, maer niet uyt eene moeder geboren. Verg. ond. 20. vers 12.

30

Ende ^g Sarai was onvruchtbaer: sy en hadde geen kint.

g Genes. 16.12. ende 18.11, 12.

31

^h Ende ³² Terah nam Abram sijnen sone, ende Lot Harans sone, sijnes soons sone, ende Sarai sijne schoon dochter, sijnes soons Abrams huysvrouwe, ende ³³ sy togen ³⁴ met haerlieden uyt Ur der Chaldeen, om te gaen nae het lant Canaan; ende sy quamen tot ³⁵ Haran, ende woonden aldaer.

h Ios. 24.2. Nehem. 9.7. Actor. 7.4.

32 T.w. na dat hy uyt sijnen sone Abram verstaen hadde, dat Godt hem hadde geroepen om te gaen uyt sijn vaderlant, achtervolgens het verhael daer van gedaen in het 12. Capit.

33 Namelick, Terah, ende Abram.

34 Namelick, met Lot, ende Sarai.

35 Hebr. Charan. Actor. 7.4. leestmen Charran. Eene stadt in Mesopotamia, inde Historien bekent. siet ond. 24.10. ende 28.10. ende 29.4.

32

Ende de dagen van Terah waren twee hondert ende vijf jaren: ende Terah sterf te Haran.