Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xiij. Capittel.

Godt beveelt datmen hem alle eerstgeborene sal heyligen, vers 1, etc. datmen gedencken sal aen den dach des uyttochts uyt Egypten, 3. Datmen het feest des ongesuerden broots in ’t lant Canaan houden soude, 6. Ende dat sy haren kinderen d’oorsake daer van souden seggen, 8. Datmen den HEERE de eerstelingen der beesten soude afsonderen, 12. Dat sy gedenck-teeckenen maken souden, 16. Wat wech haer Godt in de woestijne geleydt heeft, 17. Sy nemen Iosephs beenderen mede uyt Egypten, 19. Israël legert sich te Etham, 20. Godt geleydtse met een wolcken ende vyer-colomne, 21.

1

DOe sprack de HEERE tot Mose, seggende:

2

^{1 a} Heylicht my alle ² eerst-geboren, ³ wat eenige baer-moeder opent, onder de kinderen Israëls, van menschen ende van beesten: ⁴ dat is mijne.

1 D. beveelt datmen my afsondere, ofte toe-eygene, tot mijnen heyligen dienst. siet Levit. 8. vers 10.

a Exod. 22.29. ende 34.19. Levit. 27.26. Num. 3.13. ende 8.17. Luc. 2.23.

2 T.w. die manlick is.

3 Hebr. openinge aller baermoeder.

4 T.w. daerom, om dat ick uwe eerstgeborene verschoonde, doe ick alle eerstgeborene in Egyptenlant gedoodet hebbe. Siet ond. vers 15.

3

Voorder seyde Mose tot den volcke, Gedenckt aen desen selven dach, in welcken ghy-lieden uyt Egypten, uyt den dienst-huyse, gegaen zijt; want de HEERE heeft u ⁵ door een stercke hant van hier uytgevoert: daerom en sal het gedeessemde niet gegeten worden.

5 Hebr. in kracht der hant.

4

^b Heden gaet ghy-lieden uyt ⁶ in de maent Abib.

b Exod. 23.15.

6 Dese maent komt ten deele in de Meerte, ten deele in April, als in de lente de dagen ende nachten even lanck zijn, het Hebr. woort Abib beteeckent een groene are, daer van dese maent haren name heeft, overmits in de selve het gezaeyde, daer te lande, groene aren kreech.

5

Ende het sal geschieden, als u de HEERE sal gebracht hebben in het lant der Canaaniten, ende der Hethiten, ende der Amoriten, ende der Heviten, ende der Iebusiten, ’t welck hy uwen vaderen gesworen heeft u te geven, een lant ⁷ vloeyende van melck ende honich: so sult ghy ⁸ desen dienst ⁹ houden in deser maent.

7 Siet Exod. 3.8.

8 Die in de navolgende versen verhaelt wort.

9 Hebr. dienen.

6

Seven dagen sult ghy ongesuerde brooden eten: ende aen den sevensten dach sal den HEERE een feest zijn.

7

Seven dagen sullen ongesuerde [brooden] gegeten worden: ende het gedeessemde en sal by u niet gesien worden, ja daer en sal geen suer-deech by u gesien worden in alle uwe palen.

8

Ende ghy sult uwen ¹⁰ sone te kennen geven te dien selven dage, seggende: [Dit is] om ’t gene de HEERE my gedaen heeft, doe ick uyt Egypten uyttooch.

10 D. uwe kinderen.

9

Ende ’t sal u zijn tot een teecken op uwe hant, ende tot een gedachtenisse tusschen uwe oogen, op dat de wet des HEEREN in uwen monde zy: om dat u de HEERE door een stercke hant uyt Egypten uyt-gevoert heeft.

10

Daerom onderhoudet dese insettinge ¹¹ ter bestemder tijt: ¹² van jaer tot jaer.

11 Siet bov. cap. 12. vers 6.

12 Hebr. van dagen tot dagen. Aldus wort oock het woort dagen genomen voor een jaer, Levit. 25.29. Amos 4.4.

11

Het sal oock geschieden, wanneer u de HEERE in ’t lant ¹³ der Canaaniten sal gebracht hebben, gelijck hy u ende uwen vaderen gesworen heeft; ende hy het u sal gegeven hebben:

13 Verstaet hier onder oock alle de natien, die hier bov. vers 5. ende Genes. 15. genoemt worden.

12

^c So sult ghy ¹⁴ tot den Heere doen overgaen ¹⁵ wat de baer-moeder opent: oock alles was [de baer-moeder] opent, van de ¹⁶ vrucht der beesten die ghy hebben sult: de mannekens sullen des HEEREN zijn.

c Exod. 22.30. ende 34.19. Levit. 27.26. Num. 8.17. Ezech. 44.39.

14 T.w. van u tot den Heere, alsoo dat het niet langer uwe en blijve, maer des Heeren zy.

15 Hebr. alle openinge der baer-moeder. bov. vers 2.

16 Hebr. voortsettinge, ofte, aenwas.

13

Doch al wat [de baer-moeder] der ¹⁷ eselinne opent, sult ghy lossen met een ¹⁸ lam: wanneer ghy het nu niet en losset, ¹⁹ so sult ghy ’t den necke breken: maer alle eerstgebooren des menschen onder uwe sonen ²⁰ sult ghy lossen.

17 Verstaet hier onder alle andere gedierten, die tot de offerhande onbequaem waren.

18 Verstaet soo wel een lam der geyten, als der schapen.

19 T.w. op dat ’tgene dat den Heere toe-geeygent is, tot geen gemeyne dingen gebruyckt en worde.

20 T.w. met vijf Sikelen des heylichdoms, Num. 18.16.

14

Wanneer het geschieden sal, dat uw’ sone u ²¹ morgen sal vragen, seggende: ²² Wat is dat? so sult ghy tot hem seggen, De HEERE heeft ons door een stercke hant uyt Egypten, uyt den dienst-huyse uytgevoert.

21 Siet. bov. cap. 6.20.

22 D. wat beduydt dat?

15

Want het geschiedde, doe Pharao sich verhardde ons te laten trecken, so doodde de HEERE alle eerstgeborene in Egypten-lant, van des menschen eerstgeborenen af, tot den eerstgeborenen der beesten: daerom ²³ offere ick den HEERE de mannekens van alles wat de baer-moeder opent, doch alle eerstgeborene mijner sonen losse ick.

23 Ofte, slachte.

16

Ende ’t sal tot een teecken zijn op uwe hant, ende tot ²⁴ voorhooft spanselen tusschen uwe oogen: want de HEERE heeft door een stercke hant ons uyt Egypten uytgevoert.

24 ’t Schijnen eenige gedenck-cedelen geweest te zijn, aen ’t voorhooft gebonden, om daer by des Heeren wet te gedencken. Siet Deuter. 6. vers 8.

[fol. 33v]

17

Ende ’t is geschiet, doe Pharao het volck hadde trecken laten, so en leyddese Godt niet [op] den wech van der Philistijnen lant, hoewel die ²⁵ naerder was; want ²⁶ Godt seyde, ²⁷ Dat het den volcke ²⁸ niet en rouwe, als sy den strijt sien souden, ende weder keeren nae Egypten.

25 T.w. om in ’t lant Canaan te komen.

26 T.w. by hem selven. Siet Genes. 8. vers 21.

27 Ofte: dat het misschien, menschelicker wijse gesproken.

28 T.w. dat sy uyt Egyptenlande getogen zijn.

18

Maer Godt leydde het volck omme, door den wech ²⁹ van de woestijne der schelf-Zee: De kinderen Israëls nu togen ³⁰ by vijven uyt Egypten-lant.

29 Verstaet de woestijne Etham, vers 20. ende Num. 33.8.

30 Hebr. gevijft, dat is, by vijven, vijve nevens malkanderen, ofte, in vijf hoopen, ofte heyren. And. gewapent, of geharnascht, als Ios. 1.14. ende 4.12. Iud. 7.11.

19

Ende Mose nam Iosephs beenderen met sich, ^d want hy hadde ³¹ met eenen swaren eedt de kinderen Israëls beswooren, seggende: Godt sal u-lieden ³² voor seker besoecken: voert dan mijne beenderen met u lieden op van hier.

d Genes. 50.25. Ios. 24.32.

31 Hebr. besweerende besworen, D. eernstelick, of met eenen swaren eedt besworen.

32 Hebr. besoeckende besoecken.

20

^e Also reysden sy uyt Succoth: ende sy legerden haer in Etham, aen het eynde der woestijne.

e Num. 33.6.

21

^f Ende ³³ de HEERE tooch voor haer aengesichte, des daegs in ³⁴ een wolcken-colomne, dat hyse op den wech leydde, ende des nachts in een vyer-colomne, dat hyse luchtede: om voorts te gaen dach ende nacht.

f Exod. 4.38. Num. 14.14. Deuter. 1.33. Nehem. 9.12, 19. Psal. 78.14. ende 105.39. 1.Corinth. 10.1.

33 Hy wort Exod. 14.19. genoemt de Engel Godes, het is geweest de eeuwige Sone Godes, 1.Corinth. 10.9.

34 Psa. 105.39. staet, dat dese colomne wiert uytgespreyt als een decksel, so dat sy den Israëliten een schaduwe was voor de hitte der Sonne.

22

Hy en nam de wolcken-colomne des daegs, noch de vyer-colomne des nachts niet wech van het aengesichte des volcks.