Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xxx. Capittel.

Godt beveelt den Reuck-altaer te maken, vers 1, etc. daer op de Hooge-priester alle morgen reuck-werck moeste aensteken, 7. ende eenmael des jaers versoeninge op de hoornen des selven doen, 10. Alle de kinderen Israëls moesten elck eenen halven sikel geven tot versoeninge harer zielen, 12. Het coperen wasch-vat wort bevolen te maken, met sijnen voet, ende water daer in te doen, dat de Priesteren dagelicx hare handen ende voeten daer in wiesschen, 17. Hoemen de heylige salf-olye maken moeste, 22. Watmen met de selve salven soude, 26. Niemant mocht dergelijcke maken, 32. Het bereyden des reuck-wercks, 34. Hoemen het gebruycken moeste, 36. Niemant mocht dergelicke voor hem selven maken. 37.

1

GHy sult oock eenen ^a Reuck-altaer ¹ des reuck-wercks maken: van Sittim-hout sult ghy hem maken.

a Exod. 37.25.

1 Om alle dage reuck-werck daer op aen te steken. Desen Altaer stont in ’t voorste deel des Tabernakels voor den voorhanck. Hy was wel eygentlic tot het reuck-werc gemaect, doch somtijts wiert op den selven oock de versoeninge met bloet gedaen, als te sien is, ond. vers 10. ende Levit. 4.7.

2

Een elle sal sijn lengte zijn, ende een elle sijne breette, (vier-kantich sal hy zijn) maer twee ellen de hoochte des selven: uyt hem sullen sijne hoornen zijn.

3

Ende ghy sult hem ² met louteren goude overtrecken, sijn dack, ende de ³ wanden des selven rondom, als oock sijn hoornen: ende ghy sult hem eenen goudenen krans rontom maken.

2 Hy wort Num. 4.11. genoemt de gouden Altaer: maer Eze. 41.22. de houten Altaer.

3 D. de zyden, want gelijck door het dack wort verstaen het decksel of de boven-plancke des Altaers, daer men het reuck-werck op sette: Alsoo moet men hier door de wanden verstaen de zyden des Altaers.

4

Ghy sult oock twee goudene ringen daer aen maken onder sijnen krans, aen sijne twee zijden sult ghy de selve maken, aen sijne beyde zijden: ende sy sullen zijn ⁴ tot plaetsen voor de hant-boomen, datmen ⁵ hem daer mede drage.

4 D. om de hantboomen daer in te steken. T.w. als de Tabernakel sal verdragen, of op een ander plaetse sal gebracht worden, Num. 4.5, 11, 15.

5 T.w. den Altaer.

5

De draeg-boomen nu sult ghy van Sittim-hout maken: ende ghy sultse met gout over-trecken.

6

Ende ghy sult hem setten voor ⁶ den voorhanck, die voor de Arke der getuychenisse zijn sal: voor het Versoendecksel, ’t welck zijn sal boven ’tgetuychenisse, daer henen ick met u t’ samen komen sal.

6 Desen voorhanck was een tusschen-scheytsel, tusschen de plaetse daer de Priesters haren dienst deden, ende ’t heylige der heyligen, daer de Arke stont.

7

Ende Aaron sal daer op ⁷ aensteken wel-riekende speceryen ⁸ alle morgen, ^b als hy de lampen wel sal toegericht hebben, sal hy de selve aen-steken.

7 Hebr. doen roocken.

8 Hebr. In den morgen in den morgen.

b 1.Sam. 3.3.

8

Ende als Aaron de lampen aen-steken sal, tusschen de twee avonden, sal hy ⁹ dat aensteken: ’T sal een geduerich ¹⁰ reuck-werck zijn voor het aengesichte des HEEREN by uwe geslachten.

9 T.w. ’t reuck-werck.

10 Ofte, roock-werck, roockinge.

9

Ghy en sult geen ¹¹ vreemt reuck-werck op den selven aensteken, noch ¹² brand-offer, noch spijs-offer: ghy en sult oock geen dranck-offer daer op gieten.

11 D. van elders gebracht, of anders toebereyt, als vers 34, 35, 36. verordineert wort.

12 Tot het brant-offer, of spijs offer was dien Altaer verordineert, daer van Exod. 27.1. gesproken wort.

10

Ende Aaron sal ¹³ eens in ’t jaer over des selfs hoornen ¹⁴ versoeninge doen, met het bloet des ¹⁵ sond-offers der versoeninge: eens in ’t jaer sal hy versoeninge daer op doen by uwe geslachten: het is heylicheyt der heylicheden den HEERE.

13 T.w. op den tienden dach der sevender maent, die daerom genoemt wiert de dach der versoeningen, Lev. 23.27.

14 Of, de versoeninge doen.

15 D. des sond-offers, daer door de versoeninge gemaect wort.

11

Voorder sprack de HEERE tot Mose, seggende:

12

^c Als ghy de ¹⁶ somme der kinderen Israëls opnemen sult, ¹⁷ nae de getelde [onder] haer; so sullen sy een yegelick ¹⁸ de versoeninge ¹⁹ sijner ziele den HEERE ²⁰ geven, als ghyse tellen sult; op dat onder haer geen plage en zy, als ghyse tellen sult.

c Num. 1.2.

16 Hebr. ’t hooft.

17 D. nae de gene, die uyt haer te tellen sullen zijn.

18 D. den prijs daer mede een yegelick sijn leven redde.

19 D. sijnes levens, ofte, sijnes persoons, ende soo in ’t volgende.

20 T.w. eens voor al, niet allen jare.

13

^d Dit sullen sy geven, al ²¹ die tot de getelde overgaet, de helft eenes Sikels,

d Levit. 27.25. Num. 3.47. Ezech. 45.12.

21 D. die overgaet van de gene die getelt sullen worden, tot de gene die getelt zijn.

[fol. 41v]

²² nae den Sikel des heylichdoms, (desen sikel is twintich ²³ Gera) de helft eenes sikels is een hef-offer den HEERE.

22 Van de weerdye des sikels, Siet Genes. 20.16.

23 Siet Levit. 27. vers 25.

14

Al die overgaet tot de getelde, ²⁴ van twintich jaer out, ende daer boven, sal het hef-offer des HEEREN geven.

24 Hebr. een sone van 20 jaer. D. gaende in sijn twintichste jaer: hoe hooge het getal der mannen beloopen heeft, Siet Exod. 38.25, 26.

15

De rijcke en sal ’t niet vermeerderen, ende de arme en sal niet verminderen van de helft des sikels, als ghy het hef-offer des HEEREN geeft, om voor uwe zielen versoeninge te doen.

16

^e Ghy dan sult het gelt der versoeningen van de kinderen Israëls nemen, ende sult het leggen ²⁵ tot den dienst der Tente der t’ samenkomste: ende ’t sal den kinderen Israëls ter gedachtenisse zijn, voor het aengesichte des HEEREN, om voor uwe zielen versoeninge te doen.

e Exod. 38.25.

25 Ofte, tot het werck, ofte gereetschap. Siet ond. cap. 38. vers 27, 28.

17

Ende de HEERE sprack tot Mose, seggende:

18

Ghy sult oock ²⁶ een koperen wasch-vat maken, met sijnen koperen voet, om te wasschen: ende ghy sult het setten tusschen de Tente der t’samenkomste, ende tusschen ²⁷ den Altaer, ende ghy sult water daer in doen;

26 Dit wiert gemaeckt van de spiegelen der vrouwen, Exod. 38.8.

27 T.w. den Altaer des brand-offers, van welcken cap. 27. gesproken is.

19

Dat Aaron ende sijne sonen haer daer uyt wasschen, hare handen ende hare voeten.

20

Wanneer sy in de Tente der t’samen-komste sullen gaen, so sullen sy haer met water wasschen, ²⁸ op dat sy niet en sterven: oft wanneer sy tot den Altaer naederen, om te dienen, dat sy het vyer-offer den HEERE aensteken:

28 D. op dat Godt haer niet en doode, gelijck hy de sonen Aarons gedoot heeft Levit. 10.1, 2.

21

Sy sullen dan hare handen, ende hare voeten wasschen, op dat sy niet en sterven: ende dit sal haer een eeuwige insettinge zijn, ²⁹ hem, ende sijn zaet by hare geslachten.

29 T.w. Aaron.

22

Voorder sprack de HEERE tot Mose, seggende:

23

Ghy nu neemt u de ³⁰ voornaemste speceryen, ³¹ de suyverste Myrrhe, ³² vijfhondert [sikels] ende specerye-caneel ³³ half so vele, [namelick] twee hondert ende vijftich [sikels] oock specerye-calmus, twee hondert ende vijftich [sikels].

30 Hebr. Hooft-speceryen. D. van de principaelste ofte beste, alsoo oock Cant. 4.14. Ezech. 27.22.

31 Hebr. Myrrhe des vrydoms. D. die oprecht ende onvervalscht is, ende vry van alle onsuyverheyt. het is een gomme vloeyende uyt den myrrhe-boom, de voortreffelicxte onder alle gommen.

32 D. soo vele als 500 sikels wegen.

33 Hebr. de helfte van dien. T.w. van de 500 sikels.

24

Oock cassie vijf hondert, nae den sikel des heylichdoms: ende olye van olijf-boomen ³⁴ een Hin.

34 Siet Lev. 19.36.

25

Ende maeckt daer van een olye der heyliger salvinge, een salve heel konstelick gemaeckt, nae ³⁵ Apothekers werck: ’t sal een olye der heyliger salvinge zijn.

35 And. olye-bereyders, salve-makers. Siet 1.Chron. 9.30.

26

Ende met de selve sult ghy salven de Tente der t’ samen-komste, ende de Arke der getuychenisse.

27

Ende de Tafel met al hare gereetschap, ende den Candelaer met sijne gereetschap, ende den Reuck-altaer:

28

Ende den Altaer des brand-offers, met al sijn gereetschap, ende ’t wasch-vat met sijnen voet.

29

³⁶ Ghy sultse also heyligen, datse heylicheyt der heylicheden zijn: al watse aenroert sal heylich zijn.

36 T.w. door, of, met de olye, daer van vers 23, 24, 25. gesproken is.

30

Ghy sult oock Aaron ende sijne sonen salven: ende ³⁷ ghy sultse heyligen, om my het Priester-ampt te bedienen.

37 T.w. door de salvinge der H. olye.

31

Ende ghy sult tot de kinderen Israëls spreken, seggende: Dit sal my een olye der heyliger salvinge zijn by uwe geslachten.

32

Op ³⁸ geenes menschen vleesch salmense gieten, ghy en sult oock nae haer maecksel geene dergelijcke maken: het is heylicheyt, sy sal ulieden heylicheyt zijn.

38 T.w. behalven op Aarons ende sijner sonen lichamen.

33

De man die sulck een salve maken sal, als dese, ofte die daer van ³⁹ op wat vreemts doet, ⁴⁰ die sal uytgeroeyt worden uyt sijne volckeren.

39 And. op yemant vreemts.

40 Siet Genes. cap. 17.14.

34

Voorder seyde de HEERE tot Mose, Neemt tot u welrieckende speceryen, ⁴¹ Myrren-sap, ende ⁴² Oniche, ende Galban, [dese] welrieckende speceryen, ende suyveren wieroock: dat ⁴³ elck bysonder zy.

41 Oft: balsem-drop.

42 Een soorte van specerye, die men in’t reuck-werck gebruyckte.

43 Hebr. Dat alleen by alleen zy. D. elck sal voor sich, sonder met eenige andere vochticheyt vermengt te zijn, gestooten, ende alsoo reyn zijnde, t’samen in een masse vermengt worden.

35

Ende ⁴⁴ ghy sult een reuck-werck eener salve daer uyt maken, nae het werck des Apothekers, ⁴⁵ gemengt, reyn, heylich.

44 T.w. Mose, die het eerst gemaeckt heeft.

45 And. gesouten.

36

Ende ghy sult van ’t selve heel cleyn pulver stooten, ende ghy sult daer van leggen voor ⁴⁶ ’t getuygenisse in de Tente der t’ samen-komste, daer henen ick tot u komen sal: ’t sal u lieden heylicheyt der heylicheden zijn.

46 D. op den reuck-altaer, die voor de Arke der getuychenisse stont.

37

Doch nae het maecksel deses reuck-wercx, ’t welck ghy gemaeckt sult hebben, en sult ghy-lieden voor u selven geen maken: het sal ⁴⁷ u heylicheyt zijn ⁴⁸ voor den HEERE.

47 T.w. soo den Priester, als den Volcke.

48 D. tot dienst des Heeren.

38

De man die dergelijcke maken sal, ⁴⁹ om daeraen te riecken, die sal uytgeroeyt worden uyt sijne volckeren.

49 D. om dat selve tot een reuck-werck te gebruycken.