Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het v. Capittel.

David wort tot Coninck gesalft over gantsch Israel, vers 1, etc. De jaren sijner regeringe te Hebron ende Ierusalem, 4.; Hy wint de burcht Zion, en woont aldaer, 6. Hiram maeckt vrientschap met hem, ende sendt hem hout ende werck-lieden om een huys te bouwen, 11. David neemt meer wijven, ende krijcht meer kinderen, 13. De Philistijnen trecken op tegen hem, ende worden tweemael van hem geslagen, 17.

1

^a DOe quamen alle ¹ stammen Israëls tot David te Hebron: ende sy spraken, seggende; Siet wy, u ² gebeente, ende u vleesch zijn wy.

a 1.Chron. 11.1.

1 Verst. Gesanten van allle stammen. Siet vers 3.

2 Wy zijn van eenen bloede, beyde gesproten uyt den Patriarch Iacob, ende volgens, broeders: Sodanigen hadde Godt geboden tot Coninck te kiesen. Deut. 17.15. Aengaende de maniere van spreken, siet Genes. 29. op vers 14.

2

Daer toe oock te ³ vooren, doe Saul Coninck over ons was, waert ghy Israël ⁴ uytvoerende, ende inbrengende: Oock heeft de HEERE tot u ⁵ geseyt; ^b Ghy sult mijn volck Israël ⁶ weyden, ende ghy sult tot eenen ⁷ Voorganger zijn over Israël.

3 Hebr. gister, oock eergister.

4 D. die het krijschs-volck aen ende vanden vyant voerde, over al voor ginck, ende beleyt van saken hadde, ende over sulcx, als een ervaren Heer, tot het Coninckrijcke bequaem is. Siet 1.Sam. 18.5, 16. ende vergel. Num. 27. op vers 17.

5 Ten tijde uwer salvinge door Samuel, beschreven 1.Sam. 16. versen 11, 12, 13. Alhoewel dese woorden daer niet en staen.

b 2.Sam. 7.7. Psal. 78.71.

6 D. reageeren met al sulcke sorge, genegentheyt, ende getrouwicheyt, als een goet Herder (waer op ghy u verstaet) sijne schapen leydt, weydt, regeert, besorcht, ende beschermt. Siet Psal. 78.70, 71. ende ond. c. 7.7.

7 Ofte, leydts-man, hertoch. Siet bov. cap. 6.21.

3

Also quamen alle ⁸ Outsten Israëls tot den Coninck te Hebron; ende de Coninck David maeckte een ⁹ verbont met hen te Hebron, voor het ¹⁰ aengesichte des HEEREN: ende sy ¹¹ salfden David tot Coninck over Israël.

8 Siet Exo. 3.16. ende vergel. Lev. 4.15. ende 9.1.

9 Waer door sy aen wederzijden by eede tot hare schuldige plichten werden verbonden.

10 D. in bywesen des Priesters met den Ephod bekleedt, ofte, in eene statelicke vergaderinge ende rijcx-dach, met aenroepinge van des Heeren name. Vergel. Iud. 11. op vers 11.

11 Dit was Davids derde salvinge. siet bov. 2. op vers 4.

4

Dertich jaer was David ¹² out, als hy Coninck wert: ¹³ veertich jaer heeft hy geregeert.

12 Hebr. een soon van dertich jaer.

13 Ende ses maenden, als uyt het volg. vers blijckt. van sulcken gebruyck eens ronden getals, siet Iud. 11. op vers 26. Andere verstaen, ses maenden onder de 40 jaren. Doch het volg. vers, ende 1.Reg. 2.11. (alwaer de selve jaren van Davids regeringe te Hebron alleen gestelt worden, sonder de ses maenden) schijnen mede te brengen, dat de ses maenden sijner regeringe te Hebron overschieten.

5

^c Te Hebron regeerde hy over Iuda seven jaren, ende ses maenden: ende te Ierusalem regeerde hy drie en dertich jaer, over gantsch Israël ende Iuda.

c 2.Sam. 2.11. 1.Reg. 2.11. 1.Chron. 3.4.

[fol. 142v]

6

Ende de Coninck ¹⁴ tooch met sijne ¹⁵ mannen nae ¹⁶ Ierusalem, tegen de ¹⁷ Iebusiten, die in dat lant woonden: Ende sy spraken tot David, seggende; Ghy en sult hier niet inkomen, maer de ¹⁸ blinde ende kreupele sullen u afdrijven, dat is te seggen; David en sal hier niet in komen.

14 Sonder twijfel door Godes raet, ende met toestemminge der gesanten ende oudsten van Israel, die by hem geweest waren. vers 3.

15 D. krijchs-lieden, als in de voorgaende capittelen dickwijls.

16 Te vooren genoemt Iebus, Iudic. 19.10. ende Salem, Genes. 14.18. Psal. 76. versen 2, 3. zijnde de plaetse, die van Godt verkoren was, om aldaer sijnen name te setten, ende den stoel des Coninckrijcx van gantsch Israel op te richten, toebehoorende Iuda (Davids stam) ende Benjamin.

17 Die tot deser tijt toe Ierusalem hadden ingehadt, ofte immers het meeste ende sterckste deel, te weten, het slot. Siet Iudic. 1. op vers 8. ende 19. op vers 12.

18 Die sy (nae sommiger gevoelen) tot Davids spijt ende spot de vestinge in bewaringe hadden gegeven, willende daermede toonen dat de plaetse van haer selven soo vast ende sterck was, dat oock kreupele ende blinde die tegen David souden konnen beschermen. And. Ten zy dat ghy die blinde ende kreupele wech neemt, ofte, wech doet: waer door eenige verstaen, der Iebusiten Afgodische beelden, die sy, als Patroonen ende beschermers, het slot toe-vertrouden, noemende die blinde ende kreupele nae Davids ende der Israeliten gevoelen, maer meynden dat sy wel anders souden bevinden. Andere verstaen door de blinde ende kreupele, de soldaten van David, diese soo verwijtelick schelden. als ofse seyden; Het moesten andere krijchs-lieden doen als u volck.

7

Maer David nam de burcht Zion in, de selve is de ¹⁹ stadt Davids.

19 Siet vers 9. ende 1.Reg. 2. op vers 10.

8

Want David seyde ten selven dage; ^d Al wie de Iebusiten ²⁰ slaet, ende geraeckt aen die ²¹ water-gote, ende die kreupele, ende die blinde, die van Davids ziele ²² gehaett zijn, [die ²³ sal tot een Hooft, ende tot een Overste zijn:] ²⁴ daerom seytmen; ²⁵ Een blinde ende kreupele en sal in ’t huys niet komen.

d 1.Chron. 11.6.

20 Verst. die de eerste ende voorste sal zijn in’t slaen der Iebusiten. siet 1.Chron. 11.6.

21 Ofte, Canael, buyse, waterleydinge, sluyse: dat is, binnen de vestinge, daer dese water-gote, mitsgaders de lamme ende blinde lagen, ofte, daer de Afgoden opgericht waren.

22 Van wegen de bespottinge der Iebusieten, bov. vers 6. ofte, verstaet der Iebusiten Afgoden, die Davids ziele hatede. And. (want de creupele ende blinde zijn van Davids ziele gehaett.) D. David en heeft geen lam ende blint volck lief, maer kloecke krijchs-lieden.

23 Dese woorden zijn tot vervullinge van Davids redenen hier in gevoecht uyt 1.Chron. 11.6. Sommige verstaen’t datmen’t alsoo hier kan nemen, dat de belofte van belooninge verswegen kan zijn, als in ’t eedt-sweeren ende andersins wel gebruycklick is.

24 D. tot gedachtenisse van dese aenmerckelicke geschiedenisse is dit spreeckwoort gebleven.

25 Ofte, daer is een blinde ende lamme, (dat is, daer zijn blinde ende lamme) hy en salder niet binnen komen. Om soo te bespotten eenen sorgloosen, ofte de gene die op ydele ende nietige hulpe trotz zijnde ende roemende, sich bedrogen vinden: gelijck de Iebusiten in haren roem op de blinde ende kreupele tegen David. Sommige meynen, datmen te dier tijt tot eene gedachtenisse besloten heeft, geenen blinden ende lammen binnen de Burcht Zion meer te laten komen. Eenige meynen den sin te zijn, dat het kloecke krijchs-lieden moeten zijn, die een vaste plaetse sullen innemen.

9

Also woonde David in de burcht, ende noemde die stadt, Davids stadt: Ende ²⁶ David bouwde rontom van ²⁷ Millo af, ende binnenwaert.

26 Ende Ioab bouwede de reste 1.Chron. 11.8.

27 Van Millo siet 1.Reg. 9. op vers 15. ende Iud. 9. op vers 6.

10

David nu ²⁸ ginck geduerichlick voort, ende wert groot: Want de HEERE, de Godt der ²⁹ heyrscharen, ³⁰ was met hem.

28 Hebr. ginck gaende ende groot wordende: dat is, wert van tijt tot tijt hoe langer hoe machtiger.

29 Siet 1.Reg. 18. op vers 15.

30 Siet Genes. 21. op vers 22. ende 26. op vers 24. Num. 14. op vers 9.

11

Ende ^{e 31} Hiram de Coninck van ³² Tyrus, sondt boden tot David, ende cederen-hout, ende ³³ timmer-lieden, ende ³⁴ metselaers: Ende sy bouwden David een huys.

e 1.Chron. 14.1.

31 Hebr. Chiram.

32 Hebr. Tsor. eene seer vermaerde, machtige, Konicklicke koop-stadt, gelegen aen ende in de Zee by de Wester grenzen van den stam Aser. Siet oock Ios. 19. op vers 29.

33 Hebr. meesters, ofte, konstenaers van hout.

34 Hebr. konstenaers, ofte, meesters van steen des wandts, ofte, wandt-steen.

12

Ende David merckte, dat de HEERE hem tot eenen Coninck over Israël ³⁵ bevestigt hadde: ende dat hy sijn Coninckrijck verheven hadde, ³⁶ om sijns volcks Israëls wille.

35 D. hy wert door bevindinge van Godes genadigen segen ende bystant, soo in’t geestelicke als lichamelicke, hoe langer hoe meer versterckt ende versekert van sijn beroep tot het Coninckrijcke over Israel.

36 D. ten besten van sijne kercke.

13

^f Ende David nam meer ³⁷ bywijven, ende wijven van Ierusalem, na dat hy van Hebron gekomen was: Ende David werden meer sonen ende dochteren geboren.

f 1.Chron. 3.9. ende 14.3. etc.

37 Siet van bywijven. Gen. 22. op vers 24.

14

^g Ende dit zijn de namen der gener, die hem te Ierusalem geboren zijn: ³⁸ Schammua, ende Schobab, ende Nathan, ende ³⁹ Salomo:

g 1.Chron. 3.5, etc. ende 14.4, etc.

38 Oock genoemt Schima, 1.Chron. 3.5.

39 Hebr. Schelomoh.

15

Ende Ibchar, ende ⁴⁰ Elischua, ende Nepheg, ende Iaphia:

40 Oock genoemt Elischama. 1.Chron. 3.6.

16

Ende Elischama, ende ⁴¹ Eljada, ende Eliphelet.

41 Oock genoemt Beeliada. 1.Chron. 14.7.

17

^{h 42} Als nu de Philistijnen hoorden, dat ⁴³ sy David ten Coninck over Israël gesalft hadden: so togen alle Phistijnen op om David te ⁴⁴ soecken: ende David, dat hoorende, ⁴⁵ tooch af nae de ⁴⁶ burcht.

h 1.Chron. 14.8, etc.

42 Verg. hier mede de wederhalinge deser geschiedenisse, gedaen 1.Chron. 14.8, etc.

43 T.w. de Israeliten.

44 Om hem, als eenen vreeslicken vyant, in tijts t’overvallen ende met gemeener hant te slaen.

45 Met sijn krijchs-volck.

46 Om met sijn leger sich by de burcht t’onthouden, tot dat hy wat sekers mochte hebben besloten. Siet 1.Chron. 14.8.

18

Ende de Philistijnen quamen ende verspreydden sich, in den dale ⁴⁷ Rephaim.

47 Ofte, der Reusen. Siet Gen. 14. op vers 5. dit dal lach in Iuda. Iosu. 15.8. ofte, aen de Noorder grenzen van Iuda, in Benjamin, ten Westen van Ierusalem.

19

So ⁴⁸ vraechde David den HEERE, seggende; Sal ick optrecken tegen de Philistijnen? sult ghyse in mijne hant geven? ende de HEERE seyde tot David; Treckt op, want ick sal de Philistijnen ⁴⁹ sekerlick in uwe hant geven.

48 Vergel. 1.Sam. 23.9. ende 30.7. ende 2.Sam. 2.1, etc.

49 Hebr. gevende geven.

20

Doe quam David te ^{i 50} Baal-Perazim; ende David sloechse aldaer, ende seyde; ⁵¹ De HEERE heeft mijne vyanden voor mijn aengesichte gescheurt, als een scheure der wateren: daerom noemde hy den name der selver plaetse, ⁵² Baal-Perazim.

i Iesa. 28.21.

50 Alsoo naderhant van David genoemt, als in het volgende verhaelt wort.

51 Ofte, de HEERE is door mijne vyanden henen door gebroken, voor mijn aengesichte, gelijck eene water-breucke. ofte, inbreucke, doorbrekinge van wateren, De sin schijnt te wesen, dat Godt door sijne macht, ende Davids dienst (1.Chro. 14.11.) de Philistijnen hadde overvallen, ende neder-gestort, gelijck wateren met macht ende sterckelick doorbreken, ende alles overloopen ende neder-vellen: ofte, soo licht als water verloopt, ofte gedeylt ende verstroyt wort, heeft Godt de Philistijnen van malkanderen verstroyt.

52 D. Heere, ofte, meester, besitter van scheuren, breucken, door-brekingen: dat is, de pleyne, ofte, evene der scheuren, de plaetse der scheuren.

21

Ende ⁵³ sy lieten hare ⁵⁴ Afgoden aldaer: ^k Ende David ende sijne mannen, ⁵⁵ namense op.

53 De Philistijnen die hare Afgoden hadden mede genomen, meynende door der selver tegenwoordicheyt sekere victorie te bekomen.

54 Het Hebr. woort beteeckent smerten, weedommen, om dat dit de vruchten der Afgoderye zijn. Siet 1.Sam. 31. op vers 9.

k 1.Chron. 14.12.

55 Om die, volgens Davids bevel, ende Godts gebodt (Deut. 7.25.) met vyer te verbranden, als uytdruckelick staet 1.Chron. 14.12. And. verbranddense, lietense opgaen [in’t vyer.]

22

Daerna togen de Phistijnen ⁵⁶ weder op: ende sy verspreydden sich, in den dale ⁵⁷ Rephaim.

56 Hebr. deden toe, ofte, voeren voort weder, ofte, nochmaels op te trecken.

57 Als te vooren. Siet bov. vers 18.

23

Ende David ⁵⁸ vraechde den Heere, de welcke seyde; Ghy en sult niet optrecken: [maer] teckt om tot achter hen, dat ghy aen hen komet van tegen over de moerbesijen boomen.

58 Siet bov. op vers 19.

24

Ende het geschiede, als ghy hoort het ⁵⁹ geruysch van eenen ganck in de toppen der boerbesijen boomen, dan ⁶⁰ rept u: want alsdan is de HEERE voor u aengesichte ⁶¹ uytgegaen, om het heyrleger der Philistijnen te slaen.

59 D. (als sommige verstaen) een gedruys als van marcheren: waer door de tegenwoordicheyt der H. Engelen kan worden verstaen.

60 D. maeckt u op met het krijchs-volck, om de Philistijnen aen te vallen.

61 Siet Iud. 4. op vers 14.

25

Ende David dede alsoo, gelijck als de HEERE hem geboden hadde: Ende hy sloech de Philistijnen van ⁶² Geba af tot dat ghy komt ⁶³ te Gezer.

62 Anders doorgaens genoemt Gibea, gelegen in Benjamin. Siet Iudic. 19. op vers 13. ende 20. op vers 10. 1.Chron. 14.16. staet Gibeon.

63 Gelegen in Ephraim, in ’t Westen nae de Zee toe. Siet Iosu. 16.10.