Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het x. Capittel.

Jehu doodt tseventich sonen Achabs, vers 1, etc. ende het maechschap des Conincks Ahazia, 12. komt met Ionadab den Rechabiter te Samaria, 15. daer hy, alle de Priesters, ende Propheten Achabs doodt, sijne beelden, ende Tempel afbreeckt, 18. maer hangt de sonde Ierobeams aen, 29. wort verdruckt van Nazael, de Coninck van Syrien, 32 sterft, sijn sone Ioahaz regeert, 35.

1

AChab nu hadde ¹ tseventich sonen te Samaria: ende Iehu schreef brieven, dewelcke hy sondt nae Samaria, tot ² d’ Overste van Iizreël, de ³ Oudtste, ende tot de ⁴ Voester-heeren Achabs, seggende:

1 Die hem sonder twijffel uyt verscheydene vrouwen geboren waren: zijnde oock onder de selve begrepen sijnes soons Iorams, ende anderer sonen kinderen, van de welcke Achab grootvader was. siet ond. vers 3.

2 Verst. eenige voortreffelicke Hovelingen, de welcke, ofse schoon hare ordinarise wooninge te Iizreel hadden, waren nochtans van Ioram nae Samarien gesonden, om acht te nemen op de Coninclicke kinderen, terwijle hy in de oorloge tegen de Syriers besich was.

3 Soo genoemt, ofte van wegen haer ampt, om datse Raetsheeren waren, ofte uyt oorsake van haren ouderom, om datse niet bequaem zijnde tot de oorloge, nochtans de gemeynte met raet, ende de jeucht met authoriteyt conden voorgaen.

4 Die als voochden, ende Mombaren sorge droegen voor de opvoedinge, ende onderwijsinge deser jonge heeren.

2

⁵ So wanneer nu desen brief tot u sal gekomen zijn, dewyle uwes heeren sonen by u zijn: oock de wagenen, ende de peerden by u zijn, mitsgaders eene ⁶ vaste stadt, ende wapenen:

5 Alsoo begint oock de brief des Conincx van Syrien aen den Coninck Israels, bov. 5.6.

6 Naemlick, Samaria.

3

So siet nae den ⁷ besten, ende gerechtichsten vande sonen uwes ⁸ heeren, ⁹ dien settet op sijnes vaders throon: ende strijdet voor het huys uwes heeren.

7 Hebr. die goet, ende recht is: dat is, die bequaemst is, om te regeeren.

8 N. Achabs, ofte Iorams.

9 Dit en meent hy niet, maer hy wil de Overste der Samaritanen beproeven, om te weten hoese gesint waren, ende met wien datset hielden. Yemant op den stoel sijnes vaders setten, is hem in de plaetse sijnes vaders Coninck te maken. Siet 1.Reg. 2. op vers 24. ende vergel. ond. vers 5.

4

Doch sy vreesden ¹⁰ gantsch seer, ende seyden; Siet, ¹¹ twee Coningen en bestonden niet voor sijn aengesichte: hoe souden wy dan bestaen?

10 Hebr. seer, seer.

11 N. Ioram de Coninck Israels, ende Ahazia de Coninck van Iuda. bov. 9. versen 24, 27.

5

Die dan over het huys was, ende die over de stadt was, ende de Outste, ende de Voester-heeren sonden tot Iehu, seggende; Wy zijn uwe knechten, ende al wat ghy tot ons seggen sult, sullen wy doen: Wy en sullen niemant Coninck maken, doet wat goet is in uwen oogen.

6

Doe schreef hy ten tweeden mael tot hen eenen brief, seggende; So ghy mijne zijt, ende ghy nae mijne stemme hooret, nemet de hoofden vande ¹² mannen, de sonen uwes heeren, ende komet tot my morgen ontrent dese tijt nae Iizreël: (de sonen nu des Conincks, tseventich mannen, waren by de ¹³ Groote der stadt, diese ¹⁴ opvoedden.)

12 Men oordeelt uyt het Hebr. woort, dat eenige deser sonen, ofte nakomelingen Achabs tot redelicken ouderdom gekomen waren: dewelcke gelijckse navolgers van Achabs boosheyt konden zijn, oock deelachtich zijn geworden sijner straffen, nae het rechtveerdich dreygement Godts, Exod. 20.5. Deut. 5.9.

13 D. de voorneemste van staet, ende weerdicheyt. Vergel. ond. 25.9. ende siet de aenteeck.

14 Hebr. groot maeckten.

7

Het geschiedde dan, als die brief tot hen quam, dat sy de sonen des Conincks namen, ende ’tseventich mannen ¹⁵ sloegen: ende sy leyden hare hoofden in korven, diese sonden tot hem nae Iizreël.

15 Hebr. slachteden, keelden. Alsoo vers 14.

8

Ende daer quam een bode, ende bootschapte hem, seggende; Sy hebben de hoofden der sonen des Conincks gebracht: ende hy seyde; Legtse in twee hoopen, aen de deure ¹⁶ der poorte tot morgen.

16 Daermen gewoone was recht te doen. Siet Genes. 22. op vers 17.

9

Ende het geschiedde des morgens, doe hy uytginck, dat hy stille stont, ende tot al het volck seyde: ¹⁷ Ghy zijt rechtveerdich; Siet, ick hebbe eene verbintenisse gemaeckt tegen mijnen heere, ende hebbe hem doot-geslagen; ¹⁸ ende wie heeft alle dese geslagen?

17 D. ick verklare u onschuldich over de doot deser sonen Achabs; dencket niet dat ick gekomen ben, om u daer over te beschuldigen: maer so ghy yemant de schult daer van soudt willen opleggen, siet op my, die een verbont tegens mijnen heere den Coninck Ioram gemaeckt, ja oock hem gedoodt hebbe: doch niet uyt mijn eygen vermeten, maer nae des Heeren voornemen, ende uytgedruckt bevel. Daerom gelijck ghy onschuldich zijt, om dat ghy gevolgt hebt mijnen last, alsoo ick mede, om dat ick gevolgt hebbe Godes last.

18 Dese waren geslagen van de outste van Samaria, uyt last van Iehu: beyde door bestieringe des Heeren, als volcht.

10

Wetet nu, ¹⁹ dat niets van den woorde des HEEREN, ’twelck de HEERE tegen het huys Achabs gesproken heeft, ²⁰ sal op der aerde vallen: want de HEERE heeft gedaen, ^a dat hy door ²¹ den dienst sijns knechts Elia gesproken heeft.

19 Hy betuycht hier mede opentlick, of schoon sijn doen qualick soude mogen geduyt worden, dat hy nochtans anders niet dan nae ’t woort des Heeren gedaen en hadde. Siet bov. 9. versen 7, 8.

20 Siet 1.Reg. 8. op vers 56.

a 1.Reg. 21. versen 19, 21, 29.

21 Hebr. door de hant. Siet Levit. 8. op vers 36.

11

Daertoe sloech Iehu alle de overgeblevene van het huys Achabs te Iizreël, ende alle sijne ²² Groote, ende sijne ²³ bekende, ende sijne Priesteren: tot dat hy hem geenen overigen en liet overblijven.

22 Sonder twijfel die door Achab groot, ende mogende geworden waren in staet, rijckdom, ende name.

23 Ofte, bloetverwanten. als Ruth 2.1.

12

Ende hy maeckte hem op, ende tooch henen, ende ginck nae Samaria: ende zijnde te ²⁴ Beth-Heked der Herderen, op den wech,

24 D. het huys van de bindinge der Herderen. sommige meynen, dat dit een dorp is geweest by Samaria aen den wech gelegen, hebbende sijnen name van binden, om dat de Herderen daer hare schapen bonden, om geschoren te worden.

13

^b Vondt Iehu ²⁵ de broederen van Ahazia, den Coninck van Iuda, ende hy seyde; Wie zijt ghy-lieden? ende sy seyden; Wy zijn de broederen van Ahazia, ende zijn afgekomen, ²⁶ om de sonen des ²⁷ Conincks, ende de sonen der Coninginne te groeten.

b 2.Chron. 22.8.

25 Verst. de sonen sijner broederen, 2.Chron. 22.8. Siet Genes. 13. op vers 8. alwaer het woort broederen soo genomen wort.

26 Hebr. tot de vrede der sonen des Conincks, ende den sonen der Coninginne. D. op dat wy hen vrede, ende welstant souden toewenschen. ’t welcke wy noemen groeten.

27 N. Iorams, ende sijner huysvrouwe. Het schijnt, datse niet en wisten, dat Ahazia van Iehu omgebracht was.

14

Doe seyde hy; Grijptse levendich: en sy grepense levendich; ende sy sloegense by den Bornput van Beth-Heked, twee en veertich mannen, ende hy en liet niet eenen van hen over.

15

Ende van daer gegaen zijnde, so vondt hy Ionadab, den sone ²⁸ Rechabs hem te gemoete, die ²⁹ hem ³⁰ groetede, ende hy seyde tot hem; ³¹ Is u herte recht, gelijck als mijn herte met u herte is? ende Ionadab seyde; Het is, ja het is, ³² geeft uwe hant: ende hy gaf sijne hant, ende hy dede hem tot sich op den wagen klimmen.

28 Eens vermaerden mans uyt het geslachte der Keniteren, ende afkomstich van Iethro de schoonvader Mosis, 1.Chro. 2.55. Ierem. 35.6.

29 N. Iehu.

30 Hebr. segende. siet Genes. 31. op vers 55.

31 D. zijt ghy my van herten toegedaen, gelijck ick u toegedaen ben met al mijn herte?

32 Dit kanmen nemen als woorden van Ionadab, ofte, als andere, van Iehu.

16

Ende hy seyde: Gaet met my, ende siet mijnen ³³ yver aen voor den HEERE: so deden ³⁴ sy hem rijden op sijnen wagen.

33 Wat yver eygentlick zy, Siet 1.Reg. 19. op vers 10.

34 T.w. sijne dienaren, trauwanten, ofte lakeyen.

17

Ende doe hy tot Samaria quam, ^c sloech hy alle die den Achab te Samaria overgebleven waren, tot dat hy ³⁵ hem verdelcht hadde: nae het woort des HEEREN, dat hy tot ³⁶ Elia gesproken hadde.

c 1.Chron. 22.8.

35 D. sijn huysgesin, ende geslachte.

36 Siet 1.Reg. 21.21.

18

Ende Iehu versamelde al het volck, ende seyde tot hen; Achab heeft ³⁷ den Baal een weynich gedient: Iehu sal hem ³⁸ veel dienen.

37 Siet 1.Reg. 16. op vers 31.

38 Siet d’aenteeck. op het volgende vers.

19

Nu daerom roepet alle Propheten Baals, alle sijne dienaren, ende alle sijne Priesteren tot my, dat niemant gemist en worde, want ick hebbe ³⁹ eene groote offerhande aen Baal; alle die gemist wort en sal niet leven: doch Iehu dede dat door listicheyt, op dat hy de dienaren Baals ombrachte.

39 Hy spreeckt met leugen ende dobbelsinnicheyt, (welcke middelen niet te prijsen en zijn) meenende den Baal alle sijne Priesters, ende Propheten, ende Dienaren te slachten, ofte dooden; ende alsoo sijne groote offerhande te volbrengen.

20

Voorder seyde Iehu; Heyliget den Baal eenen ⁴⁰ Verbots-[dach:] ende sy riepen [hem] uyt.

40 D. eenen grooten vierdach, op den welcken alle dienstelicke wercken verboden waren. Siet Levit. 23. op vers 36.

21

Oock sondt Iehu in het gantsche Israël; ende alle Baals dienaers quamen, dat niet een man over en bleef, die niet en quam: ende sy quamen in het ⁴¹ huys Baals, dat het huys Baals vervult wert, ⁴² van het een eynde, tot het ander eynde.

41 D. den Tempel Baals.

42 Hebr. mont aen mont. alsoo ond. 21.16.

22

Doe seyde hy tot den genen, die over het ⁴³ kleeder-huys was; Brengt voor alle dienaren Baals ⁴⁴ de kleedinge uyt: ende hy bracht voor hen de kleedinge uyt.

43 Ofte, kleeder-kamer. Verst. eene kamer, in de welcke de kleederen opgesloten waren, die des Baals Priesteren in haren dienst gebruycken moesten. And. de kleeder-kasse, ofte, de kleederen.

44 Om dat Godt in’t oude Testament sijnen Priesteren eene bysondere kleedinge (die in’t nieuwe Testament niet het Priesterdom opgehouden heeft) voorgeschreven hadde, so heeft de duyvel sulcks in sijne Priesteren willen nabotsen.

23

Ende Iehu quam met Ionadab den sone Rechabs in het huys Baals: ende hy seyde tot Baals dienaren; Ondersoeckt,

[fol. 176r]

ende siet toe, dat hier misschien by u niemant en zy vande ⁴⁵ dienaren des HEEREN, maer de dienaren Baals alleene.

45 Dese en wilde hy by dit werck niet hebben, quansuys met desen schijn, op datse het selve door hare tegenwoordicheyt niet en souden ontheyligen, zijnde van eene andere Religie; maer in der waerheyt, op datse onder de dienaren Baals niet en souden onwetens omgebracht worden.

24

Doe sy nu inquamen, om slacht-offeren, ende brand-offeren te doen, bestelde sich Iehu daer buyten tachtentich mannen, ende seyde; So yemant vande mannen, die ick in uwe handen gebracht hebbe, ontkomt, ⁴⁶ sijne ziele sal voor ⁴⁷ des selven ziele zijn.

46 D. de ziele des genen, die eenen sal laten ontkomen, sonder hem te dooden. het woort ziele is hier voor het leven genomen. Siet Genes. 19. op vers 17.

47 D. des genen die ontkomt. De sin is, indien yemant der bestelde mannen eenen liete ontloopen, dat hy selve soude moeten sterven.

25

Ende het geschiedde, als ⁴⁸ hy voleyndt hadde het brand-offer te doen, dat Iehu seyde tot de ⁴⁹ Trauwanten, ende tot de Hooft-mannen; Komt in, slaetse, dat niemant uyt en kome; ende sy sloegense met de scherpte des sweerts; ende de Trauwanten, ende Hooft-mannen ⁵⁰ wierpense wech: daerna quamense tot de stadt, in het ⁵¹ huys Baals.

48 T.w. de overste Priester der Baaliten. ofte, doemen voleyndt hadde, etc.

49 D. tot die tachtentich mannen, van de welcke in ’t voorgaende versken gesproken is.

50 Verst. de doode lichamen der omgebrachten, die buyten de stadt wech geworpen wierden.

51 Dit kanmen verstaen van de selve stadt, ofte van elcke stadt daer een huys Baals was. Also in’t volg. vers siet vers 28.

26

Ende sy brachten de opgerichtte beelden uyt het huys Baals, ende verbranddense:

27

Sy braken oock het op-gerichtte beelt Baals af: daer toe brakense het Huys Baals af, ende maeckten dat tot ⁵² heymelicke gemacken, tot op desen dach.

52 D. tot privaten, ofte secreten, daer de menschen haer gevoech maeckten: het welck sy gedaen hebben tot versmadinge, ende verachtinge des afgodts, ende afgoden-diensts, die daer in gepleecht was geweest. Vergel. Iesa. 36.6. In den selven sin worden de Afgoden in de H. Schrift Dreck-goden genaemt. Siet Lev. 26.30 ende d’aent. daer op.

28

Also verdelgde Iehu den Baal uyt Israël.

29

Maer van de sonden Ierobeams des soons Nebats, die Israël sondigen dede, na te volgen, en weeck Iehu niet af: ^d [te weten] van de goude Calveren, ⁵³ die te Bethel, ende die te Dan waren.

d 1.Reg. 12.28.

53 T.w. in elcke plaetse een.

30

De HEERE ⁵⁴ dan seyde tot Iehu: Daerom dat ghy wel gedaen hebt, doende dat recht is in mijnen oogen, [ende] hebt den huyse Achabs gedaen, nae alles dat in mijn herte was, ^e sullen u ⁵⁵ sonen tot het vierde gelidt op den throon Israëls sitten.

54 N. door yemant vande Propheten; gelijck hy oock door eenen der selver den last ontfangen hadde, om dese goddelicke wrake uyt te voeren. bov. 9.7.

e 2.Reg. 15.12.

55 Hebr. sonen der vierden, de vervullinge hier van, siet eerst in Ioahaz, ond. vers 35. ende daer na in Ioas, cap. 13.10. ten derden in Ierobeam, cap. 14.23. ten vierden in Zacharia, cap. 15.8.

31

Maer Iehu en nam niet waer te wandelen in de wet des HEEREN, des Godts Israëls, met sijn gantsch herte: hy en weeck niet vande ⁵⁶ sonden Ierobeams, die Israël sondigen dede.

56 Dese sonden worden uytgedruckt, bov. vers 29.

32

In die dagen begon de HEERE Israël ⁵⁷ af te korten: want ⁵⁸ Hazaël sloechse in alle landt-palen Israëls;

57 Ofte, af te snijden: D. sijne lantpalen in te trecken, ende te verminderen. siet het volgende vers. Ende dit is geschiet, achtervolgende de prophetie van Elisa, bov. cap. 8.12.

58 De Coninck van Syrien.

33

Vande Iordane aen, ⁵⁹ tegen den opganck der sonne, het gantsche lant ⁶⁰ Gileads, der Gaditen, ende der Rubeniten, ende der Manassiten: van ⁶¹ Aroër, die aen de beke ⁶² Arnons is, ende ⁶³ Gilead, ende Basan.

59 Verst. ten aensien van de gelegentheyt des lants van Canaan.

60 Siet Genes. 31. op vers 21.

61 Eene stadt gelegen over de Iordane in de stamme Gads: van de welcke siet Num. 32.34. Ios. 12.2.

62 Siet Num. 21.14. Deut. 2.35.

63 Vergel. dit met Deut. 3.12, 13, 14, etc. ende de aenteeck. daer op.

34

Het overige nu der geschiedenissen Iehu, ende al wat hy gedaen heeft, ende alle sijne macht; zijn die niet geschreven ⁶⁴ in het boeck der Chroniken der Coningen Israëls?

64 Siet 1.Reg. 14. op vers 19.

35

Ende Iehu ontsliep met sijne vaderen, ende sy begroeven hem te Samaria, ende sijn soon Ioahaz wert Coninck in sijne plaetse.

36

Ende de dagen, die Iehu over Israël geregeert heeft in Samaria, zijn acht ende twintich jaren.