Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xiiij Capittel.

Amazia in’t begin sijner regeringe is vroom, vers 1, etc. hy straft de vermoorders sijnes vaders, 5. overwint de Edomiten, 7. biedt den Coninck Israels de oorloge aen, 8. wort van hem geslagen, 12. van sijn eygen volck verjaegt, gedoodt, begraven, 19. Sijn soon Azaria regeert, 21. Ierobeam is Coninck over Israel, 23. sijne daden, 25. hy sterft, ende sijn sone Zacharia regeert na hem, 29.

1

IN het tweede jaer Ioas des soons Ioahaz, des Conincks Israëls; wert ¹ Amazia Coninck, de sone Ioas des Conincks van Iuda.

1 Hebr. Amatsiahu.

2

^{2 a} Vijf en twintich jaer was hy out, doe hy Coninck wert, ende regeerde ³ negen en twintich jaer te Ierusalem: ende sijner moeder naem was ⁴ Ioaddan van Ierusalem.

2 Hebr. een soon van twintich, ende vijf jaer.

a 2.Chron. 25.1.

3 In dit getal zijn begrepen 12 jaren, in de welcke hy ballinck is geweest te Lachis, zijnde van sijne eygene ondersaten verdreven, ond. vers 19.

4 Hebr. Iehohaddan.

3

Ende hy dede dat recht was inde oogen des HEEREN, nochtans ⁵ niet als sijn vader David: hy dede nae alles, dat sijn vader ⁶ Ioas gedaen hadde.

5 Dat is, niet met een oprecht herte, 2.Chron. 25.2.

6 Want gelijck Ioas in de eerste jaren sijner regeringe, soo lange als de Priester Iojada leefde, hem wel gedragen hadde, hebbende den suyveren Godes-dienst, die vervallen was, opgericht, ende gehanthaeft, maer daer na door den raet der Vorsten tot afgoderye geweken was, bov. 12.3. 2.Chron. 24.17, 18. Alsoo heeft Amazia hem in’t eerste wel gedragen, maer is daer na tot afgoderye vervallen, 2.Chron. 25.7, etc. ende vers 14, etc.

4

⁷ Alleenlick en werden de hoochten niet wechgenomen: het volck offerde, ende roockte noch op de hoochten.

7 Verg. 1.Reg. 3.2. ende d’aenteeck. item bov. 12.3.

5

Het geschiedde nu, als het Conincrijcke in sijne hant versterckt was; dat hy sijne knechten ⁸ sloech, ⁹ die den Coninck sijnen vader geslagen hadden.

8 D. metter doot strafte. Siet Genes. 8. op vers 21.

9 Siet bov. 12. versen 20, 21.

6

Doch de kinderen der dootslagers, en doodde hy niet: ¹⁰ gelijck geschreven is in het Wet-boeck Mose, daer de HEERE geboden heeft, seggende; ^{11 b} De vaders en sullen voor de kinderen niet gedoodet worden, ende de kinders en sullen voor de vaders niet gedoodet worden; maer een yeder sal om sijne sonde gedoodt worden.

10 Siet Deuter. 24. vers 16.

11 Siet Deut. 24. op vers 16.

b Deut. 24.16. Ezech. 18.20.

7

Hy sloech de Edomiten in het ¹² Soutdal tien duysent, ende nam ¹³ Sela in met krijch, ende naemde haren naeme, ¹⁴ Iokteël, ¹⁵ tot op desen dach.

12 Het welcke was in Idumea. Siet breeder van het selve 2.Sam. 8.13. ende Psal. 60.2.

13 D. Rotz-steen. De Hooft-stadt van het steenachtich Arabien: de welcke op eene steenrotse gelegen zijnde, van die, ende van het lant haren name hadde. Vergel. 2.Chron. 25.12.

14 Dese naem kan verduyscht worden de gehoorsaemheyt Godts, D. de gehoorsaemheyt aen Godt bewesen. Amazia schijnt dese stadt soo genaemt te hebben, om dat hy de veroveringe der selver gehouden heeft voor een loon der gehoorsaemheyt, die hy Godt bewees, als hy de Israeliten op het gebodt des Propheten heeft af-gedanckt, die hy voor 100 talenten hadde aengenomen, etc. Siet 2.Chron. 25.8, 9.

15 D. tot op desen tijt, in welcken dit boeck geschreven is, blijft dese name.

8

Doe sondt Amazia boden tot Ioas den soon van Ioahaz des soons Iehu, den Coninck Israëls, seggende; Komt, ¹⁶ laet ons malkanders aengesichte sien.

16 D. laet ons tegen malkanderen strijden. Alsoo ond. vers 11. item cap. 23. vers 29. ende 2.Chron. 25. vers 17, ende 21. Het schijnt dat hy de doot sijner vrienden, door desen aengenomenen krijch, heeft willen wreken, daer van te sien is bov. cap. 9.27. ende 10.14. ofte immers de moetwillicheyt, ende rooverye der afgedanckte Israeliten, in sijn lant geschiet. daer van siet 2.Chro. 25.13.

9

Maer Ioas de Coninck Israëls sondt tot Amazia den Coninck van Iuda, seggende; ¹⁷ De distel, die op den ¹⁸ Libanon is, sondt tot den Ceder, die op den Libanon is, seggende; Geeft uwe dochter mijnen sone ter vrouwe; maer het gedierte des velts, dat op den Libanon is, ginck voor by, ende vertradt den distel.

17 De Coninck Israels vergelijckt alhier den Coninc van Iuda by een distel, ofte doornstruyck, ende hem selven by eenen Cederboom, sijne Krijchs-lieden by het wilt gedierte des Libanons, ende de schade die de Coninck Iuda te verwachten hadde, by de vertredinge van den distel. ’T is soo veel als of hy seyde: Indien ghy, die in macht van volck, ende heerlickheyt des Coninckrijcx, by my niet meer en zijt te vergelijcken, dan een veracht distel, by eenen verhevenen Ceder-boom, tot my om vrede, ende vrientschap gesonden hadt, ten soude u niet geluckt hebben; hoe veel min sal u dese vyandige vermetentheyt wel bekomen? daerom indien ghy wijs zijt, doet afstant, u wachtende voor schade.

18 Siet 1.Reg. 4. op vers 33.

10

Ghy hebt de Edomiten ¹⁹ dapper geslagen, daerom heeft u herte u verheven: hebt de eere, ende blijft in u huys; want waerom soudt ghy u in ²⁰ het quade mengen, dat ghy vallen soudt, ghy, ende Iuda met u?

19 Hebr. slaende geslagen. Siet bov. vers 7.

20 T.w. der oorlooge. ofte waerom soudt ghy u mengen, ofte in laten [in den strijt] met schade?

11

Doch Amazia en hoorde niet: Daerom ²¹ tooch Ioas de Coninck Israëls op, so dat hy, ende Amazia de Coninck van Iuda, ²² malkanders aengesichten sagen te ²³ Beth-Semes, dat in Iuda is.

21 Overmits hy den inval van Amazia niet en wilde verwachten in sijn eygen lant, maer liever hem bejegenen in ’t sijne.

22 D. streden tegen malkanderen. Siet bov. op vers 8.

23 Eene stadt gelegen aen de landtpale der stamme Iuda, Ios. 15.1. den Leviten toegeeygent, Ios. 21.16. ingenomen van de Philistijnen onder Achaz, 2.Chron. 28.18 ende te onderscheyden van een ander Beth-Semes, gelegen in de stamme Naphthali, Iudic. 1.33.

12

Ende Iuda wert geslagen voor het aengesichte Israëls; ende sy vloden een yegelick in sijne ²⁴ tenten.

24 D. in hare wooningen. Siet bov. 13. op vers 5.

13

Ende Ioas de Coninck Israëls greep Amazia den Coninck van Iuda, den soon Ioas des soons Ahazia te Beth-Semes, ende quam te Ierusalem: ende hy brack aen den muer Ierusalems, vande ²⁵ poorte Ephraims, tot aende ²⁶ Hoeckpoorte, vier hondert ²⁷ ellen.

25 Soo genaemt, om datmen door de selve ginck nae het lant Ephraims.

26 Hebr. de poorte des hoecks: And. genaemt de poorte der hoecken. Zach. 14.10. Item, de uytsiende, dat is, als een hoeck uytstekende poorte. siet 2.Chron. 25.23. ende d’aenteeck. Sy was soo genoemt, om datse stont aen een hoeck van de stadt.

27 Siet Genes. 6. op vers 15.

14

Ende hy nam al het gout, ende het silver, ende alle de vaten, die gevonden werden in het huys des HEEREN, ende in de schatten van des Conincks huys, mitsgaders ²⁸ Gijselaers: ende hy keerde weder nae Samaria.

28 Hebr. sonen der borchtochten, ofte, verpandingen. Verst. persoonen van sonderlinge afkomste, ende weerde, die de Coninck Ioas uyt Iuda mede nam, tot versekeringe van toekomende vrede.

15

Het overige nu der geschiedenissen van Ioas, wat hy gedaen heeft, ende sijne macht, ende hoe hy gestreden heeft tegen Amazia den Coninck van Iuda; zijn die niet geschreven in het boeck der Chroniken der Coningen Israëls?

16

Ende Ioas ontsliep met sijne vaderen, ende wert te Samaria begraven by de Coningen Israëls: ende sijn soon Ierobeam wert Coninck in sijne plaetse.

17

Amazia nu de sone van Ioas Coninck van Iuda leefde na de doot van Ioas de sone Ioahaz des Conincks Israëls, vijftien jaer.

18

Het overige nu der geschiedenissen van Amazia; is dat niet geschreven in het boeck der Chroniken der Coningen van Iuda?

19

Ende ^c sy ²⁹ maeckten eene verbintenisse tegen hem te Ierusalem, dat hy vluchtede nae Lachis: maer sy sonden hem na tot ³⁰ Lachis, ende doodden hem aldaer.

c 2.Chron. 25.27.

29 T.w. in het vierde jaer na de doot van Ioas, ofte, van de regeringe sijns soons Ierobeams.

30 Eene stadt gelegen in de westpale der stamme Iuda. Siet van de selve Ios. 10.31. ende 15.39.

20

Ende sy brachten hem ³¹ op peerden; ende hy wert te Ierusalem begraven, by sijne vaderen, in de stadt Davids.

31 D. op eenen wagen, ofte koetse, die van peerden getrocken, ofte gedragen wiert. Vergel. bov. 9.28.

21

^d Ende ³² het gantsche volck van Iu-

d 2.Chron. 26.1.

32 T.w. als Amazia vluchtede nae Lachis: ende hier uyt komt, dat de elf volgende jaren der regeringe, niet alleen Amazia, maer oock sijnen sone Azaria toegeschreven worden.

[fol. 178r]

da nam ³³ Azaria (die nu sestien jaer out was,) ende maeckten hem Coninck in plaetse van sijn vader Amazia.

33 And. genaemt Uzzia, ond. cap. 15. versen 13, 30. 2.Chro. 26. Onder desen Coninck begon Iesaia te propheteren, Ies. cap. 1.1.

22

Die bouwde ³⁴ Elath, ende brachtse weder aen Iuda, na dat ³⁵ de Coninck met sijnen vaderen ontslapen was.

34 Siet van dese stadt oock, Deut. 2.8. Azaria nu wort geseyt die gebouwt te hebben, niet ten aensien van de eerste grontlegginge deser stadt, maer van de herbouwinge der selver, om datse vervallen was.

35 N. Amazia sijn vader.

23

In het vijftiende jaer van Amazia den sone van Ioas den Coninck van Iuda, wert te Samaria Coninck, Ierobeam de sone van Ioas Coninck over Israel, ³⁶ [ende regeerde] een en veertich jaer.

36 Siet van dese ingevoechde woorden, bov. 13. op vers 1.

24

Ende dede dat quaet was in de oogen des HEEREN: hy en weeck niet van alle sonden Ierobeams des soons Nebats, die Israël sondigen dede.

25

Hy ³⁷ bracht oock weder de lantpale Israëls van den inganck ³⁸ Hamaths, tot aen ³⁹ de Zee des vlacken velts; nae het woort des HEEREN des Godts Israëls, dat hy gesproken hadde door ⁴⁰ den dienst van sijnen knecht ^{41 e} Iona den soon van Amithai de Prophete, die van ⁴² Gath Hepher was.

37 T.w. onder het gebiedt der Coningen Israels. Siet bov. 13. op vers 25.

38 Siet hier van, Num. 13.21. ende 34.8.

39 Siet oock van dese Zee, Deut. 3.7.

40 Hebr. door de hant.

41 Dese is de selve die vanden Heere nae Ninive gesonden wert, ende wiens prophetie wy by de andere Propheten in den Bybel hebben.

e Ion. 1.1. Matth. 12.39, 40.

42 Eene stadt gelegen in den stamme Zebulons, Ios. 19. vers 13.

26

Want de HEERE sach, dat de elende Israëls seer ⁴³ bitter was, ende datter geene ⁴⁴ opgeslotene, noch verlatene en waren, ende dat Israël geenen helper en hadde.

43 Ofte, wederspannich. dat is, seer hart ende swaer, welcke wederspannicheyt sommige oock duyden op Israel, als die seer wederspannich geweest was, ende daerom gestraft.

44 Siet van dese maniere van spreken, Deut. 32. op vers 36. Item 1.Reg. 14.10. ende 21.21.

27

Ende de HEERE en hadde niet gesproken, ⁴⁵ dat hy den naem Israëls van onder den Hemel verdelgen soude: maer hy verlostese door de hant Ierobeams des soons Ioas.

45 De Heere heeft wel korts daerna door den Prophete Hosea laten voorseggen den onderganck van ’t huys Israels, ende de eyndelicke verstootinge deses volcks, gelijck men sien mach, Hos. 1. versen 5, 6, 9. ende heeft sulcks oock dadelick uytgevoert, 2.Reg. 17.18. Maer hy en heeft dat noch op desen tijt niet willen doen, maer door sijne grondeloose barmherticheyt Israel noch verschoont, om des verbonts wille, dat hy met haren vaderen gemaeckt hadde. siet oock c. 13.23.

28

Het overige nu der geschiedenissen Ierobeams, ende al wat hy gedaen heeft, ende sijne macht, hoe hy gekrijcht heeft, ende hoe hy ⁴⁶ Damascus ende Hamath tot Iuda [behoorende], aen Israël weder gebracht heeft; zijn die niet geschreven in het boeck der Chroniken der Coningen Israëls?

46 Dese twee steden zijn door David, ende Salomo gewonnen, 2.Sam. 8.6. ende 2.Chron. 8.3. ende daerom behoordense den Coningen Iuda toe, als sy noch Coningen waren over gantsch Israel. Maer als die daerna verloren, ende door de Syriers hem afgenomen waren, 1.Reg. 11.24. soo heeftse dese Ierobeam in sijnen tijt weder gewonnen, niet voor de Coningen van Iuda, maer voor de Coningen Israels.

29

Ende Ierobeam ontsliep met sijne vaderen, met den Koningen Israëls: ende sijn soon Zacharia wert Koninck in sijne plaetse.