Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xxiiij. Capittel.

Iojakim wert des Conincks Nebucadnezars knecht, maer valt van hem af, vers 1, etc. Sijn lant wort afgeloopen van de vyanden, 2. Hy sterft, ende sijn sone Iojachin komt in sijne plaetse, 6. den Coninck van Egypten wort veel lants afgenomen, door den Coninck van Babel, 7. Iojachins regeringe, 8. Ierusalem wort van de Chaldeen belegert, ende berooft, 10. Iojachin met vele Ioden gevanckelick wech gevoert nae Babel, 14. Matthania, anders genaemt Zedekia, wort Coninck, ende valt van den Coninck van Babel af, 17.

1

IN ^{a 1} sijne dagen tooch Nebucadnezar de Coninck van Babel op, ende Iojakim wert ² sijn knecht drie jaren; daerna keerde hy sich om, ende rebelleerde tegen hem.

a 2.Chron. 36.6.

1 T.w. in het vierde jaer sijner regeringe: het welcke was het eerste jaer van de regeringe Nebucadnezars, Ierem. 25.1.

2 D. hem dienstbaer, sijn gebiedt onderworpen, cijnsbaer, gehouden hem schattinge te betalen. Alsoo 2.Sam. 8.2, 6.

2

Ende de HEERE sondt tegen hem de ³ benden der ⁴ Chaldeen, ende de benden der Syriers, ende de benden der Moabiten, ende de benden der kinderen Ammons, ende sondtse tegen Iuda, om dat te verderven; ^b nae het woort des HEEREN, dat hy gesproken hadde door ⁵ den dienst sijner knechten ⁶ der Propheten.

3 D. hoopen van krijchs-lieden. Siet bov. 5. op vers 2. dese waren in den dienst des Conincks van Babel, makende tsamen sijn leger.

4 Een volck bewoonende het lant van Chaldea, waer van de hooftstadt is Babel. Vergel. Ezech. 23.15.

b 2.Reg. 20.17. ende 23.27.

5 Hebr. door de hant.

6 T.w. niet alleene in’t gemeene door Mosen, Levit. 26.17. Deut. 28.25, 36, 68, etc. maer oock in’t bysonder door de Prophetesse Hulda, bov. 22.16. ende den Propheet Ierem 25.9, etc.

3

Sekerlick geschiedde [dit] nae het ⁷ bevel des HEEREN tegen Iuda, dat hyse ⁸ van sijn aengesichte wech dede, om de ⁹ sonden van Manasse, nae alles dat hy gedaen hadde.

7 Hebr. mont.

8 Vergel. bov. 17. op vers 18.

9 Siet van dese bov. c. 21. onder de welcke de afgoderye wel de voornaemste geweest is, die het volck soo nagevolcht heeft, datter van die, nochte door de bekeeringe van Manasse, nochte door het goet exempel van Iosia, ende de goede reformatie by hem gedaen, niet en heeft afgelaten. waerom oock geseyt wort, dat hy Iuda sondigen dede, bov. 21.16.

4

Als oock [om] het onschuldich bloet, dat hy ¹⁰ vergoten hadde, so dat hy Ierusalem met onschuldich bloet vervult hadde; Daerom en wilde de HEERE niet vergeven.

10 Siet bov. 21.16. ende d’aenteeck.

5

Het overige nu der geschiedenissen Iojakims, ende al wat hy gedaen heeft; is dat niet geschreven in het boeck der Chroniken der Coningen van Iuda?

6

Ende Iojakim ¹¹ ontsliep met sijne vaderen: ende sijn soon ¹² Iojachin wert Coninck in sijne plaetse.

11 T.w. in Babel, ofte op den wech, also hy gebonden nae Babel gevoert wert, 2.Chron. 36.6. ende sonder begravenisse te krijgen; gelijck van Ieremia voorseyt was, Ierem. 22. versen 18, 19.

12 Oock genaemt Iechonia, 1.Chron. 3. vers 16. ende uyt verachtinge Chonia, Ierem. 22.24.

7

¹³ De Coninck nu van Egypten en tooch voortaen niet meer uyt sijn lant: want de Coninck van Babel hadde vande ¹⁴ riviere van Egypten af, tot aen de riviere ¹⁵ Phrath, ingenomen al dat des Conincks van Egypten was.

13 Dit verhael is, om aen te wijsen, dat de Coninck van Iuda uyt Egypten geene hulpe, tegen den Coninck van Babel en hadde te verwachten. Wel is waer, dat hy ten tijde van Zedekia poochde wat te doen, maer te vergeefs, zijnde door de Chaldeen gestuyt, Ierem. 37.6, 7.

14 Genaemt Sichor. Siet Ios. 13.3.

15 Anders, Euphrates. Siet Genes. 2. op vers 14.

8

Iojachin was ¹⁶ achtien jaer out, doe hy ¹⁷ Coninck wert, ende regeerde ¹⁸ drie maenden te Ierusalem: ende sijner moeder naem was Nehustha, eene dochter Elnathans van Ierusalem

16 Hebr. een soon van achtien jaer.

17 T.w. alleen (gelijck eenige geleerde oordeelen) ende volmachtich Coninck na de doot sijns vaders. Anders, acht jaren out zijnde, hadde de vader hem Coninc gemaeckt, om in soo vele beroerten het Coninckrijck in sijn huys te versekeren, ende was alsoo tien jaren lanck, dat is, tot dat sijn vader sterf, Coninck geweest, uyt welcke oorsake geseyt wort, dat hy acht jaren out was, doe hy Coninck wert, 2.Chron. 36. vers 9.

18 Ende tien dagen, 2.Chron. 36.9. Soo wort dickwils een effen getal gestelt voor een oneffen. siet Genes. 15.13. ende 1.Reg. 16.8. met de aenteeck.

9

Ende hy dede dat quaet was inde oogen des HEEREN; nae alles dat sijn vader gedaen hadde.

10

Te ^{19 c} dier tijt togen de knechten Nebucadnezars des Conincks van Babel nae Ierusalem: ende de stadt ²⁰ wert belegert.

19 T.w. met de wederkomste des jaers, 2,Chron. 36.10. dat is, met de aenkomste des Somers. Siet 1.Reg. 20. op vers 22.

c Dan. 1.1.

20 Hebr. quam in belegeringe. D. quam belegert te worden, ofte wert belegert. Alsoo ond. 25.2.

11

Selfs quam Nebucadnezar de Coninck van Babel tegen de Stadt; als sijne knechten die belegerden.

12

Doe ²¹ ginck Iojachin de Coninck van Iuda uyt tot den Coninck van Babel, hy, ende sijne moeder, ende sijne knechten, ende sijne Vorsten, ende sijne hovelingen: ende de Coninck van Babel ²² nam hem [gevangen] in’t achtste jaer ²³ sijner regeringe.

21 Men meynt dat hy dit gedaen heeft door den raet van den Propheet Ieremia, op dat de Tempel, ende het volck niet gantsch uytgeroeyt en soude worden.

22 T.w. om hem gevangen te houden. Siet ond. 25.27.

23 N. des Conincks Nebucadnezars; ende niet Iojachins. want Iojachin regeerde in volle macht maer drie maenden, ende tien dagen. Siet bov. op vers 8. Vergel. oock ond. 25.8.

13

^d Ende ²⁴ hy bracht ²⁵ van daer uyt alle de schatten van het huys des HEEREN, ende de schatten van het huys des Conincks: ende hy ²⁶ hieuw ²⁷ alle gouden vaten af, die Salomo de Coninck Israëls in den Tempel des HEEREN gemaeckt hadde, ²⁸ gelijck als de HEERE gesproken hadde.

d 2.Reg. 20.17. Iesai. 39.6.

24 N. Nebucadnezar.

25 Van Ierusalem.

26 Het Hebr. woort beteeckent wel eygentlick afsnijden, ofte, afkorten; maer wort oock wijders genomen voor wechnemen. de sin is, dat hy die vaten heeft wechgenomen, ende den Tempel daer van berooft. Dat hy eenige geheel gelaten heeft blijckt uyt Dani. 5. versen 2, 3.

27 D. allerley, by nae alle, een goet deel. gelijck af te nemen is ond. 25.15.

28 Siet bov. 20.17. ende Ierem. 20.5.

14

Ende hy voerde ²⁹ gantsch Ierusalem wech, mitsgaders alle de Vorsten, ende alle ³⁰ strijtbare helden, ³¹ tien duysent gevangene, ende alle timmerlieden, ende ³² smeden: niemant en wert overgelaten, dan het ³³ arme volck des lants.

29 D. het meeste deel der inwoonderen, ende der voorneemsten. Vergel. Matth. 3.5.

30 Alsoo Iudic. 6.12. ende bov. 5.1. De Hebreeusche woorden kanmen oock verstaen van de gene, die machtich zijn van middelen, als Ruth 2.1.

31 D. de geheele somme der gevangenen, die hier na vers 16. onderscheydelick wort aengeteeckent.

32 Ofte, sloote-makers. Siet voorder Ierem. 24. op vers 1.

33 Hebr. de dunheyt van ’t volck des lants. Alsoo ond. cap. 25.12. Ierem. 40.7. ende 52.16. dat is, van het schamel, geringe, slechte, ende uytgeteerde volcksken des lants.

15

^e So voerde hy Iojachin wech nae Babel, mitsgaders des Conincks moeder, ende des Conincks wijven, ende sijne hovelingen; daer toe de Machtige des lants bracht hy gevanckelick van Ierusalem nae Babel:

e 2.Chron. 36.10. Esth. 2.6.

16

Ende ^f alle kloecke mannen tot seven

f Ierem. 52.28.

[fol. 184r]

duysent, ende timmerlieden, ende smeden tot een duysent, [ende] alle helden die ³⁴ ter oorlooge geoeffent waren: dese bracht de Coninck van Babel gevanckelick nae Babel.

34 Hebr. de oorloge deden. dat is, die den krijch volchden, siet bov. 12. op vers 21.

17

Ende de ^g Coninck van Babel maeckte Mattania ³⁵ desselven oom Coninck in plaetse van hem, ende ³⁶ veranderde sijnen naem in ³⁷ Zedekia.

g Ier. 37.1. ende 52.1.

35 Sijnes vaders broeder.

36 Hebr. wendde, ofte, keerde om. Alsoo bov. 23.34. ende 2.Chron. 36. vers 4.

37 Hebr. Tsidkiahu.

18

Zedekia was een en twintich jaer out, als hy Coninck wert, ende hy regeerde elf jaer te Ierusalem: ende sijner moeder name was ³⁸ Hamutal, een dochter van Ieremia, van Libna.

38 Als bov. 23.31. And. Hamital. de moeder van Ioahaz: so dat Zedekia, ende Ioahaz broeders zijn geweest van vollen bedde, dat is, van eenen vader, ende eene moeder.

19

Ende hy dede dat quaet was in de oogen des HEEREN; nae alles wat ³⁹ Iojakim gedaen hadde.

39 Dese was Zedekias broeder, alleen van halven bedde, namelick, van een vader, ende niet van eene moeder. Siet 23.36.

20

Want het geschiedde, ⁴⁰ om den toorn des HEEREN tegen Ierusalem: ende tegen Iuda, tot dat hy haer ⁴¹ van sijn aengesichte wechgeworpen hadde: ende Zedekia rebelleerde tegen den Coninck van Babel.

40 De Heere willende de sonden des Iodischen volcks straffen, en heeft Zedekia den geest der ware bekeeringe niet gegeven, maer heeft hem daer toe laten vervallen, dat hy door quaden raet, ende sijn eygen moetwille, meyneedich is geworden, ende van den Coninck Nebucadnezar afvallich.

41 Verg. bov. 17. op vers 18.