Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Psalm Lxxxj.

De Prophete vermaent het volck, Godt den Heer hoochlick te loven, van wegen de veelvoudige weldaden ende verlossingen die Godt aen het selve gedaen hadde: met klachte over hare ongehoorsaemheyt, die hen tot schade was gereykende.

1

VOor den Opper-sang-meester op ¹ de Gittith, [een Psalm] ² Asaphs.

1 Siet Psal. 8. op vers 1.

2 Ofte, voor Asaph, als Psal. 80.1.

2

Singt vrolick Gode onse Sterckte: Iuychet ³ den Gode Iacobs.

3 D. dien Godt, die een verbont gemaeckt heeft met Iacob ende sijne Nakomelingen.

3

Heft eenen Psalm op, ende geeft den trommel: de lieflicke harpe met de luyte.

4

⁴ Blaest de basuyne ⁵ in de nieuwe Mane, ⁶ ter bestemder tijt op onsen feest-dach.

4 Siet de aenteeckeninge Lev. 23. op vers 24.

5 T.w. te dier tijt als Godt een besonder feest hadde ingestelt, Num. 10.10. ende 28.11, 14.

6 And. in de bedeckinge, T.w. der mane, D. als de mane duyster is. sommige verstaen hier het feest des geklancks. waer van te sien is, Lev. 23.24. andere verstaen in’t eerste lit de nieuwe mane, ende in’t volg. de drye jaer feesten. waer van te sien is, Deut. 16.16.

5

Want ⁷ dat is eene insettinge ⁸ in Israël, een recht ⁹ van den Godt Iacobs.

7 T.w. de basuyne te blasen.

8 D. onder ’t volck van Israel.

9 And. voor den Godt Iacobs, T.w. datmen hem eenen rechten Godts-dienst doe, soo als hy dien van sijn volck vereyscht. Siet van de insettinge der feest-dagen, Exod. 23.17. Deut. 16.16.

6

Hy heeft ¹⁰ het gesett ¹¹ tot een getuygenisse ¹² in Ioseph, als ¹³ hy uytgetogen was tegen Egyptenlant: [al waer] ¹⁴ ick gehoort hebbe ¹⁵ een sprake die ick niet en verstont.

10 T.w. het blasen der basuynen, ende d’onderhoudinge der ceremonien ende feest-dagen.

11 T.w. sijner genade over sijn volck.

12 D. onder de nakomelingen Iosephs, by de welcke hier in ’t gemeyn alle Israeliten verstaen worden, als oock Psal. 80.2.

13 T.w. Godt, die oorloge tegen de Egyptenaers gevoert heeft, haer aentastende met sijne plagen.

14 Dit spreeckt Israel, in sulcken sin, namelick willende te verstaen geven, dat het in den persoon harer vaderen [in welckers lendenen sy waren] onder een vreemt ende onbekent volck in Egypten gewoont hadde.

15 Hebr. een lippe, als Genes. 11.1. De Hebreeusche ende Egyptische spraken waren so wijt van malkanderen verscheyden, dat d’een d’ander niet en verstont. T.w. in’t begin, als sy eerst in Egypten quamen. Siet Genes. 42.23. Sommige nemen dit alsoo, dat de Propheet alhier wil seggen, dat Israel te dier tijt noch niet en verstont de aensprake Godts, als daer toe noch niet gewent zijnde. Vergel. Act. 7.25.

7

¹⁶ Ick hebbe ¹⁷ sijne schouder van ¹⁸ den last onttrocken: sijne handen zijn ¹⁹ van de potten ²⁰ ontslagen.

16 Dit zijn de woorden des Heeren, den welcken de Prophete hier sprekende in-voert.

17 Syne) T.w. Iosephs, D. der Israeliten, als vers 6.

18 T.w. der dienstbaerheyt, die ’tvolck van Israel in Egypten onderworpen was. siet Exod. 1. ende 5.

19 Hebr. van den pot. ’T schijnt, dat de Prophete daer op siet, dat de kinderen Israels potaerde hebben moeten graven, van de welcke sy gedwongen waren tichel-steenen ende potten te maken. And. Backen. T.w. daer men den kalck ofte mortel in droech. And. manden, korven.

20 Hebr. door-gegaen, of, gepasseert.

8

²¹ In de benauwtheyt riept ghy, ende ick hielp u uyt, Ick antwoordde u ²² uyt de schuyl-plaetse des donders: ²³ Ick beproefde u aen de wateren van ²⁴ Meriba, ²⁵ Sela!

21 Eenige verstaen dit van ’t gene daer vers 7. van gesproken wort: Andere, van de benaeutheyt daer sy in waren by de Roode zee, Exod. 2.23. ende 14.10, 15.

22 Of, in de schuyl-plaetse, D. uyt de dicke wolcken-kolomne, in de welcke Godt als verborgen zijnde, sijn volck van Israel geleydde, maer de Egyptenaers verschrickte met donder, etc. Exod. 13.21. ende 14.19, 20, 24, 25. Siet oock Psal. 77.18, 19.

23 T.w. door grooten dorst dien ick u te Raphidim liet lijden.

24 Aldus zijn de wateren te Raphidim na der hant genoemt geworden. siet Exod. 17. versen 1, 2, 3....7. Num. 20.13.

25 Siet d’aenteeck. Psal. 3. op vers 3.

9

²⁶ Mijn volck, [seyde ick] hoort toe, ende ²⁷ ick sal onder u betuygen: Israël, ²⁸ of ghy nae my hoordet!

26 Dit zijn de woorden met dewelcke Godt sijn volck aenspreeckt in’t geven sijner wet.

27 D. Ick sal u tot getuyge nemen. ofte ick sal u betuygen ende te kennen geven, wat mijnen wille zy, ende wat ghy doen sult.

28 Verst. hier by, hoe geluckich soudt ghy zijn? Siet Exo. 15.26. Deut. 32.29.

10

Daer en sal onder u geen uyt-lants Godt wesen, ende ghy en sult u voor geenen vreemden Godt nederbuygen.

11

Ick ben de HEERE uwe Godt, die u hebbe op-gevoert uyt het lant van Egypten: ²⁹ Doet uwen mont wijt open, ende ick sal hem vervullen.

29 D. spreeckt ende begeert al wat ghy wilt, ick sal ’t u overvloedelick geven: Te weten, indien ghy nae mijnen wille ende wetten leeft. Siet dergelijcke belofte, Ioh. 15. vers 7. ende 1.Iohan. 3.22.

12

Maer mijn volck en heeft mijne stemme niet gehoort: ende Israël ³⁰ en heeft mijner niet gewilt.

30 D. ’T en is tot my soo yverichlick, noch soo getrouwelick niet geneycht geweest, als dat wel soude betaemt hebben: ’t welck daer aen gebleken heeft, als het sich stracks, na dat ick het mijne wetten ende geboden gegeven hadde, een gouden calf gemaeckt, ende tegens my gerebelleert heeft, Exod. 32.2, etc. Item Iud. 2.2. ende 4.1. ende 6.1. ende 8.27. ende 10.6. ende 13.1. ende 18.30.

13

Dies heb’ ick het overgegeven ³¹ in ’t goetduncken hares herten, datse wandelden in hare raetslagen.

31 Siet Deut. 29.19. Ierem. 3.17. ende 7.24. ende 9.14. ende 11.8. Actor. 14.16.

14

Och dat mijn volck nae my gehoort hadde! ³² dat Israël in mijne wegen gewandelt hadde!

32 D. de Israeliten. Daerom volchter in den hebreeuschen text, Gewandelt hadden. in’t getal van vele.

15

In korten soude ick hare vyanden ³³ gedempt hebben, ende mijne ³⁴ hant gewendt hebben tegen hare wederpartijders.

33 Ende volgens dien, haer vrede verleent hebben. Vergel. 2.Sam. 7.10. ende 1.Chron 17.9.

34 D. straffe, plage. siet de aenteeck. Iob. 13.21.

16

Die den HEERE haten, souden ³⁵ sich hem geveynsdelick onderworpen hebben, maer ³⁶ haerlieder tijt soude eeuwich geweest zijn.

35 Siet de aent. Deut. 33. op vers 29. Siet oock Psal. 66.3.

36 T.w. mijnes volcks tijdt, D. welvaert, gelucksalicheyt: De sin is, datse een lanckduerich ende goet leven souden gehadt hebben.

17

Ende ³⁷ hy soude ³⁸ het gespijst hebben met ³⁹ het vette der tarwe: Ia ⁴⁰ ick soude u versadigt hebben met honich ⁴¹ uyt de rotz-steenen.

37 T.w. de Heere.

38 T.w. sijn volck, vers 14.

39 Dat is, de bloeme, ofte, het beste des koorns, als Num. 18.12. Deut. 32.14. Psal. 147.14.

40 Dit spreeckt nu Godt wederom in sijnen eygenen persoon.

41 Versaet hier by, dat stedes in de reten der steen-rotzen in overvloet soude gevonden worden: Also de byen in ’t lant Canaan, haer vele in de steen-rotzen onthouden. Siet de aenteeck. Deut. 32.15. Hebr. uyt den rotz-steen. Dit geestelicker wijse verstaen zijnde, so beteeckent de steen-rotze Christum, 1.Corinth. 10.4. Ende de honich, de soeticheyt der woorden, die uyt sijnen mont vlieten, zijnde soeticheyt der ziele, ende gesontheyt der beenderen, Psal. 19.11. Prov. 16.24. ende Cant. 4.11.