Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Psalm Cxviij.

De Psalmist vermaent alle godtsalige den Heere te loven, voor sijne menichvuldige verlossingen ende weldaden, daer toe verhalende hoe Godt hem verlost hadde uyt de handen sijner vyanden: Te gelijcke is in desen Psalm eene prophetye van de toekomste des Heeren Christi, den welcken wel de voornaemste des volcks verwerpen souden, maer de geloovige souden hem aennemen.

1

LOoft den HEERE, ¹ want hy is goet: want sijne goedertierenheyt is in der eeuwicheyt.

1 David vermaent alle menschen tot lof en prijs des Heeren, met dese reden, Want hy is goet. De woorden deses vers staen oock Psal. 106.1. ende 107.1. Ende by yeder vers des 136 Psalms.

2

Dat ² Israël nu segge, dat sijne goedertierenheyt in der eeuwicheyt is.

2 Niet het aerdsche Israel alleen, maer oock het Israel Godes, Galat. 6.16. D. alle geloovige, die waerachtelick Godes volck zijn, sy zijn dan Ioden, ofte Heydenen. alsoo oock vers 4.

3

³ Het huys Aarons segge nu, dat sijne goedertierenheyt in der eeuwicheyt is.

3 D. de Priesters van Aaron af-komstich. Siet Psal. 115. op vers 10.

4

Dat de gene die den HEERE vreesen, nu seggen, dat sijne goedertierenheyt in der eeuwicheyt is.

5

Uyt de benautheyt hebbe ick den HEERE aengeroepen, de HEERE heeft my verhoort, [stellende my] ⁴ in de ruymte.

4 Of, in eene ruyme plaetse: T.w. my brengende uyt de benaeuwtheyt in de ruymte, ende tot eere ende heerlickheyt, als Psal. 18.20.

6

De ^a HEERE is ⁵ by my, ⁶ ick en sal niet vreesen: wat sal my een ⁷ mensche doen?

a Rom. 8.32.

5 Of met my. of, voor my. D. gelijck’t d’apostel Hebr. 13.6. verklaert, De Heere is mijn helper. Aldus oock ond. vers 7. ende Psal. 56.5, 12.

6 T.w. voor mijne vyanden.

7 T.w. Een swacke creature, geensins met Godt te vergelijcken.

[fol. 281v]

7

De HEERE is ⁸ by my ⁹ onder de gene die my helpen: daerom ¹⁰ sal ick ¹¹ [mijnen lust] sien aen de gene die my haten.

8 Als bov. vers 6.

9 Vergel. Psal. 54. op vers 6.

10 Siet dese verkortte maniere van spreken oock Psal. 35.21. ende 92.12. siet oock Psal. 22.18. ende d’aent. aldaer.

11 Te weten, my in Godt verblijdende over den onderganck sijner ende mijner verstockte onbekeerlicke vyanden.

8

^b ’T is beter tot den HEERE toevlucht te nemen, dan op den mensche te vertrouwen.

b Psal. 62.9, 10. ende 146.3. Ierem. 17.5, 7.

9

’T is beter tot den HEERE toevlucht te nemen, dan op Princen te vertrouwen.

10

¹² Alle heydenen hadden my omringt, ’t is ¹³ in den Name des HEEREN dat ickse verhouwen hebbe.

12 D. allerley, of, so vele, dat het scheen, dat sy haer alle tegen my verbonden hadden: Ende verstaet hier insonderheyt de omliggende volckeren, als de Philistinen, die hem hateden: Ende de Amalekiten, die sijne Stadt Ziklag verbrandt hadden, 1.Sam. 21. Ia oock vele onder de Israeliten, die Saul hielpen, doe hy David vervolchde.

13 Dat is, my verlatende op den Heere mijnen noot-helper, Als Psal. 20.6. Siet 2.Reg. 2. op vers 24.

11

Sy hadden my omringt, ja ¹⁴ sy hadden my omringt, ’t is in den Name des HEEREN dat ickse verhouwen hebbe.

14 T.w. met meerder macht ende gewelt, dan in’t eerste.

12

Sy hadden my omringt ¹⁵ als byen: sy zijn uytgebluscht ¹⁶ als een doornen vyer. ’t is in den Name des HEEREN dat ickse verhouwen hebbe.

15 Siet d’aenteeck. Deuter. 1. op vers 44. ende vergel. Ies. 7.18.

16 ’Twelck haest aen brant komt, ende heet is, oock veel roocks ende gekraecks geeft, nochtans terstont vergaet. Siet Eccl. 7.6. Nah. 1.10.

13

¹⁷ Ghy hadt my seer hart gestooten, tot vallens toe, maer de HEERE heeft my geholpen.

17 Hebr. stootende hadt ghy my gestooten. De Psalmist spreeckt hier sijnen vyant aen, die hem seer wreedelick mishandelt hadde. Siet Psal. 9.7. Iesa. 12.2.

14

De HEERE is ¹⁸ mijn sterckte ende ¹⁹ psalm: want hy is my tot heyl geweest.

18 D. die my sterckte geeft, alsoo dat ick tegen mijne vyanden kan bestaen.

19 D. de materie ende stoffe van mijn gesanck. Siet Exod. 15.2.

15

In ²⁰ de tenten der rechtveerdigen ²¹ is een stemme des gejuychs, ende ²² des heyls: de ²³ rechter-hant des HEEREN doet ²⁴ krachtige daden.

20 D. in de huysen.

21 T.w. van wegen de verlossinge die hy sijnen volcke gegeven heeft.

22 D. der overwinninge, als Psal. 98.1.

23 Dat is, Godt de Heere.

24 Of, kracht, kloecheyt, dapperheyt, als Psal. 108.14.

16

De rechterhant des HEEREN ²⁵ is verhoogt: ^c de rechter-hant des HEEREN doet krachtige daden.

25 D. Godt laett sijne kracht heerlick ende klaerlick blijcken, alsoo dat elck een de selve moet roemen ende prijsen.

c Luc. 1.51.

17

²⁶ Ick en sal niet sterven, maer leven: ende ²⁷ ick sal de wercken des HEEREN vertellen.

26 T.w. door het sweert ofte de hant mijner vyanden.

27 T.w. hoe wonderbaerlick dat hy my ende andere vrome lieden menichmael verlost ende beschermt heeft.

18

De HEERE ²⁸ heeft my wel hart gecastijdt, maer hy en heeft my ter doot niet overgegeven.

28 Hebr. kastijdende gekastijdt.

19

²⁹ Doet my ³⁰ de poorten der gerechticheyt open, ick sal daer door ingaen, ick sal den HEERE loven.

29 Eene aensprake aen de Priesters ende Leviten.

30 D. de poorten des Tabernakels, ende der heyliger plaetse, die daer om de poorten der gerechticheyt genoemt worden, om dat alleen de vroome ende reyne behoorden daer in te komen, als blijckt vers 20. David en hadde eenen geruymen tijt in ende by den Tabernakel niet mogen verschijnen, vluchtende voor Saul, Nu mocht hy weder daer in comen, ende in de vergaderinge der godtsaligen verschijnen.

20

Dit is ³¹ de poorte des HEEREN, door de welcke de rechtveerdige sullen ingaen.

31 Ofte, dese poorte is des Heeren. Verst. de poorte des Tabernakels den Heere geheylicht. een voorbeelt des Heeren Iesu Christi, die de poorte der gerechticheyt is, ende des hemels, in welcken hy is ingegaen.

21

Ick sal u loven, om dat ghy my verhoort hebt: ende my tot heyl geweest zijt.

22

De ^{d 32} steen [dien] de bouwlieden verworpen hadden, is tot een hooft des hoecks geworden.

d Iesa. 8.14. ende 28.16. Matt. 21.42. Marc. 12.10. Luc. 20.17. Act. 4.11. Rom. 9.33. Ephes. 2.20. 1.Pet. 2.4, 7.

32 Verst. by desen steen voor eerst David, die eenen tijt lanck van de Vorsten in Israel, ende de voornaemste des Rijcks, is verachtt ende verworpen geweest, doch de Heere heeft hem evenwel noch eyndelick tot het Coninckrijcke verheven, om het selve te regeren, ende als de hoeck-steen des selven te zijn: daer na, moet het van Christo, wiens voor-beeldt David geweest is, voornemelick verstaen worden, den welcken de Overpriesters, Schrift-geleerde, ende Overste des volcks, die als bouw-lieden over de kercke Godes gestelt waren, verworpen, vervolcht, ende gedoodt hebben: doch Godt heeft hem als een hooft, ende fondament over sijne kercke verordineert ende gestelt, die het gebouw des huyses t’samen bindt ende bevesticht.

23

³³ Dit is van den HEERE geschiet, [ende] ³⁴ het is wonderlick in onse oogen.

33 T.w. dat de verworpene steen is geworden de principale steen van het huys des Heeren.

34 T.w. dat dien verachtten ende verworpenen steen nu so geacht ende verheven is.

24

³⁵ Dit is de dach ³⁶ [dien] de HEERE gemaeckt heeft, laett ons op den selven ons verheugen, ende verblijdt zijn.

35 T.w. in welcken dach David is Coninck geworden: Ende Christus door de Predicatie des H. Euangelij is bekent gemaeckt.

36 D. dien de Heere boven andere dagen heeft vereerlickt. aldus wort het woort maken, voor verheerlicken, oock genomen 1.Sam. 12.6. Siet d’aent. aldaer.

25

Och HEERE, ³⁷ geeft nu heyl: Och HEERE ³⁸ geeft nu voorspoet.

37 De Euangelisten houden de Hebr. woorden Hosia-na, Matt. 21.9, 15. ende Luc. 19.38.

38 T.w. den Coninck David, ende den Heere Christo, wiens voor-beeldt hy is.

26

³⁹ Gesegent zy hy die daer komt ⁴⁰ in den name des HEEREN: ⁴¹ wy segenen ulieden ⁴² uyt het huys des HEEREN.

39 D. wy wenschen hem Godes segen: het is geloovelick, dat de Priesters, ende ’tvolck Godes, dese geluck-wenschinge den Coninck David gedaen hebben, als hy eerst de Conincklicke regeringe heeft aengevangen: Daer na heeft het volck de selve woorden Christo toe-geroepen, als hy sijne inkomste binnen Ierusalem gedaen heeft, Matt. 11.9.

40 D. met macht ende autoriteyt van den Heere, Luc. 19.38.

41 Dit schijnen te zijn de woorden der Priesteren, wiens ampt het was het volck te segenen in het huys des Heeren, Num. 6.23. Deut. 10.8. 1.Chro. 23.13. Als of sy seyden, wy van’t huys des Heeren, dat is, wy Priesters, die ingestelt zijn tot opsienders in het huys des Heeren, ende dien het toekomt het volck des Heeren te segenen, wy segenen u, ô Coninck David, ende het volck dat by u is. Siet Psal. 72. op vers 15.

42 D. uyt den Tabernakel ten tijde Davids: Doch uyt den Tempel, ten tijde des Heeren Christi.

27

De HEERE is Godt, die ons ⁴³ licht gegeven heeft: ⁴⁴ Bindt ⁴⁵ het feest-[offer] met touwen ⁴⁶ tot aen ⁴⁷ de hoornen des altaers.

43 D. geluck, vreucht, troost, en blijtschap, in plaetse van droeffenisse ende jammer, als Esth. 8.16.

44 D. bereyt u om het feest te houden, ende den Heere te offeren.

45 Hebr. Het feest. maer ’t beteeckent hier het beest, ofte het offer, dat op dien feest-dach soude geoffert worden.

46 Dat is, soo vele, datmense moeste brengen ende binden tot aen de hoornen des altaers.

47 Siet d’aent. Exod. 27.2.

28

Ghy zijt mijn Godt, daerom sal ick u loven: ô mijn Godt, ick sal u verhoogen.

29

⁴⁸ Looft den HEERE, want hy is goet, want sijne goedertierenheyt is in der eeuwicheyt.

48 Siet boven vers 1.