Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het iiij. Capittel.

Den Prophete wort van Godt bevolen de toekomstige belegeringe van Ierusalem op eene tichelsteenen-plate af te beelden, vers 1, etc. mitsgaders den tijt der ver draechsaemheyt Godts over den afval van Israel ende Iuda, 4. item den grooten hongersnoot, die, geduerende de belegeringe, binnen Ierusalem soude zijn, 9, etc.

1

ENde ghy menschen kint, neemt u eenen ¹ tichelsteen, ende legt dien voor u aengesichte: ende ² bewerpt daerop de stadt Ierusalem.

1 Verstaet eene platformige effene tafel van tichelsteen gemaeckt, daer op men yet schrijven, graveren, ofte afbeelden konde: gelijck by ons de schalien tot sulcken eynde gebruycket worden.

2 Het woort beteeckent hier eygentlick uytdrucken, insnijden, afmalen, graveren met eene greffie. Vergel. ond. 23.14.

2

Ende ³ maeckt eene belegeringe tegen haer, ende bouwt tegen haer ^{4 a} sterckten, ende ⁵ werpt tegen haer eenen ⁶ wal op: ende stelt legers tegen haer, ende set tegen haer ⁷ storm-rammen rontom.

3 T.w. in afbeeldinge, ofte afmalinge.

4 Siet van het Hebr. woort. 2.Reg. 25. op vers 1.

a 2.Reg. 25.1.

5 Hebr. stort, ofte, gietuyt.

6 Siet 2.Sam. 20. op vers 15.

7 T.w. daer mede de mueren der steden, ende sterckten gebroken wierden: genaemt by den Latijnen arietes. Het woort beteeckent oock hooftmannen, ofte krijchsoverste, als 2.Reg. 11.4, 19. in welcken sin het hier oock van eenige genomen wort, als oock ond. 21.22.

3

Voorder, neemt ghy u ⁸ eene yseren panne, ende steltse tot eenen yseren muer tusschen u, ende tusschen die stadt; ende ⁹ richt u aengesichte tegen haer, datse in belegeringe ¹⁰ come, ende ghy sultse belegeren: dit zy den huyse Israëls een ¹¹ teecken.

8 T.w. tot een teecken van Godes vast, ende onbeweeglick voornemen, dat hy hadde om Ierusalem te verderven, ende niet te verschoonen.

9 D. hebt een vast voornemen, om die door de belegeringe uyt te roepen. Vergel. de maniere van spreken met Levit. 17.10. ende siet de aenteeckeninge. De Prophete wort hier belast, in maniere van afbeeldinge het werck te doen tegen Ierusalem, dat Godt selve voor hadde, Ierem. 21.10.

10 Hebr. worde, ofte, zy.

11 T.w. dat Ierusalem sal belegert, ingenomen, ende verstoort worden.

4

¹² Ligt ghy oock neder op uwe ¹³ slincker zijde, ende legt daer op de ongerechticheyt van het huys Israëls: ¹⁴ [nae] ’t getal der dagen, dat ghy daer op sult liggen, sult ghy ¹⁵ hare ongerechticheyt dragen.

12 T.w. tot een teecken dat Godt soo lange was gelijck stil, ende slapende geweest, verdragende sijns volcks misdaden. Nu men hout dit van den Prophete geschiet te zijn niet dadelick in sijnen persoon, maer in een Prophetisch gesichte, ende afbeeldinge des selven, die hy in ’t Predicken den volcke vertoonen moeste. Doch eenige meynen dat oock yets van desen inder daet den volcke vertoont zy.

13 T.w. om daer mede te beteeckenen dat dese eerste nederligginge was ten aensien der kinderen Israëls, (hoewel sommige hier niet alleen de tien stammen, maer oock Iuda verstaen, van wegen de gemeenschap harer sonden, insonderheyt der afgoderije.) welcker hooftstadt Samaria den genen, die tusschen de selve ende de stadt Ierusalem met hare aengesichte nae het oosten stonden, aen de slincker zijde was, dat is, noordwaert; gelijck Ierusalem de hooftstadt der Ioden aen de rechter zijde, dat is suydwaert. Ofte, verstaet door de slinker zijde, dat de Israeliten de onweerdichste waren van Godts volck, om datse onder Ierobeam van den rechten Godtsdienst afgevallen waren. Siet ond. vers 6.

14 Dit woordeken is hier ingevoegt uyt het volgende vers.

15 T.w. niet als Christus, om de schult, ende straffe der ongerechticheyt door voldoeninge wech te nemen: maer als een goddelick teecken hen door dese afbeeldinge voorgestelt, beduydende Godes lanckmoedicheyt, waer door hy vele jaren hare moetwillicheyt verdragen hadde: ende de swaerheyt der straffe, die sy nu hadden te verwachten.

5

Want, ick hebbe u ¹⁶ gegeven ¹⁷ de jaren harer ongerechticheyt, nae het getal der dagen, ¹⁸ drie hondert ende tnegentich dagen, dat ^b ghy de ongerechticheyt van het huys Israëls dragen sult.

16 D. bescheyden, geordineert, ende bevolen, om soo veel dagen, als die jaren zijn, hare ongerechticheyt te dragen.

17 De welcke hier door de dagen der nederligginge des Propheten, als volgt, te kennen gegeven worden. Sy zijn in getale 390, beginnende van den afval der 10 stammen onder Ierobeam, 1.Reg. 12.26. 2.Chron. 10.16. Waer op oock terstont gevolgt is den afval der Ioden, 1.Reg. 14.22. 2.Chron.12.1, ende eyndigende met de belegeringe, ofte inneminge der stadt Ierusalem, ende de verstooringe des Tempels geschiedt door Nebucadnezar, 2.Reg. 25.2. 2.Chron. 36. wel verstaende, dat onder de voorgemelte 390 jaren oock begrepen zijn de 40 jaren gemelt in ’t volgende vers, van welcker begin siet aldaer: Dit is af te nemen uyt het volgende 9. vers, alwaer de Propheet de leeftocht voorgeschreven wort, alleen voor 390 dagen. Eenige beginnen de jaren, door dese dagen beteeckent, van het 27 jaer des Conincks Salomo, als hy, ende het lant begonnen in openbare afgoderije te vervallen, 1.Reg. 11.4.

18 Dit getal wort alsoo preciselick gestelt, om dat de vaste, ende nauwe belegeringe Ierusalems soo veel tijts dueren soude, over een komende met den tijdt der jaren, in de welcke de Israëliten, ende Ioden hen met de Afgoderije besmet hadden, tot een openbaer bewijs van Godts rechtveerdich oordeel. Uyt Ierem. 52.4, 5, 6. blijckt datter meer dagen zijn verloopen van ’t beginsel der belegeringe tot het innemen der stadt: maer men moet weten dat de belegeringe een tijdt lanck gestaeckt is geweest om het optrecken der Egyptenaren. Ierem. 37.5. welcken tijdt hier van Ezechiel wort overgeslagen ende niet gerekent.

b Num. 14.34.

6

¹⁹ Als ghy nu dese voleynden sult; ²⁰ ligt ten andermale neder op uwe ²¹ rechter zijde; ende ghy sult d’ongerechticheyt van het huys Iuda ²² dragen ²³ veertich dagen: ick hebbe u gegeven ²⁴ elcken dach, voor elck jaer.

19 D. als ghy niet verre van het voleynden deser dagen en sult wesen, hebbende der selver 350 afgedaen, so datter maer 40 resteeren.

20 Siet bov. op vers 4. Dese tweede nederlegginge was ten aensien van de sonden der Ioden.

21 Iuda, ten opsiene van Samaria ende de Israëliten, was suydwaert gelegen, dat is, aen de rechter zijde der werelt. Siet boven op vers 3. De rechter zijde kan oock beteeckenen de weerdicheyt, die de Ioden boven de Israëliten hadden, om dat by hen was de Tempel, de Godtsdienst, ende het huys Davids.

22 Siet boven op vers 4.

23 Dese dagen, die 40 jaren beteeckenden, worden begonnen van het 18 jaer des Coninckrijcks Iosie, inde welcke de Ioden wel het verbont met Godt vernieuwt hebben, maer alsoo, datse terstont daerna weder tot afgoderije vervallen zijn: Sy worden geeyndiget met de belegeringe, ofte verstooringe der stadt Ierusalem, ende des Tempels, ofte de laetste vervoeringe nae Babel geschiet door Nebuzaradan. 2.Reg. 25.

24 Hebr. eenen dach voor een jaer, eenen dach voor een jaer. Siet Gen. 7. op vers 2. ende Lev. 24. op vers 8.

7

Daerom sult ghy u ²⁵ aengesichte richten tegen ²⁶ de belegeringe Ierusalems, ende uwen arm ²⁷ sal ontbloot zijn: ende ghy sult tegens haer propheteren.

25 Siet boven op vers 3.

26 Dat is, het belegerde Ierusalem.

27 Tot een teecken, dat de Chaldeen seer veerdich, wacker, ende bereydt sullen zijn, om Ierusalem met gewelt, ende met loutere kracht haestelick in te nemen, Vergel. Ierem. 21.5.

8

Ende siet, ²⁸ ick sal dicke touwen aen u leggen, dat ghy u niet om en keert ²⁹ van uwe [eene] zijde tot uwe [andere] zijde, totdat ghy de dagen ³⁰ uwer ³¹ belegeringe voleyndt hebt:

28 Hy geeft hier mede te verstaen, dat sijn besluyt, van de stadt te verderven, onveranderlick was, ende dat daerom de Propheet moeste volherden in dit sijn propheteren, ende in ’t voorstellen sijner prophetischer afbeeldinge.

29 Hebr. van uwe zijde tot uwe zijde.

30 Sijne wortse genaemt, om dat hem de afbeeldinge, ende de voorsegginge daer van bevolen was, ofte om datse sijne stadt aengingen.

31 And. belegeringen, in ’t getal van vele, uyt oorsake datter doemaels twee belegeringen der stadt Ierusalems geweest zijn. want als de Chaldeen gehoort hadden, dat de Coninck van Egypten den Coninck Zedekiae te hulpe quam, zijn sy van de belegeringe afgetrocken, maer als sy vernamen, dat hy weder in Egypten gekeert was, hebben sy de belegeringe hervattet.

9

Ende ³² neemt ghy voor u, tarwe, ende gerste, ende boonen, ende linsen, ende ³³ heerse, ende spelte; ende doet die ³⁴ in een vat, ende maeckt die u tot broot: [nae] het getal der dagen die ghy op uwe zijde nederliggen sult: ³⁵ drie hondert ende tnegentich dagen sult ghy dat eten.

32 Hier mede, ende met het volgende wort beteeckent de groote benauwtheyt, ende hongers-noot, die den belegerden overkomen soude.

33 Anders genaemt, geerse, ofte girse.

34 D. niet elcke soorte in een onderscheyden vat, maer alle onder een gemengt in een eenich vat: ’t welck pleegt te geschieden in tijt van noot, als groot gebreck van broot-koorn is.

35 D. ontrent de 14 maenden sal de belegeringe Ierusalems dueren.

10

Uwe spijse nu, die ghy eten sult, sal in gewichte zijn twintich ³⁶ sikelen ’sdaegs: ³⁷ van tijt tot tijt, sult ghy die eten.

36 Verstaet gemeyne, ofte burgerlicke sikelen, welcker een dede ontrent een oort van eenen rijcks-daelder. Gen. 20. op vers 16. Viere van dese maeckten het gewicht van een once, D. van eenen rijcks-daelder. So was dan het gewichte van 20 sikelen vijf oncen.

37 D. telcken dage sult ghy maer soo veel eten, te weten, tot een teecken van hongers noot, die in Ierusalem wesen sal. alsoo in’ t volgende vers, vanden dagelickschen dranck. Vergel. 2.Reg. 25.3. Ierem. 37.20.

11

Ghy sult oock water nae [sekere] mate drincken, het seste deel van een ³⁸ Hin: van tijt tot tijt sult ghy ’t drincken.

38 Een mate van natte waren, inhoudende soo veel, als in 72 gemeene eyerschalen soude mogen gaen. Siet Levit. 19 op ’t vers 36. alsoo was de mate vanden dranck soo veel als in 12 hoender-eyeren gaen konde.

12

Ende ghy sult ³⁹ een gersten-coeck eten, ende die sult ghy met ⁴⁰ dreck van ’smenschen afganck backen, ⁴¹ voor hare oogen.

39 And. ghy sult dat [als] gerste koeck eten. Verstaet de spijse vermeldt vers 9. ende 10. D. in sulcken forme bereydt, ende toegemaeckt, als gersten koecken.

40 Het welcke hen in plaetse van hout soude moeten wesen, om daer mede haer spijse te koocken, ofte oock hare koecken te backen op eenen heert met menschen-dreck heet gemaeckt. Soo wort beteeckent, datse inde belegeringe groot gebreck van hout souden hebben: ja oock van vee, overmits den mist daer van min verfoeyelick gehouden wiert.

41 Hier uyt nemen sommige af, dat dese dingen den Prophete niet alleen en zijn in een gesichte vertoont geweest van Godt, maer dat hy oock de selve in eene afbeeldinge den volcke vertoont heeft.

13

Ende de HEERE seyde; Alsoo sullen de ⁴² kinderen Israëls haer broot ^{c 43} onreyn eten; onder de ⁴⁴ heydenen, daer henen ickse verdrijven sal.

42 D. de Ioden, mitsgaders die van de 10 stammen onder hen woonden. Siet 2.Chron. 21. op vers 2.

c Hos. 9.3.

43 Soo wort het genoemt om de maniere, ofte wijse der voorgemelter koockinge, ofte backinge. Vergel. Deut. 23.12, etc.

44 Verstaet de Chaldeen, onder de welcke de Ioden souden zijn, alsse van hen belegert, ende daer na wech gevoert souden worden.

14

Doe seyde ick, Ach Heere HEERE, Siet, ⁴⁵ mijne ziele en is niet ⁴⁶ verontreynigt geweest: want ick en hebbe van mijner jeugt af tot nu toe, geen ⁴⁷ doodt aes, nochte dat ⁴⁸ verscheurt is gegeten, nochte geen ⁴⁹ verfoeijelick vleesch en is in mijnen mont gekomen.

45 D. mijn persoon. Siet 1.Reg. 19. op vers 4.

46 T.w. met eenige ceremoniale onreynicheyt, die veelderley is geweest, welcker drie soorten hier genaemt worden, waer onder alle de andere te verstaen zijn, ende die den Priesteren verboden waren, Levit. 21. ende 22.

47 Siet van dese soorte der onreynicheyt, Levit. 11.40.

48 Siet van dese soorte, Exod. 22.31.

49 Hebr. vleesch des verfoeysels, ofte des stancks. Siet Levit. 7. op vers 18.

15

Ende hy seyde tot my; Siet, ⁵⁰ ick hebbe u runderen mist gegeven voor menschen dreck, so sult ghy u broot daermede bereyden.

50 Alsoo versoett de Heere sijn voorgaende bevel ten aensien vanden persoon des Propheten, die dit voor de oogen des volcks afbeelden moeste, bov. vers 12. maer niet ten aensien vande Ioden, die binnen Ierusalem belegert souden worden.

16

Daer nae seyde hy tot my; Ghy

[fol. 69v]

menschen kint, Siet, ick ^{d 51} breke den staf des broots in Ierusalem, ende sy sullen het broot ⁵² met gewichte, ende met ⁵³ commer eten, ende het water met [sekere] mate, ende met ⁵⁴ verbaestheyt drincken:

d Lev. 26.26. Ies. 3.1. Ezech. 5.16. ende 14.13.

51 Siet Lev. 26. op ’t vers 26.

52 Gelijck Godt gedreycht hadde, Levit. 26.26.

53 T.w. waer door sy noch meerdere elende sullen vreesen.

54 D. waer door sy soo verslagen sullen zijn, datse bedwelmt sullen staen, als wanhopende menschen.

17

Op ⁵⁵ datse des broots, ende des waters gebreck hebben; ende ⁵⁶ de eene met den anderen verbaest worden, ende ⁵⁷ in hare ongerechticheyt uyt-teeren.

55 Ofte, so datse des broots, etc. gebreck sullen hebben.

56 Hebr. de man, ende sijn broeder.

57 Vergel. Levit. 26.39. Ezech. 23.24. ende 33.10.