Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

De Propheet OBADJA.

Inhoudt.

Prophetye van Godts schricklick oordeel over Edom, van wegen hare trotsheyt, gewelt, ende wreetheyt tegen Godts volck, vers. 1, etc. ende ter contrarie, vande behoudenisse ende salichheyt der Kercke door haren Heylant CHRISTUM, ende van aller vyanden onderganck, 17.

1

HET ¹ gesichte van ² Obadja: Alsoo seyt de Heere HEERE ³ van Edom; ^{a 4} Wy hebben een geruchte gehoort van den HEERE, ende daer is een gesante geschickt onder de Heydenen: Staet op, ende laet ons opstaen tegen ⁵ haer ten strijde.

1 Siet Iesa. 1. op vers 1.

2 Te onderscheyden van dien Obadja, die by Achabs tijt geleeft heeft, siet 1.Reg. c. 18. op vers 3. ende ond. op vers 11.

3 Ofte, tegen, tot.

a Ierem. 49.14.

4 Ick, ende andere Propheten, mijne mede-dienaers. hier voor staet Ier. 49. vers 14. Ick hebbe, etc. alwaer eene gelijcke prophetie over Edom verhaelt wort, bykans met de selve woorden. Siet d’aenteeck. aldaer. ende wijders Ezech. 25.12, etc. ende 35.2, etc. ende Amos 1. versen 11, 12.

5 Idumea.

2

Siet, ick heb u kleyn gemaeckt onder de Heydenen: ghy zijt seer veracht.

3

⁶ De trotsheyt uwes herten heeft u bedrogen; ⁷ hy die daer woont in de klooven der steenrotzen, ⁸ [in] sijne hooge wooninge: die in sijn herte ⁹ seyt; Wie soude my ter aerden neder stooten?

6 Verg. Ier. 49.16.

7 D. ghy die, etc. als Ier. 49.16. ofte, hem die daer, etc.

8 Ofte, [zijnde] (T.w. de voorseyde steenrotzen) sijne hooge wooninge, ofte, sitplaetse. Hebr. de hoogte sijner wooninge.

9 D. denckt, sich inbeeldt, als Psal. 10. vers 16, etc.

4

^{b 10} Al verhieft ghy u gelijck den Arent, ende al steldet ghy u nest tusschen de sterren: so sal ick u van daer neder-stooten, spreeckt de HEERE.

b Ierem. 49.16.

10 Vergel. Ier. 49. vers 16. Amos 9.2, 3, 4.

[fol. 119v]

5

^{c 11} So daer dieven, so daer nacht-roovers tot u gekomen waren; (hoe zijt ghy uytgeroeyt!) en soudense niet gestolen hebben soo ¹² veel hen genoech ware? So daer wijn-lesers tot u gekomen waren, en soudense niet eene na-lesinge hebben overgelaten?

c Ierem. 49.9.

11 Verg. Ier. 49.9.

12 Hebr. hare genoegsaemheyt.

6

Hoe zijn ¹³ Esaus [goederen] na-gespeurt, sijne verborgene ¹⁴ [schatten] opgesocht!

13 Ofte, die van Esau, D. Esaus nakomelingen, ofte, Esaus [plaetsen] door-gespeurt. Vergel. Ier. 49. vers 10.

14 Ofte, verborgene [plaetsen.] het Hebr. woort wort alleenlick hier alsoo gevonden, ende kan worden vergeleken met een ander, dat van den selven oorspronck komt. Psal. 17.14.

7

Alle uwe ¹⁵ bont-genooten hebben u tot aende lantpale ¹⁶ uytgeleydet; uwe vrede-genooten hebben u bedrogen, sy hebben u ¹⁷ overmocht: ¹⁸ [die] u broot [eten], ¹⁹ sullen ²⁰ een geswel onder u setten, ²¹ daer en is geen verstant in hem.

15 Hebr. lieden, ofte, mannen uws verbonts: alsoo in ’t volgende, lieden uwes vredes. D. met welcken ghy vrede hadt. siet Psal. 41.10. Ies. 41.11, 12. Ierem. 20.10. ende 38.22. met d’aent.

16 Bewijsende uwen gesanten groote eere, als of sy ’t trouwelick met u meynden, ende uwe sake wilden behertigen, maer sy hebben u (als volgt) bedrogen: ofte, sy zijn met u opgetogen ten strijde, maer hebben u aen de lant-pale verlaten. and. hebben u uytgedreven. D. helpen uytstooten, zijnde van vrienden vyanden geworden.

17 Met hare bedrieglicke aenradinge. Vergel. Ier. 38.22.

18 Vergel. Psal. 41.10. Hebr. (uyt het voorgaende) [lieden, ofte, mannen] uwes broots. D. uwe gasten, uwe gemeensaemste vrienden.

19 Hier, ende in ’t volgende blijckt, dat dit eene prophetye is van het toekomende, hoewel in ’t voorgaende gesproken is in den voorleden tijt, nae der propheten wijse, vermits de sekerheyt der sake.

20 Gelijck schalcken ofte vyanden heymelick yets verbergen ter plaetse, daer yemant gewoon is te sitten, liggen, staen, gaen ofte verkeeren, om hem buyten sijn weten te quetsen, verwonden, ende in’t vrrdriet te brengen. hier door kanmen verstaen, eenich verraet, ofte bedrieglicke practijcken tot verwarringe hares staets. Andere aldus: sy hebben u broot [tot] een geswel onder u gesett. D. uwe maeltijden, met welcke ghy haer ontfangen hebt, hebbense tot u verderf gekeert.

21 T.w. in Edom. And. waer van [ghy] geen verstant [en sult hebben.] Ende dien volgens en sult ghy daer van niet konnen genesen worden, ofte daer tegen voorsien, hoe kloeck dat ghy oock meynt te wesen: u verstant sal u te dier tijt benomen zijn, als in’t volgende vers geseyt wort.

8

^d En sal’t niet te dien dage zijn, spreekt de HEERE; dat ick de ²² wijse uyt Edom, ende het verstant uyt Esaus geberchte sal doen vergaen?

d Ies. 29.14. Ierem. 49.7.

22 Regenten ofte raetslieden. Vergel. Ierem. 49.7.

9

Oock sullen uwe ^{e 23} Helden, ô ²⁴ Theman, vertzaecht zijn: ²⁵ op dat een yeder uyt Esaus geberchte door den moort worde uytgeroeyt.

e Amos 2.11, 13.

23 Gelijck by u alsdan geen verstant noch raet, alsoo en salder oock geen moet zijn.

24 Siet Ierem. 49. op vers 7.

25 Want als de helden vertzagen, so wort alles verslagen ende nedergehouwen, sonder tegenstant.

10

Om het ^e gewelt, ²⁶ begaen aen uwen broeder Iacob, sal schaemte u ²⁷ bedecken: ende ghy sult uytgeroeyt worden in eeuwicheyt.

e Gen. 27.41. Ezech. 35.5. Amos 1.11.

26 Hebr. Om, ofte, van wegen het gewelt uwes broeders Iacobs. D. het welcke ghy aen hem (D. sijnen nakomelingen, uwe bloetverwandten) gepleecht hebt. Vergel. de maniere van spreken met Ierem. 2.2. Habac. 2.8, 17. ende siet d’aenteeck. aldaer. ende wijders Psal. 137.7. Ezech. 25.12. ende 35.5.

27 Vergel. Iob 8.22. met d’aenteeck.

11

Ten dage als ghy tegen over ²⁸ stondt; ten dage als ²⁹ d’uytlanders sijn ³⁰ heyr gevangen voerden, ende de vreemde tot sijne poorten in-trocken, ende over ³¹ Ierusalem het lot wierpen; waert ghy oock ^f als een ³² van hen.

28 Om uwen lust te scheppen in ’t aenschouwen van uwer broederen elende.

29 De Babyloniers met haer krijchs-volck: waer uyt men afnemen kan, dat Obadja dit gepropheteert heeft omtrent, ofte na de inneminge van Ierusalem, ende de wechvoeringe des volcx nae Babel, ter tijt als Ieremia te Ierusalem, ofte onder d’overgeblevene Ioden, in Iuda, ofte in Egypten, ende Ezechiel in Babel, onder de gevangene Ioden propheteerden.

30 Ofte, vermogen. T.w. Iacobs. Vergel. ond. vers 13, 20.

31 D. den buyt, ende de gevangens. Siet Ioel 3.3.

f Psal. 137.7.

32 Als een Chaldeer, vreemde, ende vyant.

12

Doe en soudt ghy niet ³³ gesien hebben op den ³⁴ dach uwes broeders, den dach sijner ³⁵ vervreemdinge; noch u verblijdt hebben over de kinderen van Iuda, ten dage haers ondergancks: noch ³⁶ uwen mont groot gemaeckt hebben, ten dage der benautheyt:

33 And. Maer en siet niet, etc. ende soo achtervolgens. T.w. met lust ende vermaeck. alsoo vers 13. siet Psal. 22. op vers 18. als of Godt seyde: en verlust u dus niet over uwer broederen elende, wacht wat, d’uwe, die veel swaerder sal vallen, is voor de deure, als volcht vers 15. ’t is eene verwijtende aensprake ende voorwerpinge van hare bedrevene boosheyt, die Godt swaerlick wilde straffen, maer sijnen volcke daer na genade bewijsen.

34 Tijt sijner besoeckinge, ofte, straffe, als in ’t volgende verklaert wort. Vergel. Psal. 37. op vers 13.

35 Daerin hy in de hant der vreemden is overgelevert, ende uyt sijn lant in een vreemt lant vervoert, so dat Godt selfs sich als vreemt tegen hem hieldt.

36 D. ghy en sout den mont soo wijt niet opgesperret, noch soo niet getrotst hebben met spijt ende spot. Vergel. Ezech. 35.12, 13. ende Psal. 22.14. item Psal. 35.26. met d’aenteeck.

13

Noch ter poorte mijns volcks ingegaen hebben, ten dage hares verderfs; noch gesien hebben, oock ³⁷ ghy, op sijn ³⁸ quaet, ten dage sijns verderfs; noch [uwe handen] niet uytgestreckt hebben ³⁹ aen sijn heyr, ten dage sijns verderfs:

37 Dien het, als bloedtverwandte, niet en betaemt te doen, dat de vreemde ende vyanden doen.

38 D. elende, quaet der straffe. Siet Genes. 19. op vers 19.

39 Iacobs heyr, ofte, vermogen, als bov. vers 11. sy hebben ontwijflick beyds gedaen, slaende hare handen aen hare persoonen, als volcht, ende aen hare goederen. Vergel. Genes. 37.22. met d’aenteeck.

14

Noch gestaen hebben op de ⁴⁰ wech-scheydinge, om sijne ⁴¹ ontkomene uyt te roeyen: noch sijne ⁴² overgeblevene ⁴³ overgelevert hebben, ten dage der benautheyt.

40 And. verscheuringe, doorbrekinge. T.w. der stadt: om te beletten datter niemant en ontquame.

41 Om den Ioden, die door den eenen ofte anderen wech voor den vyant sochten te vluchten, ofte al ontkomen waren, den wech t’onderscheppen, ofte den pas te stoppen, ende haer te vermoorden.

42 Die de vyant mach hebben overgesien, ofte overgelaten, ende dien ghy het leven niet en gunnet.

43 In des vyants hant.

15

Want de ⁴⁴ dach des HEEREN is nae by, over alle de Heydenen: ^g gelijck als ghy gedaen hebt; sal u gedaen worden; uwe ⁴⁵ vergeldinge sal op uwen kop wederkeeren.

44 D. de bestemde tijt harer straffe. siet Ioel 1.15. Psal. 37. vers 13. met d’aent.

g Ezech. 35.15.

45 Siet van’t Hebr. woort. 2.Chron. 20. op vers 11. Psal. 13. op vers 6. alsoo Iud. 9. vers 16, etc.

16

Want, gelijck ⁴⁶ ghylieden ⁴⁷ gedroncken hebt op den ⁴⁸ berch mijner heylicheyt; [dan] sullen alle de Heydenen ⁴⁹ geduerichlick drincken: ja sy sullen drincken ende ⁵⁰ in-swelgen; ende sullen zijn ⁵¹ als offer niet geweest en waren.

46 Ghy Ioden: zijnde mijn volck ende kercke.

47 Uyt den beker mijns toorns. Siet Ier. 25.15, 18, 29. ende 49.12. met de aenteeck.

48 Zion, afbeeldende Godts kercke. siet Psal. 2. op vers 6.

49 Sonder ophouden, mijn toorn sal op haer rusten, ende liggen blyven.

50 Den gantschen grontsop. Siet Psal. 75.9.

51 Sy sullen soo drincken, datse door mijnen toorn ende plagen gantsch vernielt worden. maer by mijne kercke sal ick doen als volcht. Sommige verstaen dit vers alsoo: gelijck ghy (Edomiten) van vreuchde gedroncken hebt over mijnen heyligen berch, als die verwoest wierd, alsoo sullen alle Heydenen weder over u drincken, ja u inswelgen ende verslinden, dat het sal zijn, als offer noyt Edomiter geweest en ware.

17

Maer op den berch Zions sal ⁵² ontkominge zijn, ende ⁵³ hy sal eene heylicheyt zijn: ende ⁵⁴ die van den huyse Iacobs sullen ⁵⁵ hare erfgoederen erflick besitten.

52 De verstooringe mijns volcks en sal niet algemeyn zijn, maer ick sal mijn uytverkoren overblijfsel behouden, ende mijne kercke daer uyt herstellen ende heyligen, etc. onder den Messia.

53 De berch. D. die daer op woonen, Psal. 15.1. T.w. de kercke sal seer heylich zijn. siet Ezech. 43.12. Ioel 3.17. met d’aenteeck.

54 Hebr. het huys Iacobs sullen, etc.

55 T.w. hare eygene, die haer van Godt in den Messia belooft zijn, den segen des verbonts, daertoe mede gehoort de besittinge harer vyanden, der voorseyde volckeren. siet Amos 9.12. met d’aenteeck.

18

Ende ⁵⁶ Iacobs huys sal een vyer zijn, ende Iosephs huys eene vlamme, ende Esaus huys tot eenen stoppel; ende ⁵⁷ sy sullen tegen ⁵⁸ hen ontbranden, ende sullense verteeren: so dat Esaus huys geenen overgeblevenen en sal hebben; want de HEERE heeft’ et gesproken.

56 De kercke sal, door de kracht haers hoofts Iesu Christi, alle hare vyanden door d’Edomiten afgebeeldt, verteeren. Vergel. de maniere van spreken met Iudic. 9.15, 20. Iesa. 29.6.

57 Die van den huyse Iacobs ende Iosephs.

58 d’Edomiten. Vergel. Psal. 7.14. ende 10.2.

19

Ende ⁵⁹ die van’t Zuyden sullen Esaus geberchte, ende die van de leechte sullen de Philistijnen erflick besitten; Ia sy sullen het ⁶⁰ velt Ephraims ende het velt van Samaria erflick besitten: Ende Benjamin ⁶¹ Gilead.

59 Hebr. het Zuyden, sullen, etc. Iuda streckte sich in’t Zuyden van Canaan tot aen ’t geberchte Esaus. de Ioden, die in de leechte woonden, grensden aen der Philistijnen lant, gelegen westwaert langs de middellantsche zee. And. aldus, Ende sy sullen erflick besitten het Zuyden [namelick] het geberchte Esaus, ende de leechte [namelick] de Philistijnen, etc. Vergel. Deut. 1.7. Ios. 10.40. Iudic. 1.9. 2.Chron. 28.18. ’Tis een prophetie (nae den stijl ende staet des ouden Testaments) van de uytbreydinge des Euangeliums Christi onder de vyantlicke heydenen. Vergel. Amos 9.12. Zephan. 2.7, 9, etc. met d’aent.

60 D. lant. als Hos. 12.13. D. de principaelste der 10 stammen, welck Ephraim was, eene verleydersse van de reste, ende Samaria de hooftstadt daer van.

61 Verst. sal Gilead besitten, gelegen over de Iordane, toebehoorende Ruben, den halven stam van Manasse, ende Gad.

20

Ende de ⁶² gevanckelick-wechgevoerde deses ⁶³ heyrs der kinderen Israëls, ’t ⁶⁴ gene der ⁶⁵ Canaaniten was, tot ⁶⁶ Zarphath toe; ende de gevanckelick-wechgevoerde van Ierusalem ⁶⁷ ’t gene dat in ⁶⁸ Sepharad is: sy sullen de steden van’t Zuyden erflick besitten.

62 Hebr. gevanckelicke wechvoeringe, vervoeringe, ballinckschap, als dickwijls. alsoo in ’t volgende. D. dit wech-gevoerde heyr.

63 Als bov. vers 11, 13.

64 Verst. sullen erflick besitten ’t gene, etc.

65 Der afgodische ende vyantlicke volckeren.

66 Siet 1.Reg. 17. op vers 9.

67 Verst. sullen besitten ’t gene dat, etc. and. die in Sepharad [zijn] sullen de steden, etc.

68 Wat door Sepharad te verstaen zy, daer van is verscheyden gevoelen, etc.

21

Ende daer sullen ⁶⁹ Heylanden op den berch Zions opkomen, om Esaus geberchte te ⁷⁰ richten: ende het Coninckrijcke sal ⁷¹ des HEEREN zijn.

69 Die eenige, groote ende volkomene Heylant, Verlosser ende Salichmaker der kercke, Iesus Christus, die daer van den naem Iesus draecht, afgebeeldt door Iosua ende d’andere helden, de Richteren die Godt sijnen volcke gaf. siet Mat. 1.21. Iudic. 2.16. ende Hebr. 4.8. Alsoo wort het veelvoudich getal somtijts genomen voor yet groots ende bysonders. siet Iob 40.10. Prov. 1.20. Psal. 73.22. met d’aenteeck. etc. ondertusschen is’t waer, dat dese Heylant sijne dienstknechten gebruyckt om sijn heyl den menschen te verkondigen tot harer behoudenisse, waer van haer dan, als bedienaers des heyls, ende instrumenten des H. Geests, wort toe-geschreven, dat sy de menschen behouden. Siet 1.Timoth. 4. vers 16. Iac. 5.20. ende vergel. Ierem. 1. op vers 10. Ezech. 3. op vers 18. gelijck dese heylant sijnen volcke oock dickwijls lichaemlicke helden, heylanden ende verlossers geeft, die haer uyt noot ende verdruckinge der Tyrannen verlossen. Vergel. Mich. 5. op vers 5.

70 De vyanden der kercke nae hare verdiensten te straffen, ende Godts volck uyt hare hant te verlossen, gelijck de Richters des ouden Testaments lichaemlick deden. siet Gen. c. 15. op vers 14. Iudic. 2. op vers 16. ende verst. wijders het geestlick bestraffen ende overtuygen der werelt, etc. siet Iohan. 16.8, etc.

71 Ofte den HEERE toebehooren, de HEERE sal ’t Coninckrijck hebben. D. hy sal Coninck ende Regeerder zijn. T.w. de Heere Christus, die van sijnen Vader tot eenen eeuwigen Coninck sijner kercke ende der gantscher werelt gestelt is. Psal. 2.6, 8. Luc. 1.33, etc.

Eynde des Propheets OBADJA.