Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het iij. Capittel.

Godts oordeel over de Regenten, van wegen hare tyrannye ende schenderye, vers 1, etc. over de Propheten, die ’t volck verleyden ende vrede toeseggen, 5. van de welcke sich Micha afscheydt, propheterende met groote vrymoedicheyt Ierusalems ende des Tempels toekomstige verwoestinge, om de gemeyne boosheyt ende verdorventheyt des volcks, der Regenten, Priesteren ende Propheten, 8.

1

VOorts seyd’ ick; Hooret nu, ghy ¹ Hoofden Iacobs, ende ghy ² Overste des huyses Israëls: ³ En betaemt het ulieden niet het recht te weten?

1 D. Regenten.

2 Siet Iudic. 11. op vers 6.

3 Hebr. en [is’t] niet ulieder, ofte, aen ulieden? D. hoort het, staet het u niet toe? betaemt het u niet? ist niet uwen plicht, uwes Godts recht te weten? Gantschlick, wil de Propheet seggen. Vergel. Ier. 5.4, 5. ende siet van sulck vragen Iudic. 4. op. vers 6, etc.

2

Sy haten het goede, ende hebben het quade lief: ⁴ sy rooven hare ⁵ huyt van haer af, ende haer vleesch van hare beenderen.

4 Door dese maniere van spreken wort de uyterste wreetheyt, schenderye, schrobberye ende tyrannye der Regenten over hare onderdanen ende medebroederen uytgedruckt, met dewelcke sy handelden als leeuwen, beeren ende wolven.

5 Sy villen den armen onderdanen de huyt af, sy mergelen ende suygense uyt, alsmen van sulcke menschen gemeynlick seyt.

3

Ia sy zijn’t ⁶ die het vleesch mijns volcks eten, ende hare huyt af-stroopen, ende hare beenderen ⁷ verbreken: ende ⁸ van een leggen, gelijck als in eenen pot, ende als vleesch in’t midden eenes ketels.

6 And. dat sy eten, is ’t vleesch van mijn volck, etc. Siet Psal. 14. op vers 4.

7 Ofte, in stucken klincken, want het Hebr. woort heeft de beteeckeninge van sterck geluyt, gekraeck, geklanck. nae sommiger gevoelen: de sin is, Dat sy al het vermogen der onderdanen, (over dewelcke sy als vaders ende herders behoorden te zijn) met openbaer gewelt, sonder eenigen schroom ofte deernisse, verbrijselen, vernielen, ende tot haer trecken, doende daermede als volcht.

8 Hebr. uytbreyden. D. sy gaen met den menschen ende den roof te werck, als ofse vleesch ende beenen van geslagene beesten in eenen pot leyden om te koocken. Vergel. Ezech. 11.6, 7. met d’aenteeck. ende siet gelijcke maniere van spreken in de beschrijvinge van de straffe deser booswichten, Ezech. 24.3, 4, etc.

4

⁹ Alsdan sullen sy roepen tot den HEERE; doch hy en salse niet verhooren: maer sal sijn aengesichte te dier tijt voor haer ¹⁰ verbergen; gelijck als sy ¹¹ hare handelingen quaet gemaeckt hebben.

9 Als de plagen (in ’t voorgaende cap. versen 3, 4, 5, 10. vermeldt) haer sullen treffen, dan sullense noch wel soo onbeschaemt zijn, datse Godt sullen aenroepen, als of hy haer behoorde te helpen: maer sy doen’t sonder ware bekeeringe des herten, alleen uyt gevoel van straffe, daerom, etc.

10 Siet Deut. 31. op vers 17. ende Iob 13. op vers 24.

11 Ofte, haer qualick gedragen hebben [in] hare handelingen, gelijck van de bekeerde geseyt wort, Datse hare wegen goetmaeckten. De sin is, Gelijck sy d’ arme onderdanen geplaegt hebben, ende sich over die niet en hebben ontfermt, alsoo sal ick haer wederom doen, etc. Vergel. Iac. 2.13.

5

Alsoo seyt de HEERE, tegen de Propheten die mijn volck verleyden: die met hare tanden ^{a 12} bijten, ende roepen vrede uyt; maer die niet en geeft in haren mont, tegen dien so ¹³ heyligen sy eenen krijch.

a Mich. 2.11.

12 Onder pretext van liefde ende vriendelickheyt, als grijpende wolven, de zielen moorden, door hare valsche verleydige Prophetyen. Vergel. Ezech. 13.18, 19. ende 22.25. Mat. 7.15. ofte, als verhongerde beesten, verscheuren ende verslinden watmen haer geeft, ende roepen dan, van vrede, geluck ende voorspoet als syden buyck vol hebben. Vergel. bov. 2.11. Iesa. 56. versen 10, 11. Ezech. 13.3. met d’aenteeck.

13 D. tegen dien ruyen ende hitzen sy eenen yederen op, rusten toe, ende nemen oorloch tegen hem aen, ofte, verkondigen ende propheteren hem alle quaet, als zijnde een verachter van Godt ende sijn woort, dat sy valschlick voorwenden. siet van ’t Hebr. woort. Ierem. 6. op vers 4.

6

Daerom sal het ¹⁴ nacht voor ulieden worden van wegen het ¹⁵ gesichte, ende u-lieden sal duysternisse zijn van wegen de ¹⁶ waersegginge: ende de ^b Sonne sal over dese Propheten ondergaen, ende de dach sal over hen ^{c 17} swart worden.

14 Met dese maniere van spreken voorseyt Godt dese valsche propheten niet alleen verblindinge haers verstants, (als sommige dat nemen) maer oock sware plagen, van allerley ongeluck, lijden ende droeffenisse. Siet Gen. 15. op vers 12. ende Ier. 15. op vers 9. Ioel 2.2, 31, etc.

15 D. om uwe valsche prophetyen, die ghy u beroemt door mijne openbaringen ontfangen te hebben. Vergel. Zach. 13.4. ofte, so dat ghy geen gesichte en sult hebben, D. niet meer konnen propheteren. Alsoo in’t volgende: so dat ghy niet en sult konnen waerseggen: ghy sult dan wat anders te doen hebben, als met uwe voorseggingen ofte waerseggerye om te gaen, dat sal u dan wel vergaen. Vergel. Ezech. 13.23.

16 Vergel. Ezech. 13.6, 7, etc. ende siet van ’t Hebr. woort Prov. 16. op vers 10.

b Ier. 15.9. Amos 8.9.

c Ioël 2.10.

17 D. doncker.

7

Ende de ¹⁸ Sienders sullen beschaemt, ende de Waerseggers schaemroot worden; ende sy sullen alle te samen de ¹⁹ bovenste lippe bewimpelen: want daer en sal geen ²⁰ antwoort Godes zijn.

18 D. die valsche Propheten, die haer van mijne gesichten valschlick beroemen. siet van het woort Siender. 1.Sam. 9. op vers 9. Ezech. 13. op vers 3.

19 Ofte, knevelbaert. tot een teecken van rouwe. Siet Levit. 13.45. Ezech. 24.17, 22. met d’aenteeck.

20 Geen Godtlick gesichte ofte prophetie, datmen Godt mochte raet vragen ofte troost by hem soecken in’t lijden. Vergel. Psal. 74.9. Ezech. 7.26. Amos 8.11, 12. ofte, geene verhooringe, als bov. vers 4.

8

²¹ Maer waerlick, ick ben vol krachts ²² van den Geest des HEEREN, ende [vol] van ²³ gerichte ende ²⁴ dapperheyt: om Iacob te vercondigen sijne ²⁵ overtredinge, ende Israël sijne sonde.

21 De Propheet, versekert zijnde van sijn beroep, de waerheyt der godtlicke openbaringen, ende de gaven des H. Geests, die hem gesonden hadde, onderscheyt sich van de valsche Propheten, bevesticht zijne Prophetyen met de Godtlicke authoriteyt, tot onderwijs der vroomen ende overtuyginge der wederspannigen, ende toont sijne vrijmoedicheyt ende ombeschroomtheyt in’t straffen der sonden, niet tegenstaende het contrarie onbeschaemt voorgeven ende pluymstrijcken der valsche Propheten, ende des volcx wederhooricheyt. Verg. Ies. 50.4, etc. Ier. 6.11. met d’aent.

22 Dat het Hebr. woordeken, Eth, voor van, somtijts genomen wort, siet daer van Ier. 51. op vers 59.

23 Om Godts oordeel, volgens sijnen last, te verkondigen, gelijck Ierem. 6.11. vol van des Heeren grimmicheyt, etc. ofte, [vol] van recht. D. Godts recht, als Ierem. 5.4, 5. oock kan ’t sien op de Regenten, bov. vers 1. ond. vers 9. die ’t recht behoorden te weten, maer daer van eenen grouwel hadden: geheel anders was Godts dienstknecht gestelt.

24 Ofte, macht, kloeckmoedicheyt, om ’t quaet te verdragen, ende in mijn ampt onverdrietelick voort te gaen, als volcht.

25 Met de verdiende straffen.

9

Hooret nu dit, ghy Hoofden des huyses Iacobs, ende ghy Overste des huyses Israëls: die van’t ²⁶ gerichte eenen ²⁷ grouwel hebbet, ende al wat ²⁸ recht is ^{d 29} verkeeret:

26 Ofte, recht.

27 Ofte, het gerichte grouwelick maket. T.w. door het godtloos misbruyck van Iustitie.

28 Ofte, richtich, rechtmatich, billick.

d Amos 5.7. ende 6.12.

29 Hebr. verkeeren. D. die gene zijt die verkeeren, etc. als elders dickwijls.

10

³⁰ Bouwende Zion met ^{e 31} bloet, ende Ierusalem met ³² onrecht.

30 Hebr. in ’t eenvoudich getal. D. elck een van hen is bouwende, sy bebouwen ’t met groote huysen ende paleysen.

e Ezech. 22.27. Zephan. 3.3.

31 Hebr. bloeden. D. moort ende dootslach, (siet Gen. 37. op vers 26. Ezech. 22.27. Zephan. 3.3.) ende voorts, het gelt dat sy daer door, ofte door het voorstaen ende verschoonen van moordenaers ende geweldenaers bekomen.

32 Rooverye, ende allerleye onrechtveerdige middelen. Siet Ierem. 22.13.

11

³³ Hare Hoofden rechten om ³⁴ geschencken, ende hare Priesters leeren om ³⁵ loon, ende hare ³⁶ Propheten waerseggen om gelt: noch ³⁷ steunen sy op den HEERE, seggende; ³⁸ En is de HEERE niet in’t midden van ons? ons en sal geen ³⁹ quaet overkomen.

33 Zions ende Ierusalems Regenten ende Richters. Godt wil seggen, dat alles in Politijcken ende kerckelicken stant bedorven, ende om gelt te koop was. Vergel. Iesa. 1.23.

34 Hebr. geschenck.

35 Laten haer omkoopen, om te leeren nae der lieden appetijt, daerse van Godt haer toegeleyt onderhout hadden, ende sonder aensien van menschen Godts woort behoorden voor te dragen. Siet Mal. 2.6, 7.

36 De valsche, waer van boven.

37 Niet met een heylich vertrouwen, (dat met godtsalicheyt vergeselschapt is) maer met huychelerye, uyt onbeschaemden hoochmoet ende ydele, stoute, vleeschlicke vermetelheyt. Siet Iesa. 48.2. Ierem. 7.4, 8, 9, 10. hoe ondraechlick sulcx by Godt was, blijckt in’t volgende vers.

38 Dat is doch buyten allen twijfel, willen sy seggen: niet anders, als of haer Godt verplicht was, al evenveel hoe sy ’t maeckten.

39 D. ongeluck, elende, waer van de andere Propheten so veel hebben te seggen. Vergel. Amos 9.10.

12

Daerom, om ⁴⁰ uwen’t wille, sal ⁴¹ Zion [als] een ⁴² acker geploecht worden: ende Ierusalem sal [tot] steen-hoopen worden, ende de berch deses ⁴³ Huyses tot hoochten eenes ⁴⁴ wouts.

40 Om uwe sonden, daermede ghy alles vervult ende verdorven hebt.

41 Soo weynich vraegde Godt nae Zion, Ierusalem, ja sijnen Tempel selfs, alsse verontreynicht waren.

42 D. geheel ende al verwoest worden. Dese scherpe ende schricklicke prophetyen heeft de vroome Coninck Hizkia by sijnen tijt (in welcken Micha dit propheteerde) met een boetveerdich herte aengenomen, Godt om genade gesmeeckt, ende ontwijfelick alles gedaen, wat hy kost, tot verbeteringe. Siet Ierem. 26.18, 19, 20. ende vergel. bov. 1.6.

43 Des Tempels.

44 Als Ierem. 26.18. op dese schricklicke prophetye volcht eene uyttermaten heerlicke Euangelische belofte, van den berch des huyses des Heeren, in’t begin des volgenden capittels: van gelijcken in ’t eynde des vierden, ende begin des vijfden cap.