Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het Eerste Capittel.

De Prophete vermaent de Ioden tot ware bekeeringe, op dat sy niet gestraft en worden gelijck eertijts hare vaderen, vers 1, etc. daerna beschrijft hy twee gesichten, het eerste van eenen man op een root peert, bootschappende dat Ierusalem wederom gebouwt soude worden, 7. het andre, van vier hoornen, ende vier smeden, beduydende dat de vyanden des volcks Godes souden verslagen worden, 18, etc.

1

IN ¹ de achtste maent in het tweede jaer ² Darij, geschiedde het woort des HEEREN tot Zacharja den sone ³ Berechja des soons Iddo, ⁴ den Prophete, seggende:

1 Dit was twee maenden na dat Haggai hadde begost te prediken. Hag. 1.1.

2 Des Conincks in Persen. siet Ezra 4. op vers 24.

3 Alsoo wort hy in ’t Hebr. genoemt, doch by de Griecken Barachias. sommige meenen dat dese deselve zy, van welcken gesproken wort, Mat. 23.35. andere houdense voor verscheyden. Vergel. 2.Chro. 24.2. met d’aenteeck. Siet breeder van de persoonen in dit vers genoemt Ezr. 5.1.

4 Of, des Propheten.

2

De HEERE is ⁵ seer vertoornt geweest tegen uwe vaders.

5 Hebr. met toorn vertoornt.

3

Daerom segt tot hen, Alsoo seyt de HEERE der heyrscharen, ⁶ Keert weder tot my, spreeckt de HEERE der heyrscharen, so sal ick weder tot ulieden keeren, seyt de HEERE der heyrscharen.

6 Godt keert hem tot ons als hy ons doet gevoelen de vrucht onser gebeden: Wy keeren ons tot den Heere, als wy in waren geloove ende met hertelick berouw onser sonden, sijne genade versoecken: Doch dit en hebben wy van ons selven niet, maer Godt de Heere moet het ons geven, gelijcker staet Ierem. c. 31.18. Heere, bekeert my, so sal ick bekeert zijn.

4

⁷ En weest niet als uwe vaders, tot de welcke ^{8 a} de voorige Propheten riepen, seggende, Alsoo seyt de HEERE der heyrscharen, Bekeert u doch van uwe boose wegen, ende uwe boose handelingen: maer sy en hoorden niet, ende sy ⁹ en luysterden niet nae my, spreeckt de HEERE.

7 T.w. in onbekeerlickheyt: Siet 2.Chron. 36.15, 16.

8 Die voor de Babylonische gevanckenisse gepropheteert hebben.

a Iesa. 31.6. Ierem. 3.12. ende 18.11. Ezech. 18.30. Hose. 14.2.

9 Sy en luysterden niet nae ’t gene dat ick haer door mijne Propheten liet aenseggen.

5

Uwe vaders ¹⁰ waer zijn die? ende de Propheten, ¹¹ sullen sy ¹² in eeuwicheyt leven?

10 Als of hy seyde, Sy en zijn wel niet meer voor handen, ghy behoordet u evenwel aen haer te spiegelen. Siet 1.Cor. 10.5, 6.

11 And. leven sy in eeuwicheyt? D. al zijn die voorige Propheten doodt, so blijven even-wel hare prophetien voor altoos. siet vers 6. ende vergel. 2.Pet. 1.15. Andre verduytschen ende verklaren die woorden aldus, als zijnde de woorden der boose menschen, Maer de Propheten (die haer berispt hebben) hebben die altoos geleeft? Waer zijn die nu oock? Sy zijn immers oock al gestorven.

12 D. Altoos.

6

Nochtans mijne woorden, ende mijne insettingen, die ick mijnen knechten den Propheten ¹³ geboden hadde, ¹⁴ en hebbense uwe vaders niet getroffen? so dat sy wederkeerende seyden, ^{15 b} Gelijck als de HEERE der heyrscharen gedacht heeft ons te doen nae onse wegen, ende nae onse handelingen, alsoo heeft hy met ons gedaen.

13 T.w. dat syse den volcke verkondigen souden.

14 D. en zijn die straffen haer niet over gekomen, daer mede ick haer gedreygt hadde? Iase. Derhalven haddet ghylieden u behooren aen de selve te spiegelen.

15 Dit hebben sy gesproken door overtuyginge harer conscientie, als haer de Heere gestraft heeft soo met andre plagen, als insonderheyt met de Babylonische gevanckenisse, daer mede hy haer meer-maels gedreycht hadde. Vergel. Psal. 106.6.

b Thren. 1.18.

7

Op den vier-en-twintichsten dach in de elfste maent, (die is ¹⁶ de maent Schebat) in den tweeden jare Darij, geschiedde het woort des HEEREN tot Zacharja, den sone ¹⁷ Berech-ja, des soons Iddo, den prophete, seggende:

16 Meest overeenkomende met onsen Ianuario, als hebbende de mane die op het eynde van Ianuario komt, ende op het beginsel van Februario. So dat dese prophetie ontrent drie maenden op de voorgaende gevolcht is.

17 Hebr. Berechjahu.

8

Ick sach des nachts, ende siet, ¹⁸ een man rijdende ¹⁹ op een root peert, ende ²⁰ hy stont tusschen de myrthen, ²¹ die in de diepte waren: ende ²² achter hem waren ²³ roode, bruyne, ende witte peerden.

18 Dit was de Sone Godts, in de gedaente eenes mans. doch andre meynen dat het een geschapen Engel geweest zy. Christus heeft meermaels voor eenen korten tijt de gedaente eenes mans aengenomen, als Dan. 7.13. Ezech. 1.26. ende 40.3.

19 Hier mede wort aengewesen, dat de Sone Godes, als een vyer, sijne vyanden verteert. of, gelijck het andre verstaen, de sonden sijnes volcks. Siet Iesa. 63.1, 2, 3.

20 Of, hy hielt stille onder de myrthen. Door de myrthen worden afgebeeldt de geloovige, die voor Godt groenen, ende eenen lieffelicken reuck geven, gelijck de myrthe-boomen: ende door het stille staen deses mans, wort beteeckent de gereede, ende altijt tegenwoordige hulpe ende bystant des Heeren.

21 D. in eene diepe, vochtige plaetse. waer mede afgebeelt wort de gelegentheyt des Ioodschen volcx, het welck te dier tijt ten deele noch in de Babylonische gevanckenisse was, ten deele in ’t lant, in groote onruste.

22 T.w. achter dien man, die op het roode peert satt.

23 Roode, bruyne, witte peerden, op de welcke Engelen saten, die den Heere Christo dienden, vers 10. Ende dit beteeckent allerley dienaers des Heeren, die hem dienen om sijne oordeelen uyt te voeren, het zy om sijne kinderen te verlossen, of om hare vyanden te straffen.

[fol. 131v]

9

Ende ick seyde, Mijn Heere, ²⁴ wat zijn dese? doe seyde tot my de Engel die ²⁵ met my sprack, Ick sal u toonen ²⁶ wat dese zijn.

24 Of, wie zijn dese? T.w. die achter u zijn. De sin is, Wat heeft het te beduyden, dat dese te peerde achter u staen?

25 And. in my, gelijck eygentlick de Hebr. woorden luyden, beteeckenende eene inwendige openbaringe der dingen die hy uytwendelick gesien hadde. Alsoo ond. versen 13, 14. ende 2.3. ende 4.1, 4, 5. ende 5.5, 10. ende 6.4. Siet oock Num. cap. 12. vers 2. ende 2.Sam. 23.2. Hos. 1.2, etc.

26 Of, Wie dese zijn. D. wat sy voor hebben.

10

Doe antwoordde de man die tusschen de myrten stont, ende seyde, Dese zijn’t, die ²⁷ de HEERE ²⁸ uytgesonden heeft, ²⁹ om het lant te doorwandelen.

27 D. Godt de Vader, want de Sone Godes spreeckt hier.

28 Of, uytgesonden hadde. want sy hadden doe het lant doorgetrocken, ende waren wederom gekomen.

29 Om te sien ende te mercken hoe het over al toe-ginck, ende den Heere daer van te komen bericht doen. Dit wort als by gelijckenisse gesproken, siende op de wijse ende het gebruyck der Coningen, die hare dienaren over al uytschicken. Vergel. Iob 1.7. ende 2.2. Gode onsen Heere is alle dinck bekent, Psal. 113.6. Ierem. 23.24. Hebr. 4.13. Nochtans belieft’et hem de Engelen te gebruycken, om van sijne wijsheyt ende regeringe te getuygen.

11

Ende sy ³⁰ antwoordden ³¹ den Engel des HEEREN, die tusschen de myrten stont, ende seyden, Wy hebben ³² het lant door-wandelt: ende siet, ³³ het gantsche lant ³⁴ sitt, ende ’t is stille.

30 Antwoorden is hier, ende elders meer, te seggen, spreken, of, beginnen te spreken, als onder vers 12. ende elders.

31 D. Christo den Heere, die de overste is over alle de Engelen.

32 T.w. het lant van Chaldaea, And. de aerde, D. alle landen.

33 D. alle inwoonders des lants, als af te nemen is uyt vers 15. Of, het gantsche lant: uytgesondert het arme Ioodsche lant, het welck van sijne vyanden jammerlick wert verwoest ende verdorven: Ofte, uytgesondert de Ioden, die lange jaren in Babel zijn gevangen geweest, ende noch veel aenstoots lijden.

34 D. de Babyloniers, ende andre natien hebben ruste ende vrede

12

Doe antwoordde ³⁵ de Engel des HEEREN, ende seyde, HEERE der heyrscharen, hoe lange en sult ghy u niet ontfermen over ³⁶ Ierusalem, ende over de steden Iuda? op welcke ghy gram geweest zijt, ³⁷ dese tseventich jaren.

35 Christus Iesus, de voor-bidder ende middelaer sijner kercke by sijnen Hemelschen Vader, welcke kercke in beroerte ende vervolginge was terwijle alle andre landen rontom haer in ruste waren.

36 Onder Ierusalem ende Iuda, moetmen hier verstaen de kercke Godes, hoewel dat dit oock nae de letter te verstaen is.

37 Hier uyt nemen sommige af, dat Zacharia dit gesproken heeft korts na het eynde van de Babylonische gevanckenisse, uyt de welcke de Ioden door het voor-bidden Christi zijn verlost geworden: de tijt nu vervult zijnde, daer van geschreven staet 2.Chro. 36.14, 15, 21. Ierem. 25.3, 4, 5, 12. ende 29.10.

13

Ende de HEERE antwoordde den Engel die ³⁸ met my sprack, ³⁹ goede woorden, ⁴⁰ troostelicke woorden.

38 Of, in my. Siet bov. vers 9. ende verstaet, dat de Heere, D. Godt de Vader tot den Sone, ende de Sone tot den Prophete sprack van de liefde Godes tot sijne kercke, ende toorn over de vyanden der selver, als breeder geseyt wort versen 14, 15.

39 D. vriendelicke, aengename, soete woorden.

40 T.w. troostelick voor sijne kercke.

14

Ende de Engel die met my sprack, seyde tot my, Roept uyt, seggende, Alsoo seyt de HEERE der heyrscharen: Ick yvere ⁴¹ over Ierusalem, ende over Zion met eenen grooten yver.

41 T.w. om het selve te verlossen uyt de handen harer vyanden. Siet Iesa. 9.7. Zephan. 1.4. ende Ier. 31.20. ende ond. 8.2. of schoon de Heere eenen tijt lanck, sijne hulpe ende bystant sijner kercke onthouden hadde, nochtans beminde hy de selve als een vader sijne kinderen, of een man sijne vrouwe, ende hy heeftse ter bequamer tijt gereddet uyt allen noot ende wederweerdicheyt.

15

Ende ick ben met eenen seer grooten toorn vertoornt ⁴² tegen die geruste heydenen: want ick was een weynich ⁴³ toornich, maer sy hebben ten quade geholpen.

42 D. tegen de Chaldeen, of Babyloniers, ende hare aenhangers, die nu in ruste ende in vrede sitten, midler-wyle dat mijn volck geplaecht wort. Siet bov. vers 11.

43 T.w. op het Ioodsche volck: Als of Godt seyde, sy en sien niet op mijnen wille of voornemen, die was, mijn volck vaderlick te kastijden, om het selve tot boete ende bekeeringe te brengen, maer al haer doen en trachten streckt daer henen, om mijn volck gantschelick te verderven ende uyt te roeyen. siet Ies. 10.7. ende 47.6. siet oock Ezech. 25.3, 6. Ier. 30.11. Psal. 83.4, 5.

16

Daerom seyt de HEERE alsoo, Ick ben tot Ierusalem weder gekeert met ontfermingen, mijn Huys sal daer in gebouwt worden, spreeckt de HEERE der heyrscharen, ende ⁴⁴ het richt-snoer sal over Ierusalem uytgestreckt worden.

44 Gelijck de timmerlieden doen, als sy een nieuw-gebouw sullen maken. De sin is, Ierusalem sal weder herbouwt worden, de vyanden mogen daer tegen doen al wat sy kunnen. Dit is volbracht door het beleyt ende de aendrijvinge van Nehemia. Verg. Neh. cap. 2.3, 4, etc. ende Hag. 1.13. onder de opbouwinge der Stadt van Ierusalem, worden oock den godsaligen belooft alle geestelicke genaden ende weldaden.

17

⁴⁵ Roept noch, seggende, Alsoo seyt de HEERE der heyrscharen, ⁴⁶ Mijne steden sullen noch uytgespreyt worden ⁴⁷ van wegen het goede: want de HEERE sal Zion noch troosten, ende hy sal Ierusalem noch ⁴⁸ verkiesen.

45 And. predickt voorder.

46 D. de Steden van Iuda sullen te enge zijn, sy sullen moeten vergroott ende uytgesett worden.

47 D. van wegen den grooten ende overvloedigen segen, die de Heere haer geven sal. Geestelicker wijse dit genomen zijnde, beteeckent het, dat Godt sijne kercke soo soude segenen, ende doen aenwassen, dat het Ioodsche lant te enge soude wesen, om haer te begrijpen, maer dat sy met hare gaven door de gantsche werelt souden verspreydt worden. Vergel. Iesa. 49.18, etc. ende ’t geheele Boeck van de handelingen der Apostelen.

48 T.w. tot sijn volck. De sin is, hy salse soo overvloedelick met allerley goet segenen, dat het genoechsaem blijcken sal, datse Godt tot sijn volck verkoren heeft: insonderheyt sal hy haer segenen, met her-stellinge des waren Godts-dienstes.

18

Ende ick hief mijne oogen op, ende sach: ende siet, daer waren ⁴⁹ vier hoornen.

49 Beteeckenende de volckeren ende natien, die vyantlick het volck Godes bestreden ende aen-stieten van alle hoecken ende gewesten der aerde. Siet vers 19.

19

Ende ick seyde tot den Engel die met my sprack, ⁵⁰ Wat zijn dese? ende hy seyde tot my, ⁵¹ Dit zijn die hoornen, welcke Iuda, Israel, ende Ierusalem verstroyt hebben.

50 Waer van zijn dese hoornen een teecken? wat beduyden sy?

51 D. die beteeckenen de Babyloniers, ende andre machtige Natien die het met de selve houden.

20

Ende de HEERE toonde my vier ⁵² smeden.

52 Of, timmer-lieden. Dit beteeckent oock de volcken ende natien, die als mede-arbeyders Godes zijn, die Godt de Heere uyt alle hoecken der werelt vergaderen soude, om die stercke hooren, D. om de vyanden van Godes kercke te breken ende te vernielen, dewijle sy den opbouw des Tempels, ende de kercke Godes verhinderden.

21

Doe seyde ick, Wat komen die maken? ende hy sprack, seggende, Dat zijn de hoornen, die Iuda verstroyt hebben, so dat niemant sijn hooft ophief: maer dese zijn gekomen, om ⁵³ die te verschricken, om ⁵⁴ de hoornen der heydenen neder te werpen, ⁵⁵ welcke den hoorn verheven hebben tegen het lant Iuda, om dat te verstroyen.

53 T.w. hoornen, D. Coninckrijcken.

54 D. het gewelt, macht, Coninckrijck, te verstooren.

55 D. die het lant Iuda met krijchs-macht over-vervallen ende verheert hebben. Vergel. Eze. 34.21.