Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het ij. Capittel.

Het derde gesichte, namelick, een man met een meet-snoer, afmetende de plaetse des nieuwen Ierusalems, versen 1, 2. mitsgaders aenwijsinge van de groote menichte der inwoonderen deser Stadt, ende hoe dat Godt de selve soude beschermen, 3, etc. daer na worden de Ioden, die noch in Babylonien gebleven waren, vermaent nae huys te komen, 6. met belofte dat Godt hare vyanden verdelgen soude, 9. van de bekeeringe der heydenen, 11. ende de geduerige sorge Godes over sijn volck, 12.

1

WEderom hief ick mijne oogen op ende ick sach, ende siet, daer was ¹ een man: ende in sijne hant was een meet-snoer.

1 T.w. de Engel, die Christus was, in de gedaente eenes mans, als blijckt ond. vers 3. ende bov. 1.8. Siet Ezech. 40. op vers 3. ende 41. ende 42. Apoc. 11.1, 2.

2

Ende ick seyde, Waer gaet ghy henen? ende hy seyde tot my, ² Om Ierusalem te meten, om te sien hoe groot hare breette, ende hoe groot hare lengte wesen sal.

2 D. om te ordineren hoe groot, wijt, en breedt, dat Ierusalem wesen soude, ’t welck korts soude herbouwt worden. Siet Ezr. 6.3.

3

Ende siet, ³ de Engel die ⁴ met my sprack, ⁵ ginck uyt: ende ⁶ een ander Engel ⁷ ginck uyt, hem te gemoete.

3 Siet bov. 1.9.

4 Of, in my.

5 T.w. van onder de myrten, daer hy gestaen hadde, c. 1.8. om nae by met my te spreken.

6 T.w. een van die geschapene Engelen, die achter Christum stonden, cap. 1.8.

7 T.w. uyt den hoop der Engelen nae de plaetse toe die hy meten soude.

4

Ende ⁸ hy seyde ⁹ tot hem, Loopt, spreeckt ¹⁰ desen jongelinck aen, seggende: Ierusalem sal ¹¹ dorps-wijse bewoont worden, van wegen der veelheyt der menschen, ende ¹² der beesten, die in het midden der selve wesen sal.

8 T.w. Christus de Heere.

9 T.w. tot dien geschapenen Engel.

10 De Prophete verstaet hem selven, die doe noch een jonck man was, of een jongelinck is hier te seggen een dienstknecht, gelijck dan oock bedaechde persoonen aldus genoemt worden, Exod. 33.11. Num. 11.27. 1.Reg. 11.28. 2.Reg. 4.12. ende 19.6.

11 D. sonder mueren, dewijle men de seer groote menichte der menschen met geen mueren en sal konnen omvangen nochte besluyten. And. Ierusalem sal de dorpen bewoonen. D. die van Ierusalem sullen van wegen menichte der menschen, oock in de dorpen haer moeten metter wooninge begeven. Doch men moet dit verstaen gesproken te zijn van de groote menichte der menschen, die in Christum gelooven, ende haer onder sijn geestelick Rijcke begeven souden, want haer de algemeene kercke strecken soude door de gantsche werelt: Siet Iesa. 54.1, 2, 3. ende cap. 60.4, 11.

12 Vergel. Ier. 31.27.

5

Ende ick sal haer wesen, spreeckt de HEERE, ¹³ een vyerige muer rontomme: ende ¹⁴ ick sal tot heerlickheyt wesen in ’t midden van haer.

13 D. ick salse alsoo beschutten, dat hare vyanden haer niet sullen konnen genaken, ende soder yemant is diese soude willen aentasten, die sal als met vyer verteert ende vernielt worden. Vergel. Ies. 26.1. ende c. 60.18, 19. Ier. 15.20. Vergel. oock Psal. 125.2. ende 2.Reg. 6.17.

14 D. Ick sal haer tot eere ende heerlickheyt gereycken: Ick sal de burgers ende inwoonders dier Stadt ofte gemeynte met vele ende groote weldaden vereeren ende begenadigen.

6

¹⁵ Huy huy, ¹⁶ vliedet doch ¹⁷ uyt den Noorden-lande, spreeckt de HEERE: ¹⁸ want ick hebbe ulieden uyt-gebreydt ¹⁹ nae de vier winden des hemels, spreeckt de HEERE.

15 Of, hey, hey, of ho, ho, of ô, ô. Alsoo oock vers 7.

16 Eene aensprake aen de Ioden die noch in Babylonien bleven. De sin is, verlaett haestelick het tegenwoordige perykel, ende ’t gene dat de Babyloniers over het hooft is hangende, ende vervoecht u by Godes gemeynte. Siet Iesa. 48. op vers 20.

17 D. uyt Babylonien, ’t welck den lande van Iuda tegen ’t Noorden lach. Siet Ier. 16. op vers 15. ende cap. 6. op vers 22.

18 Of, dewyle ick u lieden (die als een vogelken in een kouwe zijt besloten geweest) nu uyt die Babylonische gevanckenisse hebbe verlost, alsoo dat ghy in het vrye velt moocht reysen, ende trecken waer henen het u belieft. Of, Gelijck ick ulieden voor desen in de vier winden of gewesten der werelt verstroyt hebbe: Alsoo sal ick u oock weder versamelen ende by malkanderen brengen.

19 D. soo wijt als de vier winden strecken. And. als de vier winden des hemels, of, in de vier winden. Vergel. Ezech. 17.21.

7

Huy Zion, ²⁰ ontkomet ghy die woont [by] de dochter Babels.

20 De sin is, Verlaet Babel, ende vervoecht u tot de kercke.

8

Want soo seyt de HEERE der heyrscharen, ²¹ na de heerlickheyt [over u] heeft hy my gesonden ²² tot die Heydenen, die ulieden berooft hebben: want die ulieden aenraeckt, die raeckt ²³ sijnen oog-appel aen.

21 D. na dat hy voor-genomen hadde u te vereerlicken door de verlossinge uyt Babel.

22 Of, tegen de Heydenen. T.w. tegen de Chaldeen ende andre uwe vyanden. als of hy seyde, Dewijle Godt heeft begost sijne genade ulieden te bewijsen, so wil hy voortaen sulcx noch meer doen, daerom heeft hy my gesonden om ulieden te beschermen voor ’t gewelt uwer vyanden, dat sy u niet en beschadigen noch op den wech, noch te huys.

23 T.w. des Heeren. De sin is, Die u lieden beleedicht, ofte schade aendoet, dat is soo veel als of hy den Heere selfs beschadichde, ’twelck hy wreken sal. siet Deut. 32. op vers 10. ende Psal. 17.8. ende Act. 9.4.

9

²⁴ Want siet ²⁵ ick sal mijne hant

24 Of, voorwaer.

25 D. ick salse door mijne kracht te huys soecken ende kastijden.

[fol. 132r]

²⁶ over haerlieden bewegen, ende sy sullen ²⁷ haren knechten een roof wesen: ²⁸ also sult ghylieden weten, ²⁹ dat de HEERE der heyrscharen my gesonden heeft.

26 T.w. over, of, tegen de heydenen, de Babyloniers, ende andre volckeren, die u berooft hebben.

27 T.w. den Ioden, die sy gevanckelick hebben gehouden gehadt, ende die haer te vooren hebben moeten dienen, als hare arme onderdanen. Doch verstaet dit geestelicker-wijse aldus, Dat de vyanden der kercke Godes tot Christum bekeert zijnde, alles wat sy hebben, Christo sullen op-offeren.

28 Dit zijn noch al de woorden des Heeren Christi. Ende weten is hier te seggen, met der daet of by ervarentheyt bevinden.

29 Hy wil seggen, Ghylieden sult weten ende verstaen, dat ick de Sone Godes ben, die tot ulieden gesonden ben, om ulieden dit nu te vooren te verkondigen, ende ter bestemder tijt in het werck te stellen. Christus, als Middelaer, wort van sijnen Vader ten besten sijner kercke gesonden.

10

³⁰ Iuycht, ende verblijdt u, ghy dochter Zions: want siet ick kome, ende ^a ick sal in’t midden van u woonen, spreeckt de HEERE.

30 Dit spreeckt Christus tot de geloovige Ioden: Ende is dit de sin, als of Christus seyde, Ick en sal niet verschijnen in de schaduwen des Ouden Testaments, maer lichaemelick. Collos. 2.9. ende 1.Timot. 3.16. Ioh. 1.14.

a Lev. 26.12. Ezech. 37.27. ende 2.Cor. 6.18.

11

Ende ³¹ vele Heydenen sullen ³² te dien dage den HEERE toe-gevoecht worden, ende sy sullen my tot een volck wesen, ende ick sal in’t midden ³³ van u woonen, ende ghy sult weten, ³⁴ dat de HEERE der heyrscharen my tot u gesonden heeft.

31 Of, volckeren, of, Natien. Het woort vele siet principalick op die tijden der predicatien der Apostelen. Siet Iesa. 2.2, 3.

32 T.w. Ten dage der geestelicke verlossinge der kercke door Christum, die door de lichamelicke verlossinge des Ioodschen volcks uyt de Babylonische gevanckenisse is afgebeeldt geworden.

33 O Zion, ô mijn Gemeynte: Ick sal onder u woonen, prediken, ende miraculen doen.

34 D. dat ick, die de Sone Godes ben, van den Vader gesonden ben, om u lieden dit te bootschappen, ende om in het midden van u lieden te woonen, op dat ghylieden met de heydenen my toe-gevoecht zijnde, mijn volck zijt.

12

Dan sal de HEERE ³⁵ Iuda ³⁶ erven voor sijn deel, ³⁷ in het heylige lant, ende hy sal Ierusalem noch ³⁸ verkiesen.

35 T.w. de uytverkorene uyt het Ioodsche volck, de ware Ioden, die in Christum gelooven sullen.

36 D. voor sijn eygen volck hebben en houden ende als sijn eygendom beminnen ende bewaren. And. dan sal de Heere Iuda sijn erfdeel erffelick besitten. Siet Deut. 32.9.

37 Hebr. in het lant der heylicheyt. D. in het lant Canaan, afbeeldende de kercke Godes.

38 Siet bov. cap. 1. de aenteeck. op vers 17.

13

³⁹ Swijcht ⁴⁰ alle vleesch voor het aengesichte des HEEREN: want ⁴¹ hy is ontwaeckt ⁴² uyt sijne heylige wooninge.

39 Siet Hab. 2. op vers 20. Zephan. 1.7.

40 D. alle menschen. Siet Psal. 65. de aenteeck. op vers 3.

41 D. hy heeft sijne goddelicke macht geopenbaert door de verlossinge sijner kercke. And. als hy ontwaeckt sal zijn, T.w. tot verlossinge sijnes volcx.

42 D. uyt den hemel. Siet Psal. 11. op vers 4. ende Deut. 26.15.