Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xj. Capittel.

1 Ioannes de Dooper inde gevanckenisse zijnde sendt twee Discipelen tot Christum. 4 Den welcken Christus uyt sijne leere ende wercken bewijst, dat hy de beloofde Messias is. 7 Geeft tot den volcke van Ioannis persoon ende ampt een heerlicke getuygenisse. 16 Verwijt den Ioden onder sekere gelijckenisse hare onbekeerlickheyt. 20 ende dreycht daerom de steden van Chorazin ende Bethsaida, ende Capernaum met seer sware straffen. 25 Stelt daer tegen het welbehagen sijns Vaders in’t onderwijsen der kleyne. 28 Noodt alle vermoeyde sondaers tot hem, ende belooft den selven verquickinge.

1

ENde het is geschiet, doe Iesus ge-eyndicht hadde sijne twaelf Discipelen ¹ bevelen te geven, dat hy van daer voortginck, om te leeren ende prediken in ² hare steden.

1 N. die in’t voorgaende capittel verhaelt staen.

2 N. van Galileen, van waer sijne Discipelen waren. Siet Actor. 2.7.

2

^a Ende Ioannes inde ³ gevanckenisse gehoort hebbende ⁴ de wercken Christi, sant twee van sijne Discipelen.

a Luc. 7.18.

3 Siet vande oorsake ende het eynde deser gevanckenisse Ioannis des Doopers, Matth. 14. ende Marc. 6.

4 D. wonderteeckenen ofte mirakelen.

3

Ende ⁵ seyde tot hem, Zijt ghy de gene ⁶ die komen soude, of verwachten wy eenen anderen?

5 D. liet hem seggen.

6 D. de Messias door de Propheten belooft. Dit doet Iohannes vragen, niet om dat hy selve daer aen twijfelde. Want hy hadde lange te voren sulcks opentlick betuycht. Ioan. 1.29. maer om uyt d’antwoorde Christi oorsake te nemen, om sijne Discipelen, die daer aen noch eenichsins twijffelden, hier van daer na breeder te onderrichten.

4

Ende Iesus antwoordde ende seyde tot haer: Gaet henen ende bootschapt Ioanni weder, ’t gene ghy hoort ende siet:

5

^b De ⁷ blinde worden siende, ende de kreupele wandelen, de melaetsche worden gereynicht, ende de doove hooren, de doode worden opgeweckt, ende den ⁸ armen wort het Euangelium verkondigt.

b Ies. 29.18. ende 35.5. ende 61.1. Luc. 4.18.

7 Dese dingen waren voorgesegt datse van den Messia souden gedaen worden. Siet Iesa. 35.5.

8 N. So van staet als van geeste. Mat. 5.3. gelijck het oock wort genomen Iesa. 61.1. daer Christus hier op siet.

6

Ende salich is hy, die aen my niet en sal ⁹ ge-ergert worden.

9 D. die uyt mijnen geringen staet ofte leeringen geen aenstoot en neemt om in my niet te gelooven. Siet Marc. 6.3. Ioan. 6.41, 52, 66.

7

^c Als nu dese henen gingen, heeft Iesus tot de scharen beginnen te seggen van Ioanne, Wat zijt ghy uytgegaen in de woestijne te aenschouwen? Een ¹⁰ riet dat vanden wint gins ende weder beweegt wort?

c Luc. 7.24.

10 D. een ongestadich leeraer, die met allerley winden der leeringen gedreven wort. Ephes. 4.14.

8

Maer wat zijt ghy uytgegaen te sien? Een mensche met ¹¹ sachte kleederen bekleet? Siet die sachte [kleederen] dragen zijn in der Coningen huysen.

11 D. kostelicke ende cierlicke.

9

Maer wat zijt ghy uytgegaen te sien? Een Propheet? Ia ick segge u, oock veel meer dan een Propheet.

10

Want dese is ’t van den welcken geschreven staet, ^d Siet ick sende mijnen ¹² Engel voor uw’ aengesichte, die uwen wech bereyden sal ¹³ voor u henen.

d Malach. 3.1. Marc. 1.2. Luc. 7.27.

12 D. Gesante ofte Sendtbode.

13 By den Propheet Malach. 3.1. staet voor my: om dat Christus daer selve spreeckt: ende hier brengt Christus den Vader in sprekende tot sijnen Sone, alsoo Iohannes soo wel vanden Vader als van den Sone gesonden is. Ioan. 1.6. Luc. 3.2.

11

Voorwaer segge ick u, onder de gene die van vrouwen geboren zijn, en is niemant ¹⁴ opgestaen meerder dan Ioannes de Dooper: Doch die ¹⁵ de minste is in het

14 Gr. verweckt. Ofte, een meerder.

15 Gr. de mindere. N. onder de Leeraers des Euangeliums: overmits de selve Christum noch klaerder aenwijsen, als nu alles tot onser saligheyt noodich volcomelick volbracht hebbende, ende dat niet alleen aende Ioden maer oock aende Heydenen verkondigen.

[fol. 6v]

Coninckrijck der hemelen, is meerder dan hy.

12

^e Ende van de dagen Ioannis des Doopers tot nu toe, wort het Coninckrijck der hemelen ¹⁶ gewelt aengedaen, ende de ¹⁷ geweldigers nemen het selve met gewelt.

e Luc. 16.16.

16 D. Wort met groote menichte ende yver aengenomen.

17 D. die met grooten ernst ende yver na de salicheyt trachten, gelijck als die met gewelt yet tot haer willen trecken. Phil. 3.8, 12.

13

Want alle de Propheten ende de Wet hebben tot Ioannem toe ¹⁸ gepropheteert.

18 D. hebben de comste des Messias voorsegt ende afgebeeldt, dien Ioannes heeft aengewesen als nu tegenwoordich, ende gecomen zijnde.

14

^f Ende soo ghy het wilt aennemen, hy is ¹⁹ Elias die komen soude.

f Malach. 4.5. Luc. 1.17.

19 Niet Elias de Thesbiter in zijn persoon. Ioan. 1.21. maer die in den geest ende kracht Elie komen soude. Luc. 1.17.

15

²⁰ Wie ooren heeft om te hooren, die hoore.

20 D. die van God den Geest des verstants ontfangen heeft die lette hier op met aendacht. 2.Cor. 3.5.

16

Doch waer by sal ick dit geslachte ²¹ vergelijcken? ^g Het is gelijck de kinderkens, die op de merckten sitten, ende haren gesellen toeroepen.

21 Met dese gelijckenisse leert Christus, dat hy op alle manieren, so sachte als harde, gesocht heeft haer tot bekeeringe te brengen.

g Luc. 7.31.

17

Ende seggen, Wy hebben u op de fluyte gespeelt, ende ghy en hebt niet gedanst. Wy hebben u klaech-lieden gesongen, ende ghy en hebt niet ²² geweent.

22 Gr. Niet op de borst geslagen, dat is geen teecken van droefheyt getoont.

18

^h Want Ioannes is gekomen ²³ noch etende noch drinckende, ende sy seggen, Hy heeft den Duyvel.

h Matth. 3.4. Marc. 1.6.

23 D. na de gemeene wijse van andere menschen.

19

De Sone des menschen is gekomen, etende ende drinckende, ende sy seggen, Siet daer, een mensche [die] een vraet, ende wijnsuyper [is,] een vrient van tollenaren ende sondaren. Doch de wijsheyt is ²⁴ gerechtveerdicht geworden van hare kinderen.

24 D. Christus, die de wijsheyt des Vaders genoemt wort Proverb. 8.12, etc. 1.Corint. 1.24. ofte sijne Leere is voor goet ende recht bekent, ende ontfangen geweest, van hare rechte discipelen.

20

ⁱ Doe begon hy de steden, inde welcke sijne krachten meest geschiet waren, te ²⁵ verwijten, om datse haer niet bekeert en hadden.

i Luc. 10.13.

25 Dat is, tot harer schande te bestraffen ende het wee te dreygen.

21

Wee u Chorazin, wee u Bethsaida: Want so in ²⁶ Tyrus ende Sidon de krachten waren geschiet, die in u geschiet zijn, sy souden haer ²⁷ eertijts in ^{k[k] 28} sack ende assche bekeert hebben.

26 Dit waren twee steden der heydenen aen de Middelantsche Zee in Phenicien gelegen, die eertijts in groote weelde, pracht, ende dertelheyt leefden. Siet Esa. 23. ende Ezech. 26. ende 27.

27 N. als sy noch in haren bloeyenden staet ende weelde waren, eerse van Alexander de Groote met gewelt ingenomen ende verwoest waren.

k[k] 2.Sam. 13.9. 2.Reg. 6.30. ende 19.1.

28 Met sulcke teeckenen wiert eertijts de boetveerdicheyt betoont. Siet Iesa. 58.5. Dan. 9.3. Ione 3.6. Thren. 2.10.

22

^l Doch ick segge u, Het sal Tyro ende Sidon verdraechlijcker zijn inden dach des oordeels, dan u lieden.

l Matth. 10.15.

23

Ende ghy Capernaum, die tot den hemel toe zijt ²⁹ verhoogt, ghy sult tot de helle toe nedergestooten worden. Want so in Sodoma die krachten waren geschiet, die in u geschiet zijn, sy soude tot op den huydigen dach gebleven zijn.

29 So door u welvaren, als door de bywooninge, leere, ende miraculen Christi.

24

Doch ick segge u, ^m dat het den lande van Sodoma verdraechlijcker sal zijn in den dach des oordeels, dan u.

m Matth. 10.15.

25

ⁿ In die selve tijt ³⁰ antwoorde Iesus ende seyde, Ick ³¹ dancke u vader, Heere des Hemels ende der aerden, ^o dat ghy dese dingen voor ³² den wysen ende verstandigen verborgen hebt, ende hebt de selve ³³ den kinderkens geopenbaert.

n Luc. 10.21.

30 Dit schijnt te sien op het verhael het welck hem de 70 discipelen hadden gedaen, van de uytkomste van hare reyse, gelijck af te nemen is uyt Luc. 10. vers 17.

31 Gr. belijde. Dat is, dancke ofte prijse.

o Iob 5.12. Iesa. 29.14. Luc. 10.21. 1.Cor. 1.19. ende 2.7, 8.

32 D. na den vleesche, ofte deser werelt. Siet 1.Cor. 1.20, 26.

33 D. die kinderen in verstande zijn, ofte die kleyn geacht worden. Siet 1.Corint. 1.27. ende 14.20.

26

Ia Vader, want alsoo is geweest ³⁴ het welbehagen voor u.

34 D. uw’ welbehagen: van welck welbehagen. Siet Luc. 2.14. ende 12.32. Ephes. 1.5.

27

^p Alle dingen zijn my overgegeven van mijnen Vader: ende ^q niemant en kent den Sone dan de Vader, nochte yemant en kent den Vader dan de Sone, ende dien het de Sone wil ³⁵ openbaren.

p Matth. 28.18. Luc 10.22. Ioan 3.35.

q Ioan. 1.18. ende 6.46.

35 Naeml. door sijn woort ende Geest, 1.Corint. 2.11, 12.

28

Komt herwaerts tot my alle ³⁶ die vermoeyt ende ³⁷ belast zijt, ende ick sal u ruste geven:

36 Ofte, tot vermoeytheyt arbeydet.

37 N. met den last der sonden, ofte oock der wet ende der menschelicke insettingen.

29

Neemt mijn ³⁸ jock op u, ende leert van my, dat ick ^r sachtmoedich ben, ende nedrich van herten: ^s ende ghy sult ruste vinden voor uwe zielen.

38 D. mijne leere bestaende so in geboden als in beloften.

r Psal. 45.5.

s Ierem. 6.16.

30

^t Want mijn jock is ³⁹ sacht, ende mijn last ⁴⁰ is licht.

t 1.Ioan. 5.3.

39 D. gemackelick ofte wel om te dragen

40 Wort alsoo genaemt om dat Christus het selve door sijn verdiensten ende door de kracht sijnes Geests licht maeckt. Siet Rom. 8.26. ende 1.Ioan. 5.3, 4. het welck gestelt wort tegen het ondragelijck jock der wet. Actor. 15.10. ende der menschelicker insettingen. Matth. 23.4.