Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xviij. Capittel.

1 Door de gelijckenisse van een weduwe ende een onrechtveerdigh rechter, leert Christus datmen in't gebedt moet aenhouden. 9 Ende door een ander gelijckenisse van een Phariseus ende een Tollenaer, leert hy dat Godt den boetveerdigen sondaer verhoort ende rechtveerdight, ende niet die op hare eygene gerechtigheyt steunen. 15 Beveelt datmen de kinderkens tot hem sal laten komen. 18 Beantwoort de vrage eens Oversten, wat doende hy het eeuwige leven soude verkrijgen, ende wijst hem op de onderhoudinge der geboden. 24 Leert hoe swaerlick de rijcke saligh worden. 28 Belooft, hier ende hier namaels te vergelden, den genen die alles om sijnent wille verlaten. 31 Voorseght sijn lijden, sterven, ende opstandinge. 35 Maeckt by Iericho eenen blinden siende.

1

ENde hy seyde oock een gelijckenisse tot haer, daer toe [streckende] ^a datmen ¹ altijt bidden moet, ende niet vertragen.

a Rom. 12.12. 1.Thes. 5.17. Ephes. 6.18. Col. 4.2.

1 D. by alle gelegentheden aenhouden met bidden, tot datmen verkrijght, ende niet nalatigh worden, ofte den moet verloren geven, al ist datmen niet terstont verhoort en wort.

2

Seggende, Daer was een seker Rechter in een stadt, die Godt niet en vreesde, ende geen mensche en ontsagh:

3

Ende daer was een sekere weduwe in de selve stad, ende sy quam tot hem, seggende, ² Doet my recht tegen mijne wederpartie.

2 Ofte, wreeckt my, gelijck oock vers 7.

4

Ende hy en wilde voor eenen [langen] tijdt niet: maer daer na seyde hy by hem selven, Hoewel ick Godt niet en vreese, ende geen mensche en ontsie,

5

Nochtans om dat dese weduwe my moeyelick valt, soo sal ick haer recht doen, op dat sy niet ³ eyndelick en kome, ende my ⁴ het hooft breke.

3 Gr. tot den eynde, ofte, gedurichlick, D. met gedurich aenloopen.

4 Ofte, versuft make. Het Griecksch woort beteeckent eygentlick onder 't gesichte slaen, ofte als met kinnebackslagen yemant het hooft versuft ende bedwelmt maken.

6

Ende de Heere seyde, Hoort wat de onrechtveerdige rechter seght.

7

^b En sal Godt dan geen recht doen sijnen uytverkorenen, die dagh ende nacht tot hem roepen, hoewel hy ⁵ lanckmoedich is over haer?

b Apoc. 6.10.

5 D. lancksamelick schijnt daer toe te komen, om door het straffen der godtloosen sijne uytverkorene te verlossen.

8

Ick segge u, dat hy haer ⁶ haestelick recht doen sal: Doch de Sone des menschen, als hy ⁷ komt, ⁸ sal hy oock geloove vinden op der aerden?

6 Gr. in der haeste. D. onverwacht.

7 N. ten oordeel.

8 D. het getal der geloovige sal alsdan kleyn wesen. Doch daer sullender oock alsdan eenige zijn. 1.Thess. 4.15, 17.

9

Ende hy seyde oock tot sommige, die ⁹ by haerselven vertrouden, dat sy rechtveerdigh waren, ende de andere niets en achteden, dese gelijckenisse:

9 Ofte, op haer selven.

10

Twee menschen gingen ¹⁰ op in den Tempel om te bidden, de een was een Phariseus, ende de ander een tollenaer.

10 Want de Tempel was gebouwt op den bergh Moria op 't hooghste van de stadt. 2.Par. 3.1.

11

De Phariseus staende badt dit ¹¹ by hemselven, ^c ô Godt, ick dancke u, dat ick niet en ben gelijck de andere menschen, roo-

11 Ofte, staende by hem selven.

c Esai. 1.15. ende 58.2. Apoc. 3.17, 18.

[fol. 39r]

vers, onrechtveerdige, overspeelders: ofte oock gelijck dese tollenaer.

12

Ick vaste tweemael ¹² ter weke, ick ¹³ geve tienden van alles wat ick besitte.

12 Gr. op den Sabbath, dat is, ter weke. Siet Marc. 16.9.

13 Ofte, vertiene alles.

13

Ende de tollenaer ¹⁴ van verre staende en wilde oock selfs de oogen niet opheffen na den hemel, maer ¹⁵ sloegh op sijne borst, seggende, O Godt, zijt my sondaer genadigh.

14 Namel. verre van den altaer, ende van 't heylige, in het eerste inkomen van den voor-hof des Tempels, tot een teecken van schaemte over sijne sonden.

15 Tot een teecken van hertelick leetwesen over de selve sonden.

14

Ick segge u lieden, dese ginck ¹⁶ af ¹⁷ gerechtveerdight in sijn huys [meer] dan ¹⁸ die. ^d Want een yeder die hem selven verhooght, sal vernedert worden, ende die hem selven vernedert, sal verhooght worden.

16 Namel. van den Tempel. Siet vers 10.

17 D. van Godt voor rechtveerdigh gehouden, daer van Rom. 3.20, etc. breeder gehandelt wort.

18 Namel. de Phariseus, dewijle de tollenaer voor Godt gerechtveerdight is geweest, ende niet de Phariseus, hoewel hy hem selven voor gerechtveerdigt hielt, ende ooc van de menschen daer voor gehouden wierdt.

d Matth. 23.12. Luc. 14.11. Iob 22.29. Prov. 29.23. Iac. 4.6, 10. 1.Pet. 5.5.

15

^e Ende sy brachten oock de kinderkens tot hem, op dat hy die soude ¹⁹ aenraken: ende de discipelen [dat] siende bestraften ²⁰ de selve.

e Matth. 19.13. Marc. 10.13.

19 D. de handen haer opleggen om te segenen. Siet Mat. 19.13. Marc. 10. vers 16.

20 Namel. de gene die de kinderkens brochten.

16

Maer Iesus riep deselve [kinderkens] tot hem, ende seyde, Laet de kinderkens tot my komen, ende en ²¹ verhindert haer niet: ^f want ²² der sulcker is het Coninckrijcke Godts.

21 Ofte, verbiedt haer niet.

f Matth. 18.3. ende 19.14. 1.Corinth. 14.20. 1.Pet. 22.

22 Siet hier van Matth. 19.14.

17

Voorwaer segge ick u, so wie het Coninckrijcke Godts niet en sal ontfangen ²³ als een kindeken, die en sal geensins in het selve komen.

23 D. in nedricheyt, eenvoudigheyt, ende oprechtigheyt. Psal. 131.1, 2.

18

^g Ende een seker ²⁴ Overste vraeghde hem, seggende, Goede meester, wat doende sal ick het eeuwige leven be-erven?

g Matth. 19.16. Marc. 10.17

24 Siet van dese Historie Matth. 19.16.

19

Ende Iesus seyde tot hem, Wat noemt ghy my goet? Niemandt en is goet dan een, [namelick] Godt.

20

Ghy weet de geboden, ^h Ghy en sult geen overspel doen, Ghy en sult niet dooden, Ghy en sult niet stelen, Ghy en sult geen valsche getuygenisse geven: ⁱ Eert uwen vader, ende uwe moeder.

h Exod. 20.13. Deut. 5.17. Rom. 13.9.

i Ephes. 6.2. Coloss. 3.20.

21

Ende hy seyde, Alle dese dingen hebbe ick onderhouden van mijner jonckheyt aen.

22

Doch Iesus dit hoorende seyde tot hem, Noch ²⁵ een dinck ontbreeckt u: ^k verkoopt alles wat ghy hebt, ende deelt het onder den armen, ende ghy sult eenen schat hebben inden hemel: ende comt herwaerts: volght my.

25 Namel. waer uyt ghy sult konnen verstaen hoe verre ghy noch van de volmaecktheyt zijt, die ghy u laet voorstaen. Siet hier van verder. Matth. 19.21.

k Matth. 6.19. ende 19.21. 1.Timot. 6.19.

23

Maer als hy dit hoorde wiert hy geheel droevich: want hy was zeer rijck.

24

Iesus nu siende dat hy geheel droevich geworden was, seyde, ^l Hoe swaerlijck sullen de gene ²⁶ die goet hebben in het Coninckrijcke Godts ingaen.

l Matth. 19.23. Marc. 10.23. Prov. 11.28.

26 D. die rijck zijn, ende haer vertrouwen stellen op den rijckdom, ghelijck Marc. 10.24. verklaert wort.

25

Want het is lichter dat ²⁷ een kemel gae door d'ooge van een naelde, dan dat een rijcke in't Coninckrijcke Godts ingae.

27 Ofte, kabel. Van dit spreeck woort siet Matth. 19.24.

26

Ende die [dit] hoorden seyden, Wie kan dan salich worden?

27

Ende hy seyde, ^m De dingen die onmogelijck zijn by de menschen, zijn ²⁸ mogelijck by Godt.

m Iob 42.2. Ierem. 32.17. Zach. 8.6. Luc. 1.37.

28 Siet Matth. 19.26.

28

ⁿ Ende Petrus seyde, Siet, wy hebben alles verlaten, ende zijn u gevolght.

n Matth. 4.20. ende 19.27. Marc. 10.28. Luc. 5.11.

29

Ende hy seyde tot haer, Voorwaer ick segge u lieden, ^o datter niemant en is, die verlaten heeft huys, of ouders, of broeders, of wijf, of kinderen, om het Coninckrijcke Godts,

o Deut. 33.9.

30

^p Die niet en sal ²⁹ veelvoudigh weder ontfangen in desen tijdt, ende in de komende eeuwe het eeuwige leven.

p Iob 42.12.

29 Dese belofte wort altijdt vervult door geestelicke gaven, ende dickmael oock door tijdtlicke.

31

^q Ende hy nam de twaelve by hem, ende seyde tot haer, Siet wy gaen op na Ierusalem, ende het sal alles volbracht worden ³⁰ aen den Sone des menschen, ^r dat geschreven is door de Propheten.

q Matth. 16.21. ende 20.17. ende 17.22. Marc. 8.31. ende 10.32. ende 9.31. Luc. 9.22. ende 24.4.

30 And. dat geschreven is door de Propheten van den Sone des Menschen.

r Psal. 22.7. Iesa. 53.7.

32

^s Want hy sal den heydenen overgelevert worden, ende hy sal bespot worden, ende smadelick gehandelt worden, ende bespogen worden.

s Matth. 27.2. Luc. 23.1. Ioan. 18.28. Actor. 3.13.

33

Ende [hem] gegeesselt hebbende sullen sy hem dooden: ende ten derden dage sal hy weder opstaen.

34

Ende sy en ³¹ verstonden geen van dese dingen: ende dit woordt was voor haer verborgen, ende sy en verstonden niet 't gene gesegt wiert.

31 Overmits sy noch ingenomen waren met de gemeyne dwalinge van het wereltsche Coninckrijck Christi.

35

^t Ende het geschiedde als hy na by Iericho quam, dat ³² een seker blinde aen den wegh sat, bedelende.

t Matth. 20.29. Marc. 10.46.

32 Mattheus seght cap. 20.30. van twee blinde: waer van siet de vergelijckinge Marc. 10.46. Hoewel sommige om de verscheydenheyt van de plaetsen daer dit geschiet is, meynen dat het een andere Historie soude zijn: Doch wort dese verscheydenheyt van andere also vergeleecken, dat de blinde wel in't ingaen van Iericho hebben beginnen te roepen, doch dat Christus haer eerst heeft siende gemaeckt, als hy door Iericho gegaen was.

36

Ende dese hoordende de schare voor by gaen, vraeghde wat dat ware.

37

Ende sy bootschapten hem, dat Iesus de Nazarener voor-by ginck.

38

Ende hy riep, seggende, Iesu ghy Sone Davids ontfermt u mijner.

39

Ende die voor-by gingen bestraften hem, op dat hy swijgen soude: maer hy riep so veel te meer, Sone Davids ontfermt u mijner.

40

Ende Iesus [stil] staende beval datmen den selven tot hem brengen soude: ende als hy na by [hem] gekomen was vraegde hy hem,

41

Seggende, Wat wilt ghy dat ick u doen sal? Ende hy seyde, Heere ³³ dat ick siende mach worden.

33 D. dat mijne oogen mogen geopent worden, gelijck staet Matth. 20.33.

42

Ende Iesus seyde tot hem, Wort siende: uw' geloove heeft u behouden.

43

Ende terstont wiert hy siende, ende volghde hem, Godt verheerlijckende: ende alle het volck [dat] siende, gaven Gode lof.