Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments (Statenvertaling 1637)

Het xxj. Capittel.

1 Christus prijst de kleyne gave van een arme weduwe. 5 Voorseght de verwoestinge des Tempels, ende der stadt van Ierusalem. 7 Ende verhaelt de teeckenen die de selve sullen voorgaen. 12 ende de verdruckingen die den Discipelen souden overkomen, tegen welcke hyse vertroost met sijnen bystant ende bescherminge. 20 Raedt, als de stadt sal belegert worden, tot haestich vluchten, om dat sware ongeluck te ontgaen. 25 Voorseght de teekenen van sijne laetste toekomste, ende vermaent, door de gelijckenisse van de botten der boomen, de selve waer te nemen. 34 ende sijne toekomste, met nuchterheyt, waecken, ende bidden te verwachten. 37 Leert het volck dagelicks in den Tempel.

1

^a ENde opsiende sach hy de rijcke hare gaven in de ¹ Schat-kiste werpen.

a Marc. 12.41. 2.Reg. 12.9.

1 Siet van dese Schat-kiste. 2.Reg. 12.9. Matth. 27.6.

2

Ende hy sach oock een seker arme weduwe twee ² kleyne [penninckskens] daer in werpen.

2 Ofte, kleyntgens, siet van de weerde der selve, Marc. 12.42.

3

Ende hy seyde, Waerlijck ick segge u, dat dese ^b arme weduwe meer dan alle heeft [in] geworpen.

b 1.Corint. 8.12.

4

Want die alle hebben van haren ³ overvloedt geworpen ⁴ tot de gaven Godts: maer dese heeft ⁵ van haer gebreck alle den ⁶ leef-tocht die sy hadde, [daer in] geworpen.

3 Ofte, overschot.

4 D. tot de andere gaven, die Gode gegeven ofte toege-eygent, ende in de Schatkiste bewaert wierden.

5 D. van 't gene sy selve gebreck ofte van noode hadde om te leven.

6 Gr. leven. Siet Marc. 12.44.

5

^c Ende als sommige seyden van den Tempel dat hy met schoone steenen ende ⁷ begiftingen verciert was, seyde hy,

c Matth. 24.1. Marc. 13.1.

7 Dit waren eygentlick sulcke giften, die in den Tempel Gode geheyligt, ende tot cieraet, opgehangen waren. Siet diergelijcke, 2.Reg. 11.10.

6

[Wat] dese dingen [aengaet], die ghy aenschouwt, ^d daer sullen dagen komen, in welcke niet [eenen] steen op [den anderen] steen en sal gelaten worden, die niet en sal worden afgebroken.

d Luc. 19.44. 1.Reg. 7.7. Mich. 3.12.

7

Ende sy vraeghden hem, seggende, Meester, wanneer sullen dan dese dingen zijn? ende welck is het teecken, wanner dese dingen sullen geschieden?

8

^e Ende hy seyde, Siet dat ghy niet verleydt en wordet: ^f want vele sullender komen ⁸ onder mijnen name, seggende, ⁹ Ick ben [de Christus]. Ende de tijdt is na by gekomen: En gaet dan haer niet na.

e Ephes. 5.6. 2.Thess. 2.2. Matth. 24.4. Ierem. 29.8. Coloss. 2.18. 1.Ioan. 4.1.

f Ierem. 14.14. ende 23.21.

8 Gr. in mijnen name, dat is, mijnen name haer selven valschelick toeschrijvende.

9 Gr. ick ben, namelick, de Christus, gelijck uytgedruckt staet, Matth. 24.5.

9

Ende wanneer ghy sult hooren van oorlogen ende ¹⁰ beroerten, so en wort niet verschrickt. Want dese dingen moeten ¹¹ eerst geschieden: maer [noch] en is terstont het eynde niet.

10 Het Gr. woort beteeckent sulcke beroerten ofte verwerringen, waer door gantsch niet in sijnen stant ofte plaetse gelaten en wort.

11 N. eer de stadt ende Tempel van Ierusalem sullen verwoest worden.

10

Doe seyde hy tot haer, ^g Het [een] volck sal het [ander] volck opstaen, ende het [een] Coninckrijck tegen het [ander] Coninckrijck.

g Iesa.19.2.

11

Ende daer sullen groote aerdbevingen wesen in verscheyden plaetsen, ende hongers-nooden, ende pestilentien: daer sullen oock ¹² schrickelijcke dingen, ende groote teeckenen van den hemel ¹³ geschieden.

12 Siet hier van den Ioodtschen History-schrijver Iosephum, van de Ioodtsche oorloge, lib. 7. capit. 12.

13 Gr. zijn.

12

^h Maer voor dit alles sullen sy hare handen aen u lieden slaen, ende [u] vervolgen, [u] overleverende in de ¹⁴ Synagogen ende ⁱ gevanckenissen, ende ghy sult getrocken worden voor ^k Coningen ende Stadt-houders, om mijns Naems wille.

h Matth. 10.17. ende 24.9. Marc. 13.9. Ioan. 16.2. Apoc. 2.10.

14 In welcke de geloovige oock gegeesselt wierden, gelijck te sien is Act. 5.46. ende 22.19. ende 26.11.

i Actor. 4.3. ende 5.18. ende 12.4. ende 16.24.

k Actor. 25.23.

13

Ende [dit] sal u ¹⁵ overkomen tot een ¹⁶ getuygenisse.

15 Gr. afkomen, afdalen. D. gedyen, strecken.

16 N. soo van hare wreetheyt ende hartneckicheyt, als van uwe stantvasticheyt in't belijden van mijnen name, ende der waerheydt mijner voorseggingen.

14

^{l 17} Neemt dan in uwe herten voor, van te voren niet te overdencken, [hoe] ghy u verantwoorden sult.

l Matth. 10.19. Marc. 13.11.

17 Gr. stelt, ofte, settet dan in uwe herten.

15

^m Want ick sal u ¹⁸ mondt ende wijsheyt geven, welcke niet en sullen konnen tegen-spreken, noch wederstaen, alle die haer tegen u setten.

m Exod. 4.12. Iesa. 54.17. Matth. 10.19. Actor. 6.10.

18 D. bequaemheyt ende vrymoedicheyt in't spreken door mijnen Geest. Siet Marc. 13.11.

16

ⁿ Ende ghy sult ¹⁹ overgelevert worden oock van ouders ende broeders, ende magen, ende vrienden: ende sy sullender [sommige] uyt u ^o dooden.

n Mich. 7.6.

19 Ofte, verraden worden.

o Actor. 7.59. ende 12.2.

17

^p Ende ghy sult van ²⁰ allen gehaet worden om mijns Naems wille.

p Matth. 10.22. Marc. 13.13.

20 N. wereldtsche menschen. siet Ioan. 15.18.

18

^q Doch niet een ²¹ hayr uyt uwen hoofde en sal verloren gaen.

q Matth. 10.30. 1.Sam. 14.45. 2.Sam. 14.11. 1.Reg. 1.52.

21 D. niemant en sal u in't minste beschadigen konnen. sonder den wille uwes hemelschen Vaders. gelijcke maniere van spreken, siet 1.Sam. 14.45. ende 1.Reg. 1.52.

19

Besittet uwe zielen in uwe lijdtsaemheyt.

20

^r Maer wanneer ghy sien sult dat Ierusalem van heyr-legers omcinghelt wort, so weet alsdan dat hare verwoestinge na by gekomen is.

r Matth. 24.15. Marc. 13.14. Dan. 9.27.

21

Alsdan die in Iudea zijn, dat'se vlieden na de bergen: ende die in't midden vande selve zijn, datse daer uyttrecken: ende die op de velden zijn, ²² dat'se in de selve niet en komen.

22 N. in de stadt van Ierusalem.

22

Want dese zijn dagen der ²³ wrake, ^s op dat alles vervult worde dat geschreven is.

23 N. Godts, over de hardtneckigheyt des Iodischen volcks.

s Dan. 9.26, 27. Matth. 24.15. Marc. 13.14.

23

Doch ²⁴ wee den bevruchten, ende den soogenden [vrouwen] in die dagen: want daer groote noot zijn sal in ²⁵ het lant, ende toorn over dit volck.

24 Dit woort gebruyckt Christus niet dreygende, als hy doet tegen de Phariseen, Luc. capit. 11.42, etc. maer haer beklagende van wegen de swaricheden, die haer alsdan souden overkomen.

25 Gr. op de aerde.

24

Ende sy sullen vallen door de ²⁶ scherpte des sweerts, ende gevanckelick wechgevoert worden onder alle volcken: ende Ierusalem sal van de Heydenen vertreden worden, ^{t 27} tot dat de tijden der Heydenen vervult sullen zijn.

26 Gr. de mont.

t Rom. 11.25.

27 Namel. bestemt tot de beroepinge der heydenen. Rom. 11.25. nae welcker vervullinge die dingen geschieden sullen die hier nae volgen, ofte, bestemt tot straffe ende wrake over de heydenen, wanneer de mate harer sonden sal vervult zijn.

25

^v Ende daer sullen teeckenen zijn in de Sonne, ende Mane, ende Sterren, ende op de aerde benaeuwtheyt der volckeren, met twijffelmoedicheyt, als de zee ende water-golven ²⁸ groot geluyt sullen geven:

v Matth. 24.29. Marc. 13.24. Ies. 13.10. Eze. 32.7. Ioël 2.31. ende 3.15. Apoc. 6.12.

28 Gr. weer-klanck.

26

Ende den menschen ²⁹ het herte sal beswijcken van vreese, ende verwachtinge der dingen, die ³⁰ het aertrijck sullen overkomen. Want de krachten der hemelen sullen ³¹ beweeght worden.

29 Ofte, de menschen den geest sullen geven, ofte mismoedigh sullen worden.

30 Gr. de bewoonde, N. aerde.

31 N. op ende neder, gelijck de baren van de zee. Siet Matth. 24.29.

27

^x Ende alsdan sullen sy den Sone des menschen sien komen in een wolcke met ³² groote kracht ende ³³ heerlickheyt.

x Dan. 7.10. Matth. 16.27. ende 24.30. ende 25.31. ende 26.64. Marc. 13.26. ende 14.62. Actor. 1.11. 2.Thess. 1.10. Apoc. 1.7.

32 Gr. vele.

33 N. in sijne hemelsche Majesteyt, ende vergeselschapt met de heylige Engelen. Matth. 25.31.

28

Als nu dese dingen beginnen te geschieden, so ³⁴ siet om hooge, ende heft uwe

34 Ofte, rechtet u op. N. van vreughde ende verlangen Matth. 24.33.

[fol. 41r]

hoofden opwaerts, ^y om dat ³⁵ uwe verlossinge na by is.

y Rom. 8.23.

35 N. uwe volkomene verlossinge van alle quaedt. Rom. 8.23.

29

^z Ende hy seyde tot haer een gelijckenisse, Siet den vijgeboom, ende alle de boomen.

z Matth. 24.32. Marc. 13.28.

30

Wanneer sy nu uytspruyten, ende ghy [dat] siet, so weet ghy uyt u selven dat de somer nu na by is.

31

Alsoo oock ghy, wanneer ghy dese dingen sult sien geschieden, so weet dat het ³⁶ Coninckrijcke Godts na by is.

36 N. der heerlickheyt. Siet 1.Cor. 15.24. 2.Timoth. 4.18.

32

Voorwaer ick segge u, dat dit ³⁷ geslachte geensins en sal voorby gaen, tot dat alles sal geschiet zijn.

37 N. van het Iodische volck.

33

^a De hemel ende de aerde sullen ³⁸ voor by gaen, maer mijne woorden en sullen geensins voor by gaen.

a Psal. 102.27. Iesai. 51.6. Matth. 24.35. Hebr. 1.11.

38 Siet hier van 2.Pet. 3.10.

34

^b Ende wacht u selven, dat uwe herten niet te eeniger tijdt beswaert en worden met brasserye, ende dronckenschap, ende ³⁹ sorghvuldigheden deses levens, ende dat u dien dagh niet onvoorsiens [over] en come.

b Rom. 13.13. 1.Thess. 5.6. 1.Pet. 4.7.

39 N. al te groote ofte onmatige, die de mensche verhindert op de toekomste Christi te wachten.

35

^c Want gelijck een strick sal hy komen over alle de gene die ⁴⁰ op den gantschen aerdtbodem geseten zijn.

c 1.Thess. 5.2. 2.Pet. 3.10. Apoc. 3.3. ende 16.15.

40 Gr. op het aengesicht der gantscher aerde.

36

^d Waeckt dan tot aller tijdt, biddende dat ghy meucht weerdigh geacht worden te ontvlieden ⁴¹ alle dese dingen die geschieden sullen, ende te ⁴² staen voor den Sone des menschen.

d Matth. 24.42. ende 25.13. Marc. 13.33. Luc. 12.40. 1.Thess. 5.6.

41 D. alle dese straffen ende elenden.

42 D. bestaen, ende met vrymoedicheyt voor hem verschijnen.

37

^e Des daeghs nu was hy leerdende in den Tempel, maer des nachts ginck hy uyt, ende vernachtte op den bergh, genaemt den Olijf-[bergh].

e Ioan. 8.2.

38

Ende alle het volck quam 's morgens vroegh tot hem in den Tempel, om hem te hooren.