Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

[fol. (†) r]

NIEUW REGISTER DES OUDEN TESTAMENTS;

Gestelt by d’Oversetters: volgens de last van de Hoog: Mog:
Heeren Staten Generael, en ’t besluyt des Synodi Nationalis van Dordrecht.
Ende nu op nieuws van vele fauten ende misstellingen gesuyvert.

[kolom1] A.

AAron, ofte, Aharon, Mosis broeder, een sone Amrams, des soons Kahats, (ofte Kehats) des soons Levi, Exod. 6.15, 17, 19. sijn wijf, Exod. 6.22. sijne sonen, Exod. 6. vers 22. Num. 3.2. 1.Chron. 6. vers 50. ende 24.1. wort Mosi van Godt by gevoeght, om het woort te voeren by de kinderen Israëls, ende by Pharao, Exod. 4. versen 16, 30, etc. ende 7.1, 2. wort dickwils, met Mose, van Godt gesonden tot Pharao, dat hy Israël wilde laten trecken uyt Egypten, Exod. 5.1, 3. ende 6.10, etc. ende 8. versen 1, 16, 20. ende 9. versen 8, 13, ende 10.3. wort, met Mose, van Pharao uytgestooten, Exod. 10.7, etc. De Amptlieden Israëls murmureeren tegen hem ende Mose, van wegen de verswaringe haerder lasten, Exo. 5. versen 20, 21. verkrijght eyndelick, met Mose, Israëls vertreck, Exod. 12.30, 31. Ontfanght, met Mose, Godts ordinantie, van het begin des Kercklicken jaers, ende het Paeschlam, Exod. 12.1, etc. Israël murmureert tegen hem ende Mose, van wegen gebreck inde woestijne, Exod. 16.1, etc. Hy sett een kruycke met Man ter gedachtenisse voor den Heere, Exod. 16.32, 33. Klimt mede op den bergh Sinai, siet Godt, ende ontfanght last, om Mosis plaets, in sijn afwesen, mede te bewaren, Exod. 24.9, 10, 14. Maeckt het gouden kalf, Exod. 32.1, etc. van sijn, ende sijner sonen Priester-ampt, ende den aenklevenden van dien, siet Exod. 10. vers 8, etc. ende 28.1, 2, etc. ende 29.1, etc. ende 39.1, etc. ende 40.12, etc. Levit. 8.vers1, etc. ende 9.1, etc. ende 13.3, etc. ende 16.1, etc. Num. 3.38, 48, 51. ende 4.vers 45. ende 8.1, etc. ende 8. versen 20, 21. ende 18.1, etc. 1.Chro. 6.49. ende 23.13. Hy murmureert niet tegen het oordeel Godts over sijne twee sonen, Lev. 10.1, etc. murmureert tegen Mose, Num. 12.1, etc. Is getrouw ende bestandigh in den oproer van Korah, etc. Num. cap. 16. sijn staf groent. Num. cap. 17. vergrijpt sich met ongeloof ende mistrouwen in het slaen der steenrotze, Num. cap. 20. sijn doot, ende sijns soons Eleazars successie, Num. 20.28. De steden ende wooningen van Aarons kinderen, Ios. cap. 21. vers 9, etc. 1.Chron. 6.54, etc.

Aarons wordt oock gedacht, Psalm 77. vers 21. ende 99.6. ende 106.16. ende 133. vers 2. Iesa. 63.11. Mich. 6.4.

Abana, een riviere van Damascus, 2.Reg. 5.12.

Abarim, ofte, Habarim, een geberghte over de Iordane, aen ende in den lande Moabs, daer de bergh Nebo mede toegehoorde, siet Num. 21.11. ende 27.12, etc. ende 33. versen 44, 47. Deut. 32.49.

Abda, vader van Adoniram, 1.Reg. 4.6.

Abdemelech, Abedmelech, siet Ebedmelech.

Abdi, ofte, Habdi, grootvader van Ethan, ofte, Ieduthun, den Opper-sanghmeester, 1.Chron. 6.44.

Abdon, een Richter in Israël, Iud. 12.13, 14.

AbedNego, anders genoemt Azaria, ofte, Hazariah, een van Daniels medegesellen in Babel, mede geworpen in den gloeijenden oven, siet van desen Dan. 1.6, 7, 11, 19, etc. ende 2. versen 13, 17, 18, 49. ende 3.12, 13, etc.

Abel, ofte Habel, Adams sone, Kains broeder, siet Habel.

Abel, een stadt in Israël, toegenaemt Bethmaacha, 2.Sam. 20.14, 15, 18. 1.Reg. 15. vers 20. 2.Reg. 15.29. anders genoemt Abel-Maim, 2.Chron. 16.4. Vergeleken met 1.Reg. 15.20.

Abel-haggedola, ofte, groote klaegh-[steen,] 1. Sam. 6.14, 15, 18.

Abel-Keramim, ofte, pleyne der wijngaerden, Iudic. cap. 11. vers 33.

Abel-Mehola, een stadt in Israël, Iudic. 7.22. 1.Reg. 4.12. des Propheten Elisa geboortplaetse, 1.Reg. 19. vers 16. anders oock genoemt Mehola, of, Mechola, 1 Sam. 18.19.

Abel-Mizraim, de plaetse daer de Patriarch Iacob beweent wert, Genes. 50.11.

Abel Sittim, legerplaetse der kinderen Israëls. Num. 33.49. anders (na sommiger gevoelen) oock alleen genoemt Sittim, Num. 25.1. Iosu. 2.1.

Abi, anders oock genoemt Abia, de moeder des Koninghs Hizkia, 2.Reg. 18. 2. 2.Chro. 29.1.

Abia, ofte, Abijah, een van Benjamins nakomelingen uyt Becher, 1 Chron. 7.8.

Abia, een van Samuels sonen, mede gestelt tot Richter in Israël, maer onvroom, 1 Sam. 8. versen 2, 3. 1.Chron. 6.28.

Abia, een sone Rehabeams, des soons Salomo, eerst gestelt tot een Hooft ende Vorst onder sijne broederen, 2.Chron. 11.22. Daer na Koningh in Iuda. Siet van sijne regeeringe, etc. 1.Reg. 15.1, 2, 3, 4, 7, 8. 2.Chron. 13.

Abia, een sone Ierobeams, des soons Nebaths, des Koninghs in Israël, wort kranck ende sterft, na de prophetie des Propheets Ahia. 1.Reg. 14.1, etc.

Abia, Priester, van het achtste lot, 1.Chron. 24. vers 10. Nehem. 12.17.

Abia, huysvrouwe van Hezron, ofte, Chetsron, ofte, Chezron, 1.Chron. 2.24.

Abi-Albon, een van Davids helden, 2.Sam. cap. 23. vers 31. [kolom 2]

AbIathar, des Priesters Achimelechs soon, ontkomt uyt Sauls Priestermoort te Nob, vlucht tot David, ende blijft by hem, 1.Sam. c. 22. vers 20, etc. ende 30.7, 8. wilde met David voor Absalom vluchten, maer keert weder op Davids bevel in de stadt, 2.Sam. 15.24, etc. Is by Davids tijt Priester neffens Zadok, 2.Sam. 20.25. 1.Chron. 15. 11, etc. houdt met Adonia tegen Salomo, 1.Reg. 1.7, etc. wort daerom van ’t Priesterdom, na des Heeren woort, verdreven, 1.Reg. 2. versen 26, 27. nochtans (als in de Priesterlicke ordeninge te voren geweest zijnde) gedacht, 1.Reg. 4.4. ofte een ander van dien naem.

Abib, anders oock Nisan, de eerste maent in het heyligh ofte Kerckelick jaer, als de kinderen Israëls uyt Egypten toogen, ende ’t Paeschlam aten, siet Exod. 13.3, 4, etc. ende 12. versen 2, 3, etc.

Abida, een sone Midians, die Abrahams sone was uyt Ketura, Gen. 25.4. 1.Chro. 1.33.

Abidan, een Hooft ende Overste onder de kinderen Benjamins, Num. 1.11. ende cap. 7. versen 60, 65.

Abiël, Sauls grootvader, 1.Sam. c. 9. vers 1. ende 14.51.

Abiël, een van Davids helden, 1.Chron. 11.32.

Abiëzer, of, Abihezer (anders Jeser, Num. 26. vers 30.) uyt den stam van Manasse, Iosu. 17. vers 2. 1.Chron. 17.14, 18. van dewelcke Gideon oock was, dies hem de Abiezriters volghden tegen de Midianiten, Iud. 6.11, 34. ende 8.2.

Abiëzer, de Anethothiter, een van Davids helden, 2.Sam. 23.27. 1.Chron. 11. vers 28. ende 27.12.

Abigail, Davids suster, anders oock genoemt Abigal, siet 2.Sam. 17.25. 1.Chron. c. 2. versen 16, 17.

Abigail, een schoone ende verstandige vrouwe, eerst des dwasen Nabals, daer na Davids wijf, siet 1.Sam. cap. 25. wort mede van de Amalekiters gevangen wech gevoert van Ziklag, doch van David weder verlost, 1.Sam. 30.5, 18.

Abihail, ofte, Abichail, vader van Zuriel, die een Overste was onder de geslachten van Merari, Num. 3.35.

Abihail, ofte, Ahichail, Abisurs wijf, 1.Chron. 2. vers 29.

Abihail, Rehabeams wijf, Davids nichte, 1.Chron. 11.18.

Abihail, ofte, Abichail, een soon Huri, of, Churi. 1.Chron. 5.14.

Abihail, ofte, Abichail, de vader van Esther, Esth. 2.15. ende 9.29.

Abihu, een van Aarons sonen, Exod. 6. vers 22. 1.Chron. 6.3. siet mede Godt op den bergh Sinai, Exod. 24.1, 9, 10. brenght (met sijnen broeder Nadab) vreemt vyer voor den Heere, ende wort door een vyer van den Heere gedoot, Lev. 10.1, 2. Num. 3.4. ende 26. vers 61. sijnen vader ende broederen wort bevolen, daer over geen rouwe te dragen, Levit. 10.6.

Abimaël, Iocktans soon, uyt Zems nakomelingen, Genes. 10.28.

Abimelech, Koningh te Gerar in der Philistijnen lant, neemt Sarah, meynende dat het Abrahams suster was, maer geeftse, op Godts bevel, weder, etc. Siet Gen. cap. 20. slaet ende besweert een verbont met Abraham, Genes. 21.22, etc. deselve (ofte sijn successeur van den selven name) bewijst Isaac groote gunst, Genes. 26.8, etc. beveelt hem (vermits sijne groote macht) te vertrecken. versen 16, 27. slaet daer na, ende besweert een verbont met hem, vers 31.

Abimelech, een sone Gideons, Iudic. 8. vers 31. vermoort sijne LXX. broeders, ende wort Koningh gemaeckt te Sichem. Siet van sijne krijgen, ende schandelicken doot, Iud. c. 9.

Abinadab, inwoonder van Kirjath-Iearim, in wiens huys de Arke gebracht wert, ende bleef aldaer twintigh jaer, 1.Sam. 7.1, 2. waer van daen David haer haelt, 2.Sam. 6.2, 3, 4. 1.Chron. 13.6, 7, etc.

Abinadab, Isais sone, Davids broeder, 1.Sam. cap. 16. vers 8. ende 17.13.

Abinadab, een van Sauls sonen, komt mede om in Sauls nederlage, 1.Sam. 31.2. 1.Chron. cap. 9. vers 39.

Abinoam, des Richters Baraks vader, Iud. 4. versen 6, 12. ende 5.1, 12.

Abiram, Eliabs soon, is mede schuldigh aen den oproer tegen Mose ende Aaron, ende wort van de aerde verslonden, siet Numer. cap. 16 ende 26.9. Deut. 11.6. Psalm 106.17.

Abiram, Hiëls eerstgeboren sone, sterft in ’t herbouwen van Iericho, 1.Reg. 16.34.

Abisag, van Sunem, een schoone jonckvrouwe, wort tot David gebracht, 1.Reg. 1.3, 4. wort van Adonia ten wijve begeert. 1.Reg. 2. vers 17. etc.

Abisai, sone van Seruja, Ioabs broeder, ende een van Davids helden. Siet van desen 1.Sam. 26. vers 6, etc. 2.Sam. 2.18, etc. ende 3.30. ende 10.10, etc. ende 16.9. ende 18.2. ende 19.21. ende c. 20. vers 6. ende 21.16, 17. item, 1.Chron. 2. vers 16. ende 11.20. ende 18.12. ende 19.11, 15.

Abisuah, een kints kint van Benjamin, 1.Chro. cap. 8. vers 4.

Abisuah, sone van Pineas, 1.Chron. 6.4, 50. Ezra 7.5.

Abisur, een sone van Sammai, 1.Chron. c. 2. versen 28, 29. [kolom 3]

Abital, een van Davids wijven, 2.Sam. 3.4. 1.Chron. 3.3.

Abiud, een kints kint van Benjamin. 1.Chron. cap. 8. vers 3.

Abner, een sone van Ner, Sauls oom, ende Krijghs-overste, een dapper heldt, 1.Sam. cap. 14. versen 50, 51. ende 17.55. ende 20. vers 25. ende 26.7, 15, 16. 2.Sam. 3.38. Hy maeckt Isboseth, Sauls soon, Koningh in Israël, 2.Sam. 2. vers 8, etc. wort van Ioab in de vlucht geslagen, ende doorsteeckt Asahel, Ioabs broeder, vers 12, etc. item, vers 19, etc. wort van Isboseth beschuldight, dat hy Rizpa, Sauls bywijf, soude hebben beslapen, 2.Sam. 3.7. wort daer over seer toornigh, ende handelt met David, om ’t Koninckrijck aen hem te brengen. versen 8, 12, etc. beschickt dat David Michal weder krijght, vers 13, etc. komt tot David, maer wort van Ioab verraderlick doorsteken, vers 27. wort van David beweent, begraven, ende geroemt, vers 31, etc. Siet oock van hem, 1.Reg. 2. versen 5, 31. 1.Chron. 26.28.

Abram, van Godt vernoemt Abraham, Gen. 17. vers 5. een sone van Terah, ofte Tharah, ofte Tareh, Genes. 11.26. neemt Sarai ten wijve, vers 29. sijne voorouders van Adam af, 1.Chron. cap. 1, etc. sijne nakomelingen uyt Ismaël, uyt Ketura, ende uyt Esau, Genes. 25.13, etc. ende versen 2, 3, 4. ende cap. 36. vers 10, etc. 1.Chron. 1. vers 28, etc. woont in Ur der Chaldeen, dienende andere goden, Gen. 11.28. Ios. 24.2. treckt van daer (op Godts bevel ende belofte van grooten zegen) na Haran, ende daer na in Canaan, Genes. 11.31. ende 12. versen 1, 2, 3. komt by Sichem, ende Beth-el, Genes. 12. versen 6, 8. treckt hongers halven in Egypten, brengt aldaer Sarai door mistrouwen by Pharao in perijckel, vers 10, etc. treckt wel gezegent weder in Canaan, by Bethel, cap. 13. vers 1, etc. hy ende Lot scheyden van malkanderen, vers 11. hy woont by Hebron, vers 18. verlost Lot met gewapender hant, Genes. 14.14, etc. wort gezegent van Melchizedek, dien hy de tienden geeft, versen 19, 20. sweert, dat hy van den buyt niets sal nemen, versen 22, 23. ontfanght heerlicke beloften, van eenen erfgenaem, ontelbaer zaet, ende erflick besit van Canaan, welcks Godt versterckt door het slaen van een solemneel verbont met hem, cap. 15. wort van Sarai overredet, dat hy Hagar beslaept, waer van hy Ismaël bekomt, cap. 16. versen 4, 15. ontfanght weder verbonts-beloften, met veranderinge sijns naems, en het Sacrament der besnijdenisse, Cap. 17. onthaelt den Sone Godts met twee Engelen, die hem eenen sone belooft uyt Sarah, ende sijn voornemen openbaert over die van Sodom, etc. voor dewelcke Abraham vyerighlick biddet, Cap. 18. vertreckt na Gerar, alwaer hy Sarah weder in perijckel brenght by Abimelech, Cap. 20. bekomt, ende besnijdt Isaac, Cap. 21. versen 2, 4. sendt Hagar met Ismaël wech, vers 14. slaet ende besweert een verbont met Abimelech, vers 32. wil Isaac op Godts bevel offeren, maer wort van Godt belett, ende hooghlick geroemt, Cap. 22. versen 1, 2, etc. draeght rouwe over den doot van Sarah, koopt eenen acker van Ephron den Hittiter ende begraeftse aldaer, Cap 23. vers 2, etc. be-eedight sijnen oudtsten knecht, dat hy voor Isaac een vrouwe sal halen van sijn geslacht uyt Mesopotamien. Cap. 24. trouwt Ketura, ende bekomt sonen uyt haer, die hy met geschencken versendt, maer maeckt Isaac sijnen erfgenaem, Cap. 25. vers 1, etc. sijn ouderdom, doot, ende begraefnisse, vers 7, etc. De bysondere beloften, dat in sijnen zade (den Messia) alle geslachten ende volcken der aerde souden gezegent worden, siet Genes. 12. vers 3. ende 18.18. ende 22.18. ende 26. vers 4. Abrahams Godtsdienstigheyt, Genes. 12.7. ende 13.4, 18. ende 18.19. ende 21.33. gerechtigheyt des geloofs, Genes. 15. vers 6. vreese Godts, Genes. 22.12. roem sijner gehoorsaemheyt, Genes. 26.5. nedrigheyt. Genes. 17.3. ende 18.27. siet wijders van hem, Gen. 20.7. ende 31.53. ende 32.9. ende 35.12. ende 48.16. ende 49. vers 30. ende 50.13, 24. Exod. 2. vers 24. ende 3. versen 6, 15, 16. ende 4.5. ende cap. 6. vers 2. ende 32.13. ende 33.1. Levit. 26. vers 42. Num. 32.11. Deut. 1. vers 8. ende 6.10. ende 9.5, 27. ende 29.13. ende 30.20. ende 34.4. Iosu. 24.2, 3. 1.Reg. 18.36. 2.Reg. 13.23. 1.Chron. cap. 1. vers 27, etc. ende 16.6. ende 29.18. 2.Chron. 20.7. ende 30.6. Neh. 9.7. Psalm 105.6, 9, 42. Ies. 29.22. ende 41.2, 3, 8. ende 51.1, 2. ende 63.16. Ierem. 33.26. Ezech. 33.24. Mich. 7.20.

Abrona, ofte, Ebrona, legerplaetse der Israëliten, Numer. 33.34, 35.

Absalom, Davids derde soon, uyt Maacha, dochter van Thalmai, Koningh van Gesur, 2.Sam. 3.3. 1.Chron. 3. vers 2. was seer schoon, 2.Sam. 14.25, 26, 27. noodight sijnen broeder Amnon op een groot gastmael, ende laet hem ombrengen, om dat hy sijn suster Thamar verkracht hadde, 2.Sam. 13. vers 23, etc. vlucht tot Thalmai, ende blijft daer drie jaer, versen 37, 38. wort van Ioab, door Davids last, weder gehaelt, 2.Sam. 14. versen 21, 23. maer en komt in twee jaren niet tot David, vers 28. Dwinght Ioab ten laet-[kolom 4]sten, dat hy hem tot David (met consent) inbrenght, vers 29, etc. staet met listige practijken na sijns vaders Rijck, ende werpt sich op voor Koningh, met hulpe van Achitophel, 2.Sam. 15.1, etc. welcks David doet vluchten van Ierusalem, vers 14, etc. Psalm 3.1. Absalom komt te Ierusalem, 2.Sam. 15.37. ende 16.15. beslaept sijns vaders bywijven, door Achitophels raet, Cap. 16. versen 21, 22. volght Husais, ende niet Achitophels, raet (door Godts schickinge) in het najagen van sijnen vader, Cap. 17. vers 14. treckt over de Iordane, om sijnen vader te bekrijgen, versen 24, 26. sijn leger wort van Ioab geslagen, ende hy selfs smadelick gedoot, ende in eenen kuyl geworpen, cap. 18. versen 7, 14, 15, 17. wort van sijnen vader seer beklaeght, Cap. 18. vers 33. ende 19.4. Absaloms kinderen, 2.Sam. 14.27. sijn pilaer, 2.Sam. 18.18.

Acan, een van Seirs nakomelingen. Genes. 36. vers 27. anders genoemt Jaacan, of, Jahakan. 1.Chron. 1.42.

Accad, een van d’eerste steden des Rijcks Nimrods, Genes. 10.10.

Acco, een stadt in de stamme Aser, Iud. 1.31.

Ach, Achach, Ahah, gebruyckt in klagen ende kermen, siet Iosu. 7.7. Iudic. 6.22. ende 11. vers 35. 2.Reg. 3.10. Ierem. c. 4. vers 10. Ezech. 6.11. ende 11.13. ende 20. vers 49. Ioël 1.15, etc.

Achab, ofte, Ahab, de sone van Omri, was een overgeven godtloos ende afgodisch Koningh in Israël, 1.Reg. cap. 16. versen 29, 30, 32, 33. ende 21.20, 25, 26. Mich. 6.16. neemt de Heydensche afgodische Izebel ter vrouwe, 1.Reg. 16.31. vervolght over al den Propheet Elia, 1.Reg. 18.10. noemt hem sijnen vyant, 1.Reg. 21.20. Item, den beroerder Israëls, 1.Reg. 18.17. wort van Benhadad den Koningh van Syrien belegert in Samaria, Cap. 20. vers 1, etc. maer heeft (door eens Propheten raet) tweemael victorie, versen 20, etc. ende 29. maeckt vrede ende verbont met hem, vers 34. wort daer over van eenen Propheet gestraft, vers 42. begeert Naboths wijngaert, dien Izebel (mits Naboth schandelick latende om het leven brengen) hem levert, 1.Reg. 21. versen 2, 7, 8, etc. waer over hem Elia een swaer oordeel Godts aenseyt, vers 19, etc. hy vernedert sich voor den Heere, vers 27, etc. treckt met Iosaphat op na Ramath in Gilead tegen de Syriers, door raet van sijne valsche propheten, 1.Reg. cap. 22. versen 1, 5, etc. haet den vromen Propheet Micha, sone van Iimla, vers 8. die hem het contrarie voorseyt, versen 17, 28. Achab komt om, ende de honden lecken sijn bloet, versen 35, 38. Siet oock van hem, 2.Reg. 8. vers 18. ende 9.7. ende 10.1, 7, 9, 11. ende 21.3, 13. 2.Chron. cap. 18. ende 21. versen 6, 13. ende 22.3, 4, 7, 8.

Achab, (oock Echab), een valsch Propheet in Babel, Ierem. 29.21, etc.

Achan, ofte, Hachan, (ghenaemt Achar, 1.Chron. cap. 2. vers 7) uyt den stam Iuda, steelt van ’t verbannen goet, waer over Godt vertoornt wort, ende Israël plaeght: wort ontdeckt, bekent sijn misdaet, wort gesteenight, ende met de sijne, ende sijne have, verbrant, Iosu. cap. 7.

Achaz, een van Sauls nakomelingen uyt Ionathan, 1.Chron. 8.35. ende 9.42.

Achaz, ofte, Ahaz, een afgodisch Koningh in Iuda, 2.Reg. 16. versen 1, 2, 3, 4, 10, 11, etc. 2.Chron. 28. versen 1, 2, 3, 4, 22, 23, etc. wort belegert van Rezin Koningh van Syrien, ende Pekah Koningh van Israël, 2.Reg. 16.5. waer tegen hem de Propheet Iesaia sterckt, ende geeft hem het teecken, dat eene maeght den Immanuël sal baren, Iesa. 7. vers 1, etc. krijght sware nederlagen van de Syriers, ende van Pekah den Koningh Israëls, 2.Chron. 28.5, 6, 7, etc. sendt nae Tiglatpileser, Koningh van Assyrien, om hulpe, 2.Reg. 16.7, 8. 2.Chron. 28.16, 20, 21. wort begraven te Ierusalem, maer niet in de graven der Koningen Israëls, 2.Reg. 16.20. 2.Chron. 28.27. Siet wijders Iesa. 1.1. ende 14.28. ende 38.8. Hose. c. 1. vers 1. Mich. 1.1.

Achazia, ofte, Ahasia, Achabs sone, een godtloos afgodisch Koningh in Israël, 1.Reg. 22. versen 40, 52, 53, 54. 2.Chron. 20.35. wort kranck van eenen val, ende sendt boden om den afgodt Baalzebub te vragen, 2.Reg. 1.1. Elia ontmoet hen, ende seyt Achazia den doot aen, vers 4. die twee mael krijghslieden sendt na Elia, maer sy worden door vyer van den hemel verteert, vers 9, etc. ten derden male gaet Elia mede ende seyt Achazia, als voren, den doot aen, waer op hy sterft, vers 15, etc.

Achazia, de sone Iorams des soons Iosaphats, Koningh in Iuda, een schoonsone des huyses Achabs, een godtloos Koningh, 2.Reg. 8. versen 25, 26, 27. 2.Chron. 22.1, 2, 3, 4. treckt ten strijde met Ioram, den sone Achabs, Koningh Israëls, tegen Hazaël den Koningh van Syrien, 2.Reg. 8.28. 2.Chron. 22. vers 5, etc. wort van Iehu gekregen, ende gedoot, 2.Reg. 9.27. 2.Chron. 22.9. hy wort oock genoemt Azaria, 2.Chron. 22.6. ende Joahas, 2 Chron. 21.17. sijne moeder was de godtloose Athalia, Achabs dochter, 2.Reg. 11.1. 2.Chron. 22.10.

Achban, Abisurs sone, 1.Chron. 2.29.

Achbor, sone van Michaja. Siet 2.Reg. 22. versen 12, 14. Ierem. 26.22. ende 36.12.

[fol. (†)r]

Achia, ofte, Achija, Ahia, kints kint van Eli, Priester te Silo, 1.Sam. 14.3, 18.

Achia, een nakomelingh van Benjamin, 1.Chro. cap. 8. vers 7.

Achia, een Levijt, gestelt over de heylige schatten, 1.Chron. 26.20.

Achia, Ierahmeëls sone, ofte (als sommige) sijn vrouwe, 1.Chron. 2.25.

Achia, Ahia, Salomons schrijver, 1.Reg. 4.3.

Achia, Ahia, de Siloniter, een Propheet, siet sijne Prophetie tot Ierobeam, den sone Nebaths, van de afscheuringe der tien stammen, 1.Reg. 11. vers 29, etc. ende tot Ierobeams wijf, van den doot hares soons, 1.Reg. 14. vers 4, etc. een beschrijver van Salomons daden, 2.Chron. 9.29.

Achiëzer, of, Ahiëzer, een Vorst in Dans stamme, Num. 1.12. ende 2.25. ende 7.66, 71. ende 10.25.

Achikam, ofte, Ahikam, de sone Saphans, een vroom heer, siet 2.Reg. 22.12. Ier. 26. vers 24. hy was de vader van Gedalia, dien de Koningh van Babel in het lant Iuda tot opsiender stelde over de overgelatene Ioden, 2.Reg. 25.22. Ierem. 40.5, etc.

Achimaaz, ofte, Ahimaaz, sone des Priesters Zadoks, 2.Sam. 15.27. 1.Chron. 6.8. hy doet David in sijn vluchten getrouwen dienst. Siet van desen 2.Sam. 15. vers 36. ende 17.17, 20 ende 18.19, 22, etc.

Achimaaz, Salomons schoonsoon, 1.Reg. 4.15.

Achiman, ofte, Ahiman, een reuse te Hebron, Num. cap. 13. vers 22. verdreven van Caleb, Iosu. 15.14.

Achimelech, ofte, Ahimelech, Achitubs sone, Priester te Nob, geeft David (als hy voor Saul vluchtte) in eenvoudigheyt de toonbrooden ende Goliaths sweert, 1.Sam. 21.1, etc. wort daer over van Doëg den Edomiter (die het gesien hadde) by Saul aengedragen, ende, als een conspirateur, met sijns vaders gantsche huys, ende de stadt Nob, uytgeroeyt, 1.Sam. 21.7. ende 22,9, 10, 18, 19.

Achimelech, de Hethiter, een van Davids Krijghshelden, 1.Sam. 26.6.

Achimelech, Abjathars sone, Priester neffens Zadok by Davids tijt, 2.Sam. 8. vers 17. 1.Chron. 24.3, 6.

Achinoham, ofte, Ahinoam, Sauls wijf, 1.Sam. cap. 14. vers 50.

Achinoham, Ahinoam, Davids wijf, mede uyt Ziklag van de Amalekiten wech gevoert, 1.Sam. 25.43. ende 30.5.

Achio, ofte, Ahio, een van Abinadabs sonen, die voor de Arke gingh, 2.Sam. 6.3, 4.

Achira, ofte, Ahira, een Vorst onder den stam Naphtali, Numer. 7.78, etc.

Achis, (oock genaemt Abimelech) der Philistijnen Koningh te Gath, tot welcken David quam, als hy eerst voor Saul vluchtte, ende in perijckel zijnde, sijn gelaet veranderde, 1.Sam. 21.10, etc. Psalm 34.1. ende 56. vers 1. herberght David met sijn krijghsvolck, als hy ten anderenmale tot hem vluchtede, geeft hem groot credijt, ende de stadt Ziklag, siet 1.Sam. cap. 27. versen 2, 6, etc. ende 28.1, 2. ende 29.2, 6, 7, 9.

Achisachar, ofte, Ahisahar, Benjamins nakomelingh, 1.Chron. 7.10.

Achisar, ofte, Ahisar, Salomons hofmeester. 1.Reg. 4.6.

Achitophel, ofte, Ahitophel, van Gilo, Davids ende Absaloms raet, van seer groot credijt, conspireert met Absalom tegen David, 2.Sam. 15.12, 31. ende 16.23. raet Absalom sijns vaders bywijven te beslapen, 2.Sam. 16.21. maer als sijn raet, van David in der haest na te jagen, niet wert gevolght, verhanght hy sich, 2.Sam. cap. 17. versen 1, 2, 3, 14, 21, 23.

Achmetha, in het lantschap Meden, alwaer in het palleys het memoriael gevonden wert van Cores (ofte Cyri) bevel, aengaende het herbouwen des tempels te Ierusalem, etc. Ezra 6.2, etc.

Achor, ofte, Hachor, een dal, gelegen by Iericho, aen de Iordane, by den ingangh van Canaan, alsoo genaemt, om dat de beroerder, ofte, verstoorder Israëls, Achan, ofte, Achar, aldaer gesteenight is, Ios. 7. versen 24, 25, 26. siet wijders Iesa. 65.10. Hose. 2.14.

Achsa, Calebs dochter, des Richters Othniëls wijf, Iosu. 15.17, etc. Iudic. 1.12, etc.

Achsaph, een van Asers lantpalen. Ios. 19.25.

Achterhoede, achterlage, achterwacht, in den strijt, Ios. 8. versen 2, 7, 12, 14, 19, 21. Iudic. 20. versen 29, 33, 36, 37. 1.Sam. 15.5. 2.Chro. 13. vers 13. Godts achterlage, 2.Chron. 20.22.

Achterklap, achterklappers, (siet oock, leugen, valsche tongen ende lippen) yemant achter rugge ende valschlick bedragen, beschuldigen; wort verboden, ende gestraft, Exod. 23.1. Lev. 19. vers 16. Iob 5.21. Psal. 15.3. ende 31.14. ende 101.5. ende 120.2, 3, 4. ende 140.12. Proverb. 4.24. ende 11.13. ende 16.27. ende 17.4. ende 20.19. ende 26.23. ende 30. versen 10, 14. Ierem. 6.28. ende c. 9. vers 4. Ezech. 22.9. Exempelen, siet 1.Sam. 22. versen 9, 10. Ps. 52.2, 3, etc. ende 109.2, etc. item, 1.Sam. 24.10. Psalm 7. versen 1, 4, 5. item, 2.Sam. 3.25. ende 10.3. ende 15. versen 3, 4. ende 16.3. item, Psalm 56.6.

Achterste, ofte, achterste deelen, (menschlick van Godt gesproken) gestelt tegen sijn aengesichte, Exod. 33.23.

Achtertocht, (Hebr. steert, vergaderen, versamelen) siet Num. 10.25. Deut. 25.18. Ios. 6.13. Godt belooft sijns volcks achtertocht te zijn, Iesa. 52.12. ende 58.8.

Achter uyt slaen, Dat is, wederspannigh ende stout zijn tegen Godt ende sijne ordinantien, Deut. 32.15. 1.Sam. 2.29.

Achterwaerts keeren, wijcken, gaen, of, van achter den Heere, etc. D. den Heere ongehoorsaem zijn, niet willen navolgen, Iob 34.27. Ps. 44. vers 19. Ies. 1.4. ende 50.5. ende 59.13. Ier. 15.6. Hose. 1.2. Zephan. 1.6. Siet oock, de rugge, necke, toekeeren, achter rugge werpen.

Achterwaerts keeren, gedreven worden, D. met schande vluchten, niet konnen bestaen, beschaemt worden, Psalm 35.4. ende 44.11. ende 56.10 ende 129.5. Ierem. 46.5. Thren. c. 1. vers 13. siet oock, de necke keeren. Dese maniere van spreken wort figuerlick gebruyckt van de Iordane, Psalm 114.3, 5.

Achzib, een stadt in Iuda, Ios. 15.44. een ander in Aser, Iudic. 1.31. siet oock Mich. 1. vers 14.

Acker, ackerlieden, ackerbouw, (siet oock velt, lantbouwerije, veehandel.) siet exempelen, geschiedenissen, ende leeringen van ackerbouw, [kolom 2] Gen. 3.17, 18, 23. ende 4.2. ende 9.20. ende cap. 23. ende 25.10, 27. ende 27.27. ende 29.2. ende 30.14. ende 33.19. ende 34. versen 7, 28. ende 37.7, 15. ende 39.5. ende 47. vers 23. ende 49.30. ende 50.13. Exod.8.13. ende 9.3, 19, 25. ende 10.5. ende 16.25. ende 22.5. Lev. 25.1, etc. item versen 10, 12, 13. ende 26.4. ende 27.16, etc. Deut. 28.3, 4, 16. ende 32.13. 1.Sam. 8.12, 14. 2.Sam. 9. vers 7, etc. ende 14.31 ende 23.11. 2.Reg. 3. versen 19, 25. ende 25.12. Ier. 39.10. 1.Chro. 4. versen 23, 39, 40, 41. ende 27.26. 2.Chron. 26. vers 10. Iob 31.38, etc. Psalm 104.22, 23. Prov. 12.11. ende 14.4. ende 24.27, 31. ende 27.26. ende 28.19. ende 31.16. Eccl. 5. vers 8. Ies. 5.8. ende 28.24, etc. ende 30.24. ende 32.12, 13. Ierem. 8.10. ende 13.27. ende 14.4. ende 32.6, etc. item, versen 15, 43, 44. Hos. 10.1. ende 12.12, 13. Ioël 1.10, 11. Amos 5.16. ende 7.17. Mich. 2.2, 4. Habak. 3.17. Zach. 13.5. figuerlicke redenen, siet Ies. 32.15, 16. ende 61.5. Ier. 26. vers 18. Amos 9.13. Mich. 3.12, etc.

Ada, Lamechs wijf, Genes. 4.19, 20.

Ada, Esaus wijf, Genes. 36.2, 4, 10, 16.

Adada, of, Hadhada, een stadt in Iuda, Ios. 15. vers 22.

Adaja, ofte, Hadajah, een sone Ierohams, ofte, Jerochams, 1.Chron. 9.12. Neh. 11.12.

Adaja, een van de kinderen Bani, Ezra 10.29.

Adaja, een van de kinderen Simhi, 1.Chro. 8.21.

Adaja, vader van Maaseja, 2.Chron. 23.1.

Adaja, vader van Zerach, 1.Chron. 6.41.

Adalia, een van Hamans sonen, Esth. 9.8.

Adam, de eerste mensch van Godt geschapen, Gen. 1.26, 27. ende 5.1, 2. gestelt in ’t Paradijs, cap. 2. versen 8, 15. geeft den dieren hare namen, cap. 2. versen 19, 20. sijn wijf, cap. 2. versen 18, 21, 22, 23, 24. ende 3.20. Hy is naeckt, sonder schaemte, cap. 2. vers 25. overtreet, ende hoort sijn sententie, cap. 3. versen 6, 17, 18, 19. Hos. 6.7. schaemt sich over sijne naecktheyt, cap. 3. versen 7, 10, 11. hoort de belofte van den Messia, cap. 3. vers 15. wort van Godt gekleet, c. 3. vers 21. gedreven uyt het Paradijs, c. 3. versen 23, 24. sijne kinderen, c. 4. versen 1, 2, 25. ende 5.4. ouderdom ende doot, c. 5. versen 4, 5.

Adams kinderen, ofte, des menschen kinderen, Dat is, de menschen, siet Deuter. 32. vers 8. 1.Reg. 8.39. Psalm 8.5. ende 58.2, etc.

Adam, is oock de naem eener stadt aen de Iordane, daer de kinderen Israëls deselve drooghs voets passeerden, Iosu. 3.16.

Adama, ofte, Adma, een stadt gelegen by Sodom ende Gomorra, ende met deselve uytgeroeyt, Gen. 10.19. ende 14.2. Deut. 29.23. Hos. 11. vers 8. oock een stadt in Naphtali, van dien naem, Iosu. 19.36.

Adami-Nekeb, een stadt in Naphtali, Iosu. 19. vers 33.

Adar, de naem van een maent, passende op Februarius ende Martius, Ezra 6.15. Esth. 3. versen 7, 13. ende 8.12. ende 9.1, 15, 17, 19, 21.

Adar, een stadt in Iuda, Iosu. 15.3.

Adbeël, een sone Ismaëls, Genes. c. 25. vers 13. 1.Chron. 1.29.

Addan, Ezra 2.59.

Adder, slange, siet Deut. 32.33. Iob 20.14, 16. Psalm 58.5, 6. ende 91.13. ende 140.4. Prov. 23.32. Iesa. 11.8. ende 59.5.

Adem, aessem, geblaes, geest, ziele, ademen, aessemen van menschen ende beesten, ende menschelick van Godt gesproken, siet Genes. 2.7. ende 7.22. Exod. 8.15. ende 23.12. Ios. 10. vers 40. ende 11.11, 14. 1.Sam. 16.23. 2.Sam. 22.16. 1.Reg. 15.29. ende 17.17. Iob 4.9. ende 26.4 ende 27.3. ende 32.8 ende 33.4. ende 34.14. ende 37.10. ende 41. vers 12. Psal. 18.16. ende 150.6. Prov. 20. vers 27. Ies. 2.22. ende 30.33. ende 42.5. ende 57.16. Dan. 10.17.

Ader, ofte, Hader, een van Benjamins nakomelingen. 1.Chron. 8.15.

Ader, zenuw-ader, zenuwe, puls-ader, ofte, pols-ader, siet Genes. 32.32. Iob cap. 10. vers 11. ende 30.17. Ezech. 37.6, 8.

Adin, of, Hadin, wiens nakomelingen met Zerubbabel, ende Ezra, uyt Babel optogen, Ezra 2.15. ende 8.6.

Adna, ofte, Hadnah, een Krijghs-overste by den Koningh Iosaphat, 2.Chron. 17.14.

Adonia, Davids vierde soon, 2.Sam. 3. vers 4. 1.Chron. 3.2. staet na ’t Koninckrijck, met raet van Ioab ende Abjathar, 1.Reg. 1.5, 7. maer Salomo wort Koningh, ende verschoont Adonia voor die reyse, versen 39, 52, 53. daer na, als hy Abisag van Sunem ten wijve begeerde, wert hy gedoot, 1.Reg. 2.17, 25.

Adonibezek, een tyrannigh Koningh der Canaaniten, wort van Iuda ende Simeon overwonnen, ende na sijn verdienste gehandelt, Iudic. 1.5, 6, 7.

Adonikam, wiens nakomelingen met Zerubbabel, ende Ezra optrocken uyt Babel, Ezr. 2. vers 13. ende 8.13.

Adoniram, Schatmeester ofte Overste van Salomons uytschot, 1.Reg. 4.6. ende 5.13, 14. oock genaemt (na sommiger gevoelen) Adoram, by Rehabeam, Salomons sone, 1.Reg. cap. 12. vers 18.

Adramelech, een afgodt der Sepharvaiten, 2.Reg. 17.31. alsoo was oock genaemt een van Sanheribs sonen, die hem ombrachten, 2.Reg. 19.37. Iesa. 37.38.

Adriël, ofte, Hadriël, desen wordt Merab, of, Merob, Sauls oudtste dochter, ter vrouwe gegeven, 1.Sam. 18.19. sijne vijf sonen worden, met Davids consent, van de Gibeoniten opgehangen, 2.Sam. 21.8, 9.

Adullam, ofte, Hadullam, Davids speloncke, ende eene stadt daer ontrent in Iuda, siet Iosu. 12.15. 1.Sam. 22.1. 2.Sam. 23. vers 13. 1.Chron. 11.15. Mich. 1.15. Hier van daen was Hira, een vrient van den Patriarch Iuda, Genes. 38.12, 20.

Adummim, een plaetse in Iuda. Iosu. 15.7. ende 18.17.

Aelmoessen, siet, barmhertigheyt, weldadigheyt, item, Arme, nootdruftige, behoeftige, elendige, etc. geven, mede deylen.

Aemechtigh, aemechtigh worden, Ion. 4.8. siet mat ende moede worden, beswijcken, versmachten.

Aenbidden. Van Godtsdienstige ofte religieuse aenbiddinge, siet Bidden, gebedt, tot Godt roepen, smeecken, sich voor Godt buygen, neder bucken, op sijn aengesicht voor Godt neder vallen. Van aenbiddinge der schepselen, ofte, afgodische aenbiddinge, siet afgoderije. Van burgerlicke aenbiddinge, siet eerbiedinge, sich voor menschen buygen, selfs met het aengesicht ter aerde, etc. [kolom 3]

Aengesicht eens menschen, menigerley gestalte, gelaet, gedaente, gebeerde van des menschen aengesichte, als, schoon, (siet oock schoonheyt) glinsterende, schaem-achtigh, vriendelick, vrolick, etc. ende ter contrarie, siet Gen. 4.5. ende 29.17. ende 31.2. ende 33.10. ende 39. vers 6. ende 40.7. ende 43.31. Exod. 34. vers 29, etc. 2.Sam. 2.22. 1.Chron. 12.8. Ezra 9.6. Nehem. 2.1, 2. Iob 16. vers 16. ende 29. vers 24. Prov. 17.24. Eccles. 8.1. Iesa. 3.9, etc., ende 13.8. Iesa. 52.14. ende 53.2. Dan. 10.15. Elias leyde sijn aengesicht tusschen de knijen, 1.Reg. 18.42. Ioseph viel op het aengesicht sijns verstorvenen vaders, Genes. 50.1. Elisa beval sijnen staf te leggen op des verstorvenen kints aengesicht, 2.Reg. 4.29, 31. Hazaël doot sijnen krancken heere Benhadad, mits eenen natten deecken over sijn aengesicht spreydende. 2.Reg. 8.15. vergelijckinge van aengesichten ende herten, Prov. 27.19.

’t Aengesicht wenden, keeren, afwenden uyt verscheyden oorsaken, siet Genes. 9. vers 23. 1.Reg. 8. vers 14. ende 21.4. 2.Reg. 20.2. 2.Chron. 3.13. Vallen op het aengesichte, uyt eerbiedinge, vreese, schrick, Gen. 17.3, 17. Levit. 9.24. Num. 16.4, 22. Iosu. 5.14. ende 7.6. Ruth 2.10. 1.Sam. 25. vers 23. 2.Sam. 9.6. ende 14.22, 23. 1.Reg. 18. versen 7, 39. Ezech. 3.23. ende 9.8. ende 11. vers 13. ende 43.3. Dan. 2.46. ende 8.17. Den afgodt Dagon valt, voor de Arke des Heeren, op sijn aengesicht, 1.Sam. 5.3, 4. Goliath valt op sijn aengesicht, als David hem met eenen steen getroffen hadde, 1.Sam. cap. 17. vers 49. Het aengesicht verbergen, van menschen, ende menschlick van Godt gesproken, Exod. 3.6. Deuter. 31. vers 17. ende 32.20. Psal. 13.2. ende 27.9. ende 30. vers 8. ende 51.11. ende 69.18. ende 102.3. ende 104.29. ende 143. vers 7. Iesa. 8.17. ende 50.6. ende 59.2. Ier. 33.5. Ezec. 39. versen 23, 24. Het aengesicht decken, verhullen, Exod. 34.33, 35. Esth. 7.8. (vergel. oock 2.Sam. 15.30.) Iesa. 6.2. van de Cherubim. Aengesicht aen aengesicht sien, Gen. 32. vers 30. Exod. 33.11. Deut. 5.4. ende 32.10. Iudic. 6.22. Ezech. 20.35. Licht des aengesichts, D. gunst ende genade, etc. Num. 6. versen 25, 26. Iob 29.24. Psal. 4.7. ende 31. vers 17. ende 67.2. ende 80.4, 8, 20. ende 89. vers 16. ende 119.135. Het aengesicht tegen yemant, ofte yets setten, richten, Lev. 17.10. ende 20.3, 5. ende 26. vers 17. Ezech. 14.8. ende 15.7. ende in anderen sin, Ezech. 4.3. ende 6.2. ende 13.17. ende 20.46. ende 25. vers 2. ende 28.21. ende 35.2. ende 38.2.

In het Aengesicht spouwen, Num. 12. vers 14. Deuter. 25.9. Iob 30.10. Iesa. 50.6. sich met het aengesicht ter aerden buygen, 1.Sam. cap. 28. vers 14. Iesa. 49.23. Yemants aengesicht kennen, opnemen, D. gunst bewijsen, persoonen aennemen, siet Genes. 19.21. ende 32.20. Levit. 19. vers 15. Deut. 1.17. ende 16.19. 1.Sam. 25.35. 2.Reg. 3.14. 2.Chron. 19.7. Iob 32.21. ende 34. vers 19. ende 42.8, 9. Prov. c. 18. vers 5. ende 24.23. ende 28.21. Malach. 1.8, 9. ende 2.9.

Yemants aengesicht afkeeren, afwijsen, beschamen, afwenden, 1.Reg. 2. versen 16, 20. Psalm 34.6. ende 132.10.

Voor yemants aengesichte staen, sijn aengesichte sien, D. dienen, oppassen, ontrent yemant steeds zijn, Deut. 1.38. ende cap. 10. vers 8. 1.Sam. 16.22. 1.Reg. 1. vers 2. ende 12.6. 2.Reg. 25.19. Esth. 1.14. ende cap. 8. vers 1. Psalm 41.13. Ier. 40.10. ende 52. versen 12, 25.

’t Aengesicht toekeeren, D. gehoorsaem zijn, Ier. 2.27. ende 7.24. ende 32.33. stijf ende hardt van aengesichte in verscheyden sin, Prov. 7.13. ende 21.29. Iesai. 50. vers 7. Ierem. cap. 5. vers 3. Ezech. 2.4. Yemants aengesicht soecken, 2.Chron. cap. 9. vers 23. Psalm 27.8. Prov. 7.15. ende 29.26. In het aengesicht, D. vry, onbeschroomt, Iob 1. vers 11. ende 2.5. vergel. oock Hos. 5. vers 5. ende 7.10. Godts aengesicht, D. sijn wesen, Exod. 33.20, 23. item, sijne tegenwoordigheyt, ende teecken van dien, Exod. 33. versen 14, 15. Psalm 42.3. ende 139.7, etc. item, sijn gunst, Psalm 16.11. ende 17.15. ende 21.7. ende 42.6. ende 51.13. ende 140. vers 14. item, Godts toorn, ofte, toornigh aengesicht, Psalm 21.10. ende 34. vers 17. ende 68.3 ende 80.17. Thren. 4.16. vergel. boven het aengesicht tegen yemant setten. van Godts aengesicht laten uytgaen, Ier. 15. vers 1 vluchten. Ion. 1.3. 10. voor Godts aengesicht spreken ende handelen, Ierem. 17. vers 16.

Aenklagen, aenbrengen, verklagen, siet exempelen, Gen. 37.2. ende 38.24. ende 39.13, etc. Iud. 20.3, etc. 1.Sam. 22.9, 10. 2.Sam. cap. 14. vers 5, etc. ende 16.3. 1.Reg. 1. versen 18, 19. ende 3. vers 16, etc. ende 21.10. 2.Reg. 6.28, 29. Ezra 4.12, etc. Esth. 3. vers 8. Ierem. 26.11. Dan. 3. vers 8, etc. ende 6.13, 14. Amos 7.10, 11.

Aenporren, bewegen, aendrijven, ophitzen, overreden. Van menschen, Godt, ende den satan gesproken, siet Ios. 15.18. Iudic. 1. vers 14. 1.Sam. 26. vers 19. 2.Sam. 24.1. 1.Chron. 21.1. 2.Chron. 18.2. Ier. 43.3. Siet oock, overreden.

Aenroepinge van Godt ofte sijnen naem, is bevolen, Psalm 50.15. Iesa. 55.6. met belofte, Psalm 145.18. Exempelen, siet Gen. 12. vers 8. ende 13.4 ende 21.33. ende 26.25. Iudic. 16.28. 1.Sam. 12.18. 2.Sam. 22. versen 4, 7. 1.Reg. 18.36. 2.Reg. 20.11. 1.Chron. 4.10. ende 21.26. 2.Chron. 14.11. Psal. 18.7. ende 80.19. ende 81.8. ende 86. versen 3, 7. ende 88.10. ende 99.6. ende 102.3. ende 116.2, 4. ende 118. vers 5. ende 119. versen 145, 146. ende 120.1. ende 130. vers 1. ende 138.3. ende 141. vers 1. Prov. 1.28. Iesa. 43.22. ende 64.6, 7. Ierem. 3.19. ende 29.12. Hos. 7.7. Ioël 1.19. Ion. 1. versen 6, 14. ende 3.8. Zeph. 3.9. Zach. 13.9. Siet wijders bidden, verhooren.

Aenschouwen, beschouwen, schouwen, aensien. siet van menigerley aenschouwen, etc. Ps. 91. vers 8. ende 119.18. Cant. 4.8. ende 8.10. Ies. 5.30. ende 8.22. ende 21.5. ende 30. vers 10. ende 47.13. Nah. 2.1. Hab. 2.1. op, ofte, na yets, ofte, yemant schouwen, sien, uytsien om hulpe, Psal. 34.6. Ies. 17. versen 7, 8. ende 20.5, 6. Mich. 7.7. met vreughde aenschouwen, of, aensien. Ies. 38. vers 11. ende 49.18. ende 60.4. ende 66.24. Obad. versen 12, 13. Ion. 2.4. Mich. 7.9. [kolom 4] Zach. 12.10. Schouwen, omsien, om wat te vernemen, Ierem. 48.19. op Godt sien met vertrouwen, Psalm 34.6. sien met verwonderinge. Habak. 1.5.

Aensien, aensienlickheyt, authoriteyt, siet Iob cap. 29. versen 7, 8, etc. ende 30.11. Psal. 4.3. ende 49.3. ende 62.10. Prov. 8.4. Iesa. 3. vers 3. ende 9.14. Dan. 8.5. Siet oock, Oude, Groote, Overheyt, etc.

Aenslagh, D. yemants bedrijf, eenigh werck daer in hy sijn hant slaet, Deuter. 12. vers 7. ende 15.10. ende 23.20. ende 28.8, 20.

Aenslagh, siet Gedachte, Raetslagh.

Aensteken, ontsteken, doen branden, vlammen. aensteken des offers op den altaer, Exod. 29. vers 25. Levit. 8.20, 21. Ier. 33.18. des reuckwercks, Exod. 30.7. Num. 5. vers 26. 2.Chron. 13.11. der lampen des heyligen kandelaers, Num. 8.1, etc. mishandelingh in het aensteken van het vett, 1.Sam. cap. 2. versen 15, 16. van Godts toorn worden kolen aengesteken, 2.Sam. 22.9. des walvischs aessem soude kolen doen vlammen, Iob 41. vers 12. spotters blasen een stadt in brant, Prov. 29.8. Godt heeft Israël in vlamme gesett, ende in brant gesteken, Iesa. 42.25. de dagh des Heeren sal de godtloose aensteken, Malach. 4. vers 1. Siet wijders, vyer, vlamme, ontsteken. siet, toorn.

Aenstooten, struyckelen, vallen: Item, sich argeren, siet Iud. 6.13. Psal. 37. en 39.2, etc. ende 73.2, etc. ende 105.37. ende 107.12. ende 119.165. Prov. 3.23, 26. ende 4.19. ende 24.17. Iesa. 8.13, 14, 15. ende 57.14. ende 59.10. Ier. 6.21. ende 18.15. ende 20. vers 11. ende 46.16. ende 50.32. Ezech. 3. vers 20. ende 7.19. ende 14.3, 4, 7. ende 18. vers 30. ende 21.15. Zeph. 1.3. Mal. 2.8.

Aenvallen, vallen op yemant, om hem te dooden, siet Iudic. 8.21. 1.Sam. cap. 22. vers 18. 2.Sam. 1.15.

Aep, Salomons schepen brachten onder anderen oock apen van over zee, 1.Reg. 10.22.

Aerde, aerdbodem, aertrijck. van de scheppinge, grontvestinge, vastigheyt, onbeweeghlickheyt, onderhoudinge der aerde, siet Gen. 1. versen 1, 2, 9, 10. ende 2.4. 1.Chro. 16.30. Iob 26.7. ende 38.4, 5, 6, 13, 14, 16, 18. Psalm 24.2. ende 74. vers 17. ende 78.69. ende 89. vers 12. ende 93. vers 1. ende 95.4. ende 102.26. ende 104.5. ende 119.90. ende 136.6. Prov. 3.19. ende 8.26, 29. Eccles. 1.4. Iesa. 40. vers 12. ende 42.5. ende 44.24. ende 45.18. ende 48. vers 13. Ierem. 10.12. ende 31.37. ende 33.25. Ione 1.9. Amos 9.6. Mich. c. 6. vers 2. Zach. 12.1.

Allerley gesteltenisse, eygenschap ende toeval der aerde, siet Gen. 1.2, 9, 11, 12. ende 2.5. ende 3.17, 18, 19, 23. ende 4.12. Lev. 26. vers 19. Numer. 16.32. Deuter. 28.23. 1.Sam. 4.12. 2.Sam. 1.2. 1.Reg. 1.40. 2.Reg. 5.17. Nehem. 9. vers 1. Iob 1.20. ende 12.8. ende 28.5, 6, 7, 8. ende 38.18. Psam 24.1. ende 46. versen 3, 7. ende 50.12. ende 104.14, 15, 24, 30, 32. ende 114.7. ende 115.16. ende 146. vers 4. Iesa. 29.4. ende 51.6. ende 66.1. Ier. 14.4. Nah. 1. vers 5. Hagg. 1.10. Zach. 8.12. bysonderlick aerdtbevinge, siet Iob c. 9. vers 6. item Exod. 19.18. 2.Sam. 22.8. 1.Reg. 19.11. Psalm 18.8. ende 68. vers 9. ende 77.19. ende 114.4, 5, 7. Amos 1.1. Zach. 14.5. In de aerde geschreven worden, siet Ier. 17.13.

Aes, doot lichaem van een beest, siet daer van Exod. 22.31. Lev 5.2. ende 11.24. item vers 35. ende 17.15. ende 22.8. Deut. 14. vers 21. Ezech. 4.14. ende 44.31.

Afgoden, afgoderije, soo inwendige als uytwendige, wort, als eenen grouwel, geestelicke hoererije, ende overspel, duyvels-dienst, ydelheit, leugen ende bedrogh, smerten, nietigheden, verfoeyselen, dreckgoden, hout ende steen, andere goden, vreemde goden, scherpelick verboden, brenght bittere vruchten voort, ende wort swaerlick gestraft, siet Exod. 20.3, 4, 5, 23. Levit. 17.7. ende 26. vers 30. Numer. 14.33. ende c. 15. vers 39. ende 33.4. Deuter. 5.7, 8. ende 6.14, etc. ende 7.16. ende 8.19, 20. ende 11. vers 16. ende 12.30, 31. ende 18.9, etc. ende 28. versen 36, 64. ende 29. versen 18, 26. ende 30. vers 17, etc. ende 32.37, 38. Iosu. 23.7. Iudic. 8.27. 2.Reg. 9.22. 1.Chron. 5.25. 2.Chron. 21.11, 13. Iob 31. versen 26, 27, 28. Psalm 16.4. ende 115. versen 4, 5, 6, 7, 8. Iesa. 46.1, 6, 7. ende 57.3. Ierem. 2. versen 23, 24, 25, 33, 34. ende 3.6. ende 10. versen 3, 4, 5, 6. ende 13.27. Ezech. cap. 16. vers 15, etc. Hose. 1. vers 2. ende 2.1, etc. ende 4.12, 15, 18. ende 5.3, 4. ende 6.10. ende 9.1. ende 10.1, 5, 6, 8. ende 12.12. ende 13.1, 2, 3. ende 14.4, 9. Ion. 2.8.

Exempelen van afgoderije, siet Exod. cap. 32. (Psalm 106.19.) Num. 25.2, 3. Iud. 2. versen 11, 13. ende 3.6, 7. ende 4.1. ende 6. versen 1, 30. ende 8.27, 33. ende 10. vers 6. ende 13.1. ende 17.1, etc. ende 18. vers 30. 1.Reg. 11.5, 7, 8. ende 12.28, etc. item versen 31, 32, 33. 1.Reg. c. 14. vers 23. ende cap. 15. versen 3, 26, 34. item 1.Reg. cap. 16. versen 13, 19, 25, 26, 31, 32, 33. ende cap. 18. vers 19, etc. 2.Reg. 1.2. ende cap. 3. vers 3. ende 8.18. ende 10. vers 29. ende 13.2, 11. ende cap. 14. vers 24. ende 15.9, 18, 24, 28. ende 16.3, 4, 10, etc. ende 17.2, etc. item, vers 30, etc. ende c. 21. versen 2, 9, 11, 20, etc. ende 23.32, 37. ende 24.9, 19. 2.Chro. 21. vers 11. ende 24.17, 18. ende c. 25. vers 14. ende 28.2, 3, 4. Iesa. 2.8, 9, 20. ende 16. vers 12. ende 57.4, etc. Ierem. 1. vers 16. ende 2.7, etc. item, vers 14, etc. item, vers 23, etc. ende 5. versen 7, 17, 18. ende 16. vers 11, etc. ende 22.8, 9. ende 44.1, etc. item, vers 15, etc. item, vers 20, etc. Ezech. cap. 8. ende 20. versen 8, 16, 24, 28, 30, 31. ende 23.1, etc. Dan. 3.4, etc. Amos 2. versen 4, 5. ende 3.14. ende 4.4. ende 5. versen 5, 25, 26. ende 8.14. Zephan. cap. 2. vers 4, etc.

Exempelen van straffen over afgodendienaers, siet Exod. 32.28. Num. 25.9. Iud. 2.14, 23. ende 3.8, 12. ende 4. versen 1, 2. ende 6.1. ende 10.7. ende 13.1. 1.Reg. 11.11, etc. ende 12.16, etc. ende 14.22, etc. ende 15. vers 27, etc. ende 16.12, etc. item, vers 18. ende 18.40. 2.Reg. 1.16. ende 9.1, etc. ende 10.1, etc. item, versen 32, 33. ende 13. versen 1, 2, 3. ende 15.28, 29. ende cap. 16. versen 3, 4, 5, 6. ende cap. 17. versen 5, 6, 7, 8, etc. 2.Chro. 24.17, 18, 23, 24, 25. ende 25.20. ende 28.19. ende 29.6, etc. ende 33.11, 12.

[fol. (†2)r]

Iesa. 1. vers 28, etc. Ierem. 8. versen 1, 2, 3. ende 44.7, 8, etc. Ezech. 6. versen 4, 5, etc. ende 7.20, etc. ende 8.18. ende 16.23, 27, en 37, etc. ende 20.23, 24. ende cap. 23. Hose. cap. 4. ende 5.1, etc. ende 8.1, etc. ende 9.1, etc. ende 10.1, etc. Zeph. 1.4, 5.

Uytgedruckte bevelen van uytroeyinge ende afschaffinge der Afgoderije, siet Exod. 22. vers 20. ende 23.23, 24. ende 34.13. Lev. 20.2, etc. Deut. 7.5, 25. ende 12.2, 3. ende 13.1, etc. item versen 6, 12, etc. ende 17.2, etc.

Exempelen van de gene, die de Afgoderije hebben afgeschaft ende uytgeroeyt, siet Gen. 35. vers 4. Exod. 32.20. Iudic. 6.30. 1.Sam. 7.3, 4. 2.Reg. 3.2. ende 10.26, 27. ende 11.18. 2.Chron. 29.3, 12. ende 33.15, etc.

Afgront, D. diepte, diepe wateren, zeen, rivieren, etc. Genes. 1.2. ende 7.11. ende 8.2. ende 49.25. Exod. 15.5, 8. Deut. 8. vers 7. ende 33.13. Iob 28.14. ende 38.16, 30. ende 41.23. Psal. 33.7. ende 77.17. ende 104. vers 6. ende 106.9. ende 135.6. en 148.7. Prov. 3.20. ende 8.24, 27, 28. Iesa. 51. vers 10. ende 63.13. Ione 2.5. Hab. 3.10. Figuerlicke redenen, Psalm 36.7. ende 42.8. ende 71. vers 20. Ezech. 26.19. ende 31.4. Amos 7.4.

Aflaet van sonden, siet Vergevinge.

Afnemen, swack worden, den geest geven ende sterven, Genes. 25.8, 17. ende 35. vers 29. ende 49.33. Num. 17.12, 13.

Afschouwelickheyt, afschouwelicke sake, siet Ierem. 5.30. ende 18.13. ende 23. vers 14. Hos. 6. vers 10. Afschouwelicken afgodt, gemaeckt van Maacha, moeder van Asa, 1.Reg. 15.13.

Afsonderen, afscheyden, uytscheyden. Siet van allerley afsonderinge, soo Godtlicke als menschlicke, ten goede, ende ten quade, Genes. 25.6. ende 30.35. Levit. 12.2, 5. ende cap. 15. versen 19, 20, 24, 25, 26. ende 20.24, 26. Num. 12.14. ende 16.21, 23, 24. ende 19. versen 9, 13, 20, 21. Deut. 4.41. ende 10.8. ende 19.2. ende 32.8. Iud. 7.5. ende 18.7. 1.Sam. 14.40. 1.Reg. 8.53. 2.Reg. 17. vers 21. 1.Chron. 23.13. 2.Chron. 25.10. Ezra 6.21. ende 8.24. ende 9. versen 1, 12. Nehem. 9. vers 2. Psalm 4.4. Prov. 18.1. Iesa. 59.2. ende 66. vers 5. Ierem. 12.3. Ezech. 14.7. ende 39. vers 14. Hose. 4.14. Zach. 7.3. ende 14.4. siet oock scheyden.

Afwijcken, afkeeren, afswerven, afvallen van Godt, sijne Leere, Religie, Deut. 13.5. Iesa. cap. 1. versen 4, 5. ende 31.6. ende 59. vers 13. Ier. 2.19. ende 3. versen 6, 8, 11, 12, 14, 22. ende c. 5. vers 23. ende 28.16. ende 29.32. ende 31.22. ende 49.4. Dan. 8.12, 23. Hose. 7.13. ende 8.1. ende 11.7. ende 14. vers 5. Zeph. 1.6. Siet oock achterwaerts, of, te rugge keeren, wijcken, Godt verlaten.

Afvallen der Onderdanen, van hare Heeren ofte Regenten, Gen. 14.4. 1.Reg. cap. 12. vers 19. 2.Reg. 1.1. ende 3.5, 7. ende 8.20, 22. Siet wijders rebelleeren.

Agaet, een kostelick gesteente in Aarons borstlap, Exod. 28.19 ende 39.12.

Agag, Koningh der Amalekiten, wort van Saul overwonnen, gevangen ende verschoont, maer van Samuel in stucken gehouwen, 1.Sam. 15.8, 32, 33. Agag, gehouden voor een gemeyne toenaem der Amalekitische Koningen, gelijck Pharao der Egyptische, etc. siet Num. 24.7. Haman wort genoemt een Agagiter, D. Amalekiter, Esth. 3.1, 10. ende 8.3, 5. ende 9.24.

Agur, sone van Iake. Siet sijne Spreucken Prov. cap. 30.

Ahasueros, oft Achasveros, anders Assuerus, na sommiger gevoelen, Xerxes, Ezr. 4.6. wat sich onder sijne regeeringe hebbe toegedragen, met de Koninginnen Vasthi ende Esther, item, Haman, Mordechai, ende de Ioden, siet daer van het boeck Esther.

Ahava, de naem van eene riviere ofte lantschap, siet Ezra 8.15, 21, 31.

Ahia, siet Achia, ende soo voorts van verscheyden andere, welcker namen met ch oft h geschreven worden.

Ahihud, ofte, Achichud, Benjamins nakomelingh, 1.Chron. 8.4.

Ahisar, siet Achisar.

Ahiud, ofte, Achiud, een Overste in den stam Asers, Num. 34.27.

Ahoah, ofte, Achoach, Benjamins nakomelingh, 1.Chron. 8.4.

Ahohi, ofte, Achochi, ofte, de Ahohiter, vader, ofte grootvader van Eleazar, Davids heldt, 2.Sam. 23.9. 1.Chron. 11.12. een Ahohiter wort oock genoemt de heldt Zalmon, of Hilai, 2.Sam. 23.28. 1.Chron. 11.29.

Aholiab, een van de konstige werckmeesters aen de Tente der t’samenkomste, ofte Tabernakel, by Mosis tijt, Exod. 31.6. ende 35.34.

Aholibama, Esaus wijf, Genes. 36.2, 5, 14, 25. item, een Vorst van Edom, uyt Esau, vers 41. 1.Chron. 1.52.

Ahumai, ofte, Achumai, een nakomelingh van Iuda, 1.Chron. 4.2.

Ai, ofte, Hai, een stadt in Canaan, by Iericho, daer Israël eerst wiert geslagen, Iosu. 7.2, 3, 4, 5. maer wort daer na van Iosua ingenomen ende verbannen, Ios. 8. vers 1, etc. van een ander Ai, der Ammoniten, siet Ier. 49.3.

Aja, ofte, Aija, een nakomelingh van Seir, Genes. 36.24. 1.Chron. 1.40. item, de naem des vaders van Rizpa, Sauls bywijf, 2.Sam. 3.7. ende 21.8, 10, 11.

Ajalon, ofte Aijalon. Siet verscheydene steden van desen naem, Ios. 10.12. ende 19.42. ende 21. vers 24. Iud. 1.35. ende 12. vers 12. 1.Sam. 14.31. 1.Chron. 6.69. ende 8.13. 2.Chron. 11.10. ende 28.18.

Ajath, ofte, Hajath, Iesa. 10.28. dat sommige houden voor de contreije van de stadt Ai. Iosu. cap. 8.

Ain, ofte, Hain, een stadt in Simeons stam, Ios. 19.7. eene vande vrysteden, Ios. 21.16.

Akkub, wiens kinderen mede optogen uyt Babel, Ezra 2.42, 45.

Albaster, siet Esth. 1.6.

Alderheylighste, ofte, het Heylige der heyligen, alsoo was genoemt het binnenste deel van de Tente der t’samenkomste, ofte Tabernakel ende Tempel. Siet Tente der t’samenkomste, Tempel.

Alemeth, ofte, Halemeth, een van Sauls nakomelingen uyt Jonathan, 1.Chron. 8. vers 36. ende 9.42. item, een nakomelingh Benjamins, uyt Becher, 1.Chron. 7.8.

Alle, Alles, beteeckent seer dickwils, allerley het welck de leser lichtelick sal aenmercken. [kolom 2]

Alleen. Godts volck wort geseyt alleen te woonen, Num. 23.9. Deut. 33.28. Mich. 7. vers 14. Siet deselve maniere van spreken van de Arabiers, die in sekerheyt woonden, Ier. cap. 49. vers 31. siet wijders Gen. 2. vers 18. ende 7.23. ende 32.23, 24. ende 42.38. ende 44.20. Exod. 18.14. ende 22. vers 20. ende 24.2. Lev. 13.46. Num. 11.14, 17. ende 12.2. Deut. 8.3. ende 32.12. Iud. 3. vers 20. 1.Sam. 7.3, 4. ende 21.1. 2.Sam. cap. 18. versen 24, 25, 26. ende cap. 20. vers 21. 1.Reg. 8.39. ende 14.13. ende 18. vers 22. ende 19.10, 14. 2.Reg. cap. 19. versen 15, 19. 2.Chron. 18.30. Iob 1. versen 15, 16, 17, 19. ende 9.8. ende cap. 31. vers 17. Psal. 51.6. ende 71.16. ende 72.18. ende 83.18, 19. ende 86.10. ende 136.4. ende 148. vers 13. Prov. 5.16, 17. ende 9.12. Eccles. 4.11. Iesai. 2.11. 17. ende 5.8. ende 37. vers 16. ende 44.24. ende 63.3. Ierem. 15.17. siet oock eensaem.

Allon-bachuth, daer Debora de voedster van Rebecca begraven wert, Gen. 35.8.

Almacht, Almachtigheyt, Almachtigh. Siet, Godt.

Almodad, Ioktans sone. Gen. 10.26.

Almon-diblathaim, een legerplaetse der Israëliten, Num. 33.46, 47.

Aloë, een’ specerije, siet Psal. 45.9. Prov. 7. vers 17. Cant. 4.14.

Alssen, bitter kruyt, siet Deut. 29.18. Prov. 5. vers 4. Ier. 9. vers 15. ende cap. 23. vers 15. Thren. 3.15, 19. Amos 5.7.

Altaer. Hoedanigen Altaer Godt wilde gebouwt hebben, eer de Tente der t’samenkomste ofte Tabernakel was opgericht, Exod. 20.24, etc. van den Brand-offers altaer in de Tente, Exod. cap. 27. vers 1, etc. ende 29.36, 37. Lev. 8. versen 11, 15. Num. 16.38, etc. 1.Reg. 1.50. ende 2.28. 2.Chron. 1.5. Psalm 26. vers 6. ende 43.4. ende 84.4. ende 118.27. van den Reuck-altaer, Exod. 30.1, etc. van den Brand-offers altaer in Salomons Tempel, 1.Reg. cap. 8. vers 64. 2.Reg. 16.14. 2.Chron. 4.1. ende 7.9. ende 15.8. ende 29.18. ende 33. vers 16. Ies. 6.6. Thren. 2.7. Amos 9.1. Malach. 2.13. item, des selven Reuck-altaer, 1.Reg. 6.20. ende 7.48. van den Nieuwen Brand-offers altaer na de verlossinge uyt Babel, siet Ezr. 3.2, 3. andere Altaren den Heere gebouwt, siet Genes. 8.20. ende 12. vers 7. ende 13. vers 18. ende 22.9. ende 26.25. ende 33.20. ende 35.1, 3, 7. Exod. 17.15. ende 24.4. Num. 23.1, 14, 29, 30. Ios. 8. vers 30. ende 22.10, etc. Iud. 6.24, etc. ende 21.4. 1.Sam. 7.17. ende 14. vers 35. 2.Sam. 24.18, etc. 1.Reg. 18.26, 30, 31, 32. Van den Brand-offers altaer in Ezechiels Nieuwen Tempel, siet Ezech. 43. vers 13, etc. item, van des selven Reuck-altaer, Ezech. 41. vers 22.

Altaer, voor den Godtsdienst des Nieuwen Testaments, Ies. 19.19. ende 56.7. Afgodische altaren, ende der selver uytroeyinge, Exod. 34.13. Deut. 12. vers 3. 1.Reg. 12. vers 29, etc. ende 13.1, 2, 3, 5. 2.Reg. 16. vers 10, etc. 2.Chron. 28. versen 23, 24. item 2.Reg. 21.3, 5. ende 23. versen 12, 15, 16, 20. 2.Chron. 33.15. Ies. 17.8. ende 27.9. Ierem. 11.13. ende 17.1, 2. Ezech. cap. 6. versen 4, 5, 13. Hos. 8.11. ende 10.1, 2, 8. Amos 2.8. ende 3.14.

Alva, ofte, Halva, een Vorst der Edomiten, uyt Esau, Gen. 36.40.

Alvan, ofte, Halvan, een van Seirs nakomelingen uyt Sobal, Gen. 36.23.

Alus, een legerplaetse der Israëliten, Num. 33. vers 13.

Alwetenheyt, siet Godt: item, weten, sien.

Amal, ofte, Hamal, een van Hebers nakomelingen, siet. 1.Chron. 7.35.

Amalek, ofte, Hamalek, een kints kint van Esau, ende Vorst, Gen. 36.12, 16. siet van de Amalekiten, Exod. 17.8, etc. item vers 14. Num. 14.45. ende 24.20. Deut. 25.17, etc. Iudic. 6.33. ende 7.12. 1.Sam. 14.48. ende 15.1, etc. item versen 7, 8, 32. ende 27. vers 8, etc. ende 30.1, etc. 2.Sam. cap. 1. versen 1, 8, 13, 15. ende 8.12. 1.Chron. 4.43. ende 18.11. Psalm 83.7, 8.

Amam, een stadt in Iuda, Ios. 15.26.

Amana (anders oock Abana, 2.Reg. 5. vers 12.) een bergh, ende oock eene riviere in Syrien, Cant. 4.8.

Amandelen, amandelboom, amandelroede, siet Gen. 43.11. Eccles. 12.5. Ierem. cap. 1. versen 11, 12.

Amaria, Opper-priester by Iosaphats tijt, ende Hooft van ’t Kercklick gerichte, 2.Chro. cap. 19. vers 11.

Amaria, over-grootvader van den Propheet Zephania, Zephan. 1.1. item, twee van Eleazars nakomelingen van desen naem, 1.Chron. cap. 6. versen 7, 11, 52. noch een ander, 1.Chro. cap. 23. vers 19. ende cap. 24. vers 23. item 2.Chron. 31.15. item Nehem. 11. vers 4. ende 12.2.

Amasa, ofte, Hamasa, Davids susters sone, ende Absaloms Krijghs-overste, 2.Sam. 17.25. wort na Absaloms doot van David oock tot Krijghs-overste gestelt in Ioabs plaetse, 2.Sam. 19.13. ende 20.4, 5. maer van Ioab verraderlick doorsteecken, vers 8, etc. siet oock 1.Reg. 2.5, 32. ende 1.Chron. 2. vers 17.

Amasa, een Hooft der Ephraimiten, 2.Chron. cap. 28. vers 12.

Amasai, ofte, Hamasai, een heldt ende getrouw Krijghs-overste by David, in sijn vluchten, 1.Chron. 12.16, 17, 18. item, een van Kahats ofte Kehats nakomelingen, 1.Chron. 6. vers 25. siet oock 2.Chron. 29.12.

Amasia, een van Iosaphats Krijghs-oversten, die sich vrywilligh den Heere over gaf, om tegen Godts ende sijns volcks vyanden te strijden, 2.Chron. 17.16.

Amassai, een van de Priesteren, die uyt Babel waren weder gekomen, Nehem. 11.13.

Amazia, sone van Ioas, Koningh in Iuda, siet van hem 2.Reg. 14.1, etc. ende 2.Chron. cap. 25. vers 5, etc. wort te Lachis van sijn eygen volck vermoort, 2.Reg. 14.19, etc. ende 2.Chron. 25.27.

Amazia, Priester te Bethel, verklaeght den Propheet Amos by den Koningh Israëls, ende gebiedt hem te vluchten na Iuda, maer wort van Amos tegen gesproken, ende van Godts wegen swaerlick gedreyght, Amos 7. vers 10, etc.

Amazia, een Levijt uyt Merari, 1.Chron. 6.45. siet oock van eenen Amazia, 1.Chron. 4.34. een nakomelingh van Simeon. [kolom 3]

Ambeelt, aenbeelt, aenbelt, daer de smeden op arbeyden, Ies. 41.7.

Amen, een woordeken van wensch ofte vertrouwen, siet Num. 5.22. Deut. 27.15, etc. 1.Reg. 1.36. 1.Chron. 16.36. Neh. 5.13. ende 8.7. Psalm 41.14. ende 72.19. ende cap. 89. vers 53. ende 106.48. Ier. 28.6.

Amethist, een kostelick gesteente in Aarons borstlap, Exod. 39.12.

Ami, wiens kinderen mede optogen uyt Babel, Ezra 2.57.

Amitthai, vader des Propheten Ione, Ion. 1.1. item, 2.Reg. 14.25.

Amma, siet van den heuvel van Amma, 2.Sam. cap. 2. vers 24.

Amma, Meteg-Amma, een bergh ofte plaetse in het lant der Philistijnen, siet 2.Sam. 8.1.

Amme, siet Voedster.

Ammi. D. mijn volck, Hose. 1.12.

Ammiel, Overste in Dans stamme, een der verspieders van Canaan, Num. 13.12. item, een sone Obed Edoms, 1.Chro. 26.5. item, de vader van Bath-seba (anders Bath-sua) Davids huysvrouwe, 1.Chron. 3. vers 5. hy wort Eliam genoemt, 2.Sam. 11.3. noch een ander,vader van Machir, in wiens huys Mephiboseth was, 2. Sam 9.4, 5. ende 17. vers 27.

Amminadab, of, Hamminadab, uyt den stam Iuda, vader van den Vorst Nahasson, ende van Aarons wijf, Exod. 6.22. Num. 1.7. ende cap. 2. vers 3. ende 7.12, 17. ende 10.14. Ruth 4.19. 1.Chron. 2.10.

Amminadab, Kahats sone, 1.Chron. 6. vers 22. item, een van de Oversten der Leviten, 1.Chron. 15.10, 11.

Amisaddai, uyt de stamme Dan, vader van den Oversten Achiëzer, Numer. 1.12. ende 2. vers 25. ende 7.66, 71. ende 10.25.

Ammiud, ofte, Hammiud, uyt Ephraim, vader des Oversten Elisama, Num. 1.10. ende 2. vers 18. ende 7.48, 53. ende 10.22. 1.Chron. cap. 7. vers 26. item, een ander, vader van Huthai, 1.Chron. 9.4. item, noch een ander uyt Naphtali, vader van den Oversten Pedael, Num. 34.28. item, een ander uyt Simeon, vader des Oversten Semuels, Num. cap. 34. vers 20.

Ammon (anders Ben-Ammi) een sone Lots, uyt sijn jonghste dochter, Gen. 19.38.

Van de Ammoniten, ofte, kinderen Ammons, siet Deut. 2.19, 20, 21. ende 23.3. Iud. 10. vers 7, etc ende 11.13, 28, 33. 1.Sam. 11. vers 11. ende 14.47. 2.Sam. 8.11, 12. ende cap. 10. vers 6, etc. ende 11.1, etc. ende 12. vers 26, etc. ende 17.27. ende 23.37. 1.Reg. cap. 11. versen 7, 33. 2.Reg. 23.13. ende 24.2. 2.Chron. 20.1, 22, 23. ende 26.8. ende 27. vers 5. Neh. 13.1, 2, 3. Psalm 83. versen 7, 8. Ies. 11.14. Ier. 25.21. ende 27.3. ende 40. vers 14. ende 49. vers 1, etc. Ezech. 21.28, etc. ende 25.1, etc. Dan. 11.41. Amos 1.13, etc. Zephan. 2.8, 9.

Amnon, Aminon, Davids eerstgeboren soon, 2.Sam. 3.2. ende 13.20. 1.Chron. 3.1. verkracht sijn suster Thamar, ende wort door Absaloms bestier verraderlick omgebracht, 2.Sam. cap. 13.

Amon, Manasses soon, een godtloos Koningh in Iuda. Siet van sijne regeeringe, doot, ende begraeffenisse, 2.Reg. 21.18, 19, etc. 2.Chron. 33.20, 21, etc.

Amoriten, Emoriten, nakomelingen van Cham, uyt Canaan, een van de principaelste Heydensche volckeren in het lant Canaan, etc. vyanden van Godt ende sijn volck, ende die Godt Israël bevolen heeft te verdelgen, Gen. cap. 10. versen 6, 15.16. siet van dese Gen. 14. versen 7, 13. ende 15.16, 21, 22. Exod. 3. versen 8, 17. ende 13.5. ende 23.23. ende 33.2. ende 34.11. Num. 13.29. ende 21.13, 21, etc. ende 22.2. ende 32.33, 39. Deut. cap. 1. versen 7, 20, 27, 44. ende 4.46, 47. ende 7. vers 1. ende 20.17. ende 31.4. Ios. 2.10. ende 3.10. ende 5.1. ende 7.7. ende 9.1, 10. ende 10.5, 6, 12. ende 11.3. ende 12.2, 8. ende 13.4, 10, 21. ende 24.8, 11, 12, 15, 18. Iud. 1.34, 36. ende 3.5. ende 6.10. ende cap. 10. versen 8, 11. ende 11. versen 19, 21, 23. 1.Sam. 7.14. 2.Sam. 21.2. 1.Reg. 4.19. ende 9.20. ende 21. vers 26. 1.Chron. 1.13. 2.Chron. 8.7. Ezra 9.1. Neh. 9. vers 8. Psal. 135.11. ende 136.19. Amos 2.9, 10. siet een figuerlicke reden, Ezech. 16.3, 45.

Amos, een veeherder van Thekoa, wort van Godt beroepen tot het Propheetlick ampt in Israël, Amos 1.1. ende 7.14, 15. wort van den afgodischen Priester te Bethel, van wegen sijne prophetien, verklaeght by den Koningh Israëls, ende belast van daer te vertrecken, waer over Amos hem Godts oordeel aenseyt, Amos 7.10, etc.

Amoz, ofte, Amots, vader des Propheten Iesaie, 2.Reg. 19.2, 20. ende 20.1. 2.Chron. cap. 26. vers 22. ende 32.20, 32. Ies. 1.1. ende 2.1. ende 13.1. ende 20.2. ende 37. versen 2, 21. ende 38.1.

Ampt, dienst, bedieninge, opsicht, bevel, 1.Chron. 26.30. Psalm 75.3. ende 109. vers 8, etc. siet onder den tijtel, dienen.

Amptlieden, Bevelhebbers, Officieren, siet Exod. 5.6, 10, 14, 15, 19. Num. 11.16. Deut. 1.15. ende 16.18. ende 20.5, 8, 9. ende 29.10. ende 31.28. Ios. cap. 1. vers 10. ende 3.2. ende 8.33. ende 23.2. ende 24. vers 1. 1.Chron. cap. 23. vers 4. ende 26.29. ende 27.1. 2.Chron. 19.11. ende 26.11. ende 34.13.

Amram, of, Hamram, een kints kint van Levi, uyt Kahath; de vader van Mose ende Aaron, Exod. 6. versen 17, 19. Num. 3.19. ende 26. versen 58, 59. 1.Chron. 6.2, 3, 18. ende 23. versen 12, 13. kinderen Amrams, Amramiters, Num. 3.27. 1.Chron. 24.20. ende 26.23.

Amraphel, Koningh in Sinear, by Abrahams tijt, siet Gen. 14.1, 2.

Amri, siet Omri.

Ana, ofte, Hanah, een sone Seirs, een Vorst der Horiten, Genes. 36.20, 21. item, een ander, een sone Zibeons, die de muylen gevonden heeft, Genes. cap. 36. vers 24. siet oock aldaer versen 2, 25, 29. 1.Chron. 1.40.

Anamelech, een afgodt van Sepharvaim, 2.Reg. cap. 17. vers 31.

Anamim, een sone, ende natie uyt Mizraim, Genes. 10.13.

Anathoth, ofte, Hanathoth, een kints kint van Benjamin, uyt Becher, 1.Chron. 7.8.

Anathoth, oock de naem van een Priesterlicke stadt, daer de Propheet Ieremia van daen was, siet Iosu. 21.18, 19. 1.Reg. 2.26. 1.Chron. 6.60. Ies. 10.30. Ier. 1.1. Die [kolom 4] van Anathoth vervolgen den Propheet Ieremiam bitterlick, ende worden van Godt swaerlick gedreyght, Ier. 11.21, etc.

Andere goden, D. vreemde goden, afgoden, die dickwils in de H. Schrift andere Goden genoemt worden, siet Exod. 20.3. Deut. 5. vers 7, etc. ende wijders, afgoderije, goden.

Aner, een van Abrams bontgenooten, Gen. 14. versen 13, 24.

Anghst, siet bangigheyt, benauwtheyt.

Anna, siet Hanna.

Antichrist, siet onder den tijtel, vyanden, vervolgers der Kercke, valsche leeraers, ofte, propheten, item, Babel.

Antiochus Epiphanes, een grouwelick tyran, siet prophetien van desen ende andere van Syrien, insonderheyt Dan. capp. 7. 8. 11.

Antwoort, antwoorden. siet spreucken van antwoorden, Prov. 15.1. ende 18.13. ende 24. vers 26. ende 26.4, 5. ende 29.19. Antwoorden is somtijts soo veel als, het woort nemen, beginnen te spreken, siet Iud. 18.14. 1.Reg. 13. vers 6. ende dickwils in Daniel. Godts antwoorden beteeckent dickwils de gebeden verhooren, metter daet doen blijcken, dat hyse verhoort, ende ter contrarie, niet antwoorden, is niet hooren, helpen, siet Genes. cap. 35. vers 3. 1.Chron. 21.26. Psal. 27.7. ende 65.6. etc. Ies. 30. vers 19. ende 58.9. ende 65.24. siet oock 2.Sam. 22.42. item 1.Reg. 18.26. Prov. 1. vers 28, etc. van Godts antwoorden op vragen, raet vragen, door Urim ende Thummim of door eenen Propheet. siet vragen, Godt vragen, raet vragen niet antwoorden, als Godt door sijne dienstknechten roept, is ongehoorsaem ofte wederstrevigh zijn, Godt verachten, Ies. 50. vers 2. ende 65.12. ende 66.4, etc. siet wijders, roepen.

Apharsathchiten, een volck woonende in de plaetse van de wechgevoerde tien stammen, Ezra cap. 4. vers 9. als oock de Apharsiters.

Aphek, Aphik, Apheka, een stadt in Iuda, item, een ander in Isaschar, oock eene in Aser, siet Ios. 13.4. ende 15.53. ende 19.30. Iud. cap. 1. vers 31. 1.Sam. 4.1. ende 29.1. 1.Reg. 20.26, 30. 2.Reg. 13.17.

Apostelen. siet onder de tijtelen, Christus, Euangelium, Leeraers.

Apoteker, siet Exod. 30.25, 35. 1.Sam. 8.13. 2.Chron. 16.14. Nehem. 3.8. Iob 41.22. Eccles. 10.1. siet oock kruyden, kruydeniers, specerijen.

Appel, appelboom, siet Prov. 25.11. Cant. 2. versen 3, 5. ende 7.8. ende 8.5. Ioël 1.12.

Ar, ofte, Har, der Moabiten hooftstadt, waer van haer gantsche lant mede alsoo genoemt is, siet Num. 21.28. Deut. 2.9, 18, 29. Iesa. 15.1.

Ara, een van Asers nakomelingen uyt Iether ofte Ithran, 1.Chron. 7.38.

Arab, een stadt in Iuda, Ios. 15.52.

Arabien, Arabiers, ofte, Arabers, afkomstigh van Cham. siet van dese Gen. 10.6, 7. Iud. 8. vers 11. 1.Reg. 10.15. 2.Chron. 9. vers 14. ende 17.11. ende 21.16, 17. ende 26. vers 7. Ies. 13.20. ende 15.7. ende 21.13, etc. Ier. 3.2. ende 9.26. ende 25.23, 24. ende cap. 49. vers 28, etc. Ezech. 27.21.

Arad, ofte, Harad, een stadt, ofte Koningh der Canaaniters, die tegen Israël streedt, ende eerst de overhant hadde, maer daer na overwonnen ende verbannen wert, Num. 21.1, etc. item, een van Benjamins nakomelingen, 1.Chron. 8.15.

Araloth, of, Haraloth, D. voorhuyden. alsoo was genoemt de heuvel, daer de kinderen Israëls in het lant Canaan door bevel van Iosua besneden wierden, Ios. 5.3.

Aram, Sems sone, Gen. 10.22. item, een ander van dien naem, een kints kint van Nachor (den broeder Abrahams) uyt Kemuël, Gen. cap. 22. vers 21. van beyden houdt men dat Syrien ende de Syriers den naem hebben gekregen, die in ’t Hebreeus door Aram worden verstaen. Paddan Aram, ofte, Aram Naharaym, D. Syrien der twee rivieren, D. Mesopotamien, siet Gen. 24.10. ende 25.20. Deut. cap. 23. vers 4. Iud. 3.8. siet wijders, Syrien.

Aram, een van Asers nakomelingen, uyt Samer, 1.Chron. 7.34.

Aran, een nakomelingh van Seir, uyt Disan, Gen. 36.28. 1.Chron. 1.42.

Ararat, D. groot Armenien, daer de Arke Noë op het geberghte in den Suntvloedt rustede, Gen. 8.4. siet oock 2.Reg. 19.37. Ies. 37. vers 38. Ier. 51.27.

Aravna, Aranja, anders oock Ornan, een Iebusiter, hebbende eenen dorschvloer op den bergh Morija, dien David van hem kochte, om aldaer den Heere te offeren, ter tijt als de Engel het volck met pestilentie sloegh, ende daer de Tempel naderhant gebouwt is, siet 2.Sam. cap. 24. versen 16, 18, 20, etc. 1.Chron. 21. vers 18, etc. ende 22.1. 2.Chron. 3.1.

Arba, Kirjath-Arba, D. de stadt van Arba, die een reuse was geweest: naderhant is dese stadt Hebron genoemt, siet Genes. 23. vers 2. Ios. 14.15. ende 15.13.

Arbe, een viervoetigh gevogelte, ofte sprinckhaen, van Godt den Ioden toegelaten om te eten, Lev. 11.22. siet wijders, sprinckhaen.

Arbeyt, arbeyder, arbeyden. Siet oock daghlooner, huerlingh, loon, bevel ende leeringen van arbeyt, siet Gen. cap. 2. versen 5, 15. ende 3. versen 17, 18, 19, 23. Exod. 20.9. ende 34.21. Deut. 5.13. Psalm 104.23. ende 127.1, 2. ende 128.2. Prov. 6.6. ende 10.4, 5, 16. ende 12.11, 24, 27. ende 13.4, 11. ende 14. versen 4, 23. ende 16.26. ende 20.4. en 24.27. ende 28.19. ende 31.13, etc. Eccles. 2.22. ende 3.9. ende 4.8. ende 5.11. Ies. 17.11. ende 57.10. ende 65.23. Ierem. 12.13. ende 22.13. Hag. 1.11. ende 2. versen 5, 18. Exempelen van arbeyt, siet Gen. 4.2. ende 21. vers 32. ende 24.15, etc. ende 26.12. ende 29. versen 9, 20. ende 30.26, 29, 30. ende 31. versen 6, 38, etc. ende 34.5. ende 37. vers 12. ende 38.13. ende 39.1, etc. ende 46.32. Exod. 2.16. ende c. 3. vers 1. Ruth 2.7, 17. ende 3.2, etc.

Arbeyt, D. goet ende have door arbeyt verkregen, siet Psal. 78.46. ende 105.44. ende 109. vers 11. Prov. 5.10. Eccles. 2.10, 18, 19, 20, 21. Ies. cap. 45. vers 14. ende 55.2. ende 58.3. Ierem. 3.24. ende 20.5. Hos. 12. vers 9. Iob noemt sich selven, den arbeyt van Godts handen, Iob 10.3. Arbeyt, D. moeyte, verdriet, Psalm 90.10. Ies. 43. versen 23, 24. ende 53.11. Hab. 1.3. item, somtijts prediken, in ’t geestelicke arbeyden, siet Iesa. cap. 49. vers 4.

[fol. (†2)v]

Archeviters, een volck woonende in de plaetse van de wechghevoerde tien stammen, Ezr. 4.9.

Architer, Iosu. 6.2.

Arent. Desen vogel verboodt Godt Israël te eten, Levit. 11.13. Deut. 14.12. beschrijvingh des Arents, siet Iob 39.30, 31, 32, 33. ende wijders Prov. 40.17, 19. Ierem. 49. vers 16. Obad. vers 4. gelijckenissen ende figuerlicke reden, van den Arent, siet Exod. cap. 19. vers 4. Deut. 32.11, 12. 2.Sam. 1. vers 23. Iob cap. 9. vers 26. Psalm 103.5. Prov. 23.5. Iesa. 40.31. Ierem. 4.13. ende 48.40. ende 49.16, 22. Thren. 4.19. Ezech. 1.10. ende 17.3, 7. Dan. 4.33. Hose. 8.1. Obad. vers 4. Mich. 1.16. Habak. 1.8.

Argh, arghlistigh. Siet quaet, boos, listigh, bedrieghlick. Arghlistigheyt van des menschen herte, siet Ierem. 17.9.

Arghwaen, suspicie, yemanden qualick verdencken, siet exempelen 1.Sam. 22.8, 13. ende 24.10. ende 25.10. 2.Sam. 3.25. ende 10.3, etc. 1.Reg. cap. 18. vers 9, etc. 2.Reg. 5. vers 7. ende 6.12. ende 7.12. 2.Chron. 21.4. Esth. 7.8.

Aridai ende Arisai, twee van Hamans sonen, Esth. 9.9.

Ariël, dat is, Godts Leeuw, alsoo wert genoemt de brand-offers altaer, Iesa. 29.1, 2. siet oock Ezech. 43.15.

Arioch, Koningh van Ellasar by Abrahams tijt, Genes. 14.1, 9. een ander, Overste der Trauwanten by Nebucadnezar, Dan. cap. 2. versen 14, 15, 24, 25.

Arke, van Noach, ofte, Noë, siet van dese Genes. c. 6. vers 14. ende voorts tot cap. 8. vers 4, etc. tot aen het 20 vers.

Arke des verbonts, ofte, der getuygenisse. Wort Mosi van Godt bevolen te maken, Exod. 25. vers 10, etc. Wat daer in geleght zy, vers 16. ende cap. 40. vers 20. Deuter. cap. 10. vers 5. 1.Reg. 8.9. 2.Chron. 5.10. ende 6.11. sy wort gemaeckt, Exod. 37.1, etc. ’t Wetboeck wert geleyt aen hare zijde, Deut. 31.26. sy toogh voor de kinderen Israëls henen, Num. cap. 10. vers 33. Mosis woorden, als sy optrock, ende weder rustede, Num. 10.35, 36. wiese droegh, Deut. 31.9, 25. Iosu. 3.14, etc. sy treckt voor de kinderen Israëls henen door de Jordane, Iosu. cap. 3. vers 11, etc. ende 4. versen 7, 9, 10, 16, 18. wort rontom Jericho gedragen, ende de mueren der stadt vallen neder, Ios. 6.6, 8, 9, 11, 20. wort gebracht te Silo, daer Canaan wert uytgedeylt, Iosu. 18.1, etc. siet oock Iudic. 20.26. ende 21.12, 19, 21. 1.Sam. 1.3, etc. van daer in Israëls leger tegen de Philistijnen, 1.Sam. 4.3, etc. wort genomen van de Philistijnen ende gebracht in Dagons tempel, daerse wonder doet, 1.Sam. cap. 4. versen 11, 17, 19, 21, 22. ende 5. versen 1, 2, etc. komt weder te Beth-Semes, 1.Sam. 6.12, etc. van daer te Kirjath-Jearim, 1.Sam. 6. vers 21. ende 7. versen 1, 2. van daer in Davids stadt, 2.Sam. c. 6. versen 2, 12, 15, 17. ende 7.2. 1.Chron. 13.5, etc. 2.Chron. 1.4. was in Joabs leger voor Rabba, 2.Sam. 11.11. wort David na gedragen, als hij vluchtte voor Absalom, maer weder te Jerusalem gebracht, 2.Sam. cap. 15. vers 24, etc. sy wordt gebracht in Salomons tempel, 1.Reg. 8.1, etc. 2.Chron. 5. vers 2, etc. Siet wijders van de weerdigheyt der Arke, ende Godts bysondere tegenwoordigheyt boven deselve, Num. 10.35, 36. 1.Sam. 4. versen 21, 22. ende 6.20. 2.Sam. 6. vers 5. ende 7.18. 1.Chron. 13.8. 2.Chron. 6. vers 41. Psalm 24. vers 7, etc. ende 47.6. ende 68.25, 26. ende 78.61. ende 132. versen 3, 5. Thren. 2.1. van harer afschaffinge door Christi komste, siet Ierem. 3.16.

Arki, Arkiters, een sone, ende volck, afkomstigh van Canaan, Chams sone, Genes. 10.17.

Arm, lidt aen des menschen lichaem. siet eenige aenmerckelicke plaetsen daer van, Iob 31.22. Prov. 31.17. Iesa. 49.22. Ezech. 4.7. Hos. 7.15. ende 11.3. Zach. 11.17.

Arm, dat is, macht, gewelt, toeverlaet, hulp, regiment, krijghsheyr, heyl, van menschen, ende van Godt, menschelick gebruyckt, siet Exod. 6.5. ende 15.16. Deut. 4. vers 34. ende 5.15. ende 7.19. ende 9.29. ende 11. vers 2. ende 26.8. ende 33.27. 2.Reg. 17. vers 36. 2.Chron. 6.32. Psal. 44.4. ende 71. vers 18. ende 77.16. ende 79.11. ende 89. versen 11, 14, 22. ende 98.1. Ies. 9.19. ende 30. vers 30. ende 33.2. ende 40.10, 11. ende 48. vers 14. ende 51.5, 9. ende 52.10. ende 53. vers 1. ende 59.16. ende 62.8. ende 63.5. Ierem. 21.5. ende 48.25. Ezech. 17.9. ende 22.6. ende 30.21, 22, 24, 25. ende 31. vers 17. Dan. cap. 2. versen 32, 39. ende 11. versen 6, 15, 22, 31. Hos. 7.15. Zach. 11.17.

Arm, nootdruftigh, behoeftigh, elendigh, armoede. Exempelen van armoedt. Christus, Zach. 9.9. andere, soo vrome, als godtloose, siet Genes. 28.11. ende 32.10. Exod. 3.1. Iud. 6.4, 6. Ruth 2.2. 1.Reg. 17.10, 11. 2.Reg. 4.38. ende 6.2. Psalm 86.1. ende 109.22. Ier. 49.9, 10. Obad. versen 5, 6. Mal. 1.4. siet oock exempelen van verwoestinge, beroovinge, plunderinge, dierte, honger, etc. van waer de armoedt kome, siet Iob cap. 20. vers 15, etc. Prov. 6.11. ende 10. versen 3, 4. ende 13.18, 25. ende 20. vers 13. ende 22.2. ende 23.21. ende 24.34. en 28. vers 19. Hoe ’t arme lieden gaet, Prov. 10.15. ende 13.8. ende 14.20. ende 18. vers 23. ende 19.4, 7. ende 30.8, 9. Eccles. 9.13, etc. Menigerleije bevelen ende leeringen, den armen aengaende, siet Lev. 19.9, 10. ende 23. vers 22. ende 25.35. Deut. 15.4, 7, 11. Iob 29.12. ende 31.16. Psalm 113.7. ende 132.15. Prov. 13.7. ende 14.31. ende 17.5. ende 19.1. ende 21.13, 17. ende 28.3, 6, 27. ende 29.13. ende c. 31. versen 6, 7, 20. Eccles. 4.13, 14. Ier. 5.28. Ezech. 16.49. ende 22.29. Amos 2.6, 7. ende 8.6. Zeph. 3.12. Zach. 7.10. Van geestelicke arme, boetveerdige, siet Ies. 29.19. ende 41.17, 18, etc. siet oock nootdruftigh, behoeftigh, weldadigh, mildadigh, verdruckinge, ofte, onderdruckinge der armen, etc.

Armoni, Sauls sone uyt Rizpa, wort van de Gibeoniten opgehangen, 2.Sam. 21.8, 9.

Armringen, armgesmijde, armverciersel, braseletten, siet Genes. 24.22. Num. 31.50. 2.Sam. 1.10. Iesa. 3.20. figuerlicke reden, Ezech. 16.11.

Arnan, een van Davids nakomelingen, 1.Chro. cap. 3. vers 21.

Arnon, een beke, stroom ofte riviere tusschen de grenzen der Moabiten ende Amoriten: item, een stadt aldaer, van den selven naem, siet [kolom 2] Num. 21.13, 14, 15, 24, 26, 28. ende 22.36. Deut. 2.24, 36. ende 3.8, 12. ende 4.48. Iosu. 12.1, 2. ende 13.9, 16. Iudic. 11. versen 13, 18, 22. 2.Reg. 10.33. Iesa. 16. vers 2. Ierem. 48.20.

Arodi, Arod, een van Gads sonen, uyt welcken de Aroditers, Genes. 46.16. Num. 26.17.

Aroër, ofte, Haroher, een stadt tusschen de beke Arnon ende de Iordane, toebehoorende de kinderen Gads, Num. 32.34. Deut. 2.36. ende 3.12. ende 4.48. Ios. 12.2. ende 13. versen 9, 16. Iud. 11.26, 33. 1.Sam. 30.28. 2.Sam. 24.5. 2.Reg. 10.33. 1.Chron. 5. vers 8. Iesa. 17.2. Ierem. 48.19.

Arpa, Naomi soons wijf.

Arpad, Arphad, een stadt ende lant in Syrien, ingenomen van de Assyriers, 2.Reg. 18.34. ende 19.13. Iesa. 10. vers 9. ende 36.19. ende 37.13. Ierem. 49.23.

Arphacsad, een van Sems sonen, van welcken men meynt dat de Chaldeen afgekomen zijn, Genes. 10.22, 24. ende 11.10. 1.Chron. cap. 1. versen 17, 18, 24.

Arthasastha,Artaxerxes, Koningh van Persen, siet Ezr. 4.7, 11. ende 6.14. ende 7.1, 11, 12. ende 8.1. Nehem. 2.1. ende 13.6.

Aruboth, een deel des lants van Iuda. 1.Reg. cap. 4. vers 10.

Arvad, Arvadi, Arvaditers, nakomelingen van Canaan, Genes. 10.15, 18. 1.Chron. 1.16. Ezech. 27.8, 11.

Arza, Hofmeester van den Koningh Israëls, Ela, 1.Reg. 16.9.

Asa, een vroom Koningh van Iuda, vader van Iosaphat. siet van sijne regeeringe, 1.Reg. 15. vers 8. ende volgens tot vers 25. ende 2.Chron. capp. 14. 15. 16. Siet oock Ierem. 41.9.

Asahel, of, Asaël, Hasahel, Davids susters soon, Ioabs broeder, doorsteken van Abner, siet van hem 2.Sam. cap. 2. ende 23. vers 24. 1.Chron. 2.16. ende 27.7. item, een ander, een Levijt, 2.Chron. 17.8. noch een ander, vader van Ionathan, Ezr. 10.15.

Asaja, of, Hasaja, een van des Koninghs Iosie Officieren, siet 2.Reg. 22. versen 12, 14. ende 2.Chron. 34.20. een ander uyt de Babylonische gevangenisse weder gekomen, 1.Chron. c. 9. vers 5. item een van Simeons nakomelingen, 1.Chron. 4.36. een ander, een Merarijt, 1.Chron. 6.30. ende 15.6, 11.

Asan, ofte, Hasan, een stadt in Iuda, Ios. 15.42. oock in Simeon, Iosu. 19.7. 1.Chron. 4. vers 32. anders (na sommige) genoemt Chor-Asan, 1.Sam. 30.30. item eene van de steden der kinderen Aarons, 1.Chron. 6.59.

Asaph, vader van Hizkie Cancelier, 2.Reg. 18. versen 18, 37. Iesa. 36.3, 22. een ander, Houtvester des Koninghs Arthasastha, Neh. 2.8.

Asaph, een Opper-sanghmeester, ende Propheet by Davids tijt. Siet van desen, ende sijne nakomelingen, 1.Chron. 6.39. ende 9.15. ende 15.17, 19. ende 16.5, 7, 37. ende 25. versen 1, 2, 6, 9. ende 26.1. 2.Chron. 5.12. ende 20.14. ende 29.13, 30. ende 35.15. Ezr. 2.41. ende 3.10. Nehem. 7. vers 44. ende 12.46. siet voorts in den opschrift der volgende Psalmen, als 50. 73. 74. 75. 76. 77. 78. 79. 80. 81. 82. 83.

Asareël, Iehaleëls sone, 1.Chron. 4.16.

Asarhaddon, siet Esarhaddon.

Asaria, siet Azaria

Asasel, siet Azazel.

Asbel, Asbeliters, nakomelingen van Benjamin, Num. 26.38. 1.Chron. 8.1.

Asch, assche. Ordinantien van de assche der offerhanden, siet Exod. 27. vers 3. Levit. 1. vers 16. ende 4.12. ende 6.10. Aschdal, siet Ierem. 31.40. item van assche, 1.Reg. 13.5. ende 20.38. Assche op het hooft te sprengen, in der assche te sitten, sich in der assche te wentelen, was een teecken van rouwe ende vernederinge, siet 2.Sam. 13.19. Esth. 4.1, 3. Iob 2.8. ende 42.6. Iesa. 58.5. Ier. 6. vers 26. ende 25.34. Thren. 3.16. Ezech. 27. vers 30. Dan. 9.3. Ione 3.6. siet wijders rouwe bedrijven, treuren. figuerlicke reden, siet Genes. 18.27. Iob 13.12. ende 30.19. Psalm 102.10. ende 147.16. Iesa. 44. vers 20. Ezech. 28.18. Malach. 4.3.

Aschpenaz, Overste van Nebucadnezars kamerlingen, Dan. 1.3. ende in het volgende.

Aschuriten, siet 2.Sam. 2.9.

Asdod, Asotus, een stadt in der Philistijnen lant, toebehoorende den stam Iuda, siet Iosu. 11.22. ende 13.3. ende 15.46, 47. 1.Sam. cap. 5. versen 1, 3, 5, 6, 7. ende 6.17. 2.Chron. 26.6. Neh. 4.7. ende 13.23, 24. Iesa. 20.1. Ierem. 25.20. Amos 1.8. ende 3.9. Zeph. 2.4. Zach. 9.6.

Aseka, siet Azeka.

Aser, Ascher, een sone Iacobs, uyt Zilpa dienstmaeght van Lea: uyt welcken een van de twaelf stammen, de Aseriten, zijn voort gekomen, siet Genes. 30.12, 13. ende 35.26. ende 46.17. ende 49.20. Num. 1.13, 40. ende 2.27. ende 7. vers 72. ende 10.26. ende 13.13. ende 26.44, 47. Deut. 27.13. ende 33, 24. Iosu. 17. versen 7, 10. ende 19. versen 24, 31, 34. ende 21.6, 30. Iud. 1.31. ende 5.17. ende 7.23. 1.Reg. c. 4. vers 16. 1.Chron. 2.2. ende 6.62, 74. ende 7.30, 40. 2.Chron. 30.11. Ezech. 48.2, 3, 34.

Asima, een afgodt van Hamath, 2.Reg. 17.30.

Askelon, Ascalon, een stadt in der Philistijnen lant, ingenomen van den stam Iuda, siet Iudic. 1.18. ende 14.19. 1.Sam. 6.17. 2.Sam. 1.20. Ierem. 25.20. ende 47.5, 7. Amos 1.8. Zeph. 2.4, 7. Zach. 9.5.

Askenaz, een sone Gomers, des soons Iapheths, siet Genes. 10.3. 1.Chron. 1.6. Ierem. cap. 51. vers 27.

Asna, wiens kinderen mede optogen uyt Babel, Ezr. 2.50.

Asnath, dochter van Potiphera, Overste van On in Egypten, Iosephs wijf, moeder van Manasse ende Ephraim, Genes. cap. 41. versen 45, 50, etc. ende 46.20.

Asnappar, anders Esarhaddon, Ezr. 4.10.

Asnoth-Thabor, gehoorende tot de lantpale van Naphthali, Iosu. 19.34.

Asriël, Asriëliters, siet Num. 26.31. Ios. 17.2.

Assir, een sone (ofte toenaem) van den Koningh Iechonia, 1.Chron. 3.17. een ander, een Levijt, 1.Chron. 6.37.

Assur, Assyrien, Assyriers, die d’eerste Monarchie gesticht, Godts volck swaerlick geplaeght, ende de tien stammen uyt haer lant hebben wech gevoert, ende van de Babyloniers zijn t’onder gebracht ende uytgeroeyt, ende mede worden gehouden als een voorbeelt van de vyanden der Kercke des Nieuwen Testaments. Siet hier van dese aenmerckelicke [kolom 3] plaetsen, Gen. 10.22. Num. 24.22, 24. 2.Reg. 15. versen 19, 20, 29. ende 16.7, 8, 9. ende cap. 17. vers 3, etc. item versen 24, 25, 26. ende 18.13, etc. 1.Chron. 1.17. Psal. 83.9. Ies. 7.18. ende 8.7, 8. ende 10.5, 8, etc. item versen 16, 28, etc. ende versen 33, 34. ende cap. 14. vers 24, etc. ende 17.12, etc. ende 19.23, etc. ende 20.1, etc. ende 23.13. ende 30.27, etc. ende 31.4, etc. item versen 8, 9. ende 33.1, etc. item vers 21, etc. ende 52.4. Ierem. 2.18, 36. Ezech. 16.28. ende 23. versen 5, 6, 7, 9, 10, 12, 23. ende 27. vers 23. ende 31.3, etc. ende 32.22. Hos. 8. vers 9. ende 9.3. ende 11.5. ende 14.4. Ione. c. 3. Mich. 5.4, 5. ende 7.12. Nah. capp. 2. 3. Zephan. 2.13.

Assur, vader van Thekoa, 1.Chron. 2. vers 24. ende 4.5.

Assurim, Abrahams kints kint, uyt Ketura, Genes. 25.3.

Astharoth, Astheroth-Karnaim, Hastharoth, de naem eener stadt over de Iordane, ofte oock eene contreije, siet Genes. 14.5. Deut. 1.4. Iosu. 9.10. ende 12.4. ende 13.12, 31. 1.Chron. 6.71.

Astharoth, was oock een naem van afgoden der Zidoniers, ende Philistijnen, dien de kinderen van Israël somtijts mede gedient hebben, siet Iud. 2.13. ende 10.6. 1.Sam. 31. vers 10. ende 7.3, 4. ende c. 12. vers 10. ende 31.10. 2.Reg. 23.13. anders oock Asthoreth, 1.Reg. 11.5, 33.

Astheratiter, Hastheratiter,1.Chron. 11.44.

Asvath, Hasvath, een van Iaphets kinderen, 1.Chron. 7.33.

Atach, Hatach, een stadt in Iuda, 1.Sam. 30. vers 30.

Atara, Hatarah, Ierahmeëls wijf, 1.Chron. 2. vers 26.

Ataroth, Hataroth, Atroth-Addar, Atroth-Sophan, namen van steden ende plaetsen over de Iordane: item in Ephraim, Num. 32.3, 34. Iosu. 16.2, 5, 7. ende 18.13.

Ater, wiens kinderen uyt Babel mede optogen, Ezr. 2.16, 42. Nehem. 7.21, 45.

Athaja, woonde te Ierusalem, na de wederkomste uyt Babel, Nehem. 11.4.

Athlai, een van de gene die de Heydensche vrouwen lieten gaen, Ezr. 10.28.

Athalia, Achabs dochter, Iorams wijf, ende Ahasie moeder, een godtloose Koninginne in Iuda. siet van hare tyrannije ende doot, 2.Reg. cap. 11. ende 2.Chron. 22.10, etc. ende 23.12, 21.

Athalia, een mans naem, Ezr. 8.7.

Ava, daer Salmanassar volck van daen sondt, om in Israëls lant te woonen, 2.Reg. 17.24. anders Hivva, of, Ivva. cap. 18. vers 34. siet oock van Aviten, Deut. 2.23. ende de afgoden der Aviten, 2.Reg. 17.31.

Aven, alsoo noemt Godt de vermaerde stadt Bethel, (item, Beth-Aven,) van wegen de afgoderije, godtloosheyt ende ydelheyt, die aldaer gepleeght wiert, Hose. 10.8.

Avith, de stadt Hadads, des Koninghs in Edom, Genes. 36.35.

Avont, gestelt tegen den morgen, ende den dagh. Avont-tijt, als oock verscheydene geschiedenissen ende wetten, etc. in de welke des avonts wort gedacht, siet Genes. cap. 1. versen 5, 8, 13, 19, 23, 31. ende 8.11. ende 19. vers 1. ende 24.11. ende 29.23. ende 30. vers 16. ende 49.27. Exod. 12. versen 6, 18. ende 16.8, 12, 13. ende 18.13, 14. ende 29. versen 39, 41. ende 30.8. Levit. 11.24, 25, etc. ende 15.5. ende 22. vers 6. ende 23.5, 32. ende 24.3. Num. 9.3, 15, 21. ende 19.7, 8. ende 28.4, 8. Deut. 16.4, 6. ende 23.11. ende 28.67. Iosu. 5.10. ende 7.6. ende 8. vers 29. ende 10.26. Iudic. 19. versen 9, 16. ende 20.26. ende 21.2. Ruth. 2. vers 17. 1.Sam. 14.24. ende 17.16. ende 20.5. ende 30.17. 2.Sam. 1. vers 12. ende 11.13. 1.Reg. 17.6. ende 22.35. 1.Chron. 23.30. Iob 4.20. ende 7.4. Psal. 30.6. ende 55. vers 18. ende 59.7, 15. ende 90.6. ende 104. vers 23. Eccl. 11.6. Ies. 17.14. ende 38.12. Ier. 5.6. ende 6.4. Ezech. 12.7. ende 24. vers 18. ende 33.22. ende 46.2. Dan. 8. versen 14, 26. Zeph. 2.7. ende 3.3. Zach. 14.7.

Azanja, een Levijt, vader van Iosua, die ’t verbont met Godt mede verzegelde, Neh. 10.9.

Azareël, een van Davids krijghslieden ende helden, 1.Chron. 12. vers 6. item, een Levijt, cap. 25. vers 18.

Azaria, Zadoks sone, Opper-amptman by Salomo, siet 1.Reg. 4.2. een ander, Nathans sone, sijn opper-spijsmeester, vers 5.

Azaria, (anders genoemt Uzia, ofte, Uzzia, 2.Reg. 15.13, 30. 2.Chron. cap. 26.) sone van Amazia, vader van Iotham. Siet van desen 2.Reg. 14.21, etc. ende 15.1, etc. 2.Chron. 26.1, etc. wort om sijn roocken in den tempel met melaetsheyt gestraft, ende verstooten, 2.Reg. 15. vers 5. 2.Chron. 26. versen 16, 20, 21.

Azaria, Hoogepriester, ter tijt des Koninghs Azaria ofte Uzia, bestraft den Koningh, om dat hy in het heylighdom ingingh, ende roocken wilde, 2.Chron. 26.17, etc. siet oock van hem 2.Chron. 31.10, 13.

Azaria, sone van Oded, ofte, (Iddo, Jeddo) een Propheet ter tijt des Koninghs Asa, vermaent ende sterckt het volck van Iuda, 2.Chron. 15.1, etc. wort oock (als sijn vader) Oded genoemt, vers 8.

Azaria, Koningh van Iuda, Iorams sone, siet Achazia.

Azaria, een van Daniels metgesellen, siet Abed-Nego, alsoo hy in Babel wert vernoemt. siet oock andere van dien naem, Ezra 7. versen 1, 3. Neh. 3.23, 24. ende 7. vers 7. ende 8.8. 1.Chron. 2.8, 38, 39. ende 6.13, 14, 36. ende 9. vers 11. 2.Chron. 21.2. ende 23.1. ende 28.12. ende 29.12. Ierem. 43.2.

Azazel. Dit Hebreeusch woort houden sommige in de oversettingen; beteeckenende den bock, die men op den versoendagh liet wech gaen in de woestijne, Levit. 16.8, etc.

Azeka, Hazeka, een stadt in Iuda. Iosu. 10. versen 10, 11. ende 15.35. 1.Sam. 17.1. 1.Chron. 12.36. 2.Chron. 11.9. Neh. 11. vers 30. Ierem. 34.7.

Asel, Atsel, een van Sauls nakomelingen uyt Ionathan, 1.Chron. 8.37, 38. ende 9.43, 44.

Asem, Hatsem, een stadt in Simeons stam, Iosu. 19.3.

Azgad, wiens kinderen by menighte optogen met Zerubbabel uyt de Babylonische gevangenisse, Ezra 2.12. Nehem. 7.17.

Aziza, een van de gene, die de Heydensche vrouwen lieten gaen, Ezra 10.27. [kolom 4]

Azmaveth, Hazmaveth, een van Davids helden, 2.Sam. 23.31. 1.Chron. 12.3. een ander, 1.Chron. 8.36. ende 9. vers 42. siet oock 1.Chron. 27.25. item de naem eener plaetse, Ezra 2.24. Nehem. 12.29.

Azmon, Hatsmon, een van Canaans zuyder lantpalen, Numer. 34.4, 5.

Azuba, Hazuba, des Koninghs Iosaphats moeder, 1.Reg. 22.42. 2.Chron. 20.31. item Calebs huysvrouwe, 1.Chron. 2.18, 19.

Azur, Azzur, vader van den valschen Propheet Hananja, Ier. 28.1. item een ander, vader van den Vorst Iaazanja, Ezech. 11.1.

B.

BAal, of, Bahal, een gemeyne ende vermaerde naem der Heydensche afgoden, oock somtijts der selver voornaem, item somtijts een voornaem of toenaem van menschen, steden ende plaetsen. Balak voerde Bileam op Baals hooghten, om Israël te vloecken, Num. 22.41. De Israëliten hebben den Baal dickwils gedient, ende zijn daer over heftigh van Godt gescholden, ende swaerlick gestraft, ende zijn Baals altaren, afgodisch gereetschap, ende Priesters, dickwils door Godts bevel uytgeroeyt. siet van Baal-Peor, Numer. 25. versen 2, 3. Deut. 4. vers 3. Psalm 106.28. Hose. 9.10. van Baal-Berith, Iudic. 8.33. ende 9.4, 27, 46, etc. Van Baals in ’t gemeyn, Iud. 2.11, 13. ende 3.7. ende 6. versen 25, 27, 28, 30, 31, 32. ende 8. vers 33. ende 10.6. 1.Sam. 7. vers 4. ende 12.10. 1.Reg. 16.31, 32. ende 18.19, 21, 26, 27, 40. ende 22.54. 2.Reg. 10. versen 18, 26, 27, 28. ende 11.18. ende 21.3. ende 23.4, etc. Ier. 2.8, 23. ende 3.24. ende 11.13, 17. ende 12. vers 16. ende 19.5. ende 23.13. ende 32.35. Hose. 2.7, 12, 15, 16. ende 11. vers 2. ende 13.1. Zephan. 1.4.

Baal-hamon, daer Salomons wijngaert was, Cant. 8.11.

Baal-hanan, een Koningh van Edom, Gen. 36. vers 38.

Baal-hazor, daer Absalom sijnen broeder Ammon verraderlick liet vermoorden, 2.Sam. c. 13. versen 23, 28, 29.

Baalim-Juda, daer David de Arke van daen haelde, 2.Sam. 6.2.

Baalis, Bahalis, Bahelis, een Koningh der Ammoniten, beschickt dat de Vorst Gedalia verraderlick vermoort wort, siet Ierem. 40.14. ende 41.2, 15.

Paal-perazim, daer David de Philistijnen sloegh, 2.Sam. 5.20.

Baal-zebub, een afgodt van Ekron, 2.Reg. 1. versen 2, 3, 6.

Baal-zephon, by de legerplaetse der kinderen Israëls, Numer. 33.7.

Babel, Babylonien, Babyloniers, die de Assyrische Monarchie aen haer getrocken, ende tot den tijt van Cores ofte Cyrus toe behouden hebben, ende een voorbeelt geweest zijn van den Antichrist ende vyanden der kercke des Nieuwen Testaments. Siet oock Chaldeen, wanneer de stadt ende toren van Babel eerst gebouwt, waerom alsoo genoemt, ende wat sich daer by hebbe toegedragen, siet Gen. 10.10. ende 11.4, 5, 6, 7, 8, 9. Uyt Babel sendt de Koningh van Assyrien volck na Samaria, om in de steden der wechgevoerde tien stammen Israëls te woonen, 2.Reg. 17.24. Berodach Baladan sendt van Babel brieven ende geschencken aen den Koningh Hizkia, 2.Reg. 20.12. wat de Koningen van Babel aen de Koningen van Ierusalem, den tempel, de stadt, het lant ende volck van Iuda gedaen hebben, ende van de seventighjarige gevangenisse der Ioden in Babel, ende hare verlossinge uyt deselve, siet 2.Reg. capp. 24. 25. 2.Chron. cap. 36. versen 6, 7, 10, 17, etc. item versen 21, 22, 23. Ezra 1.1, etc. ende 2.1, etc. Psalm 137. Ierem. 25.11, 12. ende c. 29. versen 1, 2, 10, etc. ende 32.2, etc. ende 39. vers 1, etc. ende 52. vers 4, etc. Ezech. 1.2. ende c. 24. vers 2. ende 33.21. ende 40.1. Dan. 1.1, 2. Verscheydene prophetien van Babels groote macht, krijghs-tochten, overheeringe van landen ende lieden, rijckdom, pracht ende hooghmoedt, onverzadelicke gierigheyt, afgoderije, tooverije, grouwelicke tyrannije, mitsgaders haren eyndelicken ende schrickelicken ondergangh, ende de verlossinge van Godts volck uyt hare hant, siet Iesa. cap. 13. ende 14. versen 1, 3, 4, 21, etc. ende 21.1, etc. tot aen vers 10. ende cap. 25. vers 1, etc. ende c. 26. ende 27.13. ende 29. vers 1, etc. ende 30.18, etc. ende 43.1, etc. ende vers 14, etc. ende 46.3, etc. ende 47.1. ende 48.14, 20. ende 52. vers 1, etc. item vers 7, etc. ende 65.8, etc. Ier. 4.5, etc. ende 5.15, 16. ende 6.11, 22, 23. ende 9.16. ende 13.17, etc. ende 20.4. ende 25.8, etc. ende c. 27. ende 30.3, 7, etc. ende 34.21, 22. ende capp. 50. 51. Ezech. 21.1, etc. item vers 23, etc. ende 23.15, 17, 22, etc. Dan. 2. versen 37, 38. ende capp. 3. 4. 5. ende 7.4. Mich. 4.10.

Bachurim, Bahurim, een stadt of plaetse in Benjamin, daer Simei David vloeckte, als hy voor Absalom vluchte, siet 2.Sam. 3. vers 16. ende 16.5. ende 19.16.

Back, waterback, cistren, bornput, siet Exod. cap. 21. vers 33. Levit. 11.36. Deut. 6.11. 1.Sam. 13.6. ende 19.22. 2.Sam. 3.26. ende 23.15, 16, 20. 2.Reg. 10.14. ende 18. vers 31. 2.Chron. 26.10. Nehem. 9.25. Iesa. 36.16. figuerlicke reden, siet Prov. 5. vers 15. Ierem. 2.13.

Backen, geback, backer, backers werck, siet Gen. 18.6. ende 19.3. ende 40.2, 16, 17. Exod. 12. vers 39. Levit. cap. 2. vers 4, etc. 1.Sam. 8.13. 1.Reg. 17.13. Ier. 7.18. ende 37.21. ende 44.19. Ezech. 4.9, 12, 15. Siet oock koecken, broot, koken, etc. figuerlicke reden van back-oven, ende backer, siet Iesa. 31.9. Hose. 7.4, 6.

Backtanden, siet Psal. 58.7. Prov. 30. vers 14. Ioël 1.6.

Baden, siet Exod. 2.5. Ruth 3.3. ende van ceremoniael baden, Levit. c. 15. verbloemde reden, siet Ezech. 23.40. Siet wijders den tijtel, wasschen.

Baëna, Baana, Bahana, een van Isboseths Oversten, vermoort sijnen eygenen heere, ende wort met sijnen broeder van David opgehangen, 2.Sam. 4.2, 5, etc.

Baermoeder, siet Exod. 13.2. Prov. 30.15, 16. Iesa. 66.9. Ezech. 20.26. Hose. 9.14. gelijckenissen, siet Iob 38.8. Iesa. 46.3. Hose. 13.13.

[fol. (†3)r]

Baert. Van melaetsheyt in den baert, siet Levit. cap. 13. vers 29, etc. ende 14.9. van de hoecken des baerts, Levit. 19.27. ende 21.5. siet wijders 1.Sam. 21.13. 2.Sam. 10.4. ende 20.9, 10. Ezr. 9.3. Psalm 133.2. Iesa. 15.2. Ierem. 41.5. ende 48.37. Ezech. 5.1.

Baësa, Bahesa, een godtloos Koningh Israëls. siet van desen, ende prophetie des Propheten Iehu tegen hem ende sijn huys, met de vervullinge der selver, 1.Reg. 15. versen 33, 34. ende c. 16. versen 1, etc. ende versen 11, 12, 13. 2.Chron. 16.1, etc.

Bal, siet gelijckenissen van eenen bal genomen, Iesa. 22.18. ende 29.3.

Balak, der Moabiten Koningh, ontbiedt Bileam, om Israël te vloecken, maer Godt verandert het in eenen heerlicken zegen, siet Num. capp. 22. 23. Ios. 24.9, 10. ende wijders van desen Iudic. 11.25. Mich. 6.5.

Balcken, in Salomons tempel, 1.Reg. 6.9. in Salomons huys, 1.Reg. 7.6. figuerlicke redenen, siet Cant. 1.17. Habak. 2.11.

Balsem, siet Gen. 37. vers 25. ende 43.11. Ierem. 8. vers 22 ende 46.11. ende 51.8. Ezech. 27.17. balsemen der doode lichamen, siet Genes. 50.2, 3. siet oock olie, specerije, begraefnisse.

Balthasar, soeckt Belsazar.

Bamoth, een legerplaetse der kinderen Israëls, Numer. 21.19, 20.

Ban, bannen, verbannen. Siet van allerley verbannen, Exod. 22.20. Levit. 27.21, 28, 29. Num. 18.14. ende 21.3. Deut. 2. vers 34. ende 3.6. ende 7.2. ende 13. versen 15, 17. ende 20.17. Iosu. 2. vers 10. ende cap. 6. versen 17, 18, 19, 21. ende 7.1, etc. ende 8.26. ende 10.1, 28, 35, 37, 39, 40. ende cap. 11. versen 11, 12, 20, 21. Iud. 21.11. 1.Sam. 15. versen 3, 9, 15, 17, 20, 21. 1.Reg. 9. vers 21. ende 20 42. 2.Reg. 19.11. 1.Chron. 2.7. ende 4.41. 2.Chron. 20.23. ende 32.14. Ezr. 10.7, 8. Iesa. 11.15. ende 34.2, 5. ende 37.11. ende 43.28. Ierem. 25.9. ende 50.21, 26. ende 51.3. Ezech. c. 26. versen 5, 14. ende 44.29. Dan. 11. vers 44. Mich. 4.13. Zach. 14.11. Malach. 4.6.

Bancket, siet maeltijt, gastmael. Leetbancket, rouwmaeltijt, siet Ier. 16.5. Amos 6.7.

Banden, siet binden.

Bane, soeckt padt, strate, wegh.

Bange zijn, bangigheyt, anghst, druck, benauwtheyt. Siet exempelen ende spreucken van bangigheyt ende anghst der vromen, ende godtloosen, maer op verscheydene wijse, Genes. 32.7. ende 42.21. Exod. 14.10. 1.Sam. 28.5, 15. ende 30.6. ende 31.3, etc. 2.Sam. 24.14. Iob 30.25. Psalm 6.4. ende 18.46. (oock 2.Sam. 22.46.) ende 22. vers 12. ende 25.17. ende 31.10, ende 55. vers 5. ende 69.2, 3, 15, 16, 18. ende 71.20. ende 102.3. ende 107. versen 6, 13, 19, 28. ende 116.3. ende 118.5. ende 119.143. ende 129.1, 2. ende 138.7. ende 143.12. Prov. 1.26, 27. Iesa. 5.30. ende 8.21, 22. ende 13.7, 8, 10. ende 19.1. ende 21.3, 4. ende 26.18. ende 29.2. ende 30.6, 16, 20. ende 51.13. ende 53.8. ende c. 61. vers 3. ende 63.9. Ierem. 6.24. ende 10. vers 18. ende 19.9. ende 30.6. 7, 16. ende 49.24. ende 50.43. Thren. 1.3, 20. Ezech. 30.16. Amos 6.14. Ione. 2.2. Zeph. 1.14, 15, 17. Zach. 9.5. figuerlicke reden, siet Psalm 77. vers 17. ende 97.4. Zach. 10.11.

Baniere, standaert, vaendel, vane, Num. c. 2. versen 2, 3, 10, 25, etc. Ios. 8.18. Psalm 20. vers 6. ende 60.6. Ies. 13.2. Ier. 4.6, 21. ende 50.2. ende 51.12, 27. figuerlicke reden ende gelijckenissen, siet Exod. 17. vers 15. Cant. 5.10. ende 6. 4, 10. Iesa. 5. vers 26. ende 10.18. ende 11.10, 12. ende 18.3. ende 30.17. ende 31. vers 9. ende 49.22. ende 62.10.

Barak, uyt den stam Naphtali, Richter in Israël met Debora, slaet den Sisera, ende singht Gode eenen lofsangh, siet Iudic. 4. vers 6, etc. ende 5.1, etc.

Baren, siet geboorte, geboren worden. Gelijckenissen genomen van baren, ende smerten der barende vrouwen, siet Iob 15. vers 35. Psalm 7.15. ende 48. vers 7. ende 58.9. Ies. 13.8. ende 21.3. ende 23.4. ende 26. versen 17, 18. ende 37.3. ende 42. vers 14. ende 45.10. ende 54.1. ende 59.4. ende 66. versen 7, 8, 9. Ierem. 4. vers 31. ende 6.24. ende 15.9. ende 30.6. ende 49.24. ende 50. vers 43. Ezech. 16.3, 4, etc. Hose. 13.13. Mich. 4.9, 10. ende 5.2. Zeph. 2.1, 2. Exempelen van vrouwen, die in het kinderbaren gestorven zijn, siet Genes. 35.16, etc. 1.Sam. 4.19, etc.

Baren, waterbaren, zeebaren, golven, siet 2.Sam. 22. vers 5. Psalm 42.8. ende 88. vers 8. ende 93.4. Ione. 2.3. ende siet wijders water.

Barmhertigheyt, erbarminge, siet oock ontferminge, goedertierenheyt, liefde, medelijden, weldadigheyt. Exempelen van barmhertigheyt, siet 1.Sam. 30.11, 12. 2.Chron. 28. vers 15. Iob 31.16, etc. barmhertigheyt der menschen wort van Godt gebeden ende gegeven, Gen. 43.14. 1.Reg. 8.50. 2.Chron. 30. vers 9. Ezr. 7.28. Neh. 1.11. Psalm 106. vers 46. Ier. 42.12. Dan. 1.9. bevel van barmhertigheyt, Zach. 7.9. barmhertigheyt des godtloosen, Prov. 12. vers 10. Van Godts barmhertigheyt ende ontferminge, siet Exod. cap. 33. vers 19. ende 34.6. Deut. 4.31. Neh. 9.17, 31. Psalm 51.3. ende 77.10. ende 78.38. ende 79.8. ende 102. vers 14. ende 103.4, 8, 13. ende 111.4. ende 112.4. ende 119.77, 156. ende 145.8, 9. Ies. 14.1. ende 23.17. ende 27.11. ende 30. vers 18. ende 54.7, 8. ende 63.7, 15. Thren. c. 3. versen 22, 23, 32, 33. Dan. 9.9, 18. Hos. 2.18. ende 14.4. Ioël 2.13. Ione. c. 4. vers 2. Mich. 7.19. Habak. 3.2. Zach. 1.16.

Barvoets, ongeschoeyt, siet 2.Sam. 15.30. Iesa. 20.2, 3, 4. Ierem. 2.25.

Baruch, des Propheten Ieremie schrijver, siet van desen Ierem. 32.12, etc. ende cap. 36. versen 4, 10, 14, etc. ende 43.3. ende cap. 45.

Barzillai, een Gileaditer, een getrouwe vrient van David, dien hy sonderlinge weldadigheyt bewees, als hy voor Absalom gevlucht was. Siet van desen 2.Sam. 17. vers 27, etc. ende 19.31, etc. 1.Reg. 2.7. Ezr. 2.61. Nehem. 7.63. van eenen anderen Barzillai, siet 2.Sam. 21.8.

Basan, een bergh ofte geberghte over de Iordane, met seer vette landouwen ende weyden, daer Og te voren Koningh was, maer is van [kolom 2] Mose den kinderen Gads, Rubens, ende half Manasse ter erffenisse gegeven. Siet hier van Num. cap. 21. vers 33. ende 32.33. Deut. 32.14. Psalm 68.16. Iesa. 2.13. ende 33.9. Ierem. 22. vers 20. ende 50.19. Ezech. 27.6. Nah. 1.4. figuerlicke reden, siet Psalm 22.13. ende 68.23. Iesa. 2.13. Amos 4.1. Mich. 7.14. Zach. 11.2.

Basiliscus, siet Prov. 23.32. Iesa. c. 11. vers 8. ende 14.29. ende 59.5. Ierem. 8.17.

Basmath, eene Hethitische, Esaus wijf, anders genoemt Ada, Genes. 26.34. ende 36.2. een’ andre, Ismaëls dochter, oock Esaus wijf, Genes. 36.3.

Bastaerd, on-echtelick geboren, siet Deut. 23.2. Iudic. 11.1. Zach. 9.6. siet wijders hoerkinderen, figuerlicke reden van bastaerd-wijnrancken, siet Ierem. 2.21.

Basuyne, gebruyck der basuynen, blasen der basuyne, siet Exod. 19.16, 19. ende 20.18. Iud. 7.16. 1.Chron. 15.28. 2.Chron. 15. vers 14. Nehem. 4.18, 20. Psalm 81.4. ende 98.6. ende 150.3. Ierem. 4.19, 21. ende 6.1. ende 42.14. ende c. 51. vers 27. Ezech. c. 7. vers 14. Hose. 5.8. ende 8.1. Joël 2.1, 15, Amos 2.2. Zeph. 1.14, 16. Feest der basuynen, siet feest. Gelijckenissen genomen van de basuynen, siet Iesa. 27.13. ende 58.1. Ierem. 6.17. Amos 3. vers 6. Zach. 9.14.

Bath, sekere mate van natte waeren, siet 1.Reg. cap. 7. versen 26, 38. 2.Chron. 4.5. Iesa. 5. vers 10. Ezech. 45.10, 11, 14.

Bathzeba, Uriae wijf, wort van David beslapen, na Urie doot getrouwt, ende bekomt Salomo, 2.Sam. cap. 11. siet wijders 1.Reg. 1. vers 11, etc. ende 2.19, etc. item Prov. 31. vers 1, etc.

Bebai, wiens nakomelingen mede optrocken uyt de Babylonische gevangenisse, siet Ezr. 2.11. ende 8.11. ende 10.28. Nehem. 7.16.

Becher, Becheriten, uyt Ephraim, Numer. 26. vers 35. item uyt Benjamin, Genes. 46.21. 1.Chron. 7.6.

Beck op doen, siet Iesa. 10.14.

Becken, sprenghbecken, wijnbecken, siet Exod. c. 38. vers 3. 2.Sam. 17.28. 1.Reg. 7.50. 2.Chron. 4.8. Ezr. 1.9. Iesa. 22.23, 24. Amos 6.6. Zach. 14.20.

Bedde, leger, bedtstede, bedtstonde, beddewerck, siet Deut. 3.11. 2.Sam. c. 17. vers 27, etc. 1.Reg. 17.19, etc. 2.Reg. 1. versen 4, 6, 16. ende 4.10, 34, 35. 2.Chron. 16.14. Esth. 1. vers 6. ende 7.8. Iob 7.13. Psalm 6.7. ende 41.4. ende 132.3. ende 139. vers 8. Prov. 7.16. Cant. 3.9, 10. Amos 3.12. ende 6.4. gelijckenissen ende figuerlicke redenen, siet Cant. cap. 1. vers 16. ende 3.7. Iesa. 28.20. ende 57.2, 7, 8. Ezech. 23. versen 41, 42. siet wijders leger.

Bedelen, broot bidden ofte soecken, etc. siet Psalm 37. vers 25. ende 109.10. siet wijders armoedt, nootdruftigheyt, etc.

Bedriegen, bedrogh, listigheyt, arghlistige practijcken, behendigheyt. Exempelen van menigerley bedrogh, siet Genes. 3.13. ende 27. versen 5, 35. ende 29.23. ende 30.37, 42. ende 34.13, etc. ende 37.31, etc. ende 38. vers 14, etc. ende 39.16. ende 42.7, etc. ende 43.7. ende 44.1, etc. ende 49,17. Exod. c. 1. vers 8, etc. (ende Psalm 105.25.) ende 12.35. Iosu. 2.4, etc. ende 8.4, 15. ende 9.4, etc. Iudic. 3.19, etc. ende 4.18. ende 21.20, etc. 1.Sam. 18.19, etc. ende 19. versen 13, 14. ende 21.13, 14. (ende Psalm 56. vers 1.) ende 23.22. ende 27.10. ende 28.2. 2.Sam. 13.3, 5, etc. ende 14.2, etc. ende 15. vers 2, etc. ende 17.7, etc. 1.Reg. 13.18, etc. ende 14.2, etc. 2.Reg. 6.19, 20. ende 10. vers 18, etc. Nehem. 4.11. ende 6.2, etc. item versen 10, 13. siet wijders Godts wet, leeringen, bestraffingen ende straffen, etc. van bedriegen, Levit. 19.13. Iob 5. versen 12, 13. ende 13.7. ende 15.35. ende 31. versen 4, 5. Psalm 5.10. ende 7.15, 16. ende 9.16. ende 10.7, 9. ende 12.3. ende 26.4. ende 28. vers 3. ende 32.2. ende 38.13. ende 55.12. ende 64.7. ende 72.14. ende 101. vers 7. ende 109.2. ende 119.118. ende 120.2. ende 144.11. Prov. 12. versen 6, 17, 20, 27. ende 20.17. Iesa. 28. vers 15. ende 53.9. Ierem. 5. vers 27. ende 9.4, 6. ende 17.9. Ezech. 22.29. Dan. 6.4, etc. ende 8.23, 25. ende 11.23. Hos. 12.1, 8. Amos 8. vers 5. Mich. 6.12. Zeph. 1.9. ende 3.13.

Bedroeven, siet droeffenisse, droevigh zijn, treuren.

Bedruckt, siet cruys.

Beelt, beelt Godes, gelijckenisse Godes, Gen. cap. 1. vers 27. ende 5.1. afgodische beelden, gesnedene, gegotene beelden, opgerechte beelden, huysbeelden. etc. worden dickwils vermeldt, maer seer scherp verboden, verfoeyt, bespott, na Godts bevel afgeschaft, uytgeroeyt, siet Genes. 31.19, 30. ende 35.2, 4. Exod. 20.4, 5, 23. ende 34.13, 17. Lev. 19. vers 4. ende 26.1, 30. Deut. 4, vers 15, etc. ende 7.5, 25. ende 16.21. ende 27.15. ende 29.17. ende 32.16. 2.Sam. 12.21. 2.Sam. 5.21. 1.Reg. 15.12. ende 21.26. 2.Reg. 17.12. ende 21.11. ende 23.13, 24. 2.Chron. 15. vers 8. Iesa. 40.18, 19, 20, 25. ende 41.29. ende 46.5. ende 48.5. Ier. 8. vers 19. ende 10.3, etc. Ezech. 7. vers 20. ende 8.3, 10, etc. siet afgoderije, afgoden.

Michal leyde een beelt in het bedde, in Davids plaetse, als of hy kranck lagh, 1.Sam. 19.13.

Spreucken by gelijckenisse van beelden genomen, siet Psalm 39.7. ende 73.20.

Been, beenderen, gebeente, doode beenderen, siet Genes. 2.23. ende 29.14. ende 50.25. Exod. 12.46. ende 13.19. Num. 9. vers 12. ende 19.16. ende 24.8. Iosu. 24. vers 32. Iudic. 9.2. ende 19.29. 1.Sam. 31.13. 2.Sam. 19. versen 12, 13. ende 21.13, 14. 1.Reg. 13.2. 2.Reg 13.21. ende c. 23. versen 14, 16, 17, 18, 20. Iob 2.5. ende 4. vers 14. ende 10.11. ende 19.20. ende 30. versen 17, 30. Psalm 6.3. ende 22.15, 17, 18. ende 31.11. ende 32.3. ende 34. vers 21. ende 35.10. ende 38.4. ende 42.11. ende 51. vers 10. ende 53.6. ende 102.4, 6. ende 139. vers 15. ende 141.7. Prov. 3.7, 8. ende 17. vers 22. Iesa. 38.13. ende 58. versen 10, 11. ende 66.14. Ierem. 8.1, 2. ende 23.9. Thren. 1.13. ende 3.4. Ezech. 6. vers 5. ende 32.27. ende 39.15. Amos 6.9, 10.

Gelijckenissen, afbeeeldingen, siet Eccles. 11. vers 5. Ezech. 37.1, etc. Mich. 3.2, 3.

Beër, een plaetse in de woestijne, daer de kinderen Israëls eenen waterput groeven, Num. cap. 21. versen 16, 17, 18. [kolom 3]

Beëroth, Beërothiter, 2.Sam. 4.2, 3.

Beesten, onvernuftige dieren, vee, bestiael, veehandel. Van de scheppinge, onderhoudinge, allerleije toevallen, besittinge, beroovinge, gebruyck, wetten ofte ordinantien, etc. van beesten ende vee, siet Genes. 1. vers 24, etc. ende 4.20. ende 7.2. ende 13. vers 5, etc. ende 26.14, 20. ende 27.3, 4. ende 29.2, 3. ende 30.26, etc. Exod. 22.19. ende 23.4. Levit. 18. vers 23. ende 19.19. ende 27.9. Num. 32.1, etc. Deut. 22.1. ende 48.4. 1.Reg. 4.23, 33. ende 18.5. 2.Reg. 3.4. 1.Chron. 4.39, 40, 41. 2.Chron. 26.10. ende 32.28, 29. Iob 1.3. ende 12. vers 7. Psalm 8.7, 8, 9. ende 36.7. ende 50.10. ende 104.14. ende 147.9. ende 148.10. Prov. 12.10. Eccles. 2.7. Iesa. 13.20. ende 30.23. Ierem. 9. vers 10. ende 12.4. ende 49.32. Ezech. 32.13. ende 36.11. ende 38.12. Ioël 1.18. Ione. 4. vers 11. Mich. 2.12. Zeph. 1.3. Hagg. 1.11. gelijckenissen ende figuerlicke reden, siet Iob cap. 18. vers 3. Psalm 32.9. ende 49.13. ende 73.22. ende 92.7. ende 94. vers 8. Eccles. 3.18, etc. Iesa. 63.14. Dan. 4. versen 32, 33. siet wijders dieren, vee.

Begeeren, begeerte. Godts wet van begeeren, siet Exod. 20.17. Deut. 5.21. Leeringen van begeerten der vromen ende godtloosen, siet Psalm 38.10. ende 112.10. ende 140. vers 9. Prov. 10.24. ende 13.19. ende 21. vers 26. ende 23.1, 2, 3. Cant. 7. vers 10. Zeph. 2.1. siet wijders lust, sich laten gelusten, lust hebben, wenschen.

Beginnen, aenvangen, begin, beginsel, siet Genes. 1.1. ende 49.3. Deut. 21. vers 17. Iob 40.14. Psalm 78.51. ende 111.10. Prov. 1. vers 7. ende 4.7. ende 8.22, 23. ende 9.10. Eccles. 7.8. Mich. 1.13.

Begraven, begraefnisse der dooden, niet begraven, siet Genes. cap. 23. ende 25.10. ende 35. versen 8, 19, 20, 29. ende 47.29, 30. ende 49. versen 29, 31. ende 50.5, 13. Num. 11.34. ende 20.1. Deut. 21.22. ende 34.6. Ios. 24. versen 30, 32, 33. Iudic. 8.32. ende 10.2, 5. ende 12.7, 10, 12, 15. ende 16.31. 1.Sam. 25. vers 1. ende 31.13. 2.Sam. 3.32. ende 17. vers 23. ende 18.17. ende 21. vers 12, etc. 1.Reg. 2.10. ende 11.43. ende 13.29, 30, 31. ende 14.13, 18, 31. ende 15.8, 24. ende 16. vers 28. ende 22. versen 37, 51. 2.Reg. 8. vers 24. ende 9.28, 34, etc. ende 10. vers 35. ende 12.21. ende 13.9, 13. ende 14.16, 20. ende 15.7, 38. ende 16.20. ende 21.18, 26. ende 23.30. 2.Chron. 16.14. ende c. 21. versen 19, 20. ende 24.16. ende 26. vers 23. ende 28.27. ende 32.33. ende 35. vers 24. Psalm 79.3. Iesa. 14.19, 20. Ierem. 7. vers 32. ende 14.16. ende 16.4. ende 19. vers 11. ende 22.19. ende 25.33. ende 26. vers 23. Ezech 39.11, 12, etc.

Behagen, gevallen, gelieven, welgevallen, welbehagen, etc. van Godts behagen ende welgevallen, siet Psalm 115.3. ende 135.6. ende 147.10, 11. Ezech. 18.23, 32. ende 33. vers 11. Hagg. 1.8. Mal. 1.10. ende 2.17. siet wijders welgevallen, welbehagen, lust.

Behemoth, een seer groot beest, als een elephant, siet Iob 40.10, etc.

Behoeden, ofte bewaren. Van Godts behoeden ende bewaren, siet Genes. 28. versen 15, 20. Num. 6.24. Iob 7. vers 20. ende 29.2. Psalm 121.7, 8. ende 127.1. ende 140.2, 5. ende 145.20. ende 146.9. Prov. 3.21, 26. Iesa. 42.6. ende 49.8. siet oock hoeden, waken, wacht houden.

Behouden, behoudenisse. Aengaende Godts behoudenisse, siet verlossen, saligheyt, saligh maken.

Bejegenen, siet gemoeten, ontmoeten, te gemoete komen, gaen, wedervaren.

Beke, beecksken, waterbeke, stroom, riviere. Van de beken Iabbok, Arnon, Kidron, Kison, Zered, Crith, Gihon, Gaas, Besor, Sorek, Sichor, etc. siet elck op sijn plaetse, ende wijders Iob 28. versen 4, 10, 11. Psalm 78.16, 20. Eccl. 1.7. Ies. 19.6, 7, 8. ende 57.5, 6. Ioël 1.20. item gelijckenissen, Iob 6.15, etc. Psalm 1.3. ende 36. vers 9. ende 65.10. ende 74.15. ende 119.136. Prov. 21.1. Iesa. 11.15. ende 30. vers 25. ende 32.2. ende 33.21. ende 34.9. ende 44. versen 3, 4. ende 66.12. Ier. 31.9. Thren. 2. vers 18. ende 3.48. Ezech. 31.4. ende 34.13.

Bekeeren, sich tot Godt bekeeren, weder keeren, omkeeren, oprecht berouw van sonden hebben, ende sich beteren, sijne wegen goet maken. Vermaningen tot bekeeringe, siet 2.Chron. 24.19. Prov. 1.23. Iesa. 1.16. ende 21.12. ende 44.22. ende 55.7. Ier. 3. versen 7, 12, 13, 14, 22. ende 4.1. ende 7.3, etc. ende 18.11. ende 25.5. ende c. 26. vers 13. Ezech. 3.19. ende 18.30, etc. ende c. 33. vers 11, etc. Hose. 6. vers 1. ende 14.2, etc. Ioël 2.12, 13. Ione. 3.8. Amos 4.12. Zeph. 2.1, etc. Zach. 1.2, etc. Mal. 3.7. Prophetien van de bekeeringe der Ioden, Deut. 30.2, 8. Iesa. 10.21, 22. ende 59. vers 20. siet oock Hos. 3.5. ende 5.15. van de bekeeringe der Heydenen, Iesa. 19.22, etc. siet Heydenen.

Vrucht ende nuttigheyt der bekeeringe. Lev. 5. versen 5, 6. Deut. cap. 4. versen 29, 31. ende 30. versen 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10. 1.Sam. 7.3. 1.Reg. 8.33, 34, 35, 37, 47, 48. 2.Chron. 7. vers 14. ende 15.4. ende 20.9. ende 34.26. Nehem. 1.9. ende 9.27, 28. Iob 8.5, 6. ende 22.23. Psalm 32.5, 6. Prov. 28.13. Iesa. 1.16, 17, 18. ende 30.18. ende 31.6. ende 45.22. ende 46.8. ende 55.7. ende 59. vers 20. en 61.1, 2. Ier. 3.1, 10, 12, 14, 17, 22. ende 4.1, 14. ende 7.3. ende 12.15. ende 18. versen 8, 11. ende 26.13. ende 29.12. ende 31. versen 18, 20. ende 36.3. Thren. 3. vers 40. Ezech. 14.6. ende 18. versen 9, 21, 27, 31, 32. ende 33.11, 14, 19. ende 43.9. Dan. 4.27. Hos. 3.5. ende 6.1. ende 10.12. ende 12.7. ende 14.2, 3, 5. Ioël. 2.12, 13, 14, 18, 19. Amos 5.4, 6, 14. Ione 3.9, 10. Mich. 7. versen 16, 18, 19. Zach. 1. vers 3. Malach. 3. versen 7, 16, 17. ende 4.2, 3.

Godt werckt de bekeeringe door het middel van sijn woort, kruys ende tegenspoet, ende door de kracht sijns H. Geestes, Deut. 32. vers 6. Psalm 51. vers 12. Iesa. 29.23. ende 49.5. Ierem. 24.7. ende 31.18. ende 32.39, 40. Ezech. 11.19, 20. ende cap. 36. versen 26, 27. Zach. 12.10. siet het contrarie, Iesa. 6.10. Ezech. 13.22.

Exempelen van de gene die haer bekeert, ende niet recht, ofte gantsch niet bekeert hebben, siet Genes. 38.26. 2.Sam. 12.13. ende 24. [kolom 4] vers 10. 1.Reg. 21.27, etc. 2.Reg. 23.25. 2.Chron. 32. vers 26. ende 33.13, 15, 16. Ezr. 10.2, etc. Nehem. 9.1, etc. Iob 42.6. Psalm 78.34. Iesa. 10.21, 22. ende 19. vers 22. ende 59.20. Ier. 24.7. ende 26. vers 3. ende 31.19. Hose. 3.5. ende 6.1. Amos 4.6, 7, 8, 9, 10, 11. Ione. 3.5, etc.

Bekentenisse, ofte, belijdenisse der sonden voor de menschen, siet exempelen, Genes. 38. vers 26. ende 42.21, 22. ende 44.16. ende 50.17. Ios. 7.19, 20, 21. Iud. 17.2. 1.Sam. 15. versen 24, 30. ende 24.18, etc. ende 26.21. 2.Sam. 12.13. ende 19.19, 20. ende 24.10. Ezr. 10.2, 13, 19.

Bekentenisse der sonden voor Godt, siet exempelen, Iud. 2.4, 5. Ezr. 9.6, etc. Neh. 1.6, etc. ende 9.1, etc. Iob 7.20, 21. ende 31.33. ende 42.1, etc. Psalm 32.3, 4, 5. ende 38. versen 4, 5, 6, 19. ende 51.5, 6, 7. ende 73.versen 21, 22. ende 106.6 ende 119.67, 176. Ies. 59.12, etc. Ier. 3.24, 25. ende 8.14. ende 14.7, 20. Thren. 1.8, etc. ende 2.14. ende 3.42. ende 4.13, etc. ende 5. vers 7. Dan. 9.4, etc. vrucht van de rechte bekentenisse der sonden, siet Prov. 28.13.

Van bekentenisse des geloofs, ofte der religie, siet belijdenisse.

Beker, kop, kelck, siet Genes. 40.11, 13, 21. ende 44.2. 5, 12. 2.Sam. 12.3. Ezr. 1.10. Psalm 116.13. Ier. 16.7. ende 35.5. gelijckenissen ende figuerlicke redenen, siet Psalm 11. vers 6. ende 16.5. ende 23.5. ende 75.9. Cant. 7.2. Ies. 51.17, 22, 23. Ierem. 25.15, etc. ende 49.12. ende 51.7. Thren. 4.21. Ezech. 23. versen 31, 32, 33, 34. Habak. 2.16.

Bekommeren, bekommernisse des herten, siet Genes. 26.35. (alwaer het genoemt wort bitterheyt des geestes) 1.Sam. 9.5. Amos 6. vers 6. ende soeckt wijders smerten: het welck menschelick van Godt gebruyckt wort, Gen. cap. 6. vers 6. Ezech. 6.9.

Bekoren, siet versoecken.

Bekrachtigen, siet kracht, stercken, verstercken.

Bekrijgen, siet krijgh, strijt, belegeren.

Bel, een afgodt der Babyloniers, Iesa. 46.1. Ierem. 50.2. ende 51.44.

Bela, een stadt anders genoemt Zoar, of, Tsoar, Genes. 14. vers 2. Alsoo was oock genoemt een Edomitisch Koningh, Genes. 36. vers 32. 1.Chron. 1.43.

Beladen, siet last, opladen.

Belah, een sone Benjamins, van welcken de Belahiten afkomstigh zijn, Genes. 46. vers 21. Num. 26.38. 1.Chron. 7.6.

Beleedigen, moede maken, quaet, verdriet ofte schade aen doen, siet schaden, quaet doen, moede maken. ende wijders, Iesa. 7. vers 13. Ezech. 24.12. Mich. 6.3.

Belegeren, siet Godts wet van ’t belegeren eener stadt, Deut. 20.19. Godt dreyght sijn volck met belegeringe, als sy ongehoorsaem souden zijn, Deut. 28.53, 55, 57. Exempelen, ende prophetien van belegeringe, siet Iosu. c. 10. versen 31, 34. Iud. 20.19, etc. 1.Sam. 11.1. 2.Sam. 11.1. ende 20.15. 1.Reg. 20.1, etc. 2.Reg. 6.24. ende 16.5. ende 17.5. ende 18. vers 17, etc. ende 24.10. ende 25.1. Eccl. 9. vers 13, etc. Iesa. 29.3. Ier. 1.15. ende 6. versen 3, 6. ende 21.4. ende 32.2. ende 34. versen 21, 22. ende 37.5. ende 50. vers 29. Ezech. cap. 4. ende 5.1, etc. ende 17.17. Mich. 4.14. Nah. 3.14. Zach. 12.2.

Belial, dat is, een deughniet, ofte onbandigh ongebonden boef, siet dit woort Deut. 13.13. Iudic. 19.22. 1.Sam. 1.16. ende 2.12. ende 10.27. ende 25.17. 2.Sam. 16.7. ende 20.1. ende 22.5. 1.Reg. 21. vers 10. 2.Chron. 13.7. Psalm 41.9. Prov. 19. vers 28. Nah. 1.11, 15.

Belijdenisse der waerheyt, des geloofs, ofte der religie, openbare Godtsdienst, gemeynschap met Godts volck. Siet d’exempelen der Patriarchen in den tijtel, aenroepinge van Godts naem, item offeren, ende wijders den Godtsdienst in de woestijne van Godt aengestelt, daer na in Canaan voor ende na de Babylonische gevangenisse, ende in deselve d’exempelen van Daniel, ende sijne metgesellen, item, 2.Reg. 5.15, 17. Iob 6.10. Psalm 15.1, 2. ende 16.2, 3, 4. ende 22.31, 32. ende 24. versen 3, 6. ende 26.5, 6, 7, 8, 12. ende 40.10, 11. ende 42.5, etc. item Psalm 87. versen 4, 5, 6. ende 116.10, 13, 14, 17, 18, 19. ende 119.46. Cant. 8.6. Iesa. 2.3. ende 44.5. Mich. 4. vers 2. ende elders. Het Hebreeusch woort Hodah, (daer Judah, ofte, Jehudah, van komt) beteeckent, bekennen, belijden, ende wort dickwils gebruyckt voor Godt opentlick met lof ende dancksegginge vereeren, etc. Siet oock de tijtelen, geloove, godtsdienst, gemeynte, kercke.

Beloonen, siet loon.

Beloven, beloften. Exempelen van menschelicke beloften aen menschen gedaen, in ’t lichaemlicke ofte geestelicke, goede ende quade, die gehouden, ofte niet gehouden en zijn, siet Genes. 38.17. ende 45.17. ende 50.21. Exod. 8.8, 28. ende 9.28. ende 10.17. Num. 22.17, 37. ende 32.16, etc. Ios. 2. vers 14, etc. ende 9.15. ende 15.16. ende 24. vers 16, etc. Iud. 4.9. ende 21.22. Ruth 3. vers 13. 1.Sam. 7.5. ende 11.10. ende 12. vers 23. ende 17.25. ende 18.17, 22. ende 19. vers 3. ende 20.13. ende 22.23. ende 23.20. ende 25.41. 2.Sam. 19.23. 1.Reg. 1.30. ende 20.32. ende 21.7. ende c. 22. vers 4. 2.Reg. 2.10. Esth. 4. vers 16. ende 5.3. ende 7.2. Ierem. 38.16. Dan. 2.4, 6. beloften die men Gode doet, siet geloften.

Godts beloften, de eerste belofte van den Messia, Gen. 3.15. beloften aen Abraham, Gen. 12. versen 2, 3, 7. ende 15.1, 4, 5, 14, 15, 16, 18. ende 17. versen 2, 4, 5, 6, 16, 19, 20. ende 18. versen 10, 18. ende 22.17. aen Isaac, Gen. 26. versen 3, 4. aen Iacob, Genes. 28. vers 13, etc. ende c. 31. vers 3. aen de kinderen Israëls, Exod. 29.43, etc. ende 34.24. Levit. 25. versen 18, 19, 20, etc. ende 18.5. ende 26.3, etc. item vers 40, etc. Deut. 28.1, etc. aen Iosua, Ios. 1.6, 9. ende 6.2. ende 8.1. ende 10. vers 8. ende 11. vers 6. aen den stam Iuda, Iudic. 1.2. Barak, Iudic. 4.7. Gideon, Iud. 6.16. David, 1.Sam. cap. 23. vers 4. 2.Sam. 7.11, etc. Salomo, 1.Reg. 3.13, 14. ende 9.5. Ierobeam, 1.Reg. 11.29, etc. Elia, 1.Reg. 17.9. Iosaphat ende Ioram, 2.Reg. 3.17, 19. Ioram ende die van Samaria, 2.Reg. 7.1. Iehu, 2.Reg. 10.30. Ioas, 2.Reg. 13.16, etc. Hizkia, 2.Reg. 19. versen 7, 20, etc. en 20.5, etc. Iosia, 2.Reg. 22. vers 20. Achaz, Ies. 7.7, 14. den Ioden dick-

[fol. (†3v)]

wils, in Iesaia, ende voorts Ier. 3.14, etc. ende 23.3, etc. ende 31.1, etc. ende 32.37, etc. ende 33.6, etc. ende 46.27, etc. den gevangenen in Babel, Ier. 29.10. ende 30.3, 7, etc. den Rechabiten, Ier. 35.19. wederom, den Ioden ende door haer sijner gantscher Kercke, door Ezechiel, Ezech. 11.17, etc. ende 16. vers 60, etc. ende 20.40, etc. ende 34.11, etc. item vers 23, etc. ende cap. 36. ende 37.1, etc. item vers 15, etc. ende 39.25, etc. ende 43. vers 7, etc. door Hosea, Hose. 11.1, 10, 11. ende 12.10, 11. ende 13.14. ende 14.4, etc. Ioël 2.18, etc. ende 3.16, 17, etc. Amos 9. vers 11, etc. Obad. vers 17, etc. Mich. 4. versen 1, 2, etc. ende 5.1, etc. ende 7.11, etc. Zeph. 3.8, 9, 10, 11, 12, 13, 16, etc. Hag. 2. vers 4, etc. item versen 19, 21, etc. Zach. 8. vers 1, etc. item vers 20, etc. ende 10.3, etc. ende 12.1, 10, etc. ende 13.1. ende 14.3, etc. item vers 16. Malach. 1.11. ende 3.1. siet wijders Godts woort, waerheyt, trouwe, goedertierenheyt, genade.

Belsazar, Belsatsar, Koningh van Babel, houdt een groote maeltijt, drinckt met sijne gasten uyt de heylige vaten des tempels, siet de schrijvende hant aen de wandt, welcker schrift hem van Daniel wort verklaert, ende in deselve nacht vervult, siet Dan. cap. 5. De naem Beltsazar wort Daniel gegeven in Babel, Dan. 1.7. ende 4.8.

Bemachtigen, siet macht, overhant, innemen, winnen, overweldigen.

Beminnen, siet liefde, lief hebben.

Benaja, Krijghs-overste over de Crethi ende Plethi by David, siet van desen 2.Sam. 8. vers 18. ende 20.23. 1.Reg. 1.8, 32, etc. ende 2.25, 30, 31, 34, 35. ende 4.4, etc.

Benauwt, benauwt zijn, benauwtheyt, noot, kruys, droeffenisse, elende, siet cruys, droeffenissse, elende, bangigheyt: ende wijders 2.Reg. 19.3. ende 2.Chron. 20.9. Neh. 9.37. Iob 36.19. Psal. 20.2. ende 25.22. en 34. versen 7, 18. ende 37.39. ende 46.2. ende 50. vers 15. ende 54.9. ende 59.17. ende 60.13. ende 66. versen 13, 14. ende 77.3. ende 81.8. ende 86.7. ende 91.15. ende 106.44. ende 107. versen 6, 13, 19, 28. ende 119.143. ende 120.1. ende 142.3. ende 143.11. Prov. 1.26, 27. Iesa. 30.20. ende 33.2. Hose. 5.15, etc.

Bende, een hoop ofte troupe, van menschen, soldaten, item streupers, moetwillige boeven, straetschenders, siet Gen. 30.11. ende 49.19. 1.Sam. 30.8, 15, 23. 2.Sam. 3.22. ende 4.2. ende 22.30. 1.Reg. 11.24. 2.Reg. 5.2. ende 6.23. ende 13.20, 21. ende 24. vers 2. 1.Chron. 7.4. ende 12.18, 21. 2.Chron. 22. vers 1. ende 25.9, 10, 13. ende 26. vers 11. Iob 19. vers 12. ende 25.3. ende 29.25. Psalm 18.30. ende 94.21. Ierem. 5.7. ende 18.22. Hose. c. 6. vers 10. ende 7.1. Mich. 4.14. Habak. 3.15.

Bene-Iaakan, legerplaetse der kinderen Israëls, Num. 33.31, 32.

Benhadad, Koningh van Syrien te Damascus, een trotz, godtloos ende tyrannigh Koningh, siet van desen 1.Reg. 15.18, 19, 20. ende 20. vers 1, etc. ende 2.Reg. 6.24. ende hoe hy van Hazaël gesmoort zy, 2.Reg. 8.7, etc. een ander Benhadad, Hazaëls soon, plaeght Israël, 2.Reg. 13.3, etc. siet oock Amos 1.4.

Benijden, siet nijt, nijdigheyt.

Benjamin, Iacobs soon uyt Rachel, van sijne moeder genoemt Benoni, Genes. 35.18. hoe hem sijn vader beminde, ende ongeern na Egypten liet trecken, ende hoe hy van sijnen broeder Ioseph aldaer zy getracteert, siet Gen. capp. 42. 43. 44. 45. sijne sonen, Gen. 46.21. sijns vaders prophetie van hem, Gen. 49.27. van desen is een van de twaelf stammen (de Benjaminiten, kinderen van Iemini) voort gekomen, uyt welcken d’eerste Koningh Saul was, 1.Sam. 10.21, 22. ende die ten tijde der Richteren in grouwelicke moetwil ende onkuysheyt waren vervallen, ende by na geheel wierden uytgeroeyt, Iudic. capp. 19. 20. ende 21. Hos. 9.9. ende 10.9. zijn in de afscheuringe der tien stammen gebleven by Iuda aen den huyse Davids, 1.Reg. 12.21, 23. Siet voorts van de Benjaminiten Num. 1. versen 11, 37. ende 2.22, 23. ende 7.60, etc. ende 26.38, etc. Deut. 27.12. ende 33.12. Ios. 18.11, etc. Iud. 1.21. 2.Sam. 2.25. 1.Chron. 7. vers 6, etc. ende 12.2, etc. item vers 16, etc. Ezr. 1. vers 5. Nehem. 11.7. Psalm 68.28. ende 80.3. Ierem. 6.1. Hos. 5.8. (uyt desen stam was oock de Apostel Paulus, Philip. 3.5.)

Beracha, het dal van Beracha, dat is, des lofs, 2.Chron. 20.26.

Beraetslagen, siet raet, raetslagh.

Bergh, geberghte. Namen van verscheydene bergen (insonderheyt Horeb ende Sinai,Sion ende Moria) soeckt elck op sijne plaetse, ende siet wijders van verscheydene toevallen der bergen, ende wat aen ende op deselve zy geschiet, Gen. 7.19, 20. ende 8.4, 5. ende 19. vers 30. ende 22.2, 9, 10. ende 31.22, etc. Exod. 3.1. ende 4.27. ende 15.17. ende 18. vers 5. ende capp. 19. 20. ende 24.13, 18. ende 31.18. Num. 20.28. ende 27.12, etc. Deut. 11.29. ende 27.12, etc. ende 34.1, etc. Iosu. 8.30, 34. ende 11.16. ende 14.12, 13. ende 24.4. Iudic. 1.34. ende 4.6, etc. ende 9.7, etc. item vers 48. ende 11.37, 38. 1.Sam. 17.3. ende 23.14, etc. ende 26.1, etc. ende 31.1, etc. 2.Sam. 15.30. ende 21.9. 1.Reg. c. 5. vers 9. ende 11.7. ende 12.25. ende 14.23. ende 16.24. ende 18.19, etc. ende 19.8, 11. ende 20.23, 28. ende 22.17. 2.Reg. 1.9. ende 2.16. ende 4.25. ende 6.17. ende 19.23. 2.Chron. 3.1. ende 26.10. ende 27.4. Iob 9.5. ende 14.18. ende 24. vers 8. ende 28.9. ende 39.11. ende 40.15. Psal. 2.6. ende 3.5. ende 11.1. ende 15.1. ende 24.3. ende 43.3. ende 46.3, 4. ende 48. vers 2. ende 68.17. ende 78.54. ende 87.1. ende 95.4. ende 97. vers 5. ende 99.9. ende 104. versen 6, 8, 13, 18, 32. ende 114.4, 6. ende 121.1. ende 125.2. ende 144. vers 5. ende 148.9. Prov. 8.25. Iesa. 2. versen 2, 3. ende 11.9. ende 14.13. ende 27.13. ende 40. vers 12. ende 42.11. ende 55.12. ende 56.7. ende 57.7, 13. ende 64.1, 3. ende cap. 65. versen 7, 9, 11, 25. Ierem. 3.6. ende 17.3. Ezech. 18.6, 11. ende 20.40. ende 22.9. ende 36.1, 4, 6, 8. ende 38.20. Hos. 10.8. Amos 4.13. Mich. c. 1. vers 4. ende 4.1. ende 6.1, 2. Nahum 1.5. Habak. 3.6.

Bergen Godes, dat is, seer hooge ende voortreflicke bergen, siet Psalm 36.7. ende 68.16.

Van berghwerck, ende berghlieden, siet Iob cap. 28. vers 1, etc. item vers 9. [kolom 2]

Gelijckenissen ende figuerlicke reden van bergen genomen, siet 1.Sam. 26.20. Iob 14. vers 18, etc. Psalm 18.8. ende 30.8. Ies. 2. versen 2, 14. ende 5.25. ende 40.4, 9. ende 42. vers 15. ende 49.11. ende 54.10. Ier. 3. vers 23. ende 4.24. ende 51.25. Ezech. 6.2, 3. ende 7.16. ende 11.23. ende 17.23. en 20.40. ende 40.2, etc. Dan. 2.36, 44, 45. Mich. 4. vers 1. Habak. 3.10. Zach. 4.7. ende 6.1.

Berodach (anders Merodach) Baladan, Koningh van Babel, 2.Reg. 20.12. Iesa. 39.1.

Beroemen, siet roem, roemen.

Beroep, siet ampt, roepen. Exempelen van de gene, die des Heeren beroepinge gehoorsaemlick gevolght hebben, heeft men in de vrome Oudtvaderen, Richteren, Koningen, Vorsten, Propheten, etc. bysonderlick in Noach, Gen. 7. versen 1, 5, etc. Abraham, Genes. 12. versen 1, 4, etc. Elisa, 1.Reg. 19. vers 19, etc. Iesaja, Iesa. 6.8. Exempelen van de gene die in ’t eerste weygerlick geweest zijn, maer daer na gehoorsaem ende bestandigh, siet van Mose, Exod. capp. 3. 4. Gideon, Iudic. 6. vers 13, etc. Iona, Ione. 1.3. Godts zegen over de wercken onses beroeps, Prov. 12.11. ende 28.19. na eeen vreemt beroep trachten, ofte daer in treden, siet Num. cap. 16. ende 2.Chron. 26.16, etc.

Beroeren, dat is, verstooren, seer ontstellen, onrustigh maken, altereeren, siet Gen. 34.30. Iosu. 6.18. ende 7.25, 26. Iudic. 11.35. 1.Sam. 14.29. 1.Reg. 18.17, 18.

Beroert, ter beroeringe over gegeven worden, om in gestadige onruste te zijn, ofte van het een lant in het ander gedreven te worden: sulcks dreyght Godt sijn ongehoorsaem volck, Deut. 28.25. Ier. 15.4. ende 24.9. ende 29. vers 18. ende 34.17. siet wijders verschricken.

Berooven, siet roof, rooven, plunderen.

Berouw van sonden, siet bekentenisse, bekeeringe.

Godt wort oock menschelick geseyt berouw te hebben, ja moede van berouw te worden, siet Gen. 6.6, 7. Deut. 32.36. 1.Sam. 15.10, 11. 2.Sam. 24.16. Psalm 90.13. ende 106.45. ende 110.4. Ierem. 4.27, 28. ende 15.6. ende 18.7, 8, 9, 10. ende 26.3, 13, 19. ende 42.10. Ezech. 24.24. Hose. 13.14. Ioël 2.13, 14. Amos 7.3, 6. Ione. 3.9, 10. ende 4.2. Zach. 8.14, 15.

Berseba, Beër-seba, een plaetse ende stadt in der Philistijnen lant, ende onder de zuyder grenzen van Iuda ende Canaan, siet Genes. 21. versen 14, 31, 32. ende 22.19. ende 26.23, 24, 33. ende 28.10. Iosu. 15. vers 28. ende 19.2. Iudic. 20.1. 1.Sam. 3.20. 2.Sam. 3.10. 1.Reg. 19.3, 4, etc. Van de afgoderije aldaer gesticht, ende bedreven, siet Amos 5. vers 5. ende 8.14.

Bert. Van de berderen des Tabernakels, siet Exod. 26.15, etc.

Beschermen, beschutten, van Godts bescherminge, siet Psalm 91. versen 1, 2. ende 119.114. Iesa. 4.5. ende 31.5. Zach. c. 9. vers 15. ende 12.1, etc. item, vers 8. Siet wijders behoeden, bewaren, schildt, schaduwe der vleugelen, muer, etc.

De Regenten, als schuts ende schermheeren, worden schilden genoemt, Psalm 47. vers 10. Hos. 4.18. beschutsel, een krijghs gebouw, daer onder de krijghslieden scheutvry waren, Nahum 2.5.

Beschimmelen, beschimmelt, ofte, bevleckt broot, siet Iosu. 9.5, 12.

Beschuldigen, siet exempelen, Genes. 16. vers 5. ende 20.9. ende 27.36. ende 31.28, 30. ende 42.9, etc. ende 44.4, etc. Exod. 5.21. 1.Sam. 22.8. 2.Sam. 3.7. Neh. 2.19. ende 6.5, etc. Esth. 3.8. Iob 1.9, 10, 11. ende 2.4, 5. ende capp. 4. 5. 8. 11. 15. 18. 20. 22. 25. 33. 34. 35. (alwaer Iob doorgaens van sijne vrienden beschuldight wort.) Psalm 41. vers 9. Ies. cap. 29. versen 20, 21. siet oock aenklagen.

Besem, Godt wil Babel met den besem des verdelgens uytvagen, Iesa. 14.23.

Besettinge, guarnisoen, siet 1.Sam. 13. versen 3, 4. 2.Sam. 8.6. ende 23.14. 1.Chron. 18.13. 2.Chron. 17.2. ende 33.14.

Besitten, erflick besitten, wort dickwils in de Heylige Schrift vermelt, siet eenige plaetsen: Psalm 25.13. ende 37.9, 22, 29, 34. Prov. 2.21. Iesa. 60.21. Ierem. 49.1, 2. Ezech. 36.12. Obad. versen 17, 19, 20. Zach. 8. vers 12. siet wijders erffenisse, erfgoet, erven.

Besluyt Godes, van den Messia, ende het Heylige Euangelium, siet Psalm 2.7. Mich. 7. versen 11, 12. besluyt Godts van straffen, Ezech. 20.25. Zeph. 2. vers 2. siet wijders Godts raet, ofte, raetslagh.

Besnijden, besnijdinge. Instellinge, beschrijvinge, ende de eerste verrichtinge van ’t Sacrament der besnijdinge, siet Gen. c. 17. Godts wet van deselve, Levit. 12.3. siet wijders Gen. 21.4. Exod. 4.24, 25. Ios. 5.2, etc. Hoe de vrome met dit Sacrament geacht, ende sich daer mede getroost hebben, siet Iudic. 14.3. 1.Sam. 14.6. ende 17.26, 36. Van de inwendige geestelicke besnijdinge, siet Deut. 10.16. ende 30.6, 8. Ierem. 4.4. Wat de uytwendige besnijdinge by Godt gelde, sonder de inwendige, siet Ierem. 9.25. siet wijders onbesneden, voorhuydt.

Besnijdinge van de voorhuydt der vruchtbare boomen in Canaan, siet Levit. 19.23.

Besoecken, besoeckinge. Van Godts genadigh besoecken, dat is, wel doen, siet Genes. 21. versen 1, 2. ende 50.25. Exod. 3.16. ende 4.31. 1.Sam. 2.21. Psalm 8.5. ende 65.10. ende 80.15. ende 106.4. Iesa. 23.17. ende 24.22. Ierem. 15.15. ende 29.10. ende 32.5. Zeph. 2.7. Zach. 10.3.

Van Godts toornigh besoecken, dat is, straffen, siet Exod. 20.5. (ende Deut. 5.9.) ende 32. vers 34. Lev. 18.25. Num. 16.29. Psal. 59. vers 6. Iesa. 10.3, 12. ende 13.11 ende 24. vers 21. ende 26.21. ende 27.1. ende 29. vers 6. Ierem. 5.9, 29. ende 9.9, 25, 26. ende 11.22. ende 13.21. ende 14. vers 10. ende 21.14. ende 23.2, 34. ende 25.12. ende 27.8, 22. ende 30.20. ende 36.31. ende 44.13, 29. ende 46.21, 25. ende 48.44. ende 49.8. ende 50.18, 27, 31. ende c. 51. versen 44, 47, 52. Ezech. 38.8. Hose. 4.9, 14. ende 9.7, 9. ende 12.3. Amos 3.2, 14. Zeph. 1.8, 9, 12. Zach. 10.3.

Besoedelen, besoetelen, vuyl maken, besmetten, Cant. 5. vers 3. Iesa. 63.3. siet vlecken, bevlecken, smette, besmetten.

Besor, een beke daer een gedeelte van Davids krijghsvolck, moede zijnde, staen bleef, 1.Sam. 30.9, 10.

Besprengen, siet sprengen. [kolom 3]

Bestaen, siet staen.

Bestandigheyt, stantvastigheyt, volhardinge. Beneffens d’exempelen van Henoch, Noach, Abraham ende d’andere mannen ende knechten Godts, in tijde van gemeenen afval, onder veelheyt van quade exempelen, in allerley kruys, verdriet ende aenvechtinge, siet bysonderlick Num. 32.11, 12. Deut. 1.36. Ruth 1.14. ende 2.11, 12. item van David, 1.Sam. van het 18. capit. tot aen het eynde, ende insonderheyt, cap. 30. vers 6. ende 2.Sam. 15. 25, 26. siet sijne Psalmen. Elia, 1.Reg. 19.10, 14. Micha, den sone Iimla, 1.Reg. 22.13, 14. Nehemia, Neh. 2.20, etc. Mordechai, Esth. 3.3, 4, etc. Iob, Iob 13. vers 15. Daniel ende sijne metgesellen, Dan. capp. 3. 6. Ier. 26.12, 13, 14, 15, etc. Amos, Amos 7.14, etc. siet wijders volhardinge, volstandigheyt der Heyligen.

Bestraffen. Nuttigheyt der bestraffinge, Prov. 17. vers 10. ende 19.25. Eccl. 7.5. Nalaten der bestraffinge, slappe bestraffinge, 1.Sam. 2. versen 23, 24, etc. ende 3.13. Exempelen van menigerley bestraffinge, siet Genes. 3.9, etc. ende 4.9, etc. ende 12.18, etc. ende 16.5. ende 20.9. ende 21.25. ende 29. vers 25. ende 30.1 ende 31.26, etc. item vers 36, etc. ende 34.30. ende 37.10. ende 42. vers 9, etc. item vers 22. ende 43.6. ende 44.4, etc. ende 49.4. Exod. 2.13. ende 4.14. ende 5. vers 21. ende 16.28. ende 32.21, 30. Lev. 10. versen 17, 18. Num. 12.8. ende 14.41. ende 16. vers 9, etc. ende 20.12. ende 22.28, 32, 37, ende 23.11. ende 24.10. ende 31.15, etc. ende 32.6, etc. Ios. 22.16, etc. Iud. 2.1, etc. ende 5.15, etc. ende 8.1. ende 9.7, etc. en 11. vers 12, etc. ende 14.3. ende 16.10, 13, 15. ende 18.24. ende 20.12. 1.Sam. 1. vers 14. ende 2.27, etc. ende 12.12. ende 13.11, 13. ende 14.33. ende 15.14, etc. ende 17.28. ende 19.17. ende 21.14. ende 22.7, 8, 13. ende 24.10, etc. ende 26.15, 16. ende 29.3, etc. 2.Sam. 1.14. ende 3.7. ende 4.9, etc. ende 6.20. ende 12.1, etc. ende 14.32. en 16. vers 10. ende 19.5, 22, 25. ende 20.16, etc. 1.Reg. 18.17, 18, 21. ende 20.42. ende 21.19. ende 22.8. 2.Reg. 1.6, 16. ende 3.13. ende 4.27. ende 5.26. ende 6.22. ende 7.2. ende 9.22, 31. ende 13.19. ende 20.16, etc. 2.Chron. 16.7, etc. ende 19.2. ende 20.37. ende 21.12, etc. ende 24.20. ende 25.15, 16. ende 26.18. ende 28.9, 10. Ezr. 10.10. Neh. 5.8, 9. ende 13.11, 17, 18, 25. Iob 2.10. ende 15.1, etc. ende 16.1, etc. ende 18.1, etc. ende 19.1, etc. ende 20.1, etc. ende 22.1, etc. ende cap. 25. ende 34.31, etc. ende 40.3, etc. ende 42.7. Psal. 4.3, 4. ende 11.1. ende 14. vers 6. ende 52.3, etc. ende 82.1, etc. ende 94. vers 8, etc. Ier. 23.33, etc. ende 34.8, etc. ende 37.18. ende 44.1, etc. ende 45.4. Ezech. 20.3, 30, 31. Dan. 5. versen 22, 23. Hose. 4.1, etc. item vers 4. Hagg. 1.2, etc. Malach. 2.8, 10, etc.

Besweeren, besweeringen. Van duyvelsche besweeringe, siet Deut. 18.11. Iesa. 47.9, 12. besweeringe der slangen, siet Psalm 58.5, 6. Eccles. 10.11. Ierem. 8.17. siet wijders eedt, be-eedigen.

Beswijcken, siet Psalm 27. vers 13. ende wijders, mat worden, versmachten.

Betalen, te borgen ende niet te betalen, (ofte weder te geven), is een aert der godtloosen, Psalm 37.21. siet vergelden, weder geven, op yemants kop weder brengen. Godt seyt, dat hy de sonde sijns volcks eerst dobbel sal vergelden, dat is, haer genoegh ende wel degelick te huys soecken, eer hyse genadighlick weder oprichte, siet Iesa. 40.2. Ierem. 16.18. item dat hy sijnen ende sijns volcks vyanden, lichtelick, haestelick, kan ende sal vergelden, ofte, betalen, siet Ioël 3.4. Geloften betalen, siet geloften.

Bete, stucksken, een bete broots, siet Genes. 18. vers 5. Ruth 2.14. 1.Sam. c. 28. vers 22. 1.Reg. 17.11. Iob 31.17. Prov. 17.1.

Beter, beteren, siet goet, goetmaken, bekeeren. ende wijders, van yets beters in vergelijckinge van wat anders, Gen. 29.19. Exod. 14. vers 12. Iud. 8.2. ende 11.25. ende 18.19. Ruth 4.15. 1.Sam. 1.8. ende 15. vers 22. ende 27.1. 2.Sam. 14.32. ende 17.14. ende 18.3. 1.Reg. 2. vers 32. ende 19.4. ende 21.2. 2.Reg. 5.12. 2.Chron. 21.13. Esth. 1.19. Psal. 37.16. ende 63.4. ende 84. vers 11. Prov. 3.14. ende 8.11, 19. ende 12. vers 9. ende 15.16, 17. ende 16.8, 16, 19, 32. ende 17.1. ende 19.1. ende 21.9. ende 22. vers 1. ende 25. versen 7, 24. ende 27.5, 10. ende 28.6, 22. Eccles. 2.24. ende 3.12, 22. ende 4.versen 6, 9, 13. ende 5.4. ende 6.9. ende 7.2, 3, 5. ende 9.4, 16, 18. Iesa. 56. vers 5. Thren. 4.9. Nah. 3.8. siet oock verbeteren, verbouwen, vermaken.

Beth-araba, Beth-harabah, siet Iosu. 15.6, 61. ende 18.22.

Beth-Arbel, een stadt ofte contreije, daer Salman getyranniseert heeft, Hose. 10.14.

Beth-Aven, een stadt gelegen by Aï, Iosu. 7.2. ende 18.12. 1.Sam. 13.5. ende 14.23. alsoo wort oock Beth-el genoemt, van wegen de afgoderije, die aldaer bedreven wert, Hos. 4.15.

Bethcar, tot aen welcke plaetse de Philistijnen van Israël geslagen wierden, 1.Sam. 7.11.

Bethcherem, siet Neh. 3.14. Ierem. 6.1.

Beth-Dagon, Iosu. 15.41. ende 19.27.

Beth-Diblathaim, in Moab, Ierem. 48.22.

Beth-el, Bethel, dat is, Godts huys, alsoo genoemt van den Patriarch Iacob (te voren genoemt Luz) van wegen de bysondere verschijninge Godes, die hem daer geschiet was, siet van dese stadt Genes. 12.8. ende 28.19. ende 35.6, 7, 15, 16. Iud. 1.22, etc. 1.Sam. c. 13. vers 2. Ierobeam de eerste Koningh der tien stammen, richtede aldaer een gouden kalf op, ter afgoderije, 1.Reg. 12.29, 32, 33. waer tegen een Propheet propheteert, siet de historie 1.Reg. 13. vers 1, etc. ende wijders 2.Reg. 2.2, 3, 23, etc. ende 17.28. ende 23. versen 4, 15, etc. item vers 19. 2.Chron. 13.19. Ier. 48.13. Hos. 4.15. (daerse Godt Beth-aven noemt) ende 10.15. Amos 3. vers 14. ende 4.4. ende 5.5, 6. ende 7.10, 13.

Beth-gamul, in Moab, Ierem. 48.23.

Beth-Heked der herderen, ofte, Beth-eked Roim, een plaetse buyten Samaria, alwaer Iehu de bloetverwanten des Koninghs Ahazia versloegh. 2.Reg. 10.12, etc.

Beth-Horon, Bethchoron, een stadt in Ephraim: daer was neder-Beth-Horon ende boven-Beth-Horon, siet Iosu. 10.10, 11. ende 16. versen 3, 5. ende 18.13, 14. ende 21.22. 1.Sam. 13.18. 2.Sam. 2.29. 1.Reg. 9.17. [kolom 4] 1.Chron. 6.68. ende 7.24. 2.Chron. 8.5. ende 25.13.

Beth-jesimoth, of, jeschimoth, legerplaetse der kinderen Israëls, Numer. 33.49.

Beth-lehem, Beth-lechem, een stadt in Iuda, de geboortplaetse onses Salighmakers, Mich. 5. vers 1. te voren genoemt Ephrath: aldaer is Rachel begraven, Genes. 35.16, 19. daer quam Ruth met Naomi, ende trouwde Boaz, den over-grootvader van David, Ruth 1. versen 19, 22. ende 4. versen 11, 17, 18. ende aldaer wert David van Samuel tot Koningh gesalft, 1.Sam. 16.4, 13. siet wijders Iud. 17. versen 7, 8, 9. ende 19.1, 2, 18. 1.Sam. 17. versen 12, 15. ende 20.6, 28. 2.Sam. 2.32. ende 23.14, 15, 24. 1.Chron. 11.16, etc. 2.Chron. 11.6. Ierem. 41.17. van een ander Bethlehem in Zebulon, siet Ios. 19.15. ende (als men meynt) Iudic. 12.8, 10.

Bethonim, gehoorende tot de stamme Gad, Iosu. 13.26.

Beth-semes, Bethschemesch, Bethsemiten. Daer zijn verscheydene steden geweest van desen naem, gelegen in verscheydene stammen.

Te Bethsemes in Iuda quam de Arke uyt der Philistijnen lant eerst weder aen, ende aldaer sloegh Godt vijftigh duysent ende seventigh man, om datse in de Arke gekeken hadden, 1.Sam. 6.12, etc. item vers 19. siet wijders Iosu. 15.10. ende 19.22, 38. ende 21.16. Iud. 1.33. 1.Reg. 4.9. 2.Reg. 14.11, 13. 1.Chron. 6.59. 2.Chron. 25.21, 23. ende 28. vers 18. een ander Beth-semes in Egypten, anders genoemt Heliopolis, siet Ier. 43.13.

Beth-sitta, daer de Midianiten voor Gidion henen vluchteden, Iudic. 7.22.

Beth-tappuach, een stadt in Iuda, Ios. 15.53.

Bethuel, een sone Nahors des broeders Abrahams, vader van Rebecca, Gen. 22.22, 23.

Bethul, een stade in Simeon, Iosu. 19.4.

Beth-zur, Beth-tsur, in Iuda gelegen, Ios. 15. vers 58. 1.Chron. 2.45. 2.Chron. 11.7. siet oock Nehem. 3.16.

Betrachten, overdencken, behertigen, toesien, siet Psal. 1.2. ende 119.59, 117, 148. Ezec. 18. versen 14, 28. Hag. 1.5, 7. ende 2.16, 19. siet opmercken, overdencken, dencken.

Betreden, siet treden.

Betrouwen, siet trouwen, vertrouwen, trouwe.

Bevel, bevelen, gebieden, geboden. Exempelen van menigerleije menschelicke bevelen, goede ende quade: van Saul, 1.Sam. 11.7. en 14. vers 24. ende 19.11. item versen 14, 15. item vers 20, etc. ende 22.17, 18. ende 23.22, 23. David, 2.Sam. 1. vers 18. ende 3. vers c. 31. ende 9. vers 10. ende 11. vers 15. ende 15. versen 10, 25. ende 18. vers 5. ende 24.2. 1.Reg. 1.32, etc. ende 2.1, etc. 1.Chron. 28. vers 10. Salomo, 1.Reg. 2.25. item vers 29, etc. item vers 36. Ierobeam, den eersten Koningh der tien stammen, 1.Reg. 12.28. ende 13.4. Izebel, 1.Reg. 21.8. Achab, 1.Reg. 22.9, 27. De Koningh van Syrien, 1.Reg. 22.31. Ahazia, 2.Reg. 1.2, 9, etc. Joram, Koningh Israëls, 2.Reg. 6.31. Jehu, 2.Reg .10. vers 18, etc. Joas, Koningh van Iuda, 2.Reg. 12.4, 5. Achaz, 2.Reg. 16.10, 15. Hizkia, 2.Reg. 18.36. 2.Chron. 29.3, etc. item versen 21, 25. ende 30.1, etc. ende 31. vers 4, etc. Josia, 2.Reg. 22.3, etc. item versen 12, 13. ende 23.1, etc. item vers 4, etc. ende vers 21. Asa, 2.Chron. 14.4. ende 15.16. ende 16.10. Josaphat, 2.Chron. 17.7, etc. ende 19.5, etc. item vers 8, etc. Cores, ofte Cyrus, Ezr. 1.4, 7, etc. Arthasastha, Ezr. 4. versen 21, 22. Darius, Ezr. 6.6. Arthasasta, een ander, Ezr. 7.11, etc. Neh. 2.7, 8. Ahasueros, Esth. 3.12, etc. ende 6.6, etc. ende 7. vers 9. ende 8.13, 14. ende 9.13, 14. Godts bevelen, siet Psalm 19.9. ende 111.7, 8, 10. ende 119.4, 15, 27, 40, 45, 63, 69, 78, 87, 93, 100, 104, 110, 128, 134, 141, 159, 168, 173. Den valschen Propheten en heeft Godt niets bevolen, Ierem. 23. vers 32. Godts bevelen, spreken ende seggen, is sijn heymelicke regeeringe, 2.Sam. 16.10, 11. Ierem. 34.22. ende 47.7. ende 49.28, 31. ende cap. 50. versen 14, 15, 16, 21, 26, 27, 29. Thren. c. 3. versen 37, 38. Amos 9.3, 9. Ione. 2.10.

Gode yets bevelen, dat is, bidden ende vertrouwen dat hy daer voor sorge, op hem werpen, wentelen, siet Psalm 22. vers 9. ende 31.6. ende 37.5. ende 55.23. Prov. 16.3. siet wijders den tijtel gebieden, geboden.

Beven, tsitteren, beroert, ontset, verschrickt worden, siet Exod. 15.15. Deut. cap. 2. vers 25. ende 20.3. ende 28.65. 1.Sam. 13. vers 7. ende 16.4. 2.Sam. 22.8. 2.Reg. 19.26. Ezr. 9.4. ende 10.3, 9. Iob 4.14. ende 21. vers 6. ende 26.11. Psalm 2.11. ende 18. versen 8, 46. ende 48.7. ende 55.6. Iesa. 5. vers 25. ende 6.4. ende 7.2. ende 33.14. ende 37.27. ende 54.19. ende 66. versen 2, 5. Ierem. 4. vers 24. ende 8.16. ende 10.22. ende 49.24. ende 51.29. Ezech. 12.18. ende 26.10, 15. ende 27.28. Dan. 5.19. ende 10.11. Hose. 11.10, 11. Ioël 2.10. ende 3.16. Amos 8.8. ende 9.1. Nah. 1. vers 5. Habak. 3.16. siet wijders zitteren, schrick, ontsett, verschrickt worden.

Beurten, siet den tijtel, deel, verdeylinge der diensten ende beurten, by beurten singen, siet singen.

Bewaren, heeft sijnen tijt, Eccles. 3.6. Godes bewaringe, Psalm 16. vers 1. ende 127.1. ende 140.5. siet behoeden.

Godts wegen bewaren, item sijn’ eygene wegen bewaren, Godts geboden bewaren, houden, siet wegh, wegen, geboden Godes, etc. item verwaren, te verwaren geven.

Bewaringe, dat is, gevangenisse, siet vangen, gevangenisse.

Beweeght worden, siet wanckelen.

Bewerpen, afbeelden, Exod. 32.4. Ezech. 4.1.

Beyr, een wildt dier, siet 1.Sam. 17.34, 35. 2.Reg. 2.24. Gelijckenissen, siet 2.Sam. 17. vers 8. Prov. 17.12. ende 28.15. Iesa. 11. versen 6, 7. ende 59.11. Thren. 3. vers 10. Dan 7.5. Hose. 13.8. Amos 5.18, 19.

Bezaleël, de principaelste werckmeester aen de Tente der t’samenkomste, ofte Tabernakel, Exod. 31.2. ende 35.30.

Bezek, een plaetse ofte stadt ontrent Ierusalem, Iudic. 1.4., 5. 1.Sam. 11.8.

Bezer, een’ vrystadt in Ruben, Deut. 4.43.

Bidkar, een Hooftman van Iehu, die des Koninghs Iorams doot lichaem op Naboths acker wierp, 2.Reg. 9.25.

Bidden, gebedt, Godt aen bidden, siet aenbiddinge, aenroepinge, tot Godt roepen, ende wijders exempelen, bevelen, maniere ofte wijse, vrucht, nuttigheyt, ende leeringen van het gebedt, Genes. 18.22, etc. ende 19.

[fol. (†4)r]

versen 19, 20. ende 24.12, etc. item vers 63. ende 25.21. ende 32.9, etc. item vers 29. Exod. 17.11. ende 32.10, etc. ende 33. versen 15, 16, 17, 18. Num. 10.35, 36. ende 11. vers 2. ende 12.13. ende 14.13, etc. ende 27. versen 15, 16, 17. Deut. 3.23, etc. ende 4.29. ende 9.14, 18, 19, 25, etc. ende 21. vers 7, etc. Ios. 7.7, etc. ende 10.12, 13. Iud. 3.9, 15. ende 4.3. ende 6. versen 6, 36, etc. ende 10. versen 9, 10, 11, 15, 16. ende 13.8. ende 15. versen 18, 19. ende 16.28. 1.Sam. 1.10, etc. ende 7.9, 10. ende 12.18. ende 15.11. ende 28. vers 6. 2.Sam. 7.18, etc. ende 12.16, etc. ende 15.31. ende 22.7. ende 24. vers 17. 1.Reg. 1.47. ende 3.6, etc. ende 8.22, etc. ende 13.6. ende 17.21, 22. ende 18.36, etc. 2.Reg. 6.17, 18. ende 13.4. ende 19.15, etc. 2.Chron. 13.14, 15. ende 14.11, 12. ende 15. vers 2. ende 20. versen 3, 6, etc. item vers 13. ende 32.20, 21. ende 33.12, 13. Ezr. 6.10. ende 9.6, etc. Neh. 1.5, etc. ende 4.4, 5, 9. ende 9.27. Iob 8.5, 6. ende 22.27. ende 33. vers 26. ende 35.12, 13. Psalm 34.7, 18. ende 50.15. ende 56. vers 10. ende 61.2, 3. ende 62.9. ende 63. versen 2, 5. ende 65.3. ende 66.17. ende 69.4, 14, etc. ende 72.15. ende 79.6. ende 86. versen 3, 4, 7. ende 88. versen 2, 3, 10, 14. ende 89.27. ende 104.21. ende 106.23. ende 109.7. ende 116.3, etc. ende 119.48, 147, 170. ende 120.1. ende 122. vers 6, etc. ende 130.1, 2. ende 141. vers 2. ende 142.2, 3. ende 143.6. Prov. 15.8. ende 28.9. Iesa. 19. vers 20. ende cap. 26. versen 8, 9,16. ende 33.2. ende 41. vers 25. ende 43.22. ende 55.6. ende 56.7. ende 62. vers 7. ende 63.15. ende 64.7. Ierem. 2. vers 27, etc. ende 3.19. ende 14.7, etc. item vers 19, etc. ende 15.15. ende 29.7. ende 32. vers 17, etc. Thren. 3.25, 55. Ezech. 4.14. Dan. 6.7, etc. item vers 11. ende 9.4, etc. Hose. 5.15. ende 7.7, 13, 14. ende 8.2. ende 14.3, etc. Ioël 2.17, 32. Ione. 1.5, 6. ende 2.1, 2, etc. item, vers 7. Habak. 3.2. Zach. 13.9.

Allerley bidden ende begeeren van menschen, siet Genes. 12.13. ende 13.9. ende 16.2. ende 21.23. ende 23.4, 9, 13. ende 24.49, 55. ende 25.30. ende 26.29. ende 27.34, 38. ende 30.14, 25, 27, 28. ende 31.44. ende 33. versen 10, 14, etc. ende 34. versen 4, 8, 9, 22, 23. ende 38.16. ende 40.14. ende 44. vers 33. ende 50.17. Exod. 8.8, 28. ende 9.28. ende 10.17. ende 12.31, 32, 35. ende 32.1. Num. 10.29, 31. ende 12.11, 12. ende 13.31. ende 14.9. ende 20.17. ende 21.22. ende 22. versen 6, 17. ende 27.4. ende 32.5. Iosu. 9. vers 11. ende 15. vers 19. Iud. 8.5, 8, 22, 24. ende 9.2. ende 11.8, 37. ende 14.2, 16, 17. ende 16.6, 10, 13, 15. ende 17.10. ende 19. versen 20, 23. Ruth 1.8, 11, 12, 16. ende 3.9. 1.Sam. 6.21. ende 8.5, 19. ende 11.4. ende 15.25, 30. ende 17.32. ende 19.4. ende 20.5, etc. ende 21.3, 8. ende 22. vers 3. ende 24.22. ende 25.8, 24, etc. item vers 40. ende 28.8, 22. 2.Sam. 2.26. ende 13. versen 6, 11, 16, 23, etc. ende 14. versen 13, 32. ende 15.33, etc. ende 21.6. ende 24.3, 21. 1.Reg. 1.9, 10. ende 2.17, 21. ende 5.2, etc. ende 12.3, 4. ende 13.6, 7, 15. ende 17.10. ende 81.8, 19. ende 20.32. ende 21. vers 2. ende 22.4, 13, 30. 2.Reg. 1.13, 14. ende 2. versen 2, 4, 6, 9, 16, 17. ende 4.1, etc. item versen 14, 28, 40. ende 5.6, 16, 17, 18, 23. ende 6. versen 2, 21, 26, etc. ende 8.3, 8, 9. ende 16.7. ende 18.14. ende 19.4. 2.Chron. 24.17, 18. Ezr. 10.14. Nehem. 2.5. ende 5.10, 11. Esth. 4.8. ende 5.4, 8. ende 7.3. ende 8.3. ende 9.13. Iob 21.2, 3. Ierem. 37.3, 20. ende 38.8. Dan. 1.8, 12, 13. ende 2.16, 49. ende 6.7, etc. siet oock begeeren.

Bijle, gebruyck ende misbruyck van bijlen, siet Deut. 19.5. ende 20.19. Iudic. 9. vers 48. 1.Sam. 13.20. 2.Sam. 12.31. 1.Reg. 6. vers 7. 2.Reg. 6.5, 6. Psalm 74. vers 5. Iesa. 44.13. Ierem. 46.22. eene gelijckenisse, siet Iesa. 10.15.

Bijten, insonderheyt der slangen, siet Genes. 49. vers 17. Numer. 21.6, 8, 9. Prov. 23.32. Eccles. 10.8, 11. Ierem. 8.17. Amos 5. vers 19. Habak. 2.7.

Bildad, de Suhiter, een van Iobs vrienden, die hem in sijn kruys quamen besoecken, Iob 2. vers 11. siet sijne propoosten tot Iob, Cap. 8. versen 18, 25. ende Godts uytsprake over deselve, cap. 42. versen 7, 8. na dewelcke sich Bildad mede reguleert, vers 9.

Bileam, gingh met tooverijen om, Num. 24.1. wort van den Moabitischen Koningh Balack ontboden uyt Syrien, om de kinderen Israëls te vloecken, maer Godt maeckt dat hyse tot vier malen moet zegenen. Siet de historie omstandighlick, Num. capp. 22. 23. 24. wort van de kinderen Israëls in den strijt tegen de Midianiten mede omgebrocht door ’t sweert, Num. 31.8. Ios. 13.22. siet oock Num. 31. vers 16. Mich. 6.5.

Bilha, Rachels dienstmaeght, Gen. 29.29. wort Iacob ter vrouwe gegeven, ende baert hem Dan ende Naphtali, Gen. 30.3, etc. buyght haer met hare kinderen voor Esau, Gen. 33.6. wort van Ruben beslapen, Genes. 35.22.

Bilhan, een sone Ezers, des soons Seirs, Genes. 36.27.

Binden, aenbinden, verbinden, banden, gebonden. Exempelen van binden, dat is, gevangen setten, nemen, voeren, etc. siet Genes. 39.20. ende 40.1, etc. ende 42.17. Iud. 15.9, etc. ende 16.4, etc. item vers 21. 2.Reg. 17.4. ende 23.33, 34. ende 25.7. 2.Chron. 33.11. ende 36.6. Ies. 52.2. Ier. 39.7. ende 40. versen 1, 4. Dan. 3.20, 23. Nah. 3.10. siet oock Iob 36.8. Psalm 86.7. ende 107.10. ende 146.7.

Binden van het offervee, Psam 118.27. vergel. Gen. 22.9. gelijckenissen, figuerlicke reden, prophetische afbeeldingen, van binden, banden, verbinden, siet Gen. 49.11. Iob 12.18. ende 38.31. Psalm 2.3. ende 73.4. en 105. vers 22. ende 116.16. ende 147.3. ende 149. versen 6, 7, 8. Prov. 6. versen 20, 21. ende 7.3. Eccl. 7.26. Cant. 7.5. Ies. 1.6. ende 3.7. ende 8.16. ende 22.3. ende 24.22. ende 28. vers 22. ende 30.26. ende 49.18. ende 58.6. ende 61.1. Ier. 2.20. ende 5.5. ende 27.2. ende 30.8. Ezech. 3.25. ende 5.3. ende 20. vers 37. ende 30.21. ende 34.4, 16. Hos. 6. vers 1. ende 10.10. ende 13.12. Nah. 1.13. Zach. 9.11, 12. ende 11.7.

Bindsel, dat is, smuck, eenigh aengebonden cieraet, siet Ierem. 2.32.

Birsa, Koningh van Gomorra, Genes. 14.2.

Bislam, schreef een aenklaghte teghen de Ioden [kolom 2] aen den Persischen Koningh Arthasastha. Ezr. 4.7.

Bitter, bitterheyt, Exod. 15.23. Prov. 27.7. bitterheyt des levens, geestes, ofte, der ziele, beteeckent dickwils bedroeftheyt, verdriet, smerte, kruys, elende, ende verbitteren, verbittert worden, seer toornigh ofte vertoornt worden, siet Exod. 1.14. Num. 5. vers 18. Deut. 32.32. Iudic. 18.25. Ruth 1.20. 1.Sam. 1. vers 10. ende 15.32. ende 22.2. ende 30.6. 2.Sam. 17.8. 2.Reg. 4.27. ende 14.26. Esth. 4.1. Iob 3.20. ende 7. vers 11. ende 9.18. ende 10.1. ende 13.26. ende 17.2. ende 21. vers 25. ende 27.2. Psalm 64.4. ende 106.33, 43. Prov. 5.4. ende 31.6. Eccles. 7.26. Ies. 3.8. ende 5. vers 20. ende 24.9. ende 38.15, 17. Ier. 4. vers 18. Thren. 3.15. Ezech. 21. vers 6. Habak. 1.6.

Blancketten, siet 2.Reg. 9.30. Ier. cap. 4. vers 30. Ezech. 23.40.

Blasen, geblaes, aenblasen, inblasen. Van blasen der hoornen, basuynen, trompetten, siet Exod. 19.13, 16. Levit. 23.24. ende 25. vers 8, etc. Num. 10. vers 1, etc. ende 29.1. Ios. 6.20, etc. Iud. 6.34. ende 7.19, etc. 2.Sam. 2.28. 1.Reg. 1.34, 39. Ier. 4.5. ende 6.1. siet basuyne, trompette.

Wech blasen, siet Malach. 1.13. yemant aenblasen, siet Psalm 10.5. ende 12.6. de ziele uytblasen, Iob 11. vers 20. leugen uytblasen. Prov. 6.19. blaesbalck. Ier. 6.29. een stadt in brant blasen, Prov. 29.8. Gelijckenisse, van Godts blasen, siet 2.Sam. c. 22. vers 16. Iob 4.9. ende 15.30. ende 27.3. ende 32.8. ende 37.10. Psalm 147.18. Iesa. 40.7, 24. Hagg. 1.9. siet oock adem.

Bladt, bladen, of bladeren van boomen, Gen. 3. vers 7. ende 8.11. Levit. 26.36. gelijckenissen, siet Iob 13.25. Psalm 1.3. Ies. 1. vers 30. ende 34.4. ende 64.6. Ierem. 8. vers 13. Ezech. 47.12.

Blaeuw, hemelsblaeuwe, zijde, gordijne, spreedt, kleet, etc. siet Exod. 25. vers 4. ende 26. versen 1, 4, 31, 36. ende 27.16. ende cap. 28. versen 5, 6, 8, 15, 28, 31, 33, 37. Num. c. 4. versen 6, 7, 11, 12. 2.Chron. 2.7. ende 3.14. Esth. 1.6. ende 8.15. Ierem. 10. vers 9. Ezech. 23.6. ende 27.7, 24.

Bleeck, bleeckheyt der aengesichten, uyt vreese ende benauwtheyt, siet Ierem. 30.6.

Blijdtschap, siet vreughde.

Blicksem, siet Exod. 9.23. ende 19.16. ende 20. vers 18. 2.Sam. 22.9, 13, 15. Iob 28.26. ende 36.30. ende 37.3, 4. ende 38. vers 24. Psalm 18. versen 9, 13, 15. ende 77.18, 19. ende 97.4. ende 135.7. ende 144. vers 6. Ierem. 10.13. gelijckenissen, siet Dan. 10. vers 6. Nah. 2.4. Zach. 9.14.

Blincken, siet glantz.

Blint, blintheyt, verblinden, verblindinge, siet Genes. 19.11. ende 27.1. Exod. 4. vers 11. Levit. 19.14. Deut. 27.18. ende 28.28, 29. Iud. 16.21. 2.Sam. 5.6, 8. 1.Reg. 14.4. 2.Reg. 6.18. ende 25.7. Iob 29. vers 15. Psalm 69.24. Iesa. 35.5. Ierem. 52.11. Ezech. 12.13. Zach. 12.4. Malach. 1.8. gelijckenisse, figuerlicke reden van blintheyt, siet Psalm 146.8. Ies. 6.8, etc. ende 29.18. ende 42.7, 16. ende versen 18, 19, 20. ende 43. vers 8. ende 50.10. ende 56.10. ende 59.10. Ierem. 31.8. Thren. 4.14. Zeph. 1.17. siet wijders oogen, sien, staroogen.

Bloeme, siet Gen. 40.10. Iob 14.2. Psal. 37. vers 2. ende 103.15, 16. Cant. 2. vers 12. ende 7.12. Iesa. 28.1. ende 40.6, 7.

Bloet, in het gemeyn, siet Exod. cap. 7. vers 20. Psalm 105.29. Ioël 2.31.

Van bloet der beesten niet te eten, siet Gen. 9.4. Levit. 3.17. ende 7.26, 37. ende 17.10. ende 19.26. Deut. 12.16, 23. ende 15.23. 1.Sam. 14.32. Ezech. 33.25.

Van het bloet des Paeschlams, Exod. 23.18. ende 12.22. 24.6, 8. ende 34.25. siet wijders van het bloet der offerhanden, Exod. 24.6, 8. ende 29. versen 12, 16, 20, 21. ende 30.10. Levit. 1. versen 5, 11, 15. ende 3. versen 2, 8, 13. ende 4. versen 5, 6, 7, 16, 17, 18, 25, 30, 34. ende 5.9. ende 8.24. ende 14.5, etc. item vers 14. en 16. vers 14, etc. Psalm 50.13. Zach. 19.15, etc.

Van menschen bloet, bloetvergieten, bloetdorstigheyt, dootslagh, moort, etc. siet Gen. 4. vers 10. ende 9.5, 6. Exod. 4.25. Num. 35. vers 33. Deut. 21.1, etc. 2.Sam. 16.7, 8, 9. ende 21.1. 1.Reg. 2. versen 5, 31, 32, 33, 37. ende 18.28. 2.Reg. 21.16. Psalm 5.7. ende 26.9. ende 30.10. ende 51.16. ende 58. vers 11. ende 68.24. ende 72.14. ende 79.3. ende 94.21. ende 106.38. ende 139.19. Prov. 1.11, 16, 18. ende 6.17. ende 12.6. ende 28.17. ende 29.10. Iesa. 1. vers 15. ende 4.4. ende 15.9. ende 26.21. ende 34. versen 3, 5, 7. ende 49.26. ende 59.3, 7. Ier. 2.34. ende 7.6. ende 19.4. ende 22. versen 3, 17. ende 26.15. ende 46. vers 10. ende 48.10. ende 51.35. Thren. 4.13, 14. Ezech. 3.18, 20. ende 5.17. ende 7.23. ende 9.9. ende 16.36, 38. ende 18.10, 13. ende 21.3, 4, 5, 9, 10, 11, 14, 15, 22, 28, 32. ende 22.2, 27. ende 23.37, 45. ende 24.7, 8. ende 28.23. ende 32.6. ende 33.4, 5, 6, 8, 25. ende 35.6. ende 36.18. ende 38. vers 22. ende 39.17, 18. Hose. 6.8. ende 12.15. Ioël 2.30. ende 3.19, 21. Mich. 3.10. ende 7.2. Habak. 2.8, 12, 17. Zephan. 1. vers 17. Zach. 9.7. Iesu Christi bloet, wort genoemt het bloet onses verbonts, Zach. 9.11. bloet, dat is, sondelicke onreynigheyt, Ezech. 16.6, 9.

Bloetschande, siet onkuysheyt.

Bloetvrient, bloetverwant, nabestaende, siet Levit. 18.6, 12, 13, 17. Ruth cap. 2. vers 1 ende 3.2. Prov. 7.4. ende wijders broeder, maeghschap.

Bloeijen, groenen, bloeysel, bloessem, siet Num. 17.5, 8. Iob 15.33. Psalm 72.7, 16. ende 90.5, 6. ende 92.8. ende 103.15, 16. ende 132,18. Iesa. 5. vers 24. ende 18.5. ende 27.6. ende 35.2.

Bloot, naeckt, ontblooten, blootheyt, schaemte, siet Genes. 9.22, 23. Levit. 18.6, etc. Deut. 28.48. Iesa. 3.17. ende 47.2, 3. Ierem. 13.22. ende 51.58. Ezech. 32.15. Ioël 1.6, 7. Mich. 1.8, 11. Habak. 3.9, 13.

Arm ontblooten, siet arm, ende wijders naeckt, schaemte. Gelijckenissen, ende figuerlicke reden, siet Exod. 32.25. Ierem. 13.26. ende 49.10. Thren. 4.21. Ezech. cap. 16. versen 7, 8, 39. ende 23.18, 29.

Blusschen, uytblusschen der lampe, siet 1.Sam. 3. vers 3. 2.Chron. 29.7. Prov. 31.18. figuer-[kolom 3]licke reden, ende gelijckenissen, siet 2.Sam. cap. 14. vers 7. ende 21.17. 2.Reg. 22.17. 2.Chron. 34.25. Iob 18.5, 6. ende 21.17. Psalm 118.12. Prov. 13.9 ende 20.20. ende 24.20. ende 26.20. Cant. 8. vers 7. Iesa. 1.31. ende 34.9, 10. ende 43.17. ende 66.24. Ierem. 4. vers 4. ende 7.20. ende 21.12. Ezech. 20.47, 48. ende 32.7. Amos 5.6.

Boaz, een aensienlick ende vermogent man te Bethlehem, bewijst sonderlingh medelijden ende weldadigheyt aen Ruth, ende trouwt haer, die hem baert Obed, Davids grootvader, siet Ruth capp. 2. 3. 4.

Bochim, een plaetse daer de kinderen Israëls door een Engel des Heeren bestraft wierden over hare sonden, ende weenden, siet Iudic. 2.4, 5.

Bock, bocksken, geytenbock, siet Genes. 32.14. ende 37.31. Exod. 23.19. ende 34.26. Levit. 4.23. ende 9.3, 15. ende 10.16. ende 16.5, etc. ende 23.19. Num. cap. 7. versen 16, 22, 34, 40, 46, 52, 58, 64, 70, 76, 82. item versen 17, 23, 29, 35, 41, 47, 53, 59, 65, 71, 77, en 83. item versen 87, 88. ende 15. vers 24. ende 28.15, 22, 30. ende 29.5, 11, 16, 19, 22, 25, 28, 31, 34, 38. Deut.14.21. ende 32. vers 14. Iudic. 13. versen 15, 19. ende 15.1. 1.Sam. 10.3. 2.Chron.17.11. Psalm 50. vers 13. Prov. cap. 27. vers 26. ende 30.31. Ezech. 27.21. figuerlicke reden ende gelijckenissen, siet Iesa. 11.6. Ierem. 50. vers 8. Ezech. 34.17. Dan. 8.5, 21. Zach. 10.3. van stormbocken, ofte, stormrammen, siet Ezech. 4.2. ende 21.22.

Bode, boodtschap, siet oock gesanten, tijdinge. Exempelen van menigerley boodtschappen, uytsendinge van boden, siet Genes. 32.3, etc. ende 45.13. ende 46.28. Num. 20.14. ende 21.21. ende 22.5. Iudic. 6. vers 35. ende 9.31. ende 11.12. ende 20. vers 12. ende 21.13. 1.Sam. 6.21. ende 11.4, 7. ende 16.19. ende 19.14, 20, 21. ende 23.27. ende 25.5, 39. 2.Sam. 2. vers 5. ende 3. versen 12, 14, 26. ende 5.11. ende 11.4, 18. ende 12.27. ende 18.21, 23. 2.Reg. 1.2, 9, etc. ende 7.9. Psalm 78. vers 49. Prov. 13.17. ende 17.11. ende 25.13. Iesa. 14.32. ende 18.2. Nah. 1.15. Van Godts boden, siet Iesa. 42.19. ende 44.26. Ezech. 30.9. Hagg. 1.13. Malach. 2.7. Goede ofte blijde boodtschap, dat is, het Heyligh Euangelium, Iesa. cap. 41. vers 27. ende 52.7. ende 61.1.

Boeck, boecken, wetboeck, boecken der Propheten, Chronijckboecken, siet Exod. 17. vers 14. ende 24.7. Deut. 17. vers 18. ende 31.26. Ios. 10.13. 1.Sam. 10.25. 2.Sam. 1.18. 1.Reg. 11.41. 2.Reg. 22.8, etc. 2.Chron. 9. vers 29. ende 12.15. ende 13.22 ende 17.9. ende 20.34. ende 34.14. Neh. 8.1, etc. Esth. 2.23. ende 10.2. Iob 19. vers 23. ende 31.35. Psalm 40.8. Eccles. 12.12. Iesa. 30.8. ende 34.16. Ierem. 30. vers 2. ende 36.1, etc. ende 51.59, etc. Dan. 1.4. ende 9.2. figuerlicke reden, ende gelijckenissen, siet Exod. 32.32. Psalm 69. vers 29. ende 139.16. Iesa. 29.11, 12. Dan. 7.10. ende 12.1.

Boele, boelery, boeleeren, hoererije bedrijven, siet Prov. 7.18. alsoo spreeckt Godt figuerlick van de afgoderije, ende Heydensche afgodische verbonden, siet Ierem. 2. versen 33, 34. ende 3.1. ende 4.30. Ezech. 16.33, 37. ende 23.5, 9, 17, 22. Hose. 2.4. ende 7. versen 10, 12, 13. ende 8.9. ende 9.10.

Boesem, Nehem. 5.13.

Boete, boete opleggen, breucken, straffen. Siet Exod. 21.22. Deut. 22.19. 2.Reg. 23.33. 2.Chron. 36.3. Prov. 17.26. ende 19.19. ende 21.11. ende 22.3. ende 27. vers 12. Amos 2.8.

Boeijen, ketenen, siet Iob 36.8. Psalm 105. vers 18. ende 149.8. ende wijders den tijtel ketenen, stock, gevangenisse.

Boge, strijtboge, booghschutter, siet Gen. 21.20. ende 27.3. ende 48.22. ende 49.24. Ios. 24. vers 12. 1.Sam. 2.4. ende 18.4. ende 31.3. 2.Sam. 1. versen 18, 22. ende 22.35. (item Psalm 18.35.) 1.Reg. 22.34. 2.Reg. 9.24. ende 13.15, etc. 1.Chron. 12.2. 2.Chron. 14. vers 8. ende 26.14. Nehem. 4. versen 13, 16. Psalm 37.14, 15. ende 44.7. ende 46.10. ende 76.4. ende 78.9. Iesa. 5.28. ende 7. vers 24. ende 13.18. ende 21.15. ende 22. vers 3. ende 41.2. ende 66.19. Ier. 6. vers 23. ende 46.9. ende 49.35. ende 50. versen 14, 29, 42. ende 51.3. Ezech. 39.3, 9. Hose. 1.5, 7. Amos 2.15. Zach. 9.10. ende 10.4. gelijckenissen, siet Iob 29.20. Psalm 7.13, 14. ende 11.2. ende 78.57. Ier. 9.3. Thren. 2.4. ende 3.12. Hos 2. vers 17. ende 7.16. Habak. 3.9. Zach. 9.13.

Bogger, schandjongens, Sodomitischen grouwel, siet Gen. 19.5. Lev. 18.22. Deut. 23. vers 17. 1.Reg. 14.24. ende 15.12. ende 22. vers 47. 2.Reg. 23.7. Iob 36.14. ende siet wijders onkuysheyt, hoererije.

Bolwerck, Deut. 20.19. siet vastigheyt, sterckten, vestingen, wallen, belegeren.

Boonen, lantvrucht, siet 2.Sam. c. 17. vers 28. Ezech. 4.9.

Boom, geboomte, boomvrucht, boomgaert. Siet van de scheppinge, wasdom, ende gebruyck der boomen, Gen. 1.11, 12, 13, 29. ende 2.5, 6. van den boom des levens, Gen. 2.9. ende 3. vers 24. der kennisse des goets ende quaets, Genes. 2. versen 9, 17. siet wijders van boomen, Genes. 21.33. Lev. 19.23, etc. ende 23.40. ende 26.4. Deut. 20.19, 20. ende 28.42. Ios. 8.29. ende 10.26. Iud. 9.7, etc. item versen 48, 49. 1.Reg. 4. vers 33. ende 14.23. 2.Reg. 3.19, 25. ende 16.4. ende 17.10. 1.Chron. 16.33. Neh. 8.15. ende 10.35, 37. Esth. 5.14. ende 7.10. Psalm 104.16. ende 105.33. ende 148.9. Eccles. 2. vers 5. Iesa. 55.12. ende 57.4, 5. Ierem. 2.20. ende 3.6. ende 6.6. ende 10.3. ende 17.2. Ezech. 6.13. ende 20.28. Ioël 1.12, 19. ende 2.22. een wevers boom, siet Iud. 16.14. Gelijckenissen ende figuerlicke reden van boomen, siet Genes. 49.22. Iudic. 9.7, etc. Iob 8.16, etc. ende 14.7, etc. ende 19.10. ende 21.8. ende 24.20. ende 27.14. ende 29. vers 19. Psalm 1.3. ende 37.35. Prov. 3.18. ende 11.30. ende 13.12. ende 15. vers 4. Eccles. 11.3. Cant. 2. vers 3. ende 4.13. Iesa. 7.2. ende 10.19, 33. ende 41.19. ende 56.3. ende 60.13. ende 61. versen 1, 3. ende 65.22. Ierem. 11.19. ende 17.7, 8. ende 46.23. Ezech. 17.24. ende 20.47. ende 31.3, 9, 16, 18. ende 34. versen 26, 27. [kolom 4] ende 36.30. ende 47.7, 12. Dan. 4.10, etc. item vers 20. Zach. 11.2.

Boos, boosheyt, boosdoender, booswicht. Beschrijvinge, ende exempelen van boosheyt ende boosen, siet Ps. 36.5. ende 55.16. ende 73. vers 8. ende 94.16. Prov. 13.19. ende 24.2. ende 26.23. ende 28.5. Ies. 1.2, etc. en 9. vers 17. ende 32.2, etc. ende 47.10. Ier. 2. versen 13, 19, etc. ende 3.5. ende 4.18, 22. ende 6.7. ende 9.3. ende 13.23. Hose. 7. vers 1, etc. item vers 15. ende 10.15. Ioël 3. vers 13. Amos 2.4, etc. Ion. 1.2. Nah. 1.11 ende 3.19. Malach. 2.17. Godts toorn ende straffe over de boosen, Psalm 92. vers 12. ende 107.34. Prov. 11.21, 27. ende 12.2, 8. ende 14.22. ende 20.30. ende 26. vers 26. Ies. 2.19. ende 5.8. ende 14.20. ende 47. versen 10, 11. Ier. 1.16. ende 12.4. Haet ende afkeer van boosheyt, Psalm 26. vers 5. ende 101.3, 4. ende 141. vers 4. Klaghte over boosheyt, ende afmaninge van deselve, Iesa. 1.2, etc. item vers 16. Hose. 7.1, etc. ende 9.15. Amos 2.4. etc. ende 3.14, 15. Boos, quaet, beteeckent dickwils ongeluck, elende, straffen, siet Genes. 19.19. Deut. 31. vers 17. 1.Reg. 9.9. ende 14.10. Eccl. 12. vers 1. Iesa. 45.7. Ierem. 6.19. Thren. 3. vers 38. Ezech. 6.10. Amos 3.6. ende 5. vers 13. Siet wijders den tijtel quaet, godtloose, arghlistigh, argh.

Borgen, ontleenen, leenen, Deut. 15.8. ende 28. vers 12. Psalm 37.21. van borge worden, borghtochte, verborgen, siet Prov. 6.1, etc. ende 11.15. ende 17.18. ende 20. vers 16. ende 22.26, 27. ende 27.13. Exempelen, siet Genes. 42. vers 37. ende 43.9. siet oock Iob 17.3. ende 2.Reg. 18.23. Psalm 119. vers 122. item van onsen Heere Jesu Christo, als onsen borge, Ierem. 30.21.

Borne, bronne, siet fonteyn.

Borst, hertendecksel, ofte slot. Hoe men handelde met de borst van het vee dat geoffert wiert, siet Exod. 29.26, 27. Levit. 7.30, 31, 34. ende 8.29. ende 9.20, 21. ende 10.14, 15. Num. 6.20. ende 18.18. van der menschen borst, siet Hos. 13.8. van des Hoogepriesters borstlap, siet Exod. 28.15, etc. Van de borst des beelts, dat Nebucadnezar sagh, siet Dan. 2.32, 39.

Vrouwen borsten, mammen, siet Genes. 49.25. Iob 3.12. Psalm 22.10. Prov. 5.19. Hose. 9.14. gelijckenissen ende figuerlicke reden van borsten, siet Cant. 1.13. ende 4.5. ende 7.3, 7, 8. ende 8.10. Iesa. 32. vers 12. ende 60.16. ende 66.10, 11. Ezech. 16.7. ende 23.3, 34.

Bosch, woudt, hage, siet Gen. 21.33. Exod. 3. versen 2, 3, 4. Deut. 33.16. 1.Sam. 14.25. 2.Sam. 18.6. 1.Reg. 7.2. Eccles. 2.6. Ies. 10.18, 19, 34. ende 21.13. ende 29.17. ende 32.15, 18, 19. Ier. 26.18. ende 46.23. Ezech. 20.46, 47. ende 34.25. Hos. 2.11. Mich. 3.12. Zach. 11.2. van afgodische bosschen, siet Deut. 16.21. Iudic. 6.28. 1.Reg. 14.23. ende 16.33. 2.Reg. 13.6. ende 17.10. ende 21.3. ende 23.6. Ies.57. versen 4, 5. Ierem. 17.2. siet oock woudt.

Boter, siet Genes. 18.8. Deut. 32.14. Iud. 5. vers 25. 2.Sam. 17.29. Iob 20.17. ende 29. vers 6. Prov. 30.33. Iesa. 7.15, 21, 22. gelijckenissen van boter, siet Iob 20. vers 17. ende 29.6. Psalm 55.22. Prov. 30.33.

Bouwen, opbouwen, herbouwen, bouwlieden, van steden, tempelen, huysen, mueren, torens, sterckten, vestingen, bolwercken, etc. siet Genes. 4.17. ende 10.11. ende 11.1, etc. Exod. 1.11. Num. 32. vers 34, etc. item versen 37, 38. Ios. 6.26. ende 19.50. Iud. 1. vers 26. ende 21.23. 2.Sam. 5.9, 11. ende 7. vers 1, etc. 1.Reg. 2.36, etc. ende 3.1. ende capp. 5. 6. 7. ende 9.17, etc. item vers 24. 2.Reg. 12.4, etc. ende 14.22. ende 25.1. 2.Chron. 11.5, etc. ende 14.6, 7. ende 17. vers 12. ende 26.9, 10. ende 27.3. ende 32. vers 5. ende 33.14. Ezra 3.8, etc. ende 4. vers 1, etc. Nehem. 3.1, etc. Psalm 122.3. ende 147.2. Eccles. 2.4, 5, 6. Iesa. 9.9. ende 44.28. ende 45. vers 13. ende 58.12. ende 65.21, 22. Ier. 22.13, 14. ende 29. vers 5. ende 30.18. ende 48.7. Ezech. 26.14. ende 28.25, 26. ende 36.9, 10, 33, 34, 35, 36. Dan. 4. vers 30. ende cap. 9. vers 25. Hos. 8. vers 14. Amos 5.11. Mich. 3.10. Hab. 2. vers 12. Zeph. 1. vers 13. Hag. 1. vers 2, etc. ende 2.16, etc. Zach. 1. vers 16. ende 10.4. Malach. 1.4. altaren bouwen, siet altaren. Ordinantien ende onderwijs van bouwen, siet Deut. 13.16. ende 20.5. ende 22.8. Prov. 24.27. Eccles. 3.3. Gelijckenissen ende figuerlicke reden van bouwen, siet Genes. 2.22. ende 16.2. ende 30. vers 3. Deut. 25.9. Ruth 4.11. 1.Sam. 2.35. 1.Reg. 11.38. Iob 22.23. Psalm 51.20. ende 69.36. ende 102.17. ende 118.22. ende 147.2. Prov. 9.1. Cant. 8.9. Ies. 60. vers 10. ende 61.4. Ier. 1.10. ende 12.16. ende 24.6. ende 31.4. ende 33.7. ende 42.10. ende 45.4. Thren. 3.5. Ezech. 13. vers 10. Amos 9.11. Mich. 7.11. Mal. 3.15.

Bozez, Botsets, een steen ofte klippe, by Michmas, siet 1.Sam.14.4.

Bozra, Botsra, een stadt ofte Hooftstadt in Edom, siet Genes. 36.33. 1.Chron.1.44. item Iesa. 34.6. Ier. 49.13, 22. Amos 1. vers 12. Bozra, in Moab, Iosu 21. vers 36. Ierem. 48.24. Mich. 2.12. Door Bozra (als oock door Edom) worden de vyanden Christi ende sijner Kercke afgebeelt, Iesa. 34. vers 6. ende 63.1, etc.

Braden, gebraden, wildtbraet, siet Exod. 12. vers 8, etc. Prov. 2.27. Iesa. 44. vers 16. Ierem. 29.22.

Braken, braecklant. Siet een figuerlicke reden van het braken, Ierem. 4.3. Hose. 10.12.

Branden, verbranden, brant, aensteken, in het vyer setten, door vyer verteert worden. Exempelen ende prophetien van verbranden, siet van Sodom, Gomorra, etc. Gen. 19.24, 25. ende wijders, Ios 6.24. ende 8.28. Iud. 1. vers 8. ende 9.49. ende 20.48. 1.Reg. 16.18. 2.Reg. 25.9. Iob 1.16. Psalm 74.7, 8. Ies. 1.7. ende 9.4. ende 34.9, 10. ende 64. vers 11. Ierem 2.15. ende 4.4. ende 9.10. ende 21.10. ende 32.29. ende 34.2, 22. ende 36.23. ende 38.23. ende 39.8. en 43. versen 12, 13. ende 46.19. ende 49.2, 27. en 50. vers 32. ende 51.25, 30, 58. Ezech. 5.1, 2, 4. ende 16.41. ende 23.47. ende 24.6, 12. ende 39. versen 9, 10. Dan. 3.22. Hose. 8. vers 14. Mich. 1.7. Hab. 2.13. Zach. 9.4. Bysonderlick van menschen die met vyer verteert, ofte verbrant zijn, siet Levit. 10.1, 2.

[fol. (†4)v]

Num. 3.4. ende 11.1, etc. ende 16.35. Ios. 7.25. Iudic. 9.49. ende 15.5. dooden beenderen, 2.Reg. 23.16, 20. Amos 2.1. doode lichamen, 1.Sam. 31.12. Amos 6.10. branden over dooden, 2.Chron. c. 16. vers 14. ende 21.19. Ierem. 34.5. kinderen ter eeren der afgoden verbranden, ofte door het vyer laten gaen, Levit. 18.21. ende 20.2, etc. 2.Reg. 16.3. ende 17.17, 31. ende 21.6. ende 23.10. 2.Chron. 33.6. Ierem. 7.31. ende 19.5. De Koningh Zimri verbrandde sich selven met het palleys, 1.Reg. 16.18. wet van brant, Exod. 21.25. brant van de sonne, Iesa. 3.24. brant ofte vyerigheyt in de lucht, of des menschen lichaem, Deut. 28. vers 22. brantkoorn, straffe in de lantvruchten, Deut. 28.22. 1.Reg. 8.37. 2.Reg. 19.26. 2.Chron. 6.28. Amos 4.9. Hagg. 2.18. Toorn der menschen, item Godes toorn ende straffe wort dickwils by brant ende ontstekinge vergeleken, siet Gen. 39.19. 2.Reg. 22. vers 13. Psalm 2.12. ende 80.17. ende 119. vers 53. ende 124.3. Iesa. 1.31. ende 5. vers 25. ende 9.17. ende 10.16. ende 24.6. ende 47.14. Ierem. 7.20. Thren. 2.3. Malach. 4.1. De Heylige Geest wort genoemt een Geest der uytbrandinge, Ies. 4.4. ende Godts gerechtigheyt wort geseyt te branden als een fackel, Ies. 62.1. vyer brant, siet Iesa. 7.4. Amos 4.11. Zach 3.2.

Breet, breette. Van de breette des aerdbodems, siet Iob 38.18. van Babels breeden muer, Ier. 51.58. de breette van verscheyden dingen ofte gebouwen, siet onder den tijtel van die dingen, welcker mate beschreven wort. Gelijckenissen, siet Iob 11.9. Psalm 119.96.

Breken, afbreken, verbreken, doorbreken, verbrekinge, breucke, dat is, verwoestinge, jammer, elende. De hagel in Egypten verbrack alle boomen, Exod. 9.25. de beenderen des Paeschlams moest men niet breken, Exod. 12. vers 46. Num. 9.12. d’afgodische pilaren der Canaaniten moest men verbreken, Exod. 23. vers 24. ende 34.13. Deut. 7.5. ende 12.3. Moses brack de twee steenen tafelen, Exod. c. 32. vers 19. siet wijders Lev. 11.33. ende 15. vers 12. ende 21.19. ende 22.22. ende 26. versen 13, 26. Iud. 7.20. ende 9.53. 1.Sam. 4. vers 18. 1.Reg. 22.49. 2.Reg. 18. vers 4. ende 25.13. 2.Chron. 14.3. ende 23.17. ende 31.1. Iob 31.21, 22. ende 38.15. Psalm 29.5. ende 34.21. ende 48. vers 8. ende 107.16. Ies. 1.28. ende 9.3. ende 21. vers 9. ende 24.10. ende 30.14. ende 59.7. Ierem. 1.10. ende 4.6, 20. ende 6.1, 14. ende 8.11, 21. ende 10.19. ende 14. vers 17. ende 17.18. ende 22.20. ende 28.10, 11. ende 48, 3, 4, 5. Mal. 1.4. figuerlicke redenen ofte gelijckenissen, siet Psalm 34.19. ende 60.4. ende 104.11. ende 147. vers 3. Prov. 6.15. Iesa. 8. vers 15. ende 30.26. ende 38.13. ende 61.1. ende 66.2. Ier. 19. versen 10, 11. ende 23.9. ende 42.10. ende 45. vers 4. ende 48.38. Ezech. 34.4. Dan. 11. versen 14, 20. Mich. 2.13. ende 3.3. Nah. 3.19.

Breucken, siet boete, boete opleggen.

Breydel, siet gebit, toom.

Brengen, wederbrengen, aenbrengen. Dat Godt sijn wechgevoert volck, ende oock sommige andere volcken, wilde wederbrengen in haer lant, siet daer van Iesa. 49.6. ende 52.8. Ierem. 16.15. ende 24.6. ende 27.16. ende 28.3, 4. ende 29.10, 14. ende 30.3, 18. ende 32.1, etc. item vers 44. ende 33.7, 26. ende 48.47. ende 49.6, 39. ende 50.19. Thren. 5.21. Ezech. 29.14. ende 34.13, 16. ende 36.8, etc. item vers 24 ende 39.25. Amos 9.14. Zeph. 2. vers 7. ende 3.20. Zach. 10.10. Godt wort geseyt den Gog aen te brengen tegen sijn (Godts) lant, Ezech. 38.16, 17. ende 39.2. De godtloose Regenten seggen: Brenght aen, dat wy drincken, Amos 4.1.

Brief, brieven, afschrift van brieven, siet 2.Sam. cap. 11. vers 14, etc. 1.Reg. 21. vers 8, etc. 2.Reg. 5.5, 6. ende 10,1, etc. ende 19.14. ende 20.12. 2.Chron. 2.11. ende 21.12, etc. ende 30.1. Ezr. 4.11, etc. ende 5.6, etc. ende 7.11, etc. Neh. 2.7, 8. ende 6.5, etc. item vers 17, etc. Esth. 1.22. ende 3.12, etc. ende 8.9, etc. ende 9.20. Ier. 29.1, 25, 29. Ezech. 2.8, etc. ende 3.1, etc. Zach. 5.1, 2. van koopbrieven, siet Ierem. 32.10, 11, 12, 13, 14, 44. eene gelijckenisse, siet Iesa. 34.4.

Briesschen, siet brullen.

Broeden, uytbroeden. Siet eene gelijckenisse, Ierem. 17.11.

Broeder. Van broederlicken haet, siet Genes. 4. versen 5, 8. ende 27.41, etc. van broederlicke liefde, siet Genes. capp. 44. 45.

Onderscheyt tusschen twee broederen ten aensien van Godts liefde ende haet, siet Mal. 1. vers 2. Haet stichten tusschen broederen, siet Prov. 6.19. De gemeynte wenscht, dat Christus haer een broeder geworden ware, siet Cant. 8.1. broeder, dat is, bloetverwant, bloetvrient, siet Genes. 13.8. ende 14.14. ende 20.5, 12, 13. ende 31. versen 32, 37, 46. Exod. 2.11. ende 4.18. Levit. 10.4. item lantsman, metgeselle, vrient, medegenoot, Levit. 25.25. Deut. 15.7. 2.Reg. 9.2. Iesa. 66.5. Ezech. 18.10, 18. Zach. 11. vers 14. geloofs-genoot, Psalm 122. vers 8. ende 133.1. Iesa. 66.19, 20. even naeste, Genes. 9.5. gelijckenissen, siet Prov. 17.17. ende 18.9, 24. ende 27.10. Cant. 1.6.

Broot. Oorspronck, materie, ende bekomen van broot, siet Iob 28.5. Psalm 104.14. item Exod. 12.39. Prov. 4. vers 17. ende 12.11. ende 20.13. Ezech. 4.9, 12, 15. Hemels broot, siet man, toonbroot, siet Exod. c. 25. vers 30. Lev. 24.5, 7. 1.Sam. 21.4, 5, 6. Eerstlinghbroot, ende gerstenbroot, 2.Reg. 4.42, etc. Iudic. 7.13. Nuttigheyt ende werckinge des broots, siet Levit. 26.26. Deut. 8. vers 3. 1.Sam. 30.11, 12. Psalm 104.15. ende 105. vers 16. ende 132.15. Prov. 12.11. ende 28. vers 21. Ies. 3.1. Ezech. 5.16. ende 13.19. Allerleije toevallen, geschiedenissen, gebruyck, ende leeringe van broot, siet Gen. 3. vers 19. ende 14.18. ende 18.5. ende 21.14. ende 25.34. ende 27.17. ende 31.54. ende 37. vers 25. ende 43.31. ende 45.23. ende 47. vers 13, etc. ende 49.20. Exod. 12.8. ende 13. versen 3, 6, 7. ende 16.3. ende 18.12. Lev. 26. vers 26. Deut. 29.5, 6. Iosu. 9.5. Iud. 8. versen 5, 6. Ruth 1.6. 1.Sam. 10. versen 2, 3. ende 16.20. ende 17.17. ende 25. vers 18. ende 28.22. 2.Sam. 6.19. ende 16.1, 2. 1.Reg. 14.3, 4. ende 17.6. item versen 11, 12. ende 18.4. ende 22.27. 2 Reg. 6. vers 22. Psalm 37.25. ende 41.10. ende 78.20. [kolom 2] ende 102.5. Prov. 6.26. ende 12.9. ende 17. vers 1. ende 22.9. ende 23.3. ende 31.27. Eccles. 9.7. ende 11.1. Ies. 3.1. ende 21. vers 14. ende 30.20, 23. ende 33. versen 15, 16. ende 58.6, 7. Ierem. 5.17. ende 16.7. ende 37.21. ende 38.9. ende 41.1. Thren. 1. vers 11. ende 4.4. ende 5.6, 9. Ezech. 4. versen 13, 16, 17. ende 16.49. ende 18.7, 16. ende 24.17. Hos. 2.4. ende 9.4. Amos 4. vers 6. ende 7.12. Obad. vers 7. Broot, voor allerleije spijse, ende broot eten, voor-maeltijt houden, sal de leser vinden in verscheydene voor-aengetogene plaetsen. Gelijckenissen van broot, siet Num. 14. vers 9. Psalm 14.4. ende 53.5. ende 80.6. ende 102.10. Prov. 9. vers 5. ende 20.17. Iesa. 51.14. ende 55.2. Broot of spijse des Heeren, dat is, offerhande, siet Levit. 3.11. ende 21.6, 8, 17, 21, 22. ende 22.25. Ezech. 44.7. Malach. 1.7, 12.

Brullen, brieschen der leeuwen, siet Iud. 14.5. Iob 4.10. Psalm 104.21. gelijckenissen, siet Iob. 3.24. ende 37.4. Psalm 32.3. ende 38.9. ende 74.4. Prov. 19.12. ende 20. vers 2. Iesa. 5.29. ende 31.4. Ier. 25.30. ende 51.38. Hose. 11.10. Ioël 3. vers 16. Amos 1.2. ende 3.4, 8. Zach. 11.3.

Bruysen der zee, ende wateren, ruyschen, getier maken, siet Psal. 46.3, 4. ende 65.8. ende 96. vers 11. ende 98.7. Ier. 31.35. gelijckenissen, siet Psalm 38. vers 9. ende 40. vers 3. ende 42.6, 12. ende 43.5. ende 93. vers 4. Iesa. 5. vers 30. ende 17.13. ende 63.15. Ierem. 4. vers 19. ende 6.23. ende 50.42. ende 51.55. Dan. 10.6.

Bruyt, ende bruydegom, bruyloft, bruylofts-liedt. t’Samenkomste van bruyt ende bruydegom, siet Genes. 29.23. Dat de bruyt aen de rechter hant des bruydegoms plach te staen, ende hare metgesellinnen haer te volgen, wort afgenomen uyt Psal. 45.10, 15. krijghs-ordinantie van ondertrouwde persoonen, Deut. 20.7. Zippora noemde Mose bloet-bruydegom, Exod. 4.25. vreughde van bruyt ende bruydegom, siet Iesa. 62.5. Ierem. 7. vers 34. ende 16.9. ende 25.10. ende 33.11. Ioël 2. vers 16. Bruyloft, siet Gen. 29.27. Iud. 14. vers 10. Esth. 2.18. gelijckenissen ende figuerlicke reden van bruyt ende bruydegom, siet Psalm 45. en het gantsche Hoogeliedt Salomons, item Psalm 19.6. Iesa. 49. versen 17, 18. ende 61.10. ende c. 62. vers 5. Ierem. 2.2, 32.

Brijselen, siet verpletteren, verbrijselen.

Bucki, een Overste van Dans stam, Num. 34. vers 22.

Buffel, was den Israëliten toegelaten te eten, Deut. 14.5.

Buyck. Siet onder anderen Genes. 25. vers 23. Iob. 32.18, 19. Psalm 17.14. ende 31.10. ende 44.26. Prov. 18.8, 20. ende 20.27, 30. Cant. 7.2. Dan. 2.32. Habak. 3.16. siet wijders lijf.

Buydel, sack, siet Prov. 1.14. Hagg. 1.6.

Buygen, sich buygen, nederbuygen, nederbucken. Door Engelen ende menschen, siet exempelen, Genes. 18.2. ende 19.1. ende 23.7, 12. ende 27.29. ende 33.3, 6, 7. ende 37.7, 9, 10. ende 42.6. ende 43.26. ende 48. vers 12. ende 49.8. Exod. 18.7. Num. 22. vers 31. Ruth 2.10. 1.Sam. 20.41. ende 24.9. ende 25.23, 41. ende 28.14. 2.Sam. 9. versen 6, 8. ende 14.4, 22, 33. ende 18.21. ende 24.20. 1.Reg. 1. versen 16, 23, 31, 53. ende 2.19. 2.Reg. 2. vers 15. ende 4.37. 2.Chron. 24.17. Esth. 3.2. Psalm 72. versen 9, 11.

Sich voor Godt buygen, is soo veel als aenbidden, ende wort alsoo overgesett: Siet daer van Genes. 22.5. ende 47.31. Exod. 4. vers 31. ende 12.27. ende 24.1. ende 33. vers 10. ende 34.8. Deut. 26.10. Iosu. 5. vers 14. Iudic. 7.15. 1.Sam. 1.3, 19, 28. ende 15. versen 30, 31. 2.Sam. 15.32. 1.Reg. 1.47. 2.Reg. 17.36. ende 18.22. 1.Chron. 16. vers 29. Iob 1.20. Psalm 5.8. ende 22. vers 28. ende 29.2. ende 45.12. ende 72. versen 9, 11. Mich. 6.6.

Sich buygen voor afgoden, ofte afgodische beelden. Siet Godts verbodt, Exod. 20.5. ende 23.24. ende 34.14. Levit. 26. vers 1. Deut. 4.19. ende 5.8. ende 8.19. ende 11. vers 16. ende 17.3. ende 30.17. Iosu. 23. versen 7, 16. 1.Reg. 9.6. 2.Reg. 17. vers 35. Exempelen, Exod. 32.8. Num. 25. vers 2. Iud. 2.12, 17, 19. 1.Reg. 11.33. ende 16. vers 31. ende 22.53. 2.Reg. 5.18. ende 17. vers 16. ende 21.3, 21. Iesa. 2.9. Sich bucken voor dwangh, siet Prov. 14. vers 19. Iesa. 2. versen 11, 17. ende 5.15. ende 51.23. ende 65. vers 12. Gebuckt gaen van rouwe, Psalm 35.13, 14. ende 38.7. figuerlicke reden, siet Iesa. cap. 45. vers 14. ende 60.14. Habak. 3.6. siet wijders aenbidden.

Buyt, buyten, rooven, siet 1.Sam. 14. vers 32. 2.Reg. 3.23. 2.Chron. 20.25. Iesa. 10.6. Ezech. 7.21. ende 25.7. Dan. 11. vers 24. gelijckenissen, ende figuerlicke reden, siet Psalm 119.162. Iesa. 9.2. ende 53.12. Ierem. 21. vers 9. ende 38.2. ende 39.18. ende 45.5. siet wijders roof, rooven.

Bundel, bondelken gelts, Genes. 42.35. figuerlicke reden, siet 1.Sam. 25.29. Iob 14.17. Prov. 7.20. Cant. 1.13. Amos 9.9.

Burcht, slot, casteel, siet 2.Sam. 5. versen 7, 9. Psalm 9. vers 10. ende 18.3. ende 31.3, 4. ende 71.3. ende 91.2. ende 144.2. ende siet wijders slot.

Buz, een sone Nahors, des broeders Abrahams, Genes. 22.21. Buziter, Iob 32.2. Ierem. 25.23.

Buzi, des Propheten Ezechiels vader, Ezech. cap. 1. vers 3.

Bijen, Imen, siet Deut. 1.44. Iudic. 14.8. Psalm 118.12. Iesa 7.18.

C. Wat hier niet gevonden wort, soeckt in de letter K.

CAbul, een lant in Galilea, alsoo genoemt van Hiram, den Koningh van Tyrus, dien Salomo dat lant vereert hadde, maer kreegh het daer na weder, siet 1.Reg. 9.13. 2.Chron. 8.2.

Caf, ofte Kaf. Siet gelijckenissen genomen van kaf, Iob 21.18. Psalm 1.4. ende 35.5. Iesa. 17.13. ende 29.5. ende 41.15, 16. Dan. 2.35. Hose. 13.3. Zeph. 2.1, 2.

Calah, Calach, de naem van een seer oude stadt in Assyrien, Genes. 10.11. [kolom 3]

Caleb, de sone Iephunne, een Overste ende Hooft in de stamme Iuda, wort mede gesonden om Canaan te verspieden, Num. 13.2, 3, 6. weder keerende, blijft bestandigh ende getrouw, tegen de murmureeringe des volcks, Num. 14.6. Blijft, met Iosua, alleen over van de verspieders, die door Godts plage wierden verteert, Num. 14.37, 38. Sy worden beyde geroemt van wegen hare volherdinge, Numer. 32.12. Deut. 1.36. Dese twee zijn oock alleen, van alle die uyt Egypten waren getrocken, in het lant Canaan gekomen. Num. 14. vers 30. ende 32.12. Deut. 1. vers 36. Siet wijders van Caleb, Iosu. 14. vers 6, etc. item, versen 10, 11, 13. ende 15.13, 14, 16, 17, 18, 19.

Calmus, welrieckende riet, pijpe, ofte specerije, siet Exod. 30.23. Ierem. 6.20. ende eene gelijckenisse, Cant. 4.14. Sommige houden het voor Caneel.

Calne, daer Nimrods Koninckrijck begon, Genes. 10.10. siet oock Amos 6.2. ende Calno, Iesa. 10.9.

Camer, siet kamer.

Canaan, Chams sone, wort van sijnen grootvader Noach vervloeckt, Genes. 9.25. De Canaaniters zijn afkomstigh van Cham, Gen. 9. vers 18. hare woonplaetsen, siet Genes. 10. versen 18, 19. wat volckeren in het lant Canaan gewoont hebben voor Israël, Genes. c. 15. versen 19, 20, 21. Exod. 3.8, 17. ende 23.23. Deut. 7.1. hare grouwelen, Lev. 18.25, etc. ende 20.22. Deut. 9. vers 4. ende 18.9, etc. Israël en moest met haer geen verbont maken, Exod. 23.32, 33. Deut. 7.2, etc. van harer uytdrijvinge ende verdelginge, siet Exod. 23.27, etc. Levit. 18.28. ende 20. versen 22, 23. Num. 33.52. Deut. cap. 7. versen 1, 2, 16, 17, etc. ende 20.16, etc. Het lant Canaan wort Israël belooft, op conditie, Levit. 26.5, 32. De Canaaniters slaen de kinderen Israëls, Num. 14.45. ende worden van haer weder geslagen, Num. 21.1, etc. Iosu. 11.1, etc. Iudic. 1.3, etc. worden verbaest ende moedeloos, als Israël door de Iordane was gegaen, Iosu 5.1. vele Koningen der Canaaniters worden van Iosua geslagen, Iosu. 11.1, etc. Beschrijvinge van de grenzen, ende sonderlinge uytnementheyt des lants Canaan, het welck een voorbeelt was vande hemelsche erffenisse der kinderen Godts, siet Gen. 10.19. ende 15.18. ende 43.11. Exod. 3. vers 17. ende 13.5. ende 20.12. ende 23.31. ende 33. vers 2. Num. 13. versen 24, 28, 29, 30, 33. ende 26.52, etc. ende 34.1, etc. Deut. 6.3. ende 8.7, etc. ende 9.1. ende 11.10, 11, 12, 24. ende 33.28. ende 34.1, 2, 3. Iosu 1.4. ende 13.1, etc. 1.Sam. 3.20. 2.Sam. 3. vers 10. 1.Reg. c. 4. vers 25. Psalm 68.10. ende 79.1. ende 83.13. ende 106. vers 24. Ierem. 2.7. Ezech. 20.6. Dan. 8. vers 9. ende 11.16, 41. Hose. 9.3. Ioël 2.3, 18. ende 3.2. Canaan, dat is, Tyriers, Ies. 23. vers 11. item, een’ contreije van der Philistijnen lant, Zeph. 2.5. figuerlicke reden, ende Prophetische afbeeldingen, siet Iesa. 19.18. Ezech. 16.3. ende 47.13, etc. ende 48.1, etc.

Candelaer, gemeenen kandelaer, siet 2.Reg. 4. vers 10. van den heyligen gouden kandelaer in de Tente der t’samenkomste, sijn maecksel, toebehoorte, ende gebruyck, siet Exod. 25. vers 31, etc. ende 27.20, 21. ende 30. vers 7. ende 40.4, 25. Levit. 24.1, etc. Num. 8. vers 1, etc. van de kandelaers in Salomons tempel, siet 1.Reg. 7.49. 2.Chron. 4.7. voorbeeldende kandelaer, siet Zach. 4.2.

Canne, handelde met Tyrus in allerleije kostelicke zijde wercken, Ezech. 27.23, 24.

Caphtor, Caphtorim, afkomstigh van Mizraim, siet Genes. 10.13, 14. Deut. cap. 2. vers 23. 1.Chron. 1.12. Ierem. 47.4.

Carchemis, een stadt aen de riviere Euphrates, ofte, Phrath, siet 2.Chron. 35.20. Ies. 10. vers 9. Ierem. 46.2.

Carmel, Charmel, een bergh, stadt, ende contreije in Iuda, lieflick ende vol van schoone weijden: item een ander bergh van dien naem, in Issaschar, vermaert van den Propheet Elia, siet Iosu. 12.22. ende 15.55. ende 19.26. 1.Sam. 15.12. ende 25.2, 5, 7, 40. ende 27. vers 3. ende 30.5. 2.Sam. 2.2. ende 3.3. ende 23.35. 1.Reg. 18.19, 20, 42. 2.Reg. 2. vers 25. ende 4.25. ende 19.23. 2.Chron. 26. vers 10. Iesa. 33.9. ende 35.2. Ier. 50.19. Amos 1.2. ende 9.3. Mich. 7. vers 14. Nah. 1. vers 4. Dit Hebreeusch woort Carmel wort oock in het gemeyn gebruyckt tot beteeckeninge van eene lustige ende vruchtbare landouwe.

Carmesijn, carmoisijn, karmesijn, siet 2.Chron. cap. 2. vers 7. Thren. 4.5. Nah. 2.3. item Iesa. 1.18. siet wijders scharlaken, purper.

Casluhim, Chasluchim, afkomstigh van Mizraim, siet Gen. 10.13, 14. 1.Chron. 1.12.

Castijden, kastijdinge, tuchtigen, straffen. Van Godts kastijdinge, siet Deut. 8.5. 2.Sam. 7. vers 14. Iob 5. versen 17, 18, 19. ende 33.7. Psalm 6.2. ende 38.2. ende 39.12. ende 73. vers 14. ende 89.31. ende 94.12. ende 118. vers 18. Prov. 3.11, 12. Ies. 26.16. ende 27. versen 7, 8, 9. Ierem. 2.19. ende 10. vers 24. ende 30.11, 14. ende 31.18. ende 46.28. Ezech. 36.18, etc. item, vers 24. Habak. 1.12. Van menschelicke kastijdinge, siet Deut. 22. vers 18. Prov. 10.13. ende 13.24. ende 15. vers 10. ende 17.10. ende 19.18, 25. ende 20. vers 30. ende 22.15. ende 23. versen 13, 14. ende 26.3. ende 27.5, 6. ende 29.15, 17. Zach. 13.6. Siet oock tucht, cruys, straffe, bestraffen. Item sich selven, ofte sijne ziele quellen, bekommeren, verootmoedigen.

Catechiseeren, van der jeught aen yemant in de fondamenten der religie onderwijsen, siet Prov. 22.6. item leeren, onderwijsen, jonckheyt.

Ceder, cederboom, cederhout, cederwerck. Bebruyck van cederhout in het reynigen van een melaetsch mensche ofte huys, Lev. 14.4, etc. item vers 49, etc. oock bij verbrandinge van de roode veerse tot het water der ontsondigingh, Num. 19.6. tot gebouw van Davids huys, 2.Sam. 5.11. van het Huys des Heeren, 1.Reg. 5.8, 9, 10. ende 6.9, 10, 15, 20, 36. 1.Chron. c. 22. vers 4. van Salomons lusthuys, 1.Reg. 7.2, etc. siet wijders 1.Reg. 4. vers 33. ende 10.27. item 2.Reg. 19.23. 2.Chron. 1.15. ende 9.27. Ezr. 3. vers 7. Psalm 29.5, 6. ende 104.16. ende 148.9. Iesa. 9.9. ende 14.8. ende 44.14, etc. Ierem. 22.7, 14, 15, 23. Zach. 27.5, 24. Zeph. 2.14. Gelijckenissen, ende figuerlicke reden van cederen, siet Num. 24.6. Iud. 9. [kolom 4] vers 15. 2.Reg. 14.9. Iob 40.12. Psal. 80. vers 11. ende 92.13. Cant. 5.15. ende 8.9. Iesa. 2.13. Ezech. 17.3, 22, 23. ende 31. vers 3, etc. item vers 8. Amos cap. 2. vers 9. Zach. 11.1, 2.

Ceremonien. Wet der ceremoien, aengaende den uyterlicken Godtsdienst, siet elcks onder sijnen tijtel, item wet.

Chadrach, siet Hadrach.

Chalcol, een seer wijs man, by Salomons tijt, 1.Reg. 4.31.

Chaldeen, Chaldea, die men meynt afkomstigh te zijn van Arphacsad, Sems sone, Hebr. Chasdim. ofte Casdim: van de beginselen haers staets, siet Ies. 23.13. ende wijders geschiedenissen ende prophetien vande Chaldeen ende haer lant, 2.Reg. cap. 24. vers 2. ende 25. versen 4, 5, 6, 10, 13, 14, 25. Iob 1.17. Ies. 13. vers 19. ende 43.14. ende 47.1, 5. ende 48. versen 14, 20. Ierem. 21.4, 9. ende 22.25. ende 25.12. ende 37. vers 5. ende cap. 48. ende 50.8, 10. Ezech. 16. vers 29. ende 23. versen 14, 15, 23. Dan.1.4. Habak. 1.7, 12. ende 2.5. siet wijders Babel, Babyloniers.

Cham, Noachs sone, siet Gen. 5.32. ende 6.10. ende 7.13. ende 9.18, 22. ende 10.1, 6, 20. 1.Chron. 1.4, 8. ende 4.40. Psalm 78. vers 51. ende 105.23, 27. ende 106.22.

Chamos, Camos, der Moabiten ende Ammoniten afgodt, siet Num. 21.29. Iudic. 11.24. 1.Reg. 11.7. 2.Reg. 23.13. Ierem. 48. versen 7, 13, 46.

Chanes, een stadt in Egypten, Iesa. 30.4.

Charmi, Carmi, een sone Rubens, Genes. 46.9. 1.Chron. 5.3. een ander, uyt Iuda, Ios. 7. versen 1, 18. item 1.Chron. 4.1.

Charbona, een van Ahasueros Kamerlingen, Esth. 1.10. ende 7.9.

Chebar, een riviere in Chaldeen daer de Propheet Ezechiel onder de gevangene Ioden woonde, Godes gesichten sagh, ende propheteerde, siet Ezech. 1.1, 3. ende 3.15. ende 43.3.

Chelbon, wijn van Chelbon, siet Ezech. 27.18.

Cheran, een sone Disans, des soons Seïrs, Genes. 36.26.

Chereth, een woudt, daer in David vluchtte voor Saul, 1.Sam. 22.5.

Cherub, Cherubim, Engelen, gedaente ofte beeldenisse van Engelen, siet Genes. 3. vers 24. Exod. 25.18, etc. ende 37.7, etc. Num. 7.89. 1.Sam. 4.4. 2.Sam. 6.2. ende 22.11. 1.Reg. 6.23, 29, 32, 35. 2.Reg. 19. vers 15. 2.Chron. 3.7, 10, etc. Psalm 18. vers 11. ende 80.2. ende 99.1. Ezech. 9.3. ende 10. versen 1, 2, etc. ende 41.18. etc. siet eene figuerlicke reden, Ezech. 28.14, 16.

Chesed, een sone Nahors, des broeders Abrahams, Genes. 22.22.

Chezib, een stadt ofte plaetse in Canaan, anders (na sommiger gevoelen) genoemt Achzib, siet Genes. 38.5.

Chileab, Davids tweede soon, uyt Abigail, 2.Sam. 3. vers 3. anders genoemt Daniel, 1.Chron. 3.1.

Chilion, een sone van Elimelech ende Naomi, sterft in het lant der Moabiten, Ruth 1.2, 5.

Chimham, Chimhan, een van Barsillais sonen, die met David na Ierusalem trock, als Absalom doot was, 2.Sam. 19. versen 37, 38, 40. 1.Reg. 2.7. Geruth Chimhan, ofte Chimhams herberge, woonplaetse, siet Ierem. 41.17.

Chisleu, de negende maent in het heyligh jaer, de derde, in het burgerlicke, passende op November ende December, siet Ezra 10. vers 9. Nehem. 1.1, etc.

Chittim, Kittim, Chitteen ofte Chittiters, afkomstigh van Iavan, Iaphets soon, Genes. cap. 10. vers 4. 1.Chron. 1.7. siet wijders Num. 24.24. Iesa. 23.1, 12. Ierem. 2. versen 10, 11. Ezech. 27.6. Dan. 11.30.

Chonja, siet Jechonia, Jojachin.

Choor, een hoop menschen, die versamelt zijn ende in order gaen. Sulcke twee danck-chooren stelde Nehemia aen, by de inwyinge van de mueren Ierusalems, Neh. 12.31, 38, 40.

CHRISTUS, in het Griecks, is soo veel als MESSIAS in ’t Hebreeusch, dat is, Gesalfde: welcke naem onsen Salighmaker Jesu Christo gegeven is, om dat hij van den vader tot sijn salighmakende ampt is verordineert, ende met den H. Geest overvloedelick begaeft, siet 1.Sam. 2.10, 35. Psalm 2.2. ende 45.8. ende 84.10. ende 89. vers 52. ende 132.10, 17. Dan. 9.25, 26. Hab. 3.13. Van Jesu Christi persoon, sijne eeuwige ware Godtheyt, eeuwige geboorte van den Vader, sijne ware mensheyt, menschwerdinge, Propheetlick, Priesterlick, ende Konincklick ampt, ende de wercken daer toe gehoorende, den stant sijner vernederinge, ende den stant sijner verhooginge, etc. siet de navolgende plaetsen, Gen. 3.15. ende 22.18. ende 26. vers 4. ende 28.14. ende 49.10. Num. 24. vers 17. Deuter. 18.15. 2.Sam. 7. vers 12. 1.Chron. 17.11, etc. ende 22.9, 10. Iob 19. versen 25, 26, 27. Psal. 2.2, 6, 7, 8, 9, 11, 12. ende 16.9, 10, 11. ende Psalm 22. ende 23. ende 24.7, 8, 9, 10. ende 40.7, 8, 9, 10, 11. ende 41.10. item Psalm 45. ende 68.18, 19. ende 69.10, 22. item Psalm 72. ende 110. versen 1, 4. ende 118.22. ende 132. vers 17. Prov. 1.20, etc. ende 8.12, etc. item het Hoogeliedt Salomons, ende Iesa. 2.2, etc. ende 4.2. ende 7.14. ende 9. versen 2, 5, 6. ende 10.27. ende 11.1, 2, 10. ende 25.6, 7, 8, 9. ende 28.16. ende 32.1, 2. ende 35.4, etc. ende 40.1, etc. item vers 9, etc. ende 41.27, 28. ende 42.1, etc. item versen 6, 7, 10. ende 49. versen 5, 6, 7, 8, 9. ende 50.4, 5, 6, 7. en 52. versen 6, 7, 14, 15. ende cap. 53. ende 55.4. ende 59.16, 17. ende 61.1, etc. ende 62. vers 11. ende 63.1, etc. Ierem. 23.5, 6. ende 30.9, 21. ende 33. versen 15, 16, 17, 18. Ezech. 17.22, etc. ende 21.27. ende 34. versen 23, 24, 29, 30. ende 37.24, 25. Dan. 9. versen 17, 24, 25, 26. ende 12.1. Hose. 1.7. ende 2.13, 14, etc. ende 3. vers 5. ende 6.2. ende 11.10, 11. ende 12.5, 6, 11. ende 13. vers 14. Ioël 2.23, 28, etc. ende cap. 3. Amos 9.11, etc. Obad. vers 21. Ion. 1. vers 17. Mich. 4.1, etc. ende 5. vers 1, etc. ende 7.14, etc. Hagg. 2.8, 23. Zach. 3. versen 8, 9. ende 4.7. ende 6. versen 11, 12. ende 9.9, 10. ende 11.11. ende 12.10. ende 13.7. ende 14.4. Malach. 3. vers 1. ende 4.2. Christus is den Oudtvaderen, voor sijne komste in den vleesche, verschenen in de gedaente eens Engels, ende alsoo genoemt. Siet Gen. 16.7, 13. ende 19.18, 24. vergeleken met vers 1. item c. 22. versen 11, 12, etc.

[fol. (†5)r]

ende 24.7. ende 31.11, 13. ende 32.24, 30. vergeleken met Hose. 12.5. ende 48.16. Exod. 3.2. ende 14.19 ende 23.20, 23. ende 32.34. ende 33.2. Numer. 20.16. Iudic. 5.23. ende 6.12. ende 13.3, 6, 9, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22. Eccles. 5. vers 5. Ies. 63.9. Zach. 1.9, 12, etc. ende 2. vers 3. ende 3.1, etc. ende 4.1, etc. en 5.5. ende 6.4. ende 12.8. Mal. 3.1. in de gedaente eens mans, Genes. 18.1, 17, 20, etc. ende 32.24. Ezech. 1.26. ende 9.2. eens menschen soons, Dan. 7. versen 13, 14. eens krijghsheldts, hebbende een bloot sweert in de hant, Iosu. 5.14. Voorbeelden op den Heere Christum, waren: d’Offerhanden na den val voor de zundvloedt, Genes. 4.3, 4. na de zuntvloedt, Genes. 8.20, 21, etc. d’Arke Noe, Genes. capp. 6. 7. 8. Melchi-Zedek, Gen. cap. 14. Psalm 110. de besnijdinge, Gen. cap. 17. Isaac, Gen. c. 22. Iacobs leeder, Gen. 28. vers 12. het Paeschlam, Exod. cap. 12. de Arke des verbonts, Exod. cap. 25. Ios. cap. 3. De Tabernakel, ofte, Tente der t’samenkomste, met verscheyden heyligh gereetschap, den kandelaer, toonbrooden, reuck-altaer, brand-offers altaer, etc. Exo. capp. 26. 27. 30. Aaron ende de Levitische Hoogepriester in het gemeyn, Exod. capp. 28. 29. Lev. cap. 16. ’t offervee, ende d’offerhanden, Exo. c. 29, etc. ende bysonderlick het dagelicks offer, 1.Chro. cap. 16. Ezr. cap. 6. De bock, Lev. cap. 16. De roode veerse met het water der afsonderinge, Num. cap. 19. Mose, Deut. cap. 18. De koperen slange, Num. cap. 21. De wolcke, Exod. 13.21, 22. Het roode meyr, Exod. cap. 14. De rotzsteen, met de wateren die daer uyt vloten, Exod. cap. 17. Het hemelsch man, Exod. cap. 16. De richters ende verlossers van Godts volck, bysonderlick Iosua, die haer in ’t beloofde lant voerde, Ios. c. 1, etc. Simson in sijnen doot, Iudic. cap. 16. De Koningen van Godts volck, ende bysonderlick David, met sijne salvinge, strijden ende regeeringe, 1.Sam. capp. 10. 16. 17. 2.Sam. cap. 22, etc. Salomo, 2.Sam. c. 7. Psal. 45. ende 72, etc. Salomons Tempel, met sijn heyligh toebehoorte, 1.Reg. cap. 6, etc. Zerubbabel ende Iosua, met den tweeden Tempel, Hagg. cap. 2. de dertigh silverlingen, Zach. 11.12, etc. De steen, die van den bergh sonder handen wiert afgehouwen, ende wert tot eenen grooten bergh die de gantsche werelt vervulde, Dan. cap. 2, etc. item Ezechiels Tempel, met sijn toebehoorte, Ezech. cap. 40, etc. Verscheydene aenmercklicke namen ende tijtelen, die onsen Heere Christo in ’t Oude Testament gegeven zijn: als, HEERE der heyrscharen, Messias ofte Gesalfde des HEEREN, Engel des HEEREN, Engel des verbonts, waer van boven te sien. item, Immanuel, dat is, Godt met ons, Ies. 7. vers 14. De herder der schapen des HEEREN, Ies. 40.11. Ezech. 34.23. ende 37. vers 4. knecht des HEEREN, Ies. 42. vers 1. ende 49.3, 5, 6. ende 50.10. ende 52. vers 13. ende 53. vers 11. Ezech. 34.23, 24. ende 37.24, 25. Hagg. 2.24. Zach. 3.8. David, Ierem. 30.9. Ezech. 34.23, 24. ende 37.24, 25. Hose. 3.5. Silo, Gen. 49. vers 10. De Vorst van Godes volck, Ios. 5. versen 14, 15. Iesa. 55.4. Ezech. 34.24. ende 37.25. De rechtveerdige spruyte Davids, Ier. 23.5. ende 33.15. Zach. 3.8. een scheute ofte rijsken uyt Isais stam, Iesa. 11.1. Een tacksken ofte rijsken uyt eenen hoogen cederboom, Ezech. 17.22. beroemde plante, of, plante van name, Ezec. 34. vers 29. hoecksteen, of, grontsteen. Psal. 118. vers 22. Ies. 28.16. Zach. 3.9. De Heere Adonai, Iesa. 6.1. De Heere Adon, dien de Ioden sochten, Mal. 3.1. Davids Heere, Psalm 110.1. De wijsheyt, Prov. 8.1. ende 9. vers 1. Koningh van Godts volck, Psal. 2.6. ende 20.10. Psal. 45. en 72. Cant. 1.4, 12. Ierem. 23. vers 5. ende 30. vers 9. Ezech. 37.24. Hos. 3.5. Zach. 9.9. een heldt Psalm 45.4. De heerlicke, ende heerscher Iacobs, Ier. 30.21. Sonne der gerechtigheyt, Mal. 4.2. een Sterre uyt Iacob, Num. 24.17. De HEERE onse gerechtigheyt, Ierem. 23.6. ende 33.16. Godts Sone, wiens uytgangen zijn van eeuwigheyt, Psal. 2.7. Mich. 5.1. Wonderlick, raet, stercke Godt, Vader der eeuwigheyt, Vredevorst, Iesa. 9.5. Vrede, Mich. 5.4. Bruydegom der Kercke, Psal. 45. ende in ’t Hoogeliedt Salomons. Heylanden, dat is, die eenige rechte groote Heylant, ofte Salighmaker, Obad. vers 21. die Leeraer ter gerechtigheyt, Ioël 2.23. der Heydenen licht, ende Godts heyl, Iesa. 49.6. Michaël, die groote Vorst, die voor Godts volck staet, Dan. 12.1, etc.

Chronijck, Chronijcken, der Koningen Israëls ende Iuda, worden vermeldt, 1.Reg. 14 versen 19, 29. ende 15.7, 23, 31. ende 16. versen 5, 14, 20, 27. ende 22.39, 46. 2.Reg.1. vers 18. ende 8.23. ende 10.34. ende 12. vers 19. ende 13.8, 12. ende 14.15, 18, 28. ende 15. versen 6, 11, 15, 21, 36. ende 20.20. ende 21.17, 25. Maer dese boecken en zijn niet voor handen. De twee boecken der Chroniken, (anders genoemt, Paralipomenon) die onder de Canonijke boecken in de H. Schrift gevonden worden, ende die het Gode genadighlick belieft heeft te behouden tot dienst sijner Kercke, houdt men dat lange daer na van Ezra, door Godes ingeven, beschreven zijn.

Cieraet, cieragie. Exempelen, gebruyck, aflegginge, misbruyck van allerley cieraet. Item gelijckenissen, Godtlicken, heyligen, ende geestlicken cieraet, siet Genes. 24.22, 53. ende 41.42. ende 45.22. Exod. 12.35, 36. ende 32.3, etc. ende 33.4, etc. Ios. 7.21. Iud. 5.30. ende 8.25, 26. 2.Sam. 1.10. Esth. 2.12, 15. ende 5.1. Psalm 45. versen 9, 10, 14, 15. ende 73.6. ende 89.18. ende 96.6. Prov. 4.9. ende 7.10. en 11. vers 22. ende 20.29. ende 25. versen 11, 12. ende 31.25. Iesa. 3.18, etc. ende 28.1, 5. ende 49.18. ende 54.11, etc. ende 61.3, 10. Ierem. 2.32. ende 4. vers 30. ende 13.18. ende 31.4. Thren. 2.1. Ezech. 16.10, etc. item vers 39. ende 23. versen 26, 40. Dan. 5. versen 16, 17. Hose. 2. versen 1, 7. ende 10.1. ende 13.2, etc. Siet oock vercieren, ende van verscheydene soorten van cieraet, cierlicke kleederen des Hoogepriesters, item cieraet des Tabernakels, tempels, Salomons hof, [kolom 2] item afgodischen pronck ende cieraet, elck op sijn plaetse.

Cinnereth, Chinnereth, Cinneroth, Kinnereth, anders oock genoemt Genezareth, ofte Gennezareth, de naem van een zee ofte meyr, oock genoemt de zee Tiberiadis, ende de Galileesche zee: Siet hier van Numer. 34.11. Deuter. 3.17. Iosu. 11.2. ende 12. vers 3. 1.Reg. 15.20. alwaer ’t schijnt de name geweest te zijn van de contreije daer omtrent: gelijck het oock de name geweest is van een vaste stadt, Iosu. 19.35, etc.

Cijns, schattinge, tribuyt, cijnsbaer worden, maken, siet Genes. 49.15. Exod. 1.11. Deut. 16.10. ende 20.11. Iosu. 16.10. ende 17.13. Iudic. 1. versen 28, 30, 33, 35. 1.Reg. 9.21. 2.Reg. 3.4. 2.Chron. 8.8. ende 17.11. ende 27. vers 5. Ezr. 4.13, 20. Iesa. 6.8. Esth. 10.1. Prov. 12. vers 24. Iesa. 16.1, 2. Thren. 1.1.

Clapwoort, praetjen, spotrede, siet Iob 30.9. ende wijders fabel.

Colomne, wolckencolumne, vyercolomne, met dewelcke Godt Israël leydde uyt Egypten in de woestijne, siet Exod. 13.21, 22. en 14. vers 24. ende 33.9. Deut. 1.33. ende 31. vers 15. Neh. 9.12, 19. Psalm 99.7. siet oock pilaer, gedenckteecken, teecken.

Coloquinten, wilde Coloquinten, siet 2.Reg. 4.39.

Coningen, ofte, Koningen, Koninckrijcken, Konincklicke regeeringe worden van Godt gegeven ende genomen, 1.Reg. 11.11, etc. ende 14. vers 7, etc. 2.Chron. 36.23. Iob 12.18. Prov. 8.15. Dan. 2.21, 37. ende 4.17, 25, 32. Hose. 13.11. Godt belooft Abraham ende Sarah Koningen uyt haren zade, Genes. 17. versen 6, 16. oock Iacob, Genes. 35.11. Bileams prophetie van Israëls Koninckrijcke, Num. 23.21. ende 24.7. Godts wet van de kiesinge, het ampt ende recht eens Koninghs in Israël, Deut. 17. versen 14, 15, 16. 1.Sam. 10.25. hoe de Koningen dickwils gewoon zijn te handelen, 1.Sam. 8.9, 11, en 12, etc. Mose wort Koningh in Ieschurim, dat is, in Israël, genoemt, Deuter. 33.5. Abimelech, Gideons sone, wort onwetlick Koningh gemaeckt te Sichem, Iud. 9.6, etc. Daer na maeckte Samuel den Saul tot Koningh, 1.Sam. 10.17. ende 12.1, etc. Na Sauls doot wert David Koningh, ende voorts Salomo, ende Rehabeam, onder welcken het Koninckrijck in tween gescheurt is, alsoo dat Iuda ende Benjamin alleen bleven by den huyse Davids, maer d’ander tien stammen hadden hare eygene Koningen apart, 1.Reg. 12.16, 19, 20, etc. De regeeringe ende daden der volgende Koningen van Iuda ende Israël is beschreven in de boecken der Koningen, ende het tweede boeck de Chroniken: tot dat het Rijck van Israël is verwoest door Salmanasser, ende van Iuda, door Nebucadnezar. Exempelen, daden, geschiedenissen, allerleijen toeval ende gelegentheyt, leeringen, ende prophetien van Koningen ende Koninckrijcken. Van Nimrods Rijck, siet Genes. 10.9, 10, 11, 12. Van vier seer machtige Koninckrijcken ofte Monarchien, siet Nebucadnezars droom, ende Daniels uytlegginge, Dan. cap. 2. Melchizedek was Koningh van Salem, ende Priester des alderhooghsten Godts, by Abrahams tijt, Gen. 14. vers 18, etc. Siet wijders Genes. 14.1, etc. item vers 21, etc. ende 20.1, etc. ende 26. vers 1, etc. ende cap. 36. vers 31, etc. ende capp. 40. 41. ende 45.16, etc. ende 47.11. ende 49.8, etc. ende 50.4, etc. Exod. 1.8, etc. ende capp. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. ende 12.29, etc. ende 13.15, 17. en cap. 14. Num. 20.14, etc. ende 21.1, etc en vers 21, etc. en vers 33, etc. ende 22.1, etc. ende 31.8. Deut. 2.24, etc. ende 3.1, etc. ende 7.24. Iosu. 2.1, etc. ende 5.1. ende 6.2. ende 8.1, 29. ende 9. versen 1, 2. ende 10.1, etc. ende 12.1, etc. Iudic. 1.7. ende 3.8, 10, 12, etc. ende 4. vers 1, etc. ende 8.5, 18, 26. ende 9.6, 8, etc. ende 11.12, etc. 1.Sam. 8.1, etc. van de salvinge der Koningen Israëls, siet 1.Sam. cap. 10. vers 1, etc. ende 16.1, etc. ende 24. versen 7, 11. ende 26.9, 11, 16, 23. 2.Sam. 1. versen 14, 16. ende 2.4. ende 5.3. ende 19. vers 21. 1.Reg. 1.32, etc. 2.Reg. 9.1, etc. ende 11. vers 12. Siet voorts van saken der Koningen, 1.Reg. 10.1, etc. 2.Reg. 5.18. ende 7.2. ende 11.14. 2.Chron. 36.22, 23. Ezr. 1.1, etc. ende 3.7. ende 4.3, 5, 6, 7, etc. item vers 24. ende 5.5, etc. ende 6.1, etc. ende 7.1, etc. ende 8.1, etc. Neh. 1.11. ende 2. vers 1, etc. ende 6. versen 6, 7. ende 9. versen 32, 34, 35, 37. ende 12.22. ende 13.6, 26. De saken van den Koningh Ahasueros, ende de Koninginnen Vasthi, ende Esther, hebt ghy in het boeck Esther. Siet wijders van Koningen Psalm 2. versen 2, 3, 4, 5, 10, 11, 12. item Psalm 20. ende 21. ende 33.16. item Psalm 45. ende 72. ende 76.13. siet oock Psalm 101. ende 102.16. ende 110.5, 6. ende 119.46. ende 138.4, 5, 6. ende 148.11 ende 149.9. Prov. 14. vers 28. ende 16. versen 10, 12, 13, 14, 15. ende 19.12. ende 20. versen 2, 8, 26, 28. ende 21.1. ende 24.21. ende 25.2, 3, 4, 5, 6. ende 29. versen 4, 14, 26. ende 30.21, 22, 27, 28, 31. ende 31.3, 4, 5. Eccles. 4.13, 14, 15, 16. ende 8.1, 2, 3, 4, 9. ende 10.16, 17, 20. Cant. 3.11. ende 6.8. Ies. 3.4, 6, 7, 12. ende 10.8. ende 16. 5. ende 19.4. ende 23.11. ende 26.14. en 40. versen 23, 24. ende 45.1. ende 47.5. en 49. versen 7, 23. ende 52.15. en 60.3, 10, 11, 12, 16. ende 62.1, 3. Ier. 13.13, 18. ende 15.4. ende 22.4, 15. ende 27.5, 6. Thren. 2. versen 2, 6. ende 4.20. Ezech. 7.27. ende 21. versen 25, 26. ende 24.2. ende 26.7. ende 28.1. Dan. 4.17, 30, etc. ende 5.18, 19, 20, 21, 28. ende 6.1, etc. ende 7.1, etc. ende 8.1, etc. ende 9. vers 1, etc. item versen 6, 8. ende 10. versen 1, 13, 20. ende cap. 11. Hose. 1.4. ende 3.4. ende 8.4, 10. ende 10.3. en 13. versen 10, 11. Amos 6. vers 2. ende 9. vers 8. Ion. 3.6. Mich. 4.9. Hag. 2.22. Konincklick zaet, 2.Reg. 11.1. Ierem. 41.1. Ezech. 17.13. Dan. 1.3.

Coninghs dal, een plaetse alsoo genoemt, Gen. cap. 14. vers 17. 2.Sam. 18.18. Godt is Koningh over al, ende bysonderlick sijns volcks, ende aller geloovigen, siet 1.Sam. 12.12. Psalm 5.3. ende 10.16. ende 29.10. ende 44. vers 5 ende 48.3. ende 74.12. ende 84.4. ende 95.3. en 98. vers 6. ende 145.1, 11, 12, 13. ende 149.2. Iesai. 41.21. ende 43. vers 15. ende 44.6. Ierem. 8.19. ende 10.7, 10. Zach. 14. versen 9, 16, 17. Malach. 1.14. [kolom 3] Van Christi Koninckrijck, siet Cant. 1. vers 12. Iesa. 9.6. ende 32.1. Ezech. 37. vers 24. Dan. 2.34, 44. Obad. vers 21. Mich. 4.7, 8. siet wijders CHRISTUS. Gelijckenissen van eenen Koningh, siet Iob 18.14. ende 29. vers 25. ende 41.25. De Heydenen ende afgodische Israëliten, noemden hare afgoden, Koningen, specialick den Molech, of, Milcom, siet Ier. 49.1. Ezech. 43.7, 9. Amos 5.26. ende 7.13.

Conscientie. Van goede, ende quade conscientie, siet Genes. 3.8. ende 4.14. ende 31.32. ende 42.21. ende 43.18. ende 45. vers 3. ende 50.15. Num. 17.12. 1.Sam. 24.21. 2.Reg. 7.9. Iob 6. vers 10. ende 9. vers 35. ende cap. 10. vers 7. ende cap. 15. vers 20. ende 16.17. ende 23.10 ende 27. vers 6. ende 31.35. Psalm 7.4, etc. ende 35.24.

Cores, anders Cyrus, Koningh van Persen, die voor de Ioden vryheyt liet uytroepen, om uyt de Babylonische gevangenisse weder te keeren, na Ierusalem ende haer lant, den Tempel te bouwen, etc. Siet van desen, 2.Chron. 36. versen 22, 23. Ezr. 1. vers 1, etc. Iesa. 44.28. ende 45.1, etc. item vers 13. ende 48.14, 15. Dan. 1.21. ende 10.1.

Cosbi, de naem van eens Moabitischen Vorstes dochter, die hoererije bedreef met eenen Israëlitischen Overste, uyt Simeons stam, ende werden beyde van Pinehas doorsteken, siet Num. 25.6, etc. ende versen 14, 15.

Crauwel, of Krauwel, gaffel, vleesch-haeck. Sulcke waren in den Tabernakel, tot den brand-offers altaer, Exod. 27.3. ende 38.3. Num. 4.14. 1.Sam. 2.13, 14. ende in Salomons tempel, 1.Reg. 7.50. 2.Reg. 25.14.

Creaturen, siet scheppen, schepselen.

Crethi, Crethiter, Cherethim, Cheretiters, alsoo waeren genoemt sekere krijghslieden, by Davids tijt, die hy steeds, als sijne lijfguarde, by sich hadde, siet 2.Sam. 8.18. ende 15. vers 18. ende 20. vers 7. 1.Reg. 1. vers 38. 1.Chron. 18.17. item een seker volck ende contreije in der Philistijnen lant, uyt welcken sommige meynen dat Davids lijfguarde voor een deel bestondt, als zijnde dappere krijgslieden, om dat de naem eenderley is, siet 1.Sam. 30.14, 16. Ezech. 25.16. Zeph. 2.5.

Cristal, cristalijnen, siet Iob 28.17. Ies. 54.12.

Crith, een beke, daer sich de Propheet Elia onthielt in den dieren tijt, 1.Reg. 17.2, etc.

Croone, kroonen, Konincklicke kroone, siet meldinge daer van, 2.Sam. cap. 1. vers 10. 2.Sam. 12.30. 2.Reg. 11.12. Esth. 1.1. ende 2.17. ende 8. vers 15. Psalm 21. vers 4. ende 89. vers 40. ende 132.18. Ierem. 13. vers 18. Ezech. 21.26, 27. Zachar. cap. 6. vers 11. Gelijckenisse, ende figuerlicke reden, siet Iob 19.9. Psalm 8.6. ende 65. vers 12. ende 103.4. Prov. 4.9. ende 12.4. ende 14.18, 24. ende 16.31. ende 17.6. ende 27. vers 24. Cant. 3.11. Iesa. 23.8. ende 28.1, 3, 5. Iesa. 62.3. Thren. 5.16. Ezech. 16.12. ende 23.42.

Cruys, kruycigen, aen een hout ophangen, etc. siet Deuter. 21.22, 23.

Cruys, dat is, allerley tegenspoet, bekommernisse, verdriet, elende, afflictie, bysonderlick der geloovigen, die met den beloofden Messia, Jesu Christo, gemeenschap hebben. Exempelen van menigerley kruys. Adam ende Eva in Kains boosheyt ende straffe, ende Habels doot, Genes. 4. vers 8, etc. Lamech, Genes. 5.29. Noach in de verdorventheyt, ende straffe van de eerste werelt, ende sijnen sone Cham, Genes. 6.9, 11, etc. ende 9.22. Abraham, siet Gen. 12. vers 9, etc. ende 13. vers 5, etc. ende 14.12. ende 15.2, 3, 13. ende 16. vers 5. ende 18.22, etc. ende 20.2. ende 21.11, 25. ende 22.2, etc. ende 23.2. Loth, Genes. 14.12. ende 19.4, etc. item vers 26. Sarah, Genes. 16.1, 2, 4, 5. ende 21. vers 9. gelijck sy oock daer en boven gemeenschap hadde in Abrahams voorverhaelde kruys. Isaac, Genes. cap. 22. vers 9. ende 25.21, 22. ende 26.1, 2, 7, 20, 21, 34, 35. Iacob, Genes. 27. vers 41, etc. ende 28.10 (Hose. 12.13.) ende 29.1, 21, etc. ende 30. vers 1. ende 31. versen 1, 2, 7, 14, 15. ende 31. vers 22, etc. ende 32.6, etc. ende 34.1, etc. item vers 25, etc. ende 35.8, 16, etc. item versen 22, 29. ende 37.31, etc. ende 42.36. ende 43.14. Ioseph, Genes. 37.23. ende volgens tot het 14 vers van het 41 Capittel. Iosephs broeders, Genes. 44.13, etc. Israël in Egypten, Exod. 1.11, etc. ende 5. vers 6, etc. ende 6.4. voorts cap. 14. vers 5, etc. Mose, Exod. 2.15. ende 17.2, etc. Num. 14. vers 1, etc. ende 16.1, etc. ende doorgaens in de menighvuldige wederspannigheyt des volcks. Israël ten tijde der Richteren, siet Iudic. 3.8, 12, etc. item vers 31. ende 4. vers 1, etc. ende 6. vers 1, etc. ende 10. vers 7. Simson, Iudic. 16.19, etc. De Israëliten over der Gibeoniten boosheyt, ende Israëls nederlage, Iudic. 19.30. ende 20.23, etc. Israël, in het gemeyn, ende Naomi in het bysonder, Ruth 1. versen 1, 3, 5, 20. Hanna, 1.Sam. 1.10, 11. Samuel, 1.Sam. 8.3, etc. ende 15.35. ende 16.1. David, 1.Sam. 18. vers 9, etc. ende 19. vers 1, etc. ende 20.31, etc. ende 21.10, etc. ende 22.1, etc. 2.Sam. 15. versen 16, 17. siet wijders Davids Psalmen. De weduwe te Zarphath, 1.Reg. 17.17, 20. een’ ander weduwe, 2.Reg. 4.1, etc. ende de Sunamitische, 2.Reg. 4.19, etc. Naaman, 2.Reg. 5.1. Hizkia, 2.Reg. capp. 18. 19. ende 20. versen 1, 2, 3. Israël, 2.Reg. 13.7. ende 14.26, 27. Godts volck ter tijt van de Babylonische verwoestinge ende gevangenisse, Esth. 3.15. ende 4.3. Psalm 74. ende 79. Iesa. 21.10. Na de Babylonische gevangenisse, met Ezra, ende Nehemia, Ezra cap. 4. Nehem. 1. vers 3. ende capp. 4. 6. item Psalm 44.10, etc. Siet wijders de historie van Iuda ende Israël in de boecken der Koningen ende Chroniken, item van de vrome Propheten ende getrouwe dienstknechten Godes, als insonderheyt, Elia ende andere, item Micha de sone Iimla, onder Achab, Ieremia onder Iojakim ende Zedekia, ende wijders onder de Ioden, die na Ierusalems verstooringe in Iuda waren overgebleven ende na Egypten togen, Ezechiel ende Daniel in Babel, etc. die alle met menigerley kruys ende verdriet haer ampt hebben moeten verrichten. Iob is een bysonder exempel van een swaer ende langhduerigh groot kruys, in sijn goet ende kinderen, Iob 1.13, etc. in sijn lichaem, met boose geswellen, groote ende langhduerige smerte ende pijne, van sijne voetzoolen aen tot sijnen [kolom 4] hooftschedel toe, Iob 2.7. ende 3.20, etc. ende 6.2, etc. ende 7.3, etc. ende 9.18, 27, 28. ende 10.1, etc. ende 13. versen 14, 21, 24, etc. ende 16.6, etc. ende 30.17, etc. in sijn eygen wijf, cap. 2. vers 9. ende 19.17. ende gesinde, cap. 19. versen 15, 16. item anderen, als kinderen, vers 18. ende loose lieden, c. 30. vers 1, etc. in sijne vrienden, die hem verlieten, ende t’onrecht beschuldighden, cap. 19. versen 13, 14. item capp. 4. 5. 8. 11. 15. 18. 20. 25. Godts volck ter tijt Ieremie, siet Ier. 8. vers 14. ende 9.15. ende 10.19. ende 14.19. Thre. 1. versen 15, 21. ende 3.1, 15, 17. ende ter tijt Antiochi, ende des Antichrists, Dan. 11.31, 33, 35. Troost in het kruys, dewijl het van Godt komt, die het vaderlick tot onsen besten ende sijner eere regeert, matight onse klaghten, ende gebeden hoort, sijnen bystant ende genade, mitsgaders eene salige uytkomste belooft ende beschickt, allen boetveerdigen ende geloovigen, etc. siet Genes. 16. vers 11. ende 29.32. ende 31.42. ende 41.14, etc. ende 45.5, 7, 8. ende 48.16. Exod. 1.12. en 3.7. 1.Sam. 2. versen 6, 7, 8, 9. 2.Sam. 22.28. 1.Reg. 11.39. ende 17.14. 2.Reg. 4.27, 36, 37. ende 14. versen 26, 27. 2.Chron. 33.12. Ezr. 1.1, etc. ende cap. 6. Neh. 4.15. Esth. 4.3. ende capp. 7. 8. 9. 10. Iob 33.16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, etc. en 36.6, 8, 9, 10, 15. ende 42.10. Psalm 9. vers 19. ende 22.25. ende 30.6. ende 34.20. ende 38.2, 3, etc. item vers 16. ende 44.18, etc. ende 50.15. ende 56.9. ende 66. vers 10, etc. ende 68.14. ende 69.27, 31, 33, 34. ende 70.6. ende 72. versen 12, 13. ende 73.10, 11, 15, 17, 21, 22, 23, 24, 25, 26. ende 74.21. ende 77.3, etc. ende 80.4, 6, 8, 19, 20. ende 86.1, etc. item versen 5, 7. ende 88.2, etc. item vers 10, etc. item vers 14, etc. ende 90.15, etc. ende 102. vers 1, etc. item versen 13, 14, 18, 19, 20, 21, 22. ende 106.42, 43, 44, 45, 46. ende 107.10, etc. item versen 17, 41. ende 109. vers 22, etc. item versen 26, 27, 30, 31. en 119.71, 75, 92, 107, 153. ende 124.3, 4. ende 125.3. ende 126.5. ende 129.1, etc. ende 132.1, 10, 11. en 136. vers 23. ende 147.3. Prov. 14.31. Ies. 9.12. ende 19.22. ende 25.3, 4. ende 26. vers 20. ende 28.24, etc. ende 30.20, 26. ende 38. versen 9, 10, etc. item vers 15. ende 41. vers 17. ende 48.10. ende 49.13. ende 51.22, 23. ende 54.7, 8, 11. ende 57.17. ende 60.10. ende 61.1 ende 64.12. ende 66.2. Ier. 45. vers 5. Thren. 1.9. ende 3.27, 33, 38, 39. Dan. 11.35. ende 12.1. Hose. 6.1, 2, 3. en 14.4, 9. Ioël 2.17, 18, 19, etc. Amos 7. versen 3, 6. ende 9.9. Ione 2.7. Mich. 4. versen 6, 7. ende 5. vers 5. ende 7.8, 9, 18, 19. Nah. 1.12, 13. Zeph. 8.14. ende 13.9. Het kruys wort vergeleken by duysternisse, groote geweldige wateren, golven ende baren, vyer, Godts pijlen, drinckbeker, etc. Siet deselve tijtelen, ende wijders lijden, het boose, quaet, castijden, straffen, besoecken, item vervolginge, redden, ofte, verlossen, verhooren, aensien, ende diergelijcke verwandte materien.

Cub, Chub, Cubeërs, een seker volck ende lantschap, welcken Godt dreyght het sweert der Babyloniers, Ezech. 30.4, 5.

Cusch, Chus, een sone van Cham, Genes. 10.6. sijne sonen, onder dewelcke oock Nimrod was, siet aldaer versen 7, 8. Door Cusch wort somtijts verstaen de gantsche lantstreke tegen middagh ofte het Zuyden: somtijts Arabia, specialick woest Arabien, item moorenlant, grenzende aen Egypten, ende inwoonders der selver landen, item van oost ende west-indien (als sommige meynen) daer mooren eertijts geweest zijn, ofte noch zijn, siet Genes. 2.13. 2.Reg. 19.9. 2.Chron. 14.9, 12, 13. Esth. 1.1. ende 8. vers 9. Iob 28.19. Psalm 68.32. ende 87.4. Iesa. 11.11. ende 18. vers 1. ende 43.3. Ierem. 13.23. Ezech. 29.10. ende 30.9. Dan. 11.43. Amos 9.7. Cusch, een Benjaminiter, Davids vyant, Psalm 7.1.

Cuschi, een van Davids knechten, die hem de tijdinge brachte van Absaloms nederlage, 2.Sam. 18.21, 22, 23, 29, 31, 32.

Cuschan-Rischathaim, Koningh van Mesopotamien, dien de kinderen Israëls acht jaer dienden, maer hy wert van den richter Othniël overwonnen, Iudic, 3.8, 10.

Cutha, Chuth, een lantschap, waer van daen de Koningh van Assyrien oock volck sondt, om in de steden der wechgevoerde Israëliten te woonen, 2.Reg. 17.24, 30.

Cuyl, siet groeve.

Cymbalen, wierden mede gebruyckt in de musijcke des Godtsdiensts in den Ouden Testamente, siet 2.Sam. 6.5. 1.Chron. 13.8. ende 15.16, 19, 28. ende 16.5, 42. ende 25. versen 1, 6. 2.Chron. 5. vers 13. ende 29.25. Ezr. 3.10. Neh. 12.27. Psalm 150.5.

Cyprus, een seer welrieckende plante, ende vrucht, siet Cant. 1.14. ende 4.13.

Cypressenboom: daer van maeckten de afgodendienaers afgodische beelden, Ies. 44.14.

D.

DAck, daken der huysen, die in het Ioodsche lant plat waren. Siet Godts ordinantie van het maken der daken, Deut. 22.8. Geschiedenissen op daken, siet Iudic. 16. vers 27. 1.Sam. 9.25, 26. 2.Sam. 11.2. Neh. 8. vers 17. Prov. 21.9. Iesa. 15.3. ende 22. vers 1. Ier. 19.13. ende 32.29. ende 48. vers 38. Zeph. 1. vers 5. gelijckenissen, siet Psalm 102.8. ende 129.6.

Dagh, natuerlicke dagh, burgerlicke dagh, gestelt tegen de nacht, dagh van gisteren, van heden, van morgen, dagh des Heeren, des heyls, des welbehagens, der besoeckinge, der benautwtheyt, der wrake, des quaets, boosen dagh, bitteren dagh, dootlicken dagh, dagh des vals, des verderfs, des doots, dagh eens menschen, dagen des levens, dagh der geboorte, navolgende dagen, ’t laetste der dagen, etc. siet Gen. 1.5, 8, 13, 14, 16, 19, 23, 31. ende 49.1. Ios. 10.13, 14. 1.Sam. 11.13. ende 26.10. 2.Sam. 19.22, 23. Neh. 8. versen 10, 11. Esth. 3. vers 7. Iob 3.1, etc. en 14.6. en 15.32. en 18.20. en 38.12, 19. Psalm 1.2. ende 18. vers 19. ende 19.3. ende 20.2. ende 22.3. ende 23.6. ende 27. versen 4, 5. ende 37.13, 18. ende 39.6. en 41. vers 2. ende 42.9. ende 49.6. ende 50.15. ende 55.24. ende 56. vers 4. ende 59.17. ende 74.16. ende 88.2. ende 90.4. 12, 14. ende 102.24, 25. ende 109.8. ende 118.24. ende 119.164. ende 121.6. en 128.5. en 136.8.

[fol. (†5)v]

ende 137.7. ende 139. vers 12. ende 144.4. ende 146.4. Prov. 9.11. ende 10.27. en 27. vers 1. Eccles. 12.1. Cant. 2.17. ende 4.6. Ies. 2.2. ende 34.8. ende 37.3. ende 49.8. ende 58.3, 5. ende 61.1, 2. Ier. 17.16, 17, 18. ende 18.17. ende 20.14. ende 23.20. ende 30. versen 7, 24. ende 31.35. ende 33.20, 25. ende 36.6. ende 46.10, 21. ende 48.47. ende 49.39. ende 50.27, 31. ende 51.2. ende 52.11, 33, 34. Ezech. 4.5. ende 7. versen 10, 12. ende 27.27. ende 30.2, 3, 9. ende 32.10. Hose. 1.11. ende 3.5. ende 5.9. ende 7.5. ende 9.7. Ioël 1.15. ende 2. versen 1, 2, 11, 31. ende 3.14. Amos 5.18, 20. ende 6.3. ende 8.10. Obad. versen 12, 13, 15. Mich. 4.1. Zeph. 1.7, 14, etc. Zach. 14. versen 1, 6, 7. Mal. 3.2. ende 4.1, 5. dagen, voor jaren, Ezech. 4.4, 5, 6. Daghlooner, siet Levit. 19.13. Deut. 24.14. Iob 7.2. Feestdagh, Sabbathdagh, vastendagh, etc. siet Feest, Sabbath, vasten, etc.

Dageraet, morgenroode, het aenbreken des daeghs ofte morgens. siet eygentlicke, ende figuerlicke reden, Genes. 19.15. ende 32. versen 24, 26. Levit. 13.31, 37. Iosu. 6.15. Iudic. 19.25. 1.Sam. 9.26. Neh. 4.21. Iob 3.9. ende 30. vers 30. ende 38.12. ende 41.9. Psalm 22. vers 1. ende 57.9. ende 108.3. ende 110. vers 3. ende 139.9. Eccles. 11.10 [alwaer het de jonckheyt ofte jeught beteeckent] Cant. 6.10. Iesa. 8.20. ende 14.12. ende 47. vers 11. ende 58.8. Thren. 4. vers 8. Hose. 6.3. ende 10.15. Ioël 2.2. Amos 4.13. Ione 4.7.

Dagon, der Philistijnen afgodt, siet Iudic. 16. versen 23, 24. 1.Sam. 5.3, 4, 5.

Dal, dalen, valleijen, leeghten, gelegentheyt, ende geschiedenissen in dalen, siet Genes. 14. versen 3, 7, 8, 17. ende 37.14. Numer. 32.9. Deut. 3.29. ende 4.45, 46. ende 21.1, etc. ende 34.6. Ios. 7.24, etc. ende 10.12, 13. 1.Sam. 17.3. 2.Sam. 5.18. ende 8.13 ende 18.18. 2.Reg. 2.16. ende 14. vers 7. 1.Chron. 4.14. ende 18.12. 2.Chron. 20.26. ende 28.3. ende 33.6. Psal. 84.7. en 104. vers 10. Iesa. 17.5. ende 22. versen 1, 5, 7. Ierem. 2.23. ende 7.31, 32. ende 48.8. ende 49.4. Ezech. 39.11. Ioël 3.1, 2, 12, 14. Mich. 1.4. Dalpoorte, ofte, Daelpoorte, te Ierusalem, 2.Chron. 26.9. Neh. 2.13, 15. ende 3.13. siet wijders Siddim, Sittim, Escol, Hinnom, Rephaim, Soutdal, Beracha, Moerbesiendal, Schouwdal, of, dal des gesichtes. (als Ierusalem genoemt wort, Ies. 22.1, 5.) gelijckenissen ende figuerlicke reden, van dalen ende valleijen, siet Cant. 6.11. Iesa. 40.4. Ezech. 31.12. ende 32.5. Zach. 14.4, 5.

Dam, dammen, dijcken, siet Iesa. 19.6. Die krackeel begint, geeft als een’ openinge voor het water, dat is, breeckt ofte opent eenen dam, Prov. 17.14.

Damascus, een seer vermaerde Konincklicke hooftstadt in Syrien, siet van deselve Gen. c. 14. vers 15. 2.Sam. 8.5, 6. 1.Reg. 20. vers 34. ende 11. vers 24, etc. 2.Reg. 5.12. ende 8. vers 7, etc. ende 14.28. ende 16.9. Iesa. 7.8. ende 8. vers 4. ende 17.1, etc. Ier. 49.23, etc. Ezech. 27.18. Amos 1. versen 3, 4, 5. ende 5.27. Zach. 9.1.

Damp, dampen, opklimmende uyt de aerde, siet Genes. 2.5, 6. Iob 3.5. Psalm 135.7. Ierem. 10.13. ende 51.16.

Dan, stamme van Dan, Daniten, kinderen Dans. Dan, was een sone Iacobs, uyt Bilha, Rachels dienstmaeght, Genes. 30.5, 6. Siet van sijnen sone, ende nakomelingen, Gen. 46. vers 23. ende 49.16, 17, 18. Num. 1.12, 39. ende 2.25, 26, 31. ende 7.66, etc. ende 26. versen 42, 43. Deut. 27. vers 13. ende 33.22. Iosu. 19.40, etc. Iud. 1.34. ende 5.17.ende 18.1, etc. item, versen 17, 19. Ezech. 27. vers 19. Dan, was oock de naem eener plaetse ende stadt aen den Libanon, ende de noordergrenze van Canaan, Gen. 14.14. Ios. 19. vers 47. Iud. 18.29. 2.Sam. 3.10. daer Ierobeam een gulden kalf oprichtte ende Israël afgoderije bedreef, 1.Reg. 12.29, 30. Amos 8.14. ende daer het Babylonische leger van daen quam, Ier. 4.15. ende 8.16. Dans leger, een plaetse, daer de kinderen Dans haer legerden, als sy na Lais, daer na genoemt Dan, trocken, Iud. 13.25. en 18.11, 12.

Dancken, danckseggen, danckbaerheyt tegen Godt, voor lichamelicke ofte geestelicke weldaden, ende sijne wercken. siet exempelen ende leeringen: Eva, Genes. 4.1, 25. Noach, Gen. 8.20. Melchizedek, Gen. 14.20. Abrahams dienstknecht, Gen. 24.27, 48. Iacob, Gen. 28.18. ende 31.42. ende 32.10. ende 33. vers 20. ende 35.14, 15. Lea, Gen. 29.32, etc. ende 30.11, 13. Rachel, Genes. 30.6, 8, 23. Ioseph, Gen. 41.51, 52. Mose, Mirjam, en Israël, Exod. c. 15. Iethro, Exod. 18.10. D’Overste, die de Midianiten geslagen hadden, Num. 31.48. Israël, by ’t offeren der eerstelingen, etc. Deut. 26.2. etc. Debora ende Barak, Iud. c. 5. Hanna, 1.Sam. 2.1, etc. Samuel, 1.Sam. 7.12. David, 1.Sam. 25. vers 32, etc. item, vers 39. 2.Sam. 6. vers 17. ende 7. vers 17, etc. ende 8.11, 12. ende 12. versen 20, 23. ende cap. 22. ende 23.1, etc. 1.Reg. 1.48. 1.Chron. 17.16, etc. ende 23. vers 30. ende 29. vers 10, etc. ende het volck, vers 20. Salomo, 1.Reg. 3. vers 15. ende 8. vers 14, etc. item vers 56. Die van Iuda, onder den Koningh Asa, 2.Chron. 15.11. onder Iosaphat, 2.Chron. 20.26. onder Hizkia, 2.Chron. 31.8. siet oock Iesa. 38. vers 10, etc. Godts volck, 2.Chron. 32.23. Manasse, 2.Chron. 33.15, 16. De Ioden, ende Ezra, Ezra 3.10, 11. ende 7.27, 28. onder Nehemia, Nehem. 5.13. ende 8.6. ende 9.7, etc. ende 12.27, 31, 38. Iob, Iob 1.21. ende 41.8. Daniel, Dan. 2.20, etc. ende 6.11. Iona, Ion. 2.9. siet wijders Psalm 9.2, etc. ende 13.6. ende 26.6, 7. ende 28.6. ende 30.2. ende 31.22. ende 50. versen 14, 15. ende 56. vers 13. ende 66.8, 9. ende 69.31, 32. ende 71.23, 24. ende 76.2, etc. ende 86.12, 13. ende 100.4. ende 103.2. ende 107.21, 22. ende 116.17. ende 118.1, etc. item vers 14, etc. vers 19, etc. vers 21, etc. versen 28, 29. ende 119.7, 12, 62, 164, 171. ende 120.1. ende 122.3, 4. ende Psalm 124. ende 126.1, etc. ende 129.1, etc. ende 136. versen 1, 2, 3, 26. ende 138.1, 4. ende 139. vers 14. ende 140.14. ende 142.8. ende 144. vers 1, etc. ende 145.10. ende 147.7. Ies. 12. vers 1, etc. item vers 4. ende 14.4. ende 24.15. ende 25.1, etc. ende cap. 26. ende 42.10. ende 63.7. Ier. 30.19. ende 33.11. Hos. 14.3. siet oock lof, prijs Godes, Godt loven. [kolom 2] Exempelen van danckbaerheyt tegen menschen. De Koningh van Sodom tegen Abraham, Gen. 14.21. Pharaos overste schencker tegen Ioseph, Gen. 41.9, etc. De stam Iuda tegen Simeons stam, Iudic. 1.3, 17. Israël tegen Gideon, Iudic. 8.22, 24, etc. Manoah tegen den man Godes, Iudic. 13. versen 15, 17. Ruth ende Naomi tegen Boaz, Ruth 2.10, 13, 19, 20. Saul tegen de Keniters, 1.Sam. 15.6. David tegen Abigail, 1.Sam. 25.33, 35. item tegen sijne vrienden, 1.Sam. 30.26, etc. Die van Iabes tegen Saul ende sijne sonen, 1.Sam. cap. 11. ende 31.11, etc. David tegen Ionathan, 2.Sam. 9.1, etc. item, tegen der Ammoniten Koningh Nahas, 2.Sam. 10. vers 1, etc. Mephiboseth tegen David, 2.Sam. 19.28. David tegen Barzillai, 2.Sam. 19.33, etc. ende 1.Reg. 2.7. Elisa tegen sijne weerdinne, 2.Reg. 4.13, 14, etc. item vers 29, etc. Naaman tegen Eliza, 2.Reg. 5. versen 16, 23. Die van Ierusalem tegen den Hoogepriester Iojada, 2.Chron. 24.16. Ahasueros tegen Mordechai, Esth. 6.3, 4, etc. Esther tegen Mordechai, Esth. 8.2.

Daniel, een van Davids sonen, uyt Abigail, 1.Chron. 3.1.

Daniel, de Propheet, wiens boeck onder de Canonijcke boecken der H. Schrifture gevonden wort. Dese wort hooglick van Godt geroemt, Ezec. 14.14, 18, 20. en 28.3. Van sijner wechvoeringe na Babel, met den Koningh Iojakim, optreckinge in Nebucadnezars hof, sonderlinge Godtsdienstigheyt, groot aensien, perijckelen, bestandigheyt, Godes wonderlicke bewaringe, ende genade, aen hem bewesen in ’t uytleggen van Godtlicke droomen, verborgentheden, ende sijne uytnemende Prophetische droomen ende gesichten, etc. siet Dan. c. 1. ende 2.13, 14, etc. item, versen 18, 19, 24, etc. item vers 46, etc. ende 4.19, etc. en 5.17, etc. item vers 29. ende 6. vers 1, etc. item vers 29. en capp. 7. 8. sijn uytnemende en vyerigh gebedt, ende daer op gevolghde heerlicke openbaringe, cap. 9. wijders capp. 10. 11. 12.

Danssen, siet, reijen.

Dapperheyt, manlickheyt, strijtbaerheyt, kloeckheyt in daden ende wercken, in ’t verrichten van sijn beroep: is een gave Godes, siet Iud. 3.9. ende 6. vers 37. 1.Sam. 16.13. 2.Sam. 22.30, 40. ende Psal. 18.30, 40. ende 144. vers 1. Exempelen van dapperheyt der mannen ende vrouwen, siet Gen. 14.13, etc. ende 31.31, etc. Num. 13.31. ende 14.6, etc. Ios. 15.16, 17. Iud. 1.12, 13, 20. en 3.10. ende 4.9, 10, 21. ende 5.14, 15, 18, 24, etc. ende 6.31, 34. ende 11.7. ende 12.2, 3, 4. 1.Sam. 14.6, etc. item vers 52. ende 15.33. ende 17.34, 35, 41, etc. ende 18.25, 26, 27. ende 30.7, etc. item, vers 22, etc. 2.Sam. 1. vers 17, etc. en 3.34, 38. en 10.12. en 21. versen 17, 18, 19, 21. en 23.8, 10, 11, 12, 15, etc. item versen 18, 20, 21. 2.Chron. 32. vers 6, etc. Ezra 4.3. Neh. 2.20. ende 6.4, 8, 10, etc. Esth. 5.1, etc. ende 7.3, 4. siet oock Prov. 12. vers 4. ende 22.29. ende 31.10, etc. item vers 29. ende eene gelijckenisse, Iesa. 5.22. siet oock den tijtel, heldt, helden.

Darda, een seer wijs man, by Salomons tijt, 1.Reg. 4.31.

Darius, Koningh der Meden, die het Koninckrijck van Babel in nam ofte ontfingh, als Belsazar gedoot was. Dese was den Propheet Daniel seer gunstigh, siet van hem, Dan. cap. 6. ende 9.1, 2. ende 11.1.

Darius, Koningh van Persen, door wiens bevel de tempel te Ierusalem (welcks bouwinge onder de regeeringe van Cores ofte Cyrus was begonnen, maer eenen geruymen tijt hadde moeten stil staen) is volbouwt, siet van desen Ezra 5.6, etc. ende 6.1, etc. Hagg. 1.1.

Darmen, dermen, van beesten, siet Lev. cap. 3. versen 4, 10, 15. ende 4.9. van menschen, siet Iob 15.27. Psalm 38.8.

Dassen-vellen, gebruyckt in de gereetschap van de Tente der t’samenkomste of Tabernakel, siet Exod. 25.5. ende 26.14. ende 35.23. en 36. vers 19. en 39.34. Num. 4.5, 8, 10, 11, 12, 14. eene gelijckenisse, Ezech. 16.10.

Dathan, een van de oproermakers tegen Mose ende Aaron, die mede levendigh van de aerde wert verslonden, siet Numer. 16. vers 1, etc. Psalm 106.17.

Dauw, douw. Beschrijvinge, oorspronck, nuttigheyt, geschiedenissen van den dauw, siet Gen. 27.28, 39. Exod. 16.13, 14. Num. 11. vers 9. Deuter. 33.13, 28. Iud. 6.36, etc. Iob 38.28. Prov. 3.20. Dan. 4. vers 15. Zach. 8.12. Gebreck van dauw, 2.Sam. 1. vers 21. 1.Reg. 17.1. Hagg. 1.10. gelijckenissen ende figuerlicke reden van dauw, Deut. 32.2. 2.Sam. 17.12. Iob 29.19. Psalm 110.3. ende 133.3. Prov. 19.12. Cant. 5.2. Iesa. 18. vers 4. ende 26.19. Hose. 13.3. Mich. 5.6.

David, een sone van Isai den Bethlehemiter, 1.Sam. 16.1. de jonghste onder sijne broederen, weydende de schapen sijns vaders, 1.Sam. 16.11. ende 17.15. was root, schoon van oogen ende aensien, 1.Sam. 16. vers 12. ende 17.42. konstigh in snarenspel, kloeck, verstandigh ende dapper, 1.Sam. 16. versen 18, 19. verslaet eenen leeuw, ende beyr, 1.Sam. 17.34, 35, 36, 37. wort van Samuel gesalft tot Koningh over Israël, ende Godts Geest komt op hem, 1.Sam. 16.12, 13. strijt tegen Goliath ende verslaet hem, 1.Sam. cap. 17. wort van Saul te hove ontboden, wort sijn wapendrager en speelt voor hem, 1.Sam. 16.19, 21, 23. ende 18.10. ende 19.9. Ionathan, Sauls soon, wort sijn vrient, 1.Sam. 18.1, 3, 4. ende 19.1. wort van Saul gebruyckt in krijghs-saken, ende van den volcke boven Saul geroemt, 1.Sam. cap. 18. versen 7, 8, 16. ende 29.5. Saul benijt hem, ende soeckt hem te dooden, maer te vergeefs, 1.Sam. 18.11. ende 19.10. belooft hem sijn oudtste dochter Merab, op hope dat hy sich manlick quijtende, in den krijgh soude omkomen, maer geeft haer eenen anderen, 1.Sam. 18.17, 19. Michal, Sauls jonghste dochter, heeft David lief, ende wort hem van Saul gegeven, midts conditie, dat hy hem hondert voorhuyden der Philistijnen sal leveren, ende David levert twee hondert, 1.Sam. 18.25, etc. Ionathan spreeckt voor David by Saul, die hem sweert, dat hy niet en sal worden gedoot, 1.Sam. 19. vers 4, etc. David slaet de Philistijnen, 1.Sam. 19.8. Michal waerschouwt hem van levens perijckel, ende laet hem ter venster uyt, 1.Sam. 19. vers 11, etc. hy vlucht tot Samuel, alwaer [kolom 3] hem Saul meynt te dooden, maer te vergeefs, 1.Sam. 19.18, 19, etc. Ionathan waerschouwt, troost ende sterckt David, ende vernieuwt een heyligh verbont met hem, 1.Sam. c. 20. vers 1, etc. item vers 16. David vliet tot den Priester Achimelech, ende ontfanght de toonbrooden, en Goliaths sweert, 1.Sam. c. 21. vers 1, etc. Vliedt tot Achis, den Koningh van Gath, ende raeckt daer in groot perijckel, 1.Sam. 21.10, etc. Treckt na de speloncke Adullam, daer sijn vaders huys by hem komt, ende een tamelick getal van krijghsvolck, 1.Sam. 22. versen 1, 2. Gaet na Mizpa in Moab, ende bestelt sijne ouders aldaer, maer de Propheet Gad doet hem van daer gaen, 1.Sam. 22.3, 4, 5. hy neemt Abjathar in sijne protectie, 1.Sam. 22.23. Hy slaet de Philistijnen ende verlost die van Kehila, 1.Sam. 23.1, etc. Saul meynt hem te Kehila te besluyten, maer hy wort van Godt gewaerschouwt van daer te gaen, 1.Sam. 23. vers 7, etc. gaet in de woestijne Ziph, alwaer hy van Saul wort gesocht, maer van Godt bewaert, 1.Sam. 23.14. wort van Ionathan weder gesterckt, ende haer verbont voor den Heere vernieuwt, 1.Sam. 23. vers 16, etc. wort van Saul omcingelt (door verraet der Ziphiten) in de woestijne Maon, maer wonderbaerlick van Godt verlost, 1.Sam. 23. vers 19, etc. wort van Saul gesocht in de woestijne van Engedi, maer David bekomt ter contrarie Saul in sijne macht, doch verschoont sijner, ende snijt een slippe sijns mantels af, overtuyght hem van onrecht, ende beweeght hem grootelicks, 1.Sam. cap. 24. treckt na Samuels doot in de woestijne Paran, 1.Sam. 25.1 sijn handelinge met Nabal, ende Abigail, die hy eyndelick trouwt, als oock Ahinoam, 1.Sam. 25.5, etc. wort weder van Saul gesocht in de woestijne Ziph, zijnde verraden van de Ziphiten, maer krijght Saul weder in sijne macht, doch verschoont sijner, nemende alleen sijne spiesse ende waterflessche, waer door hy Saul wederom overtuyght, 1.Sam. cap. 26. daer na treckt hy tot Achis, der Philistijnen Koningh, die hem Ziklag in geeft, van waer hy in verscheydene contreijen der vyanden van Godts volck invallen doet, maer den Koningh Achis wijs maeckt, dat hy in Iuda inviel, 1.Sam. c. 27. Achis neemt hem mede in sijn optocht tegen Saul, maer de Philistijnsche Oversten en willen het niet lijden, 1.Sam. 29. vers 2, etc. tusschen des wort Ziklag van de Amalekiten geplundert en verbrant, ende ’t volck gevangen wech gevoert, 1.Sam. 30.1, 2. die hy op Godts bevel najaeght, slaet, ende de gevangens met grooten buyt weder bekomt, maeckt ordinantie op ’t deylen van den buyt, ende sendt sijnen vrienden geschencken, 1.Sam. 30.7, 8 etc. straft den Amalekiter, die hem de tijdinge brachte, van dat hy Saul hadde gedoot, ende beklaeght Sauls ende Ionathans doot, 2.Sam. c. 1. treckt op Godts bevel na Hebron, ende wort aldaer tot Koningh gesalft over den stam Iuda, regeert over deselve eenen tijt langh alleen, ende krijght tegen Isboseth, Sauls sone, die Koningh was over alle de andere stammen, 2.Sam. 2.10. en 3.1. wiens krijghs-overste Abner tot hem afvalt, ende brengt hem Michal weder, 2.Sam. 3.12, 13, etc. David beklaeght Abners doot, maer en wreecktse voor dien tijt niet, 2.Sam. 3.28. straft de moordenaers van Isboseth, 2.Sam. cap. 4. De sonen, die hem te Hebron geboren zijn, 2.Sam. 3.2, etc. 1.Chron. 3.1, etc. alwaer hy tot Koningh gesalft wort over gantsch Israël, 2.Sam. 5.3. wint de burcht Sion, naderhant genoemt, Davids stadt, 2.Sam. 5.7. laet sich een huys bouwen door behulp van den Koningh Hiram, 2.Sam. 5.11. trouwt meer wijven ende by-wijven, ende bekomt te Ierusalem sonen ende dochteren, 2.Sam. 5. versen 13, 14, etc. 1.Chron. 3.5, etc. slaet de Philistijnen tweemael, 2.Sam. 5.17, etc. haelt de Arke met groote vreught na Ierusalem, ende danst voor deselve, ende verdedight sulcks tegen Michal, 2.Sam. cap. 6. wil Gode een huys bouwen, maer wort van Godt belett, die hem seer heerlicke beloften doet, dies hy Godt hertelick danckt, 2.Sam. c. 7. verscheydene victorien van David, 2.Sam. 8. vers 1, etc. 1.Chron. 18.1, etc. de principaelste officieren onder sijne regeeringe, 2.Sam. 8.16, etc. ende 20.23, etc. 1.Chron. 27. vers 25, etc. hy handelt weldadighlick met Ionathans sone, 2.Sam. c. 9. voert krijgh tegen de Ammoniten, om datse sijne gesanten schandelick getracteert hadden, item tegen de Syriers, hare medehulpers, 2.Sam. c. 10. begaet dootslagh, ende overspel, ende trouwt Bathseba, 2.Sam. cap. 11. dies hem Godt heftighlick bestraft, ende des kints doot aen seyt, 2.Sam. 12.1, etc. Davids berouw, 2.Sam. 12.13. Psalm 51. Salomo wort hem uyt Bathseba geboren, 2.Sam. 12.24. hy wint de Konincklicke stadt Rabba, ende straft de Ammoniten scherpelick, 2.Sam. 12. vers 29, etc. sijn huyskruys, van wegen Amnon, Thamar, ende Absalom, 2.Sam. c. 13. hy neemt Absalom weder in genade, 2.Sam. cap. 14. maer die conspireert tegen hem, ende doet hem vluchten van Ierusalem, in welcke vlucht hy sich seer wijslick ende demoedighlick draeght, verspiedende Absaloms saken door Husai, 2.Sam. cap. 15. wort onderweeghs van Ziba bedrogen, ende van Simei gevloeckt, ende sijne bywijven worden te Ierusalem van Absalom beslapen, 2.Sam. c. 16. hy wort door Godts wonderlicke regeeringe bewaert voor Absaloms haestigh najagen, ende overval, ende komt over de Iordane te Mahanaim, alwaer hem in sijn noot groote vrientschap bewesen wort, 2.Sam. cap. 17. sendt sijn krijghsvolck uyt tegen Absalom, ende bekomt eene groote victorie, maer is hertelick bedroeft over Absaloms doot, 2.Sam. cap. 18. doch laet sich overreden van Ioab, ende treckt na Ierusalem, verschoont onderweeghs Simei, scheydt daer na Ziba ende Mephiboseth, ende is danckbaer tegen Barzillai, ende de sijne: maer moet terstont hooren een krackeel tusschen Iuda ende Israël, 2.Sam. cap. 19. by welcke occasie de Benjaminiter Seba Israël afvalligh maeckt van David, maer wort van Davids krijghsvolck in der haest vervolght ende gedoot, 1.Sam. cap. 20. David geeft seven mannen van Sauls huys aen de Gibeoniten, datse opgehangen wierden, om Godts toorn over het lant te stillen, maer verschoont Ionathans [kolom 4] sone, 2.Sam. 21.1, etc. ende laet de beenderen Sauls, Ionathans, ende der opgehangene begraven in Sauls vaders graf, 2.Sam. 21.12, etc. Davids victorien tegen de reusen der Philistijnen, 2.Sam. 21.15, etc. sijn heerlick liedt, daer in hy op ’t eynde sijns levens sijne perijckelen ende Godts weldaden verhaelt ende roemt, 2.Sam. cap. 22. sijne laetste prophetische woorden: item het register ende de daden sijner helden, 2.Sam. c. 23. hy vergrijpt sich met het tellen van het volck, komt daer over in groote benauwtheyt, ende ’t volck wort geplaeght met de pestilentie, die ophoudt mits Davids offeren op den dorschvloer van Aravna, 2.Sam. cap. 24. oudt ende koudt zijnde, wort hem Abisag bygevoeght, 1.Reg. 1.1, etc. verstoort den aenslagh van sijnen sone Adonia, ende laet Salomo Koningh salven, 1.Reg. 1.32, etc. dien hy voor sijnen doot verscheydene bevelen geeft, sterft, ende wort begraven in sijne stadt, 1.Reg. 2.1, etc. 1.Chron. 29.28. wat krijghsvolck sich by hem gevoeght hebbe, in sijn ballinghschap, ende te Hebron, 1.Chron. c. 12. vers 1, etc. oock andere uyt verscheydene stammen, al by Sauls leven, 1.Chron. 12. vers 8, etc. item vers 16. vreughde over sijne krooninge, 1.Chron. 12.39, 40. sijn Psalm by het opbrengen van de Arke, 1.Chron. 16. vers 8, etc. hy wijst de plaetse, die Godt tot des tempels bouw verkoren hadde, ende vergadert daer toe allerleijen voorraet, 1.Chron. 22.1, 14. vermaent Salomo, alle Vorsten, ende het volck tot des Tempels bouw, ende liberale contributie, voorgaende met sijn eygen exempel, 1.Chron. 22.17. ende 28.2, etc. ende 29.1, etc. ordineert de verdeylinge der Leviten, Priesteren, Sangers, Deurwaerders, etc. 1.Chron. 23. vers 5, etc. ende 24.3, etc. ende 25.1, etc. ende 26.1, etc. sijne ordinantie van Israëls verdeylinge in duysenden ende honderden, met hare Oversten, ende diensten, 1.Chron. 27.1, etc. hoe lange hy geregeert hebbe te Hebron, ende Ierusalem, 2.Sam. 5.4, 5. 1.Reg. 2. vers 11. 1.Chron. 29.27. Davids geslacht-register, van Perez af, Ruth 4.17, etc. van Adam, Abraham, Isaac, ende Iacob af, 1.Chron. capp. 1. 2. tot aen vers 17. Hy wort genoemt, een Man Godts, dat is, Propheet, 2.Chron. 8.14. een man na Godts herte, 1.Sam. 13. vers 14. beter dan Saul, 1.Sam. 15.28. siet wijders 1.Reg. 14.8. ende 15.3, etc. 2.Reg. 8.19. ende 19.34. ende 20.6. 2.Chron. 13.5. Psalm 72.20. ende 78.70, etc. ende 89.4, 5. item vers 21, etc. ende vers 36, etc. ende 132. versen 1, 2, etc. item vers 10, etc. Iesa. 16.5. ende 55.3. Ierem. 17. vers 25. ende 22.4. ende 33. versen 17, 20, 21, 22. Zach. 12.8. Hy was een voorbeelt onses Heeren Christi, die oock David genoemt wort. siet Christus, sijne Psalmen staen in het boeck der Psalmen.

Debir, Koningh van Eglon, een van de vijf Koningen, die Iosua versloegh, ende ophingh, Iosu. 10.3, 16, 18, 22, etc. item, een stadt in Iuda, die Iosua, door Caleb ende Othniël innam, Ios. 10.38. Iud. 1.11, 12, 13. een’ ander’ stadt, aen Gads grenzen over de Iordane, Iosu.13.26.

Debora, voedster ofte amme van Rebecca, Genes. 35.8. Een’ ander’ Debora, eene Prophetisse ende Richtersche in Israël, die Barak door Godts ingeven verweckte, om tegen Sisera te krijgen, ende hem te slaen, siet Iud. 4.4, etc. ende haren lofsangh over de victorie, Iud. c. 5. Sy noemt haer selve een moeder in Israël, Iud. 5.7.

Decken, decksel, deken, bedecken, overdecken. Van allerley bedecken, toedecken, ontdecken, etc. siet Genes. 7.19, 20. ende 9.23. ende 38.15. Exod. 8.6. ende 10.15. en 14. vers 28. ende 15.5, 10. ende 21.33. en 22.27. ende 24.15. ende 26. vers 14. ende 28.42. ende 34.33, 35. en 40.34. Lev. 13.12, etc. ende 16.13. ende 17.13. Num. 4.5, etc. ende 9.16. ende 16.33, 42. ende 22.5. Deut. 23.13. Iosu. 2.6. Iudic. 4.18, 19. 1.Sam. 19.13. 1.Reg. 1.1. ende 11.29. 2.Reg. 19.1, 2. Iob 21.26. ende 36.30. Psalm 104.9. Iesa. 6. vers 2. ende 22.17. ende 21.18. ende 28.20. ende 47.2. Ier. 46. vers 8. Ezech. 18.7, 16. ende 27.7. ende 28. versen 13, 14, 16. Hose. 2.8. Mal. 2.13, 16. Gelijckenissen ende figuerlicke reden van bedecken, siet Iob 9.24. ende 15.27. ende 16. vers 18. ende 23.17. Psalm 32.1. ende 69. vers 8. ende 73.6. ende 80.11. ende 85.3. ende 140.8, 10. ende 143. vers 9. Prov. 10. versen 6, 12, 18. ende 11.13. ende 17.9. ende 26.26. ende 28.13. Iesa. 9. vers 15. ende 22.8. ende 25.7. ende 29.10. ende 30. vers 1. ende 49.2. ende 59.5, 6. Thren. 4. vers 22. Ezech. 16.8. Hose. 2.9. Siet wijders bloot, ontdecken, ontblooten.

Dedan, afkomstigh van Cham, door Cusch, Genes. 10. vers 7. een ander, afkomstigh van Abraham, uyt Ketura, Genes. 25.3. na dese zijn hare nakomelingen ende der selver woonplaetsen oock alsoo genoemt van Dedan, in Edom, siet Ierem. 49.8. siet oock wijders, Iesa. 21.13. Ier. 25.23. Ezech. 27. versen 15, 20. ende 38.13.

Deegh, daer koecken ofte broot van gebacken wierden, siet Exod. 12.34, 39. Numer. 15. versen 20, 21. 2.Sam. 13.8. Neh. 10.37. Ier. 7.18. Siet eene gelijckenisse Hos. 7.4.

Deel, deylen, verdeylen, uytdeylen, mededeylen, etc. Buyt ofte roof deylen, siet Genes. 14.24. ende 49.27. Exod. 15. vers 9. Numer. 31. versen 26, 27, 36, 42, 43, etc. Iudic. 5.30. 1.Sam. 30.23, 24, 25. met eenen dief deylen, Prov. 29.24. deel ofte erffenisse, deylinge van erffenissen, siet Genes. 31. vers 14. Num. cap. 36. Prov. 17.2. uytdeylinge des beloofden lants, siet Num. 26.53, 55. en 34. vers 17, etc. Deut. 33.21. Iosua van cap. 15. tot cap. 22. Vyantlicke uytdeylinge, Ioël 3. vers 2. Deel ofte stuck eens velts, lants, ofte ackers, siet Genes. 33. vers 19. Ruth. 2.3. ende 4.3. 2.Sam. 2.16. ende 14.30, 31. ende 23.11, 12. 2.Reg. 3.19, 25. ende 9. versen 10. 21, 25, 26, 36, 37. 1.Chron. 11. versen 13, 14. deylinge eenes sekeren lants, 2.Sam. 19.29. Deel ende erve der Priesteren ende Leviten in Israël, siet Num. 18.20. Deuter. 10.9. ende 12. vers 12. ende 14. versen 27, 29. ende 18.1, 8, etc. uytdeylinge der schatten, onder haer, Nehem. cap. 13. vers 13. Verdeylinge van het volck, officieren, ampten, diensten, ende beurten, siet 1.Reg. cap. 16. vers 21. ende cap. 18. vers 6.

[fol. (†6)r]

1.Chron. 16. vers 3. ende 23. vers 6. ende capp. 24. 25. 26, 27. en 28.1, 13, 21. 2.Chro. 5. vers 11. ende 8.14. ende 23.8, 18. ende 31. versen 2, 15, 17. ende 35.4, 5, 10. Neh. 11. vers 1, etc. item vers 36, etc. Godts uytdeelen van aller volcken erffenissen, siet Deut. 32. vers 8. Van het heyr des hemels, Deut. 4. vers 19. De afgoden en konnen niets mededeelen, Deut. 29.26. Gelijckenissen ende figuerlicke reden, van Godts, ende der menschen deel, siet Deut. 32.9. 2.Sam. 20.1. 1.Reg. 12.16. 2.Chron. 10.16. Neh. 2. vers 20. Iob 20.29. ende 27.13. ende 31.2. Psalm 11.6. ende 16.5. ende 50. vers 18. ende 73.26. ende 119.57. ende 142.6. Prov. 16.19. Eccles. 2.10. ende 5.17, 18. ende 9.9. Iesa. 17. vers 14. ende 53.12. ende 57.6. ende 61.6, 7. Ierem. 10.16. ende 13.25. ende 51. vers 19. Dan. 12.13. verdeelen des herten, Hose. 10.2. bescheyden deel, siet Iob 23.12. Prov. 30.8. ende 31. vers 15. Ezech. 16.27. Het deelen van Belsazars Koninckrijck, siet Dan. 5.25, 28. Uytdeelen van geschencken, ende gaven, in gemeene vreughde, siet 2.Sam. 6.19. Neh. 8. vers 11. Esth. 9.19. Broot den hongerigen mede deelen, Iesa. 58.7. uytdeelen op rouwmaeltijden, Ierem. 16.7. Siet oock erf, erfdeel, erf deylen.

Deessem. siet suerdeessem, item ongesuerde koecken ofte brooden, ende siet eene gelijckenisse, Hose. 7.4.

Delila, die Simson verriedt, Iud. 16.4, etc.

Delgen, siet verdelgen, uytdelgen.

Demoedt, nedrigheyt, ootmoedigheyt, sich verdemoedigen, verootmoedigen. Siet leerigen, ende exempelen van demoedt voor Godt, ende menschen, Genes. 16. vers 9. ende 18. vers 27. ende 32.4, etc. ende 33.3. Exod. 33.4, etc. ende 34.8. Iosu. 5.14. Iud. 6.15. Ruth 2.10. 1.Sam. 2.4, 7, 8. ende 9.21. ende 18. vers 18. ende 24.15. ende 25.41. ende 26.20. 2.Sam. 6.22. ende 7.18, 19. ende 9.8 1.Reg. 20.31, 32. 2.Reg. 22. versen 19, 20. 1.Chron. 29.14, 15. 2.Chron. 32.25, 26. ende 33.12, 13, 23. ende 34.27, 28. Ezra 9. vers 6. Iob 5.11. ende 39.37. Psal. 18.28. ende 51. vers 19. ende 75.8. ende 102.11. ende 107. vers 12. ende 113.7, 8. ende 131.1, 2. ende 147.6. Prov. 12.9. ende 14.19. ende 15. vers 33. ende 16. vers 19. ende 18.12. ende 25.6, 7. Iesa. 29.3, 4. ende 57.15. ende 66.2. Ier. 13.15, 16, 18. ende 44.10. Thren. 3. vers 29. Ezech. 21.26. Dan. 4.33. Mich. 6. vers 8. Zach. 13.7. Siet wijders nedrigheyt.

Dempen. Godt breeckt het gewelt ende het juychen ofte de vrolickheyt der tyrannen ofte geweldenaers, gelijck de hitte gedempt wort door de schaduwe eener dicker wolcke, Iesa. 25. vers 5. Godt wort geseyt onse ongerechtigheden te dempen, dat is, vergeven, niet toereeckenen. Mich. 7.19.

Dencken, peynsen, gedachten, voornemen, raet, raetslagh, aenslagen, Godes, ende der menschen, der vromen ende der godtloosen, siet Gen. 8.1. ende 19.29. Exod. 32.13. Nehem 2.12. ende 7.5. ende 13.14, 22. Iob 1.5. ende 14.13. Psalm 42.5, 7. ende 63.7. ende 73. vers 7. ende 79.8. ende 92.6. ende 94.11. ende 106. vers 43. ende 132.1. ende 139.2, 17, 23. ende 146. vers 4. Prov. 11.14. ende 15. versen 22, 26. ende 8.14. ende 19. vers 21. ende 20.18. ende 24.6. Eccles. 7.29. Iesa. 5. vers 19. ende 10.7. ende 14.13, 14. ende 29.15. ende 30.1. ende 46.10, 11. ende 47.13. ende 55.8, 9. ende 59.7. ende 65. vers 2. Ierem. 7.24. ende 11.19. ende 14.10. ende 18.11. item, versen 18, 23. ende 19.7. ende 29.11. ende 49.30. ende 51.11, 12, 29, 50. Ezech. 18.22. ende 38. vers 10. Dan. 2.29. Hose. 8.13. ende 9.9. ende 11.6. Siet oock den tijtel, gedencken, teecken, vergeten, raet, raetslagh.

Denneboom, dennenhout, siet 2.Sam. 6. vers 5. 1.Reg. 5.8, 9, 10. ende 6.15, 34. Psal. 104. vers 17. Iesa. 14.8. Ezech. 27.5. Gelijckenissen ende figuerlicke reden, van dennen, siet Ies. 55.13. ende 60.13. Ezech. 31. vers 8. Hose. 14.9. Zach. 11.2.

Derven, nootdruftigh, behoeftigh zijn, siet arme, nootdruftige, gebreck, mangel.

Derren, derven bestaen, siet dapperheyt.

Deught, deughde. Een exempel van vele deughden eens Godtsaligen, siet in Iob cap. 31. beschrijvinge van eene deughdelicke huysvrouwe, Prov. 31.10, etc. ende wijders de tijtelen, van de namen der dienstknechten Godes, ende de deughden in het bysonder, als, gehoorsaemheyt, demoedt, kuysheyt, weldadigheyt, etc.

Deugen, niet deugen, siet goet, quaet, boos.

Deure, deure der Arke, huysdeure, Tabernakels ende Tempels deuren, stadts-deuren, poorten, deurwachters, poortiers, etc. siet Genes. 6.16. ende 7.16. ende 18.1, 10. ende 19.9, 10, 11. Deuter. 15. versen 16, 17. 1.Sam. 3.15. 2.Chron. 28.24. Neh. 13. vers 19. Psalm 24. versen 7, 9. ende 107.16. Prov. 1.21. ende 5. vers 8. ende 7. vers 12. ende 9.14. ende 17.19. Iesa. 45. versen 1, 2. ende 57.8. Ierem. 49.31. Ezech. 26.2. ende 33.30. ende 38.11. Malach. 1.10. gelijckenissen, ende figuerlicke reden, siet Iob 38.8. ende 41.5. Psalm 78. vers 23. ende 141.3. Prov. 8. vers 34. ende 26.14. Eccles. 12. vers 4. Cant. 5.2. ende 8.9. Iesa. 26.20. Mich. 7. vers 5. Zach. 11.1. deurwachters, in de Temte der t’samenkomste, ende den tempel, siet 1.Chron. cap. 9. versen 21, 24, 26, 27. ende 26.1. 2.Chron. 8. vers 14. ende 23.19. Siet wijders poorte, poortier.

Diamant, siet gelijckenissen, Ierem. 17.1. Ezech. 3.9. Zach. 7.12.

Dibla, Diblathaim, Almon-Diblathaim, siet Num. 33.46, 47. Ier. 48.22. Ezech. 6.14.

Diblaim, siet Hose. 1.3.

Dibon-Gad, legerplaetse der kinderen Israëls, siet Num. 33.45, 46. Ierem. 48.18, 22.

Dichten, gedichtsel van ’s menschen herte ende gedachte, siet Gen. 6.5. ende 8.21. Deut 31. vers 21. 1.Chron. 28. vers 9. ende 29. vers 18. Psalm 94.20. Psalm-dichten. siet Psalm 45. vers 2. ende wijders den tijtel Psalm.

Dief, diefstal, dievery, stelen, rooven. Exempelen, wetten, leeringen van divery ende stelen, siet Genes. 31.19, 32. ende 44.4, 5, 9. Exod. 20.15. ende 22. versen 1, 2, 3, 4, 7, 9. Lev. 6.4, 5. ende 19.11. Num. 5.5, 6, 7. Deut. 5.19. Iosu. 7.20, etc. Iud. 17.2. [kolom 2] Psalm 50.18. Prov. 6.30, 31. ende 9. versen 17, 18. ende 29.24. ende 30. versen 8, 9. Iesa. 1.23. Hose. 4.2. ende 7.1. Zach. 5.3. menschen te stelen, Exod. 21.16. Deut. 24.7. De kinderen Israëls eyschten ende behielden allerleije silvere ende goudene vaten van de Egyptenaren, op Godts bevel, Exod. 3. vers 22. ende 11.2. Iacob vertrock diefscher wijse van Laban, Genes. 31.20. Siet wijders gelijckenissen van dieven, 2.Sam. 12. versen 4, 5, 6, 7. Ierem. 2.26. ende 48.27. ende 49.9. Ioël 2.9. Obad. vers 5.

Dienen, dienst, dienaer, dienstknecht, dienstmaeght, dienstwerck, dienstbaerheyt, diensthuys. Wetten, aengaende dienstknechten ende dienstmaeghden van menschen, siet Exod. 21.2, etc. item, versen 6, 20, 21, 26, 27. Lev. 25.39, etc. item vers 44, etc. item vers 47, etc. Deut. 15. vers 12, etc. item vers 16, etc. ende 23.15. wijse ofte maniere der Koningen, in het nemen van dienstknechten, 1.Sam. 8.16, 17. Exempelen van getrouwe ende ontrouwe dienaers ofte dienstknechten ende haren dienst, siet Genes. cap. 24. ende 30.26, 29. ende 31.6. ende 39.2, etc. item vers 7, etc. Num. 11.28. Iud. 9.28, etc. 1.Sam. 14. vers 7, etc. ende 25.14, etc. 2.Sam. 11. versen 9, 11, 13. ende 16.3, 4. ende 19.26, 27. 2.Reg. 5.20, 21, etc. Neh. 4. versen 16, 23. ende 5.15, 16. Iob 19.15, 16. Siet wijders leeringen van dienstknechten, Gen. 14. vers 14. Iob 1.3. ende 31.13, 15. Prov. 14. vers 35. ende 17.2. ende 19.10. ende 29. versen 19, 21. ende 30.10, 22, 23. Eccles. 2.7. Iesa. 24.2. Ierem. 34.8, etc. Hose. 12. vers 13. Ioël 2.29.

Dienstbaerheyt, gedwongen dienst, diensthuys, siet Gen. 9.25, 26. ende 15.13. ende 25.23. Exod. 1.14, etc. ende 20.2. Deut. 5.6. ende 28.48, 68. Iosu. 9.23. 1.Reg. 4.1. ende 9.21, 22. 2.Reg. 17.7, etc. Ezra 9.9. Nehem. 3.5. ende 5.18. ende 9.17, 36, 37. Iesa. 14.3. Ierem. 2.14, 20. ende 17.4. ende 25.11, 14. ende cap. 27. versen 6, 7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 17. ende 30.8. Thren. 1.3. Mich. 6.4. Godt dienen, Godts dienstknechten, van Regenten, Koningen, Propheten, Priesteren ende Leviten, mitsgaders Godts volck ende alle geloovige in het gemeyn gesproken, siet Deut. 34.5. Iosu. 1.1, 2, 7, 13. Psal. 36. vers 1. ende 86.16. ende 113.1. ende 116. vers 16. ende 119.23, 38, 49, 65, 76, 84, 122, 124, 125, 135, 140, 176. ende 123.2. ende 132.10. ende 134. vers 1. ende 135.1. ende 143.2, 12. ende 144.10. Iesa. 41. versen 8, 9. ende 42. vers 19. ende 43. vers 10. ende 44.1, 2, 21. ende 45.4. ende 48.20. ende 54.17. ende 65.8, 9, 13, 14. ende 66.14. Ier. 25.9. ende 27.6. ende 30.10. ende 43. vers 10. ende 46. vers 27. Ezech. 29.18, 20. ende 37.25. Dan. 9.11. Malach. 1.6. Christus wort genoemt een knecht des HEEREN. Siet CHRISTUS. Van de bedieninge ende bedienaers des Godlicken woorts, hare ampten, ende plicht, weerdigheyt, nootsaecklickheyt, nuttigheyt, onderhoudt, allerley wedervaren, siet de volgende plaetsen, Genes. 14.20. Exod. 16.8. ende 20.19. ende 30.13, etc. ende 32.1, etc. ende 35.21, etc. ende 36.7. Num. 16.1, etc. ende 18.2, 3, 20. ende 31.25, etc. Deut. 5. vers 27. ende 12.19. ende 31.27. 1.Sam. 2. vers 17. ende 9. versen 7, 8. ende 12. vers 23. 2.Sam. 6.11. ende 7.3. 1.Reg. 13.4. ende 18.4. 2.Reg. 2.12. ende 13. vers 14. 2.Chron. 17.7, etc. ende 29.34. ende 31. vers 4, etc. item vers 12, etc. Ezra 7.24. Neh. 8.2, 3, 4, etc. ende 9.3, etc. ende 10. vers 32, etc. Iob 33.23, etc. Prov. 8.1, etc. ende 9. vers 1, etc. ende 29.18. Eccles. 12. versen 9, 10, 11. Iesa. 3.2. ende 30.10, 11. ende 52.7. ende 55.10, 11. ende 58. vers 1. ende 62. vers 6. Ierem. 1.10. ende 3.15. ende 11.21. ende 15.19. ende 17. vers 16. Ezech. 2.5, 7. ende 3.17, 18, 19. ende 33. versen 7, 8, 9. ende 44.23, 24, etc. Dan. 12.3. Hose. 8.12. ende 9.8. ende 12.10, 11, 14. Amos c. 7. versen 10, 12, etc. ende 8.11, 12. Mich. 2.6, 7. ende 3.8. Hag. 1.4, etc. Eenige exempelen van getrouwe dienstknechten Godes. Mose, siet insonderheyt het geheele vijfde boeck Deuteronomium. Josua, Iosu. capp. 23. 24. Samuel, 1.Sam. 3.18. ende 7.8, etc. ende 10.17, etc. ende 12. vers 7, etc. item vers 14, etc. item vers 19, etc. ende 13.11, etc. ende 15.12, etc. ende 16. vers 1, etc. Nathan, 2.Sam. 12.1, etc. Gad, 2.Sam. 24.11. seker Propheet uyt Iuda, 1.Reg. 13.1, etc. Ahia, 1.Reg. 14.1, etc. Elia, 1.Reg. 18.17, etc. ende 21.17, etc. 2.Reg. 1.3, etc. item vers 15, etc. Micha, 1.Reg. 22. vers 14, etc. Elisa, 2.Reg. cap. 2. vers 13, etc. Priesters en Leviten, 2.Chron. cap. 17. vers 9. Exempelen van ontrouwe, valsche, verleydige, buyckdienaers, siet. Levit. 10.1, 2. Iudic. 17.11, 12. ende 18.19, 20, 30, 31. 1.Sam. 2.12, 13, etc. ende 3.13. 1.Reg. 1. vers 7, etc. ende 12.31, 32. 2.Reg. 16.11, 16. ende 17.27, 28. ende 23.8, 9. Nehem. 9. versen 32, 34. Ies. 56.10, 11. Ierem. 2.8. ende 5.31. ende 6.13. ende 8.10. ende 20. versen 1, 2. ende 23.11. Thren. c. 4. vers 13. Ezech. 3.18. ende 13.18, 19, 22. ende 33. vers 8. ende cap. 34. vers 2, etc. ende 44.7. Hose. 4.6, 8. ende 6.9. Amos 7. vers 12. Mich. 3.5, 6, 7, 11. Zephan. 3.4. Siet wijders de tijtelen, Priesters, Leviten, Propheten, Leeraers, Herders, Wachters, etc.

Diep, diepte, diepe wateren, diepte der zee, diepe plaetsen, siet Exod. 15. vers 5. Nehem. 9.11. Iob 41.22. Psalm 107.24. Prov. 9.18. Iesa. 7. vers 11. ende 30.33. ende 44.27. ende 51.10. Ezech. 27. vers 34. Ione 2.3. Gelijckenissen, ende figuerlicke reden, siet Iob 11.8. ende 12.22. Psalm 69.15, 16. ende 71.20. ende 88.7. ende 92.6. ende 130.1. Prov. 18.4. ende 20. vers 5. ende 22.14. ende 23.27. Eccles. 7.24. Ies. 29. vers 15. ende 31.6. ende 33.19. Ezech. 3. versen 5, 6. ende 23. vers 32. Dan. 2.22. Hose. 9.9. Mich. 7.19. Zach. 1.8. Sich verdiepen, in diepe plaetsen verbergen, siet Ierem. 49. versen 8, 30. Hose. 5.2. Siet oock afgront, gront.

Dieren, gedierte, wildt gedierte. Siet van der dieren scheppinge, onderhoudinge, ende regeeringe, gebruyck, ende toevallen, Gen. 1. vers 24, etc. item vers 30. ende 2.19, 20. ende 6.19, 20. ende 7. versen 2. 3, 8, 9, 14, 15, 16, 21, 22. ende 8.17, 19. ende 9.10. [kolom 3] Lev. 26.22. Deut. 32.24. Neh. 2.12, 14. Iob 5.22, 23. ende 39.1, etc. Psal. 8.8. ende 29.8, 9. ende 50.10, 11. ende 79.2. ende 104.10, 11, 20, 27, 28, 29, 30. ende 148. vers 10. Prov. 30.24, etc. item vers 29, etc. Ies. 13.21. ende 18.6. ende 34.14. ende 46.1. Ier. 7.33. ende 12.9. ende 15.3. ende 16.4. ende 19.7. ende 27.6. ende 28.14. en 50.39. Ezech. 5.17. ende 8.10. ende 14.15, 21. ende 33.27. ende 38.20. ende 39.4, 17, etc. Hos. 4.3. ende 13.8. Ioël 1.20. ende 2. vers 22. Zeph. 2.14, 15. Zach. 14.15. Gelijckenissen, figuerlicke reden, ende afbeeldingen, siet Psal. 68.31. ende 80.14. Ies. 35. versen 8, 9. ende 43.20. ende 56.9. Ezec. 1.5. ende 31.6, 13. ende 32.4. ende cap. 34. versen 5, 8, 28. Dan. 7.7, 8. Hose. 2.12. Habak. 2.17. siet oock beesten, vee.

Dierte, diere tijt, hongers-noot. Siet exempelen, Gen. 12.10. ende 26.1. ende 41.54, etc. ende 42.5. ende 47.13, 14, etc. Ruth 1.1. 2.Sam. 21.1. 1.Reg. 17.1, etc. ende 18. vers 2. 2.Reg. 4.38. ende 6.25. ende 8.1. Nehem. 5.3. waer van daen diere tijden komen, siet Lev. 26.19, 20, 26, 29. Deut. 11. vers 17. 2.Sam. 21.1. 1.Reg. 8.35, 36, 37. ende 17.1. ende 18.1, 2. 2.Reg. cap. 6. versen 25, 33. ende 7.1. Psalm 105. vers 16. Amos 4.6, 7, 8, 9. Godt reddet de vrome in dieren tijt, Iob 5.20. Psalm 33.18, 19. ende 37.19. Siet wijders honger, hongers-noot.

Diesselen, disselen des jocks, of, der dienstbaerheyt, siet Levit. 26.13. Ezech. 34.27.

Dikla, een van Iocktans sonen, van Sems ende Hebers nakomelingen, Genes. 10.27.

Dina, Iacobs dochter uyt Lea, Genes. 30.21. wort van Sichem geschaeckt, Gen. 34.1, etc.

Dinhaba, de geboortstadt van Bela, Koningh in Edom, Genes. 36.32.

Disan, een sone Seirs des Horiters, ende een Vorst der Horiten, Genes. 36.20, 21, 30. een ander, een sone van Ana.

Disch, siet tafel.

Dison, oock een sone Seirs des Horiters, ende een Vorst der Horiten, Gen. 36. 20, 21, 25, 30.

Distelen ende doornen, siet Genes. c. 3. vers 18. Iud. 8.16. Prov. 24.30, 31. Iesa. 5.6. ende 34.13. Ierem. 12.13. Hose. 9. vers 6. ende 10.8. Siet oock doornen.

Dobbel, tweevout, siet Genes. 43. versen 12, 15. Exod. 16.22, 29. ende 28.16. ende 39.9. Deut. 21.17. 2.Reg. 2.9. Iob 42.10. Prov. 31.21. dobbel, dat is genoegh, veel, overvloedigh, sterck, siet Iob 41.4. Ies. 40. vers 2. ende 61. versen 6, 7. Ierem. 16.18. ende 17.18. Zach. 9.12. Dobbel, dat is, een copie ofte afschrift, als van Godts wet, siet Deut. 17.18. Iosu. 8.32.

Dochter, dochters. Prophetie van de dochteren des volcks Godes, siet Ioël 2.28. Klaghte over de wederspannigheyt der dochter tegen de moeder, Mich. 7.6. Dochters, worden dickwijls genoemt, steden, onderhoorige steden ende dorpen, item de inwoonders ende burgerschap eener stadt, eene republijcke, staet, ende hanteeringe eens volcks ofte lants, siet Numer. 21.25, 32. ende 32.42. Iudic. 1.27. ende 11.26. 2.Reg. 19.21. 1.Chron. 2.23. ende 5.16. 2.Chron. 13, vers 19. Neh. 11.25, 27, 30, 31. Psalm 9. vers 15. ende 48.12. ende 137.8. Ies. 1.8. ende 16.1. ende 22. vers 4. ende 23.10, 12. ende 32.9. ende 47.1, 5. Ier. 4.11. ende 46. versen 11, 19, 24. ende 48.18. ende 49.2, 4. ende 51.33. Thren. 1.6. Ezech. 16.46. ende 26.6. ende 30. vers 18. Zeph. 3.14. Zach. 2.7. Door de dochter Sions wort oock somtijts verstaen, Godts Kercke, afgebeelt door het aertsche Sion, siet Psalm 9.14, 15. Ies. 62.11. Mich.4.13. Zach. 9.9, etc. Godts dochters, Iesa. 43. vers 6. Dochters der Kercke, Ies. 60.4. Ezech. 16.61. Dochter, D. gelijck ge-aerdet, Ezec. 16.44, 45. Dochters, dat is, vrouwen, Gen. 30.13. Prov. 31. vers 29. Cant. 1.5. ende 2.7. ende 6.9. Iesa. 3.16, 17. ende 16.2. Ierem. 49.3. Dochters eenes stams, dat is, tacken, Gen. 49. vers 22. dochters des bloetsuygers, dat is, sijn gespleten tonghsken, Prov. 30.15.

Dodanim, een sone Iavans, siet Genes. 10.4. 1.Chron. 1.7.

Doeck, Godt spant de hemelen uyt als eenen dunnen doeck, Iesa. 40.22.

Doëg, een van Sauls Officieren, die den Priester Achimelech by Saul aenklaeghde, ende op Sauls bevel, hem ende de andere Priesteren, mitsgaders de stadt Nob vernielde, siet 1. Sam. 22.9, 10, 18, 19. Psalm 52.2.

Doelwit, Iob klaeght, dat hem Godt tot een doelwit hadde gestelt, om als met sijne pijlen op hem te schieten, Iob 16.12.

Doncker, donckerheyt, duysterheyt, siet Exo. 20. vers 21. 1.Reg. 8.12. Psalm 97. vers 2. Prov. 7.6, etc. Zach. 11.17. ende 14.6. gelijckenissen, ende figuerlicke reden, siet Iob 30.26. Prov. 4.19. Iesa. 8. vers 22. ende c. 29. vers 18. ende 58.10. ende 59.9. Ierem. 13.16. ende 23.12. Ioël 2.1, 2. Zeph. 1. versen 14, 15. Siet oock, duyster, duysternisse.

Donder. Exempelen, namen, beschrijvinge, werckinge, item figuerlicke reden van den donder, siet Exod. 9.23, 28. ende 19.16. ende 20.18. 1.Sam. 7.10. ende 12.18. 2.Sam. 22.14. Iob 26.11. ende 28.26. ende 36.29, 30. ende 37.2, etc. ende 38. versen 24, 25. ende 40.4. Psalm 18. vers 14. ende 29.3. ende 68.33, 34. ende cap. 77. versen 18, 19. ende 81.8. ende 104. versen 4, 7. Iesa. 29.6. ende 30.30, 31. Ier. 10.13. ende c. 25. vers 30. ende 51.16. Ioël 2.11. Siet oock blicksem.

Doof, wort eygentlick, ende by gelijckenisse, van menschen, ende oock menschlick van Godt gesproken, siet Exod. 4.11. Lev. 19.14. Psalm 28.1. ende 38.14, etc. Iesa. 29. vers 18. ende 35. vers 5. ende 42.18, 19, 20. ende 43.8. Mich. 7.16.

Doorbooren, doorsteken, siet Deuter. 15. vers 17. Iob 30.17. ende 40. vers 21. Psalm 40.7. Habak. 3.14. Hagg. 1.6.

Doorbranden, siet branden.

Doorbreken, siet breken.

Doornen ende distelen, doornbosch, doornstruyck, siet Genes. 3.18. Iudic. 8. vers 16. 1.Sam. 13.6. Iesa. 7.23, 24, 25. ende 32. vers 13. ende 34. vers 13. gelijckenissen, siet Iud. 9.14, 15. 2.Sam. 23.6, 7. 2.Reg. 14.9. Psal. 58.10. ende 118.12. Prov. 15.19. ende 26. vers 9. Eccles. 7. vers 6. Cant. 2.2. Iesa. 5.6. ende cap. 9. vers 17. ende 10.17. [kolom 4] ende 27.4. ende 55. vers 13. Ierem. 4.3. Ezech. 2. vers 6. ende 28.24. Hose. 2.5. Mich. 7.4. Nah. 1.10.

Doorsoecken, siet soecken.

Doorsteken, siet steken, dootlick verwonden, slaen.

Doorwandelen, siet wandelen.

Doot, sterven, doode ofte verstorvene. Allerley bericht, van den oorspronck des doots, soo tijtlicken als eeuwigen, doot der vromen ende godtloosen, tijt des doots, der dooden toestant, toevallen des doots ende der dooden, plicht aen stervende, ende verstorvene, rouwe over dooden, verontreyniginge over dooden, afschaffinge ende vernielinge des doots, troost tegen den doot, etc. Siet in de volgende plaetsen, Genes. 2.17. ende 3.19. ende 15. vers 15. ende 25.8, 17. ende 27.2. ende 35. vers 18. ende 46.4. ende 49.33. Lev. 21.1. Num. 5.1, etc. ende 6.6, 7, 9, etc. ende 11. vers 15. ende 19.11, etc. ende 21.5, etc. Iosu. 23.14. Iud. 2.8, etc. item vers 19. ende 16.30. Ruth 2.20. 1.Sam. 11.13. 2.Sam. 12.20, etc. ende 14.14. ende 22. vers 5, etc. 1.Reg. 2. vers 2. ende 14.12. ende 19.4. 2.Reg. 4.20. 1.Chron. 29.28. 2.Chron. 21.18, 19. Iob 3.11, etc. item versen 13, 14, 17, 20. ende 5.26. ende 6.8, 9. ende 7.9, 10, 15, 16. ende 10.18, 19, 21, 22. ende 14.6, etc. item versen 13, 14, 21. ende 16. vers 22. ende 17.1, 13, 14. ende cap. 21. versen 13, 23, etc. ende 30.23. ende 34.20, 21. ende 36.14. ende 38.17. Psalm 18.5, etc. ende 23.4. ende 30.10. ende 39.5. ende 41.6. ende 49.11, 15, 18, 21. ende 68.21. ende 76. vers 13. ende 78. vers 33, etc. ende 79.11. ende 82.7. ende 88.5, 6, 11, 12. ende 89.49. ende 90.3, 5, 7. ende 94.17. ende 107.18, 19. ende 115.17. ende 116.3, 4, 15. ende 118. versen 17, 18. ende 119. vers 25. ende 146.4. Prov. 11.7. ende 14. vers 32. ende 24.11. Eccles. 2.16. ende 3.2, 19, 20. ende 4.2. ende 5.15. ende 7.1. ende 8.8. en 9.4, etc. item vers 10. ende 12.7. Iesa. 5.14. ende 8. vers 19. ende 14.10, 11. ende 25.8. ende 28. versen 15, 18. ende 38.10, etc. item vers 18. ende 57.1, 2. Ier. 2.6. ende 8.3. ende 9. versen 21, 22. ende 16.4, 18. ende 34.4, 5. Ezech. 11.13. ende 31.14. ende 33.11. ende 44.25. Hose. 13.14. Amos 6.9, 10. Ione 4.3, 8. Habak. 1.12. Zach. 11.9. Exempelen van de gene die niet en zijn gestorven, maer van Godt op eene bysondere wijse van der aerden opgenomen, siet Gen. 5.24. 2.Reg. 2.11. item van Godts dooden, ende de gene die van Godt, ofte op sijn bevel geslagen ende gedoot zijn, Gen. 18.25. ende 38. versen 7, 10. Exod. 4.24. ende 13.15. ende 32. vers 27, etc. Levit. 10.1, 2. Num. 11.33. ende 14.15. ende 15.35. ende 16.49. ende 21.6. ende 25. vers 9. Deut. 32.39. Iudic. 13.23. 1.Sam. 2.6, 25. ende 25.37, 38. Iob 9. versen 22, 23. Psal. 59.12. ende 78.31, 34. ende 105.29. ende 110.6. ende 135.10. ende 136.18. ende 139.19. Iesai. 11.4. ende 26.14. ende 27.1, 7. ende 28.15, 18. ende 34.3, 4, 6. ende 49.26. ende 63.3. ende 65.15. ende 66.16, 24. Ierem. 15. versen 1, 2, 7. ende 46.10. ende 47. versen 6, 7. ende 51.40. Ezech. 9. vers 6. ende 12.14. ende 24.6, etc. ende 32.4, etc. ende 35. versen 5, 6. ende c. 39. vers 17. Hose. 9.16. Amos 8.3, etc. Figuerlicke reden, ende gelijckenissen, van den doot, ende dooden, siet Exod. 10.17. 2.Reg. 4.40. Psalm 31.13. ende 88.6. ende 106.28. ende 143.3, 7. Cant. 8. vers 6. Ies. 14.19. ende 59.10. Hose. 6.5. Habak. 2.5. Opweckinge, levendighmakinge, opstandinge der dooden, siet opstandinge.

Dootslagh, dootslager. Dootslagh is een grouwelicke sonde, ende roept tot Godt, diese haet ende straft, siet Gen. 4.10, 11. ende 9. versen 5, 6. Num. 35.33. Deut. 27.24, 25. Psalm 9.13. Prov. 6.16, 17. ende 28.17. Hose. 1.14, etc. Komt voort uyt nijt, haet, toorn, ende trotz, Genes. 4.5. item vers 23. ende 37.4, 5, 18. ende 49.6. Wetten van dootslagh ende straffe des dootslagers, siet Exod. 20.13 ende 21.12, 13, 14, 20, 21, 23, 29. ende 22.2, 3. Lev. 19.16. ende 24.17, 21. Num. 35.11, 16, etc. item versen 20, 22, 31, 33. Deut. 5.17. ende 19.4, etc. item vers 11, etc. ende 21.1, etc. Ios. 20.3, 4. Wijse der dootslagers, siet Iob 24.14. Prov. 1.11, etc. Exempelen van menigerleijen dootslagh, item, voornemen, ende beleyt des selven, siet Genes. 4.8. ende 27.41. ende 32.6, etc. ende 34.25, 26. ende 37.18, etc. Exod. 2. vers 12. Num. 25.8. Iud. 3.21. ende 4.21. ende 7.25. ende 8. vers 21. ende 9.5, 54. ende 19.25, etc. 1.Sam. 15.33. ende 18.11. ende 19. vers 15. ende 20.17, 21, etc. item vers 33. ende 22. vers 16, etc. ende 31.4. 2.Sam. 1.13, etc. ende 2.23. ende 3.26, etc. ende 4.5, etc. ende 11.14, etc. ende 13.28, 29. ende 15.14. ende 17.1, etc. item versen 12, 13,14. item vers 23. ende 18.14, 15. ende 20.10, 22. ende 21.1, 2. 1.Reg. 11. vers 40. ende 15. versen 27, 28, 29. ende 16. versen 9, 10, 11, 18. ende 18.40. ende 21.8, etc. item vers 19. 2.Reg. 6.31, 32. ende 7.17. en 8.15. en 9. versen 14, 24, 27, 33. ende 10.1, etc. item vers 12, etc. item vers 15, etc. item vers 18, etc. ende 11.1, etc. item vers 13, etc. ende 12. versen 20, 21. ende cap. 14. vers 19. ende 15. versen 10, 14, 16, 25, 30. ende 21.16, 23, 24. ende 25. versen 7, 18, etc. 2.Chron. 21. vers 4. ende 24.21, 25, 26. Neh. 6.2. Esth. 2.21. ende 3.13, etc. ende 9.6, 7, 15, 16. Psal. 64.6. ende 109.16. Iesa. 13.15. ende 14.21. ende 26.21. ende 57.4, 5. ende 59.3, 7, 8. Ier. 7.6. ende 18.18. ende 19.4. ende 22.3. ende 26.8, 11. ende 38.4, 25, 27. ende 40. vers 13, etc. ende 41.2, 3, 4, etc. Thren. 2. versen 20, 21. Ezech. 11.7. ende 22.2, 25, 27. Dan. 2.12, 13. ende 5. vers 30. ende 7.11. ende 11.6, 17, 20. Hose. 4.2. ende 6.9. ende 9.12. ende 10.14. Zeph. 1.17.

Dophka, een legerplaetse der kinderen Israëls, Numer. 33.12, 13.

Doppen, indoppen, indoopen, siet Genes. 37.31. Exod. 12.22. Lev. 4.6, 17. ende 9. vers 9. ende 14.6, 16, 51. Num. 19.18. Deut. 33.24. Iosu. 3.15. Ruth 2.14. 1.Sam. 14.27. 2.Reg. 5. vers 14. ende 8.15. Iob 9.31. Ezech. 23.15.

Dor, dorheyt, verdorren, verdroogen, uytdroogen, drooghte van landen ende lieden: komt van Godt, ende is een’ straffe der sonden, siet Lev. 26.19, 20. Deut. 28.22. 1.Reg. 13. vers 4. Iob cap. 12. vers 15. Psalm 68.7.

[fol. (†6)v]

ende 107.33, 34, 35, etc. Iesa. 15. vers 6. Thren. 4.8. Hose. 2.2. Ioël 1.20. ende 2. vers 20. Amos 1.2. ende 4.7. figuerlicke reden, ende gelijckenissen, siet Iob 30.30. Psal. 90.6. ende 102.5, 12. ende 107.33. ende 129. vers 6. Iesa. 35.1. ende 40.24. ende 41.18. ende 42. vers 15. ende 53.2. ende 56.3. Ezech. 17.24. ende 20. vers 47. ende 37.2, etc. Hose. 9.16. Ioël 1. vers 12. siet wijders drooghte.

Dorp, dorplieden, lantlieden, dorplant, onbemuerde steden, siet Num. 32.41. Deut. 3. vers 5. Iudic. 5. versen 7, 11. 1.Sam. 6.18. Esth. 9.19. Iesa. 42.11. Ezech. 38.11. Habak. 3.14. Zach. 2.4.

Dorpel, bovendorpel, dorpelbewaerder, siet Exod. cap. 12. vers 22. Iud. 19.27. 1.Sam. 5.4, 5. Esth. 2. vers 21. Psalm 84.11. Iesa. 6.4. Zephan. 1.9. ende 2.14.

Dorschen, dorschinge, dorschwaghen, dorschvloer, dorschdal. Siet eygentlicke ende figuerlicke reden van dorschen, Lev. 26.5. Deut. 25.4. Iud. 6.11. ende 8.7. 2.Sam. 24.18, 21, 24. 2.Reg. 13.7. 1.Chron. 21.20. Iesa. 21. vers 10. ende 25.10. ende 27.12. ende 28. versen 27, 28. ende 41. vers 15. ende 51.33. Hose. 10. vers 11. Ioël 3.14. Amos 1.3. Micha 4.13. Habak. 3.11.

Dorsten, dorst, dorstige. Exempelen ende leeringen, van dorst ende dorstlijdende menschen, siet Gen. 21.15, etc. Deut. 28.48. Iud. 15. vers 18. 1.Sam. 30.12. Iob 24. vers 11. Psalm 104.11. ende 107.4, etc. Prov. 25. vers 21. Iesa. 5.13. ende 21.14. ende 44. vers 12. ende 48.21. Thren. 4.4. Hose. 2. vers 2. Voorbeelt ende prophetie van onses Salighmakers dorst aen het kruys, siet Psal. 69.22. gelijckenissen ende figuerlicke reden van dorst, siet Deut. 29.19. Psal. 42.3. ende 63.2. ende 143.6. Prov. 25. vers 25. Iesa. 32. vers 6. ende 41.17. ende 44.3. ende 49.10. ende 55.1. ende 65. vers 13. Ier. 2.25. ende 31.25. Amos 8.11, 13.

Dothan, de plaetse daer Ioseph van sijne broeders verkocht wiert aen de Ismaëliten. Genes. 37.17, 25, etc. ende daer het leger des Koninghs van Syrien den Propheet Elisa sochten, 2.Reg. 6.13, etc.

Draeck, draken der woestijne, draken fenijn, zeedraeck, siet Exod. 7.9, 10, 12. Neh. 2.13. Iesa. 13.22. ende 34.13. Ierem. 9.11. ende 10.22. ende 49.33. ende 51. vers 37. Malach. 1.3. gelijckenissen ende figuerlicke reden, siet Deuter. 32. vers 33. Iob 30.29. Psalm 74.13, 14. ende 91.13. Ies. 14.29. ende 27.1. ende 43.20. ende 51. vers 9. Ierem. 14.6. ende 51.34. Ezech. 29.3. ende 32.2. Micha 1.8.

Draet, de touwen, met dewelcke Simson gebonden was, wierden als lijnen draden, die van het vyer verzenght zijn, Iudic. 15.14. siet wijders vlas.

Draeijen, verdraeijen, verdraeyt, in een draeijen, siet 2.Sam. 22.27. Iob 5.13. Prov. 4. vers 24. ende 8.8. ende 17.20. Ier. 2.23. Ioël 2.7. Micha 7.3.

Dragen, verdragen, van het dragen des heyligen Tabernakels, siet Exod. 37. versen 5, 14, 27. ende 38.7. Num. 4.15. ende 7.9. Ios. 3. vers 3, etc. 2.Sam. 6.6, 7. 1.Chron. 13.7. ende 15.12, 13, 14, 15. afgodisch dragen van Molechs tente, etc. siet Amos 5.26. De Propheet Ezechiel moest den Ioden de toekomstige wechvoeringhe afbeeden, met het dragen van allerley gereetschap op sijne schouderen, gelijck yemant doet die verhuyst, Ezech. 12.3, 4, 5, 6, etc. De Heere Christus heeft onse smerten, ongerechtigheyt ende sonde gedragen, Iesa. 53.4, 11, 12. siet wijders allerleije gelijckenissen ende figuerlicke reden van dragen, Genes. 4.13. Exod. 19.4. Lev. 5.1, 17. ende 20.20. Num. 11.12. ende 14.33. Deuter. 1.12. ende 32.11. Prov. 18.14. ende 30.21. Iesa. 46.3, 4. ende 63.9. ende 66.12. Ierem. 10.10. Ezech. 18.19, 20. ende 23.35. Amos 7. vers 10. Zach. 11.16. Malach. 3.2.

Dreck, vuyligheyt, siet Prov. 30.12. Ies. 4.4. ende 28.8. Zephan. 1.17. De afgoden worden dreckgoden genoemt, Levit. 26.30. Deut. 29.17. 2.Reg. 17.12. ende 21.11, 21. ende 23.24. Ier. 50.2. Ezech. 6.4, 5, 6, 9, 13. ende 8.10. ende 14. vers 3, etc. ende 20.8, 16, 18, 24, 31, 39. ende 22.3, 4. ende 30.13. ende 33.25. ende 36.18, 25. ende 37.23.

Dreygen. Exempelen van menschelicke dreygementen, siet Genes. 19.9. ende 27. vers 41. ende 42. vers 15. Iudic. 6.30. ende 8.7, 9. ende 18.25. 1.Sam. 11.7. ende 14.44. ende 22.16. ende 25.22. 2.Sam. 3.9, 10. 1.Reg. 1. vers 52. ende 2.37. ende 19.2. ende 20.6. 2.Reg. 10.24. ende 18.19, etc. 2.Chron. 25.16. Esth. 4.14. Iob 36.17, etc. Ier. 26.8. Dan. 2.5. Godts dreygementen, siet Gen. 2.17. ende 3.16, 17, 18, 19. ende 4.12. ende 6.7. ende 7.4. ende 20. vers 3. Exod. 7.17, 18. ende 8. vers 2, etc. item vers 21. ende 9.3. ende 10. vers 4, etc. ende 11.4, etc. ende 32.9, 10. Lev. 26. vers 14, etc. 1.Sam. 13.14. ende 15.26, 28. 2.Sam. 12. versen 10, 11, 12, 14. 1.Reg. 11. vers 11, etc. ende 13.1, etc. ende 14.7, etc. ende 16.1, etc. ende 20.42. ende 21.19, 21, 23. ende 22.19, etc. 2.Reg. 1.3, etc. ende 20. vers 16, etc. ende 21.10, etc. ende cap. 22. vers 15, etc. 2.Chron. 12.5. ende 19.2. ende 20.37. ende 21.12, etc. ende 24.20. ende 25.16. Psalm 2.12. ende 9.8, 9. ende 34.17, 22. ende 52.7, etc. ende 89.33. ende 112.10. Iesa. 1.24, etc. ende cap. 3. ende 5.5, etc. item vers 24, etc. ende 7. vers 17, etc. ende 10.1, etc. item vers 5, etc. ende cap. 13. ende 14.28, etc. ende cap. 15. ende 16.6, etc. ende 17. vers 1, etc. item vers 12, etc. ende 18.1, 2, 3, etc. en 19.1, etc. ende 20.1, etc. Ier. 2.36. ende 4.5, etc. ende 6.1, etc. ende 7.29, etc. ende 8.1, 2. ende 9.1, etc. ende 10.17, etc. ende 11. vers 18, etc. ende 12.14, etc. ende cap. 13. ende 14.1, etc. item vers 10, etc. en 15.1, etc. item versen 13, 14. ende 16.3, etc. ende 19. vers 1, etc. ende 23.1, etc. item versen 12, 15, 19, 20, 30, 31, 32, 39, 40. ende 25.8, etc. ende 29.16, etc. ende 34.17, etc. ende 44. vers 11, etc. item vers 26, etc. Ezech. 14.21. ende 20.32, etc. ende 21.1, etc. ende 22. vers 17, etc. en 29.1, etc. item versen 30, 33, etc. ende cap. 25. ende 29.1, etc. ende 33.27, 28. ende 34.1, etc., item vers 17, etc. Hose. 1. versen 4, 6, 9. ende 4.14. ende 7.12, etc. ende 8.1, etc. ende 9.1, etc. ende 10.1, etc. [kolom 2] ende 11.5, 6. ende 12.3, 15. ende 13.3, etc. Ioël 2. vers 1, etc. Amos capp. 2. 4, etc. Mich. 1. vers 2, etc. ende 2.4, 5, 10, 12, 13. ende cap. 3. ende 6.9, etc. Nah. 1.8, etc. Zeph. 1.2, etc. ende 3.1, etc. Zach. 11.15. Malach. 3.5. ende 4.1.

Drie, drievoudigh, derde, dertigh. Noach hadde drie sonen, Genes. 5.32. door dewelcke het menschelick geslachte nae den zundtvloet is uytgespreyt, Genes. cap. 10. Siet wijders aenmercklicke dingen van het getal van drie, Gen. 15.9. ende 40.9, etc. item, vers 16, etc. ende 42.17. Exod. 2. vers 2. ende 3.18. ende 5.3. ende 8. vers 27. ende 10.22, 23. ende 23.14. ende 34.23. Lev. 25.20, 21. Num. 35.14. Deuter. 16.16. ende 17.6. 1.Sam. 10.3. ende 11.11. ende 13.17. ende 20.20. ende 30.12. 2.Sam. 18.2, 14. ende 21.1. ende 24.12, etc. 1.Reg. 17.21. 2.Reg. 13.18, 19, 25. ende 17.5. ende 23. vers 31. ende 24.8. Iob 1.17. ende 2.11. Prov. 30.15, 16, 18, 21, etc. item vers 29, etc. Ezech. 14.14. Dan. 1. vers 5. ende 6.11. Hose. 6. vers 2. Amos 1. versen 3, 6, 9, 11, 13. ende 21.1, 4, 6 Ione 1.17. Zach. 11.8. ende 13.8, 9. dertigh, Ierem. 38.10, etc. Zach. 11.12, 13. drievoudigh, Eccles. 4.12. drielingh, Psalm 80.6. Iesa. 40.12.

Heylige Drie-eenigheyt, Drievuldigheyt, siet Godt.

Drijven, drijver, dringen, strengelick heerschen, schuldt, gelt, ofte plicht hardelick eysschen, onderdrucken, siet Exod. 3.7. ende cap. 5. versen 6, 10, 13, 14. Deut. 15.2, 3. 1.Sam. c. 13. vers 6. ende 14.26. 2.Reg. 5.23, 35. Iob 3.17. ende 39.10. Ies. 3. versen 5, 12. ende 9.3. ende 14.2. ende 53.7. ende 58. vers 3. ende 60.17. Dan. 11.20. Zach. 9. vers 8. ende 10.4. Verdrijven, verstooten, uytdrijven, henen drijven, gedreven worden, siet Genes. 3.24. ende 4.14. ende 21.10. Exod. 2.17. ende 5.24. ende 10.11. en 11. vers 1. ende 12.39. ende 23.28, 29, 30, 31. ende 33.2. ende 34. vers 11. Lev. 21.7, 14. ende 22.13. ende 26.36. Num. 22.6, 11. ende 30.9. Deuter. 33. vers 27. Iosu. 24. versen 12, 18. Iud. 2.3. ende 6.9. ende 9. vers 41. ende 11. versen 2, 7. 1.Sam. 26.19. 1.Reg. 2.27. 1.Chron. 17.21. 2.Chron. cap. 20. vers 11. Iob 18. vers 18. ende 30.8. ende 32.13. Psalm 1. vers 4. ende 34.1. ende 68.3. ende 78. vers 55. ende 80. vers 9. Prov. 21. vers 6. ende 22.10. Iesa. 19.7. ende 22.19. ende 41.2. ende 57. vers 20. Ezech. 31.11. ende 36. vers 5. ende 44.22. ende 45. vers 9. Hose. 9. vers 15. Amos 8.8. Ione 2.4. Mich. 2.9. Zeph. 2.4. siet oock verstooten, uytstooten.

Drincken, drencken ofte, te drincken geven, water, wijn, ofte, stercken dranck, item, niet drincken, gebreck van dranck, etc. siet menigerley verhael, leeringen, ende ordinantien, van drincken, Gen. 21.19. ende 24.17, 18. ende 40. versen 9, 10, 11, 12, 13. ende 44.5. Exod. 15.12, etc. ende 34.28. Lev. 10.9. Numer. 6.3. Deut. 29.6. ende 32. vers 14. Iud. 7.5. ende 13.7. ende 15.19. 2.Sam. 23. vers 15, etc. 1.Reg. 17.10. Esth. 1. vers 8. ende 3.15. ende 5.6. ende 7.2. Psal. 69. vers 22. ende 104.10, 11. Prov. 4. vers 17. ende 25.21. ende 31.4, 6, 7. Eccles. 2.24. ende 3.13. ende 5. vers 17. Iesa. 24. vers 9. ende 37. vers 25. ende 44.12. ende 65.13. Ier. 16.7. ende 35.6. Dan. 1.11, 12, 15. ende 5.2, etc. Hose. 2.4. Amos 2. vers 8. ende c. 4. versen 1, 8. ende 5.11. ende 6.6. Mich. 2.11. Hagg. 1.6. Zach. 9.15.

Droncken, dronckenschap, suyperije, swelgerije. siet exempelen, ende leeringen van dronckenschap, Genes. 9.20, 21. ende 19.33, etc. Lev. 10.9. 1.Sam. 1.13. 2.Sam. c. 11. vers 13. 1.Reg. 16. versen 9, 10. Esth. 7.7. Prov. 20.1. en 23.20, 29, etc. item vers 35. Eccles. 10.17. Iesa. 5.11, 22. ende 28. versen 1, 3, 7, 8. ende 56.12. Dan. 5.1, etc. Hose. 4.11, 18. ende 7.5. Amos 6.6. Habak. 2.5, 15. Gelijckenissen, ende figuerlicke reden, van drincken ende droncken zijn, siet Deut. 29.19. Iob 12.25. ende 15.16. Psalm 36.9. ende 60.5. ende 80. vers 6. ende 102.10. ende 109.18. Prov. 5.15. ende 9.2, 5. ende 25.25. ende 26.6. Cant. 1.2. en 4.10. ende 5.1. ende 8.2. Ier. 2.18. ende 8.14. ende 9.15. ende 25.15, 16, 17, 26, 27, 28. ende 49. vers 12. ende 51.7, 39. Ezech. 23. versen 32, 33, 34. ende 31.16. ende 34.18. Obad. vers 16. Habak. 2.16. Droncken worden, is somtijts, de kracht des drancks gevoelen tot verquickinge ende vrolickheyt. siet Genes. 43.34. Psalm 104. vers 15. Cant. 5. vers 1. Hagg. 1.6. Siet wijders dorst, beker, wijn, etc. ende van Dranck-offer, siet offer.

Dringen, siet drijven, drucken, benauwen.

Droeffenisse, droevigh, droefheyt, bedroeven. siet exempelen ende leeringen van droeffenisse, Genes. 42.38. ende 44.31. Esth. 9.22. Iob 19.2. Psalm 13. vers 3. ende 31.11. ende 107.39. ende 116.3. ende 119.28. Prov. 10.1. ende 14.13. ende 17. vers 21. Iesa. 35.10. ende 51.11, 23. Ier. 8.18. ende 20. vers 18. ende 31.13. ende 45.3. Thren. 1.4, 5, 12. ende cap. 3. versen 32, 33. Ezech. 23.33. Zeph. 3.18. Siet wijders treuren, rouwe, cruys, etc.

Droessem, siet grontsop.

Drooghte, het drooge, uytdroogen, verdroogen, siet Genes. 1.9, 10. Exod. 4.9. ende 14. versen 21, 22. Lev. 7.10. Num. 11.6. Ios. 3. vers 17. Psal. 22.16. ende 32.4. ende 63.2. ende 95.5. Prov. 17. vers 22. Iesa. 19.6. ende 42.15. ende 44.3. Ier. 50.38. en 51. vers 36. Hose. 13.15. Ione 1.9. ende 2.10. Nah. 1.4. Hag. 2.7. Exempelen ende meldinge van groote drooghte, siet 1.Reg. 17. vers 1, etc. Psal. 68.10. Ies. 15.6. ende 58. versen 10, 11. Ierem. 14.1, etc. ende 48.18. Ioël 1.10, 12, 19, 20. Amos 1.2. en 4.7, 9. Hagg. 1.11. Siet oock dor, dierte, honger.

Drom, dromgaren. siet een figuerlicke reden, Iesa. 38.12.

Droom, droomer, droomen, uytlegginge ende vervullinge van droomen. Exempelen, ende vermeldinge van droomen, siet Gen. 20.3. en 28. versen12, etc. ende 31.24. ende 37.5, etc. (waer mede dient vergeleken, Genes. 42.6. ende 43.26, 28. ende 50.18.) ende 40.9, etc. item vers 16, etc. item versen 21, 22. ende 41. vers 1, etc. Num. 12.6. Iud. 7.13, 14, 15. 1.Sam. 28.6. 1.Reg. 3.5. Iob 7.14. ende 33.14, etc. Eccles. 5.2, 6. Ier. 23.28. [kolom 3] Dan. 1.17. ende 2.31, etc. ende 4.10, etc. ende 7. vers 1, etc. Ioël 2.28. Valsche ende verleydige droomen, siet Deuter. 13.1, 3, 5. Ierem. 23. versen 25, 26, 27, 32. ende 27.9. Zach. 10.2. Gelijckenissen van eenen droom, Iob 20. vers 8. Psal. 73.20. ende 126.1. Ies. 29. versen 7, 8.

Drucken, benauwen, dringen, siet Psal. 90.15. ende 94.5. ende 116. vers 10. ende 119. versen 67, 71, 75, 78, 107. Iesa. c. 16. vers 4. Ezech. 34.21, 22. Ioël 2.8. Amos 2.13. Nah. 1. vers 12. Siet wijders benauwen, cruys, bangigheyt, etc.

Druypen, druppen, droppen, droppelen, siet 2.Sam. 21.10. Iob 36.27, 28. ende 38. vers 28. Psal. 65.11. Prov. 3.20. Ier. 14. vers 22. Gelijckenissen ende figuerlicke reden van druppen ende droppelen, siet Deut. 32.2. 2.Chron. 12.7. ende 34.21, 25. Iob 29. vers 22. Psalm 65. versen 12, 13. ende 68.9. ende 72.6. Prov. 5.3. ende 19.13. en 27. vers 15. Cant. 4.11. ende 5.4, 13. Ies.40. vers 15. ende cap. 45. vers 8. Ierem. 7.20. ende 42.18. ende 44.6. Ezech. 20.46. ende 21.2. Dan. 9.11, 27. Amos 7.16. Mich. 2.6, 11. Nahum. 1.6.

Druyven, een tros druyven, druyvenbloet, druyven lesen, snijden, treden, siet Gen. 40.10, 11. Lev. 19.10. ende 25.5, 11. Num. 6.3, 4. ende 13.24. Deuter. 32.14. Iesa. 32.10. Ierem. 49.9. Gelijckenissen, ende figuerlicke reden, siet Genes. 49.11. Deut. 32.32. Iob 15.33. Psalm 76.13. Cant. 7.7, 8. Iesa. 5. versen 2, 4. ende 24.13. ende 65.8. Ierem. 8.13. ende 25.30. ende 31.29, 30. Ezech. 18.2. Hose. 9. vers 10. Amos 9.13. Mich. 6.15. ende 7.1. siet oock wijn-oogst, nalesen.

Dul, dol, dulligheyt, dolligheyt, onsinnigh, rasende, siet 1.Sam. 21.13, 14, 15. Iob 12.17. Psal. 5.6. ende 73.3. ende 75.5. ende 102. vers 9. Eccles. 1.17. ende 2.2, 12. ende 7. vers 25. ende 9.3. ende 10.13. Iesa. 28. versen 1, 7. ende 44.25. Ier. 25.15, 16, 17. ende 46.9. ende c. 50. vers 38. ende 51.7. Hose. 9.7. Nah. 2.4. siet oock dwaes, onsinnigh, rasende, sottigheyt.

Dulden, siet gedult.

Duma, een soon Ismaëls, Genes. 25.14. Alsoo wort oock Idumea, ofte het lant des Edomiten genoemt, Iesa. 21.11.

Dun, mager, geringh, siet Genes. 41. versen 6, 7. Psalm 79.8. Iesa. 40.22. Siet oock geringh, kleyn.

Duncken, eygen goetduncken, van ’s menschen herte, siet Deut. 29.19. Psalm 81.13. Ier. 3. vers 17. ende 7.24. ende 9.14, 15. ende 11. vers 8. ende 13.10. ende 16.12. ende 18. vers 12. siet oock Prov. 14.12. ende 16.25.

Dura, een dal in Babylonien, daer de Koningh Nebucadnezar dat groot gouden beelt liet oprechten, Dan. 3.1.

Duykerken, desen vogel was den Israëliten verboden te eten, Lev. 11.17. Deut. 14.17.

Duym, de duymen van handen ende voeten wierden den Koningh Adoni-bezek afgehouwen, gelijck hy seventigh Koningen te voren gedaen hadde, Iudic. 1.6, 7.

Duysent, de stammen Israëls waren afgedeelt in hare duysenden, hebbende elck duysent sijnen Oversten, siet Exod. 18.25. Iud. 6.15. 1.Sam. 10.19. Mich. 5.1, etc.

Duyster, duysternisse, siet Gen. 1.2, 4. ende 15. vers 12. Exod. 10.21. ende 14.20. Deut. 4. vers 11. ende 5.23. Ios. 24.7. 2.Sam. 22. vers 12. Iob. 3.4, 5. ende 38.17, 19. Psal. 18. vers 12. ende 35.6. en 104.20. ende 105.28. ende 119.147. ende 139.11, 12. ende 143. vers 3. Prov. 7.9. Eccles. 12.3. Thren. 5. vers 17. Ezech. 8.12, 13. ende 12.6, 12. Ioël 2.31. Amos 4. vers 13. ende 5. vers 8. Door duysternisse wort somtijts ’t graf ende der dooden toestant verstaen, Iob cap. 10. versen 21, 22. ende 17.13. Psal. 88.12, 13. Eccles. 11.8. item lijden, kruys, plagen, tegenspoet, oock onwetenheyt, onverstant, siet Deut. 28.29. 2.Sam. 22.29. Iob 12. versen 22, 25. ende 15.22, 23, 30. ende 17.12. en 18.18. ende 19.8. ende 20.26. ende 22. vers 11. ende 23.17. ende 37.19. Psal. 18.29. ende 23.4. ende 82.5. ende 88. versen 7, 19 ende 112.4. Eccles. 2.13, 14. Ies. 5.20, 30. ende 8.22. ende 9.1, 18. ende 29.15, 18. ende 42.7, 16. ende 45.7. ende 47.5. en 49. vers 9. ende 50.10. ende 58.10. ende 59.9. ende 60. vers 2. Ierem. 4.23. ende 13.16. Thren. 3.2, 6. Ezech. 30.18. ende c. 32. versen 7, 8. ende cap. 34. vers 12. Dan. 2.22. Ioël 2.1, 2. Amos 5.18, 20. ende 8.9. Mich. 3.6. ende 7.8. Nah. cap. 1. vers 8. Zeph. 1.14, 15. siet oock donckerheyt.

Duyvel, siet Satan.

Dwalen, afdwalen, verdwaelt zijn, doolen, doen doolen, verleyden. Dwalen in het reysen, siet Gen. 21.14. ende 37.15. Psalm 107.4, etc. verdwaelde beesten des naesten, Exod. 23.4. Deuter. 22.1. eenen blinden doen doolen, Deuter. 27.18. allerley dwalen der grooten ende kleynen, in verstant, oordeel, ende beleyt van saken, Iob 12.16, 17, 20, 24, 25. Psalm 107.40. Iesa. 19.14. Sondigen ofte overtreden door afdwalinge, dat is, onwetenheyt, onvoorsichtigheyt, ofte, onbedachtheyt, siet Levit. 4.2. ende versen 13, 22. Dwalen in geloof ende leven, ofte religie, siet Iob 6.24. Psalm 58. vers 4. ende 95.10. ende 119.10, 21, 67, 110, 118, 176. Prov. 5. versen 20, 23. Iesa. 29. vers 24. ende 35.8. ende 53.6. ende 63.17. Ezech. 34. vers 6. ende 44.10, 15. Exempelen van de gene die door onwetenheyt, eygen ende valsch inbeelden, ofte bedrogh van andere, gedoolt hebben in haer doen ende oordeel, siet Gen. 27.24, etc. ende 29.23. ende 37.34, etc. ende 38.15, etc. Ios. 22.12, etc. Iud. 7.21. ende 11.35, 39. 1.Sam. 1.14. ende 16.6. 2.Sam. 7.3. ende 16.4. 1.Reg. 13.18, 19. ende 22.32. 2.Reg. 3.22, 23. ende 6.11. ende 7.6. siet oock leyden, verleyden, etc.

Dwaes, onwijs, dwaesheyt, sot, sottigheyt, onverstant, dommigheyt, bottigheyt, etc. siet Genes. 34.7. Deut. 22.21. Iosu. 7. vers 15. Iud. 19.23. ende 20.6. 1.Sam. 25. vers 25. 2.Sam. 13.12. Iob 2.10. ende 5.3. ende 39. vers 20. Psalm 14.1. ende 49.21. ende 69.6. ende 73.22. ende 74.18, 22. ende 85.9. ende 91. versen 7, 8. ende 94.8. ende 107.17. Prov. 1.7, 22, 32. ende 3. vers 35. ende 7.7, 8. ende 8.5, 6. ende 9. versen 4, 6, 13. en 10.1, 8, 10, 13, 14, 18, 21, 23. ende 11.29. ende 12.15, 16, 23. ende 13. [kolom 4] versen 16, 19, 20. ende 14.1, 3, 7, 8, 9, 15, 16, 17, 18, 24, 33. ende 15. versen 2, 5, 7, 14, 21. ende 17.10, 12, 16, 21, 24, 25, 28. ende 18. versen 2, 6, 7, 13. ende 19.3, 10, 13, 25, 29. ende 20.3. ende 21. vers 20. ende 23.19. ende 24.7. ende 26.3, 4, 5, 11, 12. ende 27. versen 12, 22. ende 29.9, 11. ende cap. 30. versen 2, 3, 21, etc. Eccles. 2.14, 15. ende 5. versen 2, 3. ende 7.4, 5, 6, 9, 17. ende 10. versen 1, 2, 3, 5, 6, 15. Iesa. 19. versen 11, 13. Ierem. 4.21, 22. ende 5.4, 5, 21. ende 10. vers 8. ende 23. versen 13, 14. Ezech. 13.3. Hose. 7.11. ende 9.7. ende 13.13.

Dwingen, gedwongen dienst, siet dienstbaerheyt.

E.

EBal, ofte, Hebal, een sone Sobals, des soons Seirs, Genes. 36.23. item, de naem eens berghs in Canaan, alwaer Mose beval de vloecken der Wet uyt te spreken, ende Godts Wet op steenen te schrijven, Deut. cap. 11. vers 29. ende cap. 27. versen 4, 13, etc. gelijck van Iosua geschiet is, Iosu. cap. 8. versen 30, 31, 32, 33, etc.

Ebedmelech, een Cuschiter, ofte Moorman, Hovelingh des Koninghs Zedekia, die den Propheet Ieremia uyt den kuyl haelde, ende van Godt daer over geroemt wort, met belofte van verlossinge uyt des vyants gewelt, siet Ierem. 38.7, etc. ende 39.15, etc.

Eben-Haëzer, ofte, Hezer, dat is, steen der hulpe, een plaetse alsoo van Samuel genoemt, daer Israël eerst van de Philistijnen geslagen, ende de Arke gevangen wiert, maer naderhant de Philistijnen weder van Israël verjaeght ende geslagen wierden, 1.Sam. 4. vers 1, etc. ende 7.12.

Ebenhout, wierde gebracht te Tyrus, Ezech. cap. 27. vers 15.

Ebzan, ofte, Ebtsan, een Richter in Israël, siet Iudic. 12.8, 9, 10.

Echtestaet, houwelicks-stant, van de instellinge, plicht ende bandt des echtenstaets, geoorloofde ende verbodene houwelicken ende vermengingen, houwelicken der Priesteren ende Koninghen, twee, ende meer ofte veel wijven ende bywijven tseffens te hebben, Godtsalige ende boose, wereltsche, afgodische, Heydensche houwelicken, houwelick met gevangene Heydensche vrouwen, etc. siet de navolgende plaetsen, Gen. 2.18, 22, 23, 24. ende 4.1. ende 5.22. ende 6.2. ende 11.29. ende 19.31, etc. ende 20.12. ende 21.21. ende 24.2, etc. ende vers 58, etc. ende 25. versen 1, 2, 6. ende 26.8, 9, 34, 35. ende 27. vers 46. ende 28.1, 2, 8, 9. ende 29.18, etc. item vers 26. ende 31.14, etc. en 34.4, 6, etc. item vers 14. ende 38.2, 8, etc. ende 46.10. Exod. 2.21. ende 6.14, 19. ende 34.15, 16. Levit. 18. vers 6, etc. ende 20.11, etc. item versen 14, 17, 19. ende 21.7, 14. Deut. 7.3, 4. ende 29.7. ende 24.5. ende 25.5, 6, 7, etc. Iosu. 15.16, 17. Iudic. 3.6. ende 14. versen 2, 3, 20. Ruth. c. 1. vers 4. ende 4.11. 1.Sam. 18, 27. ende c. 19. vers 11. 12, 13. 1.Reg. 3.1. ende 11.1, 2. 2.Chron. 18. vers 1, etc. ende 21.6. ende 22.3. Ezra 9. vers 1, etc. ende 10.1, etc. Nehem. 10.30. ende 13.23, etc. Esth. 1.19, etc. ende 2. vers 3, etc. item vers 18. Psal. 128.3. Prov. 2. vers 17. ende 5.18, 19. Iesa. 4.1. Ier. 3.4. ende 16.2. Ezech 24.16, 18. ende 44.22. Dan. 2.43. Malach. 2.11, 14, 15.

Echtscheydinge, verlatinge van wijven, siet Deut. 24.1, etc. Ezra 10.3, etc. Esth. 1. vers 21. Malach. 2.16. Geestelick houwelick tusschen Godt ende sijn volck, gelijckenissen, ende figuerlicke reden, genomen van den Echtenstaet, siet Psalm 45. ende het Hoogeliedt Salomons, Ies. 50.1. ende 54.6. Ierem. 2. vers 2. ende 3. vers 8. Hose. c. 1. ende 2.1, 6, 18, 19. ende 4.13, 14.

Echtbreuck, overspel, siet van dese sware sonde, Genes. 12.17. ende 20.3. ende 26.10. ende 39.7, etc. Exod. 20.14. Lev. 18.20. ende 20.10. Num. 5.12, etc. Deut. 5.18. ende cap. 22. versen 22, 23, etc. 1.Sam. 2.22. 2.Sam. 11.4. ende 12.11. Iob 31.9, etc. Psalm 50.18. Prov. 2.17, etc. ende 6. versen 32, 33. ende 7.18, etc. Ierem. 5.1. ende 5.7, etc. ende 23.10, 14. Ezech. 18.6. ende 22. vers 11. ende 33.26. Hose. 4.2. ende 7.4. Malach. 3.5. Geestelick overspel, ofte figuerlicke redenen, ende afbeeldingen, siet Iesa. 57. vers 3. Ierem. 3.1, 8, 9, 20. ende 9.2. ende 13. vers 27. Ezech. 16. vers 32, etc. item vers 45. ende 23.4, etc. Hose. 2. vers 1. ende 3.1. ende 7.4. Siet wijders de tijtelen, man, vrouwe, wijf, trouwen, hoererije, etc.

Edel, Edelen, Hebr. eygentlick witte, blancke, van wegen de cierlicke kleederen, diese gewoon waren te dragen, insonderheyt Koningen, als Esth. 8.15. siet 1.Reg. c. 21. versen 8, 11. Neh. 2.16. ende 4.14. ende 5.7. ende 6.17. ende cap. 7. vers 5. ende 13.17. Eccles. 10.17. Iesa. 34.12. Ier. 27.20. ende 39.6. Nah. 3.10.

Edel gesteente, kostelicke steenen, siet steen.

Eden, een lantschap, daer in Godt het Paradijs geplant heeft, siet Gen. 2.8. 2.Reg. 19. vers 12. Iesa. 37. vers 12. Ezech. 27.23. gelijckenissen ende figuerlicke reden, siet Iesa. 51.3. Ezech. 28.13. ende cap. 31. versen 9, 16, 18. ende 36.35. Ioël 2.3.

Beth, ofte, huys Eden, een lustige plaetse, ofte stadt in Syrien, Amos 1.5. Eden, was oock de naem eens Levijts, 2.Chron. 29.12. ende 31.15.

Edick, azijn. Wijn-edick was de Nazireen verboden, Num. 6.3. David, als een voorbeelt Christi, seyt: In mijnen dorst geven sy my edick te drincken, Psalm 69.22. gelijckenissen genomen van den edick, siet Prov. 10. vers 26. ende 25.20.

Edom, alsoo was Esau oock genoemt, siet Genes. 25.30. item een vader der Edomiten, Genes. 36.9, 43. der Edomiten geslacht, woonplaetse, Koningen ende Vorsten, siet Genes. 36. vers 9, etc. item vers 31, etc. 1.Chron. 1.43, etc. Verscheyden geschiedenissen der Edomiten, haren haet ende vyantschap tegen Godts volck, Prophetien tegen deselve, ende sware straffen, siet Num. 20. vers 14, etc. Deuter. 2.5. ende 23.7, 8. 1.Sam. cap. 14. vers 47. 2.Sam. 8. vers 14. 1.Reg. 11.15, 16, 17, etc. ende 22. vers 48. 2.Reg. cap. 8. versen 20, 21. ende 14. vers 7. 2.Chron. 20. versen 1, 10, 11. ende 25.11.

[fol. (†7)r]

ende 28.17. Psal. 60.10, 11, 12. ende 83. versen 7, 8, 9. ende 108.10, 11, 12. ende 137. vers 7. Iesa. 21. versen 11, 12. ende cap. 34. Ierem. 25.21. ende 27.3. ende 49.7, etc. Thren. 4.21, 22. Ezech. 25.12. ende 32. vers 29. ende cap. 35. ende 36.5. Amos 1. vers 11. Obad. vers 1, etc. Mal. 1.4. Door Edom worden somtijts verstaen de vyanden, haters ende vervolgers van Godts volck in het gemeyn, siet Iesai. 34.5. ende 63.1. Ioël 3.19, etc.

Edrehi, Edrei, een stadt ende contreije in Ogs Koninckrijck, siet Num. 21.33, etc. Deut. 3. vers 1, etc. item vers 10.

Eedt, eedtsweeren, sweeren, be-eedigen, besweeren, meyneedigheyt. Dat den eedt onder Godts volck zy gebruyckelick geweest tot bevestiging der waerheyt, ende dat men alleen by den waren Godt moet sweeren, ende hy daer door ge-eert ende gedient wort, item, formulieren, ende maniere van doen, in ’t eedtsweeren gebruycklick, verscheydene wetten van eedtsweeren, van ’t houden ende volbrengen eenes rechtmatigen eedts, van lichtveerdigh ende roeckeloos, item valsch, bedrieghlick, ende afgodisch sweeren, ende veel exempelen van eedtsweeren ende be-eedigen onder de menschen, siet de navolgende plaetsen, Gen. 14. versen 22, 23. ende 21.24, 31. ende 24.2, 3, etc. ende 25.33. ende 26.28, etc. item, vers 33. ende 31.53. ende 47.19. ende 50.25. Exo. 22. versen 8, 11. ende 23.13. Lev. 5.4. en 6.3, 5. ende 19.12. Num. 5.19, etc. ende 30.3. Deuter. 6.13. ende 10.20. Iosu. 2.12, 17. ende 9.15, 19. ende 14.9. ende 22.22. Iudic. 11. vers 10. ende 15.12. ende 21. versen 1, 5, 18, 20, etc. Ruth 1.17. ende 3.13. 1.Sam. 3.17. ende 14.24, 39, 44, 45. en 19. vers 6. ende 20.3, 12, 13, 17, 42. ende 24. versen 22, 23. ende 25.22, 26. ende 28.10. 2.Sam. 3.9. ende 12. vers 5. ende 14.11. ende 15.21. ende 19.7, 13, 23. ende 21. versen 1, 2, 7, 17. 1.Reg. 1.13, 29. ende 2. versen 23, 42. ende 17.1. ende 18, 10, 15. ende 22.14. 2.Reg. 2. vers 2. ende 4.30. ende 6.31. ende 11.4. 2.Chron. 6.22, 23. ende 15.14, 15. ende 36.13. Ezra 10.5. Nehem. 5.12. ende 10.29. ende 13.25. Iob 16.19. ende 17.3. ende 27.2, etc. ende 31.5, etc. Psalm 15.4. ende 63.12. ende 102.9. ende 119.106. ende 132.2. Eccl. 8.2. ende 9.2. Cant. 2.7. ende 3.5. Iesa. 3. versen 6, 7. ende 19.18. ende 48.1. ende 65.16. Ier. 2.20. ende 4.2. ende 5. versen 2, 7. ende 12.16. ende 23.10. ende 42. versen 5, 20. Ezech. 16.59. en 17.13, 16, etc. Hose. 4.2, 15. ende 10.4. Amos 8.14. Habak. 1.13. Zephan. 1.5. Zach. 5.4. ende 8.17. Siet oock den tijtel, geloften. Een Engel sweert, Dan. 12.7. Van Godts eedtsweeren, siet Genes. 22.16, 17. ende 26.3. Exod. 6.7. ende 32.13. Num. 32.10, 11. Deuter. 32.40, 41. Iosu. 1.6. ende 5.6. 1.Sam. 3.14. Neh. 9.15. Psal. 89.4, 5, 36, 37. ende 89.50. ende 95. vers 11. ende 105.9. ende 106.26. ende 110.4. ende 132.11. Iesa. 14. vers 24. ende 45.23. ende 54.9. ende 62.8. Ierem. 11.4, 5. ende 22.5, 24. ende 44.26. ende 49.13. ende 51.14, 15. Ezech. 16.8. ende 20.6, 7, 15, 16, 23, 42. ende 36.7. Amos 4.2. ende 6.8. ende 8.7.

Een ende twee, dat is, weynige, een overblijfsel, siet Ierem. 3.14. niet een, die goet doe, Psal. 14.3. ende 53.4. siet oock Eccles. 7.28. niet een, van der Egyptenaren heyrleger in het roode meyr, ontquam, Psalm 106.11. Godt belooft sijn volck te verlossen, soo datter niet een sal worden over gelaten, Ezech. 39. vers 28. siet oock Amos 9.9. Noch eens wilde Godt hemel ende aerde, etc. bewegen, door de komste des Messiae ende de predicatie des Euangeliums, Hagg. 2.7, 8.

Eenigh kint, eenige soon, dochter, een eenigh man, volck, herder, rouwe over eenen eenigen sone, een eenigh ongeluck ofte quaet, siet Genes. 22.2. Prov. 4. vers 3. Cant. 6.9. Ierem. 6.26. Ezech. 7.5. ende 33.24. ende 34.23. ende 37.15, etc. en versen 22, 24. Amos 8.10. Zach. 12. vers 10. ende 14. vers 9. Malach. 2.15. siet wijders de tijtelen der saken, daer een ofte eenigh wort by gevoeght. Een Godt, siet Godt.

Eenigheyt, eendracht, eenerley herte, ziele, eens zijn ofte worden, over een komen, siet Iud. 20. vers 1. 1.Sam. 11.7, 14, 15. 2.Sam. 19. vers 14. 1.Chron. 12.17, 33, 38. 2.Chron. cap. 30. vers 12. Ezra 3.1. Nehem. 8.2. Psalm 133.1. Prov. 15.17. ende 17.1. Iesa. 11.6, 13. ende 65.25. Ier. 32.39. Ezech. 11.19. ende 37.17, 19, 22. Amos 3. vers 3. Zeph. 3.9. Siet oock twist, tweedracht, on-eenigheyt, liefde.

Eenhoorn. Siet eene beschrijvinge des Eenhoorns, Iob c. 39. versen 12, 13, 14, 15. ende gelijckenissen genomen van den Eenhoorn, Num. 23.22. ende 24.8. Deuter. 33.17. Psalm 22.22. ende 29.5, 6. ende 92.11. Iesa. 34.6, 7.

Eensaem, alleen, verlaten, voor sich selven zijn, siet Psalm 22.21. ende 25.16. ende 35. vers 17. ende 68.7. ende 102.8. Eccles. 4. vers 9, etc. Iesa. 27.10. ende c. 51. vers 2. Ierem. 15.17. Thren. 1.1. ende 3.28. Hose. 8.9. Mich. 7. vers 14. Siet oock alleen.

Eenvoudigh, eenvoudigheyt, sonder achterdocht, opset, etc. siet 2.Sam. 15.11. 1.Reg. 22. vers 34. 2.Chron. 18.33. Item oprecht, Psalm 116.6. ende 119.130. Siet wijders oprecht.

Eerde, siet aerde.

Eere, eerlickheyt, eeren, ofte, eere bewijsen, eere geven, ge-eert worden, waer d’eere van daen komt, siet 1.Sam. 2.30. 1.Chron. 29. vers 25. Iob 29.20. Psalm 3.4. ende 21.6. ende 62.8. ende 84. vers 12. ende 85.10. ende 91.15. ende 149.4. Prov. 3.16, 35. ende 4. versen 8, 9. ende 8.18. ende 11.16. ende 13.18. ende 15.33. ende 18. vers 12. ende 21.21. Iesa. 40.23, 24. Zeph. 3.20. wien men schuldigh is te eeren, siet Exod. 20. vers 12. ende 22.28. Lev. 19.3. Deut. 5.16. 1.Sam. 9.22, etc. Esth. c. 6. versen 2, 3, etc. Psal. 15.4. Prov. 26.1, 8. Exempelen van de gene, die ge-eert ende verheven ofte groot geworden zijn, ende ter contrarie, siet Gen. cap. 41. vers 39, etc. 1.Chron. 29.25, 28. 2.Chron. 17.5. ende 32.27. Esth. 6.4, etc. ende 8. vers 16. ende 9.3, 4. Iob cap. 29. versen 8, 9, 10, 11, 12, 21, 22, 23, 24, 25. Ps. 4.3. en 7.6. en 21.6. en 49.17, 18. en 112.9. ende 149.5. Iesa. 23.8, 9. Ierem. 48.18. [kolom 2] Thren. 5.12. Dan. 2.6, 46, etc. ende 11. vers 39. Hos. 4.7. Nah 3.10. Godes eere, Godt eeren, siet daer van Exod. 14.4, 17. Lev. 10.3. 2.Chron.20.18. Psal. 19.2. ende 22.24. ende 24.7, 8, 9, 10. ende 26.8. ende 29.2, 3, 9. ende 50.15, 23. ende 57.6, 12. ende 66.2. ende c. 72. vers 19. ende 79.9. ende 86.9, 12. ende 96.3, 7, 8. ende 97.6. ende 106.20. ende 108.6. ende 113.4. ende 115.1. ende 138.5. ende 145.5, 12. Iesa. c. 6. vers 3. ende 25.3. ende 26.15. ende 42.8, 12. ende 43.20. ende 48.11. ende 58.13, 14. Ier. 13.16. Ezec. 28.22. ende 39.13. Hagg. 1.8. Malach. 1.6. Siet wijders, Godts Naem, Heerlickheyt, Majesteyt, Grootheyt, etc. Godt eere geven, heet somtijts, de waerheyt ende verborgene sonden te bekennen, Iosu. 7.19.

Eerbiedinge aen menschen, ende Engelen, siet daer van exempelen. Gen. 18.2, 12. ende 19. vers 1. ende 23.7. ende 24.64, 65. ende 32. vers 18. ende 33.3, 7, 8, 13, 14, 15. ende 42. vers 6. ende 43.26. ende 48.12. ende 50.18. Exod. 4.31. ende 12. vers 27. ende 18.7. Numer. 22.31. Iudic. 1.14. Ruth 2.10. Iosu. 15.18. 1.Sam. 20.41. ende 24. versen 9, 11, 12. ende 25.23, 24, 41. ende 28. vers 14. 2.Sam. 1.2. ende 9.6, 8. ende 14. versen 4, 22, 33. ende 18.21, 28. ende 24.20. 1.Reg. 1.16, 23, 31, 53. ende 2.19. ende 18. vers 7. 2.Reg. 1.13. ende 2.15. ende 4. versen 27, 37. ende 5. vers 13. ende 6. vers 21. ende 8.9. ende 9.13. 1.Chron. 29.20. 2.Chron. 24.17. Esth. 8. vers 3. Iob 29. versen 8, 9, 24, 25. Psal. 72.9, 11. Siet wijders aenbidden, sich buygen, bucken.

Eergierigheyt. Exempelen van eergierigheyt ende der selver vruchten, siet Gen. 3.5, 6, etc. Num. 12.1, etc. ende 16.1, etc. Iud. 8. vers 1. ende 9.1, etc. item vers 54. ende 12. vers 1, etc. 2.Sam. 18.18. ende 24.2, etc. Esth. 3.5. ende 5.9. siet oock Prov. 18.12. ende wijders den tijtel, hooghmoedt, hoovaerdije, nijdigheyt.

Eere des menschen, wort somtijts genoemt sijne ziele, (als zijnde sijn weerdighste deel) of, tonge, waer mede hy Godt schuldigh is te eeren, siet Genes. 49. vers 6. Psalm 16.9. ende 30.13. ende 57.9. ende 108.2.

Eerste. Godt seyt, dat hy de eerste zy, ende oock de laetste, Iesa. 41. vers 4. ende 44.6. ende 48.12.

Eerstgeboren, Eerstgeboorte. De eerstgeborene worden genoemt, het beginsel der krachten, Genes. 49.3. Psal. 78.51. Item de eerstelingen der kracht, Psalm 105.36. Voorwaerde ende voordeel des eerstgeborenen soons boven sijne broederen, wetten, ende geschiedenissen aengaende de eerstgeborene, soo van menschen als van vee, siet Gen. 4.7. ende 25. vers 33. ende 27.29. ende 38.28. ende 48. versen 5, 19, 20. ende 49.3. Exod. 4.12, 23. ende 11.5. ende 12. versen 12, 29. ende 13. versen 2, 11, etc. item vers 15. ende 22.29, 30. ende 34.19, 20. Lev. 27.26, 27. Num. 3. versen 12, 13, 40, 41, 43, 45, 46, etc. ende 18. vers 15, etc. Deuter. 15.19, etc. ende 21. vers 15, etc. ende 33.17. 1.Chron. 5.1. 2.Chron. 21.3. Neh. 10.36. Psal. 78.51. ende 105.36. ende 135. vers 8. Mich. 6.7. Gelijckenissen ende figuerlicke reden van eerstgeborene, siet Exod. 4.22. Iob 18.13. Psalm 89.28. Iesa. 14.30. Ier. 31.9.

Eerstelingen der vruchten, de eerste vruchten, siet daer van Godts wetten. Exod. 22.29. ende 23.19. ende 34.26. Lev. 2.12, 14, 15. Num. 15.20, 21. ende 18.12, 13. Deut. 26. vers 1, etc. 2.Chron. 31.5. Neh. 10.35, 37. Ezech. 44.30. figuerlicke reden, siet Ier. 2. vers 3. Dan. 11.41. Amos 6.1.

Effen, even, evene, pleyne, siet Iesa. 40. vers 3. ende 42. vers 16. ende 45.2, 13. Ier. 48. versen 8, 21.

Egel, bloetsuyger, siet Prov. 30.15. swijn-egel, was den Israëliten verboden te eten, Levit. cap. 11. vers 30.

Eggen, braecken, siet Ies. 28.24. Hose. 10.11.

Eglon, Heglon. De Koningh van Eglon, genaemt Debir, wort neffens andere Koningen van Iosua geslagen, ende de stadt Eglon ingenomen, Ios. 10.3, etc. item versen 34, 35. Eglon, der Moabiten Koningh, wort van Godt tegen Israël om harer sonden wille, gesterckt, soo dat hyse slaet, ende dienstbaer maeckt, Iudic. 3. versen 12, 13, 14. Israël sendt een geschenck aen hem door Ehud, die hem doorsteeckt, Iud. 3.15, etc.

Egypten, Egyptenaers, in ’t Hebreeusch genoemt Mizraim, ofte, Mitzrajim, na Chams sone, Genes. 10.6. 1.Chron. 1.8. somtijts oock geheeten Rahab, Psalm 87.4. ende 89.11. Iesa. 51.9. Item, Chams tenten ende lant, Psalm 78.51. ende 105.23, 27. seer lieflick ende vruchtbaer, Genes. 13.10. Ies. 23. vers 3. De Egyptenaers mochten met de Hebreen niet eten, Genes. 43.32. hielden de veeherders voor een grouwel, Genes. 46.34. Abram treckt hongers halven in Egypten, ende brenght Sarai aldaer in perijckel, Gen. cap. 12. versen 10, 15, etc. Prophetie, dat sijn zaet aldaer soude geplaeght worden, Gen. cap. 15. vers 13. Hagar was eene Egyptische, Gen. 16.1, 3. Isaac moest hongers halven niet in Egypten trecken, Gen. 26.2. Ioseph wort in Egypten gevoert ende aldaer verkocht, Gen. 37.28, 36. ende wonderbaerlick verheven, ende over gantsch Egypten gestelt, Gen. 41.25, etc. item versen 43, 44. ende 45.9. Iacob treckt op Godts bevel met sijn gantsch huysgesin in Egypten tot Ioseph, Genes. 46.2, etc. ende woont in den lande Gosen, Genes. 45.10. ende 47.27. Ioseph koopt gantsch Egypten lant voor den Koningh, Gen. 47.20. Iacob wil in Egypten niet begraven zijn, Gen. 47.29. Ioseph propheteert dat Godt Israël uyt Egypten sal uytvoeren, ende wil datse sijne beenderen als dan sullen mede voeren, Genes. 50.24, 25. Hoe de kinderen Israëls na Iosephs doot onder eenen anderen Koningh in Egypten zijn verdruckt ende geplaeght, ende eyndelick van Godt door Mosen met groote wonderen daer uyt gevoert, ende de Egyptenaers in het roode meyr verdroncken, siet Exod. tot aen het 16 Capittel. Egypten wordt der kinderen Israëls diensthuys genoemt, Exod. 20.2. Deut. 5.6. Micha 6.4. item een yseroven, Deut. 4.20. 1.Reg. 8.51. Ier. 11. versen 3, 4. De Koningen Israëls moesten het volck niet weder in Egypten voeren, om veel peerden te koopen, Deuter. 17.16. De Israëliten moesten de Egyptenaers voor geen [kolom 3] grouwel houden, in het derde geslacht mochtense in de vergaderingh des Heeren komen, Deut. 23.7, 8. Godt dreyght Israël weder in Egypten te voeren, indiense ongehoorsaem waren, Deuter. 28.68. Wijder verhael, geschiedenissen, ende prophetien, aengaende Egypten ende Egyptenaren, siet Exod. 2.12. Levit. 11.45. ende 18.3. ende 19. vers 36. Num. 11.5. ende 14.3, 4. Deut. 29.16, etc. Ios. 24.7. 1.Sam. 30.11, etc. 1.Reg. 3.1. ende 11.40. ende 14.25, 26. 2.Reg. 17.4. ende 18.21. ende 23.29, 33, etc. ende 24. vers 7. 2.Chron. 12.3. Psal. 68.32. ende 78. vers 43, etc. ende 81.6, 7. ende 114.1, etc. ende 135.8, 9. ende 136.10, etc. Ies. 11.15. ende 19.1, etc. item versen 11, 13, 14. en 19. versen 16, 18, etc. item vers 23, etc. ende 23.5. ende 27.12. ende 30.2, etc. ende 31.1, 3. en 45.14. en 52.4. Ier. 2.5, 6, 16, 18, 36. ende 11.7. ende 16.14, 15. ende cap. 23. versen 7, 8. ende 24.8, 9. ende 32.21. ende 37. versen 5, 7. ende 42.9, 15, etc. ende 43.4, etc. item vers 9, etc. item versen 12, 13. ende 44. versen 1, 8, 11, 12, 16, 26, 27, 29, 30. ende 46. versen 2, 8, 20. ende vers 25, etc. Thren. 4, 17. Ezech. 16.26. ende 17.15. ende 20.5, etc. item vers 9. ende cap. 23. versen 8, 19, 21, 27. ende c. 27. vers 7. ende capp. 29. 30. 31. 32. Dan. 11.5, etc. Hose. 7.11. ende 8.13. ende 9.3, 6. ende 11.1, 5. ende 12. vers 2. Ioël 3.19. Mich. 7.15. Nah. 3.8, etc. Hag. 2.6. Zach. 14.18, 19.

Eeuwigh, eeuwigheyt, beteeckenende somtijts sonder begin ende eynde, somtijts toekomstige eeuwigheyt, item, van ouden tijden, ende van den beginne der werelt af, item, eenen langen tijt, tot de komste Christi toe, den tijt van ’s menschen leven, ofte tot het jubeljaer toe, als in het volgende is te sien. Van de eeuwigheyt Godes, sijner eygenschappen, ende raetslagen ofte besluytingen, sijns woorts, verbonts, Koninckrijcks, etc. siet Genes. 21.33. Exod. 3.15. ende 15.18. 1.Chron. 16. versen 34, 36, 41. ende 29.10. 2.Chron. 5.13. ende 7.6. ende 20.21. Psalm 33.11. ende 52.10. ende 61.8. ende 62.9. ende 72.19. ende 90.2. ende 93. vers 2. ende 100.5. ende 102.13, 25, 27, 28. ende 103.17. ende 117. vers 2. ende 119. versen 89, 142, 152, 160. ende 135.13. en 136. vers 1, etc. Ies. 40.8. ende 55.13. en 57. vers 15. Thren. 5.19. Dan. 6.27. Siet oock onder den tijtel Godt. Van onses Heeren Christi eeuwige Godtheyt, eeuwigh leven, Koninckrijck ende Priesterdom, siet Christus. Van de eeuwigheyt des Godtlicken verbonts, siet verbont, eeuwigh besit des lants Canaan, Gen. 17.8. Lev. 25.46. Iosu. 14.9, etc. De besnijdenisse wort genoemt een eeuwigh verbont, Genes. 17.13. Pascha, een eeuwige insettinge, Exod. 12. versen 14, 24. Israël, Godts volck eeuwighlick, 1.Chron. 17.22. Davids huys ende Koninckrijck, bestendigh eeuwighlick, 2.Sam. 7.16. 1.Chron. 17.12. ende 22.10. ende 28.7. Psalm 89.38. Ierusalem, Godts stadt, bevestight eeuwighlick, 1.Chron. 23. vers 25. Psalm 48.9. de bergh Sion blijft eeuwighlick, Psalm 125.1. voorts, sonne, mane, sterren, hemelen, Psalm 148.3, 4, 6. De Leviten verkoren, om des Heeren Arke te dragen eeuwighlick, 1.Chron. 15.2. eeuwige bergen, heuvelen ende hooghten, Gen. c. 49. vers 26. Deut. 33.15. Ezech. 36.2. Habak. 3.6. eeuwige dienstbaerheyt eens knechts, dat is, sijn leven langh, ofte tot het jubeljaer toe, Deut. 15.16, 17. Ammoniten ende Moabiten, eeuwighlick uyt des Heeren vergaderinge gesloten, Deut. 23.3. eeuwigen, ofte ouden wegh, dien de geloovige altoos hebben gewandelt, ende die in het eeuwigh leven brenght, Psal. 139.24. Ier. 6. vers 16. padt der eeuwe, daer op de godtloose van oudts gewandelt hebben, Iob 22.15. eeuwige gedachtenisse, Ios. 4.7. Psal. 112. vers 6. eeuwige behoudenisse, ende verlossinge, Psal. 37.28. ende 55.23. ende 112.6. Prov. 10.30. Ies. 45.17. eeuwige deuren ende poorten, Psalm 24.7, 9. eeuwighlick leven, eeuwigh leven, siet Genes. 3. vers 22. ende ende 5.24. Exod. 3. vers 6. ende diergelijcke plaetsen, Lev. 18.5. ende diergelijcke plaetsen, 2.Reg. 2.11. item Psalm 5. vers 12. ende 16.11. ende 17.15. ende 21.5. en 22. vers 27. ende 23.6. ende 28.9. ende 36. versen 8, 9, 10. ende 45.16, 17, 18. ende 49. vers 15. ende 73.26. Iesa. 53. versen 10, 11. ende 60. versen 18, 19, 20. ende 65.17, 18, 19. ende 66. versen 22, 23, 24. Ierem. 31.12, etc. Ezech. 43.7, etc. Dan. 12. vers 2. Hose. 2. vers 18, etc. ende 13.14. ende 14.6, 7, 8. Ioël 3.17, 18, 20, 21. Amos 9.13. Obad. versen 17, 21. Micha 4. vers 7. Nah. 1.15. Hab. 2. vers 4. Zeph. 3.13, 14, 15, 19, 20. Zach. 14.6, 7, 11, 21. Siet oock Canaan, Jerusalem, Sion, het Heylige der heyligen, als voorbeelden des hemels ende eeuwigen hemelschen levens. Siet oock den tijtel, leven, saligheyt.

Eeuwige straffe, verderf, bestraffinge ofte twisten, verwoestinge, etc. siet Genes. 6. vers 3. 1.Sam. 3.13, 14. 1.Chron. 28.9. Iob 4. vers 20. Psal. 6.9. ende 49.9, 12, 20. Ies. 14. vers 20. Ier. 23.40. ende 49.33. ende 51. vers 26. Obad. vers 10. Zeph. 2.9. Mal. 1. vers 4. Siet wijders helle, verdoemenisse.

Ehud, een Richter in Israël, siet Iud. cap. 3. vers 15, etc.

Ekron, een stadt in der Philistijnen lant, daer de afgodt Baal-zebub was, siet Iud. 1.18. 1.Sam. 5.10, 11, 12. 2.Reg. 1.2. Ier. 25. vers 20. Amos 1.8. Zeph. 2.4. Zach. 9.5, 7.

Ela, een van Esaus nakomelingen, ende Vorst der Edomiten, Gen. 36.41. item, een sone van Baësa, Koningh in Israël, te Thirza, siet 1.Reg. 16.8, 9.

Elam, een sone Sems, van welcken de Elamiten ofte Persen, afkomstigh zijn, siet Gen. cap. 10. vers 22. Iesa. 21.2. ende 22. vers 6. Ierem. 25.25. ende 49. versen 34, 35, 36, 38. Ezech. 32.24.

Elassar, een lantschap, siet Genes. 14.1.

Elasa, Elhasa, wort van den Koningh Zedekia gesonden tot den Koningh van Babel, ende door desen sondt Ieremia eenen brief aen de gevangene Ioden in Babel, Ierem. 29.3.

Elath, Eloth, een stadt ende contreije aen’t roode meyr (na sommiger gevoelen) van waer men reysde na het lant der Edomiten, siet Deut. 2.8. 2.Reg. 14.22. ende 16.6.

Eldaa, een sone Midians, Genes. 25.4.

Eleale, een stadts naem over de Iordane, siet [kolom 4] Num. 32.3, 37. Iesa. 15.4. ende 16.9. Ierem. 48.34.

Eleazar, een sone Aarons, Ithamars broeder, ende na sijns vaders doot Hoogepriester. Siet van desen Lev. cap. 10. versen 6, 12, 16. Numer. 3.4, 10, 32. ende 16. vers 36, etc. ende 19.1, etc. ende 20.28. ende cap. 26. ende 27.22. ende 31.21, etc. item vers 25, etc. item vers 48, etc. ende 34.17. Iosu. 14.1. 1.Chron. 24.4. een ander Eleazar, Abinadabs sone te Kirjat-Iearim, die geheylight wert, om op de Arke des verbonts te passen, 1.Sam. 7.1.

Elende, elendigh, arm, bedruckt, nootdruftigh, behoeftigh. Alsoo worden besonderlick de vrome op aerden dickwils genoemt, siet Psa. 74. vers 19. ende 86.1. ende 109.22. ende 119. vers 153. Ies. 66.2. Zeph. 3.12. Zach. 11. versen 7, 11. ende wijders de navolgende plaetsen, Exod. 22.25. Levit. 19.10. ende 23. vers 22. Deut. 24.12, 14, 15. ende 15.11. 2.Sam. 22.28. (Psalm 18.28) Iob 24. versen 4, 9, 14. ende 29.12. ende 34.28. ende 36.6, 15. Psalm 9.19. ende 10.2, 9. ende 12.6. ende 14.6. ende 22.25. ende 25. vers 16. ende 34.7. ende 35.10. ende 40.18. ende 68.11. ende 69.30. ende 70.6. en 72. versen 2, 12. ende 74.21. ende 82.3. ende 88. vers 16. ende 102.1. ende 109.16. ende 140. vers 13. Prov. 15.15. ende 22.22. en 30.14. ende 31.9, 20. Eccles. 6.8. Ies. 3.14, 15. ende 10.2, 30. ende 26.6. en 32.7. en 41. vers 17. ende 48.10. ende 49.13. ende 51.21. ende 54.11. ende 58.7. Ierem. 22.16. Ezech. 16.49. ende 18.12, 17. Hab. 3.14. Zach. 7.10. ende 9.9. Siet oock den tijtel, cruys, benauwtheyt, lijden, armoede, etc.

Elhanan, Elchanan, een Bethlehemiter, een van Davids helden, versloegh den broeder Goliaths, 2.Sam. c. 21. vers 19. ende 23.24. 1.Chron. 20.5.

Elephant, die men houdt in het Hebreeusch genoemt te worden Behemoth, beesten, dat is, een seer groot beest. Siet de beschrijvinge Iob 40.10, etc.

Eli, Hoogepriester ende Richter in Israël, te Silo, by welcken Samuel van sijne moeder gebracht wiert, om in Godts Huys te dienen, siet 1.Sam. 1.9, 12, etc. item versen 17, 25. hy hadde boose sonen, ende bestraftese seer slappelick, 1.Sam. 2.12, etc. item vers 23, etc. dies hem den ondergangh van sijn geslachte van Godt wort voorseyt, 1.Sam. 2.27, etc. ende 3.11, etc. Het woort des Heeren was by sijnen tijt dierbaer, 1.Sam. 3.1. ende Israël wert van de Philistijnen geslagen, met sijne beyde sonen, ende de Arke gevangen, waer van hy, de tijdinge hoorende, deerlick sterft, hebbende Israël gericht veertigh jaer, 1.Sam. 4.10, 11, 17, 18.

Elia, Elija, gemeenlick Elias, de Thisbiter, een Propheet des Heeren, propheteert den Koningh Achab langhduerige drooghte, 1.Reg. c. 17. vers 1. verberght sich by de beke Crith, ende wort daer van de ravens gespijsight, 1.Reg. 17.3, 6. wort daer na onderhouden van de weduwe te Zarphath, 1.Reg. c. 17. vers 10, etc. ende verweckt haren gestorvenen sone uyt den dooden, 1.Reg. 17. vers 17, etc. vertoont sich aen Achab, die hem noemt den Beroeder Israëls, maer Elia bewijst hem, dat hy het selfs is, 1.Reg. 18.1, 17, 18. offert den waren Godt, die sijne offerhande met vyer van den hemel verteert, waer op Elia de Baals Priesters doot, 1.Reg. 18.19, etc. ende propheteert Achab den aenstaenden regen, dien hy door het gebedt, op Carmels spitze, verkrijght, 1.Reg. 18.41, 42, etc. Izebel sweert hem den doot, 1.Reg. 19.2. dies hy wech gaet na Berseba, ende van daer alleen in de woestijne, alwaer hy wenscht te sterven, 1.Reg. 19.3, etc. wort van eenen Engel uyt den slaep opgeweckt, ende gespijsight, waer op hy veertigh dagen ende nachten gaet tot aen den bergh Horeb, daer de Heere sich wonderbaerlick aen hem vertoont, 1.Reg. 19. vers 5, etc. ende belast hem Hazaël te salven ten Koningh over Syrien, Iehu over Israël, ende Elisa ten Prophete in sijne plaetse, 1.Reg. 19.15, etc. meynde t’onrechte dat hy alleen over gebleven was, die den waren Godt diende, 1.Reg. 19.10, 14, 18. Propheteert Achab, Izebel, ende haren zade de uytroeyinge, 1.Reg. 21.20. bestraft den Koningh Israëls, Ahazia, van wegen sijne afgoderije, ende seyt hem den doot aen, 2.Reg. 1.3, etc. item vers 16. was een hayrigh man, ende met eenen lederen gordel begordet, 2.Reg. 1.8. doet tweemael vyer van den hemel vallen, ende twee Hooftlieden met hare vijftige verteeren, 2.Reg. 1.9, etc. deylt de Iordane met sijnen mantel, ende gaet met Elisa drooghs voets daer door, 2.Reg. 2.8. wort met eenen vyerigen wagen ende vyerige peerden in een onweder ten hemel opgenomen. 2.Reg. 2.11. Elisa noemt hem, sijnen vader, wagen ende ruyters Israëls, 2.Reg. 2. vers 12. hy wort drie dagen van de kinderen der Propheten gesocht, maer niet gevonden, 2.Reg. 2.17. heeft een Prophetisch schrift achter gelaten, tegen den Koningh Ioram, den sone Iosaphats, 2.Chro. cap. 21. vers 12, etc.

Eliab, Overste der kinderen Zebulons, brenght sijn offer tot den Godtsdienst, Num. cap. 7. versen 24, 25, etc. een ander Eliab, Davids oudtste broeder, die met Saul in het leger was tegen de Philistijnen, ende David scholdt, 1.Sam. c. 16. vers 6. ende cap. 17. versen 13, 28.

Eljada, een van Davids sonen, geboren te Ierusalem, 2.Sam. 5. vers 16. een ander, een Krijghs-overste onder Iosaphat, 2.Chro. 17. vers 17.

Eljakim, sone van Hilkia, hofmeester van Hizkia. 2.Reg. 18. vers 18. siet eene prophetie van desen, Iesa. 22.20, etc. wort gesonden tot Rabsake, ende komt met gescheurde kleederen weder tot Hizkia, 2.Reg. 18.18, 37.

Eljakim, sone van Iosia, wort Koningh gemaeckt in sijns vaders plaetse, van Pharao Necho, die sijnen naem verandert in Jojakim, 2.Reg. 23.34.

Eliam, een van Davids helden, 2.Sam. 23. vers 34.

Eljasaph, Overste van het vaderlicke huys der Gersoniten, Num. 3.24. een ander, Overste van de kinderen Gads, offert tot den Godtsdienst, Numer. 7.42, 43.

Eljasib, Hoogepriester, bouwt de schaeps-poorte van Ierusalem, Nehem. 3.1. siet wijders Nehem. 12.22. ende 13.4, 5, 28.

[fol. (†7)v]

Elidad, een van de Overste die ’t lant Canaan souden uytdeylen, Num. 34.21.

Eliëzer, Abrahams huysknecht, Genes. 15.2. siet oock Genes 24.1, etc. een ander, was Mosis tweede soon, Exod. cap. 18. vers 4. 1.Chron. 23. versen 15, 17. Noch een ander, was by Davids tijt Overste der Rubeniten, 1.Chron. 27. vers 16. Noch een ander, een man Godts, die den Koningh Iosaphat bestrafte, over sijn gemeenschap met Ahazia den Koningh Israëls, 2.Chron. 20.37.

Elihu, een van Iobs vrienden. siet van desen Iob 32.2, 3, 4, 6, etc.

Elika, een van Davids helden, 2.Sam. 23.25.

Elim, een’ legerplaetse der kinderen Israëls, daer twaelf waterfonteynen, ende seventigh palmboomen waren, Num. 33.9.

Elimelech, een Bethlehemiter, de man van Naomi, treckt in der Moabiten lant, ende sterft aldaer, Ruth 1.1, 2, 3.

Eliphelet, een van Davids sonen, geboren te Ierusalem, 2.Sam. 5.16.

Eliphas, Esaus sone uyt Ada, Genes. 36.4. een ander, een Themaniter, een van Iobs vrienden, Iob 2.11. siet wijders van desen Iob 4.1, etc. ende 22.1, etc.

Elisa, een sone Iavans. Genes. 10.4. eylanden van Elisa, Ezech. 27.7.

Elisa, Eliseus, de sone Saphats, van Abel-Mehola, wort van Godt tot het Propheetlick ampt beroepen, door Elia, siet 1.Reg. cap. 19. versen 16, 19, etc. bidt ende verkrijght den Geest van Elia, ende siet hem ten hemel opvaren, 2.Reg. 2.9, etc. deylt de Iordane met Elie mantel, ende gaetter door, 2.Reg. 2.13. wort ge-eert van de kinderen der Propheten, 2.Reg. 2.15. maeckt het quade water van Iericho gesont, 2.Reg. 2. vers 19, etc. vloeckt de spottende kinderen van Bethel, van dewelcke twee en veertigh van twee beyren verscheurt werden, 2.Reg. 2.23, 24. hoe hy van Iosaphat ende den Koningh der Edomiten na Godts woort zy gevraeght, ende geantwoort hebbe, etc. siet 2.Reg. 3.11, 12, 14, 15, 16, etc. hy vermeerdert de olie eener weduwe door een mirakel, 2.Reg. 4. vers 1, etc. belooft sijner weerdinne, de Sunamitische, eenen sone, welcken doot zijnde, hy weder levendigh maeckt, 2.Reg. 4.12, etc. hy beneemt de coloquinten de vergiftigheyt, 2.Reg. 4.38. spijst hondert mannen met twintigh gersten brooden, ende groene aren, 2.Reg. 4.42. geneest Naaman van sijn melaetsheyt, ende wil geen geschenck ontfangen, doch gunt hem een last van des lants aerde, ende laet hem gaen in vrede, ende seyt sijnen eygenen knecht Gehazi, van wegen sijne gierigheyt, Naamans melaetsheyt aen, 2.Reg. cap. 5. maeckt het yser swemmende, 2.Reg. 6.1, etc. ontdeckt de lagen des Koninghs van Syrien, dies hem de Syriers soecken te vangen, binnen Dothan, maer hy wort van de Engelen bewaert, ende sy met blintheyt geslagen, ende van hem binnen Samaria geleyt, 2.Reg. 6.8, etc. item versen 16, 17, 18, etc. Ioram de Koningh Israëls vertwijffelende, vermits den grooten honger binnen Samaria, sweert hem den doot, maer Elia propheteert eene haestige ende onverwachte verlossinge vande belegeringe ende hongers noot, 2.Reg. 6.31, etc. ende 7.1, etc. voorseyt sevenjarigen honger, 2.Reg. 8.1. den Koningh van Syrien, Benhadad, voorseyt hy den doot, ende Hazaël de successie, 2.Reg. 8. vers 7, etc. laet Iehu salven tot Koningh in Israël, 2.Reg. 9.1, etc. voorseyt Ioas den Koningh Israëls, dat hy de Syriers driemael sal slaen, 2.Reg. 13.14, 17. sterft, ende begraven zijnde, wert eener levendigh die sijne beenderen aenroerde, 2.Reg. 13. versen 20, 21.

Elisama, Elischamah, Overste der kinderen Ephraims, offert tot den Godtsdient, Num. 7.48, 49. item, de naem eenes soons van David, 2.Sam. 5.16.

Eliseba, Elischebah, Amminadabs dochter, Aarons wijf, Exod. 6.22.

Elisua, Elischuah, een van Davids sonen, geboren te Ierusalem, 2.Sam. 5.15.

Elizaphan, Overste van het vaderlicke huys der Kahathiten, Num. 3.30.

Elizaphan, die met sijnen broeder Misaël, de doode lichamen van Nadab ende Abihu, buyten het leger droegh, Levit. 10.4, 5. een ander, die een Overste was, ende van Godt mede verordineert om het lant Canaan uyt te deylen, Num. 34.25.

Elizur, Overste der kinderen Rubens, brenght sijn offer tot den Tabernakel ofte Godtsdienst, Num. 7.30.

Elkana, Samuels vader, uyt de Kahathiten, een Ephraimiter, woonende te Ramathaim Zophim, 1.Sam. 1.1. 1.Chron. 6.27. hadde twee wijven, Hanna ende Peninna, 1.Sam. 1.2. gingh jaerlicks na Silo om te offeren, 1.Sam. 1.3, 21. uyt Hanna (die hy lief hadde) bekomt hy Samuel, 1.Sam. 1. vers 20.

Elkos, een plaetse, daer de Propheet Nahum van daen was. Nah. 1.1.

Elle, mate. Godt verbiedt onrecht te doen met de elle, Levit. 19.35. siet mate, meten, etc.

Ellenboge. Godt spreeckt het wee over de valsche prophetissen, die kussenen naeyden voor de ellebogen ofte oxselen, dat is, die den boosen vrede beloofden, Ezech. 13.18.

Elnathan, de sone Achbors, dien de Koningh Iojakim na Egypten sondt, om Uriam van daer te halen, op dat hy van wegen sijne prophetie gedoot wierde, Ierem. 26. versen 22, 23. ende 36.12, 25. item, andere, 2.Reg. 24. vers 8. Ezr. 8.16.

Elon, een Hethiter, Esaus schoonvader, Genes. 36.2.

Elon, de Zebuloniter, een Richter in Israël, Iudic. 12.11. van andere, siet Num. 26.26. ende eene plaetse, Ios. 19.33, 43. 1.Reg. 4. vers 9.

Elpenbeen, yvoor, elephantstant, siet 1.Reg. cap. 10. vers 18. ende 22.39. Ezech. 27. versen 6, 15. Amos 3.15. ende 6.4. figuerlicke reden, siet Cant. 5.14. ende 7.4.

Elul, een maent, meest over een komende met onsen Augustus, siet Nehem. 6.15.

Emim, ofte, Emiters, vreeslicke reusen, die te voren in ’t lant der Moabiten gewoont hadden, siet Genes. 14.5. Deut. 2.10, 11.

Enak, Hanak, Enakim. Enak was een vermaert reuse te Hebron, wiens nakomelingen genoemt worden Enakim, ofte Enakiters, kinderen Enaks, Num. 13. versen 22, 28, 33. [kolom 2] Deut. 2.10, 11. ende 9.2. Dese zijn van Iosua uytgeroeyt, Iosu. 11.21, etc. Caleb verdreef drie kinderen Enaks van Hebron, Iosu. 15.14.

Ende, eynde, eynde alles vleesches, eynde van des menschen leven de laetste tijt, eynde eenes staets, eynden des lants, ende der aerde, het laetste, uytkomste, wedervaren, somme, oogemerck, siet Genes. 6.13. Deut. cap. 32. versen 20, 29. Iob 6. vers 11. ende 28.3, 24. Psalm 19.5. ende 22.28. ende 37.37, 38. ende 39.5. ende 48.11. ende 59. vers 14. ende 61.3. ende 65. vers 6. ende 67. vers 8. ende 73.17, 19. ende 119.96. Prov. 30.4. Eccles. 7.8. ende 12.12, 13. Iesa. 2.2. Ierem. 12.4. ende 51.16. Thren. 1.9. ende 4.18. Ezech. 7.2, 3, 6. Amos 8.2. Nahum 1.8, 9.

Endor, daer de waerseggersche, ofte tooveresse woonde, die van Saul in sijne benauwtheyt besocht wiert, ende hem den Samuel opbrachte, 1.Sam. 28.7, etc.

Eng, nauw, enge plaetse, wooninge, gestelt tegen ruymte, siet Num. 22.26. Iosu. 17.15. 2.Reg. 6.1. Iob 36.16. Prov. 23. vers 27. Iesa. 28.20. ende 49.19, 20. Enge ofte nauwe vensters: Hebr. geslotene, waren in Salomons tempel, sulcks datse van de eene zijde engh, van de ander zijde wijt waren, siet 1.Reg. 6.4. ende in Ezechiels tempel, Ezech. 40.16.

Engedi, Engeddi, een stadt, ende woestijne daer by gelegen, siet Iosu. cap. 15. vers 62. 1.Sam. 24. versen 1, 2, etc. 2.Chron. 20.2. Cant. 1.14. Ezech. 47.10.

Engelen, zijn van Godt geschapen, Psalm 104. vers 4. zijn Geesten, 1.Sam. cap. 16. versen 14, 15, 23. ende 18. vers 10. ende 19.9. Iob 4. vers 15. voortreffelicker schepselen als menschen, Psalm 8. vers 6. namen der goede Engelen, als: Cherubim, Genes. 3.24. Seraphim, Iesa. 6.2. Heylige, Iob 15. vers 15. ende 38.7. Dan. 4.13, 17, 23. ende 8.13. Zach. 14.5. des hemels heyr, 1.Reg. 22.19. Godts heyrscharen, Psalm 103.21. ende 148. vers 2. wachters, Dan. 4.13, 17. kinderen Godes, Iob 1. vers 6. ende 2.1. ende 38.7. Dan. 3.25. Godts dienstknechten, ofte dienaers, Iob 4.18. Psalm 104.4. de hooge, Iob 21.22. morgensterren, Iob 38. vers 7. Godts helden, stercke helden, Psalm 103.20. Ioël 3.11. Vorsten, Dan. 10.13, 21. winden, Psalm 104.4. Zach. 6.5. Van haer verstant, ende wetenschap, reynigheyt ende heyligheyt, bereytwilligheyt om Godt te eeren ende te dienen, sijne bevelen gehoorsaemlick ende wackerlick uyt te voeren, menighte, sterckte ende snelheyt, demoedt tegen Godt, eendracht, ampt ende dienst om den menschen Godts believen te verkondigen, menschelicke saken te regeeren ende stieren, insonderheyt de vrome te beschermen, troosten, oock tuchtigen, ende de godtloose te straffen, item, exempelen van menigerleije verschijningen, ende diensten der heylige Engelen, siet Gen. 3.24. ende 18.2, 5, 8, 17, 22. ende 19.1, etc. ende 28.12. ende 32.1, 2. Exod. 12.23, 29. Num. 22. versen 22, 23, 32. Deut. 33.2. Iudic. 2.1. 2.Sam. 24.16. 1.Reg. 19.5, etc. ende 22.19. 2.Reg. 1. vers 3. ende 6.16, 17. ende cap. 19. vers 35. 1.Chron. 21.15, 16. 2.Chron. 18. vers 18. Iob 1.6. ende 2.1. ende c. 4. versen 15, 16. ende 38.7. Psalm 34.8. ende 35. versen 5, 6. ende 68.18. ende 89.8. ende 91.11, 12. ende 103.20, 21. ende 104.4. ende 148.2. Iesa. 6.2, 3, 6, 7. Ezech. 1.5, etc. ende 9. vers 2, etc. ende cap. 10. ende c. 40. vers 3. Dan. 3.25, 28. ende 4.13, 17, 23. ende 6. vers 23. ende 7.10. ende 8.13, 16. ende 9. vers 21. ende 10.5, etc. item versen 13, 21. Zach. 1.8, etc. ende 6.1, etc. ende 12.8. ende 14.5. Dat de Sone Godts onse Heere Christus, somtijts een Engel genoemt wort, siet daer van den tijtel CHRISTUS. Dien men hooghlick roemen wilde, placht men te vergelijcken by eenen Engel Godes, siet 1.Sam. 29.9. 2.Sam. c. 14. versen 17, 20. ende 19.27. Engelen, tegen Godt gereeckent, en zijn niet volkomen, Iob 4. vers 18. ende 15.15. Van boose Engelen ofte geesten, die Godts eere, ende der menschen welvaert ende saligheyt vyant zijn, doch niet meer vermogen als Godt hen toelaet, siet Genes. 3. vers 1, etc. 1.Sam. 16.14, etc. ende 18.10. ende 19. vers 9. ende 28.12, etc. 1.Reg. 22.20, etc. 2.Reg. 1.2. 1.Chron. 21.1. Iob 1.6, etc. ende 2.1, etc. Zach. 3.1. siet oock den tijtel, satan, geest.

Enoch, siet Henoch.

Enos, Seths sone, by wiens tijt men den naem des Heeren begost aen te roepen, Genes. 4. vers 26. ende 5.6, 9, 11.

Epha, een sekere mate van drooge waeren, Exod. 16.36. Ezech. 45.11. Wet van den Epha, siet Levit. 19.36. Deut. 25.14, 15. Godt dreyght de gierige Ioden, dat een Homer zaets maer een Epha sal geven, Iesa. 5. vers 10. de gierige Israëliten verminderden den Epha, Amos 8.5. Mich. 6.10. de Propheet Zacharia sagh een Epha, daer een vrouwe in sat, ende worde van twee wijven gevoert in Babel, ende aldaer neder gesett, Zach. 5.6, 7, 8, 9, 10, 11.

Ephod, ofte gouden lijfrock, een Hoogepriesterlick kleet, siet daer van Exod. 28.4, 6, etc. 1.Sam. 2.28. ende 14.3. ende 21. vers 9. ende 23.6, 9. ende 30.7, etc. Hose. 3.4. van andere linnen Ephods, siet 1.Sam. 2. vers 18. ende 22.18. 2.Sam. 6.14. van superstitieuse ende afgodische Ephods, siet Iudic. 8.27. ende 17.5. ende 18.13, etc.

Ephraim, was Iosephs tweede soon, Gen. 41. vers 52. Iacob neemt hem aen voor sijnen sone, ende stelt hem in het zegenen, voor den eerstgeborenen Manasse, Gen. 48.5, 14, etc. Siet wijders van Ephraims stamme, ofte de Ephraimiten, menigerley geschiedenissen, harer ende anderer stammen afscheuringe van den huyse Davids, hare macht, het Koninckrijck der tien stammen dickwils door Ephraim verstaen, grouwelicke afgoderije ende allerleije boosheyt, wechvoeringe na Assyrien, etc. item, prophetien Ephraim aengaende, Num. 1. vers10, 33. ende 2,18, 24. ende 7.48, etc. ende 26.35, etc. Deut. 33. vers 17. Iosu. 16. vers 5, etc. ende 16.10. ende 17.17, 18. Iudic. 1. vers 29. ende 7. versen 24, 25. ende 8.1, etc. ende 12.1, etc. ende 19.16, etc. 1.Reg. c. 12. 1.Chron. 7. versen 20, 21, 22. ende 9.3. 2.Chron. 15.9. [kolom 3] ende 30.10. Psalm 60.9. ende 78.9, 10. ende 80.3. Iesa. 7.2, 5, 9, 17. ende c. 9. versen 8, 20. ende 11.13. ende c. 28. vers 1. Ier. 4.15. ende 7.15. ende 31.6, 9, 18, 20. ende 50.19. Hose. cap. 4. vers 17. ende 5. versen 3, 5, 9, 11, 12, etc. ende cap. 6. vers 10. ende 7.1, etc. item vers 8, etc. ende c. 8. versen 9, 11, etc. ende 9.3, etc. item vers 11, etc. ende 10.6, 11. ende 11. versen 3, 8. ende 12. versen 1, 2, 9, 15. ende c. 13. vers 1, etc. item vers 12, etc. ende 14.9.

Ephrata, dat is, Bethlehem, ende de contreije daer ontrent. oock de contreije Ephraims, daer in Silo gelegen was, item, Ephratiter, dat is, Ephraimiter, siet Gen. 35.19. ende 48. vers 7. Ruth 4.11. Micha 5. vers 1. item Iudic. 12.5. Psalm 132.6.

Ephron, de Hethiter, die Abraham een speloncke in sijnen acker verkochte tot eene erf-begraeffenisse, Genes. 23.7, etc.

Er, Her, (sommige oock Ger,) de eerstgeboren sone van den Patriarch Iuda, uyt eene Canaanitische vrouwe. Sijn vader gaf hem Thamar tot een wijf: maer Godt doodde hem, om dat hy godtloos was, siet Gen. 38. versen 2, 3, 6, 7. ende 46.12. Num. 26.19. 1.Chron. 2.3.

Erbarmen, siet barmhertigheyt, ontfermen.

Erech, een oude stadt, het begin van Nimrods rijck, Genes. 10.10.

Erf, erve, erfdeel, erffenisse, erven, erf deylen, erfgenaem, erfheere. Van lichamelick erven, soo particulierlick als des lants Canaan, siet Genes. 15.2, etc. ende 21.10. ende 25. versen 5, 6. Num. 26.55, 56. ende 27.8, etc. ende 33.54. ende 36.2, 6, etc. Iudic. 11. versen 21, 22, 23, 24. ende 18.7. Ruth 4.5. Iosu. capp. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 1.Reg. 21.3. 2.Chron. 21.3. Iob 42.15. Psalm 61.6. Prov. 13.22. ende 17.2. ende 20.21. ende 30.23. Eccles. cap. 2. versen 18, 19, 20, 21. ende 7.11. Ierem. 32. vers 8, etc. ende 49.1. Ezech. 33.24, 25. ende 36.2, 3, 5. Mich. 1.15. Figuerlicke reden van erven, geestlick ende hemelsch erfdeel der kinderen Godes, Godts erfdeel, erffenisse, siet Num. 18.20. Deut. 9.26, 29. ende 18.2. Iosu. 18.7. 1.Sam. 10.1. ende 26.19. 2.Sam. 14.16. ende 20.19. ende 21.3. 1.Reg. 8.51. 2.Reg. 21.14. Psalm 16.5, 6. ende 28.9. ende 61. vers 6. ende 68.10. ende 74.2. ende 79.1. ende 82. vers 8. ende 94.5. ende 106.5, 40. ende 111. vers 6. ende 127.3. Prov. 11.29. Ies. 19. vers 25. ende 49.8. ende 54.17. Ier. 3. vers 19. ende 10.16. ende 12.7, 8, 9, 14. ende 50.11. ende 51.19. Ioël 2. vers 17. Obad. versen 19, 20. Mich. c. 7. versen 14, 18. Zephan. 2.9. Zach. 2.12. Van het nieuwe erflant des volcks Godes, ende desselven uytdeylinge, siet Ezech. 45.1, etc. ende 47. vers 13, etc. ende 48.1, etc.

Ergeren, ergernisse, siet aenstooten.

Erkennen, siet kennen, kennisse, bekennen, belijden.

Esaias, siet Jesaja.

Esarhaddon, Sanheribs sone, wort Koningh van Assyrien in sijns vaders plaetse, 2.Reg. cap. 19. vers 37. anders genaemt Asnapper, die vreemde inwoonders sondt na Samaria, in het lant der tien stammen, Ezr. 4.10. Sijn pracht ende uytroeyinge door de Babyloniers houdt men beschreven te zijn, Ezech. cap. 31. vers 3, etc.

Esau, Isaacs eerstgeboren soon, Iacobs broeder, oock genoemt Edom. Siet van sijne geboorte, ende hanteeringe, Genes. cap. 25. versen 23, 25, 27, 28. Hy verkoopt het recht sijner eerstgeboorte aen Iacob, Genes. 25.29. Isaac oudt zijnde, ende hem willende zegenen, sendt hem op de jacht, om eenigh wildtbraet, maer Iacob bekomt ondertusschen den zegen, Genes. 27.1, etc. waer over Esau seer ontstelt is, ende verkrijght van Isaac eenen lichamelicken zegen, Gen. 27.34, 38, 39, 40. haet sijnen broeder Iacob, ende wil hem dooden, Genes. 27.41. trouwt twee Hethitische vrouwen, Genes. 26.34, 35. daer na Ismaëls dochter, Genes. 28.8, 9. treckt sijnen broeder Iacob te gemoete, bejegent hem vriendelick, ende ontfanght van hem geschencken, Genes. 33.4, 8, etc. begraeft met Iacob sijnen vader Isaac, Genes. 35. vers 29. Sijn’ woonplaetse, vrouwen, kinderen, ende nakomelingen, siet Genes. 36.2, etc. item versen 7, 8, 40. ende 1.Chron. 1.34, etc. Godt heeft Esau gehaet, Malach. 1.2, 3. Esau, dat is, Esaus nakomelingen, siet Ierem. 49. versen 8, 10. siet wijders Edom, Edomiten.

Esban, een van Seirs nakomelingen, een sone Disons, ofte Disans, Genes. cap. 36. vers 26. 1.Chron. 1.41.

Escol, een van Abrahams bondtgenooten, Genes. 14.13. het dal Escol, ofte druyvendal, daer de verspieders der Israëliten een tros druyven van daen brachten, Num. 13. versen 23, 24. Deut. 1.24.

Esthaol, een plaetse in Dans stamme, daer ontrent de Geest des Heeren Simson begost te drijven, ende daer hy begraven wert, Iud. 13. vers 25. ende 16.31. ende daer de Daniten van daen trocken, om een goede wooninge te verspieden, Iudic. 18.2, 8, 11.

Esther. Van Esthers afkomste, opvoedinge, schoonheyt, ende hoe sy door Godts wonderbare regeeringe is verheven tot Koninginne, de perijckelen daer in sy met haer gantsche volck van Haman gebracht wiert, ende Godts wonderbare verlossinge, item, hare Godtsaligheyt, wijsheyt, voorsichtigheyt, vrymoedigheyt, ende vertrouwen op Godt, etc. siet het boeck Esther, ende wat daer in wijders verhaelt wort, soeckt elcks op sijne plaetse, als Ahasveros, Vasthi, Haman, Mordechai, cruys, benauwtheyt, bidden ende vasten, bestandigheyt, vreughdenfeest, hooghmoedt, nedrigheyt, ofte, demoedt, etc.

Eten, broot eten, spijse nuttigen, spijsigen, siet broot, spijse, maeltijt, ende wijders van onsmaecklicke spijse te eten, Iob 6.6. vergeten sijn broot te eten, item, assche als broot te eten, Psalm 102.5, 10. sijn broot met sorge eten, Psalm 127. vers 2. het onreyne eten, Hose. 9.3. leckernijen der godtloosen eten, Psalm 141.4. eten met heeren, Prov. c. 23. versen 1, 2, 3. eten met nijdige menschen, Prov. 23.6, 7, 8. eten ende niet verzadight worden, Hos. 4.10. Mich. 6.14. Hagg. 1. vers 6. eten ende drincken is somtijts in het goede, somtijts in het quade genomen, siet Eccl. 2.24, 25. ende 3.13. ende 5.17, 18. ende 6.2. ende 8.15. ende 10. versen 16, 17. [kolom 4] Iesa. 21. vers 5. ende 22.13. ende 65.13. Ierem. 16.8. ende 22.15. Ezech. 34.3. Amos 6.4. Zach. 7.5, 6. ende 9.15. siet oock drincken, dronckenschap. Gelijckenissen ende figuerlicke reden van eten, siet Iob. 31. vers 31. Psalm 22.27, 30. ende 27. vers 2. Prov. 1.31. ende 30.20. Cant. 4.16. ende 5.1. Iesa. 55.1, 2. ende 62.8, 9. Ierem. 15.16. Ezech. 2.8, etc. ende 3. vers 1, etc.

Etham, legerplaetse der kinderen Israëls, Exod. 13.20. Num. 33.6.

Ethan, een wijs man by Salomons tijt, 1.Reg. cap. 4. vers 31. ende een van de sangers by Davids tijt, 1.Chron. 15. vers 19. siet oock Psalm 89.1. item 1.Chron. 2. versen 6, 8. ende 6.44.

Ethanim, de naem eener maent, meest over een komende met onsen September: in dewelcke de Arke in Salomons tempel gebracht wiert, 1.Reg. 8.2.

Eth-Baal, Koningh der Zidoniers, vader van Izebel, Achabs wijf, 1.Reg. 16.31.

Etter, in de beenderen, verrottinge, etterbuyle, siet Prov. 12.4. ende 14.30. Iesa. 1.6. Hose. 5.12. Habak. 3.16.

Eva, siet Heva.

Euangelium, dat is, goede ofte blijde boodtschap van den Messia Jesu Christo, predicatie des Euangeliums, Euangelizeeren, dat Godt selfs eerst in den Paradijse gedaen heeft aen Adam ende Eva na den val, Genes. 3.15. ende voorts aen de Patriarchen, Mose ende andere Propheten, ende daer neffens door Sacramenten, verscheyden schaduwen ende figueren, sijnen volcke steeds laten voorstellen. Siet daer van den tijtel CHRISTUS: ende wijders Psalm 2.6, 7. ende 40.10. ende 45.5, 7. ende 72.16. ende 110.2, 3. Iesa. 40.9. ende 41.27. ende 52.7, 15. ende 61.1. Ezech. 47.8, 9, 10. Hose. 12. versen 10, 11. Ioël 2.23. Mich. 7.11, 12, 14. Nah. 1.15. Hagg. 2.6.

Evi, een van de Midianitische Koningen, die van de kinderen Israëls omgebracht wierden, Num. 31.8.

Evilmerodach, Koningh van Babel, die den gevangenen Koningh Iojachin uyt de gevangenisse liet, ende wel tracteerde, 2.Reg. 25. vers 27, etc. Ierem. 52.31, etc.

Euphrates, siet Phrath, een riviere.

Exempel. Quade exempelen moet men niet volgen, siet Levit. 18. versen 3, 30. ende 20.23. Deut. 12.30. 2.Chron. 30.7. Nehem. 5. vers 15. Psalm 78.8. Ies. 8.11. Ezech. 20. versen 18. 30, 32. Hose. 4.15. goede exempelen moet men volgen, ende die het niet en doen vervallen in Godts toorn, 1.Reg. 14. vers 8. ende 15.3, 11. 2.Reg. 14. vers 3. ende 15.3. ende 16.2. ende c. 18. vers 3. ende 22.2, etc. Ierem. 26.19. Die over andere gestelt zijn moeten met een goet exempel voorgaen, siet Nehem. 5. versen 10, 14, 16. Esth. 4.16. exempelen van deughden, ondeughden, ende andere saken, siet elck op sijn plaetse.

Ey, Eijeren, siet Deuter. 22.6, 7. Iob 6.6. Iesa. 10.14. ende 59.5. Ierem. 17.11.

Eycke, eyckenboom. geschiedenissen, daer inne mentie gemaeckt wort van eyckeboomen, siet Genes. 35.4, 8. Ios. 24.26. Iudic. 6. versen 11, 19. ende 9.6. 1.Sam.17.2, 19. 2.Sam. 18.9. 1.Reg. 13.14. Iesa. 1.29. ende 44.14, etc. Ezech. 6.13. ende 27.6. Hose. 4.12. Gelijckenissen, ende figuerlicke reden van eyckenboomen, siet Iesa. 1.30. ende 6.13. ende 61.3. Amos c. 2. vers 9. Zach. 11.2.

Ezechiel, Hezekiel, in ’t Hebr. Iechezkel, een Priester, ende Propheet des Heeren, wiens Prophetien onder de andere Canonijke boecken bewaert, ende in den Bibel vervatt zijn. Dese was met den Koningh Iojachin ofte Iechonia neffens andere wech ghevoert na Babel, Ezech. 1.1, 2. ende 33.21. ende 40.1. siet een wonderbaer gesichte van vier dieren, raderen, eenen throon, etc. Ezech. 1.4, etc. wort van Godt beroepen tot het Propheetlick ampt, ende daer in bevestight, Ezech. 2. vers 3, etc. wort gelast een rolle op te eten, cap. 3. vers 1. ende komt tot de gevangene Ioden te Thel-Abib, versen 14, 15. ontfanght instructie van Godt, ende waerschouwinge van het gene hem sal wedervaren, vers 17, etc. moet de toekomstige belegeringe van Ierusalem afbeelden op eene tichelsteenen plate, ende den elendigen toestant des volcks door wonderlicke gebeerden, etc. cap. 4. item, door het afscheeren, ende verscheyden handelen sijns hoofthayrs ende baerts, cap. 5. vers 1, etc. item, door een touw ofte keten, cap. 7. vers 23. Hem wort in een gesichte vertoont de menighvuldige ende grouwelicke afgoderije, die de Ioden te Ierusalem bedreven, cap. 8. vers 1, etc. ende ses mannen, (daer onder een was, die de vrome eerst teeckenen soude) die sonder genade souden dooden ende verslaen, cap. 9. vers 2, etc. de Propheet doet eene voorbede voor de inwoonders te Ierusalem, maer te vergeefs, vers 8, etc. wort gelast te propheteeren tegen de Vorsten des volcks, cap. 11. vers 4. bidt voor des volcks overblijfsel, vers 13. siet de heerlickheyt des Heeren uyt de stadt wijcken, vers 22. hem wort van Godt voorseyt sijner huysvrouwen doot, ende bevolen daer over geene rouwe te bedrijven, tot een wonderteecken voor den volcke, van de nakende elenden, cap. 24. vers 16, etc. ontfanght tijdinge, dat Ierusalem geslagen was, cap. 33. vers 21. siet het wonderbaer gesichte van doode beenderen, die weder levendigh wierden, cap. 37. vers 1, etc. hem wort belast door t’samenvoeginge van twee houten de vereeniginge van Iuda ende Israël af te beelden, vers 16, etc. Hem wort een seer groot gesichte vertoont van eene nieuwe stadt, tempel, ende erflant van Godts volck, item, van de heylige ende gesonde wateren, etc. cap. 40. ende de volgende. Siet de heerlickheyt des Heeren komen in den nieuwen tempel, cap. 43. vers 4.

Ezel, Ezelinne, Ezel-veulen. Menigerley verhael van Ezelen, der selver gebruyck, ende dienst, beroovinge, item, wetten den Ezelen aengaende, siet Gen. 12.16. ende 22. vers 3. ende 24.35. ende 30.43. ende 32.5, 15. ende 34.28. ende 42.26. ende 43.18, 24. ende 44.3, 13. ende 45.23. ende 47.17. ende 49.11. Exod. 4.20. ende 9.1, etc. ende 13.13. ende 20.17. ende 21. vers 33. ende 22.4, 9. ende 23.4, 5, 12. Num. 31. vers 34. Deuter. 5. versen 14, 21. ende 22.3.

[fol. (†8)r]

ende 28.31. Iud. 5. vers 10. ende 10. vers 4. ende 12. vers 14. ende 15. vers 15. ende 19. versen 3, 19, 21, 28. 1.Sam. 8.16. ende 9.3. ende 12.3. ende 16.20. ende 25.18, 20, 42. ende 27.9. 2.Sam. 16.1. ende 17. vers 23. 1.Reg. 2.40. ende 13.24. 2.Reg. 4.22. ende 6.25. Ezra 2.67. Nehem. 7. vers 69. Iob 1. versen 3, 14. Iesai. 21.7. ende 30.6. Godt opende den mont van Bileams ezelinne, datse hem aensprack, Numer. 22.28. Van onsen Heere Christo wort gepropheteert, dat hy, als Koningh van sijn volck, te Ierusalem soude inrijden op eenen ezel, naemlick een veulen, een jongh der ezelinnen, Zach. 9. vers 9. Godt geeft Simson in sijnen dorst te drincken uyt een ezels kinnebacken. Iudic. 15.18. Woudt-ezel, of, wildt-ezel, siet Iob 24.5. ende 39.8. Ierem. 14.6. Muyl-ezel, muyl-ezelinne, die van Ana gevonden zijn, Gen. 36.24. siet 2.Sam. 13. vers 29. ende 18.9. 1.Reg. 1. versen 33, 38. ende 10.25. ende 18.5. 2.Reg. 5. vers 17. Ezra 2.66. Ezech. 27.14. Gelijckenissen ende figuerlicke reden, genomen van ezelen, woudt-ezelen, muyl-ezelen, siet Gen. 16.12. ende 49. versen 14, 15. Iob 6.5. ende 11.12. Psalm 32.9. Prov. 26. vers 3. Iesai. 1.3. ende 32. vers 20. ende 66. vers 20. Ierem. 2. vers 24. ende 22. vers 19. Ezech. 23. vers 20. Hose. 8.9.

Ezeon-geber, een’ legerplaetse der kinderen Israëls, Numer. 33.35. ende de stadt, daer Salomon sijne scheepsvloote liet bereyden, 1.Reg. 9.26.

Ezra, gemeenlick genaemt Esdras, wiens boeck onder de Canonijke boecken der H. Schrifture mede vervaet is, was een Priester, ende Schriftgeleerde, seer yverigh in de ware religie, ende bequaem die andere te leeren, Ezra 7.6, 10, 11, 12. Neh. 8.2, 3, 10, 14. sijn geslacht-register, Ezra 7.1, etc. treckt met vele Ioden op uyt Babel na Ierusalem, met consent ende brieven door den Persischen Koningh Arthasastha, versen 6, 11, etc. Ontbiedt onderweeghs Leviten by sich, cap. 8. vers 15, etc. roept een vasten uyt, ende bidt Godt om eene voorspoedige reyse, vers 21. levert al het gout ende silver, etc. dat hy tot den Godtsdienst hadde ontfangen, aen de Overste der Priesteren in bewaringe, vers 24, etc. komt met sijn geselschap geluckelick te Ierusalem, versen 31, 32. is seer ontstelt over de Heydensche houwelicken des volcks, smeeckt Godt om genade, ende suyvert het volck daer van, capp. 9 ende 10. Leest Godts Wetboeck in het openbaer voor de gantsche vergaderinge, voor mannen ende vrouwen, ende verklaert het, Neh. 8.3, 4, 9, etc. vermaent (met Nehemia) het volck tot vreughde over Godts weldaden, vers 10, etc. onderwijst de Politijcke ende Kerckelicke Regeerders des volcks in Godts Wet, ende specialick van het Loofhutten-feest, vers 14, etc.

F. Wat hier niet gevonden wort, soeckt in de Letter V.

FAbel, spot-rede, schimp. Godt dreyght sijn volck om hare ongehoorsaemheyt te willen over geven tot eene spotrede ofte fabel, ende spreeckwoort onder alle volckeren, Deut. 28. vers 37. 1.Reg. 9.7. 2.Chron. 7. vers 20. Ierem. 24.9.

Fackel, vyerige fackel. Siet Gen. 15. vers 17. Iud. 7.16, etc. ende 15.4, 5. Gelijckenissen van fackelen genomen, siet Iob 12.5. ende cap. 41. vers 10. Iesa. 62.1. Dan. 10.6. Nah. 2.3, 4. Zach. 12.6.

Febris, siet Koortse.

Feest, feest- ofte, vyerdagen, gesette hooghtijden. Godts wetten van de jaerlicksche Feesten onder de Israëliten, siet Exod. 23. vers 14, etc. ende 34. vers 23. Lev. cap. 23. Deuter. 16.16, 17. Van het Paeschenfeest, ofte het Feest der ongesuerde brooden, ofte koecken, siet Exod. 13.3, etc. ende 23.15. ende 34.18. Levit. 23.5, etc. Numer. 9. vers 6, etc. ende 28.16, etc. Deut. 16.1, etc. Van ’t Pincksterfeest, Exod. 23.16. ende 34. vers 22. Levit. 23.9, etc. Num. 28.26, etc. Deut. 16.9, etc. Feest der Loofhutten, ofte Tabernakelen, Exod. 23.16. ende 34.22. Levit. 23.33, etc. item, vers 40. Num. 29. vers 12, etc. Deut. 16.13. etc. Neh. 8.15. Feest der Versoeninge, Levit. 16. vers 29, etc. ende 23.26, etc. Num. 29. vers 7, etc. Feest der basuynen, Lev. 23.23, etc. Num. 29. vers 1, etc. Exempelen van feest houden, onder Mose, siet Num. 9.1, etc. Iosua, Iosu. 5. vers 10, etc. by Davids tijt, Psalm 42.5. onder Salomo, 1.Reg. 8.65. Ierobeams afgodisch feest, 1.Reg. 12.32, 33. onder Hizkia, 2.Chron. c. 30. Iosia, 2.Reg. 23. vers 21, etc. 2.Chron. 35. vers 1, etc. Zerubbabel ende Iesua, Ezra 3.4. ende 6. vers 19, etc. Nehemia, Neh. 8. versen 12, 17. Van het feest ofte de dagen Purim, siet Esth. cap. 9. vers 20, etc. Verscheydene toevallen, ende prophetien, aengaende de Feestdagen, siet Psalm 118.27. Iesa. 1.14. ende 29. versen 1, 2. Thren. 1. versen 4, 7. ende 2.6. Hose. 2.10. ende 9.5. Amos c. 5. vers 21. ende 8.10. Nah. 1.15. Zach. 8.19. Feest, beteeckent somtijts Feest-offer, siet Exod. 23.18. Psalm 118.27. Iesa. 29.1. Gelijckenissen, ende figuerlicke reden, genomen van Feesten, siet Thren. 1.15. ende 2. versen 7, 22. Zach. 14.16, 18, 19.

Fel, felle leeuw, siet Iob 4.10. ende 10.16. ende 28.8. Psalm 91.13. Prov. 26.13. Hose. 5.14. ende 13.7.

Fenijn, ofte, venijn, vergift, siet Deuter. 32. versen 24, 32, 33. Iob 20.16. Psalm 58.5. ende 140. vers 4. Ezech. 16.36. Hose. 13. vers 14. siet oock adder, draeck, slange. Elisa benam de coloquinten hare vergiftigheyt. 2.Reg. 4.40, 41.

Feyl, feylen, missen, faute, sonder feyl, datter niets ontbreke, gemist worde. siet Iud. 20. vers 16. Ezra 4.22. ende 6.9. Iob 5.24. item, Iesa. 34.16. ende 40.26. feylen, failjeeren, yemants hope ofte verwachtinge bedriegen, wort in het Hebreeusch geseyt, yemanden te liegen, ofte, tot leugen te zijn, loochenen, siet Iob 8. vers 18. ende 40.28. Iesa. 58.11. Hose. 9.2. Micha 1. vers 14. Habak. 3.17.

Fier, siet Iob 41.1. ende wijders schoon, ofte, hoovaerdije, hooghmoedt, stout. [kolom 2]

Fijn, siet goet, ofte, schoon, fijn gout, siet, gout, fijn linnen, ofte, lijnen, soeckt lijnen.

Flaeuw, swack, amechtigh, laf, krachteloos, sieck, ofte kranck zijn, queelen, vergaen: van menschen, landen, lantvruchten, etc. siet Levit. 12.2. ende 15.33. ende 20.18. Deuter. 7.15. ende 28.60. 1.Sam. 2.5. Neh. 4.2. Iob 6.7. Psal. 6.3. ende 41. vers 4. Iesa. 1.5. ende 16.8. ende 19.8. ende 24.4, 7. ende 33.9. Ierem. 8.18. ende 14.2. ende 15.9. Thren. 1.13, 22. ende 2.8. ende 5.17. Ezech. c. 16. vers 30. Hose. 4. vers 3. Ioël 1.10, 11. Nah. 1.4. Siet wijders, swack, kranck, amechtigh, mat, etc.

Flatteeren, ofte, vleijen, pluymstrijcken, gladde woorden geven, etc. siet leeringen van vleijen, Iob 17.5. Psalm 5. vers 10. ende 12. versen 3, 4. ende 36.3. ende 55.22. Prov. 2. vers 16. ende 6.24. ende 7.5, 21. ende 20.19. ende 26.28. ende 27.6, 14. ende 28.23. ende 29.5. Iesa. 30.10. Ezech. 12.24. Dan. 11.21, 32, 34. Exempelen van vleijerije ende flatteeringe, siet 2.Sam. 1. vers 2. ende 4.8. ende 13.4. 2.Chron. 24. vers 17. Psalm 78.36, 37. siet wijders, lippe, tonge, huychelen, bedriegen, pluymstrijcken, verleyden, etc.

Fleesch, siet Vleesch.

Flessche, water, ofte, wijnflessche, kruycke, siet Gen. 21.14. Iudic. 7.16, 19. 1.Sam. 10. vers 3. ende 16.20. ende 25.18. ende 26. vers 11. 2.Sam. 6. vers 19. 1.Reg. 14.3. ende 17.12, etc. Hose. 3.1. Gelijckenissen ende figuerlicke reden, siet Iob 38.37. Cant. 2.5. Iesa. 22. versen 23, 24. ende 30. vers 14. Ierem. 13.12, 14. ende 19.1, etc. Siet oock ledersack, kruycke.

Fluyten, ofte, schuyffelen, aenfluyten, tot teecken van spot ende verachtinge, siet 1.Reg. 9.8. ende 19.12. 2.Chron. 29.8. Iob 27.23. Ierem. 18.16. ende 19.8. ende 25.9, 18. ende 29.18. ende 49. vers 17. ende 50.13. ende 51.37. Ezech. 27.36. Micha 6.16. Zeph. cap. 2. vers 15. Siet oock zissen, ofte, pijpen.

Fondament, gront, grontveste, grontlegginge, fondeeren, grontvesten, grontlegginge van Iericho, siet Iosu. 6.26. 1.Reg. 16.34. gront van Salomons tempel, 1.Reg. 5.17. 2.Chron. 3.3. van sijn huys, 1.Reg. 7.10. gront des tweeden tempels, Ezra 5.16. ende 6.3. Hagg. 1. vers 14. ende 2. vers 19. Zach. 4.9. Siet wijders Psalm 137. vers 7. Iesa. 58.12. Ierem. 5.10. ende 50.15. Ezech. 30.4. Ione 2.6. Micha 1. vers 6. Habak. 3.13. Gelijckenissen ende figuerlicke reden, siet Iob 4.19. ende 22.16. ende 38.4. Psalm 11.3. ende 24. vers 2. ende 82.5. ende 89.12. ende 104.5, 8 ende 119.152. Prov. 3. vers 19. ende 8.29. ende 10.25. Ies. 24.18. ende 48. vers 13. ende 51.16. ende 54.11.

Fonteyn, springh-ader, springhborne, quelle, bornput, waterput, waterwellinge, die in die heete landen in grooter weerde gehouden wierden. Van de fonteyne ende put, Lachai Roy, daer de Engel des Heeren (zijnde Christus selfs) Hagar verscheen, siet Genes. 16.7, 14. ende daer Isaac woonde, Genes. 25.11. van de fonteyne des Aenroepers, die in Lechi was, alsoo van Simson genoemt, siet Iud. 15.19. de fonteyn Harod, Iud. 7.1. de fonteyne bij Izreël, 1.Sam. 29.1. de fonteyn Rogel, 2.Sam. 17.17. 1.Reg. 1.9. Bethlehems bornput, 2.Sam. 23.15, 16. siet wijders Gen. 21.14, 19 ende 21.25, etc. ende 24. vers 10, etc. ende cap. 26. versen 15, 18, 19, 25. ende 29.2, 10. Exod. 2.15. Num. 21.16. Deuter. 8.7. Iosu. 15.19. Iudic. 1.15. 2.Sam. 17.18, etc. 1.Reg. 18.5. 2.Reg. 2. vers 19. ende 3.19, 25. 2.Chron. 32.3, 4. Psal. 74.15. ende 104.10, 11, 12. ende 107. vers 35. ende 114.8. Prov. 8. versen 24, 28. Ierem. 51.36. schoone leerlicke gelijckenissen, ende figuerlicke reden, van fonteynen, springh-aderen ende quellen, siet Gen. 49.22. Psalm 19. vers 3. ende 36.10. ende 59.8. ende 68.27. ende 84.7. ende 87.7. ende 94. vers 4. ende 119.171. ende 145.7. Prov. 1. versen 23, 27. ende 5.15, 16, 17,18. ende 10. vers 11. ende 13.14. ende 14.27. ende 15. vers 28 ende 16.22. ende 18.4. ende 23.27. ende 25.26. Eccles. 12.6. Cant. 4.12, 15. Iesa. 12.3. ende 35.6, 7. ende 41.18. ende 49.10. ende 58.11. Ierem. 2.13. ende c. 9. vers 1. ende 17.13. Hos. 13.15. Ioël 3.18. Zach. 13.1. Wet van de reynigheyt der fonteynen, siet Lev. 11.36.

Formeeren, maken, toebereyden, fatsoeneeren, Godt is de Formeerder sijner schepselen, raetslagen, oordeelen, wercken, der tijden, sijns volcx, ende sijner dienstknechten, siet Gen. 2. versen 7, 8, 19. 2.Reg. 9.25. Psalm 33.15. ende 74.17. ende 94.9. ende 95.5. ende 103. vers 14. ende 104.26. ende 139.16. Ies. 22. vers 11. ende 29.16. ende 37.26. ende 43. versen 11, 7, 21. ende 44.2, 21, 24. ende 45. versen 7, 9, 11, 18. ende 46.11. ende 48.5, 8. ende 64.8. Ier. 1.5. ende 10.16. ende 18. versen 4, 6, 11 ende 19.11. ende 33.2. en 51. vers 19. Amos 4.13. ende 7.1. Zach. 12.1. Van ’t formeeren ende maken der afgoden, siet Ies. 43.10. ende 44.9, 10, 12. Hab. 2. versen 18, 19. De instrumenten, die tegen Godts Kercke geformeert worden, en sullen niet gelucken, Iesa. 54.17.

Fortresse, siet vastigheyt, vestinge, hoogh vertreck.

Frisch, frisheyt. Mose was hondert ende twintigh jaer oudt, als hy sterf, ende sijne frisheyt en was niet vergaen, Deut. 34.7. siet oock Iob 33.25. Psalm 73.4. ende wijders versch, groen.

Frijten, siet backen, koken, roosten.

G.

GAal, of, Gahal, begeeft sich met sijne broederen binnen Sichem, soeckt de inwoonders tegen den Koningh Abimelech op te hitzen, maer wort van Abimelech geslagen, ende van sijnen Bevelhebber Zebul uyt Sichem verstooten, Iud. 9.26, etc. item versen 40, 41.

Gaas, ofte, Gahas, een bergh in Ephraim, daer ontrent Iosua begraven is, Iosu. 24.30.

Gabriël, een der heylige Engelen, wort tot den Propheet Daniel gesonden, om hem groote toekomstige dingen t’openbaren, van Godts volck, de Koninckrijcken deser werelt, den Messia Jesu Christo, den Antichrist, de laetste tijden, etc. Siet Dan. 8.16, 17, etc. ende 9. [kolom 3] vers 21, etc. ende 10.10, etc. item, vers 16, etc. ende cap. 11. ende 12.1, 2, 3.

Gad, Iacobs sone, uyt Zilpa, Leas dienstmaeght, van welcken de stamme Gads ofte de Gaditen afkomstigh zijn, siet Genes. 30. versen 9, 10, 11. Gads sonen, Genes. 46.16. Iacobs prophetie van Gads nakomelingen, Genes. 49.19. der Gaditen Overste, ende het getal harer strijtbare mannen, Num. 1. versen 14, 25. offer hares Oversten tot den Tabernakel, Num. 7.42, etc. tellinge harer geslachten in de velden Moabs, Num. 26. versen 15, 16, 17, 18. hare erffenisse ende steden over de Iordane, Num. 32. vers 1, etc. Deut. 3.16, etc. Gad was een van de stammen, die den vloeck souden uytspreken op den bergh Ebal, Deuter. 27.13. Mosis zegen over Gad, Deuter. 33.20, 21. Trecken met hare broederen over de Iordane, om der selver erflant te helpen innemen, Iosu. 1.12, etc. hare grenzen, Ios. 13.8, etc. item, vers 24, etc. Krijgen verlof van Iosua om na haer erflant te trecken, Iosu. 22.1, etc. Bouwen een altaer aen dese zijde van de Iordane, ter gedachtenisse harer gemeenschap met den waren Godtsdienst in Israël, ende bevredigen hare broederen, die daer over t’onvreden waren, Iosu. 22.9, etc. Siet wijders meldinge ende geschiedenissen der Gaditen, ende harer wechvoeringe uyt haer lant, 1.Sam. 13.7. 2.Reg. 10.33. 1.Chron. cap. 5. vers 11, etc. item, vers 18, etc. item, versen 25, 26, ende 12. versen 8, 9, etc. Ierem. 49.1.

Gad, een Propheet, ende Siender, by Davids tijt, siet van desen 1.Sam. 22.5. 2.Sam. 24. vers 11, etc. item, vers 18. 1.Chron. 29.29.

Gaddi, een Overste van Manasses stam, ende mede uytgesonden om het beloofde lant te verspieden, Num. 13.11.

Gadiël, een Overste van Zebulons stam, Num. 13.10.

Gaen, gangh, treden. Menigerley gaen, op sijn gemack gaen, Genes. 33.14. langhsaem daer henen gaen, 1.Reg. 21.27. soetjens treden, ofte sachtjens voort treden, Psalm 42.5. Iesa. c. 38. vers 15. al krijtende henen gaen, 2.Sam. 1319. droogh voets door het roode meyr, ende door de Iordane gaen, Exod. 14. vers 22. Iosu. 3.17. 2.Reg. 2.8, 14. haestigh voort gaen dat men niemant en groete, noch eenen groetenden antwoorde, 2.Reg. 4. vers 29. barvoets gaen, siet barvoets. Treden ofte gangen der godtloosen, Iob 18.7. der sotten, Eccl. 10.3. eens vroomen soons, Prov. 6.22. eeniger dieren, Prov. 30.29, etc. der hooveerdige vrouwen, Iesa. 3.16. der geplaeghden ende verdrevenen, Iesa. 8.21. Ierem. 15.14. Nah. 2.7. Omtrecken der doodengravers, om Gogs verslagene te begraven, Ezech. 39.14. Voor-gaen des Koninghs, ende des Heeren, Mich. 2.13. onder de voorste in gevangenisse gaen, Amos 6. vers 7. omloopen om des Heeren woort te soecken, Amos 8.12. te samen gaen na des Heeren Huys, ende om hem te soecken, Ies. 2. vers 3. Hos. 5.15. ende 6.1. Mich. 4.2. Zach. 8.21, 23. Godt laet gaen, ofte, sendt, in sijnen toorn, den eenen mensche tegen den anderen, Zach. 8.10. Salomons op-gangh ofte galerije na het Huys des Heeren, 1.Reg. 10.5. 1.Chron. cap. 26. vers 16. Iesa. 6.13. Gangh, dat is, des menschen wandel, doen ende laten, Iob 14.16. Psalm 37. vers 23. ende 44.19. Prov. 5. vers 5. ende 20.24. Ierem. 10.23. Gelijckenissen ende figuerlicke reden van gaen ende gangen, Eccl. 10. vers 15. Cant. 2.17. ende 5.6. ende 7. versen 1, 11. Ies. 45.2. ende 59.14. Hos. 11. vers 3. Habak. 3.6.

Gaffel, siet Krauwel.

Galban, een specerije mede gebruyckt tot het heyligh reuckwerck, Exod. 30.34.

Galeëd, ofte, Galhed, (anders genoemt Gilead, in het Syrisch Jegor-Sahadutha, dat is, een steen-hoop der getuygenisse tusschen Iacob ende Laban, waer van het geberghte ende die gantsche contreije den name Gilead bekomen ende behouden heeft, siet Genes. 31. versen 46, 47, 48, etc. ende wijders, Gilead.

Galilea, was tweederley, het bovenste ende benedenste, ofte onder, neder Galilea, siet van dese lantstreke, Iosu. 20.7. 1.Reg. 9.11. 2.Reg. 15.29. Iesa. 8.23. Ezech. 47.8.

Galle, adderen galle, gallenwater, siet eygentlicke, ende figuerlicke reden van galle, Deut. cap. 29. vers 18. Iob 16.13. ende 20.14. Psalm 69.22. Ierem. 8.14. ende 9.15. ende 23.15. Thren. 3.5, 19.

Gamliël, Overste van Manasses stam, sijn offer tot den Tabernakel, Num. 7.54, etc.

Gammadim, ofte, Gammaditen, krijghslieden, guarnisoen houdende binnen Tyrus, Ezech. cap. 27. vers 11.

Gamul, kreegh het twee en twintighste lot der Priesteren, 1.Chron. 24.17.

Gantsch, met yemant uyt maken, een eynde, ofte, voleyndinge maken, dat is, vernielen, geheel uytroeijen, siet Ierem. 4.27. ende 5. versen 10, 18. ende 30.11. ende 46. vers 28. Ezech. 11.13. ende 13.13. ende 20.17. ende 37.11. Dan. 9.27. Zeph. 1. vers 18. ende 3.19.

Gapen, omsien, na ydele hulpe, siet Thren. 4. vers 17. Ezech. 29.16.

Gareb, een van Davids helden, 2.Sam. 23. vers 38. 1.Chron. 11.40.

Gareb, een heuvel buyten Ierusalem, siet Ierem. 31.39.

Garen, jachtgaren, nett, vogelnet, vischnet, etc. Siet eygentlicke ende figuerlicke reden, Iob 19.6. Eccl. 7.26. Ezech. 26. versen 5, 14. ende 32.3. ende c. 47. vers 10. Mich. 7.2. Habak. 1.15, 16, 17.

Garve, koorngarven, schoven, siet Genes. 37. vers 7. Deut. 24.19. Ruth 2.15. Neh. 13. vers 15. Psalm 129.7. Gelijckenissen, siet Psalm 126.6. Ierem. 9.22. Amos 2.13. Mich. 4.12.

Gast, gastvry, herbergigh, te gaste nooden. Exempelen, siet Genes. 18.1, etc. ende 19. vers 1, etc. ende 24.29, etc. ende 29. vers 13. ende 43.16, etc. Exod. 2.20, 21. Ios. 2.1. Iudic. 6.18, 19. ende 13. vers 15. ende 19. vers 16, etc. Ruth 2.8, etc. 1.Sam. c. 9. vers 22, etc. ende 27.2, etc. ende 28.24, 25. 2.Sam. cap. 9. vers 10. ende 19.32, 33, 38. 1.Reg. 11. versen 18, 40. ende 13.7, 11, etc. ende 17.15. 2.Reg. 4.8, etc. Iob 31.32. Siet oock maeltijt, voetwasschen, vreemdelingh, noodigen, broot eten. Gelijckenissen, ende figuerlicke reden van gasten, wande-[kolom 4]laers ende vreemdelingen, siet 2.Sam. 12.4. 1.Chron. 29.15. Psal. 39.13. ende 119.19. Prov. 9.2, 3. Ierem. 14.8.

Gath, een Konincklicke hooftstadt in der Philistijnen lant, 1.Sam. 5.8. ende 21.10, 12. ende 27.2, 3, 5. daer de Arke wiert henen gebracht, ende de inwoonders deshalven met spenen van Godt geplaeght zijn, 1.Sam. 5. vers 9, etc. Van daer was de reuse Goliath, ende sijne broeders, 1.Sam. 17. vers 4, etc. 2.Sam. 21.19, 20, 22. 1.Chron. 20.5. Ses hondert Gathiters ofte Gethiters gingen met David, als hy voor Absalom vluchtte, 2.Sam. 15.18. siet wijders van Gath, 2.Sam. 1.20. 2.Reg. 12.17. Amos 6.2. Mich. 1.10, 14.

Gath-hepher, Gath-chepher, vaderlant des Propheten Ione, 2.Reg. 14.25.

Gath-Rimmon, gelegen in de stamme Dan. Iosu. 19.45. ende 21.25. 1.Chron. 6.69.

Gave, gifte, geschenck, begiftigen, vereeren, siet Genes. 12.16. ende 14.23. ende 20. versen 14, 16. ende 21.27. ende 24.22, 53. ende 32.13, 20, ende 33.8, 9, 10. ende 43. versen 11, 26. ende 45.22, 23. Exod. 23.15. ende 34.20. Deut. 16.16. 1.Sam. 1.24. ende 6.3. ende 9.7, 8. ende 16. vers 20. 2.Sam. 6. vers 19. ende 8.10. ende 16.1. ende 18.11, 12. ende 19.42. ende 24.23. 1.Reg. 10. versen 10, 13, 25. ende 14.2, 3. 2.Reg. 5.5, 15, 20. ende 8.9. ende 12.18 ende 15.19. 1.Chron. 16. vers 3. ende 29. versen 14, 16. 2.Chron. 26.8. Ezra 4.5. Neh. 6.12, 13. Esth. 2. vers 18. ende 3.9. ende 5.3. ende 7.2, 3. ende 8.1. ende 9. vers 22. Iob 6.22. ende 41.2. ende 42. vers 11. Psal. 16.4. ende 68.30. ende 72. versen 10, 15. ende 76.12. Prov. 17. vers 8. ende 18.16. ende 19.6. ende 21. vers 14. Iesa. 1.23. ende 60.6. Ezech. 23.42. ende 46.16, 17. Dan. 5.17, etc. Siet wijders schencken geschenck. Gaven Godes, ende des Heyligen Geests, met dewelcke hy de menschen, insonderheyt sijne dienstknechten, begaeft, bequaem maeckt ende verciert, siet Exod. 4. versen 10, 12, 14. ende 6.12. Num. 11.25, 26, 29. 1.Sam. 10.9, 10, 12. Psalm 68.19. Siet wijders Geest Godes.

Gaza, een stadt in der Philistijnen lant. Siet meldinge, geschiedenissen, ende prophetien van dese stadt, Iosu. 16.10. Iudic. 1.18. ende 6.4. ende 16.1, 2, 3. Ierem. 25.20. ende 47.1, 5. Amos 1. vers 7. Zeph. 2.4. Zach. 9.5.

Geba, siet Gibea.

Gebal, een stadt ende contreije in Phenicien, by Zidon, daer de Gebaliten ofte Gibliten (als men meynt) van daen waren, siet 1.Reg. 5.18. Psalm 83.8. Ezech. 27.9.

Gebedt, siet bidden, aenroepen.

Gebeerden, wijse ende maniere van doen ofte handelen, gebruyckelick, In eerbiedinge, siet sich buygen. Eerbiedinge in treurigheyt ende rouwe, siet rouwklagen. Treuren in het gebedt, siet bidden. In vreughde ende vrolickheyt, siet vrolickheyt. In toesegginge van geloove, ende onderwerpinge, siet handt. In ’t eedtsweeren, siet eedt, sweeren. In spotten ende beschimpen, siet spotten. In toornigheyt, siet toorn. Gebeerden der godtloosen, dwasen, ende sotten, siet godtloosheyt, dwase, sotten. Bysondere gebeerden eeniger mannen Godts in het opwecken der dooden, siet 1.Reg. 17. vers 21. 2.Reg. 4.34, 35. Voorbeeldende prophetische gebeerden, siet Iesa. 20.2, etc. Ierem. 25.15, etc. ende 27.2. ende cap. 28. ende 32.1, etc. ende 51.59, etc. Ezech 4. vers 1, etc. ende 5.1, etc. ende 6. vers 11. ende 7.13. ende 12.1, etc. item, vers 17, etc. ende 21.11, 19. ende cap. 24. Hos. 1.3, etc. ende 3.1, etc.

Gebieden, gebieder, geboden. Onse Heere Christus is van den Vader gestelt tot een Gebieder der volcken, ofte natien, Iesa. 55.4. Leeringe van Godts geboden ende der selver onderhoudinge, siet Psalm 112.1. ende 119. versen 127, 143, 151, 172. Prov. c. 10. vers 8. ende 13.13. ende 19.16. Eccl. 12. vers 13. Ies. 28.10. ende 48.18. Malach. 2.1, 4. Van de tien geboden Godes, met sijnen vinger in twee steenen tafelen geschreven, siet Exod. 20.1, etc. ende 32.16. ende 34.1, etc. Deut. 4.13. ende 5.6, etc. item, vers 22. ende 9. vers 10. ende 10.1, etc. item vers 5. 1.Reg. 8.21. siet wijders, bevelen, insettingen, wetten, gehoorsaemheyt. Godts gebieden, ende seggen, is somtijts sijn Godtlick regeeren, ende beschicken, siet Deut. 28.8. Psalm 33.9. ende 42.9. ende 44. vers 5. ende 111.9. ende 148.5. Iesa. 13. vers 3. ende 23.11. ende 28.29. siet oock bevelen.

Gebit, breydel, toom, siet figuerlicke redenen daer van genomen, 2.Reg. 19.28. Ies. 37. vers 29. item, Iob 30. vers 11. ende 41.4. Ies. 30.28. siet oock, toom.

Geboomte, siet Boomen.

Geboort-register, siet Geslacht-register.

Geboorte, geboren worden. De eerste mensch, Adam, is gemaeckt uyt het stof der aerde, Genes. 2.7. Heva uyt Adams ribbe, Genes. 2.22. Kain ende Habel, uyt man ende wijf, Genes. 4.1, 2. ende voorts alle natuerlicke kinderen Adams. Onse Salighmaker uyt een Maeght, Ies. 7. vers 14. Dagh der geboorte, siet Iob c. 3. vers 1, etc. Eccles. 7.1. Tijt van geboren te worden, Eccles. 3.1. werckende oorsaeck der geboorte, siet Psal. 22.10, 11. ende 29. versen 8, 9. Geboorte des Soons Godts van den Vader, siet Christus. Geestelicke geboorte van Godts kinderen, die van hem geboren worden, ofte, wedergeboorte, siet Psalm 87.4, 5, 6. ende 110.3. Iesa. 66. versen 7, 8, 9. siet wijders kinderen, zaet. Kinderen, die Gode geboren worden, Ezech. 16. vers 20. Misdracht, ontijdige geboorte, siet Psalm 58.9. Eccl. 6.3. Hos. 9.14. verhinderinge der geboorte, Hos. 9. vers 11. siet wijders den tijtel baren.

Gebouw, siet, Bouwen.

Gebreck, eenigh gebreck aen het lichaem. Het Paeschlam moest sonder gebreck zijn, Exod. cap. 12. vers 5. De Hoogepriester sonder gebreck des lichaems, Levit. 21.16, etc. van gelijcken, de offerbeesten, Deut. 17. vers 1. Absalom was sonder gebreck des lichaems, 2.Sam. 14.25. Desgelijcks moesten de jongelingen zijn, die ten dienste des Koninghs Nebucadnezars wierden opgetogen te hove, Dan. 1.4. De Bruyt Christi is sonder gebreck, Cant. 4.7.

[fol. (†8)v]

Gebreck, dat is, nootdruftigheyt, behoeftigheyt, armoede. Oorspronck des gebrecks, siet Deut. 28.48. Prov. 6.11. Ezech. 4. vers 17. valsche oorsake, Ierem. 44.18. belofte van geen gebreck, Psalm 34.10, 11. leeringen ende spreucken van gebreck, Prov. cap. 12. vers 9. ende 14.28. Eccles. 1.15. siet wijders arm, armoede.

Gebruyck, gewoonte, wijse van doen. Siet meldinge ende exempelen van verscheydene gewoonten, Gen. c. 19. vers 31. ende 50.3. Levit. 18.3. Iudic. 11.40. Ruth 4. vers 7. 2.Reg. 11.14. ende cap. 17. versen 33, 34. 2.Chron. 16.14. ende 21.19. ende 35.25. Esth. 1.13.

Gedachten, siet dencken, raetslagen.

Gedalia, de sone Ahikams, des soons Saphans, wort van wegen den Koningh van Babel tot Gouverneur ende Opsiender gestelt in het Ioodsche lant, over het volck, dat in den lande was over gelaten na de verstooringe van Ierusalem, 2.Reg. c. 25. vers 22. Ierem. 40.5. De Propheet Ieremia wort hem bevolen, ende woont by hem te Mizpa, Ierem. 39.14. ende 40.6. De Krijghs-overste, ende gevluchte Ioden begeven haer tot hem, ende hy sweertse geloof ende trouwe, Ierem. cap. 40. versen 8, 9, etc. wort gewaerschouwt voor Ismaël den sone van Nethanja, maer en gelooft het niet, Ierem. 40. vers 13, etc. Dies hy verraderlick van desen Ismaël wert vermoort, etc. Ierem. 41. vers 1, etc.

Gedencken, gedachtenisse, gedenck-teecken, gedenck-cedel, gedenck-naem, siet Genes. 28. vers 18. ende 31.45, 51, 52. ende 35.14, 20. Exod. 17.15. Iosu. 4.6, 7, 9. ende 22. versen 27, 28, 34. ende 24.26, 27. Iudic. 8. vers 27. 1.Sam. c. 7. vers 12. ende 15.12. 2.Sam. 18.18. Ezr. 6. vers 2. Psalm 77. versen 6, 7, 12. ende 97.12. ende 102.13. ende 105.5. ende 109.15. ende 111. vers 4. ende 135.13. ende 137.1, 6. ende 143.5. ende 145.7. Prov. 10.7. Eccl.1. vers 11. ende 2.16. Iesa. 26.13, 14. ende 43.18. ende 49.15, 16. ende 63.7. ende 64.5. ende 65.17. Ezech. 6.9. ende 16.43, 61, 63. ende 21.32. ende 25.10. ende 36. vers 31. Hose. 12.6. ende 14.8. Zach. 6. vers 14. ende 10.9. Malach. 3.16. ende 4.4.

Gedencken, dat Gode wort toegeschreven, siet Genes. 8.1. Psalm 105.8, 42. ende 106. vers 45. ende 109.14. ende 115. vers 12. ende 132.1. ende 136.23. ende 137.7. Iesa. 63.11. Ierem. 31.20. Ezech. 3.20. ende 16.60. ende 21.24. Hos. 8. vers 13. ende 9.9. Siet oock dencken.

Gedichtsel, siet dichten.

Gedult, lijdtsaemheyt, lanckmoedigheyt, swijgen, op den Heere wachten, hopen, etc. Exempelen ende leeringen van gedult, siet Genes. cap. 42, etc. Exod. 14.13. Deut. 34. vers 1, etc. 1.Sam. 3. vers 18. ende 10.27. ende 11.12, 13. ende 13.8, etc. ende 24. vers 13, etc. ende 26.23. 2.Sam. 10.12. ende 15.25, 26. ende 16.10. 2.Reg. 20. vers 19. Iob 1.21. ende 2.10. ende 5.17. ende 27.3, 4. Psalm 17. vers 3. ende 37. versen 3, 5, 7, 34. ende 39.10. ende 40.2. ende 42.6. ende 43.5. ende 62. vers 2. ende 69. vers 4. ende 71.14. ende 85.9. ende 119. versen 81, 123. ende 130.5, etc. ende 131.3. Prov. 19.11. ende 25.15. Eccles. 7.8. Iesa. 8.17, 18. ende 26.8. ende 30.15. Thren. 3.26, etc. Mich. 7.9. Siet wijders cruys, lanckmoedigheyt, swijgen, wachten, hopen, bestandigheyt, sachtmoedigheyt, etc.

Geessel, sweepe, siet Nah. 3.2. gelijckenissen van geesselen, 1.Reg. 12.14. Iob 5.21. Prov. 26.3. Iesa. 10.26. ende 28.15. siet oock castijdinge, tucht, roede.

Geest, dat is, de ziele, item, het leven, siet Num. 16.22 ende 27.16. Iob 10. vers 12. Psalm 31. vers 6. ende 76.13. ende 146.4. Eccles. 3. versen 19, 21. ende 8.8. ende 12.7. Iesa. 38. vers 16. ende 42.5. ende 57.16. Ezech. 37.5, 9, 10. Zach. 12.1.

Geest, dat is, gemoedt, verstant, sin, gedachten, wille, siet Deut. 2.30. 2.Reg. 19.7. 1.Chron. 5.26. 2.Chron. 21.16. ende 36. vers 22. Iob 6.4. Psalm 34.19. ende 51. versen 12, 19. ende 77.4. ende 78. vers 8. ende 142.4. ende 143.4. Prov. 1. vers 23. ende 17.22. ende 25.28. Eccl. 1.14, 17. ende 2.11. ende 4.4. ende 6.9. Ies. 19. vers 3. ende 26.9. ende 29.10. ende 33. vers 11. ende 57.15. ende c. 61. versen 1, 3. ende 65.14. ende cap. 66. vers 2. Ezech. 3. vers 14. ende 11.5, 19. ende 13.3. ende 18. vers 31. ende 36.26, 27. Dan. 7. vers 15. Hagg. 1.14. Zach. 6.8. Malach. 2.15, 16. Geest, dat is, adem, siet adem, blas, geest, dat is, Engel, siet Engelen. Geest ende vleesch tegen malkander gestelt, siet Iesa. 31.3. Man des Geestes, dat is, Propheet, Hos. 9.7. Geest der hoererijen, Hos. 4.12. ende 5.4. Onreyne geest, Zach. 13.2. Ezechiel wert uytgevoert in den Geest, Ezech. cap. 37. vers 1. Geest Godes, de H. Geest, de derde Persoon in de H. hooghgeloofde Godtlicke Drie-eenigheyt. Van sijne eeuwige ware Godtheyt, Godtlicke eygenschappen, werckingen, gaven, (die somtijts door den Geest moeten verstaen worden) ende uytsendinge in den Ouden Testamente, item, beloften ende prophetien van sijner uytsendinge, ende heylsame werckingen, in den Nieuwen Testamente, siet de volgende plaetsen, Genes. 1.2. ende 6.3. Exod. 28.3. ende 31.3. ende 35. vers 31. Num. 11.17, 25, 26. ende 14.24. ende 24.2. ende 27.18. Iudic. 3. vers 10. ende 6.34. ende 11.29. ende 13. vers 25. ende 14.6, 19. ende 15.14. 1.Sam. 10. versen 6, 10. ende 11.6. ende c. 16. vers 14. ende 19.20, 23. 2.Sam. 23.2. 1.Reg. 18. vers 12. ende 22.24. 2.Reg. 2.9, 15, 16. 1.Chron. 12.18. 2.Chron. 15.1. ende 18. vers 23. ende 20.14. ende 24.20. Neh. 9. versen 20, 30. Iob 26. vers 13. ende 32.8. ende 33.4. Psalm 33.6. ende 51.13, 14. ende 104.30. ende 106.33. ende 139.7. ende 143.10. Iesa. 4.3, 4. ende 11.1, 2. ende 28.6. ende 30.1. ende 32.14, 15. ende 34.16. ende 40.13. ende 42. vers 1. ende 44.3. ende 48.16. ende 59.19, 21. ende 61.1. ende 63.10, 11, 14. Ezech. 1. versen 12, 20, 21. ende 2.2. ende 3.12, 14, 24. ende 8.3. ende 10.17. ende 11.1, 5, 24. ende 36.27. ende 37.14. ende 39. vers 29. [kolom 2] ende 43.5. Ioël 2.28, 29. Mich. 2.7. ende 3.8. Hagg. cap. 2. vers 6, Zach. 4.6. ende 7.12. ende 12.10.

Geest Godts, ofte, der Heyliger Goden, gesproken van Heydenen, siet Genes. 41.38. Dan. 4. versen 8, 9, 18. ende 5.11, 14.

Gehasi, de knecht van den Propheet Elisa, siet van desen 2.Reg. 4. versen 12, 14, 27, 29, etc. neemt geschencken van Naaman, tegen de wille sijns heeren, ende wort gestraft met melaetsheyt, 2.Reg. 5.20 etc. vertelt den Koningh Ioram de wonderwercken van Elisa, 2.Reg. 8.4, 5.

Gehoor, siet hooren.

Gehoorsaemheyt, tegen menschen, die ons tot regeeringe ende leeringe zijn voorgestelt. siet exempelen ende leeringen, Genes. 22. vers 9. ende 27.14. ende 37.13. ende 50.5, etc. Exod. 17.10. ende 18. vers 24. Deut. 17. versen 9, 10, 11, 12. Iosu. 4.8. Iud. 1.20. ende 11.36. 1.Sam. 1.28. ende 9.3, 4. ende 17.20. 1.Reg. 18.9, etc. 1.Chron. 29. versen 23, 24. 2.Chron. 30.11, 12. Esth. 2. versen 10, 20. ende 4.17. Prov. 4. versen 3, 4. ende 13.1. ende 19.20. ende 23. vers 22. Ierem. 35.5, etc. Koningen worden somtijts genootsaeckt haren dienaren te gehoorsamen, 2.Sam. 19.7, 8. onbetaemlicke gehoorsaemheyt in quade bevelen der heeren, 2.Sam. cap. 11. vers 16. ende 24.3, 4. 1.Reg. 21. vers 11. 2.Reg. 16.11. Gehoorsaemheyt tegen Godt, siet exempelen ende leeringen, Genes. 6.22. ende 7.5. ende 22.3, etc. item vers 16, etc. Exod. 4. versen 19, 20. (ende doorgaens van Mose, in de vijf Boecken Mosis) item cap. 12. vers 28. ende 15.26. ende 23.22. ende 24.3, 7. Levit. 26.3, etc. Num. 22.18. Deut. 28. vers 1, etc. 1.Sam. 15.22. 1.Reg. 9.4, 5. ende 12.22, etc. 2.Reg. 10.30. ende 18. vers 6. 2.Chron. 25.10. ende 28.12, etc. Psalm 40.9. ende 81.9, 14. ende 95.7, 8. Prov. 10.8. Iesa. 1. vers 19. ende 48.18. ende 50.5. ende 55.3. Ierem. 7. vers 23. ende 42.5, 6. Hagg. 1.12. Zachar. 6.15. Siet oock ongehoorsaemheyt.

Geleyden. Meldinge ende exempelen van geleyden, geselschap houden, siet Genes. 18.16. ende 31.27. ende 33.12, etc. ende 50.7. Num. 10.29, etc. Iud. 4.8, etc. 1.Sam. cap. 9. vers 26. ende 10.26. ende 15.31. 2.Sam. 15.13, 24, etc. ende 19.9, 16, 24, 31. 1.Reg. 1.38, etc. 2.Reg. 11.19. Ezra 8. vers 22. Neh. 2.7, 9. De Arke geleyden, siet 2.Sam. 6.1, etc. 2.Chron. 5.2. Godts geleyden, siet Genes. 28.15. Exod. 13. versen 21, 22. Deut. 8.2. Psalm 60.11, 12. ende 108.11, 12. ende 139.9, 10. ’t Gebodt des vaders geleyt eenen gehoorsamen sone, Prov. 6.22. Der Engelen geleyden, siet Genes. 19.16.

Gelijck. Niemant is Gode gelijck, dat is, even hoogh ende groot als Godt, Ierem. 49.19. ende 50.44. Gelijckenisse, beelt Godes, dat is, eenige gelijckheyt ofte gelijckformigheyt, in ware kennisse, heyligheyt, gerechtigheyt, etc. daer in de mensche geschapen is, Genes. 1.26. ende 5.1. Adams gelijckenisse, na den val, Genes. 5.3. afgodische, verbodene gelijckenissen, siet Exod. c. 20. vers 4. Deut. 4.15, 16, 23, 25. ende 5.8. Psal. 106. vers 20. Iesa. 40.18. ende 46.5. Siet wijders, beelden, afgoden.

Gelijckenissen, parabelen, waer door een dingh met wat anders tot leeringe wort vergeleken. Siet eenige exempelen, Iudic. 9. vers 7, etc. 2.Sam. 12.1, etc. ende 14.2, 6, etc. item vers 13, etc. 2.Reg. 14.9, 10. Thren. 2.13. Ezech. capp. 15. 16. en 17. vers 1, etc. ende cap. 19. ende 20.47, etc. ende 22.18, etc. ende cap. 23. ende 24.3, 6, etc. ende 31. vers 3, etc. ende 32.2, etc. ende 33.1, etc. ende 37.1, etc. Siet oock Hos. 12.11.

Geloften. Siet Godts wetten, ende leeringen, van geloften, Levit. 7.16. ende 22.17, etc. ende 27.1, etc. Num. cap. 6. ende 15.1, etc. ende cap. 30. Deut. 23.21. Psalm 50.14. ende 76.12. Prov. 20.25. Eccles. 5.4, etc. Nah. 1.15. Malach. 1.14. Exempelen van menigerley geloften, siet Genes. 28.20, etc. Num. 21.2. Iudic. 11.30, 31. 1.Sam. 1. vers 11. 2.Sam. 15.7, etc. Psalm 22.26. ende 56.13. ende 61.6, 9. ende 66.13, 14. ende 75.3, etc. ende Psalm 101. ende 116. versen 14, 18. ende 132.2, etc. Prov. 7.14. ende 31.2. Iesa. 19.21. Ierem. 44.25. Hos. 9.10. Ion. 1.16. ende 2.9.

Geloove, gelooven. Gode, aen ofte in Godt gelooven, sijne genadige beloften, ende rechtveerdige dreygementen met geloove aennemen. Aert, eygenschap, toeval, vrucht ende nuttigheyt des waren geloofs. Historisch, ende tijdelick geloove, etc. Beneffens al het gene de Apostel Hebr. cap. 11. verhaelt van het geloove der Oudtvaderen in den Ouden Testamente; zijn in ’t bysonder aen te mercken dese navolgende plaetsen. Abram wert gerechtveerdight door het geloove, Gen. 15. vers 6. De rechtveerdige sal door sijn geloove leven, Habak. 2.4. Godt seyt van onsen Heere Jesu Christo: Siet ick legge eenen grontsteen in Zion, eenen beproefden steen, eenen kostelicken hoecksteen, die wel vaste gegrontvest is: wie gelooft, die en haeste niet, ofte, en sal niet haesten, Iesa. 28.16. David seydt: Ick hebbe gelooft, daerom sprack ick, Psalm 116.10. item, Soo ick niet en hadde gelooft, dat ick het goede des HEEREN soude sien in het lant der levendigen [ick hadde moeten beswijcken,] Psalm 27.13. Iobs geloove is aenmercklick, Iob 19.25. Iosaphat seyde tot Godts volck: Geloovet in den Heere uwen Godt, soo sult ghy bevestight worden: geloovet aen sijne Propheten, soo sult ghy voorspoedigh zijn, 2.Chron. 20.20. ende door geloove danckt ende looft het volck den Heere, al eer sy de victorie hadden, vers 21. Meer exempelen van geloove, siet van Ioseph, Genes. 50.24, 25. de stam Iuda, Iudic. 1. versen 2, 3. Manoah, Iudic. 13.12. David in den strijt tegen Goliath, 1.Sam. 17.45, 46. ende in sijne bangigheyt, 1.Sam. 30.6. in sijne saken tegen Saul, 1.Sam. 24. vers 16. ende 26.24. Hizkia, 2.Reg. 18.5. Gad, Ruben, ende half Manasse, 1.Chron. 5.20. de kinderen Iuda onder Abia, 2.Chron. 13. vers 18. Asa, 2.Chron. 14.11. Iosaphat, 2.Chron. 20. vers 20. Ezra, ende de Ioden, Ezr. 8.22. Nehemia, Nehem. 6.11. Mordechai, Esth. 4.14. siet wijders Psalm 5.12. ende 11.1. ende 16.8, 9. ende 62.2, 9. [kolom 3] ende 63.9. Ierem. 15.16, etc. het geloove overwint groote swarigheden, Iud. 6.27, 30. De Israëliten gelooven Mose ende Aaron, die Godt gesonden hadde, Exod. 4.31. item, sy geloofden aen Godts woorden, ende songen sijnen lof: maer vergaten haest sijne wercken, etc. Psalm 106.12, 13. Geloove der Nineviten, Ion. 3.5. Het geloove is somtijts swack, wort door Godts woort ende Geest opgericht ende gesterckt. Exempelen, siet in Abraham, Genes. cap. 12. versen 11, 12, 13. ende 20.2. Isaac, Genes. 26.7. Iacob, Genes. 32.7, 12. Mose, Num. 20.10, 11. Deut. 1.37. ende 3. vers 26. Barak, Iudic. 4. versen 8, 9. David, 1.Sam. 21.13. Iob cap. 3, etc. Ieremia, cap. 15. vers 10. etc. siet wijders Psalm 73. vers 2, etc. Klaghte over gebreck van geloove in Iuda, Ierem. 5.1. ende 7.28. Godts oogen zijn (of sien) op het geloove, Ier. 5. vers 3. Bloeyinge van geloove ende waerheyt onder ’t Rijcke Christi, Psalm 85.11, 12. In den lofsangh van Godts Kercke wort geseyt: Doet de deuren open, dat ingae het rechtveerdige volck, dat geloove houdt, Iesa. cap. 26. vers 2. Godts geloove, dat is, trouwe, getrouwigheyt, siet Psalm 36. vers 6. ende 89. versen 2, 6, 9, 25, 29, 34, 50. ende 92. vers 3. ende 96.13. ende 98.3. ende 100. vers 5. ende 105.8, 42. ende 119.75, 90. ende 143. vers 1. Iesa. 25.1. ende 49.7. Thren. 3. vers 23. Mich. 7.20. Godt houdt geloove, ofte, trouwe in der eeuwigheyt, Psalm 146.6. Van onsen Heere Christo wort geseyt, dat geloove ofte trouwe de gordel sijner lendenen sal zijn, Iesa. 11.5. Godt ondertrouwt sich met sijn volck in geloove, Hose. 2.19. Menschen, selfs vrienden, niet gelooven, Prov. 26.25. Ierem. 9.4, 5. ende 12.6. Micha 7.5. Menschen onvoorsichtighlick ende te licht gelooven, Iosu. 9.14. 1.Sam. 24. vers 10. 2.Sam. 16.3, 4. Menschen niet licht gelooven, Ierem. 40. vers 16. Nehem. 6.8, 10. Swaerlick gelooven, Thren. cap. 4. vers 12. Habak. 1.5. Op geloove handelen, siet exempelen 2.Reg. cap. 12. vers 15. ende 22.7. Geloove houden, siet exempelen Ios. 6.23. ende 9.18. Iudic. 1.3, 17, 24. 2.Sam. 9. vers 1. ende 21.7. 1.Reg. 1.28, etc.

Gelt. Eertijts woegh men het gelt, siet Genes. cap. 23. vers 16. ende 43.21. 2.Sam. 18. vers 12. Esth. 3.9. Iesa. 55. vers 2, etc. Micha, een Ephraimiter, ontneemt sijn moeder een somme gelts, ende geeft het haer weder, ende sy geeft het hem weder, ende het wort misbruyckt ter afgoderije, Iudic. 17. versen 1, 2, etc. Gelt, tot verbeteringe van het gebouw des tempels, 2.Reg. 12.4, etc. ende 22.4. getrouwigheyt in het besteden van het selve, 2.Reg. 22.7. Iobs vrienden vereeren hem, elck een stuck gelts, Iob 42.11.

Geltboete, geltschattinge, ofte, vorderinge, siet 2.Reg. 15.20. ende 18.14, 15, 16. ende 23. versen 33, 35. Dan. 11.20. Cores soude Godts volck sonder gelt laten trecken uyt Babel, Iesa. 45.13. Sy souden sonder gelt gelost worden, Iesa. cap. 52. vers 3. Christus noodight sijn volck, om wijn ende melck te koopen, sonder gelt, Iesa. 55.1, 2. Den rechtveerdigen om gelt verkoopen, Amos 2.6, 8. ende 8.5. Gericht houden, leeren ende propheteeren, om gelt ende geschencken, Mich. 3.11. Gelt des godtloosen, Iob 27.17. Gelt niet op woecker geven, Psalm 15.5. Met gelt kan niemants ziele gelost worden, in eeuwigheyt, Psalm 49.8, 9. Gelt in de hant eenes dwasen, Prov. 17.16. Liefde des gelts, Eccles. 5.9. Schaduwe des gelts, Eccles. 7.12. Gelt verantwoort alles, Eccles. 10.19. Den onschuldigen ofte rechtveerdigen geltboete op te leggen, Prov. 17.26. Geltdragers, ofte, beladen met gelt, uytgeroeyt, Zephan. 1.11. Gelt ende goet, wort by slijck ende dreck vergeleken, Habak. 2.6. Gelt, en kan niet helpen ten dage der verbolgentheyt des Heeren, Ezech. 7.19. Zeph. 1. vers 18. De verwoesters van Babel souden het gelt niet achten, Iesa. 13.17. Siet oock de tijtelen, sikel, silver, silverlingh, gout, rijckdom, schatten, etc.

Geluck, geluckig, voorspoedigh, gelucksaligh. Exempelen van geluck ende voorspoet. Ioseph by Potiphar, Genes. 39.2, 3. in de gevangenisse, vers 21. David, 1.Sam. 18. versen 5, 14, 30, etc. Salomo, 1.Chron. 29. vers 23. Hizkia, 2.Reg. 18.7. 2.Chron. 31. vers 21. ende 32.30. Asa, 2.Chron. c. 14. versen 1, 6, 7. Uzia, 2.Chron. 26.5. Iob, Iob 29.2, etc. Cores, Iesa. 48.15. Israël, Ezech. 16.13. De Heere Christus selfs, Iesa. 52.13. ende 53.10. Ierem. 23.5. Daniel, Dan. 6.29. Antiochus Epiphanes, ende de Antichrist, Dan. 8. versen 12, 24. ende 11.36. Geluck ende voorspoet komt van Godt, Genes. 21.22 ende 24.12, etc. ende 43. vers 14. ende 45.5, 7, 8. Ruth 2.3, 12, etc. 1.Sam. 2.7, 8. 2.Sam. 5.10. ende 8. versen 6, 14. Iob 1. vers 21. Psalm 75.7, 8. Prov. 3.6. Eccl. 9.11. Thren. 3.38, etc. Geluck en is niet altoos een teecken van Godts gunst ende genade, siet Genes. 10. versen 8, 9, 10. Num. 21.1. 1.Sam. 31.1. ende andere victorien der godtloose vyanden over Godts volck, in de boecken der Richteren, Koningen, etc. siet oock Eccles. 9.1, etc. Geluck ende voorspoet verleyt somtijts de vrome, siet 1.Reg. 11.1, etc. 2.Reg. 14.8, etc. 2.Chron. 26.16. ende 32. versen 25, 30, 31. Iob 29.18. Psalm 30.7, 8. De godtloose hebben dickwils meer tijdelick geluck op aerden, als de vrome, die daer door somtijts worden bestreden, maer vermaent, haer daer aen niet te ergeren, dewijle het geluck der godtloosen onbestandigh is, ende haer verderf daer op volght, siet hier van Iob 5.3. ende 9.24. ende 12.6 ende 15.26, 27. ende 20.4, etc. ende 21.7 etc. ende 24. vers 24. ende 27.14, etc. Psalm 10.5, 6. ende 17.14. ende 37.1, 2. ende 73.1, etc. ende 92.7, 8. Eccles. 8.14. ende 9. vers 2. [kolom 4] Ierem. 12.1, etc. ende 44.17, 18, 21, 22. Ezech. 20.31, etc. Malach. 3.14, 15, 16, 18. Geluck, voorspoet, gelucksaligheyt, wort den godtsaligen ende gehoorsamen toegeseyt ende toegeschreven, Levit. 26.3, etc. Deut. 28. vers 1, etc. Iosu. 1.8. 1.Reg. cap. 2. vers 3. 2.Chron. 13.12. ende 26.5. Ezr. 8.18, 22. Nehem. 2.8, 18, 20. Psalm 1. vers 1, etc. ende 37.37. ende 97.11. ende 112.1, etc. ende 119.165. ende 128.1, etc. Prov. 1. versen 32, 33. ende 2.7. ende 3. versen 6, 17. ende 11.10. ende 13.9. ende 14. vers 11. ende 21.22. Eccles. 8.12, 13. Iesa. 1.19. ende 3.10. ende 48.18, 19, etc. Siet wijders de tijtelen, zegen, rijckdom, eere, kinderen, etc.

Gelusten. Siet het tiende gebodt, Exod. 20.17. Deut. 5.21. Siet wijders de tijtelen, begeeren, lusten, wenschen, etc.

Gemaria, de sone Hilkia, wert van de Koningh Zedekia gesonden tot Nebucadnezar, ende door den selven sondt Ieremia eenen brief aen de gevangene Ioden in Babel, Ierem. cap. 29. versen 1, 3. Gemaria, de sone Saphans, een Vorst, ofte Schrijver, ten tijde des Koninghs Iojakims: Dese badt mede, dat Iojakim de rolle van Ieremie prophetien niet en wilde versnijden, noch in het vyer werpen, Ierem. 36. versen 10, 12, 25.

Gemeynte. Israël wort genaemt Iacobs gemeynte, Deut. 33.4. De Heere Christus seyt, In het midden der gemeynte sal ick u prijsen, Psalm 22.23, 26. Van u sal mijn lof zijn in eene groote gemeynte. Godts volck bidt, Psalm 74.2. Gedenckt aen uwe gemeynte, ofte, vergaderinge, [die] ghy van oudts verworven hebt, etc. De Psalmist seydt, Psalm 89.6. Uwe getrouwigheyt is in de gemeynte der Heyligen. Sy wort genoemt, de vergaderinge der oprechten, daer de Propheet Godt wilde loven, Psal. 111.1. Item, de gemeynte van [Godts] gunstgenooten, daer men hem prijst, Psalm 149.1. Salomo waerschouwt voor onkuysche vrouwen, op dat men ten laetsten niet en segge: Ick was by na in alle quaet geweest, in het midden der gemeynte ende der vergaderinge. Prov. 5.14. Siet wijders de tijtelen, kercke, stadt ende bergh Godes, Zion, Jerusalem, Jacob, etc.

Gemelick. Achab gehoort hebbende Godts dreygement, om dat hy Benhadad hadde vry gelaten, gingh na sijn huys, gemelick ende toornigh zijnde, 1.Reg. 20.43.

Gemoeten, ontmoeten, te gemoete gaen, komen, loopen, verhaelt van menschen ende beesten, siet Genes. 24.17. ende 27.20. ende 29.13. ende 46.29. Exod. 4.14, 27. ende 5.20, 21. ende 14.27. Numer. 20.18. Deuter. 23.4. ende 25.18. ende 29.7. Ios. 2.16. Iud. 6. vers 35. ende 11.30. 31, 34. ende 14. vers 5. ende 20.25. 1.Sam. 9.14. ende 10.2, etc. ende 13.10 ende 16.4. ende 25. vers 20. 2.Sam. 2.13. ende 15.32. ende 18. vers 9. ende 19.15, 24. ende 20.8. 1.Reg. 13.24. ende 18.7. 2.Reg. 1.3. figuerlicke reden, siet Psalm 58.11. Amos 4.12. Godts ontmoeten, siet Exod. 4.24. ende 5.3. Num. 22. vers 22. ende 23.3. Iesa. 64.5. Hos. 13.8.

Gemsen waren den Israëliten veroorlooft te eten, Deuter. 14.5. Siet oock steengeyte, steenbock.

Genade, gunste, genadigh zijn, gunstigh zijn, genade vinden ofte geven in yemants oogen. Godt is genadigh, Exod. 22.27. ende c. 34. vers 6. 2.Chron. 30.9. Neh. 9.17, 31. Psal. 86.15. ende 103.8 ende 111.4 ende 112. vers 4. ende 116. vers 5. ende 145.8. Ioël 2.13. Ione 4.2. Godt is genadigh, dien hy wil, Exod. 33.19. Godt bewijst genade, sonder eenige onse verdiensten, Deut. 7.7, 8. ende 32.10. Ios. 24. vers 2, etc. 2.Sam. 7.18, etc. Iob 41.2. Iesa. 55.1, 2. Ier. 2.2, etc. Thren. 3.22. Ezech. 16.2, etc. ende 20. versen 9, 14, 22, 44. Dan. 9.18. Hos. 2.12, 13, etc. ende 9.10, etc. Beloften, ende bericht van Godts eeuwige, getrouwe ende onveranderlicke genade aen den sijnen, siet Psalm 30.6. ende 63. vers 4. ende 84.12. ende 103.8, 9, 10, 11, 12, 13. Iesa. 30.18, 19. ende 40.27, 28, 29, 30, 31. ende 54.8, 10. ende 55.3. ende 60. vers 10. Ierem. 3.12, 14, 15, 17, 19, 22. ende c. 31. versen 20, 33, 34, 35, 36, 37. ende cap. 33. versen 6, 7, 8, 20, 21, 22, 25, 26. Ezech. 16.60. ende 20.40, 41. Hose. 2.18, 19. ende 14. versen 4, 5, 6, 7, 8. Ioël 3.16, 20. Amos 9. versen 11, 15. Micha 4.6, 7. ende cap. 5. versen 1, 2, 3, 4, etc. Zeph. 3.12, 13, 14, 15, etc. Zach. 4.6, 7. ende 12.10. Malach. 3.17. Godts genade is voor den boetveerdigen, Iesa. 30.18, 19. Ierem. 3.22. Hose. 14. vers 1, etc. siet bekeeringe. Gebeden om genade, Exod. 32.11. ende 34. vers 9. Psalm 51.3. ende 67.2. ende 77. vers 10. ende 86. versen 3, 16. ende 102.14. ende 119.58, 132. ende 123.2, 3. Malach. cap. 1. vers 9. Siet wijders de tijtelen van Godts barmhertigheyt, goedertierenheyt, trouwe, verbont, verkiesinge, kercke, etc. Genade vinden in Godts oogen, siet Gen. 6. vers 8. ende 18.3. ende 19.19. Exod. 33. versen 12, 17. ende 34.9. Num. 11.11, 15. Iudic. 6.17. 2.Sam. 15.25. Prov. c. 3. versen 4, 34. ende 12.2. Ierem. 31.2. Genade vinden in de oogen der menschen, siet Gen. 30.27. ende 32.5. ende 33.8, 10, 15. ende 34.11. ende 39.4, 21. ende 47.29. ende 50.4. Exod. c. 3. vers 21. ende 11.3. ende 12.36. Num. 32.5. Deut. 24. vers 1. Ruth 2.2, 10. 1.Sam. 1.18. ende 16.22. ende 20.3, 29. ende 25.8. ende 27.5. 2.Sam.14, 22. ende 16.4. 1.Reg. 11.19. Esth. 2. versen 9, 17. ende 5.8. ende 7.3. ende 8.5. Prov. 28.23. Dan. 1.9. Dit komt oock van Godt, siet Genes. 39. vers 21. ende 43.14. Exod. 3.21. ende 11. vers 3. ende 12.36. 1.Reg. 8.50. Ezra 7. vers 28. Nehem. 1.11. ende 2.4, 18. Esth. 4.16. Psalm 106. vers 46. Ierem. 16.13. Godt spreeckt spottender wijse tot Iuda, als eene vrouwe: hoe begenadight sult ghy dan zijn, als u smerten sullen aenkomen! het wee als eener barender vrouwe! Ierem. 22.23. De Ioden waren te dier tijt geen volck van eenigh verstant: daerom wort haer gedreyght, dat haer Maker sich harer niet en sal ontfermen, noch haer Formeerder haer genadigh zijn, Iesa. 27.11.

[fol. (††)r]

Genegentheyt, siet Begeerte, lust.

Genesen, heelen, gesont maken. Genesinge komt van Godt, siet Gen. 20.17. Num. 12.13. Deut. 32.39. 1.Sam. 2.7. 2.Reg. 2.21, 22. ende 5.6, 7. ende 20.5. Psalm 107.18. Ies. 19.22. Exempelen van lichaemlicke genesinge, siet Genes. 20.17. Num. 12.13. ende 21.9. 2.Reg. 2.21, 22. ende 5.12. ende 20.5. Godt dreyght den ongehoorsamen Israëliten, dat hyse met ongeneeslicke plagen sal slaen, Deut. 28.35. Ioram quam van den strijt, om sijne wonden te Izreël te laten genesen, 2.Reg. 8.29. Door genesinge wort dickwils figuerlick verstaen, troost, hulpe, verlossinge, soo in het lichamelicke als in het geestelicke, selfs tot saligheyt, siet Deut. 32.39. 2.Chron. 7.14. Psalm 6.3. ende 30.3. ende 103. vers 3. ende 147.3. Prov. 3.7, 8. ende 4. vers 22. ende 10.4. Ies. 6.10. ende cap. 19. vers 22. ende 30.26. ende 38.16. ende 57. vers 18. ende 58.8. Ierem. 3.22. ende 8.15, 22. ende 14.19. ende 15. vers 18. ende 17.14. ende 30.12, 13, 17. ende 33.6. ende 46.11. ende 51.8, 9. Thren. 2.13. Ezech. 30.21. ende 34.4. Hose. 5.13. ende 6.1. ende 7. vers 1. ende 11.3. ende 14.5. Malach. 4.2. De valsche Propheten genesen de breucke van Godts volck op ’t lichste, Ierem. 6.14. ende 8.11. de ontrouwe Herders en genesen de krancke schapen niet, Ezech. 34. vers 4. Zach. 11.16. Door onses Heeren Jesu Christi lijden, is ons de genesinge geworden, Iesa. 53.5.

Geneuchte, siet Lust.

Genezareth, siet Cinnereth.

Genieten. Salomo bewijst wijdtloopigh in het boeck des Predikers, dat het goet is voor den mensche, dat hy in Godes vreese ende met vreughde geniete, het gene hy van de milde hant des Heeren in sijnen arbeyt ontfangen heeft, siet Eccles. 2.24, etc. ende cap. 3. versen 12, 13, etc. Een gierigaert, doet sijne ziele gebreck hebben van het goede: arbeyt voor eenen vreemden, ende wort des rijckdoms nimmermeer zadt: Dat is, sijn herte en vermagh niet, dat hy sijn verkregen goedt selfs soude genieten, Eccles. 4.8. Geniet des levens, met de vrouwe die ghy lief hebt, etc. Eccles. 9.9. De Israëliten en mochten de vruchten van de boomen ter spijse geplantt, niet vrijelick genieten (Hebr. ontheyligen) voor ende al eer sy den Heere het sijne hadden gegeven, voor den Priesteren, siet Levit. 19. versen 23, 24, 25. Deut. 20.6. Ierem. 31.5. Siet oock den tijtel, Sien, het welck dickwils voor genieten, genomen wort. Item, Ontheyligen.

Genoegh, genoeghsaem, genoeghsaemheyt. Godt wort genaemt El Schaddai, Genes. 17. vers 1. ende elders dickwils, als besittende ende hebbende in hem selven alle genoeghsaemheyt eeuwighlick ende onveranderlick, ende zijnde Almachtigh, om den sijnen tijdelick ende eeeuwighlick wel te doen, ende sijne vyanden te straffen ende te dempen. Iacob gehoort ende gemerckt hebbende, dat Ioseph noch leefde, etc. seyde: ’t Is genoegh, mijn sone Ioseph leeft noch, Gen. 45.28. Tot het eten van het Paeschlam moesten soo veel persoonen, in een huys te samen komen, als tot het eten van het selve genoegh was, Exod. 12.4. De kinderen Israëls versamelden, een yegelick voor sijne tente, soo veel van het Man, als genoegh was, Exod. 16.16, 17, 18. De Israëliten brachten soo veel stoffe tot den Tabernakel, dat het genoegh, ja datter overigh was, Exod. 36.7. De toorn des Heeren ontstack tegen Israël, om dat sy haer niet lieten genoegen, etc. Num. 11.1. Mose seyde uyt swackheyt tot den Heere in de woestijne: Sal dan voor hen (de Israëliten) kleyn vee ende groot vee geslacht worden, dat voor hen genoegh zy? Sullen alle de visschen der zee versamelt worden, dat voor hen genoegh zy? Numer. 11.22. Godt seyde tot Israël: Ghy zijt lange genoegh by desen bergh gebleven, te weten, Horeb, Deut. 1.6. Item, ghylieden zijt dit geberghte (Seïr) genoegh omgetogen, Deut. cap. 2. vers 3. Als Mose begeerde, dat hy mede in Canaan mochte overtrecken, seyde Godt tot hem: Het zy u genoegh: spreeckt niet meer tot my van dese sake, Deut. 3.26. De kinderen Iosephs beklagen haer tegen Iosua, dat het erfdeel, het welck haer toegedeylt was, voor haer niet genoeghsaem soude zijn, Iosu. 17.16. Die van de stamme Dan soecken andere plaetsen, om dat haer geene [genoeghsame] erffenisse was toegevallen, Iudic. 18.1. De stamme Israëls, om de stamme Benjamins (die bykans was uytgeroeyt) te behouden, geven den overgeblevenen Benjaminiten de vrouwen van Iabes in Gilead, die in het leven waren behouden, maer alsoo en warender noch niet genoegh voor hen, etc. Iudic. 21.14. Godt belooft sijne Kercke te sullen vergaderen ende alsoo te vermeerderen, dat de plaetsen voor haer niet genoeghsaem en sullen zijn. Zach. 10.10. Godt seyde tot den verdervenden Engel, ter tijt van de pestilentie: Het is genoegh, treckt uwe hant nu af, 2.Sam. 24.16. 1.Chron. 21.15. Elia seyde: Het is genoegh, neemt nu, Heere, mijne ziele: want ick en ben niet beter dan mijne vaderen, 1.Reg. 19.4. Benhadad sprack trotzelick: Dat de Goden my soo doen, ende soo noch toedoen, indien het stof van Samaria genoegh sal zijn tot hantvollen voor al het volck, dat my na volght! 1.Reg. cap. 20. vers 10. Ter tijt Hizkia en konde het Pascha niet gehouden worden op den ordinaren tijt, om dat de Priesters haer niet genoeh geheylight en hadden, 2.Chron. 30 vers 3. Salomo seyt: Hebt ghy honigh gevonden, eet dat u genoegh is, op dat ghy misschien daer van niet zadt en wordet, ende dat uytspouwet, Prov. 25.16. Item, hy belooft den vlijtigen: Ghy sult genoeghsaemheyt van geytenmelck hebben, tot uwe spijse, tot spijse van u huys, ende leeftocht uwer maeghden, Prov. 27.27. Item, daer zijn vier dingen die niet en seggen: Het is genoegh: het graf, de geslotene baermoeder, de aerde, die van [kolom 2] water niet verzadight en wort, ende het vyer, Dat niet en seyt, Het is genoegh, Prov. 30. versen 15, 16. Ieremia ende Obadja propheteeren van Edoms verwoestinge: Soo der wijnlesers tot u gekomen waren, en souden sy niet eenige druyven ter nalesinge hebben over gelaten? Soo der dieven by nacht gekomen waren, en souden sy niet verdorven hebben, soo veel hen genoegh ware? Maer u, wil Godt seggen, en sal niets over blijven, Ierem. 49.9. Obadja vers 5. Esther laet haer genoegen met den cieraet, die de Kamerlingh des Koninghs haer gaf, sonder wat anders te begeeren, Esth. 2.15. Daniel ende sijne metgesellen lieten haer genoegen met seer slechte spijse ende dranck, Dan. 1.12. siet oock Prov. 15.17. ende wijders den tijtel Vergenoeghsaemheyt. Godt noemt den Assyrier eenen leeuw, die genoegh roofde ende worghde voor sijne welpen ende oude leeuwinnen, Nahum. 2.12.

Genubath, een sone Hadads des Edomiters, 1.Reg. 11.19, 20.

Ger, siet Er.

Gera, een stucksken gelts, welcker twintigh eenen sikel maeckten. Siet daer van Exod. cap. 30. vers 13. Num. 3.47. ende 18.16. Levit. 27.25. Ezech. 45.12.

Gera, de vader des Richters Ehud, Iud. 3.15. een ander, de vader des vloeckers Simei, 2.Sam. 16.5. een ander Benjamins soons sone, 1.Chron. 8.3. item, versen 5, 7.

Gerar, een stadt aen de lantpale der Canaaniten, Genes. 10.19. in het lant der Philistijnen, Genes. 26. vers 1. daer Abraham ende Isaac als vreemdelingen gewoont hebben, Genes. 20. vers 1. ende 26.1, 17. siet oock 2.Chron. 14.14.

Gerechtigheyt der wet, ofte der wercken, bestaende in volkomene gelijckformigheyt des menschen met Godts wet, ofte de volkomene onderhoudinge der geboden der selver, Levit. 18.5. Ezech. 20.11, 13. Dese en kan geen bloot mensche, na den val, hebben voor Godt, dewijle niemant sonder sonde is, als de Heere Christus alleen, 1.Reg. 8.46. Iob 9.2, 3. ende 14.4. ende 15. vers 14. Psalm 51.7. ende 143.2. Prov. 20.9. Iesa. 64.6. Siet wijders Sonde. Gerechtigheyt des Euangeliums, des geloofs in den Messiam onsen Heere Jesum Christum, Genes. 15.6. Psalm 85. versen 11, 12. Iesa. 44.22. ende 53.11. ende 61.11. ende 62.1, 2. Ierem. 23.6. ende 33.16. Dan. 9.24. Habak. 2.4. Gerechticheyt, Dat is somtijts, eene rechtveerdige sake, siet Psalm 4.2. ende 7.9. ende 18.21, 25, 27. Ierem. 51.10. Gerechtigheyt beteeckent oock dickwils alle gehoorsaemheyt ofte onderhoudinge der geboden Godts, vromigheyt ende oprechtigheyt in handel ende wandel, die uyt den geloove voortkomende, Gode aengenaem is om Christi wille, siet Genes. 18.19. ende 30. vers 33. Levit. 19.36. Deut. 6. vers 25. ende 9.4. etc. ende 24.13. Iob 33.26. ende 35.6, 7. Psalm 106.31. ende 112.3, 9. Prov. 8.20. ende 11.4, etc. ende vers 19. ende 12.28. ende 14.34. ende 21.3, 21. Iesa. 46.12. ende 56.1, 2. ende 60.17, 21. ende 64.6. Ezech. 14.14, 20. ende 18.20. Dan. 4.27. ende 9.18. Hose. 10. vers 12. ende 12.7. Mich. 6.8. Aerdt ende eygenschap der gerechten, ofte rechtveerdigen, siet Psalm 15.2. ende 112.5. Prov. 12.5, 6, 10, 26. ende 13.5. ende 20.7. ende 21.15, 29. ende 29.7, 10, 27. Ezech. cap. 18. versen 5, 21, etc. Schijngerechtigheyt, Iesa. 57.12. Siet wijders huychelaers. Nuttigheden en vruchten der gerechtigheyt, siet Psalm 14.5. ende 37.5, 6. ende 55.23. ende 58.12. ende 72.2, 3, 5, 6, 7. ende 92. vers 13. ende 97.11, 12. ende 106. vers 3. ende 112.1, 3, 9. ende 118.15. ende 125.3. ende 146.8. Prov. 3.33. ende 10. vers 2. ende 11. versen 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 16, 18, 19, 20, 21, 23, 24, 25, 28, 30, 31. ende cap. 12. versen 3, 7, 12, 13, 14, 21, 28. ende cap. 13. versen 6, 9, 21, 22, 25. ende 14. versen 32, 34. ende 15.6, 9, 29. ende 16.31. ende 20.8. ende 21.3, 18, 21, 28. ende 24.16. ende 25.5. ende 29. versen 2, 4, 6, 16. Eccles. cap. 9. vers 1. Iesa. 3.10. ende 24.16. ende 26. vers 7. ende 32.16, 17. ende 33.15, 16. ende 48.18. ende 57.1. ende 64.5. Ezech. 3. vers 21. ende 18.9, 17, 19, 20, 21, 22, 23, 27. siet wijders Rechtveerdige. Gerechtigheyt in het gerichte, siet Psalm 72. versen 1, 2. Prov. 31.8, 9. Iesa. 5. vers 7. ende 56.1. ende 60.17. Ierem. 4. vers 2. ende 22.15, 16. Siet wijders, Richt, Richten. Gerechtigheyt Godes, siet Genes. 18.25. Exod. 34.7. Iudic. 1.7. 2.Chron. 12.6. Ezra 9.15. Nehem. 9.33. Iob 8. vers 3. ende 34.12. ende 36.5, etc. Psalm 35.24. ende 50.6. ende 62.13. ende 65. vers 6. ende Ps. 78. ende 89.15, 17. ende 94.15. ende 96.10, 13. ende 97.2, 6. ende 98.2, 9. ende 99.4. ende 103.6. ende 111. vers 7. ende 112.4. ende 119.75, 137. ende 129. versen 3, 4. ende 145.17. ende 146. vers 7. Iesa. 5.16. ende 10.22. ende 26. vers 7. ende 28.17. ende 41.10 ende 45.8, 13, 21, 23. ende 54.14. Ierem. 11.20. ende 12.1. ende 17.10. ende 32.19. Thren. 1.18. Ezech. 18.1, etc. ende 33.10, etc. Dan. 4. vers 37. ende 9.7, 14. Hose. 2.18. Amos cap. 5. vers 24. Mich. 6.5. ende 7. vers 9. Zach. 8.8. Grootheyt, diepte ende hooghte der gerechtigheyt Godes, Psalm 36.7. ende 48.11. ende 71.19. ende 103.17. ende 111.3. ende 119.142. Lof der gerechtigheyt Godes, Psalm 35.28. ende 71.16, 24. ende 145.7. Gebeden om de oeffeninge van Godts gerechtigheyt, Psalm 35.24. ende 71. vers 2. ende 143.1, 11. Dan. 9.16. Gerechtigheyt onses Heeren Jesu Christi, Psalm 45.5. Iesa. 11.4, 5. ende 53.11. Ierem. 23.5, 6. Zach. 9.9.

Gereetschap, vaten, tuych. Van gemeyne, siet 2.Sam. cap. 17. vers 28. 1.Reg. 10.21, 25. 2.Chron. 32.27. Esth. 1.7. Dan. 11.8. Hose. 13.15. Vaten, ofte, gereetschap des tempels, siet 1.Reg. 7.48, etc. 2.Reg. 14. vers 14. ende 24.13. ende cap. 25. vers 14. 2.Chron. 36.7. Ezra cap. 1. versen 9, 10, 11. ende 7.19. ende 8.26, 27. Ierem. cap. 27. versen 16, 18, 19. ende 28.3. Dan. 5.1, etc. Wetten van verontreyniginge der vaten, siet [kolom 3] Levit. 11.32, etc. vaten ofte gereetschap der Kedarenen, Ierem. 49.29. Herders gereetschap ofte tuych, siet Zachar. 11.15. Aravna gaf gereetschap ten brand-offer aen David, 2.Sam. 24.22. Wagentuych ofte gereetschap, 1.Sam. 8.12. Gelijckenissen ende manieren van spreken, genomen van gereetschap ende vaten, siet Iob 28.17. Psalm 2.9. ende 31. vers 13. Iesa. 22.23, 24. ende 66.20. Ierem. 22. vers 28. ende 25.34. ende cap. 48. vers 38. Hose. 8.8.

Gericht, ofte oordeel, beteeckent dickwils, straffe. siet Deut. 19.6. Psalm 106.30. ende 119.120. Prov. 19.29. Iesa. 34.5. ende 53.8. Ierem. 26.11. ende 51. vers 9. Hose. 10.4, etc Zeph. 3.14, 15. Gerichten Godes, in ’t gemeyn, siet 1.Chron. cap. 16. vers 14. Iob 19.29. Psalm 1.5. ende 7.7, 8, 9. ende 9.5, 8, 9. ende 36.7. ende 50.3, etc. ende 67.5. ende 76. vers 10. ende 89.15. ende 94.2, 15. ende 96.10. ende 97.2, 8. ende 98.9. ende 103. vers 6. ende 105.5. ende 119.52, 75, 84, 120, 137. ende 143.2. Prov. 22.23. Eccl. 3.17. ende 11.9. ende 12.14. Iesa. cap. 2. vers 4. ende 3.13, 14. ende 4.4. ende c. 9. vers 6. ende 26.9. Ierem. 1.16. ende cap. 25. Ezech. 5.8, 10, 15. ende c. 7. versen 3, 8, 27. ende 11.9, 10, 11. ende 28.22. ende 30. versen 14, 19. ende 34.17, 20, 22. Hose. 2.18. ende 5.1. Habak. 1.12. Exempelen van Godts Gerichten, ofte oordeelen, siet Genes. cap. 3. vers 22, etc. ende 4.9, etc. ende Capp. 6. 7. 11. 19. 20. 34. ende 38.7, 10. ende 42.21. Exod. Capp. 7. 8. 9. 10. 12. 14. ende 32.25, etc. Levit. 10.1, 2. ende 24. vers 10, etc. Num. 11.33. ende 12.1, etc. ende 14.37. ende 16.32, 33, 35, 49. ende cap. 20. vers 12. ende 21.5, etc. ende 25. versen 4, 5, 9. ende 31.8. Iosu. 13. vers 22. Iudic. cap. 1. vers 7. ende 15.6. ende 19. versen 2, 25, 26, 27. 1.Sam. 5.2, 6, etc. ende cap. 6. vers 5. ende 15.33 (1.Chron. 10. versen 13, 14.) 1.Sam. 25.38. 2.Sam. 6.6, 7. ende 10.9, etc. ende 12.14, 18, 31. ende 13. vers 1, etc. ende 21.1, etc. 1.Reg. 2.44. ende 11.14, etc. item vers 26. ende 12.20. ende 14.25. ende 15.25, 29, 30. ende 16. versen 12, 13. ende 18.40. 2.Reg. 5. vers 27. ende 7. vers 17, etc. ende Capp. 9. 10. 11. ende 15.17. ende cap. 16. versen 3, 4, 5. ende cap. 17. ende 19.35, etc. ende cap. 25. 2.Chron. 24.23, etc. ende 25.20. ende 26. vers 19. Esth. 9.1, etc. Psal. 9.17. ende 48. vers 12. Siet wijders, Oordeelen, straffen, laetste gerichte. siet Eccles. 12. vers 14. Malach. 4.1. Siet oock dagh.

Gerichte ende gerechtigheyt doen, siet Genes. cap. 18. vers 19. 1.Chron. 18.14. 2.Chron. cap. 9. vers 8. Psalm 119.121. Ierem. 22. versen 3, 15. ende 23.5. ende cap. 33. vers 15. Ezech. 33.14, 16, 19. ende 45.9. Hose. 2. vers 18.

Geringh, kleyn, geringh achten, kleyn achten, geringen hoop, siet Psalm 113.7. ende 119. vers 141. Iesa. 49.6. ende 60.22. Ier. 5. vers 4. ende 44.28. ende 49.15. Thren. 1. vers 11. Obadja vers 2. Mich. 7. vers 6. Hagg. 2.4. Siet oock Dun, kleyn, licht.

Gerizim, Gerizzim, een bergh in ’t lant Canaan, daer Godt bevolen heeft den zegen uyt te spreken, Deut. 11.29. ende 27.12, etc. Iosu. 8.33.

Gersom, Mosis eerstgeboren soon, Exod. 2. versen 21, 22. ende 18.3.

Gerson, de eerste soon van Levi, Gen. 46.11. Exod. 6.15. Num. 3.17. Sijne sonen, siet Exod. 6.16. Num. 3. vers 18. Van de Gersoniten, sijne nakomelingen, haer ampt, ende wooningen, siet Num. 3.22, 23, 24. ende 4.40. ende 7.7. Iosu. 21.27, etc. 1.Chron. 6.62, 71, etc. ende 23.7.

Gerste, gersten-oogst, gerstenbroot, siet Exod. 9. vers 31. Levit. 27.16. Num. cap. 5. vers 15. Deut. 8.8. Iudic. 7.13, 14. Ruth 2.1, etc. ende 3.15. 2.Sam. 14.30, 31. ende 17.28. ende 21.9. 1.Reg. 4.28. 2.Reg. 4.42, etc. ende 7.1. 1.Chron. 11.13, 14. 2.Chron. 2. versen 10, 15. ende 27.5. Iob 31.40. Iesa. cap. 28. versen 24, 25. Ierem. 41.8. Ezech. cap. 4. versen 9, 12. ende 13.19. ende 45.13. Hose. 3.2. Ioël 1.11.

Geruchte, tijdinge, goet, ende quaet. Schricklick geruchte, siet Prov. 15. vers 30. item 2.Sam. 13.30. 2.Reg. 19.7. Psal. 112. vers 7. Ierem. 10.22. ende 49. versen 14, 23. ende 50.43. Ezech. 21.7.

Geruchte, dat is, naem ende faem, siet Genes. cap. 11. vers 4. ende 37.2. Exod. 23. vers 1. Iosu. 6.27. 1.Reg. 4.31. ende 10.1, 7. 2.Chron. 26.8, 15. Esth. 9.4. Iob 18.17. Psalm 72.17. Prov. 10.18. ende 22.1. ende 25.9, 10. Eccles. 7.1. Ezech. 36.3. Siet oock Naem.

Gesangh, siet Singen.

Gesante, siet Senden, Boden.

Geschrift, siet Schrijven, Schrift, Schrifture.

Gesellen, Geselschap, gemeynschap, siet Eccles. cap. 4. vers 9, etc. item Psalm 119. vers 63. Prov 13.20. Boos ende godtloos geselschap te mijden, siet Deut. cap. 7. Psal. 1.1. ende 26.4. Prov. 1.10, etc. ende 13.20. ende 14.7. ende 22.24, 25. ende 29.12. Hose. 4.17.

Gesellinne des houwelicks, Malach. 2. vers 14. metgesellinnen der bruyt, Psalm 45.15.

Gesem, Geschem, een Arabier, ende vyant der Ioden, siet Nehem. 2.19. ende 6.1, 2.

Gesicht, kracht van sien, siet Exod. 4. vers 11. Iob 16.16. Psalm 69.4, 24. siet wijders Blint, Sien. Gesichten Godes, inwendige openbaringen Godes aen sijne Propheten, Genes. 15.1. Num. 12.6. 1.Reg. 22.17, 19. Iesa. 6.1. Ier. 1.11, etc. ende 24.1. ende 25.15, etc. Ezech. cap. 1. ende 8.3. ende 37.1, etc. Dan. 1.17. ende 2.19. ende cap. 7. ende cap. 8. vers 1, etc. ende 10.5. Amos 7.1, etc. ende 8.1, etc. ende cap. 9. vers 1, etc. Zach. Capp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Maniere van spreken by gelijckenisse genomen van de gesichten des Ouden Testaments, Hose. 12.11. Ioël 2.28. Gesicht, dat is, Prophetie, Dan. 9. vers 23. ende 10.14. Obadja vers 1. Micha 3.6. Habak.2.3, etc.

Gesinde, huysvolck, dienstvolck, huysgesin, siet Genes. 14.14. ende 26.14. Iob 1. vers 3. ende 19.15, 16. 2.Sam. 9.10. Prov. 31. versen 15, 21. Eccles. 2.7.

Geslacht, Geslacht-register, geslacht-rekeninge. Siet elcks geslachte, ende geslacht-register [kolom 4] op sijn plaetse, ende bysonderlick 1.Chron. de eerste acht Capittelen, ende siet wijders Psalm 107.41. Eccles. 1.4. Iesa. 41.4. item Deut. 1.35. ende 32.5, 20. Mich. 2. vers 3. Zach. 12.12, 13, 14. item Gen. 6.9. ende 7.1. ende 15.16. Psalm 14. vers 5. item Ezra 2.61, 62, 63. Maniere van spreken by gelijckenisse, siet Ierem. 15.3.

Gesontheyt, gesont maken, siet Genesen.

Gespreck, t’samensprekinge, siet Prov. 27.17. Het boeck Iobs. item, het Hoogeliedt Salomons, Iesa. 63.1, etc. Siet oock Geselschap, Spreken.

Gestalte van menschen ende het lant, siet Psalm 49.15. Iesa. 24.1. ende 52. vers 14. ende 53.2. Thren. 4.8. Ezech. 8.2, 3, 4. Maniere van spreken by gelijckenisse, siet Psalm 17.15. Cant. 5.15.

Gesur, siet 2.Sam. 13.37, 38. ende cap. 14. versen 23, 32. ende 15. vers 8. Gesuriten, siet Iosu. 13.13. 1.Sam. 27.8, etc.

Geswel, swellen, gesweer, siet Exod. 9.8, etc. Deut. 8.4. ende 28.27, 35. ende 32.23, 24. 2.Reg. 20.7. Iob 2.7. manieren van spreken by gelijckenissen, siet Ier. 30.13. Hose. 5.13. Obadja vers 7.

Gether, een sone Arams, Gen. 10.22, 23.

Getrouw, Getrouwigheyt, siet Trouwe.

Getuygenisse, getuygen, betuygen, siet Genes. cap. 21. vers 30. ende 31.48, 52. Exod. 20. vers 16. ende 23.1. Levit. 5.1. ende 24.14. Num. 35.30. Deut. 4.25, 26. ende 5.20. ende 17.6, 7. ende 19,15 16, etc. ende 31. versen 19, 21, 26. Iosu. 22. versen 27, 28, 34. ende 24.22, 27. Ruth 4.7, 9. 1.Reg. 21. versen 9, 10, 13. ende 22.28. Iob 10.17. Psalm 27.12. ende 35.11. ende 80. vers 1. ende 89.38. Prov. 6.19. ende 12. vers 17. ende 14.5, 25. ende 19.5, 9, 28, 29. ende cap. 21. vers 28. ende 24.28. ende 25.18. Iesa. 8.1, 2. ende 43.9, 10, 12. ende 44.8, 9. ende 59.12. Ierem. 32.9, etc. item vers 44. Thren. 2.13. Micha 6.3. Godts getuygen, getuygenisse, siet Iud. 11. vers 10. 1.Sam. 12.5. Psalm 81. versen 6, 9. Iesa. 8.16. ende 19.19, 20. ende 55.4. Ierem. 11.7. ende 42.5. Micha 1. vers 2. Malach. 2.14. ende 3.5. Getuygenisse, D. het Wetboeck, 2.Reg. 11. vers 12. 2.Chron. 23.11. Getuygenissen Godes worden dickwils genoemt, sijne Wetten, ende heyligh Woort, om datse getuygen zijn van Godts wesen, wille, ende wercken. Siet onder anderen oock Psalm 19.8. ende 78.5, 56. ende 81. vers 6. ende 93. vers 5. ende 99. vers 7. ende Psalm 119. doorgaens. Getuygenisse, dat is, Arke der getuygenisse, Psalm 122.4. Om dat de getuygenisse, dat is, de tafelen der Wet, daer in lagen.

Gevangenisse, banden, bewaringe, confinatie, kercker. Siet verscheyden exempelen, Gen. cap. 39. vers 20. ende 40.1, etc. ende 42.17. Levit. 24.12. Iud. 16.21. 1.Reg. 2.36. ende 22.27. 2.Reg. 17.4. ende 25.27. 2.Chron. 16.10. Psalm 79.11. ende 107.10. Iesa. 28.22. ende 42.22. Ierem. 20.2. ende 32.2. ende 37.15. ende 38.6.

Gevangelicke wechvoeringe in den oorloge, siet Gen. 14.12. Num. 31.9. Deut. 28.36, 41. 1.Sam. 15.8. ende 30.2. 2.Reg. 14.13. ende 15.29. ende 17.6. 2.Chron. 28.8, etc. ende 33.11. Psalm 78.61. ende 106.46. Iesa. 14.2. ende 20.4. ende cap. 46. vers 2. Ierem. 43.12. ende 48.11, 12, 46. Ezech. cap. 19. vers 4. Dan. 11.33. Hose. 9.3, 6. ende 10.6. Amos 1.15. ende 5.27. ende 6.7. ende 7.17. ende 9.4. Micha 1.11, 16. ende 2.10. Nahum 2.7. ende 3. vers 10. Zachar. 14.2. Babylonische gevangenisse, siet 2.Reg. cap. 24. vers 14, etc. ende 25.7, 11. 2.Chron. 36. versen 20, 21, etc. Iesa. 5.13. ende 6.12. ende 27.8. Ier. 1.3. ende 13.17, 19, 22. ende 15.2. ende 16.13. ende 17.4. ende 20.4. ende 22.22. ende 24.1. ende 25.8, etc. ende cap. 27. versen 2, 9, 10. ende 29.1, etc. ende 34. versen 3, 22. ende 40. vers 1. Thren. 1.5, 18. Ezech. 17.20, 21. ende 19.8, 9. ende 33.21. Habak. 1.9. Verlossinge uyt gevangenissen, wederbrenginge der gevangenen, lichamelick, geestelick, ende in het bysonder vande verlossinge uyt de Babylonische gevangenisse, die oock een voorbeelt is geweest der geestelicker verlossinge door Christum, siet de volgende plaetsen: Genes. 14.16. ende 40.13, 21. Deut. 30. versen 2, 3, 4. 2.Chron. 28. vers 8, etc. item versen 13, 14, 15. ende 33.13. ende 36.22, 23. Ezra 1.1, etc. Nehem. 1.9. Psalm 14.7. ende 53.7. ende 68.7, 19. ende 69.34. ende 80.4, 8. ende 85.2. ende 102.14, 15. ende 106.47. ende 107. versen 8, 10, 13, 16. ende 116. vers 16. ende 126.1, 2, 4. ende 142.8. ende 146.7. Iesa. 14.1, 2. ende 27.13. ende 42.6, 7. ende 45.13. ende 49.8, 9, 25. ende 52.2, 3. ende 61.1. Ierem. 12.15. ende 16.14, 15. ende 23.3, 7, 8. ende 24.5. 6, ende 29.10. ende 30.3, 8, 10, 18. ende 31. versen 8, 9, 16, etc. item versen 21, 23, 37. ende 33.7, 10, 11, 26. ende 46.27. ende 48. vers 47. ende 49.6, 39. ende 52. versen 31, 32. Ezech. 16.53. ende 20.34, 41, 42. ende 28. vers 25. ende 36.24. ende 37.12, 21. ende cap. 39. vers 25, etc. Hose. 6.11. ende 11.11. Ioël 3.1, 7. Amos 9.14. Micha 4. vers 10. Zephan. 2.7. ende 3.20. Zach. 8.7, 8. ende 9.12. ende 10.10.

Geüel, een van de uytgesondene verspieders des lants Canaan, Numer. 13.15.

Geven, Godt geeft Christo kinderen, Iesa. 8. vers 18. Christus is ons gegeven Iesa 9.5. Siet gaven. Geven, voor yemants aengesichte, geven, overgeven, overleveren in yemants hant, is een maniere van spreken in de Schrifture seer gebruycklick, wanneer Godt geseyt wort, volckeren, landen, ende menschen, over te leveren in de hant sijns volcks, ofte der vyanden, siet onder anderen Deut. 1. versen 8, 21. ende 2.31, 33. ende 3.2. ende 7.2, 23. item Ierem. 38.3.

Gewapent, siet wapen.

Gewas, siet wassen.

Geween, siet weenen.

Gewelt, overlast, allerley onderdruckinge der ontschuldigen, armen, weesen, weduwen, vreemdelingen, etc. Siet Exod. 22.21, etc. ende 23.9. 1.Sam. 12.3. Iob cap. 22. ende 24.2, etc. ende 31.5. Psalm 10.2. ende 12. versen 2, 3. ende 62.11. ende 119. versen 121, 122. ende 146.7. Prov. 14.31.

[fol. (††)v]

ende 22.16, 23. ende 28.3, 17. Eccles. 4. vers 1. ende 5.7. ende 7.7. Ies. 19.20. ende 30.20. ende 52.4. ende 53.9. Ier. cap. 6. vers 7. ende 7.6. ende 20.8. ende c. 22. vers 3. ende 50.33. Ezech. 18.7, 12, 18. ende 22.7, 29. Hose. 5.11. Amos 2. 6, 7, 8. ende 3.9. ende 4. vers 1. Mich. 2.2, 8, 9. ende 7.3. Habak. 1.9. Zach. 7. vers 10. Malach. 3.5. Siet oock eenige exempelen van gewelt, Genes. 10.9. ende 21. vers 25. ende 34.2. ende 37.23, etc. ende 42.21, 22. van Pharaos gewelt tegen Israël, siet de eerste Capittelen van Exodus, 2.Chron. 16. vers 10, etc.

Gewelt, dat is, macht, heerschappije, Geweldige, siet Psalm 112.1, 2. Eccles. 7. vers 19. Iesa 53.12. Dan. 2.15, 48. Nahum 2.5. ende 3.10, etc. Godts gewelt, siet Psal. 80.3. ende 145.11, 12. Iesa. 50.2. Siet wijders, Macht, Almachtigheyt, Kracht, Sterckte Godes.

Gewennen, gewoonheyt, siet Ierem. 2. vers 24. ende 23.21, 23. Hose. 10.11. Siet wijders den tijtel, Gebruyck.

Geweten, gewissen, siet Conscientie.

Gewin, gewinnen. Onrechtveerdigh gewin, siet Prov. 15.27. Iesa. 33.15, 16. Ier. 6.13. ende 8.10. Micha 4.13. Habak. 2. vers 9. ende wijders, Bedriegen, Gewelt, Gierigheyt.

Gewinnen, genereeren, siet geboorte, geslachte.

Geyte, Geytenbocksken, siet Bock.

Gibbethon, een stadt toebehoorende de stamme Dan, maer van de Philistijnen bewoont, siet Iosu. 19.44. 1.Reg. 15.27.

Gibea, Geba, Gibea Sauls, een stadt der Benjaminiten, siet hier van Iudic. 19.15, etc. item vers 25, etc. ende 20.37, 40. item 1.Sam. 10.5, 26. ende 11.4. ende 13.2. 2.Sam. 21.6. Hose. 9.9 ende 10.9.

Gibeon, Gibeoniten, siet Iosu. 9.3, etc. ende c. 10. vers 5, etc. item versen 10, 12. 2.Sam. 2. vers 13. ende 20.8, etc. ende 21.9. 1.Reg. 3. versen 4, 5. 1.Chron. 16.39. 2.Chron. 1.3. Iesa. 28.21. Ierem. 41.12.

Gibliten, siet Gebal.

Gideon, Gedeon, oock genoemt Jerubbaal, Jerubbeschet, een Richter in Israël, siet van desen Iud. 6.11, 12, 13, 22, 27, 32, 34, 35, 36, etc. ende 7.2, etc. ende cap. 8. vers 1, etc. item versen 16, 17, 21, 22, 23, 24, etc. item versen 30, 31, 32, 33. 2.Sam. 11.21.

Gierigheyt. siet exempelen, ende leeringen van dese groote sonde, Genes. 31.7, 39, 41, 42. 1.Sam. 2.13. ende 8.3. 2.Reg. 5.20, etc. Iob 31.24. Psalm 10.3. ende 119. vers 36. Prov. 1.19. ende 11.24, 26. ende 15.27. ende 29.4. ende 30.15, 16. Eccles. 4.8. ende 5.10. ende 6.3, etc. Iesa. 5. vers 8. ende 32.5. ende 56.11. ende 57. vers 17. Ierem. 6.13. ende 8.10. ende 22.13, 17. ende 51.13. Ezech. 22.12, 25, 27. ende 33. vers 31. ende 34.2, 3. Hose. 4.18. Amos cap. 3. vers 10. ende 8.4, etc. Micha 2.2. ende 3.3, 11. Habak. 2.5, 6, 9. Zeph. 3.1. Siet oock Gewin, Gelt.

Gieten, uytgieten, uytstorten. Van menigerley gieten, uytgieten, siet Genes. 28.18. Exod. cap. 29. vers 7. Levit. 2.1, 6, 15. ende 4. versen 7, 18, 25, 34. ende 8.12, 15. ende 9.9. ende 17.13. Num. 5.15. Deut. 12.24, 27. 2.Sam. 23.16. Uytgietinge van Godts toorn, item, van sijnen Geest, siet Toorn Godes, Geest Godes. Bloet vergieten, siet Dootslagh.

Gihon, Gichon, eene van de rivieren des Paradijses, Genes. 2.13. item, een ander Gihon, een beke by Ierusalem, siet 1.Reg. 1. versen 33, 34, 38, 39. 2.Chron. 32. versen 4, 30. ende 33.14.

Gilboa, een geberghte in Canaan. Siet 1.Sam. cap. 28. vers 4. ende 31.1, etc. 2.Sam. 1.21.

Gilead, Galaad, Gilëed, een geberghte over de Iordane, met eene schoone ende vruchtbare landouwe, siet Genes. 31.23. ende 37.25. Num. 32.1, etc. item versen 39, 40. Deut. 3. versen 12, 13. Iudic. 12.4, etc. item vers 7. 2.Sam. 17.26, 27. 2.Reg. cap. 15. vers 29. Psalm 60.9. ende 108.9. Cant. 4. vers 1. ende 6.5. Ierem. 8.22. ende 22. vers 6. ende 46.11 ende 50.19. Hose. 6. vers 8. ende 12.12. Micha 7.14.

Gilead, een sone Machirs, siet van hem, ende sijne nakomelingen, Num. 26.29, 30.

Gilgal, een stadt, ende lantstreke aen de westzijde van de Iordane, dichte by Iericho, siet Iosu. 4.19, 20. ende 5.9, 10. ende 10. versen 6, 7, 9, 15. 1.Sam. 7.16. ende 10.8. ende 11.14, 15. ende 13.4, 7, 8, 15. ende 15. vers 12, etc. item vers 33. 2.Sam. cap. 19. versen 15, 40, 41. 2.Reg. 2.1, 2. ende 4.38. Hose. 4.15. ende 9.15. ende 12. vers 12. Amos 4.4. ende 5.5. Mich. 6.5.

Girgasiten, siet Gen. 10.15, 16. ende 15.18, 21.

Gitthit, na sommiger gevoelen, een toon, ofte instrument der musijcke, om Psalmen daer op te spelen, siet Psalm 8.1.

Glantz, glinzeren, blincken, siet Exod. cap. 34. vers 29, etc. Deut. 33.2. 2.Sam. 22. vers 13. (Psalm 18.13.) Iob 11.17. Psalm 94.1. Iesa. 50.10. ende 60.3. ende 62. vers 1. ende 66.10, 11. Thren. 4.7. Ezech. 1.4. ende 8.2. ende 10.4. ende 28.7. Dan. 4. vers 36. ende 5.6, 9. ende 7.28. ende 12. vers 3. Habak. 3.4.

Glas, siet Venster.

Glatt, gladdigheyt, siet Gen. 27.11. Iesa. 57. vers 6. Thren. 4.7. Manieren van spreken by gelijckenisse, siet Psalm 5.10. ende 12.3. ende 55.22. Prov. 2.16. ende 5. vers 3. ende 6.24. ende 7.5, 21. ende 26. vers 28. Ierem. 4.11. ende 5.28.

Gloeijen, gloet, siet Psalm 120.4. Prov. 25. versen 21, 22. ende 26.21. Cant. 8. vers 6. Iesa. 33.14.

Gob, siet 2.Sam. 21.18, 19.

Godt, Godtheyt, het eenigh Godtlick wesen. Daer en is maer een eenigh waerachtigh Godt, ende geen meer, ofte benevens hem, Deut. 4.35, 39. ende 6.4. ende 32.39. 1.Sam. 2.2. 2.Sam. 7.22. ende 22.32. 1.Reg. 8.60. 2.Chron. 6.14. Psalm 18. vers 32. ende 86.10. ende 118.27. Iesa. cap. 44. vers 6, etc. ende 45.5, 14, 18, 21, 22. ende 46.9, etc. Hose. 13.4. In dit eenigh Godtlick wesen zijn drie onderscheydene persoonen, ofte selfstandigheden, te weten, Godt de Vader, Godt de Sone, ende Godt de Heylige Geest, siet Genes. cap. 1. vers 26. ende 3.22. ende 11.7. 2.Sam. 23. vers 2. Psalm 2.7. ende 33.6. ende 80.16, 18. Prov. 8.22, etc. ende 30.4. Iesa. 6.8. ende 9.5. Hagg. 2.5, 6. Siet wijders de tijtelen, Christus, ende Geest Godes.[kolom 2] Godt is oneyndelick, ende onbegrijpelick, 1.Reg. 8. versen 11, 12, 27. 1.Chron. 17.5, 6. 2.Chron. 6.1, 2, 18. Iob 37.23. Iesa. 40. vers 13, etc. ende 66.1. Eeuwigh, Genes. cap. 21. vers 33. Deut. 32.40. 1.Chron. 16. vers 36. ende 29.10, 11. Iob 36. vers 26. Psalm 90. vers 2. ende 93. vers 2. ende 102. versen 13, 27, 28. Prov. 8.22, 24, 25, 26, etc. Iesa. 40.28. ende 41.4. ende 43. vers 13. ende 44.6. ende 48.12. Dan. 7.13, 22. Hab. 1.12. over al tegenwoordigh met sijn wesen ende voorsienigheyt, siet Psalm 139. Ierem. 23.23, 24. Doch met sijne genadige tegenwoordigheyt is hy bysonderlick by den sijnen, siet Levit. 26.12. Psalm 23. vers 4. ende 31.21. ende 34.19. ende 124.1, etc. ende 125.2. Iesa. 43.5. Ierem. 1.8, 19. ende 15.20. ende 20.11. ende 30.10, 11. ende 42.11. ende 46.28. Thren. 3.57. Ezech. 34.20. Zeph. 3.14, 15, 17. Hagg. 1. vers 13. ende 2.5. Zachar. 2. versen 5, 10. ende 10.5. Godt is onveranderlick, Psalm 102.27, 28. Malach. 3.6. Heyligh, ende genoemt, de Heylige Israëls, siet Levit. 11.44. ende 19.2. Iosu. 24.19. 1.Sam. 2.2. ende 6.20. 2.Reg. 19.22. Psalm 60.8. ende 71.22. ende 77. vers 14. ende 78.41. ende 89.19, 36. ende 97.12. ende 98.1. ende 99.3, 5, 9. ende 103.1. ende 106.47. ende 108.8. ende 111. vers 9. ende 145.21. Iesa. 1.4. ende 5. vers 24. ende 6.3. ende 10.17, 20. ende 57. vers 15. Ier. 50.29. ende 51.5. Hos. 11.9. Hab. 3.3. Almachtigh, Genes. cap. 1. ende 17.1. ende c. 21. vers 2. Exod. 4.3, 4. Num. 11.21, etc. Deut. 10.17. ende 32.39. Iosu. 4.24. Iudic. 5.4, 5. 1.Sam. 1.17, 20. ende 2. versen 6, 7, 8. 1.Reg. 18.42, 43, 44. 2.Reg. 7.2. 2.Chron. 36.23. Iob 5.9, etc. ende 9.4, etc. ende 23.13. Psalm 24.8, 10. ende 33.6, 7. ende 91.1. ende 115.3. ende 135. vers 6. ende 147.5. ende 150.2. Ierem. 32.17. Zachar. 8.6. Groot, ende heerlick, vol van eere, heerlickheyt ende majesteyt, op het hooghste te loven ende te prijsen, Deut. 7.21. Psalm 95.3. ende 96.3, 4. ende 99.2, 3. ende 135.5. ende 145.2, 3. ende 147.5. Ierem. 32.19. Ezech. 38.23. Ioël 2.20, 21. Mal. 1.14. item, siet Exod. 7.5. ende 9. versen 14, 16. ende 10.1, 2. ende 11.9. ende 14.4, 17. ende 15.1, 11. ende 18.10, 11. ende cap. 19. versen 16, 18. ende 33.19, etc. 2.Sam. 7. versen 23, 26. ende 22.4. 1.Reg. 8. vers 60. 2.Reg. 19.19. 1.Chron. 23.30. ende 29. vers 11. 2.Chron. 5.13. Iob 37. vers 22. Psalm 8.2, 10. ende 29.1, 2. ende 59.17. ende 66.1, 8. ende 67.4, 6. ende 68.5, 33, 35. ende 70.5. ende 71.6, 8, 15, 22, 23. ende 72. versen 18, 19. ende 79.13. ende 83.17, 19. ende 86.12, 15. ende 89.2, 6. ende 92.2, 3. ende 96.2, etc. ende 97. versen 6, 9. ende 98. versen 1, 2, 4, etc. ende 99.2, 3, 5, 9. ende 100. versen 4, 5. ende 102.16. ende 103. vers 1, etc. item, vers 20, etc. ende 104.31, 33. ende 105. vers 1. ende 106.1, 2. 48. ende 107.1, 8, 31, 32. ende 108.2, etc. ende 109.30. ende 111.1, etc. ende 113.1, etc. ende 115. versen 1, 17, 18. ende 117.1, 2. ende 118. vers 1, etc. item versen 15, 16, 28, 29. ende 119.164, 171, 175. ende 134.1. ende 135. versen 1, 13, 19, 20. ende 135.13. ende 136.1, etc. ende 138. versen 1, 2, 4, 5. ende 140.14. ende 145.1, etc. ende 146.2. ende 147.1, etc. ende 148.1, etc. ende 149.1, etc. ende 150.1, etc. Proverb. cap. 16. vers 4. Iesa. 6. vers 3. ende cap. 12. ende 24.15, 23. ende 25.1, etc. ende 38. versen 19, 20. ende 42. vers 8. ende 43.20, 21. ende 45.6. ende 48.11. ende 49.5, 26. ende 55.5. ende 63.7. ende 66.5. Ier 13. vers 16. Ezech. 3.12. ende 36.22, 23. ende cap. 39. versen 7, 21, 27, 28. ende 43. vers 2. Dan. 4.34, etc. ende 9.4. Hose. 14. vers 3. Ioël 2.27. ende 3.17. Habak. 3.3, etc. Mal. 1.5. siet oock Eere Godes, Majesteyt Godes. Kan van niemant beschadight worden, Iob 35.6. Is een yverigh Godt, Exod. 20. vers 5. ende 34.14. Deut. 29.20. ende 32. versen 16, 21. 1.Reg. 14.22. 2.Reg. 19.30, 31. Psalm 78.58. ende 79.5. Iesa. 9. vers 6. ende 26.11. ende 42.13. ende 59. vers 17. ende 63.15. Ezech. 5.13. ende 8.3, 5. ende 16.38, 42. ende 23.25. ende 36.5, 6. ende 38.19. ende 39.25. Ioël 2. vers 18. Zeph. 1.18. ende 3.8. Zachar. 1. vers 14. ende 8.2. Is alwetende, Genes. 4.9, 10. ende 11.5. ende 18.21. Exod. 3.19, 20, 21, 22. ende cap. 4. vers 14. 1.Sam. 2.3. ende 16.7. 1.Reg. 8.39. ende 14.5. 1.Chron. 28.9. ende 29.17. 2.Chron. 16.9. Iob 11.11. ende 21.22. ende 28.24 ende 31. vers 4. ende 34.21. Psalm 7.10. ende 38. vers 10. ende 44.22. ende 69.6. ende 94.7, 8, 9, 11. ende 139.1, 2, 3, 4, 15. Prov. 5.21. ende cap. 24. vers 12. Ier. 18.23. ende 23.24. ende 32.19. Dan. 2.22. ende 11.2, etc. Hose. 5.3. ende 7.2. Zach. 9.1. Wijs, siet Wijsheyt Godes. Godt is goet, goedigh, goedertieren, goetdadigh ofte weldadigh, siet 2.Sam. 22.26. Psalm 18.26. ende 36. versen 6, 8, 9, 10, 11. ende 42. vers 9. ende 44.4, 27. ende 48.10. ende 51. vers 3. ende 52.10. ende 57.4, 11. ende 61. vers 8. ende 62.13. ende 63.4. ende 68. vers 11. ende 69.17. ende 73.1. ende 77.9. ende 85. vers 8. ende 86. versen 5, 13, 15. ende 89. versen 3, 15, 25, 29, 34, 50. ende 90. vers 14. ende 92. versen 2, 3. ende 98.3. ende 100.5. ende 103.3, 4, 8, 11, 17. ende 106.1, 45. ende 107.1 ende 108. versen 4, 5. ende 115. vers 1. ende 116. vers 7. ende 117. versen 1, 2. ende 118.1, etc. ende 119. versen 64, 68, 76, 88, 124, 149. ende 125.4. ende 126. versen 1, 3. ende 130.7. ende 136.1, etc. ende 138.2, 8. ende 143.8, 12. ende 144. vers 2. ende 145. versen 7, 17. ende 147.11. Proverb. 3.1, 3. Iesa. 63.7, 8. Ierem. 31.3. ende cap. 32. versen 18, 40, 41, 42. Thren. 3. versen 22, 32. Ezech. 36.11. Hose. 2.18. Mich. 7.18, 20. Nahum 1.7. Siet oock weldaden Godes. Is waerachtigh, ende getrouw, siet Waerheyt, ofte, Waerachtigheyt Godes, Trouwe Godes. Is genadigh, siet Genade Godes. Is barmhertigh, siet Barmhertigheyt Godes. Is gerecht, ofte, rechtveerdigh, siet Gerechtigheyt Godes, Gerichten Godes. Is lanckmoedigh, siet lanckmoedigheyt Godes. Is oock Schricklick, Verschricklick, siet [kolom 3] Deut. 7.21. ende 10.17. 1.Chron. 16.25. Neh. 1.5. ende 4.14. ende 9.32. Iob 25.2. ende 37.22. ende 41.1. Psalm 50.3. ende 66. versen 3, 5. ende 68.36. ende 76.8, 12, 13. ende 89.8. Nahum 1.3, 4, 5, 6. Godt is volkomelick saligh in hemselven, Iob 22.3. ende cap. 35. vers 7. ende 41.2. Psalm 16.2, etc. Is vry, vrywilligh, vrymachtigh, doende in alles na sijnen Godtlicken wille, welgevallen, ende eeuwigen raet, zijnde niemant verplicht, siet Genes. 17.21. ende 25. vers 23. Iosu. 1.3, 4. ende 10.42. 1.Sam. 2.6, 7, 8. ende 10.11, 12, 13. ende 16.11, 12, 13, 14. 2.Sam. 15.26. 1.Reg. cap. 20. versen 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42. 2.Reg. 2. versen 1, 11. Iob 9.15, etc. ende 23.13. ende 35. vers 7. ende 41.2. Iesa. 44.28. Dan. 4.35, etc. Siet oock wille, welgevallen, raetslagh Godes. Godt is Heere, Heerscher, ofte Regent over alles, Iosu. 3.11. 1.Chron. 29.11, 12. 2.Chron. 20.6. Psalm 59.14. ende 66.7. ende 72.8. ende 110.2. ende 136. vers 3. Iesa. 1.3. ende 9.5, 6. Dan. 7. vers 14. Malach. 1.6. ende 3.1. Siet Scheppinge. Beschrijvingen Godes van sijne eygenschappen, siet Exod. 20.1. ende c. 34. versen 6, 7. Psalm 146.6, etc. Iesa. 57.15. Ierem. 32. versen 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23. Dan. cap. 4. versen 34, 35. ende 6.27, 28. ende 9. vers 4. Nah. 1.2, etc. Hab. 3.3, etc. Zach. 12.1. Exempelen van Godts menigerleije verschijningen, ende aenspraken, siet Genes. cap. 2. versen 16, 17, 22. ende 3.8, etc. ende 4.9, etc. ende 6.13, etc. ende 7.1, etc. ende 8.15, etc. ende 9.1, etc. ende 12.1, etc. ende vers 7, etc. ende 13.14, etc. ende 15.1, etc. ende vers 7, etc. ende 17.1, etc. ende cap. 18. ende 20.3, etc. ende 21.12. ende 22.1, etc. ende vers 11, etc. ende 25.23. ende 26.1, etc. ende vers 23, etc. ende 28.10, etc. ende 31.11, etc. ende 32. vers 24, etc. ende 35. vers 1. ende vers 9, etc. ende 46.1, etc. Exod. cap. 3. ende 4.24. ende vers 27. ende 6.1, etc. ende vers 10, etc. ende cap. 7. vers 1, etc. ende vers 14, etc. ende c. 8. vers 1, etc. ende vers 16. ende vers 20, etc. ende 9.1, etc. ende vers 8, etc. ende vers 13, etc. ende cap. 10. vers 1, etc. ende 12. vers 1, etc. ende vers 43, etc. ende 13. vers 1, etc. ende 14. vers 1, etc. ende vers 15, etc. ende 16.4, etc. ende 17.5, 6. ende vers 14. ende 19.1, etc. ende vers 18, etc. ende 20.20, 21, etc. ende Capp. 21. 22. 23. ende 24. versen 9, 10, 11. ende 34.5, etc. Iosu. 1.1. ende 7. vers 10. ende 8.1. ende 13.1. ende cap. 20. vers 1. Iudic. 6.11. ende 7.2, 9. 1.Sam. 3.4, etc. ende 8.7, 22. ende 15.10. ende 16. vers 1. 2.Sam. 7.4. ende 12.1. ende 24. vers 11. 1.Reg. 3.5. ende 9.2. ende cap. 12. vers 22. ende 16.1. ende 17.2, 8. ende 18. vers 1. ende 21.17. Iesa. 6.1. ende cap. 7. vers 3. ende 8.1. ende 38.4. Ierem. 1.4, 11. ende 2.1. ende 3.6. ende 7.1. ende 11. versen 1, 9. ende 14.1. ende 15.1. ende cap. 16. vers 1. ende 18.1. ende 19. vers 1. ende 21.1. ende 22.1. ende 24.1. ende 25. vers 1. ende 26.1. ende 27.1. ende 28.12. ende 30.1. ende 32.1, 26. ende 33. vers 1. ende 34.1, 8. ende 36.1, 27. ende 37.6. ende 40.1. ende 42.7. ende 43.8. ende 44.1. ende 45.1. ende 46.1, 13. ende 47. vers 1. ende 49.34. ende 50.1. Ezech. 1. vers 1. ende 6.1. ende 7.1. ende 8.1. ende cap. 12. versen 1, 17, 21. ende 13.1. ende 14. vers 2. ende 15.1. ende 16.1. ende 17.1. ende 18. vers 1. ende 20.2. ende 21.1, 18. ende 22. versen 1, 17, 23. ende 23.1, 36. ende 24.1, 15. ende 25.1. ende 26.1. ende 27.1. ende 28. versen 1, 11, 20. ende 29.1, 17. ende 30.1, 20. ende 31.1. ende 32.1. ende 33.1, 23. ende cap. 34. vers 1. ende 35.1. ende 36. vers 16. ende 37.1, 15. ende 38.1. ende 40.1. Dan. cap. 7. vers 9. Hose. 1.2. ende 3.1. Ioël 1.1. Amos. 7.1. ende 8.1. ende 9.1. Obadja vers 1. Ione 1.1. ende 3.1. ende 4. vers 9. Mich. 1.1. Habak. 1.1. Zephan. 1. vers 1. Hagg. 1.1. ende 2.1, 11. Zach. 1. vers 1. ende 7.1. ende 8.1. ende 11.15. Namen ende tijtelen Godes. HEERE, Hebr. Jehovah, ende Jah, siet Genes. 2.4. Levit. 24.11. Deut. 28.58. 2.Sam 6.2. Psalm 68. vers 5. Iesai. cap. 42. vers 8, etc. ICK SAL ZIJN DIE ICK ZIJN SAL, item, ICK SAL ZIJN, Exod. cap. 3. versen13, 14. wort oock genaemt Godt, Hebr. Elohim, ende El, siet Genes. cap. 1. Iosu. 24.19. 2.Sam. 7.23. item, Genes. cap. 14. versen 18, 19, 20, 22. ende 17.1. ende cap. 31. vers 13, etc. Heere, Hebr. Adonai, Genes. 14.2. Psalm 2.4, etc. De Alderhooghste, Genes. 14.19, 20, 22. 2.Sam. 22. vers 14. Psalm 73.11. ende 77.11. ende 78. vers 17. Iesai. 14.14. Dan. 4.17, 24, 34. Hose. 7.16. Godt Abrahams, Isaacs, ende Jacobs, Exod. 3.6, 15, 16. ende 4.5, etc. Godt der Hebreen, Exod. 3.18. ende 5.3. Godt Israëls, 1.Reg. 8.23. Iesai. 24.15. ende 45. versen 3, 15, etc. De heylige Israëls, siet boven onder den tijtel Godt. Item, Godt des hemels ende der aerde, Gen. cap. 24. vers 3, etc. Godt des hemels, Nehem. 1. vers 4. ende 2.4, 20. Psalm 136.26. Dan. 2.18. de Machtige, Iesai. 10. vers 34. De Machtige Jacobs, Genes. 49.24. De Machtige Israëls, Iesai. 1.24. HEERE der heyrscharen, Psalm 24.10. ende 46. versen 8, 12. ende 84.4, 13. ende 89.9. Iesai. cap. 1. versen 9, 24, etc. Amos 9. vers 5. HEERE Godt der heyrscharen, ende Godt der heyrscharen, Psalm 80.5, 15, 20 ende 84.9. Amos cap. 3. vers 13. ende cap. 4. vers 13. ende 5. versen 14, 15, 16, 27. ende cap. 6. versen 8, 14. De Godt Jacobs, Psalm 20. vers 2. ende 46. versen 8, 12. ende 75.10. Iesai. 2. vers 3. Mich. 4.2, etc. De hooge ende verhevene, Iesai. 57.15. Mich. 6.6. De groote Godt, Dan. 2. vers 45. De eere der kinderen Israëls, Psalm 106.20. Ierem. 2.11. Godt der goden, ende Heere der heeren, Deut. 10.17. Psalm 136. vers 2. Dan. cap. 2. vers 47. ende c. 11. vers 36. Vorst des hemelschen heyrs, dat is, der Kercke, Dan. 8.11. Heere ende Godt der gantscher aerde, Iesai. 54. vers 5. Micha 4.13, etc. Godt der hoogheyt, dat is, hooge Godt, Mich. cap. 6. vers 6. Godt is wel, als Schepper ende Onderhouder aller schepselen, ende volgens aller menschen Godt, maer ten aensien van sijn genaden-verbont, wort hy genoemt, in het bysonder, een Godt van sijn volck, ende sijne dienstknechten, selfs oock, onses Heeren Christi, siet Genes. 9.26. ende 17.7, 8. ende cap. 24. [kolom 4] versen 12, 27, 42. ende 26.24. ende 28.13. ende 31.5, 29, 42. ende 32.9. ende 33.20. ende 43.23. ende 49. vers 25. Exod. cap. 3. versen 6, 15, 16, 18. ende 4.5. ende 5.1, 3. ende 6.6. ende 7.16. ende 9.1. ende 10. versen 3, 7, 8, 9. etc. Psalm 144.15. Iesai. cap. 40. vers 10. ende 55.5. Ierem. 24.7. ende 30.22. ende 31.1, 33. ende 32.38. Ezech. 11.20. ende 34.24. ende 37.27. Hose. 2.22. Ioël 2.17. Mijn Godt, onse Godt, alsoo spreeckt een yeder geloovige, ende de gantsche Kercke tot, ende, van Godt, siet Exod. 15. vers 2. Deut. 1.6, 19, 25, 41. ende 2.29, 33, 36, 37. Iosu. 22. versen 19, 29. ende 24.18, 24. 2.Sam. 10.12. ende 22. versen 7, 22, 30. 1.Reg. 8.28. Psalm 3.8. ende 5.3. ende 7.2, 4. ende 13.4. ende 22. versen 2, 3, 11. ende 25. vers 2. ende 30. vers 13. ende 31. vers 15. ende 35.23, 24. ende 40. versen 6, 9, 18. ende 42.7. ende 43. versen 4, 5. ende 50.3. ende 59.2. ende 63.2. ende cap. 68. vers 25. ende 69.4. ende 71.4, 12. ende 83. vers 14. ende 84. vers 4. ende 91.2. ende 104.1, 33. ende 118.28. ende 119. vers 115. ende 140. vers 7. ende 143. vers 10. ende 145. vers 1. Iesai. 25.9. Dan. 6.23. Hose. 2.22. Zach. 13.9. Het woort, Godt, (gelijck ook het woort HEERE, kan genomen worden, Genes. cap. 13. vers 10.) wort somtijts by gevoeght tot vergrootinge eener sake, siet Genes. 30. vers 8. 1.Chron. 12.22. Psalm 36. vers 7. ende 88.16. ende 80.11. Ione 3.3. Engelen, item, Magistraten, Richters, ende Regenten worden somtijts genoemt Goden, Hebr. Elohim, siet Exod. cap. 21. vers 6. ende 22.8, 28. Psalm 8. vers 6. ende 50.1. ende 82.1, 6. ende 95.3. ende 97.7, 9. ende 138.1. Maniere van spreken, by gelijckenisse, siet Exod. 4.16. ende 7.1. Goden der Heydenen, verdichtte Goden, andere Goden, vreemde Goden, siet den tijtel Afgoden, Afgoderije.

Godtloosheyt, godtloose, aerdt ende eygenschap, wercken, uytkomst, eynde, etc. der godtloosen, siet Genes. 6.11, 12, 13. ende 13.13. ende 18.23, etc. ende 20.11. ende 38. vers 7. Exod. 5.2. 1.Sam. 2.9, 12. ende 10.27. ende 15.23, 26. ende 28.7, 8. 2.Sam. 23. versen 6, 7. 1.Reg. 16.25, 30. ende 21.25, 26. 2.Reg. 3. versen 13, 14. ende 16.3, 10, 15, etc. ende 19.10, 22. 2.Chron. 19.2. ende 21 cap. 21. versen 13, 18, 19, 20. ende 25.7, 8. ende 30.10. ende 32.15. Iob 8.11, 13, 22. ende 11.20. ende cap. 15. versen 20, 25, 26, 30. ende 20.5 ende 21.14, 16. ende 22.18. ende 24.2, etc. ende 27.13. ende 34.26, 27. ende cap. 36. vers 6. Psalm 5.5, 6. ende 10. versen 4, 11, 13, 15. ende 11.5. ende 14.1. ende 16.4. ende 17.8, 9. ende 26.5, 9, 10. ende 28.3. ende 32. vers 10 ende 36. vers 2. ende 37.12, 16, 17, 21, 32, 33, 35, 36. ende 54.5. ende 58.4. ende 59. vers 3. ende 86. vers 14. ende 94.3, 4. ende 101.4, 7, 8. ende 104. vers 35. ende 119.53, 119. Prov. 1.10, etc. ende 3.33. ende 4.14, 16, 19. ende 5.22. ende 10.30 ende 15.9, 29. Iesai. 5.18, 19. ende 22.15. ende 31.2. ende 66. versen 3, 4. Dan. 11.37. ende 12.10. Malach. 2.17. Siet oock Belial, Onheyligh, Ongerechtigheyt, etc.

Godtsaligheyt, Godtvruchtigheyt, Godtsalige, Godtvruchtige. Exempelen ende leeringen van de ware Godtvruchtigheyt ofte Godtsaligheyt, ende den aerdt, toevallen, ende gelucksaligen staet der Godtsaligen, etc. siet Gen. cap. 5. versen 22, 24. ende 6.9. ende 12.8. ende 13. versen 4, 18 ende 17.1. ende 18. versen 19, 26, etc. ende 24. versen 12, 26, 27, 52, ende 63. ende 26. vers 25. ende 28.17, etc. item, vers 20, etc. ende 33.20. ende cap. 35. versen 2, 3, 4, 14, 15. ende 39.9. ende cap. 45. vers 5. etc. ende 46.1. ende 50. versen 19, 20. 1.Reg. 18.3, 4, 12. 2.Reg.2. versen 3, 14. ende 4.1, etc. ende 5.2, 3. ende versen 8,18. item cap. 11. versen 17, 18, 19. ende 22.2, etc. 1.Chron. 28.9. 2.Chron. 17.3, etc. ende c. 18. vers 4, etc. ende 19.6, 7. Psalm 16.8. ende 31.20. ende 33.18, 19. ende 73.25, 28. ende 86.11. ende 111.10. ende 112.1, etc. ende 115.13. ende 116.6. ende 119.1, 2. ende 128.1, etc. ende 147.11. Prov. 1.7. ende 3.7, 8. ende 8.34, etc. ende 9. vers 10. ende 14.26, 27. ende 15.16, 33. ende 19.23. ende 22.4. ende 23.17, 18. ende 24. vers 21. Eccles. 8. vers 12. ende 9.2. ende 12.13. Iesa. 33.6. Ierem. 32.39, 40. Siet oock Gerechtigheyt, Heyligheyt, Vreese des Heeren, met Godt, ende voor sijn aengesichte wandelen, wandelen in des Heeren wegen, etc.

Godtsdienst, Religie. Van den waren ende rechten Godtsdienst, aenstellinge, oeffeninge, voorderinge, ende beletselen des selven. item, van valschen ende gemenghden Godtsdienst, ende reformatie des Godtdiensts, siet onder anderen de volgende plaetsen, Genes. 4.26. ende 21.33. ende 35.2, etc. Exod. 23.25. ende 32.20. ende 34.13. Iosu. 24.19, 23, 24. 1.Sam. 7.3, 4. 1.Reg. 18.21. 2.Reg. 5.17, etc. ende 11.18. ende 12.3. ende 14.3, 4. ende cap. 15. versen 4, 35. ende 16.10, etc. ende 17. versen 25, 33. ende 18.4. ende 23. vers 1, etc. 2.Chron. 13.8, etc. ende 14.2, etc. ende 15. versen 3, 5, 6, 7, 16. ende 17.7. ende 19. vers 4. ende 20.32, 33. ende 29. vers 3, etc. item versen 16, 36. ende 30.14. ende 31.1. ende 32. vers 12. ende 33. versen 15, 16, 17. ende 34. vers 33. Ezra 1.4, 6. ende 3.3. ende 4. vers 1, etc. ende 5.11. ende 6.8, etc. ende 7.11, 15, 22. Neh. 10.32. Psalm 74.4, etc. Prov. 3.9, 10. ende 14.12. Iesai. 1.13, etc. ende 2.2, 3. ende 17.10, 11. ende 41.5. ende 45. vers 19. ende 66.23. Ierem. 2.11. ende 7.9, 10. Ezech. 20.31. Dan. 3.1, etc. ende 6.6. ende 8.11. Amos 4.4, 5. Mich. 4.1, 2, 5. ende 6.6, 7, 8. Hagg. 1.6, 9. ende 2.16, etc. Zachar. 8.9, etc. item, vers 21, etc. ende 14. versen 16, 17. Mal. 1.6, etc. ende 3.14, etc. Siet oock de tijtelen, Afgoderije, Godtsaligheyt, Vreese Godes, Huychelije, Offeren, Godt dienen, onder den tijtel Dienen, etc.

Godtslasteringe, smaet ende terginge Godes, siet exempelen, ende leeringen, Levit. 5. vers 1. ende cap. 24. vers 10, etc. Deut. 9. vers 28. 2.Reg. cap. 19. versen 4, 22. (Iesai. 36.20.) Psalm 73.9. ende 74.10, 22, 23. ende 79. vers 12. Iesai. 1.4. ende 52.5. Ezech. 20. vers 27. ende 35.13. Dan. 3. versen 15, 29. ende 7.25. Malach. 2.17. ende 3.14, 15. Siet oock, Godt smaden, tergen, tot toorn verwecken, item, Naem Godes.

[fol. (††2)r]

Goet, goetheyt, goedigheyt, goedertierenheyt, goetdadigheyt der menschen. Siet exempelen ende leeringen, Genes. 14.18. ende 45.21. ende 46.31, etc. ende 47.11, 12. Exod. 1. vers 17. ende 23.4, 5. Deuter. 22.1, etc. Ruth 1.8. ende cap. 2. 2.Sam. 9. vers 7. ende 17.27, etc. 1.Reg. 18.4. ende 20. vers 31. 2.Reg. 6. vers 22. 2.Chron. 28.15. Ezra 1.4. Nehem. 5.10, etc. Iob c. 29. vers 12, etc. ende 31.16, etc. Psalm 112. vers 5. Prov. 3.27, 28. ende 11.24, 25. ende 16.6. ende 19.17. ende 20.6, 28. ende 21.26. ende 22.9. ende 25. vers 21. Hose. c. 6. vers 6. ende 10.12. ende 12.7. Micha 6.8. Siet oock arme, barmhertigheyt, liefde, weldaden, etc. Goetheyt Godes, siet Godt.

Goet, have, aerdtsche ofte tijdelicke goederen. Exempelen van rijcke lieden, siet onder den tijtel, rijckdom. Verscheyden leeringen van den oorspronck, besittinge, gebruyck, misbruyck, ende toevallen der goederen, siet Genes. 39.5. Deut. 28.11. 1.Chron. 4.10. ende 29.14, 16, 28. Iob 1.1, 2, 3. ende 15. versen 19, 27, 29. ende cap. 20. ende 27.19. ende 31.25. ende 36.19. ende 42.12. Psalm 10.3, 5, 6. ende 37.16, 17. ende 39. vers 7. ende 49.7, 11, 13. ende 52. vers 9. ende 62.11. ende 73.12. ende 81. vers 11. ende 103.5. ende 107.36, 37, 38. ende 112. versen 1, 3. ende 119.14. ende 144.13, 14. Prov. 1.13, 14. ende 3.9, 16. ende cap. 8. versen 18, 20, 21. ende 10.4, 15, 22. ende 11. versen 4, 24, 28. ende 12.27. ende cap. 13. versen 7, 8, 11, 22, 23. ende 14.20, 24. ende 15. versen 16, 17. ende 16.8. ende 18.11, 23. ende 19.4, 14, 22. ende 20.21. ende 21.6. ende 22.2. ende 23.4, 5. ende 24. vers 4. ende 27.24. ende 28.11. ende 30.8, 9. Eccles. 2.24, 26. ende 3.12. ende cap. 5. versen 10, 11, 12, 13, etc. ende 7. versen 11, 12. ende 9.11. Iesa. 10. vers 14. ende 61.6. Ierem. 8.10. ende 15.13. ende 20.5. Hose. 2. versen 4, 7, 8, 11. Ioël 2.19, 24, etc. Nah. 2.8, etc. Zephan. 1.18. Hagg. 2. vers 16, etc. Zach. 14.14. siet wijders rijckdom. Kerckelicke goederen, siet Genes. 47. vers 22. Levit. 5.15, 16. 2.Chron. 31.11, etc. Ezech. 48.14. Beroovinge van goederen. Siet exempelen, Genes. 14.11, 12. ende 21.25. ende 34. vers 27, etc. Exod. 12.35, 36. Num. 31.12. 1.Sam. 30. vers 1, etc. 1.Reg. 12.16, etc. ende 14.26. Iob 1.14, etc. siet wijders rooven. Maniere van spreken by gelijckenisse, siet Ierem. 31.12. Goet ofte quaet met yemant spreken, siet Genes. 31.24, 29. Goet ende quaet, siet Deut. 1.39. Iesa. 5. vers 20. ende 7.15, 16. Amos 5.14, 15. Micha 6.8. Goet ofte quaet doen, siet Iesa. 41. vers 23. Ierem. 10.5. Zephan. 1.12. Goet doen, dat is, goede wercken doen, siet Iesa. 1.17. Ierem. 13.23. Siet Godtsdienst, Godtsaligheyt. Sijne wegen goet maken, siet bekeeren. Goetduncken des menschen, siet Deut. 29.19. Psalm 81.13. Ierem. 3.17. ende 7.24. ende 9.14, 15. ende 11.8. ende 13.10. ende 16.12. ende 18.12. Goede meyninge, menschelicke ende vleeschlicke insichten, sonder of tegen Godts bevel, siet Gen. 16.2, etc. ende 19.8, 31. Deut. 1. versen 41, 42, 43, 44. Iud. 8.27. 1.Sam. 15. versen 15, 20, 21. 1.Reg. 12.28, etc.

Gog, vyant van Godt ende sijn volck, siet Ezech. cap. 38.

Golan, een vrystadt in den stam Manasse, in Basan, Deut. 4.43. Iosu. 20.8.

Goliath, een Philistijn, reuse, ende kampvechter, die Israël beschimpte, tegen David streedt, ende van hem overwonnen ende gedoot wiert, siet 1.Sam. cap. 17. Sijn broeder Lachmi, is gedoot van eenen der helden Davids, 1.Chron. 20.5.

Gomer, een sone Iaphets, Genes. 10.2. Sijne nakomelingen, oock Gomer genoemt, worden vermelt, Ezech. 38.6.

Gomer, de naem van een wijf, in een Prophetisch gesichte van den propheet Hosea getrouwt, Hose. 1.3.

Gomer, een sekere mate, het tiende deel van een Epha, Exod. 16.33, 36. onderscheyden van een Homer, ofte, Chomer.

Gomorra, een van de steden, die Godt door vyer ende swevel van den hemel heeft omgekeert, siet Genes. 13.10. ende 14.1, 2. ende 19. versen 24, 25. Deut. 32.32. Iesa. 1.9, 10. ende 13.19. Ierem. 23.14. ende 49.18. ende 50.40. Zephan. 2.9.

Gordel, Van kostelicke gordelen, siet Exod. 39. vers 29. 1.Sam. 18.4. 2.Sam. 18.11. Prov. 31.24. Iesa. 3. vers 24. ende 22.21. Ezech. 23.14, 15. Dan. 10.5. Linnen gordel, siet Ierem. 13.1, etc. Lederen gordel, 2.Reg. 1.8. Krijghs-gordel, 2.Reg. 3. vers 21. Iesa. 5.24.

Gorden, aengorden, omgorden. Siet exempelen van menigerley aengorden, omgorden, Exod. cap. 12. vers 11. Levit. 8.7. ende 16.4. Iudic. 3.16. 1.Sam. 2.18. ende 17.39. ende 25.13. 2.Sam. 3.31. ende 6.14. ende 20.8. ende 21.16. 1.Reg. 20.11, 32. 2.Reg. 4.29. ende 9.1. Iesa. c. 8. vers 9. Ioël 1.13. Manieren van spreken by gelijckenisse, siet Iob 12.18, 21. ende 38.3. ende 40.2. Psalm 18.33. ende 30.12. ende 45. vers 4. ende 65.7, 13. ende 93.1. ende 109.18, 19. Cant. 7.1. Iesa. 11.5. ende 23.10. ende 45.5. ende 50. vers 11. Ierem. 13.10, 11. Ezech. 16.10.

Gosen, een contreije in Egypten, daer Ioseph sijnen vader Iacob, ende sijne broederen, hare wooninge bestelde, siet Genes. 45. vers 10. ende 46.28, 29. ende 47.1, 4, 27. Exod. 9. vers 26. Een ander Gosen, een stadt ende lantstreke in Canaan, van Iosua ingenomen, siet Ios. 10.41. ende 11.16. ende 15. vers 51.

Gout, gouden, gulden. Allerley verhael, leeringen, ende gelijckenissen van gout, gouden cieraet, tuych, gereetschap, vaten, etc. Siet in de volgende plaetsen, Gen. 2.11, 12. ende 13.2. ende 24.22, 35, 53. ende 41.42. Erod. 3.22. ende 12.35, 36. ende cap. 25. versen 28, 36, 39. ende 32.3, 24. ende 38.24. Num. 31.22, 23, 50, etc. item vers 54. Deut. 7. vers 25. ende 17.17. Iosu. 6.19. ende 7. vers 21. ende 22.8. Iudic. 8. versen 24, 26, 27. 1.Sam. 6.4. 2.Sam. 1.24. ende cap. 8. versen 7, 10, 11. ende 12.30. 1.Reg. 6.20. [kolom 2] ende 7.48, etc. item vers 51. ende cap. 9. versen 11, 14, 28. ende 10.2, 10, 11, 14, 16, etc. item vers 22. ende 12.28. ende 14.25, 26. ende 20.3. ende 22.49. 2.Reg. 5. vers 5. ende 14.14. ende 16.8. ende 18.14, 16. ende 20.13. ende 23.33. ende 25. vers 15. 1.Chron. 22.14. ende 29.2, etc. 2.Chron. 3. versen 5, 6, 8, etc. ende 8.18. ende 9. vers 13. ende 32.27. Ezra 1.4, 6, 9. ende 2.69. ende 7.15. ende 8.25, 26. Neh. 7.70, 71, 72. Esth. 1.6, 7. Iob 22.23, etc. ende 28. versen 1, 6, 15. ende 31.24. ende 42. vers 11. Psalm 19.11. ende 21.4. ende 45.10, 14. ende 68.14. ende 72.15. ende 119.72, 127. Prov. 3.14. ende 8.19, 20. ende 16.16. ende 17.3. ende 20.15. Cant. 1. vers 11. ende 3.10. ende 5.15. Ies. 2.7. ende 13. versen 12, 17. ende 14.4. ende 46.6. ende 60. versen 6, 9, 17. Ierem. 10.9. Thren. 4.1, 2. Ezech. 7. vers 19. ende 16.13. ende 27.22. ende 28.4, 13. Dan. 2.32, 38. ende 10.5. Hose. 2.7. Ioël 3.5. Nah. 2.9. Zeph. 1. vers 18. Hagg. 2.9. Zach. 4.2, 12. ende 6. vers 11. ende 9.3. ende 13.9. ende 14.14.

Gracht, siet groeve.

Graeuw, graeuwigheyt, grijsigheyt, graeuwe hayren, ouderdom, siet Genes. 15. vers 15. ende 25.8. ende 42.38. ende 44. vers 29. Levit. 19.32. Iudic. 8.32. 1.Reg. 2.6, 9. 1.Chron. 29.28. Prov. 16.31. ende 20. vers 29. Gelijckenissen, ende figuerlicke reden, siet Iob 41.23. Hose. 7.9. siet wijders ouderdom.

Graf. Verscheydene namen des grafs, siet Iob cap. 10. versen 21, 22. ende 30.23. Psalm 88. versen 12, 13. ende 94.7. Prov. 7. vers 27. Eccles. 12.5. Allerley verhael, toeval, leeringen, ende gelijckenissen van het graf, (het Hebreeusch woort wort somtijts oock helle overgeset) siet Genes. 35.20. ende 47.30. ende 49.29. ende 50.5, 13. Exod. 14.11. Num. 11.34. ende 19.16. Deuter. 34.6. 2.Reg. 23.16, 17, 18. 2.Chron. 16.14. Iob 17.13, 14, 15. Psalm 5.10. ende 6.6. ende 16.10. ende 30.4. ende 88.4, 6, 12. ende 89.49. ende 139.8. ende 141. vers 7. Prov. 1.12. ende 5.5. ende 7.27. ende 9. vers 18. ende 15. vers 11. ende 30.15, 16. Eccl. 6.3. ende 8.10. ende 9.10. Cant. 8. vers 6. Iesa. 5.14. ende 14.9, 11, 15, 19. ende 22.16. ende 38.10, 18. ende 53.9. ende 65.4. Ierem. 5. vers 16. ende 20.17. ende 26. vers 23. Ezech. 32.18, 21, 22, etc. ende 37.12, 13. Hose. 13.14. Ione 2.2. Nah. 1.14. Habak. 2.5. Siet oock begraven, begraeffenisse.

Gram, gramschap, grimmigheyt. Siet den tijtel, toorn.

Granaet-appel, granatenboom, siet Num. 20.5. Deut. 8.8. 1.Sam. 14.2. Ioël 1. vers 12. Hagg. 2.20. Gelijckenissen, ende figuerlicke reden, siet Exod. 28.33. ende cap. 39. versen 24, 25, 26. 1.Reg. 7.18. Cant. 4.3. ende 6.7, 11. ende 7.12. Zeph. 2.14.

Gras. Oorspronck, nuttigheyt, ende toevallen van gras, siet Genes. 1.11, 12, 13. Deut. 11. vers 15. Iob 6. vers 5. ende 38.25, 26, 27. Psalm 104.14. ende 106.20. ende 147.8. Prov. 27.25. Iesa. 15.6. Ierem. 14.5. Dan. 4.15, 25, 32, 33. Mich. 5.6. Gelijckenissen ende figuerlicke reden, van gras, siet Iob 8.11, 12, 13. Psal. 23.1, 2. ende 37.2. ende 90.5. ende 92.8. ende 103. vers 15. ende 129.6, 7. Iesa. 35.7. ende 42.15. ende 44.3, 4. ende 66.14.

Graven, delven, putten, waterputten, kuylen, backen graven, uythouwen, etc. quaet graven, siet Genes. 21.30. ende 26.15, 18, 19, 21, 22, 25. ende 50.5. Exod. 7.24. ende 21. vers 33. Numer. 21.18. Deuter. 6. vers 11. ende 8.9. ende 23.13. 2.Chron. 16.14. Iob 39.24. Psalm 7. vers 16. ende 22.17. ende 57.7. ende 94.13. Proverb. 16.27. ende 26.27. Eccles. 10.8. Iesa. 5. vers 2. ende 37.25. Ierem. 2.13. ende 13.7. ende 18.20, 22. Ezech. 8.8, 9.

Graveeren, graveersel, snijden, siet Exod. 28. versen 9, 11, 21, 36. ende c. 39. versen 6, 14, 30. 1.Reg. 6.29. ende 7.36. 2.Chron. 2.7, 14. ende 3.7. Psalm 74.6. Zach. 3.9.

Grenzen, palen, lantpalen, mercksteenen, siet Deut. 19.14. ende 27.17. 2.Reg. 3.21. Psalm 74.17. ende 104.9. ende 147.14. Proverb. 22.28. ende 23.10. Hose. 5.10. Amos 1.13. Obad. vers 7. siet wijders lantpalen.

Grieckenlant, Griecken, die men houdt afkomstigh te zijn van Iavan, Genes. 10.2. siet Dan. 8. vers 21. ende 10.20. ende 11.2. Ioël 3.6. Zach. 9.13.

Griffie, penne, siet Exod. 32.4. Iob 19.24. Psalm 45.2. Iesa. 8.1. Ierem. 8. vers 8. ende 17.1.

Grijpen, vangen vyantlick, siet Ierem. 34.3. ende 37.13, 14. ende 38.23. ende 52.9. siet den tijtel, gevangenisse.

Grijpen, vatten, aengrijpen, uyt liefde ende by gelijckenisse, siet Iesa. 3. vers 6. ende 4.1. ende 8.11. ende 27.4, 5. ende 41.8, 9, 13. ende 45.1. ende 64.6, 7. Ezech. 8. vers 3. Zach. 8.23.

Groen, groente, siet kruyt. Manieren van spreken by gelijckenisse van groenen, siet Psal. 37. vers 35. ende 92.8, 13, 14, 15. Prov. 11.28. ende 14.11. Cant. 1.16. Iesa. 27. vers 6. ende 66.14. Ezech. 17.24. ende cap. 20. vers 47. Dan. 4.4. Hose. 10.4. ende 14. vers 9.

Groeten. Verscheyden manieren van groeten ende geluckwenschen, met gebeerden, by monde, ofte geschrifte, aen ende van hoogen ende leegen, siet Genes. 29.11, 13. ende 33. vers 4. ende 47.7, 10. Iudic. c. 6. vers 12. Ruth 2.4. 1.Sam. 13.10. ende 15.13. ende 25.5, 6. 2.Sam. 8.10. ende 15.5. ende 20.9. 1.Reg. 1.16, 23. 2.Reg. 4.29. Neh. 2.3. Dan. 2.4. ende 3.9. ende 4.1. ende 5.10. ende 6.7, 12, 26. Siet wijders zegenen, vrede, sich buygen, kussen, etc.

Groeve, kuyl, gracht, putt, back, siet Genes. 37. vers 18, etc. Exod. 21.33. Levit. 11.36. 1.Sam. 13.6. 2.Sam. 23.20. 1.Reg. 18. vers 32. 2.Reg. 3. versen 16, 17. ende 20.20. 2.Chron. 26.10. Psalm 95.4. ende 103. vers 4. Iesa. 22.11. ende 24.17, 18, 22. ende 30.33. ende 38.17. Ierem. 14.3. ende 37.15, 16. ende 38.6. ende 41.7, 9. ende 48.43, 44. Thren. 3.47, 53. Gelijckenissen, siet Psalm 7. vers 16. ende 9.16. ende 35.7. ende 40.3. ende 57.7. ende 86. vers 13. ende 88.7. ende 94.13. ende 119. vers 85. ende 140.11. Prov. 22.14. ende 23. [kolom 3] vers 27. ende 26.27. ende 28.10. Eccles. 10. vers 8. Iesa. 51. versen 1, 2, 14. ende 57.9. Ierem. 18.20, 22. Thren. 3.55. ende 4.20. Ezech. 19.4, 8. ende 28.8. Zach. 9.11. In den kuyl, ofte groeve neder dalen, siet Psalm 28.1. ende 30.4, 10. ende 88.5. ende 143.7. Prov. 1.12. Iesa. 38.18. Ezech. 32.18, etc. Siet oock backen, graf. Gront, grontvesten, siet Ios. 6.26. 1.Reg. 5. vers 17. ende 7.10. ende 16.34. 2.Chron. 3. vers 3. Ezr. 5.16. ende 6.3. Iob 4.18, 19. ende 22.16. Psalm 11. vers 3. ende 82.5. ende 119.152. Prov. 10.25. Iesa. 24.18. ende 28.16. ende 54.11. ende 58. vers 12. Ierem. 50.15. Ezech. 30.4. Mich. 1.6. Habak. 3.13. Hagg. 2.19. Zach. 4.9. Grontvestingh der aerde, siet Iob 38. vers 4. Psalm 24.2. ende 89.12. ende 104.5, 8. Proverb. 3.19. ende 8.29. Iesa. 48.13. ende 51.16. Siet den tijtel, fondament. Gronden der bergen, Ione 2.6. Gront der zee, siet zee.

Gront, leeghte, dal, siet Iudic. 1.19. ende 6. vers 33. ende 7.8, 12. 1.Sam. 6. vers 13. ende 17.2, 19. 2.Sam. 5.18, 22. ende 23. versen 13, 14. 1.Reg. 20.28. Iesa. 24.15. ende 63.14. Siet den tijtel, dal.

Grontsop, droessem, heffe, siet Psalm 75.9. Iesa. 51.17, 22. Ierem. 48.11. Zeph.1. vers 12.

Groot, voortreflick, rijck, machtigh, grootheyt, siet Genes. 24.35. ende 25.23. ende 26. versen 13, 14. Psalm 131.1. Prov. 25.6. Eccles. 2.9. Iesa. 42.21. Ierem. 33.3. Ezech. 31.3, etc. Dan. 4.20, etc. Ion. 3. vers 3. Grooten, dat is, schricklicken dagh des Heeren, siet Ier. 30.7. Ioël 2.11, 31. Malach. 4.5. Groot beelt, Dan. 3.1. groote woorden, Dan. 7.8. Grootheyt des lichaems, ofte, van stature, siet Deut. 3.11. 1.Sam. 9.2. ende 17.4, etc. Grootheyt der sonden, siet sonde. Godts, ende Christi grootheyt, siet onder den tijtel, Godt, Christus.

Grouwel, grouwelick. Het was den Egyptenaren een grouwel, met den Hebreen te eten, Genes. 43.32. Der Israëliten offeranden waren den Egyptenaren een grouwel, Exod. cap. 8. vers 26. Eenige dieren moesten den Israëliten een grouwel zijn, Levit. cap. 11. versen 10, 11, 13, 20, 41, 42. Gebrecklick vee te offeren, was den Heere een grouwel, Deut. 17.1. Hoerengelt ende hondenloon by den Godtsdienst, was een grouwel, Deut. 23.18. Onwetlicke houwelicken, ende vermengingen, zijn een grouwel, Lev. 18. versen 22, 26, 29, 30. Deut. 24.4. Onrecht, valsch gewichte ende mate, een grouwel, Deut. 25.16. Vermenginge van mans ende vrouwen kleedingen, een grouwel, Deut. 22. vers 5. Sich neder buygen voor sonne, mane, sterren, een grouwel, Deut. 17.4. Zeden ende wijsen der Canaaniten, ende de gene, die met haer omgingen, een grouwel, Deut. 18.9, 12. ende 20.18. Ezr. cap. 9. versen 1, 11, 14. Den Edomiter, ende Egyptenaer, moesten de Israëliten voor geenen grouwel houden, Deut. 23.7. Iobs vrienden, item, jonge ende loose lieden, hadden een grouwel aen hem, Iob 19.19. ende 30. vers 10, etc. Kercke Godts wort somtijts haren bekenden tot eenen grooten grouwel van Godt gestelt, Psalm 88.9. De verdoemde sullen allen vleesche een grouwel ofte afgrijsinge wesen, Ies. 66.24. De afgoden, ende afgodische beelden, met haer silver ende gout, ende alle afgoderije ende afgodendienst, ende die de afgoden verkiesen, zijn den Heere een grouwel, Deut. 7. versen 25, 26. ende 12.31. ende 27.15. ende 32.16. Iesa. 41. vers 24. ende 44.19. ende 65.4. ende 66. vers 3. Ierem. 4. vers 1. ende 7.30. ende 13.27. ende 16.18. ende 32.34, 35. ende 44.4, 22. Ezech. 5. versen 9, 11. ende 6.9. ende 7.20. ende 8.6, 9, 10, 13, 15, 17. ende cap. 16. versen 47, 50, etc. ende 20.7, 8, 30. ende 33. versen 26, 29. Siet wijders van dese grouwelen, de exempelen, 1.Reg. 14.24. ende 21. vers 26. 2.Reg. 21.11. ende 23.13, 24. 2.Chron. 33.2. ende 34.33. ende 36.8, 14. Godt heeft een grouwel aen sijne erffenisse gehadt, Psalm 106. vers 40. Het Heydensch Roomsch krijghsheyr, dat Ierusalem soude verwoesten, wort een grouwelicke vleugel genoemt, Dan. cap. 9. vers 27. Item Antiochi krijghsvolck, een verwoestende grouwel, Dan. 11. vers 31. Van wat menschen, ende sonden, de Heere wijders eenen grouwel heeft, siet Psalm 5.7. Prov. 3. vers 32. ende 6.16. David hadde eenen grouwel van valsheyt, Psalm 119.163. Aen den Heere Christum hadde het boose Ioodsche volck eenen grouwel, Iesa. 49. vers 7.

Gulsigheyt, siet dronckenschap.

Gunst Godes, ende gunst der menschen, siet onder den tijtel, genade, Godts gunst, goedertierenheyt, by den tijtel Godt. Item goet, goedigheyt, goetdadigheyt, etc. der menschen, etc.

Gur, een plaetse by Iibleam, daer Iehu den Koningh van Iuda, Ahazia, vervolghde, ende door sijne krijghslieden liet slaen, ofte dootlick verwonden, 2.Reg. 9.27.

Gurbaal, een plaetse daer Arabiers woonden, 2.Chron.26.7.

H.

HA-ha, Heah, woordekens, ende geroep van vreughde, ende bespottinge, siet Iob 39. vers 28. Psalm 35.21, 25. ende 40. vers 16. Ezech. 36.2.

Habakuk, een Propheet, wiens prophetie in de Canonijke boecken des Ouden Testaments, onder de kleyne Propheten te vinden is.

Habel, gemeenlick genoemt Abel, Adams sone, Kajins broeder, van welcken hy wort doot geslagen. Siet van sijn geboorte, hanteeringh, offer, doot, geroep sijns bloets, ende Godts wrake, Genes. 4.1, 2, 4, etc. item versen 8, 10.

Habor, Chabor, een lant, soo men meynt, in Assyrien, palende aen Meden, waer henen de Israëliten gevangelick zijn wech gevoert, siet 2.Reg. 17.6. ende 18.11.

Hachila, een heuvel, daer sich David onthielt, ende van Saul vervolght wiert, 1.Sam. 23. vers 19. ende 26.1, 3.

Hacken, omhacken. Godt wilde sijnen wijngaert ongehackt ende woest laten liggen, Iesa. 5.6. [kolom 4]

Hadad, een Koningh in Edom, Genes. 36.35. een ander Hadad, een Edomijt, Salomons wederpartijder, siet van desen 1.Reg. 11. vers 14, etc. item vers 17, etc.

Hadadeser, ofte, Hadarezer, Koningh van Zoba, wort van David geslagen, siet van desen 2.Sam. 8.3, 7, 8, 10. ende 10.16, etc.

Hadadrimmon, siet Zach. 12.11.

Hadar, een sone Ismaëls, Genes. 25.15.

Hadassa. Soo wert de Koninginne Esther vernoemt, Esth. 2.7.

Hadoram, een sone Iocktans, van Sems nakomelingen, Genes. 10.27.

Hadrach, Chadrach, een lantschap, dat eenige meynen Syrien te zijn, siet Zach. 9.1.

Haeck, haken, silvere haken, in den Tabernakel, ofte Tente der t’samenkomste, siet Exod. cap. 26. versen 32, 37. ende 27. versen 10, 11, 17. ende 36.36. ende 38.10, 11, 12, 17, 19. Maniere van spreken by gelijckenisse, siet 2.Reg. 19.28. Ezech. 29.4. ende 38.4. ende 39.2.

Haet, hatelick, haten. Haet Godes, waer mede Godt geseyt wort yet ofte yemant te haten, siet Psalm 11.5. Prov. 6.16. ende 8. vers 13. Iesa. 60.15. ende 61.8. Amos 5. vers 21. ende 6.8. Zach. 8.17. Malach. 1. vers 3. ende 2.16, etc. Haet der menschen, daer mede de een den anderen vyantlick hatet. Siet van Kajin, Genes. 4.5, etc. van Esau, Genes. 27.41. van Iosephs broederen, Genes. 37.4. van de Egyptenaers, Exod. 1.12. van Saul, 1.Sam. 18.8. ende 19.1, 10. van Amnon, 2.Sam. 13.15. Absalom, 2.Sam. cap. 13. versen 20, 22. ende siet wijders Levit. 19.17. 2.Sam. 19.6. Prov. 10.12, 18. ende 15. vers 17. ende 25.17. ende 26.26. ende 27.6. Eccles. 3.8. ende 9.1. Ezech. 23.28, 29. ende 35.11. Hose. 9.7, 8. Haet der godtloosen, daer mede sy de vrome haten, siet 1.Reg. 22.8. Psalm 25.19. ende 55.4. ende 109.4, 5. Prov. 29.10. Iesa. 66.5. Amos 5.10, etc. Haet des quaets, der sonde, ende der godtloosen, siet Psalm 31. vers 7. ende 36.3. ende 97.10. ende 101. vers 3. ende 119. versen 104, 113, 128. ende 139. versen 21, 22. Amos 5.15. Godt ende het goede haten, siet Prov. 1. vers 29. ende 5.12. ende 8.36. Mich. 3.2. Haten, ende vervolgen, vyant zijn, sonder oorsake, siet 1.Sam. 19. vers 5. ende 25.31. Psalm 35.7, 19. ende 69.5. ende 109.3. ende 119.161. Prov. 1.11. Haten, om valsche oorsaken, Psalm 35. vers 19, etc.

Hagab, een vogel, den Israëliten toegestaen om te eten, Levit. 11.22.

Hagar, de Egyptische dienstmaeght van Sara, moeder van Ismaël. Siet hare historie, Gen. cap. 16. ende 21. van vers 9. tot vers 22. Hagarenen, siet 1.Chron. 5. versen 10, 19, 20. Psalm 83.7.

Hage, afgodische hagen, siet bosch.

Hagel, hagelsteenen, siet Exod. c. 9. vers 18, etc. Iosu. 10.11. Iob 38.22, 23. Psalm 105. vers 32. ende 148.8. Iesa. c. 30. vers 30. Ezech. 38.22. Hagg. 2.18. manieren van spreken by gelijckenisse, siet Iesa. 28.2, 17. ende 32.19. Ezech. 13.11, 13.

Haggai, gemeenlick genoemt Aggeus, een Propheet, wiens prophetie in de Canonijke boecken des Ouden Testaments, onder de kleyne Propheten te vinden is. Siet oock van desen Ezra 5.1. ende 6.14.

Hai, siet Ai.

Halah, een lantschap in Assyrien, waer henen de Koningh van Assyrien den Israëliten heeft wech gevoert, 2.Reg. 17.6. ende 18. vers 11. 1.Chron. 5.26.

Halelu-jah, dat is, Prijst den Heere: wort meermaels in den Psalmen gebruyckt, siet Psalm 104.35, etc.

Half, helft, halve deel, siet Genes. 15.9, 10. Exod. 24.5, 6. 2.Sam. 10.4. 1.Reg. 3.25. Esth. 5.6. ende 7.2. Psalm 55. vers 24. ende 102.25. Iesa. 44.16, 17, etc.

Hals, aen den hals vallen, op den hals treden, hals ofte necke doorhouwen, hals-keten, halsbant, etc. siet Genes. 33.4. ende 45.14. ende 46.29. Deuter. 21.4. Iosu.10.24. Iesa. 3.16, 20. Dan. 5.7, 16, 29. Gelijckenissen, siet Iob 16.12. Prov 3.3, 21, 22. Cant. 1. vers 10. ende 4.4, 9. ende 7.4. Ezech. 21.29. Hose. 10.11. Micha 2.3. Habak. 3.13.

Ham, siet Cham.

Haman, een godtloos Agagiter, ende vyant van Godts volck, het welck hy soeckt uyt te roeijen, maer wort selfs opgehangen, ende sijne tien sonen daer na. Siet sijne gantsche historie in het Boeck Esther, van het derde Capittel af, etc.

Hamath, Hemath, een groote Konincklicke stadt, op de noorder grenzen van Canaan, siet Genes. 10.18. Num. 13.21. ende 34.8. Iosu. 13.5. Iudic. 3.3. 2.Sam. 8.9. 1.Reg. 8.65. 2.Reg. 14.25, 28. ende 17. versen 24, 30. ende 18.34. ende 23. vers 33. Ierem. 49.23. Amos 6.2, 14. Zach. 9.2.

Hamer, beuckhamer, siet eygentlicke, ende figuerlicke manieren van spreken, van hameren, Iudic. 4.21. ende 5.26. 1.Reg. 6.7. Psalm 74.6. Prov. 25.18. Iesa. 41.7. ende 44.12. Ierem. 23.29. ende 50.23. ende 51.20.

Hammath, een stadt in Naphtali, Ios. 19.35.

Hamutal, de moeder van Ioahas, Koningh van Iuda, 2.Reg. 23.31. item, de moeder des Koninghs Zedekia, 2.Reg. 24.18.

Hanak, siet Enak.

Hanameël, verkoopt Ieremie sijnen acker, Ierem. 32.7, etc.

Hananeël, een toren in de mueren Ierusalems, Nehem. 3.1. Ierem. 31.38.

Hanani, een van de sanghmeesters Davids, 1.Chron. 25.25. Hanani, een Propheet, die om sijne bestraffinge aen den Koningh Asa in de gevangenisse wiert geworpen, 2.Chro. 16. vers 7, etc. een ander Hananie brenght Nehemie tijdinge van den droevigen toestant Ierusalems, ende der Ioden, Nehem. 1.2.

Hananja, een valsch Propheet, wederspreeckt den Propheet Ieremia, ende verbreeckt het jock, dat Ieremia door Godts bevel aen den hals droegh, maer Ieremia verkondight hem den doot in het selve jaer, etc. siet Ier. cap. 28.

Hananja, een van Daniels medegesellen, vernoemt Sadragh, Dan. 1.6,7.

Haner, siet, Aner.

Hanes, siet, Chanes.

[fol. (††2)v]

Hangen, ophangen, sich verhangen, siet Gen. 40. vers 22. Numer. 25.4. Deuter. 21.22, 23. Ios. 8.29. ende 10.26. 1.Sam. 31.10, 12. 2.Sam. 17. vers 23. ende 18.9. ende 21.9. Ezra 6.11. Esth. 2. vers 23. ende 5.14. ende 7.10. ende 9.13, 14. Thren. 5.12. Manieren van spreken by gelijckenisse, van hangen, aenhangen, aenkleven, siet Gen. 2.24. Iudic. 20.45. Psalm 63.9. ende 119.31. Iesa. 22.23, 24.

Hanna, Elkane wijf, moeder des Propheten Samuels, siet van haer 1.Sam. capp. 1. 2.

Hanniel, Overste van de kinderen Manasses, Num. 34.23.

Hanoch, de sone van Kajin, na wiens naem Kajin de stadt noemde, die hy bouwde, Genes. 4.17. Siet andere van dien naem, Genes. 25.4. ende 46.9.

Hant des menschen. Siet allerley verhael, gebruyck, gebeerden, ende manieren van spreken, van des menschen handen, in de volgende plaetsen, Genes. 16.12. ende 25.26. ende 38.28, 29. ende 40.11. ende 46.4. ende 48.13. Exod. 4.4, 6, 7. ende 7.19. ende 9.22. ende 10.12, 21. ende 14.21. ende 17.11, 12. ende 21.24. Levit. 9.22. Deut. 19.21. ende 28.8. 2.Sam. 4.1, 12 ende 21.20. ende 23.10. 1.Reg. 13.4. 2.Reg. 13.16, 17. Iob 31. versen 21, 27, etc. Psalm 76.6. ende 90.17. ende 91.11, 12. ende 119.48. ende 123.2. ende 125.3. Prov. 6.3, 10, 17. ende 11.21. ende 12. vers 14. ende 16.5. ende 19.24. ende 21. vers 25. ende 26.15. ende 30.28. ende 31. versen 19, 20. Eccles. 4.5, 6. Cant. 5.4, 5. Iesa. c. 1. vers 15. ende 2.8. ende 10.13. ende 11.14. ende 13.2. ende c. 28. vers 2. ende 35.3. Ierem. 1. vers 16. ende 6.24. ende 30.6. ende 50.15. Thren. 2. vers 22. Ezech. 2.9. ende 7.17. Dan. 5.5. Hose. 7. vers 5. Obad. vers 13. Mich. 5. versen 8, 12. Zeph. 2.15. Zachar. 8.9, 13. ende 11.6. ende 14.13. Hant, wort seer dickwils gebruyckt voor dienst, in de boecken Mosis, ende elders doorgaens. Item voor macht, beleyt, gewelt, etc. siet onder anderen, 1.Sam. 17.37. Iob 5.20. Psalm 22.21. ende 49.16. ende 63.11. ende 78.72. ende 106.41, etc. ende 141.9. ende 144.7. Iesa. 47.6, 14. ende 53.10. Ierem. 26.14. ende 33.13. Ezech. 23.28. Dan. 11.11. Hose. 13.14. Habak. 2.9. Hant opheffen, dat is, sweeren, siet Genes. 14.22. Exod. 6.7. Num. 14. vers 30. Deuter. 32.40. Psalm 106.26. Ezech. 20.5, 6. ende 36.7. Dan. cap. 12. vers 7. Handen opheffen, ofte, uytbreyden, in het bidden, siet 1.Reg. 8.22, 23. Psalm 28.2. ende 44.21, 22. ende 88.10. ende 134. vers 2. ende 141.2. ende 143.6. Iesa. 1. vers 15. Thren. 2.19. ende 3.41. item in elende ende rouwe, Ierem. 4.31. Thren. 1. vers 17. Hant onder yemants heupe leggen, is by eede yets belooven, Genes. 24.2, 3. ende 47. vers 29. Hant op het hooft leggen, een teecken van schaemte ende rouwe, 2.Sam. c. 13. vers 19. Ierem. 2.37. Sijn leven ofte zielen in sijne hant stellen, dat is, sich in levens perijckel stellen, siet Iudic. 12.3. 1.Sam. 19.5. ende 28.21. Psalm 119.109. In, of, met de handen klappen, een teecken van toorn, ontsteltenisse, vreughde, dronckenschap, ende bespottinge, siet Num. 24.10. 2.Reg. 11. vers 12. Iob cap. 27. vers 23. Psalm 47.2. Ierem. 48.26. Thren. 2.15. Ezech. 21. versen 14, 17. ende 22.13. Hant op den mont leggen, dat is, swijgen, siet Iob 21.5. ende 29.9. ende 39.37. Prov 30.32. Micha 7.16. In de hant klappen, heet oock somtijts, borge worden, siet Iob 17.3. Proverb. 6, 1. ende 22.26. Hant geven, een teecken van geloove, trouwe, ende gehoorsaemheyt, siet 2.Reg. 10. vers 15. 1.Chron. 29.24. 2.Chron. 30.8. Ezra 10.18, 19. Hant leggen op offerbeesten, siet Levit. 1.4. ende 3.1, 2, 8, 13. ende 4.4, 15, 24, 33. ende 8.14, 18, 22. ende 16.21. Num. 8. vers 12. op eenen misdadigen, Levit. c. 24. vers 14. Oplegginge der handen, een teecken van zegeninge, ende heyliginge tot sekeren dienst, siet Genes. 48.14, 20. Num. cap. 8. vers 10. ende 27.18, 23. Deut. 34.9. Handen worden Gode menschlick toegeschreven, beteeckenende sijne macht, gewelt, bystant, versterckinge, leydinge, werckinge, bescherminge, bewaringe, kracht der prophetie, straffen ende plagen, etc. siet Exod. cap. 3. versen 19, 20. ende 5.24. ende 32. vers 11. 2.Sam. 24.14. 1.Reg. 18.46. 2.Reg. 3.15. 2.Chron. 30.12. Iob 19. vers 21. ende 27.11. Psalm 8.7. ende 10. vers 12. ende 17.14. ende 21.9. ende 31. vers 6. ende 32.4. ende 38.3. ende 39.11. ende 78.42. ende 80.18. ende 89.14, 22. ende 92.5. ende 95.7. ende 104. vers 28. ende 109.26, 27. ende 119. versen 73, 173. ende 138.7, 8. ende 139.5, 9, 10. ende 144. vers 7. ende 145.16. Prov. 1.24. Eccles. 9. vers 1. Iesa. 1.25. ende 5.25. ende 9.12. ende 10.4. ende 11.11. ende 14. vers 27. ende 19.16, 25. ende 23.11. ende 25.10, 11. ende 29.23. ende 31.3. ende 41. vers 20. ende 45.12. ende 48.13. ende 49.2, 22. ende 50.11. ende 60.21. ende 64. vers 8. ende 65.2. ende 66.2, 14. Ierem. 1.9. ende 6.12. ende 15.6, 17. ende 16.21. ende 21.5. ende 51.25. Thren. 2. vers 8. ende 3.3. Ezech. 1. vers 3. ende 3.14, 22. ende 6.14. ende 8.1. ende 13.9. ende 14. versen 9, 13. ende 16.27. ende 20.22, 33. ende 25.7, 13, 16. ende 33.22. ende 35.3. ende 37.1. ende 39.21. ende c. 40. vers 1. Zephan. 1.4. ende 2.13. Zachar. 2.9. ende 13.7.

Hanteeren, handelen, siet Gen. 34.21. ende 42. vers 34. Ezech. 27.12, etc. ende 28.5, 16, 18. Nah. 3.16. Gelijckenissen, siet Prov. 3.14. Iesa. 47.15. Ezech. 16.3.

Hantwerck, konstelicke hantwerckers, siet Gen. 4.20, 21, 22. Exod. 31.2, 6. ende 35. vers 30. 1.Reg. 7.13, etc. 2.Chron. 2.14.

Hanun, Koningh der Ammoniten, schendt Davids gesanten, die hy tot hem gesonden hadde, om hem te troosten over sijns vaders doot, 2.Sam. 10.1, etc.

Har, siet Ar. [kolom 2]

Hara, een lantschap, ofte contreije, waer henen de Israëliten zijn gevoert van den Koningh van Assyrien, 1.Chron. 5.26.

Harada, een legerplaetse Israëls in de woestijne, Num. 33.24, 25.

Haran, Abrams broeder, een sone van Therah, Genes. 11.26, 28.

Haran, een stadt in Mesopotamien, Genes. 11. vers 32. ende 27.43. ende 28.10. ende 29.4. siet oock 2.Reg. 19.12. Ezech. 27.23.

Hardt, verharden. Van verhardinge der herten ende necken, siet Exod. 4.21. ende cap. 7. versen 3, 13, 22. ende 8.19. ende 9. vers 35. ende 10.1, 20, 27. ende 11.10. ende 13.15. ende 14.4, 8, 17. Deut. 2.30. Ios. 11.20. 2.Reg. 17. vers 14. Nehem. 9.16, 17, 29. 2.Chron. 36.13. Ies. 1.2, etc. ende 48.4. Ierem. 3.1, etc. ende 5.3, ende 7.26. ende 8.4, 5, 6. ende 17.23. ende 19.15. ende 25.3, etc. Waerschouwingen, ende leeringen, van verhardinge, siet Deut. 10.16. 2.Chron. 30.8. Psalm 95.7, 8. Proverb. 28.14. ende 29. vers 1. De hardigheyt ofte vastigheyt van het herte des Leviathans, Iob 41.15. Eene harde sake moeten sien, Psalm 60.5. Hardt gesichte, Iesa. 21.2. Hardigheyt des voorhoofts, Ezech. 3.9.

Harel, dat is, Godts bergh, de heertstede op den nieuwen altaer, Ezech. 43.15.

Hargol, een vogel, den Israëliten van Godt toegestaen te eten, Levit. 11.22.

Harim, Priester van het derde lot, 1.Chron. 24. vers 8. siet oock Ezr. 2.39. Neh. 7.35, 42. ende 10.5. ende 12.15.

Harnasch, siet 1.Sam. 17.6. 1.Reg. 10.25. doch siet wapen.

Harod, een fonteyne, by dewelcke sich Gideon met sijn krijghsvolck legerde, etc. Iudic. 7. vers 1, etc.

Haroseth der Heydenen, eene stadt gelegen aen de wateren van Merom, daer Sisera woonde, ende sijn krijghsvolck van Barak geslagen wiert, ende hy selfs in de vlucht gedreven, siet Iudic. 4.2, 13, 16.

Harpe spelen, of, slaen op de harpe, siet Gen. 4. vers 21. 1.Sam. 10.5. ende 16.16, 17, 23, etc. 2.Sam. 6.5. Nehem. 12.27. Iob 30.31. Psalm 33. vers 2. ende 43.4. ende 49.5. ende 57.9. ende 71.22. ende 81. vers 3. ende 92.2, 4. ende 98.5. ende 108.3. ende 137.2. ende 147.7. ende 149.3. Iesa. 5. vers 12. ende 16.11. ende 23.16. ende 30.32. Ezech. 26.13. Dan. cap. 3. versen 5, 7, 10.

Hase, den Israëliten verboden te eten, Levit. 11. vers 6. Deut. 14.7.

Haselaer, siet Genes. 30.37.

Hasmona, een legerplaetse der Israëliten in de woestijne, Num. 33.29, 30.

Hatach, een van des Koninghs kamerlingen, die Esther bediende, siet Esth. 4.5, 6, 9, 10.

Hatirsatha, een Lantvooght, ofte Gouverneur, Ezra 2.63. alsoo wort Nehemia oock genoemt, Neh. 7.65. ende 8.10. ende 10.1.

Hattus, siet 1.Chron. 3.22. Ezr. 8.2. Neh. 3. vers 10. ende 10.4. ende 12.2.

Havila, een sone Ioktans, Genes. 10.29. van het lant Havila, siet Genes. 2.11. ende een ander, Genes. 25.18. 1.Sam. 15.7.

Havvot Jaïr, hoeven ofte dorpen Iairs, siet Num. 32.41. Deut. 3.14.

Hazaël, dien Godt Elie beveelt te salven tot Koningh over Syrien, siet van desen 1.Reg. cap. 19. vers 15. 2.Reg. 8, 7, etc. item vers 12, etc. ende vers 15. item vers 28. ende 10.32, 33. ende 12.17, 18. ende 13. versen 4, 7.

Hazar-maveth, een sone Ioktans, Genes. 10. vers 26.

Hazar-sual, een stadt in Iuda, Iosu. 15.28. andere Hazars, siet oock aldaer, vers 27.

Hazerim, woonplaetse der Aviten, Deut. 2.23.

Hazeroth, een legerplaetse Israëls, Num. 11. vers 35.

Hazezon-Tamar, daer na genoemt Engedi, siet Genes. 14.7. 2.Chron. 20.2.

Hazo, een sone Nahors, des broeders Abrahams, Genes. 22.22.

Hazor, een Konincklicke stadt, daer Iabin, der Canaaniten Koningh, woonde. Dese stadt wiert van Iosua verbrant, siet Iosu. cap. 11. versen 1, 11, 13. Iudic. 4.2. alwaer van eenen anderen Koningh Iabin, regeerende te Hazor, gesproken wort. Tiglath-Pileser heeft dese stadt ingenomen, 2.Reg. 15.29. siet de prophetie Ieremie tegen het Koninckrijcke Hazor, Ierem. 49.28, 33.

Hebal, siet, Ebal.

Heber, een sone van Selah, nakomelingh van Sem, die een vader genoemt wort van alle kinderen Hebers, siet Genes. 10. versen 21, 24. ende 11.14, 16.

Hebreer, Hebreerinne. Abram wort een Hebreer genoemt, ende voorts sijne nakomelingen, siet Genes. 14.13. ende 39.14, 17. ende 40.15. ende 41.12. ende 43. vers 32. Exod. 1.15, 19. ende 2.6, 7, 11, 13. Godt wort genoemt, een Godt der Hebreen, Exod. cap. 3. vers 18. ende 5.3. ende c. 7. vers 16. ende 9.1, 13. ende 10.3. Siet wijders Exod. 21.2, etc. Num. 24.24. Deut. 15. vers 12, etc. 1.Sam. 4.6, 9. ende 13.3, 19. ende 14.21. Ione 1.9.

Hebron, een oude ende vermaerde stadt in Iuda, seven jaren ouder als Zoan, Num. 13. vers 22. Aldaer wert David tot Koningh gesalft over Iuda, ende regeerde aldaer seven jaren ende ses maenden: daer na wert hy oock aldaer gesalft tot Koningh over gantsch Israël, siet 2.Sam. 2.1, 4. ende 5.3, 5. 1.Reg. 2.11. 1.Chron. 29.27. in welcke twee plaetsen de ses maenden zijn uytgelaten. Dese stadt was te voren genoemt Arba, ende Kirjath-Arba, Genes. 23.2. Iosu. 14. vers 15. ende 15.13. siet wijders van Hebron, Genes. 13.18. ende 23.19. ende 35. vers 27. ende 37.14. Iosu. 10.36, 37. ende 20.7. ende 21.11. Iudic. 1.20. 2.Sam. 3.32. ende 15.7, etc.

Heeren ende vrouwen. Van haren plicht tegen dienstknechten, dienstmaeghden, ende het huysgesin, siet Exod. 21.2, 20, 26. Lev. 19. vers 13. ende 25.39. Deuter. 5.14, 21. ende 15.12, 16. Iob 31.13. Prov. 29.19. ende 31.15, 21. Eccles. cap. 7. versen 21, 22. Ierem. 34.8, 9, 10, 11, 14, 15, 16, 17, 18, etc.

Heli, siet Eli.

Helias, siet Elia.

Helle, plaetse der verdoemden, helsche pijne, helsch vyer, siet Numer. cap. 16. versen 30, 33. [kolom 3] 1.Sam. 28.19. Iob 11.8. ende 26.6. Psalm 55.16. Prov. 15.11. Iesa. 30.33. ende 66.24. Ezech. 31.18. ende cap. 32. versen 19, 21, 28, 29. Dan. 7.11. ende 12.2. Hos. 13.14. Ioël 3.13, 14. Malach. 4.1. siet oock eeuwige straffen.

Helm des heyls, siet Iesa. 59.17. wort Gode menschelick toegeschreven.

Hemath, siet Hamath.

Hemel, in het gemeyn, het bovenste deel van de geschapene werelt, den aerdenkloot omgevende, siet Genes. 1.1, 6, etc. ende 2.1. Exod. 20.11. Nehem. 9.6. Iob 9. vers 8. ende 14.12. ende 20.27. ende 22.14. ende 26.10, 11. ende 37.18. Psalm 33.6. ende 50.4. ende 89.12, 30. ende 102. vers 26, etc. ende 104.2. ende 134. vers 3. ende 136.5. Proverb. 3.19. ende 8.27. Iesa. 13.13. ende 40.12, 22. ende 42.5. ende 44.23. ende 48.13. ende 51.6, 13, 16. ende 65.17. ende 66.22. Ierem. 10.12. ende 23.24. ende 31.37. ende 33.25, 26. ende 51.15. Zach. 12.1. Hemel der hemelen, de hooghste hemel, derde hemel, Godes throon ende palleys, ende de woonplaetse der Heylige Engelen, ende aller salige menschen, siet Genes. 28.12. Deuter. 10.14. ende 26.15. 2.Sam. 22.7. 1.Reg. cap. 8. versen 27, 30, 43. (2.Chron. 2.6. ende 6. versen 18, 21.) 2.Reg. 2.11. 2.Chron. 30.27. Iob 16.19. Psalm 11. vers 4. ende 14.2. ende 18.7. ende 20.7. ende 33. vers 13. ende 53.3. ende 57.4. ende 68.33, 34. ende 102.20, 21. ende 103.19. ende 113.5. ende 115.3. ende 123.1. ende 139.8. Proverb. 30.4. Eccles. 5.2. Iesa. 63.15. ende 66.1. Ierem. 25.30. Ezech. 1.1. Amos 9.6. Mich. 1.2. Middelste hemel, uytspansel, daer de sterren aen zijn, siet Gen. cap. 1. vers 14. ende 11.4. ende 15. vers 5. Deuter. 11.21. ende 30.19. ende 31.28. ende 32.1. 2.Reg. 17. vers 16. ende 21.3. ende 23.4. 2.Chron. 28.9. Iob 26.13. ende 38.33. Psalm 8.4, 5. ende 19.2. ende 103.11. Proverb. 25.3. Iesa. 1.2. ende 14.12, 13. ende 34.4. ende 51.6. ende 55.9. Ierem. 2.12. ende 4.23, 28. ende 31.37. ende 33.25, 26. ende 51.9, 53. Ezech. 32.7, 8. Ioël 2.10. Amos 9.2. Benedenste hemel, of, de lucht, siet Gen. 1. versen 20, 26, 30. ende 7.11. ende 19.24. ende 21.17. ende 22.11, 15. ende 27.28, 39. ende 49.25. Exod. 16.4. Levit. 26.19. Deut. 4.11, 36. ende 11.17. ende 28.12, 23. ende 33.13. Iosu. 10.11. Iudic. 5.20. 2.Reg. 1.10, 12. ende 7.2. 1.Chron. 21. vers 26. 2.Chron. 7.1. Iob 1.16. ende 26. versen 10, 11. ende 38.37. Psalm 78.23, etc. ende 148.4. Prov. 30.18, 19. Ies. 55.10. Dan. 4.31. Hose 2.20. Hagg. 1. vers 10. Zach. 8.12. Malach. 3.10. Hemel, dat is, Godt, die in den hemel woont, Dan. 4.26. Hemel, dat is, inwoonders des hemels, de Heylige Engelen, (ende volmaeckte geesten, Iob 15.15. Psalm 89. vers 6. Dan. 8.10. Hagg 2.7, 22.

Hemelrijck, eeuwige heerlickheyt allen waren kinderen Godes in den hemel bereyt, siet den tijtel saligheyt, leven, eeuwigh leven.

Hemor, Lantvorst te Sichem, wort van Simeon ende Levi, Iacobs sonen gedoot, siet van desen Genes. 33.19. ende de gantsche historie, cap. 34. siet oock Iudic. 9.28.

Henghst, peert, siet gelijckenissen, Ierem. 5.8. ende 8.6.

Henoch, een seer Godtvruchtigh Patriarch, die met Godt wandelde, ende van hem wiert wech genomen, siet Gen. 5.18, 21, 22, 23, 24.

Herberge, herbergen, niet herbergen, siet Genes. cap. 19. vers 1, etc. ende cap. 24. vers 29, etc. Exod. 2.20, 21. ende 4.24. Iosu. 2.1. Iudic. 19.16, etc. 1.Reg. 17.15. 2.Reg. 4. vers 8, etc. Iob 31.32. Iesa.16.3, etc. ende 58.6, 7. Ierem. 9.2. siet wijders, gast, gastvry.

Herder, weyden, etc. Van Herders, eygentlick genomen, siet Genes. 4.2, 20. ende 13. vers 6. ende 26.20. ende 29.9. ende 30. vers 29, etc. ende 37.2, 12, 13. ende 46. versen 32, 34. ende 47.3, 6. 1.Sam. 16.11. Psalm 78.70. Ierem. 33.12. Herders der Kercke, des volcks Leeraers, Regenten, siet Genes. 49.24. Num. 27.16, 17. Psalm 78.70, etc. Cant. 1.8. Iesa. 49.9. Ierem. 2. vers 8. ende 6.3. ende 10.21. ende 22.22. ende 23.1, etc. ende 25.34, etc. ende 49.19. ende 50.6. Ezech. 34.2, etc. item vers 4, etc. item versen 8, 10. Zach. 10. versen 2, 3. ende 11.5, 8, 11, 16, 17. Godt selfs ofte Christus, is de rechte Herder sijns volcks, Psalm 23.1, 2. ende 80.2. Ies. 40. vers 11. ende 49.10. Ierem. c. 31. vers 10. Ezech. 20.37, 38. ende 34.12, 13, 14, 23. Mich. 7.14. Zach. 11.4, 5, 9. ende 13.7.

Herkauwen der beesten, Levit. 11.3, 4, 5, 6, 7.

Hermon, een bergh, siet Deut. 3.8, 9. ende 4. vers 48. Psalm 42.7. ende 89.13. ende 133. vers 3. Cant. 4.8.

Hert, een dier, siet Deut. 12.15, 22. ende 14. vers 5. ende 15.22. 1.Reg. 4.23. gelijckenissen, siet Psalm 42.2. Cant. 2.9, 17. ende 8.14. Iesa. 35.6. Thren.1.6.

Herte des menschen, is onreyn ende boos van natueren, siet Genes. 8.21. Ierem. 17.9. Siet wijders gerechtigheyt, boosheyt, sonde, wedergeboorte. Het herte is bedeckt, verborgen, diep, siet Psalm 64.7. Prov. 19.21. ende 25.3. ende 27.19. Ierem. 17.9. De herten der menschen zijn in de hant Godes, diese regeert, verandert, ende neyght na sijn welgevallen, siet Genes. c. 33. vers 4. Exod. 11.3. Deuter. 29.4. 1.Sam. 10. versen 9, 26. ende 19.20, etc. ende 29.3, 6. 1.Reg. 8.57, 58. 2.Chron. cap. 36. vers 22. Ezra 1. vers 1. ende 6.22. ende 7.27, 28. ende 9.9. Nehem. 1.11. Esth. 2. vers 17. Psalm 86.11. ende 105.25. ende 106.46. ende 141.4. Prov. 21.1. Ierem. 24.7. ende 32.39. Ezech. 11.19. Dan. 1.8. Godt kent ende doorgront herten ende nieren, Deut. 31.21. 1.Reg. cap. 8. vers 39. Psalm 7.10. ende 44.22. ende 94.11. ende 139.1, 4, 13, 23. Prov. c. 15. vers 11. ende 17.3. ende 24.12. Ierem. 11.20. ende 12.3. ende 17.10. ende 20. vers 12. Ezech. 11.5. Amos 4. vers 13. Het herte kent sijn eygen droeffenisse, Proverb. 14.10. Een bereyt herte, Psalm 57.8. ende 108. vers 2. De herten uytstorten voor den Heere, Psalm 62.9. Het herte opheffen tot Godt, Psalm 143.8. Godt siet niet aen de [kolom 4] uyterlicke bloote woorden ofte wercken, maer het herte, siet Genes. 4.4. ende 22.11. Exod. 25.2. ende 35.5. Deuter. 9.5, 6. 1.Sam. 16.7. In het herte yets indrucken, siet Prov. 3.3. ende 7.3. Het herte bewaren, Prov. 4.23. De herten der menschen stelen, 1.Sam. 15.6. Het herte te schicken, ofte te richten tot den Heere, ende om hem te soecken, 1.Sam. 7.3. 1.Chron. cap. 29. vers 18. 2.Chron. 12.14. ende 19.3. ende 20.33. ende 30.19. Beswijcken ofte verlaten des herten, Psalm 40.13. ende 73. vers 26. ende 84.3. ende 102.5. Ies. 13.7. ende 19.1. Heftige bewegingen des herten, siet Psalm 45.2. Ierem. 4.19, etc. Herte, figuerlick, voor het midden, siet Exod. 15.8. Deut. 4.11. 2.Sam. 18.14. Psalm 46.3. Prov. 23.34. ende 30.19. Ezech. 27.4, 25, 26, 27, 32. ende 28.2, 8. Ione 2.3. Reynigheyt des herten, komt van Godt, Psalm 51.12. siet reyn, reynigen, etc. Allerley toevallen des herten, die seer vele zijn, siet elck op sijn plaetse.

Hesbon, een Konincklicke stadt, daer Sihon, de Koningh der Amoriten, verdreven hebbende den Koningh der Moabiten, regeerde, die van Mose met al sijn volck verslagen wiert, ende sijn lant van Israël ingenomen, siet van dese stadt Num. 21.25, 26, etc. item vers 30. Iosu. 13.15, 17. 1.Chron. 6.81. Iesa. 15.4. ende 16.8, 9. Ierem. cap. 48. versen 2, 34, 45. ende 49.3.

Heth, Hethiter, siet Genes. 10.15. ende 15.20. ende 23.3, 20. ende 26.34. ende 27.46. ende 49.29. Exod. c. 3. vers 8. ende 13.5. ende 23.23. Num. 13.29. Iosu. 1. vers 4. ende 3.10. ende 9.1. Iudic. cap. 3. vers 5. 2.Sam. cap. 11. versen 3, 6, etc. ende 23.39. 1.Reg. 15.5. siet oock Ezech. 16.3, 45.

Hetsron, Hezron, een sone van Perez, nakomelingh van Iuda, siet Genes. 46. vers 12. Ruth 4.18, 19. 1.Chro. 2.5, 18, 21, 24, 25, etc. een ander, de sone Rubens, Genes. 46.9.

Heva, Adams wijf, wort van Godt uyt Adams ribbe gebouwt tot eene vrouwe, ende gebracht tot Adam, die haer kent voor sijne vrouwe, ende sy eet van de verboden vrucht, ontfanght daer over van Godt haer vonnis, ende wort van Adam genoemt Heva, om dat sy de moeder aller levendigen is, siet Gen. 2. versen 21, 22, 23. ende 3.6, 16.

Heyde der woestijne, siet gelijckenissen, Ierem. cap. 17. versen 5, 6. ende 48.6.

Heydenen. Van de beroepinge der Heydenen tot de gemeynschap des Heeren Christi, ende sijner Kercke, siet Genes. 9.27. ende 12.3. ende 17.4, 5. ende 18.18. ende 22.18. ende 26.4. ende 49.10. Deuter. 32.43. Psalm 2.8. ende 22.28, etc. ende 47.10. ende 67.3, etc. ende 72.8, etc. ende 86.9. ende 96.3, 10. ende 98. vers 2. ende 102. versen 16, 17, 19, 22, 23. Psalm 117. Cant. 8. versen 8, 9. Ies. 2.2, 3, etc. ende 11.10, etc. ende 14.1, 2. ende 19.18, etc. ende 25.6, etc. ende 27.6. ende 29.17, etc. ende 41.25. ende 42.6. ende 43.5, 6, 8. ende cap. 49. versen 6, 7, 8, 12, 17, 18, 20, 21, 22, 23. ende 52. vers 15. ende 54.3, 5. ende 55.4, 5. ende 60. versen 3, 5, 11, 16. ende 61.4, 5, 6. ende 65. vers 1, etc. ende 66.18, etc. Ierem. 3.17. ende 12.15, 16. ende 16.19. Ezech. 16.61. Hose. 1.10. Amos 9.12. Mich. 4.1, etc. ende 7.11, 12. Zeph. 3.9, 10. Hagg. 2.8. Zach. 2.11. ende 8.20. ende 9.7. ende 14. vers 16, etc. Malach. 1.11. Verscheyden Heydensche persoonen zijn den volcke Godes, in den Ouden Testamente ingelijft, besneden, ende tot de ware religie bekeert: het welcke van sommigen uytdruckelick wort verhaelt, ende is van sommigen gelooflick. Andere hebben oock den volcke Godes veel goets gedaen, ende groote eere bewesen, siet Gen. 17.12, 13. ende 41.45, 50. Exod. 2.21. ende 12.38, 44. ende 18.11, 12. Deut. 29.11. Iosu. 2.9. ende 6.25, etc. ende 8.33, 35. Iudic. 1.16. Ruth 1.4, 16. ende 4.10, etc. 1.Sam. 26.6. 2.Sam. 11.3. ende 15.19. 1.Reg. 3.1. ende 5.1, etc. item vers 7. ende 8.41. ende 10.1, 9, 10. en 14.21. 2.Reg. 5.17, 18, 19. ende 8.7, etc. 1.Chron. 22.4. 2.Chron. 2.3, etc. ende 6. vers 33. ende 32.23. ende 36.22, 23. Ezra cap. 1. ende 6.6, etc. ende 7.15, 17, 23. De wijse ende zeden der godtloose ende afgodische Heydenen, moet Godts volck geensins navolgen, Levit. c. 18. vers 3. ende 20.23. Ierem. 10. vers 2. siet oock afgoden, echtestaet.

Heyl, siet saligheyt, verlossinge.

Heyligh, Heyligheyt. Van Godts Heyligeyt, siet onder den tijtel Godt. Van heyligheyt eener plaetse, item, van verscheyden persoonen ende saken gehoorende tot den Godtsdienst, Sabbathen, heyligheyt van Godts volck, ende haer leger, etc. siet Genes. 28.17. Exod. 3.5. (Iosu. 5.15.) ende 19.6. ende 22.31. ende 29. vers 37. ende 30.10, 29. ende 31.14, 15. ende 37.29. ende 39.30. Lev. 2.3, 10. ende 6.17, 25, 29. ende 7.1. ende 10.12. ende 11.45. ende 14. vers 13. ende 19.2. ende 20.7, 26. Deut. 7. vers 6. ende 23.14. ende 28.9. Ezr. 9.2. Neh. 11.1. Iob 5.1. Psal. 2.6. ende 3.5. ende 15.1. ende 16.2, 3. ende 20.3. ende 29. vers 2. ende 32.5, 6. ende 34.10. ende 89.6. ende 93.5. ende 110.3. Iesa. 6. vers 13. ende 58.13. ende 62.12. ende 64. vers 11. Ezech. 22.26. Dan. 7.18, 21, 22, 25, 27. ende 8.24. Hose. 12.1. Hagg. 2.13, etc. Zachar. 8.3. Heylige Schrift, siet Schrift, Schrifture, woort Godes.

Heyligen, dat is, tot een bysonder gebruyck afsonderen, inwijen, reynigen, bereyden, soo uytwendigh, ende ceremonialick, als inwendigh, siet Genes. 2.3, etc. Exod. cap. 19. versen 10, 14, 15, 22. ende cap. 28. versen 38, 41. ende 29. versen 1, 43, 44. ende 30.29. ende 40.9. Lev. 8.12. ende 16.19. ende 20.7, 8. ende 21. vers 8. Ios. 3.5. ende 7.13. 1.Sam. 21.4. 1.Chron. 15.12. Iob 1.5. Iesa. 15.3. ende 23.18. Ierem. 1.5. Ioël 1.14.

Heylighdom, siet Psalm 68.25. ende 73.16, 17. ende 74.7. ende 78.69. ende 96. vers 6. Iesa. 16. vers 12. ende 60.13. ende 62.9. ende 63.18. Ierem. 17.12. ende 51.51. Thren. 1.10. ende 2.20. Ezech. 5.11. ende 11.16. ende 23.38. ende 24. vers 21. ende 25.3, 4. ende 28.18. ende cap. 37. versen 26, 28. Dan. 8.11. ende 9.17, 26. Amos 7.9, 13. siet wijders Tabernakel, Palleys, Tempel.

[fol. (††3)r]

Heylighmakinge, wedergeboorte, reynigingh van sonden, siet Exod. 31.13. Ierem. 1.5. ende 31.33. ende 32.40. Ezech. 20.12. ende 36.25, etc. ende 37.23, 28. Zeph. 3.9. siet wedergeboorte, reynigen.

Heyliginge Godes, ende sijns naems, siet Levit. 10.3. Numer. 20.13. Iesa. 5.16. ende 8.13, 14. Ezech. 20.41. ende c. 28. versen 22, 25, 26. ende 29.21. ende 36.22, 23. ende 38.16, 23. ende 39.27.

Hiddekel, een riviere des Paradijses, Genes. 2. vers 14. Dan. 10.4.

Hilkia, de Hoogepriester, vindt het wetboeck des Heeren, ten tijde des Koninghs Iosia, 2.Reg. 22.8. 2.Chron. 34.14.

Hin, een sekere mate van natte waeren, Exod. cap. 29. vers 40. ende 30.24. Levit. 19.36. ende 23.13. Ezech. 4.11. ende 45.24.

Hincken, siet Genes. 32.24, 31. 2.Sam. 4.4. (figuerlicke reden, siet 1.Reg. c.18. vers 21. Psalm 35.15. ende 38.18. Ierem. 20.10. Micha 4.6, 7. Zephan. 3.19.) siet oock Levit. 21.18. Deut. 15.21. siet lam.

Hinde, Hinden, siet Iob cap. 39. versen 4, 5, 6, 7. Psalm 29.9. Cant. 2.7. ende 3.5. gelijckenissen, siet Genes. 49.21. 2.Sam. 22.34. Psalm 18.34. ende 22.1. alwaer staet: Aijeleth, Hessaschar, dat is, Hinde des dageraets, Prov. 5.19. Habak. 3.19.

Hinnom, dal der sonen Hinnoms, daer de Ioden schrickelicke ende Heydensche grouwelen bedreven, met het verbranden harer kinderen, etc. siet Iosu. 15.8. 2.Reg. 23.10. Ierem. 7.31. ende 19.2, 6. ende 32.35.

Hirad, een sone Hanochs, des soons Kajins, Genes. 4.18.

Hiram, Hirom, Huram, Koningh van Tyrus, vrient van David, ende Salomo, dien hy in het bouwen groote diensten heeft gedaen, siet 2.Sam. 5.11. 1.Reg. cap. 5. versen 7, 8, etc. 1.Chron. 14.1. 2.Chron. 2.3, etc.

Hiram, Huram, een konstelick werckmeester, siet 1.Reg. 7.13. 2.Chron. 2.13.

Hizkia, Jehizkia, Ezechias, een seer Godtsaligh Koningh in Iuda, sone van den godtloosen Koningh Achaz. Siet de Historie van sijne gantsche regeeringe, allerley wedervaren, kranckheyt, ende wonderbare genesinge, etc. mitsgaders sijnen doot, 2.Reg. capp. 18. 19. 20. item, 2.Chron. capp. 29. 30. 31. 32. oock Iesa. capp. 36. 37. 38. 39.

Hoba, een stadt aen de grenzen van Canaan, daer henen Abram de vyanden vervolghde, Genes. 14.15.

Hobab, anders genoemt Iethro, Mosis schoonvader, Num. 10.29. siet Jethro.

Hoere, Hoererije, onkuysheyt, verboden, bedreven, ende gestraft, siet Genes. c. 6. vers 2. ende 19.5, etc. ende cap. 34. ende cap. 38. vers 16, etc. item vers 23. Exod. 20.14. (Deut. 5.18.) ende 22.16, 17. Levit. 19. versen 20, 29. ende 21.9. Numer. 25.1, 4. Deuter. 22.20, 21, 28, 29. ende 23.17, 18. Ios. 2.1. ende 6.25. Iud. 8.31. ende 9.5. ende 11.1. ende 16.1, 18. ende cap. 19. versen 1, 2, 25, etc. 1.Sam. 2.22. 2.Sam. 13. vers 1, etc. ende 16.22. 1.Reg. 11.1, etc. ende 14.23, 24. ende 22.47. 2.Reg. 23.7. Iob 24.15, 16. Prov. 2.16, etc. ende 5.3, etc. item vers 8, etc. item versen 10, 20, 21. ende 6. vers 24, etc. ende 7.5, 6, etc. ende 8.25, etc. ende 9.14, 15, 17, 18. ende 22.14. ende 23. versen 27, 28, 33. ende 29.3. ende 30.20. ende 31.3. Eccles. 7.26. Hose. 4.10, 11. Afgoderije is geestlicke hoererije, siet afgoden, ende wijders echtbreuck, onkuysheyt.

Hog, Koningh van Basan, siet Og.

Holon, Cholon, een stadt in Iuda, den Priesteren toegedeelt, siet Ios. 15.51. ende 21.15.

Homri, siet Omri, een godtloos Koningh in Israël, vader van den godtloosen Achab, 1.Reg. 16.25, 28.

Honger, hongers noot, hongeren, hongerige. Siet dierte, diere tijt: ende wijders verscheyden verhael, prophetien, leeringen, ende dreygementen, van honger, hongeren, niet hongeren, hongerige, Deuter. 28.48, 53, 54. ende 32.23, 24. 1.Sam. 2.5. ende 14.33. 2.Reg. 7.4. ende 25.3, 4. (Ierem. 52.6.) 2.Chron. 6.28. Iob 15.23. ende 27.14. Psalm 37.19. ende 59.16. ende 107.5, 6, 9. Prov. c. 10. vers 3. ende 13.25. ende 27.7. Iesa. 3.1. ende 5.13. ende 8.21. ende 49. vers 10. ende 58.6, 7. ende 65.13. Ier. 14. vers 2, etc. ende 19.9. Thren. 1.11. ende 2. versen 11, 12, 19, 20. ende 4.4, 5, 8. ende 5.10. Ezech. 4.10, etc. item versen 16, 17. ende 5. versen 10, 16. ende 14.13. ende 34.29. ende 36. versen 29, 30. Ioël 1.16, etc. Mich. 6.14.

Hooghmoedt, hoovaerdije, verheffinge des herten, opgeblasentheyt, siet Genes. 16.4. Num. 21. versen 23, 24, 26. Deut. 8.12, etc. 2.Sam. 22. vers 28. 2.Reg. 14.10, etc. ende 19.22. 2.Chron. c. 26. vers 16. ende 32.13, 14, 25. Esth. 3.6. ende 5.9. ende 6.12. Psalm 18. vers 28. ende 59.13. ende 68.22. ende 73. versen 6, 8, 9. ende 75.5, 6. ende 101.5. ende 119.21, 51, 78. ende 131.1. Prov. 6. versen 16, 17. ende 8.13. ende 11.2. ende 13. vers 10. ende 15.25. ende 16.5, 18. ende 18. vers 12. ende 21.4, 24. ende c. 29. vers 23. ende 30.13. Iesa. 2.11, 12. ende cap. 3. versen 5, 16, 17. ende 10.8, etc. ende 13.11. ende 14.22, etc. ende 16.6, 7. ende 23.9. ende 24.21. ende 28.1, 3. Ierem. 13.9. ende 48.29, 30. ende 49.16. ende cap. 50. versen 29, 31, 32. Ezech. 28. vers 2, etc. item vers 17. ende 31.10, etc. Dan. 4.30, etc. ende 5.20, 22, etc. ende 11.36. Hose. 7.10. Amos 6.8. Micha 2.3. Zephan. 2.15. ende 3.11.

Hope der kinderen Godes, toeverlaet, verwachtinge, op Godt wachten, den Heere verbeyden, siet Iob 13.15, 16. Psalm 9.19. ende 25.3, 5, 15, 21. ende 27.14. ende 31.25. ende 33.18. ende 37.34. ende 38.16. ende 39.8. ende 42.12. ende 43. vers 5. ende 52.11. ende 69.7. ende 71. vers 5. ende 78.5, 7. ende 119.114, 116, 166. ende 145.15. ende 146.5. Prov. 23.18. Iesa. 25.9. ende 26.8. Ierem. 14.8, 22. ende 17.13. ende 31.17. Thren. cap. 3. versen 17, 18, 24, etc. Ezech. 37.11. Hose. 12. vers 7. Micha 7.7. Habak. cap. 2. vers 3. Zachar. 9.12. Hope der huychelaren ende godtloosen, ydele, vergeefsche hope, siet Esth. 6.6, etc. Iob 8.13. ende 14.19. ende 19.10. ende 30.26. ende 31. vers 24. Prov. 10.28. ende 11.7, 23. ende 13.12. Iesa. 59.9, 11. Thren. 4.17. Zach. 9.5. Siet ooockvertrouwen, wachten, verwachten. [kolom 2]

Hophni, een sone van den Hoogepriester Eli, broeder van Pinehas, welcke beyde godtloos waren, ende van Godt gestraft zijn, siet 1.Sam. 2. versen 12, 22, etc. item vers 34. ende 4.11.

Hophra, de toenaem des Koninghs Pharao, in Egypten, siet Ierem. 44.30.

Hor, een bergh neffens de grenzen der Edomiten, ende legerplaetse Israëls in haren uyttocht uyt Egypten, Num. 33.37. Op desen bergh is Aaron gestorven, Num. 20.27, 28. ende 33.38.

Horeb, een bergh in Midian, daer Godt Mosem riep ende aensprack uyt het midden eenes brandenden braembosch, etc. Exod. 3. versen 1, 2, 4, etc. Op desen bergh heeft Godt naderhant aen Israël sijne wetten gegeven door Mosen, met groote teeckenen ende wonderen, siet Deuter. 4.10. ende wijders Sinaï. Tot desen bergh vluchtte de Propheet Elia, voor Izebels tyrannije, 1.Reg. 19.8, 9. ende Godt sprack aldaer met hem. Hier gaf Godt oock water uyt den rotzsteen, Exod. cap. 17. vers 6, etc.

Hori, een sone Lotans, nakomelingh van Seïr, den Horiter, siet Genes. 36.20, 22. siet oock aldaer de Vorsten der Horiten, die voor de Edomiten in Seïr geregeert hebben, versen 21, 29, 30. Deut. 2.12.

Horma, een contreije der Canaaniten, daer de Koningh van Harad sommige van Israël in den strijt overweldighde, maer daer na op Israëls bidden ende gelofte, dit volck in hare handen gaf, soo dat syse verdelghden, ende daerom dese plaetse noemden Horma, Num. 21.1, 2, 3. Siet wijders van den Koningh van Horma, geslagen door Iosua, ende van de stadt Horma, naderhant van Iuda ende Simeon ingenomen, ende verdestrueert, Iudic. 1.16, 17.

Horonaim, een stadt in Moab, siet Ierem. 48. versen 3, 34.

Horpa, Orpa, schoondochter van Naomi: verlaet Naomi onderweeghs, als sy weder keerde na Bethlehem, ende Ruth bestandighlick by haer bleef, siet Ruth 1.4, 14.

Hosea, de laetste Koningh in Israël, ofte, de tien stammen, die om sijne ontrouwe van den Koningh Salmanasser wiert gestraft, ende Israël na Assyrien wech voert, siet 2.Reg. cap. 15. vers 30. ende 17. versen 1, 2, 3, 4, 6. Hose. 10.7.

Hosea, de Propheet, wiens prophetie in de Canonijke boecken des Ouden Testaments, onder de kleyne Propheten, d’eerste is: heeft lange in Israël gepropheteert, siet Hose. 1. versen 1, 2, 3, 6, 8, 9. ende 3.1, 2, 3.

Hothniel, Othniel, Calebs swager, een Richter in Israël, siet Iosu. 15.16, 17. Iudic. 1. versen 12, 23. ende 3.9, 10, 11.

Houwelick, siet echtestaet.

Hur, die met Aaron de handen van Mose ondersteunde, op de hooghte des heuvels, als Iosua tegen de Amalekiten streedt, siet Exo. cap. 17. versen 10, 12. en wijders van den selven, Exod. 24.14. Siet oock van eenen anderen Hur, Calebs sone, 1.Chron. 2.19, 20. een ander Hur, een van de vijf Koningen der Midianiten, van Israël gedoot, Num. 31. vers 8.

Husai, de Architer, Davids vrient, ende getrouwe noothelper, als hy voor Absalom vloodt, siet 2.Sam. cap. 15. versen 32, 34, 37. ende 16. vers 16, etc. ende 17.7, etc. item versen 15, 16, 17.

Huts, Uz, een sone Arams, Genes. 10.23. alsoo hiet oock de eerstgeboren sone Nahors, Abrahams broeder, Genes. 22.21. In den lande Uz, heeft Iob gewoont, Iob 1.1. siet oock Thren. 4.21. alwaer geseyt wort, dat de Edomiten in den lande Uz woonden.

Huychelen, huychelaers, huychelerije, geveynstheyt, dobbelhertigheyt, wanneer yemant uyterlick vroom wil schijnen, ofte, yets wel te meynen, ende in sijn herte quaet denckt, siet Deuter. 25.13, 14. 1.Sam. 18.13, 17. 2.Sam. 22.45. (Psalm 18.45.) 2.Reg. 10. versen 16, 31. ende cap. 8. versen 10, 13, 14. 2.Chron. 25.2. Ezra 4.2. Iob 4.6. ende 8.13, etc. ende 13.16. ende 15.34. ende 27.8, 9. ende 36.13, 14. Psalm 12. versen 3, 4. ende 28.3, 4. ende 35.15, 16. ende 41.7. ende 50.16, 17. ende 66.3. ende 78.36, etc. ende 81.14, 16. ende 125.5. Prov 7.14. ende 10.9. ende 11.9, 20. ende 14.14. ende 23.6, 7. ende 25.23. ende 26.23, etc. item vers 26. ende 28.18. ende 30.20. Iesa. 1.11, etc. ende 7.12. ende 10.6. ende 29.13, 15. ende 33.14. ende 48.1. ende 58.2. ende 66.1, etc. Ierem. 2.22, 23. ende 3.10, etc. ende 7.10. ende 9.4, 5, 8, 9. ende 12.6. ende c. 23. versen 30, 31. ende 42.5, 20, 22. Ezech. 14. vers 1, etc. ende 20.1, etc. Hose. 12.1, 2. Malach. 1.13. siet oock bedriegen, valsheyt, liegen, leugen.

I.

IAazanja, twee van desen naem, Ezech. 8.11. ende 11.1, 2.

Jabal, een sone Lamechs, die eerst gevonden heeft het maken van tenten, ofte hutten, Genes. 4.20.

Jabbok, een beke, ofte riviere, die Iacob met sijn familie, etc. passeerde, siet Genes. 32. vers 22. siet oock Num. 21.24.

Jabes, een stadt in Gilead, welcker inwoonders niet mede optogen in den strijt tegen Benjamin, ende daerom verslagen wierden, behalven de maeghden, siet Iudic. 21.8, etc. item vers 12. Dese stadt is belegert geweest van den Koningh der Ammoniten, en van Saul ontsett, 1.Sam. cap. 11. De inwoonders deser stadt doen wel by de doode lichamen van Saul, ende sijne sonen, waer over sy van David wierden bedanckt, 1.Sam. 31. vers 11, etc. 2.Sam. 2.4, 5.

Jabes, wort geroemt, ende in sijne bede van Godt verhoort, 1.Chron. 4.9, 10.

Jabin, Koningh der Canaaniten te Hazor, wort van Iosua verslagen, Iosu. 11.1, 10. een ander, wiens Velt-overste Sisera was. In deses hant gaf Godt Israël over, maer daer na verloste hyse, siet Iudic. 4.2, etc. item versen 23, 24.

Jacob de Patriarch, Isaacs sone, wort geboren, Genes. 25.26. koopt van sijnen broeder Esau de eerstgeboorte, versen 31, 32, 33. ontwendt sijnen broeder des vaders zegen, cap. 27. Treckt tot Laban, cap. 28. vers 10, etc. [kolom 3] Siet in eenen droom die wonderlicke leeder, vers 12, etc. doet eene gelofte, vers 20, etc. Dient Laban om sijne twee dochteren, Gen. cap. 29. versen 20, 28. Keert weder na Canaan, cap. 31. worstelt met Godt, ende wort genoemt Israël, Genes. 32.24, 28. Hose. 12. vers 5. Sendt sijne sonen in Egypten om koorn, Genes. 42.1, etc. Treckt, op Iosephs ontbieden, met al sijn huysgesin, ses ende sestigh (in alles, met hemselven, Ioseph ende sijne sonen seventigh) zielen, in Egypten, cap. 46. vers 1, etc. item vers 26. Deuter. 10.22. Neemt Iosephs sonen tot kinderen aen, Genes. 48.5, 19, 20. Zegent sijne twaelf sonen, sterft, ende wort begraven in Canaan by sijne vaders, na sijn bevel, Genes. 47. vers 30. ende 49.1, etc. item vers 29, etc. ende 50.13. Godt wort genoemt de Godt Jacobs, ende de Machtige Jacobs, siet namen ende tijtelen Godes, ende wijders, 2.Sam. cap. 23. vers 1. Psalm 20.2. ende 46.8, 12. ende 75.10. ende 76.7. ende 81.2, 5. ende 84.9. ende 114.7. siet wijders van Jacob, Deut. 26.5. Psalm 47. vers 5. Hose. 12.4, 5, 13. Malach. 1.2, 3.

Jacob, dat is, Iacobs nakomelingen, siet Psalm 147.19, 20. Iesa. cap. 41. vers 8, etc. ende 48.20. ende 59.20. Ierem. 31.7. Hose. 12.3. Amos 6. vers 8. ende 7.2, 5. ende 8.7.

Jaddua, Hoogepriester, Nehem. 12.11.

Jaël, Hebers des Keniters wijf, verberght Sisera in hare tente, ende klopt hem eenen nagel door den slaep sijnes hoofts, dat hy sterf, Iudic. 4.17, etc. ende wort daer over gepresen, Iudic. 5.24, etc.

Jaëlam, een sone Esaus, Genes. 36.5, 14, 18.

Jaëzer, een stadt van Israël ingenomen, Numer. 21.32. ende 32.1, etc. siet oock Iesa. 16.8, 9. Ierem. 48.32.

Jah, de name Godts, siet Godt.

Jahaziël, een Levijt, voorseyt door ingeven des Heyligen Geests, den Koningh Iosaphat ende den volcke, eene groote victorie, 2.Chron. 20.14, etc. andere van dien naem, siet 1.Chron. 12.4. ende 16.6. ende c. 23. vers 19.

Jahza, oock Jahaz, Iaza, een stadt der kinderen Rubens, Iosu. 13.18. Daer Sihon, de Koningh der Amoriten, teghen Israël street, Numer. 21.23. siet oock Deuter. 2. vers 32. Iudic. 11.20. Ierem. 48.21, 34.

Jaïr, een Richter in Israël, Iudic. 10.3, etc.

Jaïr, een sone Manasses, siet van desen Num. 32.41. Deut. 3.14.

Jake, vader van Agur, Prov. 30.1.

Jamin, een sone Simeons, Genes. 46. vers 10. Exod. 6.14.

Janoach, Janoah, een stadt Ephraims, siet Iosu. 16.6, 7. ende oock 2.Reg.15.29.

Japheth, Noachs sone, siet van desen Genes. 5. vers 32. ende 9.23, 27. ende 10.1, 2. alwaer sijne nakomelingen worden verhaelt, siet oock vers 21. aldaer.

Japhia, Koningh van Lachis, wordt van Iosua overwonnen, Iosu. 10.3, 10, etc. een ander, Davids sone, geboren te Ierusalem, 2.Sam. 5.15.

Japho, dat is, Ioppe, siet 2.Chron. 2. vers 16. Ezr. 3.7. Ione 1.3.

Jareb, een Koningh in Assyrien, (als men meynt.) siet Hose. 5.13. ende 10.6.

Jarmuth, een Konincklicke stadt in Canaan, welcker Koningh Piream mede optoogh om Gibeon te belegeren, ende wiert van Iosua, neffens de andere Koningen gedoot ende opgehangen, Iosu. 10.3, etc. item vers 26.

Jaspis, een edel gesteente, Exod. c. 28. vers 20. ende 39.13. Ezech. 28.13.

Jatthir, een stadt der Priesteren, Iosu. 15.48. ende 21.14.

Javan, een sone van Iapheth, ende een vader der Griecken, Genes. 10.2. siet oock Ies. 66. vers 19. Ezech. 27.13, 19.

Ibchar, een van Davids sonen, 2.Sam. 5.15.

Ibzan, siet Ebzan.

Icabod, dat is, daer en is geen eere, ofte, waer is de eere? Aldus noemde de schoondochter van Eli, huysvrouwe van Pinehas, haren sone, om dat de Arke was wech gevoert van de Philistijnen, 1.Sam. 4.19, etc.

Iddo, een Siender ofte Propheet, siet 2.Chron. cap. 12. vers 15. ende 13.22. Zach. 1.1.

Idumea, Edomea, siet Edom.

Jeberechja; de vader van Zacharia, die een was van de getuygen des Propheten Iesaie, Iesa. 8.2.

Jebus, alsoo was Ierusalem genoemt, om dat de Jebusiten te voren daer woonden, Ios. 15. vers 8. Iudic. 19.10. 1.Chron. 11. vers 4. Aravna was een Jebusiter, 2.Sam. 24.18. beloften voor de Jebusiten, Zach. 9.7.

Jebusi, van welcken de Iebusiten afkomstigh zijn, een sone Canaans, Genes. 10. vers 16. Der Jebusiten lant gaf Godt aen Abrams zaet, Genes. 15.21. evenwel woonden sy onder de kinderen Iuda, Iosu. 15. vers 63. Iudic. 1.21. ende 19.10, etc. Maer David heeftse overwonnen, 2.Sam. 5.6, etc. 1.Chron. 11.5.

Jecholia, de moeder van den Koningh Azaria, 2.Reg. 15.2. 2.Chron. 26.3.

Jechonia, Jehojachin, Jojachin, Chonia, sone van den Koningh Iojakim, wort Koningh in Iuda, maer van Nebucadnezar gevangelick wech gevoert na Babel, ende daer na van Evilmerodach uyt de gevangenisse gehaelt, verheven, ende vriendelick getracteert, siet 2.Reg. 24.6, 8, 9, 15. ende 25. vers 27, etc. 1.Chron. 3.16, 17. Ierem. 22. vers 24, etc. item vers 30. ende 52.31, etc.

Jedaja, een van die, van dewelcke Godt Zacharie beveelt gout ende silver te nemen, om kroonen te maken, Zach. 6.10, 11.

Jedi, een Siender ofte Propheet, dien men houdt oock Iddo ende Oded genoemt te zijn, 2.Chron. 9.29.

Jedida, de moeder des vromen Koninghs Iosia, 2.Reg. 22.1.

Jedid-Jah, dat is, beminde des Heeren, alsoo noemde Godt Salomo, siet 2.Sam. cap. 12. vers 25.

Jeduthun, een van de Opper-sanghmeesters, by Davids tijt. Siet van desen, ende sijne sonen, 1.Chron. 16.41, 42. ende 25.1, 3. Psalm 39.1. ende 62.1. ende 77.1.

Jegar-Sahadutha, hoop der getuygenisse, alsoo Laban den hoop van steenen noemde, dien Iacob noemde Gilead, als sy een verbont te samen maeckten, Genes. 31.47, etc.

Jehu, de sone Hanani, de Propheet, propheteert tegen Baësam, den Koningh Israëls, [kolom 4] 1.Reg. 16.1, etc. bestraft Iosaphat, om dat hy den godtloosen Achab geholpen hadde, 2.Chron. 19.2.

Jehu, de sone Iosaphats, des soons Nimsi, wort door Godts bevel gesalft tot Koningh over Israël, 1.Reg. 19.16. 2.Reg. 9.1, etc. Conspireert tegen Ioram den Koningh Israëls, ende doot hem, 2.Reg. 9. versen 14, 24. Van sijne regeeringe, yver in het uytroeijen van Achabs gantsche huys, ende afgoderije, Baals dienaers, Izebel, etc. siet 2.Reg. capp. 9. 10. Evenwel en was hy niet oprecht, siet 2.Reg. 10.29, 31. Hose. 1.4.

Jehudi, siet Ierem. 36.14, 21.

Jemina, eene van Iobs dochters, Iob 42.14.

Jephtah, een hoeren kint, ende daerom van sijne broeders verstooten, Iudic. 11. versen 1, 2. woont in het lant Tob, ende oeffent sich, met sijn byhebbende volck, in krijghs-tochten, ende wort verkoren tot Overste tegen de Ammoniten. Siet het volgende aldaer, ende voorts van sijne daden, victorien, gelofte, etc. cap. 11. ende cap. 12. tot aen ’t 8 vers. Richt Israël ses jaren, ende sterft, cap. 12. vers 7.

Jephunne, vader van Caleb, Iosu. 14.6, 14. 1.Chron. 4.15, etc.

Jered, een sone Mahalaleëls, vader van den Godtvruchtigen Henoch, siet Genes. cap. 5. versen 15, 18, etc.

Jeremia, de Propheet, wiens prophetien in de Canonijke boecken des Ouden Testaments, onder de groote Propheten, na den Propheet Iesaia, te vinden zijn. Was geboortigh van Anathoth, Ierem. 1.1, etc. heeft veel moeten lijden om sijne getrouwigheyt ende bestandigheyt, ende langen tijt gepropheteert tot de Babylonische gevangenisse toe, ende daer na, selfs in Egypten, waer henen hem de Ioden mede wech voerden. Siet van sijne beroepinge, ende al sijn propheteeren, wedervaren, ende doen, 2.Chron. 35. vers 25. ende 36.12, 21, 22. Ierem. cap. 1. vers 4, etc. ende 11.18, etc. ende cap. 13. vers 6. ende 15.10, 11, 19, etc. ende 16.2. ende 20.1, 2, 14. ende 21.1, etc. ende 25.3, 15, 19. ende 26.7, 15, 16, 24. ende 27.2. ende cap. 28. vers 1, etc. item vers 15, etc. ende 29.21, 24, etc. ende 32. versen 2, 3, 8, etc. ende 36. versen 4, 26, 27, 28. ende 37.3, 4, 11, etc. item versen 17, 18, 20 en 21. ende 38.1, etc. item versen 4, 7, etc. item vers 14, etc. item vers 24, etc. ende vers 28. ende cap. 39. versen 11, 12, 13, 14. ende cap. 40. versen 4, 5, 6. ende 42.1, 7, etc. ende 43.2, 3, 6, 8, etc. ende 44.16, 17.

Jericho, een stadt in Canaan, aen de Iordane, genoemt de Palmstadt, Deuter. 34. vers 3. Iudic. 1.16. 2.Chron. 28.15. wort van Iosua wonderbaerlick ingenomen, ende verbrant, siet Iosua cap. 6. ende diese weder soude bouwen, wort van Iosua vervloeckt, etc. Iosu. 6.26. Hiël van Bethel heeftse weder opgebouwt, ende het is hem gegaen na de prophetie van Iosua, 1.Reg. 16.34. siet wijders 2.Reg. cap. 2. versen 4, 5, 19. ende 25.5. 2.Chron. 28.15. Ierem. 39.5.

Jerobeam, de sone Nebats, Salomons knecht, verheft sijn hant tegen Salomo, die hem soeckt te dooden, maer hy vlucht tot den Koningh van Egypten, ende blijft aldaer tot Salomons doot toe, siet 1.Reg. cap. 11. versen 26, 28, 40. ende 12. vers 2. wort Koningh over de tien stammen, 1.Reg. c. 12. vers 3, etc. na de prophetie Ahie des Siloniters, 1.Reg. cap. 11. vers 29, etc. Bouwt Sichem, ende Pnuël, 1.Reg. 12. vers 25. Richt twee gouden kalveren op ter afgoderije, cap. 12. vers 26. Sijn hant verdorret by den afgodischen altaer te Bethel, cap. 13. vers 1, etc. ende wort weder genesen, vers 6. Siet wijders cap. 14. vers 1, etc. Hy strijt tegen den Koningh Abia, Rehabeams sone, die hem overwint, ende Godt plaeght hem, dat hy sterf, 2.Chron. cap. 13. versen 2, 3, etc. item versen 15, 20. Sijne grouwelen worden dickwils vermeldt, ende heftigh gestraft.

Jerobeam, de tweede, sone van Ioas, regeert over Israël een en veertigh jaer, 2.Reg. 14. vers 23. wandelt in de sonden des eersten Ierobeams, vers 24. Maer oorloght dapperlick, ende verlost Israël, na de prophetie Ione, die by sijnen tijt schijnt gepropheteert te hebben, vers 25. als oock Amos, Amos 7. versen 10, 11.

Jeruël, de woestijne, alwaer Godt Iosaphat die heerlicke victorie gaf tegen Ammon ende Moab, 2.Chron. 20.16.

Jerusa, een dochter Zadoks, moeder des Koninghs Iotham, 2.Reg. 15.33.

Jerusalem, de wijtvermaerde Konincklicke hooftstadt van Iudea, oock genoemt Jebus ende Salem, (siet dese tijtelen) alwaer by Abrams tijt MelchiZedek Koningh ende Priester des Allerhooghsten was, Genes. cap. 14. vers 18. hier waren de bergen, Sion ende Moria, Davids stadt ende burcht, de tempel van Salomo gebouwt, etc. Adoni-Zedek Koningh van Jerusalem, roept andere Koningen te hulpe tegen Iosua, maer wort mede gedoot ende opgehangen, Iosu. 10.1, etc. item versen 23, 26. De kinderen Iuda ende Benjamins en konden de Iebusiten niet van Jerusalem verdrijven, Iosu. 15.63. Iudic. 1.21. hoewel Iuda Jerusalem (voor soo veel haer gedeelte aengingh) hadde ingenomen, Iudic. 1. versen 7, 8. maer David heeft de burcht Sions gewonnen van de Iebusiten, 2.Sam. 5. versen 6, 7. Dese stadt wert van Godt verkoren tot sijn woonstede, 1.Reg. cap. 8. 2.Reg. cap. 21. versen 4, 7. 2.Chron. 6. vers 2. ende 7.16. Ioas, de Koningh Israëls, breeckt een groot deel van Jerusalems muer, 2.Reg. 14. vers 13. De Koningen van Syrien ende Israël, belegeren Jerusalem, te vergeefs, 2.Reg. cap. 16. vers 5. Iesa. cap. 7. vers 1. Nebucadnezar belegertse, neemtse in, ende verdestrueertse, 2.Reg. 24.10. ende cap. 25. versen 1, 2, etc. Van de herbouwinge ende bewooninge, na de verlossinge uyt Babel, siet Nehem. cap. 2. versen 5, 6. ende cap. 3. vers 1, etc. ende cap. 4. versen 6, 7. ende c. 7. vers 4. ende 11.1, 2. Dan. cap. 9. vers 25. Prophetie van Jerusalems destructie door de Romeynen, siet Dan. 9.26, 27. ende (na veler gevoelen) Zachar. 14. versen 1, 2. Siet wijders allerley verhael, prophetien, ende predicatien, van, ende tegen Ierusalem, item, van het geestelick Ierusalem, dat is, de Kercke, in de volgende plaetsen,

[fol (††3) v]

Iudic. 19.10, 12. 1.Sam. cap. 17. vers 54. 1.Reg. 11.13, 32. ende 14.21. 2.Reg. 18. vers 17. ende 20.4, 20. ende c. 21. vers 13. ende 23.27. ende 25.8, etc. 1.Chron. 11. versen 4, 5. 2.Chron. 26. vers 9. ende 27.3. ende 32.2, 5. ende 33.14. ende cap. 34. versen 22, 24, 25. Ezr. 4.15, 16, 19, 20, 23, 24. Nehem. 1.3. Psalm 122. vers 1, etc. ende vers 6, etc. ende 125.2. ende 135. vers 21. ende 137.5, 6, 7. ende 147.2. Iesa. 1.21. ende 2.3. ende 3.8. ende 22. vers 2, etc. ende 29.1, etc. ende 33.20. ende 40.9. ende 44.26, 28. Ierem. 1.3. ende 3.17. ende 5.1, 10, 11. ende 6. vers 1, etc. item versen 6, 8. ende 9.11. ende 13.27. ende 19. versen 8, 9, 11, 13. ende 21. versen 10, 13, 14. ende 22.8, 9. ende 23.39. ende 25.17, 18. ende 26.6, 18, 20. ende 30.18. ende 31. vers 38. ende 32. versen 28, 29, 31. ende 33. versen 4, 5, 10, 11, 16. ende 34. versen 2, 22. ende 37.5, 7, 8. ende 38.3. ende 39.1, etc. ende 44.2, 3, 6. ende 51.50. ende 52.4, etc. Thren. 1.1. ende 2.15. ende 4.11, 12. Ezech. 5.5, etc. ende 7.23. ende 9.2, etc. item vers 9. ende 11. vers 23. ende 15.6, 7. ende 16.2, etc. ende 21.17, 25. ende 22. versen 2, 3, 19, 20. ende 23.11, 15, 18, 22, etc. ende 24.2, 6, 9. ende versen 25, 26. ende 26. vers 2. ende 40.1, etc. (van de nieuwe stadt, ende 48.15, etc. ende vers 35.) Dan. cap. 1. versen 1, 2. Ioël 3.17, 20. Micha 3.12. ende 4.14. Habak. 3.16. Zeph. 1.4, 12. ende 3. vers 1, etc. item versen 14, 15, 16, 17. Zach. 1.12, etc. item versen 16, 17. ende 2. versen 1, 2, 4, 5, 12. ende 8. versen 3, 4, 5, 7, 8. ende 9.9. ende 12.2, 3, 6, 9, 10. ende 14. versen 10, 11.

Jesaia, de sone Amos, een seer voortreffelick, ende hooghbegaeft Propheet, wiens boeck het eerste is onder de groote Propheten. Hy heeft langen tijt in Iuda gepropheteert, Iesa. 1.1. Siet van sijne sendinge, ende versterckinge door een prophetisch gesichte, Iesa. cap. 6. ende wijders Iesa. 7. vers 3. 2.Reg. 19.2, 6, 7, 20, etc. ende 20.4, 7, 8, en 11. 2.Chron. 26.22.

Jeschurun. Alsoo noemt Godt Israël, Deuter. cap. 32. vers 15. ende 33.5, 26. Iesa. 44. vers 2. om dat sy recht, ofte, oprecht voor Godt behoorden te zijn, ende in sijne wegen te wandelen, waer toe hy haer geroepen, ende den regel sijner gerechtigheyt haer voor geschreven hadde.

Jesua, Jehosua, Josua, Hoogepriester, de sone Iosadaks, uyt Babel weder gekeert zijnde, bouwt, met Zerubbabel, den altaer des Heeren, ende begon mede het fondament des tweeden tempels te leggen, siet Ezra cap. 3. vers 2, etc. item versen 8, 9. Siet wijders van hem, Ezra 4.3. ende 5.2. Nehem. 12.10. Hagg. 1.1, etc. Zachar. 3.1, 3, 6. ende 6. versen 11, 12. Dese is te onderscheyden van Iosua, den sone Nuns, die Israël in Canaan brachte.

Jether, Gideons eerstgeboren soon, die vermits sijne jonckheyt, het sweert niet en dorste trecken, om Zeba ende Zalmuna te dooden, Iudic. 8.20.

Jetheth, een Vorst uyt Esaus nakomelingen, Genes. 36.40.

Jehtro, anders oock Hobab genoemt, (siet dien tijtel), Mosis schoonvader, een Priester, ofte Vorst der Midianiten. Siet van desen Exod. cap. 2. versen 16, 18. ende 3.1. ende 18. vers 1, etc. item versen 7, 8, 9, 10, 12, en 13, etc. Numer. 10. vers 29, etc. Van deses nakomelingen was Heber de Keniter, Iudic. 4.11.

Jetur, een sone Ismaëls, Genes. 25.15.

Jibleam, een stadt in Manasse, Iosu. 17.11. siet oock 2.Reg. 9.27.

Jidlaph, een van de sonen Nahors, des broeders Abrahams, Genes. 22.22.

Jigeal, een van de verspieders Canaans, Num. 13.7.

Ijon, een stadt, ingenomen van Benhadad, ende Tiglath-Pileser, 1.Reg. c. 15. vers 20. 2.Reg. 15.29.

Jisbak, een van Abrahams sonen, uyt Ketura, Genes. 25.2.

Jithream, een van Davids sonen, 2.Sam. 3. vers 5.

Immanuel, de name onses Salighmakers Jesu Christi, beteeckenende, Godt met ons, siet Iesa. 7.14. ende 8.8.

Immer, de vader des Priesters Pashurs, die den Propheet Ieremiam sloegh, Ierem. 20. vers 1. siet oock Ezra 2.37. ende 10.20.

Indien, onder het gebiedt van Ahasveros, Esth. 1.1.

Joab, sone van Zeruja Davids suster, Davids Krijghs-overste. Siet van desen, sijne daden, mishandelingen, straffen, ende doot, 2.Sam. 2.13, 14, 18, 22, 24, 26. ende 3. versen 22, 23, etc. item versen 27, 29. ende 8. vers 16. ende 10.9, etc. ende 11.1, 14, etc. ende 12.27, 28. ende 14. vers 2, etc. item versen 22, 23, 29, 33. ende 18.2, 14. ende 19. vers 5, etc. item vers 13. ende 20. vers 8, etc. ende 24.2, etc. 1.Reg. 1.7. ende cap. 2. versen 5, 31, etc. item vers 34. ende 11.15, 16. 1.Chron. 11.6. Psalm 60.2.

Joaddan, de moeder Amazie des Koninghs Iuda, 2.Reg. 14.2.

Joah, de sone Asaphs, Cancelier van Hizkia, 2.Reg 18.18.

Joahaz, een sone van Iosia wort Koningh van Iuda, maer gevangelick van Pharao-Necho gevoert in Egypten, alwaer hy sterft, 2.Reg. 23.30, 31, 32, 33, 34. na de prophetie, Ierem. 22.11, 12. alwaer hy (na sommiger gevoelen) Sallum genoemt wort, siet oock Ezech. 19.3, 4.

Joahaz, de kleynste sone des Koninghs Iorams van Iuda, wort alleen overgelaten uyt sijne broederen, als de Philistijnen ende Arabiers in Iuda waren ingevallen, 2.Chron. 21.17. ende 36.1, 4. 2.Reg. 23. vers 34. oock genoemt Ahazia, Azaria, 2.Chron. 22.1, 6.

Joas, de sone Ahazie, des Koninghs van Iuda, wort alleen heymelick in het leven behouden, als de godtloose Athalia het gantsche Konincklicke zaet ombrachte, ende wort daer na van Iojada Koningh gemaeckt. Siet van hem, sijne vromigheyt by het leven van Iojada, ende ondanckbaerheyt, na des selven doot: 2.Reg. 11.2, 3, 4, 21. ende 12. vers 4, etc. item versen 17, 18, 20, 21. 2.Chron. cap. 24. versen 17, 22, 25.

Joas, sone van Ioahaz, Koningh over Israël, siet van desen 2.Reg. 13.10, 11, 12, 13, 14, [kolom 2] en 15, etc. item vers 25. ende 14.8, etc. item vers 16.

Joaz, oock Joahaz, sone van Iehu, Koningh van Israël, siet 2.Reg. 13.1, 2, 3, 4, 7, 9.

Job, een vroom, oprecht ende Godtvruchtigh man, in den lande Uz, Iob. 1.1, 4, 5, 8. ende 2.3. was rijck ende vermogende, hebbende oock seven sonen, ende drie dochteren, Iob 1.2, 3. wort, door Godts toelatinge, heftighlick aengetast van den satan, berooft van sijn have ende goet, ende sijne kinderen, vers 12, etc. welcks alles hy seer geduldighlick opneemt, versen 20, 21, 22. Daer na wort hy seer swaerlick aengetast in sijn lichaem, Iob 2.5, 6, 7, etc. van sijne vrouwe qualick bejegent, maer blijft geduldigh, versen 9, 10. sijne vrienden besoecken hem, met medelijden, versen 11, 12, 13. Hy vervloeckt den dagh sijner geboorte, Cap. 3. wort van sijne vrienden onbeleefdelick, ende onverstandelick beschuldight, waer tegens hy sich ontschuldight ende verdedight, Iob cap. 4. vers 1, etc. ende voorts doorgaens in het gantsche boeck. Godt bestraft Job, ende hy onderwerpt sich, ende bekent sijn onverstant, in het aensien van Godts Majesteyt, etc. Iob 38.1, etc. ende 39.16. ende 40.1, etc. ende 41.1, etc. Godt is vertoornt op Iobs vrienden (om dat sy van hem niet recht hadden gesproken, gelijck sijn knecht Job) die hy beveelt, datse Job sullen versoecken om voor haer te bidden, ende te offeren, met verklaringe, dat hy sijn aengesichte sal aennemen, gelijck geschiet, Iob cap. 42. vers 7, etc. Job wort van Godt genesen, ende herstelt, oock dobbel in alles gezegent, ende van sijne vrienden eerlick bejegent, versen 10, 11, 12, 13. Leeft hondert ende veertigh jaer na sijn besoeckinge, ende sterft, oudt ende der dagen zadt, versen 16, 17. Siet oock van Iob, Ezech. 14.14, 16, 18.

Jobab, een sone Ioktans, Genes. 10. vers 29. een ander, Koningh van Edom, Gen. 36.33.

Jochebed, de moeder van Mose ende Aaron, Exod. 6.19. Num. 26.59.

Joël, Samuëls eerstgeboren soon, 1.Sam. 8.2.

Joël, de sone Pethuels, de Propheet, wiens prophetie in de Canonijke boecken des Ouden Testaments, onder de kleyne Propheten te vinden is, siet Ioël 1.1.

Johanan, een Krijghs-overste onder Iosaphat, 2.Chron. 17.15.

Johanan, de sone Kareah, waerschouwt Gedalia van de lagen Ismaëls des soons Nethanja, dien hy presenteert te dooden, maer Gedalia en gelooft het niet, Ierem. 40.13, etc. ende versen 15, 16.

Jojachin, siet Jechonia.

Jojada, Hoogepriester, seer Godtsaligh, verberght Ioas, ende maeckt hem daer na Koningh, gebiedende Athalia te dooden, 2.Reg. cap. 11. vers 4, etc. Siet wijders van desen, 2.Reg. 12.2, 7, 9. 2.Chron. c. 22. vers 11. ende 24.15, 16, 17.

Jojakim, eerst genoemt Eliakim, maer vernoemt Jojakim, van Pharao Necho, die hem tot Koningh in Iuda stelde, in plaetse sijns broeders Ioahas, siet van desen, 2.Reg. 23. versen 34, 35, 36, 37. ende c. 24. versen 1, 2, 6. 2.Chron. 36.4, 5. Ierem. 22. vers 18, etc. en 26.21. ende 36.23, 26, 28, 29, 30, 31, 32. siet oock Ezech. 19.5, etc. Dan. 1.1, 2.

Jojakim, een Priester, siet Neh. 12.10, 12, etc. item vers 26.

Joksan, de tweede sone Abrahams, uyt Ketura, Genes. 25.2.

Joktan, een sone Hebers. Siet van hem, ende sijne sonen, Genes. 10.25, 26, etc.

Jokteël: de hooftstadt van steenachtigh Arabien, te voren genoemt Sela, dat is, rotzsteen, ende van Amazia, Koningh van Iuda, alsoo vernoemt, 2.Reg. 14.7.

Jona, de Propheet, de sone van Amithai, was van Gath-epher, 2.Reg. 14.25. Sijn boeck is te vinden onder de kleyne Propheten. Hy wort van den Heere gesonden na Nineve, om haren ondergangh te propheteeren, ende soeckende te ontvlieden over zee, wort, in het onweder by het lot geraeckt zijnde, in de zee geworpen, ende van eenen grooten visch ingeslockt, in welckes buyck hy was drie dagen, ende drie nachten, (een voorbeelt onses Heeren Christi) biddende seer vyerighlick tot Godt, die den visch hem doet uytspouwen op het drooge, Ione capp. 1. 2. wort daer na van Godt weder gesonden na Nineve, ende is gehoorsaem, maer als de Nineviten haer bekeerden, ende Godt haer verschoonde, wert hy seer verdrietigh, ende wort van Godt bestraft ende onderricht, siet capp. 3. 4.

Jonadab, een sone Simea, des broeders Davids, een kloeck ende arghlistigh man. Siet daer van 2.Sam. 13.3, 32, 35.

Jonadab, de sone Rechabs, een seer aensienlick man, dien de Koningh Iehu op sijnen wagen nam, als hy hem de hant tot een teecken van eenigheyt gegeven hadde, siet 2.Reg. cap. 10. versen 15, 16. Siet oock Ierem. cap. 35. versen 6, 8, 16, 18, 19.

Jonathan, de sone Sauls, Davids getrouwe vrient, ende bondtgenoot, siet van desen 1.Sam. 13.2, 3. ende 14.12, 13, 27, 42. ende 18.1, 3, 4. ende 19.1, 4. ende c. 20. vers 1, etc. item versen 16, 17, 27, 28, 32, 33, en 35, etc. item vers 41. ende 23.16, 18. sijnen doot, siet cap. 31. vers 2. Davids klage daer over, siet 2.Sam. 1.17, etc. siet oock 2.Sam. 9.1.

Jonathan, sone des Priesters Abjathars, bewees, met sijnen broeder, groote trouwe aen David, in sijn vluchten voor Absalon, siet 2.Sam. 15.27. ende 17.17, etc. item vers 21. 1.Reg. 1.42, 43.

Jonathan, de sone Simea, des broeders Davids, verslaet eenen reuse, 2.Sam. 21.21.

Jonathan, de schrijver, wiens huys de Vorsten Zedekie tot een gevangenhuys hadden gemaeckt, daer in sy den Propheet Ieremiam stelden, Ierem. 37.15, 20.

Jongelingh, jonckheyt, jeught, siet verscheyden leerlicke plaetsen, van jongelingen, jonckheyt, Iob c. 30. vers 12. ende 32.4, 6, etc. Psalm 8. vers 3. ende 25.7. ende 71.5, 6. ende 103.5. ende 119.9. Prov. 20.11. ende 22.6, 15. Eccles. 4.13. ende 10.16. ende 11.9, 10. ende 12.1. Iesa. cap. 3. versen 4, 5. ende 40.30, 31. Ierem. 1.6, 7. Thren. 1.15. Ioël 1.8. siet oock kint, kinderen.

Jonghsten dagh, siet gerichten Godes, dagh, oordeel. [kolom 3]

Joppe, siet Japho.

Joram, Achabs sone, een godtloos Koningh in Israël, 2.Reg. 3. versen 1, 2, 3. de Koningh der Moabiten valt van hem af, tegen den welcken hy met Iosaphat ende den Koningh van Edom, optreckt, ende in noodt raet soeckt by den Propheet Elisa, die hem hevighlick straft, 2.Reg. c. 3. vers 5, etc. item vers 9, etc. slaet de Moabiten, etc. versen 24, 25. siet wijders van desen godtloosen Koningh, ende sijn eynde, 2.Reg. 5.6, 7. ende c. 6. vers 21, etc. item versen 26, 27, 30, 31, 32. ende 8.28, 29. ende 9.21, etc. item vers 25.

Joram, Iosaphats sone, Koningh in Iuda, siet 2.Reg. 8.16, 17, 18. Edom valt by sijnen tijt af, ende stelt sich eenen eygenen Koningh, tegen welcken Ioram wel optreckt ende slaet die van Edom, maer en kanse niet t’onder brengen: Libna valt oock af, 2.Reg. cap. 8. vers 20. siet wijders 2.Chron. c. 21. versen 4, 11. Siet Elie schrift aen hem, vers 12, etc. item, siet versen 16, 17, 18, 19, 20.

Jordane, de vermaerde riviere des beloofden lants, siet Genes. 13.10, 11. Numer. 33. vers 48. Iosu. 3.15, 16, 17. ende cap. 4. versen 1, 9, 10. ende 22.10. Iudic. cap. 7. vers 24. ende 8.4. ende 10.9. ende 12. versen 5, 6. 1.Sam. 13.6, 7. 2.Sam. c. 2. vers 29. ende 10. vers 17. ende 17.22, 24. ende 19.15. 1.Reg. 7.46. ende 17.5. 2.Reg. 2.8, 14. ende 15.14. ende 6.2. Psalm 42.7. ende 114. 3, 5. Iesa. 8.23. Ierem. 12.5. ende 49.19. Zachar. 11. vers 3.

Josaphat, Koningh van Iuda, de sone van Asa, een seer Godtsaligh Koningh. Siet van sijne regeeringe, loflicke daden, victorien, oock fauten ende gebreken, etc. 1.Reg. 15. vers 24. ende 22.2, etc. item versen 5, 8, 32, 33, 41, 42, 43, 44, 47, 49, 51. 2.Reg. c. 3. vers 11, etc. item vers 14. 2.Chron. c. 17. vers 1. 1.Reg. cap. 15 vers 24. ende 19. versen 2, 3, 4, 5, 6, 8, etc. ende 20. vers 1, etc. item, vers 35, etc. ende cap. 21. versen 2, 3. van het dal Iosaphats, siet Ioël cap. 3. versen 2, 12.

Joscheb Baschebeth, de sone van Tachkemoni, de voorneemste der helden Davids, 2.Sam. cap. 23. vers 8. Genoemt 1.Chron. 11.11. Jascobham.

Joseba, de dochter des Koninghs Ioram, suster van Ahasia, huysvrouwe van Iojada, neemt Ioas, den sone Ahazie, heymelick wech, ende verberght hem, als Athalia het Konincklicke zaet uytroeyde, 2.Reg. cap. 11. vers 2.

Joseph, Iacobs eerstgeboren soon uyt Rachel, Benjamins broeder, Genes. 30. versen 23, 24. Sijn vader bemint hem boven alle sijne sonen, daerom hy van sijne broederen gehaett wort, Genes. cap. 37. versen 2, 3, 4. Sijne prophetische droomen, Genes. 37. versen 5, 9. sijne broeders wilden hem dooden, doch verkoopen hem aen Midianitische ende Ismaëlitische kooplieden, die hem voeren in Egypten, ende verkoopen aen Potiphar, Genes. cap. 37. versen 23, 28, 36, etc. ende 39. vers 1. Sijne broeders brengen Iacob in het gevoelen, dat hy van een wildt dier verscheurt was, dies hy langen tijt rouwt, Genes. cap. 37. vers 31, etc. Siet wijders van al sijn wedervaren, lijden, ende wonderlicke verhooginge in Egypten, sijner broederen komste tot hem, om koorn, eyndelick, sijns vaders optocht, met al wat hy hadde, tot hem, ende sijne groote weldadigheyt aen Egypten, ende sijns vaders gantsche huys bewesen, sijne sonen, mitsgaders sijnen doot, etc. van Genes. cap. 39 af, tot aen het eynde van Genesis. Siet oock Exod. 13. vers 19. Iosu. 24.32. 1.Chron. cap. 5. versen 1, 2. Psalm 105. vers 17, etc. Joseph, beteeckent somtijts Israël in het gemeyn, Psam 80. vers 2. ende 81.5, 6. Amos 5.15. ende 6. vers 6.

Josia, sone van Amon, een Godtsaligh Koningh in Iuda, 2.Reg. 21.24. ende c. 22. versen 1, 2. Siet van sijne Godtsalige daden, doot, ende beklagh der onderdanen, 2.Reg. cap. 22. versen 4, 8, etc. ende 23. vers 2, etc. item versen 15, 21, 24, 25, 29, 30. 2.Chron. cap. 34. vers 33. ende 35.7, 24, 25. Ier. 22. versen 10, 15, 16.

Josua, sone van Nun, was Mosis dienaer, ende na des selven doot, Vorst van Israël, ende heeft haer gevoert in het beloofde lant, (als een voorbeelt Christi) Godts krijgen tegen de godtloose Canaaniten gevoert, ende het lant aen de stammen uytgedeelt, het volck in den waren Godtsdienst bevestight, is gestorven in Canaan, ende begraven. Siet van hem Exod. 17.10, etc. ende versen 13, 14. ende 24.13. Numer. 14.6. Deuter. 31. versen 2, 3, 7, 8, 14, 15. ende cap. 32. vers 44. ende 34.9. Iosu. 1.2, 5, 6, 7, 8, 10, etc. item vers 16. ende 2.1. ende 3. vers 1, etc. ende 4.9, 20. ende 5.2, etc. item vers 13, etc. ende 6.16, etc. item versen 26, 27. ende 7. vers 6, etc. item versen 19, 25. ende cap. 8. vers 1, etc. item versen 30, 32, 34, 35. ende cap. 10. vers 7, etc. item vers 12, etc. item vers 28, etc. ende 11.7, 8, 10, 15, 21, 23. ende 18.3, 4. ende 19.49, 50. ende 22. vers 1, etc. ende 23.2, etc. ende 24.1, etc. item versen 26, 27, 29, 30.

Josua, Jehosua, Jesua, de sone Iozadaks, Priester, siet Jesua.

Josua, de Bethsemiter, op wiens lant de wagen met de Arke quam, uyt der Philistijnen lant, 1.Sam. 6.14.

Josua, Overste der stadt Ierusalem, 2.Reg. 23. vers 8.

Jotbatha, legerplaetse der kinderen Israëls, Numer. 33.33.

Jotham, sone van den Koningh Azaria, regeert voor sijnen vader, die melaetsch was, ende na des selven doot, alleen, siet 2.Reg. 15. versen 5, 7, 33, 34, 35, 37, 38. 2.Chron. 27. versen 1, 2, 3, 4, 5, 6.

Jozabad, een van de conspirateurs, die den Koningh Ioas ombrachten, 2.Reg. 12. vers 21. een ander, Krijghs-overste onder Iosaphat, 2.Chron. 17.18.

Jozachar, een der conspirateurs, die Ioas ombrachten, 2.Reg. 12.21.

Jozadak, de vader des Priesters Iesua, Ezr. 3. vers 2, etc.

Ir, gebouwt van Assur, Genes. 10.11.

Iram, een van de Vorsten Edoms, Genes. 36. vers 43.

Ir-semes, een stadt in de stamme Dan, Ios. 19. vers 41. [kolom 4]

Isaac, de Patriarch, Abrahams sone, wort van Godt belooft, met noeminge sijns naems, ende belofte van Godts eeuwigh ende bestandigh verbont met hem ende sijn zaet, Genes. cap. 17. versen 19, 21. siet oock cap. 21. vers 12. Isaac wort geboren (als Abraham hondert jaer oudt was) ende op den achtsten dagh besneden, Genes. cap. 21. versen 1, 5. Godt beveelt Abraham, hem te offeren, maer als Abraham daer toe gereet was, belett Godt het selfs, etc. Genes. cap. 22. vers 2, etc. trouwt Rebecca, Genes. cap. 24. vers 67. ende 25.20. begraeft, met Ismaël, sijnen vader Abraham, Genes. cap. 25. vers 9. wort van Godt gezegent, Genes. cap. 25. vers 11. Bidt vyerighlick om kinderen, ende bekomt Esau ende Iacob, Genes. 25. versen 21, 25, 26. heeft Esau lief, om het wildtbraedt, Genes. cap. 25. vers 28. meynt Esau te zegenen, maer de zegen wort door Godts bestieringe, ende beleyt van Rebecca, gewendt op Iacob, Genes. 27.1, etc. sterft hondert en tachtentigh jaren oudt, ende wort van Esau ende Iacob begraven, Genes. 35.29. siet wijders van Isaac, Genes. cap. 26. versen 1, 3, etc. item vers 7, etc. item versen 12, 14, etc. item vers 18, etc. ende versen 24, 26, etc. siet oock Amos 7.9, 16.

Isai, van Bethlehem, Davids vader, Ruth 4. vers 22. 1.Sam. cap. 16. vers 1. alwaer Samuel van Godt gesonden wort om eenen sijner sonen tot Koningh te salven, siet wijders 1.Sam. cap. 16. vers 20. ende 17.12, 13. Onse Salighmaker Christus wort genoemt een rijsken, sullende uyt den afgehouwenen tronck Isai voort komen, Iesa. cap. 11. vers 1. item de wortel Isai, na welcken de Heydenen souden vragen, vers 10. om dat hy (na den vleesche) uyt Isai, Davids vader, als uyt eenen wortel, soude uytspruyten.

Isbi-Benob, een reuse van de Philistijnen, dien den Koningh David meynde te slaen, maer wert van Abisai gedoot, 2.Sam. cap. 21. versen 16, 17.

Isboseth, Sauls sone, wort van Abner Koningh gemaeckt, siet van hem 2.Sam. c. 2. versen 8, 10. ende cap. 3. vers 7, etc. item vers 14, etc. hy wort vermoort, ende sijn hooft van de moordenaers tot David gebracht, die haer de handen ende voeten laet af houwen, ende doetse ophangen, 2.Sam. cap. 4.

Ismaël, de sone deAbrahams uyt Hagar, siet van desen Genes. c. 16. versen 11, 12, 15, 16. ende 17.18, etc. item vers 25. ende c. 21. vers 9, etc. item versen 13, 18, 20, 21. ende cap. 25. vers 9. Ismaëls nakomelingen, Genes. 25.12, etc. 1.Chron. 1. vers 29, etc. sijn doot, ende woonplaetse, Genes. cap. 25. versen 17, 18. Esau neemt Ismaëls dochter, Genes. 28.9. siet oock van Ismaëliten, Genes. 37.25, 27. Iudic. 8.24. Psalm 83. vers 7.

Ismaël, de sone van Nethanja, uyt Konincklicken zade, vermoort Gedaliam, met de Ioden ende Chaldeen die by hem waren, 2.Reg. cap. 25. vers 25. Ierem. cap. 41. versen 1, 2, 3. Siet oock eenen anderen moort van hem, cap. 41. vers 4, etc. item vers 8. Hy wil de reste des volcks voeren na de Ammoniten, maer wort van Iohanan belet ende verjaeght, cap. 41. versen 10, 11, 12.

Israël, alsoo wort Iacob genoemt van den Sone Godts, Genes. cap. 32. vers 28. ende 35. vers 10. om dat hy met Godt, ende de menschen, worstelende, de overhant hadde gehadt: gelijck Godt seyt, Genes. cap. 32. vers 28. siet oock Hose. cap. 12. versen 5, 6. Onse Heere Christus wort van Godt den Vader, Israël genoemt, om dat hy met Godt, ende sijnen swaren toorn worstelende, de overhant gehadt, ende ons daer van verlost, ende met den vader versoent heeft, siet Iesa. cap. 49. vers 3. Israël, dat is, nakomelingen, ofte kinderen Israëls, Israëliten. Alsoo worden de twaelf stammen doorgaens genoemt: Godts volck, ende sijn eygendom, erfvolck, erfdeel, uytverkoren, hem heyligh, ende afgesondert om sijne te zijn, Exod. cap. 3. vers 7. ende 5.1. ende 19. vers 5. Levit. 20.26. Deuter. 4.20. ende cap. 7. vers 6. ende 9.29. ende cap. 10. versen 14, 15. ende 14.2. ende 26.18. ende 32. vers 9. 1.Sam. 10.1. ende 12.22. 2.Sam. 7.23. 1.Reg. 8.53. Psalm 135.4. Iesa. c. 19. vers 25. ende 41.8. ende cap. 43. vers 1. Ierem. cap. 13. vers 11, etc. De tien stammen Israëls (die dickwils Israël genoemt worden) scheuren haer van Davids huys, ende Iuda, af, ende maken eenen eygenen Koningh, 1.Reg. cap. 12, etc. ende versen 16, 20, etc. na den woorde Ahia des Propheten, 1.Reg. cap. 11. vers 29, etc. vele van Israël (dat is, de tien stammen) worden van Tiglath-Pileser uyt haer lant gevoert na Assyrien, 2.Reg. cap. 15. vers 29. desgelijcks van Salmaneser, 2.Reg. cap. 17. vers 3, etc. ende 18.10, 11. na de prophetie, Deuter. cap. 4. vers 27. ende cap. 28. versen 63, 64. Van allerley toeval, wedervaren, beloften, prophetien, dreygementen, etc. Israël aengaende, siet elck op sijn plaetse, na de materie, daer van gehandelt wort.

Issaschar, de vijfde sone Iacobs, uyt Lea, uyt welcken de stam Issaschar is gesproten, siet Genes. cap. 30. vers 18. ende sijne sonen ende nakomelingen, Genes. cap. 46. vers 13. 1.Chron. cap. 7. vers 1, etc. siet wijders Genes. c. 49. versen 14, 15. Numer. cap. 1. versen 8, 29. ende 2. versen 5, 6. ende cap. 7. vers 18, etc. ende 26.25. Deuter. cap. 27. vers 12. ende 33.18, 19. Iosu. cap. 19. vers 17, etc. Iudic. 5.15. 1.Chron. 12. vers 32.

Ithai, de Gethiter, Davids getrouwe vrient, ende bystander in der noot, siet 2.Sam. 15. vers 19. ende 18.2.

Ithamar, Aarons sone, Eleazars broeder, siet van hem, ende sijne nakomelingen, Levitic. cap. 10. vers 6. Numer. cap. 3. vers 4. ende c. 7. vers 8. 1.Chron. cap. 24. versen 4, 5, 6.

Ithiël, dat is, Godt is met my: het welck sommige houden voor den name des Heeren Christi, Prov. 30.1.

Jubal, de eerste vinder van de harpe ende orgelen, Genes. 4.21.

Jubeljaer, siet Levit. 25.8, 9, 10, 11, 12, 13, etc. Ezech. 46.17.

Juda, Iacobs vierde soon, uyt Lea, Genes. 29. vers 35. siet van hem Genes. 37. versen 26, 27.

[fol. (††4) r]

ende 38.2, 18, etc. ende 43.3, etc. item vers 9. ende 44.18, etc. item versen 32, 33. ende 46. vers 28. sijne sonen, siet Genes. 46. vers 12. Num. 26.19. 1.Chron. 2.1, 4. ende 4.1. Juda quam het regiment, de overheyt, ende de voortocht toe, Genes. 49.8, 9, 10, 11, 12. Deut. 33.7. Iosu. 15.1. Iudic. 1. vers 2. ende 20.18. 2.Sam. 7.12. 2.Chron. 6. vers 6. Psalm 78.67, 68. uyt Juda soude de Heere Christus, de Silo, voort komen, Genes. 49.10. Van de stamme Juda, het volck Juda, de Joden, het Joodtsche volck, ende lant. siet allerley aenmercklick verhael, Numer. 1.7, 27. ende 2.3, 4, 9. ende 7.12, etc. ende 26.22. Deuter. 27.12. ende 33.7. Iosu. 15.63. Iudic. 1. versen 3, 4, etc. item versen 8, 17, 18. ende 15.9, etc. 1.Sam. 11.8. ende 15.4. ende 22.5. ende 30.26. 2.Sam. 1.18. ende 2.4, 10, 11. ende 5.5. ende cap. 19. versen 11, 12, 14, 15. en vers 42, etc. ende 20.2. ende 24.9. 1.Reg. 4.20, 25. ende cap. 14. vers 22, etc. ende 22.46. 2.Reg. 12. vers 3. ende 14.4. ende 17.19, 20. ende 18.13. ende 21.9, 11. ende 23.27. ende 24. vers 2. ende 25.21, 26. 1.Chron. c. 3. vers 10, etc. ende 12.16, etc. 2.Chron. 13. versen 17, 18. ende 15.9, 12. ende 20.4, 24, etc. ende 21. vers 11, 17. ende 22.10, 11. ende 24.17, etc. ende 28.5, 6, 17, 18. ende 30.12. Ezr. 1. vers 5. ende 2.1, etc. ende 8.22. ende 10. vers 1, etc. Nehem. 1.3. Esth. 3.8. etc. ende 6.13. ende 8.10, 11, 17. ende 9.5, 6. Psalm 60. vers 9. Iesa. 1.4. ende 2.6. ende 22.1, 2. ende 24.1, etc. ende 28.5. ende 29.22. ende 30.9. ende 50. vers 1. ende 57.3, 4. ende 56.2, etc. Ierem. 3. vers 8, etc. item vers 18. ende 5. versen 11, 12. ende 7.29. ende 11. versen 11, 12, 15, 16, 17. ende 12.7. ende 13.9, 10. ende 14.19. ende 15.1, 2, 6, 7. ende 16. versen 4, 5, 11, 12. ende 23.39, 40. ende 24.9, 10. ende 25.38. ende 31.23, 24. ende 32.41. ende 33.25, 26. ende 40.11, 12. ende 44.7, 11, 16, 17, 26, en 27. ende 46.27, 28. ende 50.3, etc. ende 51.5. Thren. c. 2. vers 2. ende 4.2. Ezech. 7. vers 2, etc. ende 16.2, etc. item versen 25, 38, 43, 44, 45, 46, 51, 53, 55. ende 19.10, etc. ende 21. versen 2, 3, 31, etc. ende 33.24, 28. ende 36.11, 17, etc. item vers 28. Hose. 1. versen 6, 7, 11. ende 4.15. ende 5.5, 10, 12. ende 6.11. ende 12.3. Ioël 3.20. Amos 2.4. Habak. 1.3, 6, etc. Zephan. 1.2, etc. ende 3.11. Zach. 2.12. ende 8.13, 23. ende 11.2, 6, 9. ende 12. versen 7, 8, 10. ende 14.14.

Judith, de dochter Beëri des Hethiters, Esaus huysvrouwe, Genes. 26.34.

Juychen. Siet van menigerley juychen, der vromen, ende godtloosen, Exod. 32.17. Ios 6. vers 20. Iudic. 15.14. 1.Sam. 4. vers 5. ende 17.52. 2.Sam. 6.15. Psalm 30.6. ende 33.3. ende 41. vers 12. ende 47.2, 6. ende 60.10. ende 66.1. ende 67.5. ende 81. vers 2. ende 95.1, 2. ende 98, 4, 6. ende 108. vers 10. Iesa. 5.14. ende 16.10. ende 24. vers 14. ende 42.11. ende 43.14. ende 49. vers 13. ende 52.8, 9. ende 54.1. ende 65. vers 14. Ierem. 31. versen 7, 12. ende 50.15. Ezech. 21.22. Zephan. 3.14. Zach. 9.9. Eenige manieren van spreken, siet wijders 1.Chron. 16.33. Psal. 65.14 ende 78.65. ende 100.1. ende 126.1, 2, 5, 6. Prov. 11. vers 10. ende 29.6. Iesa. 12.6. ende 14.7. ende 44.23. Ierem. 51.48.

Izebel, een godtloos wijf des godtloosen Koninghs Achab, dochter van Eth-baal, Koningh der Zidoniers, 1.Reg. 16.31. Siet van hare godtloose daden, 1.Reg. 18.4, 13. ende 19.2. ende 21.5, etc. item vers 25. prophetie van haren schandelicken doot, 1.Reg. 21.23. 2.Reg. 9.36. vervullinge door Iehu, 2.Reg 9.30, etc. item, vers 37.

Izhar, een sone Kahats, des soons Levi, Num. cap. 3. versen 19, 27. vader des oproermakers Korah, Num.16.1. uyt hem is het geslachte der Izhariten, 1.Chron. 23.18. ende 24. vers 22.

Izreël, een stadt in Iuda, Iosu. 15.56. (siet oock 1.Sam. 25.43.) Dese stadt moet worden onderscheyden van een andere, gelegen op de frontieren Issaschars ende Manasses, Ios. 19.18. die in de Schrifture meermaels is vermelt, siet 1.Sam. cap. 29. versen 1, 11. 2.Sam. 2.9. 1.Reg. 18.45, 46. ende 21. vers 1, etc. item vers 8, etc. 2.Reg. 8.29. ende 9.15, etc. item vers 30. Hos. 1.4, etc. item vers 11. ende 2.21.

K.

KAbzeel, een stadt in Iuda, aen de lantpale Edoms, van waer Benaja was, siet Iosu. 15.21. 2.Sam. 23.20. 1.Chron. 11. vers 22. genoemt Jekabzeel, Nehem. c. 11. vers 25.

Kades, anders genoemt En-mischpat, siet Genes. 14.7. ende 16.14. Kades-Barnea, (het welck sommige onderscheyden van het voorgaende,) gelegen in de woestijne Paran, aen het geberghte der Amoriten, Num. 13. vers 26. Deut. 1.19, 20, 46. een ander Kades, in de woestijne Zin, daer Mirjam sterf ende begraven wiert, ende daer het twistwater was, Num. 20.1, etc. item vers 13. ende van waer Mose boden sondt aen den Koningh van Edom, vers 14, etc. siet oock Num. 33.36.

Kadmiel, Ezra 2.40.

Kadmoniten, een volck in Canaan, welckes lant Godt Abraham gaf, Genes. 15.19.

Kael, kaligheyt, kael maken, kael kop, siet Levit. 13.40, etc. Deut. 14.1. 2.Reg. 2. vers 23. Iesa. 3. versen 17, 24. ende 15.2. Ierem. 16.6. ende 47.5. ende 48.37. Ezech. 27.31. ende 29.18. Amos 8.10. Micha 1.16.

Kaf, siet caf.

Kahath, Kehath, de tweede sone van Levi, Genes. 46.11. Exod. 6.15. Num. 3.17. de sonen Kahats, siet Exod. 6.17. Num. 3. vers 19. 1.Chron. 23.12. Van het geslachte der Kahathiten, ende haren dienst in het Huys Godes, siet Num. 3.27, 28, 29, 30, 31. ende 4.4, etc. item versen 34, 37. ende 7.9. hare steden, siet Iosu. cap. 21. vers 20, etc. 1.Chron. 6.54, etc. item vers 66.

Kain, Kainiter, dat is, Keniter, afkomstigh uyt Iethro, Numer. 24.22. Kain, oock een stadt in Iuda, Iosu. 15.57.

Kajin, Adams eerstgeboren sone, Genes. 4.1. offert met sijnen broeder Habel, maer Godt [kolom 2] en siet sijn’ offer niet aen: het welck hem verdriet, vers 5. slaet sijnen broeder doot, ende wort daer over van Godt gestraft, vers 8, etc. woont in den lande Nod, bouwt een stadt die hy na sijns soons name noemt, vers 17. sijne nakomelingen, versen 18, 19, etc. siet oock vers 24.

Kale bergh, siet Iosu. 11.17. siet den tijtel rouwe.

Kalf, jonge veerse. Abraham liet een jongh kalf bereyden voor de drie gasten, daer de Heere onder was, Genes. 18.7. Het gouden kalf wort tot eenen afgodt gemaeckt onder Israël in de woestijne, by Horeb, Exod. 32.1, etc. Psalm 106.19. De twee gouden kalveren van Ierobeam, te Dan ende Bethel, etc. siet 1.Reg. 12.28, 29. Hos. 8.5, 6. ende 10. versen 5, 11. ende 13.2. siet wijders Psal. 29. versen 5, 6. ende 68.31. Ies. 11.6. ende 15. vers 5. ende 27.10. Ier. 31.18. ende 34.18. ende 46.20, 21. ende 50. versen 11, 12, 27. Ezech. 1.7. Hose. 4. vers 16. ende 14.3. Amos 6.4. Mich. 6.6. Malach. 4.2.

Kamer, kamerken, binnenkamer, slaepkamer. Van de kameren aen Salomons tempel, siet 1.Reg. 6. versen 5, 6, 8, 10. 1.Chron. 28.11. 2.Chron. 31.11, 12. Ierem. 35. versen 2, 4. ende c. 36. vers 10. aen den tweeden tempel, Ezr. 10.6. Neh. 10.38. ende 13.4, 5, 8, 9. aen Ezechiels tempel, Ezech. 40.7, 10, 12, 13, 16, 17, 21, 33, 36, 38, 44. ende cap. 41. versen 6, 7, 9, 10, 11, 26. ende 42.4, 5, 6, 9, 10, 11, 12, 13, 14. ende 44.19. Allerley verhael van andere kameren, siet Genes. 43. vers 30. Exod. 8.3. Iudic. 15.1. ende 16. versen 9, 12. 1.Reg. 1.15. ende 17.19, 23. ende 20.30. ende 22.25. 2.Reg. 4.10, etc. ende 9.2. 2.Chron. 22.11. Psalm 105. vers 30. Eccles. 10.20. Ierem. 36. vers 12. Ezech. 21.14. Ioël 2.16. Manieren van spreken by gelijckenisse, siet Psalm 19.6. ende 104.3, 13. Prov. 7.27. Cant. 1.4. ende 3.4. Iesa. 26.20. Amos 9.6.

Kamon, een stadt in Basan, daer de Richter Iair begraven wert, Iudic. 10.5.

Kebar, siet Chebar.

Kedar, een sone Ismaëls, Genes. 25.13. siet van de Kedarenen, Psalm 120.5. Cant. 1. vers 5. Iesa. 21. versen 16, 17. ende 42.11. ende 60.7. Ierem. 2.10, 11. ende 49.28. Ezech. 27.21.

Kedes, een vrystadt, in Naphtali, daer Barak woonde, ende sijn krijghsvolck vergaderde teghen Sisera, siet Iosu. 20.7. Iud. 4.6, 10. Siet van de inneminge deser stadt door Tiglath-Pileser, 2.Reg. 15.29.

Kedma, een sone Ismaëls, Genes. 25.15.

Kedorlaomer, Koningh van Elam, voert, met hulpe van andere Koningen, krijgh tegen de Koningen van Sodom, Gomorra, Adama, Zeboim, ende Zohar, van wegen haren afval van hem, Gen. 14.1, 2, 4. brenght verscheyden volcken onder sich, ende overwint de Koningen van Sodom, etc. ende voert hare have wech, met de neve Abrams, Lot. Maer Abram slaetse, ende bekomt alles weder, versen 10, 11, 12, 15, 16.

Kehila, wort van de Philistijnen belegert, ende van David op Godts bevel, ontsett, 1.Sam. cap. 23. vers 1, etc. Abjathar, de Priester, komt aldaer tot David, met den Ephod, vers 6. Saul meynt David in Kehila te besetten, maer David van Godt gewaerschouwt zijnde, treckt uyt Kehila, versen 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13.

Kemos, siet Chamos.

Kemuel, een sone Nahors des broeders Abrahams, Genes. 22.21. Een ander, Overste van Ephraim, Num. 34.24.

Kenan, de sone van Enos, siet Genes. 5. vers 9. ende versen 10,12, etc.

Kenaz, een sone Eliphaz, des soons Esaus. Hy was een van de Vorsten, onder de kinderen Esaus, siet Genes. 36.11, 15, 42.

Keniter ende Keneziter, volcken in Canaan, welcker lant Godt Abraham gaf, Genes. 15. vers 19.

Kennen. Godts kennisse, waer mede hy yets kent: het welck meermaels genomen wort voor, goet kennen, beminnen, sorge dragen, voor de sijne kennen, siet Genes. 18. vers 19. Exod. 33.12, 17. Deut. 34.10. Psalm 1. vers 6. ende 31.8. ende 37.18. ende 139.1. ende 144.3. Ierem. 1. vers 5. ende 12.3. ende 24.5. Amos 3.2. Zach. 14.7. Siet wijders onder den tijtel Godt, Alwetende, ende, wijsheyt Godts. Kennisse Godts, waer mede wy hem, sijne eygenschappen, wille, wercken, ende oordeelen kennen, ende weten. Godt kennen, niet kennen, siet Exod. 33.13. 1.Sam. 2.12. ende 3.7. Psalm 36. vers 11. ende 79.6. ende 92.6, 7. ende 119.79, 125. ende 139. vers 14. Prov. 1.23. ende 3.6. Eccles. 8. vers 17. Iesa 1.3. ende 11.9. ende 19.21. ende 33.6. ende 45. versen 3, 4. ende 51.7. ende 53.11. ende 55.5. Ierem. 4.21, 22. ende 5. vers 4. ende 8.7. ende 9.3, 6, 24. ende 10.25. ende 16.21. ende 24. vers 7. ende 31.34. Ezech. 38.16, 23. Dan. 11. vers 32. ende 12.4. Hose. 2.19. ende 4.1. ende 5.4. ende 6.3, 6. ende cap. 8. vers 2. Habak. 2.14. Kennisse der menschen, siet Genes. 42. vers 8. 1.Sam. 17.55. Iesa. 61.9. ende 64.2. Kennisse van wat goets, ofte eenige toekomende dingen, siet Eccles. 6.12. Yemant kennen, dat is, voor goet kennen, beminnen, Psalm 101.4. Eene vrouwe kennen, bekennen. Daer door wort in de Heylige Schrift eerbaerlick te kennen gegeven, de vereenigingh van man ende vrouwe, siet Genes. 4.1, 17, 25. ende 19. versen 5, 8. ende 24.16. ende cap. 38. vers 26. Num. 31.35. Iudic. 19.22. ende 21.11. 1.Sam. 1.19. 1.Reg. 1.4.

Kercke, ofte, gemeynte Godts, sijn volck ende kinderen, vergaderinge Godes, der Heyligen, met haer zaet. Strijdende, ende triumpherende Kercke, sichtbaer, ende onsichtbaer, belijdende ende oeffenende den waren Godtsdienst op aerden, waer onder oock gemeenlick zijn bocken ende huychelaren. Vervalt somtijts seer, vertoornt Godt, ende wort van hem gestraft, ende uyt genade herstelt. Ware, ende valsche, welgestelde, ende min of meer bedorvene Kercke, etc. Daer en is maer eene ware Kercke, Exod. cap. 19. vers 5. 2.Sam. 7.23. Cant. 6.8, 9, 10. waer toe alle de particuliere Kercken, als leden eens lichaems, gehooren, gelijck sy alle in het beloofde lant te Ierusalem moesten komen, [kolom 3] om de eenigheyt in den waren Godtsdienst te toonen: als oock te voren, tot de plaetse des gemeenen Godtsdiensts, in den Ouden Testamente, siet Ios. 22.10, 16, 23, 26, 27, 28, en 29, etc. 1.Reg. cap. 8, etc. De Kercke bestaet uyt geloovige Ioden, ende Heydenen, siet Heydenen. Verscheyden heerlicke namen, tijtelen, privilegien, ende gelucksaligheyt, item uytbreydinge der Kercke, siet Exod. 19.5, 6. ende 29.45, 46. Levit. 20. versen 24, 26. Deut. 4.7, 8, 32, etc. ende 7.6. ende 9.26, 29. ende 10.14, 15. ende 29. versen 12, 13. ende 32.6, 9, 10, etc. ende 33. vers 29. 1.Sam. 12. vers 22. ende 26.19. 2.Sam. 7.11, 24, 25. 1.Reg. 6.12, 13. 2.Chron. 7.14. Nehem. 1.10. ende c. 2. vers 20. Psalm 2.6. ende 15.1. ende 26. vers 8. ende 27.4, 5. ende 33.12. ende 42. vers 3, etc. ende 45.10, etc. ende 46. vers 6. ende 48.2, 9, etc. ende 63.2, 3. ende 65. versen 2, 5. ende 68.17. ende 73.1, 16, 17. ende 74.1, 2, 19. ende 76.2, 3. ende 77. vers 21. ende 78.5, 52, 68, 69. ende 84. versen 2, 3, 5, 11. ende 87.1, etc. ende 94. vers 14. ende 95. vers 7. ende 100. versen 3, 4. ende 102.16, 17. ende 110.3. ende 111.1. ende 122.6, etc. ende 125.2. ende 135.4. ende 144.15. ende 147.2, 12, 13, 19, 20. ende 148.14. ende 149.2, 4. In het Hoogeliedt Salomons doorgaens, Iesa. 1.9. ende 2.3. ende 5.1. ende 8.18. ende 11. versen 6, 7, 8, 9. ende 25.10. ende 26.1, 2. ende vers 20. ende 27.2, 3, 4, 6. ende 29. vers 19. ende 30. vers 18. ende 31.4, 5, 9. ende 32.15, 20. ende 33.20, 24. ende 35. vers 8, etc. ende 43.1, 4, etc. ende cap. 44. vers 3, etc. item versen 7, 21. ende cap. 49. versen 14, 15, 17, 18, 19, etc. item vers 23. ende 51.3, 4. ende vers 16. ende 52.1, 11. ende 54.1, 5, etc. item versen 13, 14. ende 60. vers 1, etc. item versen 10, 11, 15, 16, 18, 20, 21. ende 61.3, 5, 6, 9. ende 62.1, 2. 5, 10, 12. ende 63.8. ende 64.9. ende 65.19, 20, 23, en 25. ende 66.7, 9, 10, etc. Ierem. 14.9. ende 24.7. ende cap. 30. vers 22. ende 31. versen 1, 9, 20, 23, 36, 37, 40. ende 50. vers 6. Ezech. 20.40. ende 26.20. ende 34.30, 31. ende 36.8, etc. ende 37.16, 19, 22, 24, 26. Dan. 7.18, 22, 27. ende 11.14, 33, 34, 35. Hose. c. 1. vers 9, etc. ende 2.13, 14, etc. item versen 13, 18, 19, etc. Ioël 2.32. ende 3.18, etc. Amos 9.11, 12, 14, 15. Obad. versen 17, 18, etc. Micha 4.1, etc. ende 5.2, 3, 4, 5, 6, 7, 8. ende 7.14, 15, 16. Zeph. 3.9, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, etc. Hagg. 2.6, 7. Zachar. 2. versen 10, 11, 12. ende 6.12, 13, 15. ende 8. versen 3, 8. ende 9.17. ende 10.9. ende 12. versen 2, 3. ende 13.9. ende 14.5, 10, 14, 21. Malach. 3.17. Siet wijders van den toestant ende toevallen der Kercke hier op aerden, Genes. 4.26. ende 6.2. Deuter. 9. versen 23, 24. ende 23.3. ende 28. vers 10. ende 31.12, etc. item versen 27, 29. ende 32. vers 15, etc. 2.Reg. 6.32. ende 17.23, 24. Psalm 12.2, 3. ende 74.1, 2. ende 78. vers 59, etc. ende 107.40, 41. Iesa. 1.21. ende 5.5, etc. ende 42.19. ende 47.6. ende 63.10, etc. Ier. 2.7, 8, 13, 17, 19, etc. Thren. 2. vers 6. Ezech. 16.20, 38. ende cap. 23. Hose. 2.1, 2. Micha 2. versen 4, 5. ende 7.1, etc. siet oock de tijtelen Godtsdienst, Sacramenten, Sion, Jerusalem, Huychelaers, Godtsalige, Cruys, etc.

Kercker, siet gevangenisse.

Keeren-Happuch, een van Iobs dochteren, Iob 42.14.

Kerioth, een stadt in Moab, Ierem. 48.24. Amos 2.2.

Ketura, Abrahams tweede vrouwe, na de doot van Sarah, Genes. 25. vers 1. De sonen, die sy Abraham gebaert heeft, ende hoe Abraham met deselve gehandelt heeft, Genes. 25. versen 2, 3, 4, 6.

Kezia, eene van Iobs dochteren, Iob cap. 42. vers 14.

Kibroth-taava, dat is, lustgraven, siet Numer. cap. 11. versen 34, 35.

Kidron, een beke by Ierusalem, siet 2.Sam. 15. vers 23. 1.Reg. cap. 3. vers 37. ende 15.13. 2.Reg. 23.6, 12. 2.Chron. cap. 29. vers 16. ende 30.14. Ierem. 31.40.

Kijven, siet twisten.

Kilmad, een lantschap, het welcke met Tyrus handelde, siet Ezech. 27.23.

Kinderen, sonen. Siet allerley verhael, bericht, ende leeringen van kinderen, Genes. 4.25. ende 9.25. ende 15.2, 4, 5. ende 16.2. ende 18.16. ende 22.2, 16, etc. ende 25. vers 21, etc. ende 29.31. ende 30.1, 2, 22, 23. ende 33.5. ende 37.3. ende 43. vers 14. ende 45.23. ende 47.12. ende 48. vers 11. ende 50.23. Exod. 12.26. ende 13.8, 14. Lev. 21.9. Deut. 4.9. ende 6.7, 20, etc. ende 11.19. ende 21.18. ende 24. vers 16. ende 28.32, 41. ende 29.10, 11. ende 31.versen 12, 13. ende 32.46. Iudic. 8. vers 30. ende 10.4. ende 12.9, 14. ende 13.5, 24. 1.Sam. 2.12, 26, 29, 33, 34. ende 3.13, 14. ende 8.3. ende 19.4. 2.Sam. 9. vers 10. ende 13. vers 1, etc. item versen 28, 29. ende vers 37. ende 14.24, 33. ende 18.5, 33. ende 19.4. 1.Reg. 3.16, etc. 2.Reg. 4. vers 14, etc. ende 6. vers 28. ende 9.22, 24. ende 10.1. ende 16.20. ende 17.17, 31. ende 21.3, 6. 2.Chron. 6.16. ende 11.21. ende 13.21. ende 21.3. ende 28. vers 3. ende 32.21. Iob 1.4, 5, 18. ende 5.4, 25. ende 21.19. ende 27.14. ende 39.17, etc. ende 42.13, 16. Psalm 8.3. ende 68.7. ende 78.4, etc. ende 106.37, 38. ende 107. vers 41. ende 109.10, 12, 13. ende 112.2. ende 113.9. ende 127.3, etc. ende 128.versen 3, 6. ende 137.9 ende 144. vers 12. Proverb. 4.3, 4. ende 10.1. ende 15.20. ende 17.2, 6, 21, 25. ende 19.versen 13, 26. ende 20.7, 11. ende 22.6, 15. ende 23.versen 15, 24. ende 27.11. ende 31. vers 2. Eccles. 4.13. ende 10.16. Iesai. 3.4. ende 7.16. ende 11.6. ende 13. vers 16. ende 14.21, 29. ende 28.9. ende 38.19. ende 48.19. ende 65.20. ende 66. vers 7. Ierem. 10.20. ende 16.3, 4. ende 31.29. ende 47.3. Ezech. 18.versen 2, 3, 4, 10, etc. item versen 14, 20. ende 24.25. Dan. 1.3, 4. Hose. 9.12, etc. ende 10.14. ende 11.1. Ione 4.11. Zach. 8.5. Siet oock jongelingh, jonckheyt, tucht.

Kinderen Godes, siet Engelen, Kercke, wedergeboorte, etc.

Kir, een stadt in Moab, 2.Reg. 3. vers 25, etc. Iesa 15.1. een ander Kir, siet 2.Reg. 16. vers 9. Iesa 22.6. Amos 1.5. [kolom 4]

Kirhareseth, een seer stercke stadt der Moabiten, siet 2.Reg. 3.25. Iesa. 16.7.

Kirheres, Iesa. 16.11. Ierem. 48.31, 36. eenige houden, dat Kir, Kirhareseth, ende Kirheres, eene ende deselve stadt geweest zy.

Kirjath-Arba, siet Hebron.

Kirjathaim, siet Genes. 14.5. Numer. 32.37. Iosu. 13.19. Ierem. 48.1, 23. Ezech. 25. vers 9.

Kirjath-Huzoth, siet Numer. 22.39.

Kiriath-Jearim, anders genoemt Kirjath-Baal, Iosu. 15.60. een stadt in Iuda, daer het leger der Daniten was, als sy na Lais trocken, ende daer de Arke twintigh jaren bleef, siet Iudic. 18.12. 1.Sam. 6.21. ende 7.1, 2.

Kirren, als een duyve, Iesa. 38.14.

Kis, des Koninghs Sauls vader, een Benjaminiter, siet 1.Sam. 9.1, 3, etc.

Kisleu, siet Chisleu.

Kison, een beke in Canaan, daer Barak Sisera sloegh, ende Elia de Propheten Baals, siet Iudic. 4.7, 13. ende 5.21. 1.Reg. 18. vers 40.

Kisten, schatkisten, met kostelicke kleederen, daer mede verscheyden natien handelden met de Tyriers, Ezech. 27.24.

Kittim, siet Chittim.

Kleeden, bekleeden, kleederen. Verhael van den oorspronck, verscheyden gebruyck, ende misbruyck der kleederen, heylige kleederen, kostelicke ende Konincklicke kleederen, etc. Siet in de volgende plaetsen, Genes. 3.7, 21. ende 27.15. ende 37.3. Exod. 28.2, etc. ende 31.10. ende cap. 39. Lev. 6.10, 11. ende 8.6, etc. item versen 13, 30. ende 19. vers 19. (Deut. 22.11.) Num. 15.38, 39. Deuter. 22.5, 12. ende 29.5. 1.Sam. 2. vers 18. 2.Reg. 2. versen 13, 14. ende 9.13. Nehem. 4.23. Esth. 8.15. Prov. 23.21. Eccles. 9.8. Iesa. c. 3. vers 16, etc. item vers 18, etc. Thren. 4.5. Ezech. cap. 23. versen 15, 26, 29. ende 44.17, etc. Ione 3. vers 8. Zach. 3.3, 4. Scheuren der kleederen, in droeffenisse ende rouwe, siet Genes. cap. 37. versen 29, 34. ende c. 44. versen 12, 13. Numer. 14.6. 1.Sam. 4.12. 2.Sam. 1. vers 2, etc. item vers 11. ende 13.19, 30, 31. 1.Reg. 21.27. 2.Reg. 2.12. ende 6.30. ende 18.37. ende 19.1 ende 22. vers 11. (2.Chron. 34.27.) 2.Chron. c. 23. vers 13. Ioël 2.13. Schoone manieren van spreken by gelijckenisse, van kleeden, bekleeden, kleederen, siet Iob 10. vers 11. ende 13.28. ende 29.14. ende 30.18. ende 38.9. ende 41.4. Psal. 35. vers 26. ende 45.10, 14, 15. ende 65.14. ende 93.1. ende 102.27. ende 104.1, 2, 6. ende 109.18, 19, 29. ende 132.9, 16, 18. Proverb. 25.20. ende 30.4. ende 31.25. Cant. 4.11, etc. Iesa. 14.19. ende 50.3, 9. ende 51.6, 8. ende 59.17. ende 61.1, 3. ende 63.1, 3. ende 64.6. Ierem. 4.28, 30. ende 43.12. Ezech. 7.27. ende cap. 16. versen 10, 11, etc. item vers 39. ende 23.26. Malach. 2.16.

Knechten ende maeghden. Siet den tijtel dienen.

Knije buygen, siet buygen.

Koa, siet Ezech. 23.23.

Koe, koeijen, veerse. Siet onder den tijtel Rundt. Gelijckenissen ende figuerlicke reden van koeijen, siet Iesa. 11.7. ende 15.5. Ierem. 48.34. Hose. 4.16. Amos cap. 4. vers 1.

Koecken, koeckskens, siet Genes. 18. vers 6. ende 19.3. Exod. 12.18, etc. item vers 39. Levit. 2.4. ende 23.5, etc. Num 11.8. ende 28.16, etc. Deut. cap. 16. vers 1, etc. Iudic. 6.19. 1.Sam. 28.24. 2.Sam. 13. vers 8. 1.Reg. 14.3. Ierem. c. 7. vers 18. ende 44.19. eene gelijckenisse, siet Hose. 7. vers 8.

Koker, pijlkoker, Genes. 27.3. Iob 39.25, 26. Iesa 22.6. gelijckenissen, siet Psalm 127. versen 4, 5. Iesa. 49.2.

Koningen, siet Coningen.

Koocken, koocksel, kock, siet Genes. 25.29, 34. Exod. 23.19. ende 34.26. Deuter. 14.21. ende 16.7. 1.Sam. 2.13, etc. ende 9.23. gelijckenissen, siet Ezech. 24.4, 5. Zach. 14. vers 21. siet wijders braden, backen, sieden. Koockplaetsen, keuckens, in Ezechiels tempel, siet Ezech. 46.23, 24.

Koopen ende verkoopen, van lant, eerstgeboorte, menschen, huysen, waeren etc. siet Gen. cap. 23. versen 16, 17. ende c. 25. versen 33, 34. ende 33.19. ende 37.25, etc. item vers 36. ende 42.6. ende 47.20. Levit. 19. vers 35. ende 25.14, etc. Deut. 21.14. ende 25. versen 13, 14. ende 28.68. 2.Sam. 24.24. 1.Reg. 16.24. ende 21.2, 3. Prov. 11.26. ende 20.14. ende 31.16, 24. Iesa. 24.2. Ierem. 32.9, 10, 44. Ezech. 7. versen 12, 13. Ioël 3.6, etc. Amos 2.6. ende 8.4, etc.

Koorn, siet Genes. 41.49. ende 42.1, etc. Deut. 8. vers 8. ende 11.14. ende 23.25. ende 32.14. Iudic. 6. vers 11. ende 15.5. 2.Sam. 17.28. 1.Reg. 5.11. 2.Chron. 27. vers 5. ende 32.28. Ezr. 6.9. ende 7.22. Psalm 4.8. ende 65.14. ende 72.16. ende 78.24. ende 81.17. ende 147.14. Prov. 11.26. Cant. 7.2. Iesa. 28.25, 26. ende 62.8. Ierem. 12.13. ende 23.28. ende 50.26. Thren. 2.12. Ezech. 4.9. ende 27.17. ende 36.29. Hose. 2.7, 8, 21. ende 7.14. ende 8.7. Ioël 2. versen 19, 24. Amos 5.11. ende 8.5, 6. Hagg. 1.10, 11. Zach. 9.17.

Korach, een van de principaelste oproermakers tegen Mose ende Aaron, wort schricklick van Godt gestraft, siet Numer. cap. 16. siet oock Exod. 6.20, 23. Num. 26. versen 9, 10. ende 27. vers 3. Een ander Korah, een sone Esaus, Gen. 36.5, 14, 18. noch een ander, een sone Eliphaz, des soons Esau, versen 15, 16.

Kracht, sterckte, macht der menschen, siet Genes. 6. vers 4. ende 10.8. ende 26.16. ende 32.6, 7. Deut. 7. vers 1. ende 8.17. ende 9.1. Iosu. 24.12. Iudic. 7. vers 2. 1.Reg. 4.21. 2.Reg. 2.12. ende 13.14. ende 18.23, 24, 33, etc. ende 19.23, 24. 2.Chron. 14.11. ende 20.12. ende 26. versen 15, 16. ende 27.6. Psalm 33. vers 16. ende 44.4. ende 58.7. ende 105.24, 25. ende 142.7. Proverb. 21.22. Iesa. 7.4. ende 14.16, 17. ende 16.14. ende 28.2. ende 30.2, 3. Ier. 48.17. Ezech. 30.6, 25. ende 31.11. Dan. 4.10, etc. ende 8.25. ende 11.2, 3, 5. Amos 6.2. Mich. 4.13. ende 7.16. Nahum 1.12. Zach. 9.13. ende 10.3, 4, 5, 12.

[fol. (††4)v]

Kracht ende sterckte Godes, siet Exod. c. 3. versen 19, 20. ende 6.1, 6. ende c. 8. vers 19. ende 13.3, 14, 16. ende 15.6. Deut. 9. versen 27, 28. 2.Reg. 7. vers 2. Iob 26.14. ende 40.4. Psalm 65. vers 7. ende 66.7. ende 68.21. ende 74.11. ende 76.7, 8. ende 78.19, 41. ende 80.3. ende 89.14. ende 106.8. ende 118.16. ende 136.11, 12. ende 147.5. Iesa. 43. vers 13. ende 50.2. ende 51.9. ende 52.10. ende c. 53. vers 1. ende 59.1, 2. ende 62.8. ende 63. vers 15. ende 66.14. Ierem. 32.18. Dan. 3.17. Amos 9. vers 5, etc. siet oock hant, sterckte, macht, etc.

Kranckheyt, sieckte, pijne, smerte. Exempelen van kranckheyt, leeringen van den oorspronck, oorsaken, ende eynden der kranckheyt ende genesinge, besoeckinge der krancken, ende hoe haer vrome ende godtloose in kranckheyt hebben gedragen, etc. siet Genes. 48.1. ende cap. 49. Exod. 4.6, 7. ende 15.26. ende c. 23. vers 25. Deut. 28. versen 22, 27, 35, 59, 60, 61. ende 29. vers 22. ende 32.23. 1.Sam. 19.14. 2.Sam. 12. vers 15. ende 13.6. 1.Reg. 14. vers 1, etc. ende 15.23. (2.Chron. 16.12.) ende 17.17. 2.Reg. 1.2, etc. ende 4.18, etc. ende 8. vers 7, etc. item vers 29. ende 13.14. ende 20. vers 1, etc. 2.Chron. 21.15, 18, etc. ende 24. vers 25. Iob 2.7. ende 7.5. ende 19.20. ende 30.30. ende cap. 33. vers 19, etc. item versen 23, 25, 26, 27, 28. Psalm 6.3. ende 22. versen 15, 16. ende 35. vers 13. ende 38.3, 4. ende 41. versen 2, 4 ende 103.3. ende 160. versen 15, 43. ende 107, 17, etc. Prov. c. 18. vers 14. Ies. 1.5, 6. ende 33.24. ende 38. vers 9, etc. ende 53.3, 4, 10. Ierem. 15. vers 18. ende 16.4. Dan. 8.27. Hose. 7. vers 5. siet oock cruys, lijden, genesen, hope, vertrouwen, etc.

Krane, kraen. De Koningh Hizkia piepede als een krane, Iesa. 38.14. De kraen neemt den tijt sijner aenkomste waer, Ierem. cap. 8. vers 7.

Kreupel, siet lam.

Krijgh ende oorlogh. Siet verhael, bericht, exempelen, ende prophetien van krijgh ende oorlogh. Wettelicke, gebodene, geoorlofde, ende onwettelicke, ongeoorlofde, verbodene krijgen. Godts krijgen. Wetten van krijgen, etc. Genes. 14.1, etc. item vers 14. Exod. 15.3. Deut. 20. versen 5, 10. ende 32.25. Het boeck Iosua doorgaens, Iudic. 1.1, 2, etc. ende 3.1, 2. ende 4. vers 15. ende 11.12, 27. ende 12. vers 4. 1.Sam. 4.1, 2. ende 14.19. ende 25.28. 2.Sam. 11.11.ende 20.18, 19. ende 22. versen 30, 35, 40. (Psalm 18. versen 35, 40.) 1.Reg. 8. versen 44, 45. ende 15.6. ende 16. vers 22. ende 22.1, 3, etc. 2.Reg. cap. 14. vers 8, etc. (2.Chron. 25.17.) ende 15.19. ende 23.29. (2.Chron. c. 35. vers 20, etc.) 2.Chron. 15.5, etc. Iob 5.20. Psalm 44. versen 10, 11. ende 46.10. ende 60.11, 12. ende 76.4. ende 89. versen 43, 44. ende 108. versen 11, 12. ende 144.1. Prov. 20. vers 18. ende 24.6. Eccles. 9.18. Iesa. 3. vers 25. ende 13.2, etc. ende 29.8, etc. ende 30. vers 32. ende 31.4. ende c. 33. vers 7, etc. ende 36.5. ende 63.10. Ierem. cap. 4. versen 10, 29. ende 12. vers 12. ende 21.4, 5. ende 50.14, 24, 25. Ezech. 7. versen 14, 15. ende 38. vers 21, etc. Dan. capp. 7. 8. 11. Hose. 2.17. Ioël 3.9, 10. Nahum cap. 3. versen 2, 3, 15, 17, 18. siet oock sweert.

Kroone, siet croone,

Kruyt, kruyden, kruyderen, kruythof, gras, moes. Siet menigerley verhael van kruyt, Genes. cap. 1. versen 11, 12, 29, 30. ende 2.5. ende 3.18. Exod. 12.8. Deut. 11. vers 15. 2.Sam. 23. vers 4. 1.Reg. 4.33. 2.Reg. 4. vers 39. Iob cap. 6. vers 5. ende 8.11, 12. ende 30.4. ende 38.27. Psalm 23. vers 2. ende 37.2. ende 72.16. ende 92. vers 8. ende 102.5, 12. ende 104.14. ende 105.35. ende 106.20. Prov. 15.17. ende 19.12. ende 27.25. Iesa. 15. vers 6. ende 17.10. ende 35.7. ende 40.6, etc. ende 42.15. ende 44.4. ende 66.14. Ierem. 12. vers 4. ende 14.5. Dan. 4.15, 25, 32, 33. Ioël 2. vers 22. Amos 7.2. Mich. 5.6. Zach. 10. vers 1.

Kus, kussen, tot teecken van vrientschap, liefde, onderdanigheyt, geloove, oock afgodisch, ende verraderlick, siet Genes. 27.27. ende 29. versen 11, 13. ende c. 31. vers 55. ende 33.4. ende 41.40. ende 50.1. Exod. 4. vers 27. ende 18.7. 1.Sam. 10.1. 2.Sam. 20. vers 9. 1.Reg. cap. 19. versen 19, 20. Iob 31. vers 26, etc. Psalm 2. vers 12. ende 85.11. Prov. 24.26. ende 27.6. Cant. 1. vers 2. ende 8.1. Hose. 13.2.

L.

LAban, een broeder van Rebecca, Genes. 24. vers 29. Herberght den knecht Abrahams, Genes. 24.31. Ontfanght Iacob, Gen. 29. versen 13, 14. geeft sijne dochter aen Iacob, Genes. 29.19. vervolght Iacob, Genes. 31. vers 23.

Lacchen, belacchen. Abraham lacht, als hem in sijnen ouderdom noch eenen sone belooft wort, Genes. 17. vers 17. gelijck oock Sara, Genes. 18.12. ende 21.6. siet voorts van lacchen, Iob cap. 8. vers 21. ende 41.20. Psalm 2. vers 4. ende 37.13. ende 126.2. Prov. 1. vers 26. ende 14.13. ende 31.25. Eccles. 2. vers 2. ende 3.4. ende 7.3, 6. ende 10.19. Ierem. 20.7. Habak. cap. 1. vers 10. Lacchelicke, ofte, belacchelicke tonge, ofte, lippe, sprake, Iesa. cap. 28. vers 11. ende 33.19.

Lachis, een stadt in Iuda, wort gewonnen van Iosua, Iosu. 10.31, 32. wert heerlick van Rehabeam getimmert, 2. Paral. 11. vers 9. Amazia wert daer gedoot, 2.Paral. 25.27. Sanherib belegert Lachis, 2. Paral. cap. 32. vers 9. Die van Babel nemen Lachis in, ende verdestrueerense, Ierem. 34.7. Mich. 1. vers 13.

Ladder, ofte, leere, Genes. 28.12.

Lade, of, kiste, daer men gelt in leght, 2.Reg. cap. 12. vers 9.

Laetste ende eerste, Iesa. 41.4. ende 44.6. ende 48.12.

Lagen leggen, siet loeren.

Laïs, een stadt, die de kinderen Dan innemen ende na haers vaders naem Dan noemen, Iudic. 18.27. is de uyterste pale des beloofden lants. Wort oock genoemt Lesem, Iosu. cap. 19. vers 47. [kolom 2]

Lakkum, een stadt, Iosu. 19.33.

Lam zijn, verlammen, hincken, kreupel, manck, etc. Levit. 21.18. Deut. 15.21. 2.Sam. 5.6. Iob 29.15. Psalm 35.15. Prov. 26.7. Iesa. 33.23. ende 35.6. Ierem. 31.8. Malach. 1.8, 13.

Lam, schaep, Exod. 13. vers 13. ende 22.30. ende 34.19, 20. Deut. 32.14. Prov. 27. vers 26. Iesa. 5.17. ende 11.6. ende 16.1. ende 40.11. ende 53. vers 7. ende 65.25. ende 66.3. Ierem. 50.17. ende 51.40. Ezech. 27.21. Hose. 4.16. Amos 6. vers 4. Paeschlam, Exod. cap. 12. ende 13. vers 6. Iosu. 5.10.

Lamech, een sone Methusaëls, uyt de nakomelingen Cains, dese is de eerste, daer men van leest, die twee wijven tseffens gehadt heeft, Genes. 4.19, 23, 24. regelrecht tegens Godts ordinantie, boven cap. 2. vers 24. Malach. 2.15. Lamech een sone van Methusalah, uyt de nakomelingen van Seth, Genes. 5.25, 28, 31.

Lampe, Exod. 25.37. ende 27.20. ende 30.7. ende 40.4, 25. Levit. 24.2, etc. Num. 8. vers 2, etc. 1.Reg. 7.49. Zach. 4.2.

Lamuel, siet Lemuel.

Lancen, spiessen, Iosu. 8.18. Ierem. 6.23. ende 50.42.

Lanckmoedigheyt, Prov. 14.29. ende 15.18. ende 16.32. ende 25.15. Lanckmoedigheyt Godts, Exod. 34.6. Numer. cap. 14. vers 18. Psalm 86.15. ende 103.8. ende 145.8. Nahum 1.3.

Lange menschen, als Og de Koningh van Basan, Deut. 3.11. Saul, 1.Sam. 9. vers 2. ende 10.23. Goliath, 1.Sam. 17.4.

Lant, aerde, aertrijck, 2.Reg. 19.7. Psalm 37. versen 11, 29, 34. ende 105.44. Prov. 2.21, 22. ende 10.30. ende 30.21. Iesa. 57.13. Ierem. 4.16, 20. ende 31.8. Lant voor inwoonders des lants, Ierem. 22.29. Lant, dat heerlick, cierlick, gewenscht, lustigh was, gelijck het Ioodsche lant ghenoemt wort, Dan. cap. 8. vers 9. Ierem. 3.19. Zach. 7.14. Malach. 3.12. Lantdagen, Iosu. 23. vers 2. ende 24.1. 1.Reg. 8.1. 1.Chron. 23.2. 2.Chron. 5.2. Lantpale, Deut. 19. vers 14. ende 27.17. Iob 24.2. Prov. 22. vers 28. ende 23.10. Hose 5.10.

Last, last dragen, last opleggen, 1.Reg. 5.15. 2.Reg. 5.17. Neh. 13.19. Psalm 81.7. Iesa. 10.27. ende 30.6. ende 46.1, 2. Ierem. 17.21, etc. Amos 5.11. Last voor een beswaerlicke prophetie, Iesa. 13. vers 1. ende 15.1. ende 17.1. ende c. 19. vers 1. ende 21.1, 11, 13. Ierem. 23. versen 33, 34. Habak. 1.1. Zach. 9. vers 1. ende 12.1. Malach. 1.1.

Lasteren, schimpen, smaden, Levit. 24. vers 16. Psalm 119.42. ende 139.20. Iesa. 1.4. ende 51.7. Ezech. 35.12. Zeph. 2.8.

Lazarije, of, melaetsheyt, hoese bekent wort, Levit. 13. vers 14. Godt straft met lazarije, Exod. 4.6. Num. 12.10. 2.Reg. 5. vers 1. ende 15.5. 2.Paral. cap. 26. versen 18, 19. Lazarije wort gereynight, Exod. cap. 4. vers 6. Num. 12. vers 10. van afscheydinge der lazarigen, Levit. 13.49. Num. 5. vers 1. Mosis hant wort lazarigh, Exod. cap. 4. vers 6. Voor lazarije sal men sich wachten, Deuter. cap. 24. vers 8. Vier lazarigen komen in het Syriers leger, ende niemant daer vindende, verkondigen sy sulcks dien van Samarien, 2.Reg. 7.3, 4, etc.

Lea, of, Lia, de oudtste dochter Labans, trouwt den eertsvader Iacob, Genes. 29. vers 23. Baert hem kinderen, vers 32. ende 30.17. siet mede Ruth 4.11.

Lebna, ofte, Libna, een plaetse in de woestijne, daer de Israëliten haer legerden, Num. 33. versen 20, 21. Oock een stadt in het erfdeel Iuda, Iosu. 10.29, 39. tusschen Eglon ende Mareda, 1.Paral. cap. 7. ten tijden des Koninghs Ioram viel sy af van Iuda, 2.Reg. 8.22 2.Paral. 21.10. ten tijden Hizkia wertse van Senacherib belegert, 2.Reg. 19.8.

Lechi, of, Lehi, een plaetse van Simsons wegen alsoo geheeten, Iudic. 15.9, 14. Hier slaet Simson duysent mannen met een ezels kinnebacken, ende heet de plaetse Ramath-Lehi, Iudic. 15.15, 16, 17.

Lecken, Iudic. 7.5, 6, 7. 1.Reg. 22. vers 38. Psalm 72.9. Iesa. 49.23.

Leckernijen eten, Psalm 141.4. Ier. 51.34.

Ledigh gaen, ofte, zijn, ledigheyt, luyaerts, Prov. 6. vers 6. ende 10.4, 26. ende 13.4. ende 15.19. ende 19.15. ende 20.4, 13. ende 21.25. ende 24.30. ende 26.13, etc. Ezech. 16.49.

Leem, Genes. 11.3. Iob 4.19. ende 10.9. ende 13.12. ende 33.6. Iesa. 41. vers 25. ende 45.9. ende 64.8. Ierem. 18. vers 6. Dan. 2.33, 42. Nahum 3.14.

Leenen, ontleenen, Exod. 11.2. Deut. 15.8. ende 28.12. Psalm 37.26. ende 112.5. Prov. 22.7.

Leeren, Leeraren, leerampt, ongeleert, Psalm 1. vers 2. ende 51.15. ende 94. versen 10, 12. ende 119.33, 64, 68, 99, 102, 108, 124, 135. ende 143.10. Prov. 9. vers 9. ende 13.14. ende 31.26. Iesa. cap. 2. vers 3. ende 28.9. ende 30.20. ende 48.17. ende 50. vers 4. ende 54.13. Ierem. 31.34. Dan. 11.33. ende 12.3.

Leetwesen, siet berouwen, berouw, bekentenisse der sonden.

Leeuw, Genes. 49.9. Num. 23.24. ende 24. vers 9. Deut. 33.20, 22. Iudic. 14. vers 5. 1.Sam. 17.34, 35. 2.Sam. cap. 17. vers 10. 1.Reg. 13.24. ende 20.36. 2.Reg. 17.25. 1.Chron. 12.8. Iob 39.1, 2. Psalm 7.3. ende 10.9. ende 17.12. ende 22.14, 22. ende 35.17.

Leger, legeren, Exod. 14. vers 2. ende 16.13. ende 29.14. Lev. 4.12. ende 6.11. ende 8. vers 17. ende 9.11. Num. 12.14. ende 19. versen 3, 9. Deut. 23.10, 12, 14. 2.Reg. 7.7. ende 19.35. Iob 19.12. Psalm 34. vers 8. Iesa. 29.3. Ezech. 4.2. Zach. 9.8. Leger voor bedde, Genes. 49.4. Levit. c. 15. vers 4. 2.Sam. 11.2. Iob 7.13. Psalm 41. vers 4. ende 63.7. Prov. 7.17. Micha 2.1.

Lelie, 1.Reg. 7.19, 26. Cant. 2.1, 2. ende vers 16. ende 4.5. ende 5.13. ende 7.2. Hose. 14.6.

Lemoël, of, Lemuël, Prov. 31.4. het gemeene gevoelen is, dat door desen verstaen wort de Koningh Salomo, die oock genaemt was Jedidja, dat is, de beminde des Heeren, 2.Sam. 12.25.

Lendenen, Genes. 35.11. ende 37.34. Exod. 12. vers 11. ende 28.42. 1.Reg. 2.5. ende 8. [kolom 3] vers 19. ende 12.10. ende 18.46. ende 20. vers 31. 2.Reg. 1.8. ende 4.29. ende 9.1. 2.Chron. 10.10. Psalm 66.11. ende 69. vers 24. Prov. c. 30. vers 31. ende 31.17. Iesa. 21.3. Ierem. c. 1. vers 17. ende 13. versen 1, 2, 4, 11. Dan. 5.6. Nah. 2.10.

Lesem, een kostelicke liguriersteen, daer af (Exod. 28.19.) de naem van de stadt Laïs, of, Dan komt, Iosu. 19.47. die namaels van Philippus den Vyervorst is genoemt Caesarea Philippi.

Lesen, Exod. 24.7. Deut. 17.19. Iosu. 8. versen 34, 35. 2.Reg. 22.10. ende 23.2, etc. Nehem. 8.4, 19. ende 13.1. Esth. 6. vers 1. Iesa. 29.11, 12. ende 34.16. Ierem. 36. versen 10, 18. Dan. 5.7, 25, etc.

Letusim, een sone Dedans, Genes. 25.3.

Leven, levendigh zijn, ofte, levendigh worden, Genes. 5.3, etc. ende 45.27. Deut. 6.2. ende 8.1. ende c. 28. vers 66. ende 30.16. Iob 3. vers 20. ende 14.1, 2, 5. ende 21.7. Psalm 17.14. ende 21.5. ende 39.6, 7. ende 49.10. Prov. 3. vers 2. ende 4.13, 22. ende 5.6. ende 6.23. ende 8.35. Eccles. 6. vers 12. ende 11.8. Ies. 38.5, 12. Ezech. 37. versen 3, 5, 6, 9, 10. Dan. 2.4. ende 5.10. ende 6.7. Hose. 6.2. Leven voor een geestelick leven ende vreught des herten, levendigh maken, Psalm 22.27. ende 36.10. ende 119. versen 25, 37, 40, 50, 88, 93, 107, 149, 154, 156, en 159. ende 138.7. de rechtveerdige sal door sijn geloove leven, Habak. 2.4. Godt wort geseyt te leven, Num. 14.21, 28. Deuter. 32. vers 40. Iesa. 49.18. Ezech. 33.11. Levendige Godt, Deut. 5.26. 1.Sam. 17.26, 36. 2.Reg. 19.4, 16. Iesa. cap. 37. versen 4, 17. Ierem. 10.10. Levendigh water, Genes. 26. vers 19. Cant. 4.15. Ier. 2.13. ende 17. vers 13. Zach. 14.8.

Lever der menschen, Prov. 7.23. Thren. 2.11. Ezech. 21.21. Lever der beesten, Exod. 29. versen 13, 22. Levit. c.3. vers 4. ende 8.25. ende 9.10, 19.

Levi, wort geboren, Genes. 29.34. Doot met sijnen broeder Simeon, de Sichemiten, Genes. 34.25. straffe van de daet, Genes. 49. vers 5. sterft als hy hondert en seven en dertigh jaer oudt was, latende achter drie sonen, Gerson, Kahath, ende Merari, Exod. 6.15.

Leviathan, een langhwemelende slange, hier mede wort de satan beteeckent, ende van gelijcken sijne dienaers, als Pharao, ende andere meer, Iob 26.13. ende 40. vers 20 Psalm 74.14. Iesa. 27.1.

Leviten. Van de wooninge, recht ende onderhoudinge der Leviten, Lev. 10.12. ende 25. vers 32. Num. 18.21, 24, 26. Deut. 10.8. ende 12.12, 19. ende 14.29. ende 18.1. ende 26.11. Iosu. 13.14, 33. Ezr. 10.23. Van den dienst ende het officie der Leviten, Num. 1.49. Deut. 10.8. Iosu. 3. vers 6. 1.Paral. 6.32. ende 9.14. 2.Paral. 19.8. Ezech. 44.11. De Leviten neemt Godt voor alle eerstgeboorte der kinderen Israëls, Numer. 3.12, 40. ende 8.16. De Leviten straffen het quaet des opgerechten kalfs, Exod. 32.26. De Leviten worden verdreven uyt Israël, 2.Paral. 11.14.

Leugen, siet liegen.

Leummim, een sone Dedans, Genes. 25.3.

Leyders, zijn somtijts verleyders, Iesa. 3. vers 12. ende 9.15. Ierem. 51.18.

Libanon, of, Libanus, een woudt gelegen aen de lantpalen des Ioodschen lants, 1.Reg. 4. vers 33. ende 5. vers 6, etc. ende 7.2, etc. ende 9.19. ende 10.17. Ezr. cap. 3. vers 7. Psalm 29.5, 6. ende 72.16. ende 92.13. Cant. 3.9. ende 4.8, 11, 15. ende 5.15. ende 7.4. Iesa. c. 2. vers 13. ende 10.34. ende 14.8. Ierem. 18.14. ende 22.6, 20. Ezech. 17.3. ende 27.5. Hose. 14.6, 7. Nahum 1.4.

Libiers, 2.Chron. 12.3. ende 16.8. Dan 11. vers 43. Nah. 3.9. siet put.

Libna, siet Lebna.

Libni, een sone Gersons, Num. 3.18.

Lichaem ende wat het selve aengaet, Levit. 21. versen 5, 17. Num. 19.11. Deut. 7. vers 13. ende 21.23, ende 28.4, 18. Iosu. 8.29. Iudic.19.29. 1.Sam. 17.46. ende 31. vers 12. 1.Reg. 13.24. Psalm 79. vers 2. Iob 19.26. Iesa. 5. vers 25. ende 26.19. Ierem. 7. vers 33. ende 16.4. ende 19.7. ende 22.19. ende 34.20. ende 36. vers 30. Ezech. 10.12. Dan. 10. vers 6. ende 12.2. Nahum 3.3.

Licht, lichten, verlichten, Genes. 1. versen 3, 5. Iob 17.12. ende 36.32. ende 37. vers 3. ende 38.19, 24. Psalm 74.16. Prov. 4.18. Eccles. 11. vers 7. ende 12.2. Ezech. 32. vers 8. Hose. 6.5. Habak. 3.11. Zach. 14. versen 6, 7. Het lcht der oogen, Psalm 38.11. Licht des aengesichts Godts, Psalm 4. vers 7. ende 31.17. ende 36.10. ende 43. vers 3. ende 44.4. ende 67.2 ende 80.4, 8, 20. ende 89.16. ende 119.135. Christus is het licht der Heydenen, Iesa. 9. vers 1. ende 42. vers 6. ende 49.6. ende 60. vers 1. Godts woort verlicht het herte, Psalm 119.105, 130. Prov. 6.23.

Lichtveerdigheyt der valsche propheten, Ier. 23. vers 32. Zephan. 3.4.

Liedt, Psalm, Psalmsingen, Exod. 15.1, etc. Deut. 31.19, etc. Iud. 5.1, etc. 1.Reg. 4. vers 32. 1.Chron. 16.7, etc. 2.Chron. 29. vers 30. Psalm 33.3. ende 47. versen 7, 8. ende 96. vers 1. ende 100. vers 1. Siet de Psalmen 134. 135. 136. ende 137. versen 3, 4. ende 144.9. ende 146.1, 2. ende 147.1. ende 149.1, 3. Iesa. 23.15, 16. ende 42. vers 10. Ierem. 20.13. Amos 5. vers 23. ende 8.10. siet mede singen.

Liefde, beminnen, Genes. 22.2. ende cap. 25. vers 28, etc. ende 29.30. ende 37. vers 3. ende 43.30. ende 44.30, 31. ende cap. 45. versen 14, 15. ende 46.29. Levit. 19. vers 18. Deut. 6. vers 5. ende 10.12. ende 11.1. ende 30.6. Iosu. 22.5. 1.Sam. cap. 18. versen 1, 16, 20, 28. ende 20.41. Psalm 109. versen 4, 5. Prov. 5. vers 19. ende 10.12. Eccles. 3. vers 8. Cant. 1.2, 16. ende 8.6. Zach. 13.6. Onkuysche liefde, Genes. 34. versen 3, 19. 2.Sam. 13.1, 2. 1.Reg. 11.1. Prov. 7.17, 18. Ierem. 2.25. Ezech. 23. vers 17. Liefde tot Godts woort, Psalm 119. versen 47, 48, 72, 79, 113, 119, 127, 140, 159, 163, 167. Iesa. 52.7. Liefde der menschen tot Godt, Deut. 30.16, 20. Psalm 18.2. ende 91.14. ende 97.10. ende 119. 132. ende 145.20. Liefde Godts tot de menschen, Psalm 78. vers 68. ende 146.8. Prov. 8. versen 17, 20, 21. Iesa. 38.17. ende 43.4. [kolom 4] Ierem. 12.7. ende 31.3. Hose. 11. vers 4. ende 14.5.

Liegen, leugens, leugenaers, Genes. 12.13, 19. ende 18,15. ende 20.2. ende 26. vers 7. ende 37.20. ende 39.17. Exod. 1. vers 19. ende 20.16. ende 23.1. Levit. 19.11, 12. Deuter. 5. vers 20. Iosu. 2.4. ende 9.6. 1.Sam. 21.2, 8. 2.Sam. 15.3. ende 16. vers 3. ende 17.20. 1.Reg. 13.18. ende 22. vers 22. 2.Reg. 5.22, 25. ende 6. vers 19. ende 10.18. Ezr. 4.2. Psalm 5. vers 7.ende 59.13. ende 62.5. ende 63. vers 12. ende 78.36. ende 101.7. ende 116.11.

Lijnwaet, Iudic. 14.12. Esth. 8.15. Ies. 19. vers 9. Ezech. 9.2. Dan. 12.6.

Linsen, Genes. 25.34. 2.Sam. c. 23. vers 11. Ezech. 4.9.

Lippen, Exod. 6.11, 29. Levit. 5.4. Deut. 23. vers 23. 1.Sam. 1.13. 2.Reg. 19. vers 28. Iob 2.10. ende 8.21. ende 11.5. ende 15. vers 6. ende 16.5. ende 23.12. Psalm 16. vers 4. ende 17.1. ende 34.14. ende 45.3. ende 71.23. ende 119.171. ende 120.2. ende 140.10. ende 141.3. Prov. 4.24. ende 5.2, 3. ende 10.13, 18, 19, 21, 32. ende 12.13. ende 14.3. ende 16.10, 23. Cant. 4.3. ende 5.13. Iesa. c. 11. vers 4. ende 28.11. ende 29.13. ende 57. vers 19. ende 59.3. Dan. 10.16. Hose. 14. vers 3. Habak. 3.16. Malach. 2.6, 7.

List, listigh, listige aenslagen, Genes. 3.1, etc. ende 19.30, 31, 32, 33. ende 27. vers 9, etc. ende 29.23. Exod. 1.10. 1.Sam. 23.22. Psalm 38.13. ende 55.12. ende 105.25. siet bedroch.

Lo-ammi, een soon van Gomar des dochters Diblaim, Hose. 1.3, 9.

Locken, aenlocken, Prov. 16.29. Hose. cap. 2. vers 13.

Lodebar, een stadt gelegen over de Iordane, in den lande Gilead, niet verre van Mahanaim, 2.Sam. 9.4, 5. ende 17.27.

Loeren, verspieden, Iudic. 9.25. ende 21.20. Psalm 27.11. ende 35.7, 8. ende 37.32. ende 71.10. ende 92.12. Prov. 1.11, 18. ende 7.12. ende 12.6. ende 23. vers 28. Ierem. 9.8. ende 51.12. Thren. 3.10. ende 4.19. Hose. c. 7. vers 6. ende 13.7. Mich. 7.2.

Lof, prijs, roem, 1.Sam. 3.19, etc. ende 18. versen 7, 30. 2.Sam. c. 7. vers 9. ende 8.13. 2.Reg. 20.3. Psalm 26.1, 3, 4, etc. siet den geheelen 104 Psalm, ende 148. vers 14. Prov. 12.8. ende 31.30, 31. Iesa. 61. vers 11. Ierem. 13.11. ende 51.21. siet oock prijsen.

Lofsangh, siet den tijtel liedt.

Lompen, oude doecken, Ierem. 38.11, 12.

Loochenen, ofte, verloochenen, Genes. 18.15. Prov. 30.9. Iob 8.18. Ierem. 5.12.

Loock, knoploock, ajuyn, Num. 11.5.

Loof der boomen, Ezech. 31.3.

Loon, beloonen, Genes. 15.1. ende 29.15. ende 30.16, 18, 28. ende 31. versen 7, 8, 41. Exod. 2.9. Levit. 19.13. Numer. 22.7. Deut. 23.18. ende 24.15. Iudic. 17.10. Ruth 2.12. 1.Reg. 5.6. Psalm 19.12. ende 127.3. Prov. 23.18. ende 24.20.

Loopen, loopers, 2.Sam. 2.18. ende 18.23. ende 22.34. 1.Reg. 1. vers 5. ende 18.46. Esth. 3.13, 15. Psalm 18.30. ende 119. vers 32. ende 147.15. Prov. 1.16. Cant. 1. vers 4. Iesa. 2.2. ende 40.31. Ierem. 12. vers 5. ende 23. versen 10, 21. ende 49.3, 19. Ioël 2.7, 9. Habak. 2.2.

Lossen, losser, losgelt, aflossen, etc. Levit. 25. versen 24, 25. Ruth 3. vers 12. ende 4.1, etc. Psalm 105.20. ende 116.16. Iesa. 43. vers 3. ende 51.14. ende 52.2. Ier. 32. versen7, etc.

Lot, wort verlost uyt Sodoma, Genes. 19.15. sijn wijf wort verandert in eenen soutsteen, Genes. 19.26. Sap. 10.7. Beslaept sijn twee dochteren, Genes. 19.31, 35.

Lothan, een sone Seïrs des Horiters, een Vorst, Genes 36.20, 22.

Lott, het lott werpen, Levit.16.8. Num. 26. vers 55. ende 33.54. Iosu. 14.2. ende 18. vers 10. 1.Sam. 14.42. 1.Chron. 24.5. Nehem. 10.34. ende 11.1. Psalm 22.19. Proverb. 1.14. ende 16.33. ende 18.18. Iesa. 34.17. Ezech. 24. vers 6. Ioël 3.3. Lott, of snoer, beteeckent oock somtijts het erfdeel, Ios. 15.1 Iudic. 1.3. Psalm 16. vers 6. Iesa. 17.14.

Louteren, doorlouteren, Psalm 105. vers 19. ende 119.140. Iesa. 1.25. ende 48.10. Malach. 3.3.

Lucifer, Iesa. 14.12. siet morgensterre.

Lud, een sone Sems, Genes. 10.22, etc.

Luhith, ofte, Luchith, een bergh in het lant Moabs, Iesa. 15.5. Ierem. 48.5.

Lust, gelusten, lief hebben, begeeren, Genes. 34. vers 3. ende 39.7. Num. 11.4. 2.Sam. 11. vers 4. ende 13.1. Psalm 78.18, 29, 30. ende 106.14. ende 147.10. Quade lusten, Exod. 20.17. Deuter. 5.21. Prov. 6.25. Eccles. 12.5. heyligen lust, Psalm 1. vers 2. ende 73.25. ende 119. versen 16, 24, 35, 47, 70, 77, 92, 143. Prov. 8.30, 31. Iesa. 42.21. ende 55.2.

Luyaerts aert, Prov. 22.13. ende 26.13.

Luypaerd, Cant. 4.8. Iesa. 11.6. Ierem. 5. vers 6. ende 13.23. Dan. 7.6. Habak. 1. vers 8.

Luysen, sendt de HEERE in Egypten, Exod. 8.16, etc. Psalm 105.31.

Luyten, 1.Sam. 10.5. 2.Sam. cap. 6. vers 5. 1.Reg. 10.12. 1.Chron. 13.8. ende 15.28. Nehem. 12.27. Psalm 57.9. ende 71.22. ende 81.3. ende 92.4. ende 108. vers 3. ende 144.9. Iesa. 5.12.

Luz, een stadt eertijts alsoo geheeten, maer de Israëliten hebben die stadt Bethel genoemt, Genes. 13. vers 3. ende 28.19. ende 35.6. ende 48.3. Iudic. 1.23, 26. In den lande Benjamin, ofte Ephraim, is oock een stadt 3000 passus van Sichem, Luz genoemt, Iosu. 16.2. oock een stadt in het lant der Hethiten. Iudic. 1.26.

M.

MAacha, een sone Nachors, Genes. 22.24. Maacha, een dochter Talmai, de moeder Absaloms, 2.Sam. 3.3. 1.Reg. 15. vers 2. Item de name des grootmoeders des Koninghs Asa, 1.Reg. 15.13. Maacha, een Koningh, 1.Sam 10.6.

Maachati, een stadt der Amoriten, by den bergh Hermon in den lande Basan, Iosu. 12. vers 5. ende 13.11, 13. Deut. 3.14. Maachatiters,

[fol. (††5)r]

woonen onder de kinderen Israël, Iosu. 13. vers 13. Maachati is oock de naem van eenen uyt den stamme Iuda, 1.Paral. 4. vers 19. 2.Reg. 25.23. Ierem. 40.8.

Machir, is geweest een sone Manassis, Gen. 50. vers 23. Num. 32.39, etc. Deut. 3. vers 15. Iosu. 13.31. ende 17.1. Machir een sone Ammiels, 2.Sam. 9. versen 4, 5. ende 17. vers 27, etc.

Machlon, een sone van Elimelech, Ruth cap. 1. vers 2, etc.

Machpelah, een speloncke, Genes. 23.9.

Macht, machtigh maken, machtigh zijn, geweldigh zijn, verstercken, Genes. 10.8. ende 26. vers 16. 1.Sam. 21.7. 1.Chron. 29.25. 2.Chron. 26.15, 16. ende 27.6. Psalm 105. vers 24. ende 142.7. Prov. 21.22. ende 24. vers 5. Eccles. 9.11. Iesa. 28.2. ende 30. versen 2, 3. Ezech. 24.25. ende 28.4, 5. Dan. 4.20, 21, 22. Hose. 12.9. Mich. 7. vers 16. Nahum 3.9. Habak. 3.19. Van de macht Godes, siet Genes. 49.24. Iob 26.14. Psalm 65.7. ende 71.16, 18. ende 86.16. ende 89.9, 14. ende 96. vers 7. ende 118. versen 14, 15, 16. ende 132.2, 5. Iesa. 1.24. ende 43.13. ende 60.16. ende 62. vers 8. ende 63.15. Ierem. 32.18, 19. Dan. 3.17. Habak. 3.4. siet sterck, sterckte.

Madai, een sone Iaphets, Gen. 10.2. 1.Par. 1. vers 5. daer af komen die van Meden, siet 2.Reg. 17.6. Iesa. 13.17. Ierem. 25.25. Dan. capp. 5. 6. 8.

Made, Iob 25.6. Iesa. 14.11.

Madian, siet Midian.

Madmen, een stadt der Moabiten, die den kinderen Israëls ten deele wert, Ierem. 48.2. Siet van een ander Madmena, Iosu. 15.31. Iesa. 10.31.

Maeght, dienstmaeght, Genes. 16. versen 1, 2, etc. ende 21.10. ende 30.3, 4. Exod. 21. versen 7, 20, 21. Levit. 19.20. Deut. 28.68. 1.Sam. 8.16. Iob 31.13. Psalm 123. vers 2. Eccles. 2. vers 7.

Maeijen, afmaeijen, afscheeren, Amos 7. vers 1. Nahum 1.12.

Maeltijt, maeltijden, Genes. 18.6, 7, 8. ende 21. vers 8. ende 26.30. ende 29.22. ende 31.54. ende 43.16. Exod. 18.12. Numer. 25.2. Deut. 12.11, 12. Iudic. 19.4. 1.Sam. 9. versen 13, 22. Esth. 1.3, etc.

Magdiël, een Vorst, Genes. 36.43.

Mager, magerheyt, mageren, Iob c. 16. vers 8. Psalm 109.24. Iesa. 17.4. ende 24.16. Zephan. 2.11, etc.

Magog, de sone Iaphets, van welcken de Schijthen herkomen, die wy Tartaren noemen, Genes. 10.2. Ezech. 39.6.

Magor-Missabib, een sone van Immer, Ierem. cap. 20. vers 3.

Mahalaleël, een sone Kenans, Genes. cap. 5. versen 12, 15, 17.

Mahalath, eene van Esaus huysvrouwen, Gen. cap. 28. vers 9.

Mahanaim, dat is, twee heyrlegers, te deser plaetse is naderhant een stadt geweest, die Mahanaim hiet, Genes. 32.2, etc. Ios. 13. vers 26. ende 21.38. noch Mahanaim, een stadt in de stamme Gads, 2.Sam. 2. vers 8. ende 17.24, 27.

Maheli, de soon van Merari, Num. 3.20. Van Merari, is ’t geslachte der Maheliten, vers 33.

Maher schalal chas baz, Iesa. 8.1, 3.

Mahol, een wijs man, 1.Reg. 4.31.

Mahuiaël, een sone Hirads, Genes. 4.18.

Majesteyt, heerlickheyt, Psalm 104.1. ende 145. vers 5. ende 148.13. Ies. 2.10, 19. ende 3.8. Ierem. 10.6. ende 22.18. Ezech. 31.18. Amos 9.6. Habak. 3.3.

Makeda, een speloncke, Iosu. 10.16. oock is Makeda de name eener stadt, Iosu. 10.28.

Maken voor heerlick maken, Iesa. 51. vers 13. ende 54.5. Hose. 8.14.

Makkeloth, Num. 33.25.

Malchi-suach, een sone Sauls, 1.Sam. 31.2.

Maleachi, of, Malachias, de laetste onder de kleyne Propheten.

Malen, Iudic. 16.21. Iesa. 3.15. ende 47.2. Ierem. 25.10. Thren. 5.13. siet vermalen, schilderen.

Mamre, een Emoriter, broeder van Escol, ende broeder van Aner, dewelcke Abrahams bondtgenooten waren, Genes. 14.13.

Man. Man ende wijf worden geschapen, Gen. cap. 1. vers 27. ende 2.7, 22. ende 5.2. men moest een manneken offeren, Exod. 12.5. Levit. 1.3, 10. ende 22.19.

Manasse, of, Menasse, de eerstgeborene sone Iosephs, Genes. 41. vers 51. Siet voorder van Manasse, Genes. 48.13, 20. Num. 1.10. ende 2.20. ende 7.54. ende 26.29, 34. ende 32.39. Iosu. 1. vers 12. ende 13.29. Iudic. 1.27. ende 6.35. 2.Reg. 10. vers 33. 1.Chron. cap. 5. versen 18, 23. ende 7.14. ende 12.19. 2.Chron. 15. vers 9. ende 30. vers 10. Psalm 60. vers 9. ende 80. vers 3. ende 108.9. Iesa. 9.20. een ander Manasse de sone Hizkia, 2.Reg. cap. 20. vers 21. ende 21.1, 11, 18. 2.Chron. 33. vers 1, etc. Ierem. 15.4.

Mane, Genes. 1.16. ende 37.9. Deut. 4.19. ende 17.3. Iosu. 10.12, etc. Iob 31.26. Psalm 8. vers 4. ende 72.5. ende 89.38. ende 104.19. ende 121.6. ende 148.3. Cant. 6.10. Iesa. 13. vers 10. ende 30.26. Ierem. 31.35. Ezech. 32.7. Ioël 2.10, 31. Habak. 3.11.

Manna, of, Man, daer de Israëliten broot van maeckten, Exod. 16. vers 4, etc. Numer. 11. vers 6. Deut. 8.3. Psam78.24. ende 104. vers 40.

Manoah, een man uyt het geslachte der Daniters, wiens vrouwe baerde Simson, Iudic. cap. 13. versen 2, 8, etc.

Mantel, ofte, overkleet, Ios. 7.21. 1.Reg. 19. vers 19. 2.Reg. 2.8, 13, 14. Iesa. 3.22. ende 61.10. Ezech. 26.16. Dan. 3.21. Ione 3.6. Mich. 2.8.

Maon, een stadt. Van dese stadt heeft de woestijne, daer by gelegen, haren name gekregen, ende David heeft sich daer in verborgen, voor Saul vluchtende, 1.Sam. 23.25. Dit was de geboortplaetse Nabals, des mans Abigails, 1.Sam. 25.2.

Maozim, of, Mauzzim, Dan. 11.38.

Mara, Ruth 1.20. name eener vrouwe, anders Naëmi genoemt.

Marah, Exod. 15.23. Num. 33.8.

Marckt, Ezech. 27.12, etc.

Maresa, een naem van een stadt, Iosu. 15.44. 2.Chron. 11.8. ende 14.9. Mich. 1.15.

Marmersteen, Esth. 1.6. Cant. 5.15.

Mas, een sone Arams, Genes. 10.23. [kolom 2]

Mashith, een afgodische hooghte, 2.Reg. 23. vers 13.

Massa, een sone Ismahels, Genes. 25.14. Item, een plaetse in de woestijne, Exod. 17.7.

Mast, mastboom, Prov. 23.34. Iesa. 30.17. Ezech. 27.5.

Mat, mattigheyt, vermoeytheyt, Deut. 28.65. 1.Sam. 30.9. 2.Sam. 16.14. Ies. 40.28. Ierem. 8.18. Ione. 4.8.

Mate, Levit. c. 19. vers 35, 36. Deut. 25.13. Prov. cap. 20. versen 10, 23. Ierem. 30. vers 11. siet meten.

Matigheyt, Ruth 2.14. 2.Sam. 23. vers 15. Prov. 25.16.

Matthan, een Priester Baals, 2.Reg. 11.18. Matthanjah, anders Zedekia genoemt, 2.Reg. cap. 24. vers 17. Mattana, Numer. 21.18.

Mecha, de name eener stadt, Genes. 10.30.

Medad, eens mans name, op welcken de Geest des Heeren in het leger rustede, ende propheteerde, Num. 11.26.

Medan, een sone Abrahams uyt Ketura, Genes. cap. 25. vers 2. Medaniten, Genes. 37.36.

Medeba, een stadt in het landt Moabs, niet verre van Hesbon, in ’t erfdeel Ruben, Num. 21. vers 30. 1.Paral. 19.7. Iesa. 15.2.

Meden, afkomstigh van Madai, Genes. 10.2. 2.Reg. 17.6. Esth. 1.14. Iesa. 21. vers 2. Ierem. 25.25. ende 51.11, 28.

Meel, Iudic. 6.19. 1.Sam. 1.24. ende 28.24. 2.Sam. 17.28. 1.Reg. 4.22. ende 17.12. 2.Reg. 4.41. 1.Chron. 12.40. Iesa. 47.2. Hose. 8.7.

Meerderen, vermeerderen, Ies. 26.15. Ier. 30. vers 19. ende 33.22. Ezech. 16.7. ende 36. versen 10, 11. Habak. 2.6. siet menighte.

Meerle, Iesa. 34.15.

Megiddo, ofte, Mageddo, een stadt of plaetse die een Koningh heeft, Iosu. cap. 12. vers 21. Iudic. 1.27. ende 5.19. 1.Reg. 9. vers 15. 2.Reg. 9.27. ende 23.29. 1.Paral. 7.29. Zach. 12.11.

Mehetabeël, een dochter van Matred, Genes. cap. 36. vers 39.

Melchizedek, een Priester ende Koningh te Salem, Genes. 14.18, etc. Psalm 110.4.

Melck, Gen. 18.8. ende 49.12. Exod. 3.8, 17. ende 13.5. ende 23.19 ende 34. vers 26. Iudic. 4.19. Iob 10.10. Prov. 30.33. Cant. 4.11. Iesa. 7. vers 22. ende 55.1. ende 60.16. Ioël 3.18.

Melzar, een bottelier, schaffer, Dan. 1.11, etc.

Menahem, een sone van Gadi, 2.Reg. cap. 15. versen 14, 16, 17.

Mene, dat is, hy is getelt, Dan. 5.25, 26.

Menighte, veelheyt, Genes. 15.5. ende 17.5. ende 22.17. Deut. 1.10. Iosu. 11. vers 4. Iudic. 7.12. 1.Sam. 13.5. 1.Reg. 4.20. 1.Chron. 27.23. Nehem. 9.23. Iesa. 17. vers 12. Ierem. 46. vers 23. ende 51.14. Ezech. 26.7, 10. ende 38.4. Dan. 7.10. Hose. 10.13. Mich. 2.12. Ione. 4.11. Nahum 3.15. Zachar. 2. vers 4. ende 14. vers 14, etc.

Mensche, menschen kinderen, Genes. c. 1. vers 26. ende 5.2. Iob 7.17. Psalm 39. versen 6, 7. ende 60.13. ende 62.10. ende 89. vers 48. ende 90.5, 6, etc. Eccles. 9.3. Iesa. c. 2. vers 22. ende 29.13. ende 51.7. Ezech. 2. vers 6.

Menuchan, Esth. 1.16.

Mephiboseth, de sone Sauls uyt Rizpa, wert gehangen, 2.Sam. 21.8, 9. item een sone Ionathans, 2.Sam. 4.4. Wert tegen David belogen, 2.Sam. 16.3. hy wert verschoont in het dooden der kinderen Sauls, 2.Sam. cap. 21. vers 7. anders genaemt Merib-baal, 1.Chron. 8.34.

Merab, of, Merob, een dochter Sauls, de eerstgeborene, 1.Sam. 14.49. ende 18.17, 18, 19.

Merari, een sone Levi, wiens nakomelingen sijn gestelt geweest tot deurwachters, Genes. 46. vers 11. Num. 3.17. Merariters, Num. 3. versen 33, 35, 36. ende 4.29, 42. ende 7.8. Iosu. 21.40. 1.Chron. 6.63, 77. ende 23. vers 21, etc.

Merathaim, een lantschap in Assyrien, Ier. 50. vers 21.

Mercken, Prov. 23.1, 2, 3. Iesa. cap. 6. vers 9. Malach. 3.16.

Mergh, Iesa. 26.5. Ezech. 24.4, 5.

Meriba, Exod. 17.7. Psalm 95.8. Siet van een ander Meriba, Num. 20.13.

Merodach, name eenes afgodts, Iesa. 39. vers 1. Ierem. 50.2.

Meroz, een stadt, ofte lantstreke na by de beke Kison, niet verre van de plaetse, daer de slagh geschiet is aen de zuyder grenzen van Issaschar, Iudic. 5.23.

Mes, Genes. 22.10. Iudic. 19.29. 1.Reg. 18. vers 28. Prov. 23.2. ende 30.14. Scheermes, Numer. c. 6. vers 5. ende 8.7. Ezech. 5.1. Pennemes, Ierem. 36.23.

Mesach, anders Misaël, een van Daniels metgesellen, Dan. 1.7, 11. ende 2.17, 18.

Mesech, een sone Iaphets, Genes. c. 10. vers 2. Psalm 120.5. Ezech. 27.13. ende 32.36. ende 39.1.

Mesopotamia, een lantschap, anders Syria genoemt, Genes. 24.10. Deut. 23.4.

Messias, Dan. 9.25, 26. siet Christus.

Mest, siet dreck. Mesten, 1.Reg. 4.23. Iesa. cap. 11. vers 6. Ezech. 34.3. Amos 6.4. Malach. 4.2.

Mesullemeth, de moeder des Koninghs Amon, een dochter van Haruz van Iotba, 2.Reg. cap. 21. vers 19.

Meten, toemeten, afmeten, meetsnoer, richtsnoer, 2.Reg. 21.13. Iesa. 34.11, 17. ende 40. vers 12. ende 48.13. Ezech. 40.3, 21, etc. Amos 7.7. Habak. 3.6.

Methusaël, Lamechs vader, Genes. 4.18.

Methusalah, een sone Henochs, Genes. cap. 5. versen 21, 25, 27.

Meugen, vermeugen, Levit. 19.19. Deut. 22. vers 9. Psalm 102. vers 10. ende 106.35. Dan. 2.41, etc.

Meyneedigheyt, Ierem. 7.9. Malach. 3. vers 5. siet sweeren.

Meyr, ofte, zee, schelfzee, soutzee, kopere zee, gegotene zee, Genes. 1. vers 10. ende 12.8. Exod. 10. vers 19. ende 13.18. ende 14.21. ende 23.31. Num. 14. vers 25. ende 21.4. Deut. 3.17. Iosu. 3. vers 16. ende 11.4. ende 15.12. 2.Reg. 25.13. 2.Chron. 4. vers 2, etc. Iob 38. vers 8. Psalm 114.3, 5. Iesa. 11.15. ende 43.16. ende 51.10, 15. ende 63.11. Ierem. 51.36, 42. Ezech. 26. vers 3. Mich. 7.19. Habak. c. 2. vers 14. Zach. 10.11. ende 14.8.

Meyrkalveren, Thren 4.3.

Muyterije, 2 Chron. 24.21. siet oproer. [kolom 3]

Mibsan, een sone Ismaëls, Genes. 25.13.

Mibzar, de name eens Vorstes, Genes. cap. 36. vers 42.

Micha, een Ephraimiter, maeckt een beelt, ende eenen lijfrock, Iud. 17.1, 5, 8, 9, etc. Dat beelt, de lijfrock, ende Levijt, werden hem ontvoert, Iudic. 18.13. Micha, een sone Mephiboseth, 2.Sam. 9.12. Micha, een sone Iimla, een Propheet, propheteert tegen de valsche propheten, 1.Reg. cap. 22. versen 8, 9, 13, 14, etc. 2.Paral. 18.7, 14. Micha, een Moraschtiter, een van de kleyne Propheten, Ierem. cap. 26. vers 18.

Michaël strijdt met den Engel, Dan. cap. 10. versen 13, 21. ende 12.1.

Michaja, de sone Gemaria, des soons Saphans, Ierem. 36.11, 13.

Michal, een dochter Sauls, wert den Koningh David ten wijve gegeven, 1.Sam. 18.27. na de belofte, versen 20, 27, 28. Behoudt hem dat leven, cap. 19. vers 12. wert hem ontvoert ende Phalti, ofte, Paltiel, des soons Lais, gegeven, waer in qualick gedaen hebben, Saul, Michal ende Palti, verbrekende het wettelick houwelick Michals met David, 1.Sam. 25.44. Wert hem weder gegeven, 2.Sam. c. 3. vers 14. bespot hem, 2.Sam. 6.16, etc.

Michmas, een hoeck lants, in de lantpale Benjamins, by den bergh Beth-el, 1.Sam. 13. versen 2, 5.

Midian, ofte, Madian, een sone Abrahams, uyt Ketura, Genes. 25.2. Van welcken zijn gesproten de Midianiten, die in Arabia woonden, ontrent de Moabiten ende Ismaëliten; want sy worden oock Ismaëliten genoemt, Genes. 37.28. Num. 22.4. ende 25.17. ende 31.2. Iosu. 13.21. Iudic. 6. versen 3, 7. Psalm 83.10. Iesa. 9.3. Den Midianiten heet Godt leet doen, Num. 25.16. De Midianiten worden geslagen, Iudic. cap. 7. siet voorts Num. 25.17, 18. Iesa. c. 10. vers 26. Habak. 3.7.

Migdal-Ezar, dat is, een toren der kudde, Gen. cap. 35. vers 21. Siet oock Mich. 4.8.

Migdol, een stadt Egypti, aen de roode zee, Exod. 14.2. Numer. 33.7. Ierem. 44.1. ende 46.14. Migdaël, een stadt in het erfdeel Nephtali, lagh aen den wegh na Ptolomais, Ios. 19.38. Michdal-Gad, een stadt der stamme Iuda, Iosu. 15.37.

Milka, Nahors huysvrouwe, Sara ende Loths suster, Genes. 11.29. ende 22.20.

Milkom, siet Molech.

Minderen, verminderen, Psalm 107. vers 38. Ezech. 5.11. ende 16.27. ende 29.15.

Minnith, een stadt in het lant Ammon, daer Iephthe de Ammoriters sloegh, Iud. 11.33. Ezech. 27.17.

Mirakelen der valscher propheten, Deut. cap. 13. vers 1, etc. siet wonder.

Mirjam, Aarons suster, looft den Heere, Exod. cap. 5. vers 21. wort melaetsch, Numer. 12. versen 1, 10. siet oock Mich. 6.4.

Misaël, een sone Uzziëls, Levit. 10.4. Misaël, een medegeselle Daniels, Dan. 1.6, 7. siet Mesah.

Mischma, een sone Ismaëls, Genes. 25.13, 14.

Misdaet, soeckt ongerechtigheyt.

Mispa, ofte, Mispah, dat is, opsicht ofte toesichtplaetse, om dat Godt de wacht ende toesicht soude hebben over het gemaeckt verbont, Genes. 31.49. Iosu. cap. 15. vers 38. Iudic. 20.1. ende 21.1. 1.Sam. 7.5, etc. ende 10.17, etc. 1.Reg. 15.22. 2.Reg. 25. vers 23. Ierem. 40.6. ende 41.1. Hos. 5. vers 1. item een stadt Benjamin, Iosu. 18. vers 26. daer Samuel de kinderen Israëls oordeelde, ende Saul tot eenen Koningh salfde, 1.Sam. 10.71. oock een stadt Moabs, 1.Sam. 22. vers 3. Noch een stadt op het geberghte Gilead, Iudic. 11.11.

Misschien, Genes. 16.2. ende 43.12. Num. 23. vers 3. 1.Sam. 6.5. 1.Reg. 18.5. Iob 1. vers 5. Iesa. 47.12. Ier. 21.2. Thren. 3. vers 29. Amos 5.15.

Mithka, een legerplaetse der Israëliten, Num. cap. 33. vers 28.

Mithredath, een schafmeester Cores, Ezr. 1.8. een ander Mithredath, Ezr. 4.7.

Mitsraim, de vader der Egyptenaren. Het is oock de naem van het lantschap van Egypten selve, ende der inwoonderen des selven, Genes. 10.6, 13.

Mizza, een sone Rehuëls, Genes. 36.13.

Moab, een sone Lots, een vader der Moabiten. Den Moabiten en mochten de Israëliten geen leet doen, Deut. 2.8, 9. worden cijnsbaer den huyse Iuda ende Israëls, 2.Sam. 8. vers 2. vallen af van Israël, 2.Reg. 1.1. ende 3.5. vallen in ’t lant Israëls, cap. 13. vers 20. sullen nimmermeer in den tempel Godts gaen, Deut. 23.3. tegen Moab wort gepropheteert, Num. 21. vers 26. ende 22.1. ende 24.17. Deut. cap. 2. vers 9. ende 23.3, 6. Iudic. 3. versen 14, 29, 30. Ruth 1.1, etc. 1.Sam. 14. vers 47. 2.Sam. 8.2. 2.Reg. 1.1. ende 24. vers 2. 2.Chron. 20.1, 22. Psalm 60.10. Ierem. 9.26. ende 27.3. Ezech. 25.8. Amos 2.1. Zephan. 2.8.

Moede, matt, 2.Sam. 16.14. Iesa. 16.12. Ierem. 51.64. Ezech. 24.12. Zeph. 3.16. Malach. 2.17.

Moeder. Eva een moeder aller levendige, Gen. 3.20. De moeder sal men eeren, Exod. 20. vers 12. Deut. 5.16. Prov. 23.22. Liefde des moeders tot haer kint, 1.Reg. c. 3. vers 26. Iesa. 49.15. Soo de moeder is, soo is de dochter, Ezech. 16.44.

Moerbesijenboom, 2.Sam. 5.23, 24. Moerbesijendal, Psalm 84.7, etc.

Moeyte, arbeyt, overlast yemant aen doen, ofte, lijden, Psalm 73.5. ende 90.10. ende 140. vers 10. Prov. 10.22. Eccles. c. 1. versen 3, 8. ende 2.22. Iesa. 43.23, 24. Ezech. 24.12.

Mol, Levit. 11.30. Iesa. 2.20.

Molech, Moloch, Milcom, ofte, Meleth: alsoo hieten de Ammoniten den afgodt Jupiter, dien sy voor den waren Koningh des hemels hielden, Lev. 18.21. ende 20.2. 2.Reg. 23. vers 10. Ierem. cap. 32. vers 35. ende 49.1. Amos 5.26. Zeph. 1.5.

Mompelen, piepen, 2.Sam. 12.19. Psam 41. vers 8. Iesa. 8.19. ende 29.4.

Monsteren, uytmonsteren, Num. 1.2. ende 26. vers 2. 1.Sam. 15.4. 2.Sam. 24. vers 2. 1.Reg. 20.15, 26, 27. 2.Reg. 3.6.

Mont, Psalm 22.14. ende 35.21. ende 39.2. ende 119.131. ende 141.3. Proverb. 4.24. ende 6.2. ende 8. vers 13. ende 10. vers 11. ende 11.9. Iesa. 29. vers 13. ende 49.2. ende 53.7. Ierem. 15. vers 19. ende 23.16. [kolom 4] Thren. 2.16. ende 3.46. Ezech. 33.31. Zach. 9. vers 7. mont ofte scherpte des sweerts, Exod. 17.13. Num. 21. vers 24. Deut. 13. vers 15. mont der aerde, Genes. cap. 4. vers 11. Numer. 16.30. Deut. 11.6. mont eenes puts, Genes. 29.2. 2.Sam. 17.19. mont des sacks, Genes. 42.27. ende 43.21. mont der speloncke, Iosu. 10.18, 22, 27. mont des grafs, Iesa. 5.14.

Moorden, moordenaers, Psalm 17.4. Iesa. 1. vers 21. Ier. 7.11. Ezech. 22.2. ende 24.6. Hose. 4.2. siet dootslaen, dootslagh.

Mooren, Moorenlant, Ier. 38.7. ende 46.9. Ezech. 30.4. Dan. 11.43. Nah. 3. vers 9. Zephan. 2.12, etc. siet Chus.

Moph, soo wort genoemt de stadt Memphis in Egypten, anders (na sommiger gevoelen) oock Noph, Hose. 9.6. Iesa. 19.13.

More. Dit kan zijn de naem eens mans, van welcken dese plaetse alsoo genoemt wort, Genes. 12.6.

Moreschet, Moraschtiter, alsoo wort de Propheet Micha geheeten, Ierem. 26.18. Mich. 1. vers 1.

Morgen, morgenstont, Genes. 19.15. ende 21. vers 14. Exod. 7.15. ende 9.13. ende 10. vers 13. Num. 14.40. ende 16.5. Iosu. 7. vers 14. Iud. 6.28. Ruth 2.7. 1.Sam. 1. vers 19. ende 3.15. 2.Sam. c. 11. vers 14. 1.Reg. 3.21. ende 17.6. 1.Chron. 9.27. Psalm 5. vers 4. ende 46.6. ende 55.18. ende 59.17. ende 108.3. Iesa. 8. vers 20. Ezech. 7.7, 10. Hose. 6.3. Micha 2.1. Morgendauw, Hose. 6.4. ende 13.3. Morgengave, bruytschat, Genes. 34.12. Exod. 22. vers 16. Morgensterre, siet Lucifer. Morgenwolcke, Hose. 6.4. ende 13.3.

Morijah, een bergh in het lantschap Benjamin, Genes. 22.2. daer op Salomo den tempel des Heeren bouwde, 1.Chron. cap. 22. vers 1. 2.Chron. 3.1.

Morselen, vermorselen, verpletteren, Genes. 3. vers 15. Amos 4.1.

Mortier, Prov. 27.22.

Moserah, Deut. 10.6. Hier is Aaron gestorven ende begraven.

Moseroth, een legerplaetse der Israëliten, Num. cap. 33. vers 30.

Moses, wort geboren van Levi, Exod. 2.2. versloegh den Egyptenaer ende vloodt in Midian, vers 12. nam Sipporam de Midianitinne ten wijve, versen 15, 21. wert een Richter gesonden tot Pharao in Egypten, cap. 3. vers 7. ende 4.22. ende 6.10 ende capp. 7. 8. 9. ende 10. Treckt met wijf ende kinderen in Egypten, cap. 4. vers 19. Bidt voor Pharao, cap. 8. versen 12, 30. ende 9. versen 29, 33. ende 10.17. Bidt voor dat volck, cap. 14. vers 15. Exod. 17.4, 11. Ontfanght de eerste tafel, Exod. 31.18. Ontfanght de andere, cap. 34. vers 28. In sijn aengesicht en mocht Israël niet sien, Exod. 34.30. Sendt verspieders uyt, Num. 13.2. Betuyght sijn beroepinge, cap. 16. versen 28, 31. Siet dat beloofde lant ende sterft, cap. 20. vers 12. ende 27.12. Deut. 34.1, 5.

Most, Genes. 27.28. Num. 18.12. Deut. 7. vers 13. ende 12.17. Psalm 4.8. Ies. 24. vers 7. ende 62.8. Hose. 2.8. Ioël 1.5. Mich. 6.15. Hagg. 1.11.

Motte, Iob 4.19. ende 13.28. ende 27.18. Iesa. 50.9. Hose. 5.12.

Muer, Ios. 6.20. 1.Reg. 20.30. 2.Reg. 14. vers 13. ende 25.10. 2.Chron. 32.5. ende 33. vers 14. Nehem. 2.13. ende 6.15. Iesa. 2. vers 15. ende 25.12. ende 26.1. ende 30.13. ende 60.10. koperen muer, Ierem. 1.18. ende 15.20. ende 49.27. ende 50. vers 15. ysere muer, Ezech. cap. 4. vers 3. ende 38.11. Nah. 3.8. Vyerige muer, Zach. 2.5.

Mugge, of, vliege, Eccles. 10.1. Iesa. 7.18.

Murmureeren, de Israëliten murmureeren tegen Godt om vleesch, Num. 11.1. om water, Exod. 15.24. van wegen gebreck des waters, cap. 17. vers 2. Num. 20.2. om spijse, Exod. 16.2, 3. tegen Moses, Aaron ende Mirjam, Num. 12. versen 2, 3. ende 13. versen 29, 30, 31. Murmureerders dreyght Godt te straffen, Num. 14.29. werden grouwelick gestraft, Numer. 16.3, 22. Moses murmureert tegen Godt, Num. 11.11, 12.

Musi, een sone Merari, Num. 3.20, 33.

Mussche, Psalm 84.4. ende 102.8. Prov. cap. 26.2.

Musijcke, musijckspel, Genes. 4.21. 1.Sam. 16. vers 17. ende 18.10. ende 19.9. 2.Sam. 6. vers 5. 1.Chron. 13.8. ende 15.16. ende 16. vers 5, etc. Ezr. 3.10. Nehem. 12.27, etc. Psalm 7. vers 18. ende 18.50. siet de Psalmen 27. 30. 33. 66. 75. 81. 98. 105. 135. 147. 150. Iesa. 5.12. ende 12.5, 6. Ezech. 33.32. Amos 5.23. ende 6.5.

Muyl-ezel, soeckt Ezel.

Muysen, Levit. 11.29. 1.Sam. 6.5. Ies. 66. vers 17.

Myrrhe, is een gomme, vloeijnde uyt den myrrheboom, de voortreffelickste onder alle gommen, doot de wormen, ende behoudt de lichamen datse niet en verderven, Exod. 30. vers 23. Esth. cap. 2. vers 12. Psalm 45.9. Prov. 7.17. Cant. c. 1. vers 13. ende 3.6. ende 4.6, 14. ende 5.5.

Myrten, Nehem. 8.16. Ies. 41.19. ende 55. vers 13. Zach. 1.8.

N.

NAama, of, Nahama, 1.Reg. 14.21, 31. Dese was een van de Heydensche vrouwen, die Salomo van den HEERE af leyden, dese wert oock genoemt de Ammonitische, 1.Reg. 11. versen 1, 2, etc. die niet alleen haren man, maer oock haren sone Rehabeam tot de afgoderije vervoert heeeft, 2.Chron. 11.17.

Naaman, ofte, Nahaman, ofte, Naëman, een Krijghs-overste des Koninghs van Syrien, een strijtbaer heldt, doch melaetsch, 2.Reg. cap. 5. vers 1, etc.

Nabal, de man van Abigail, die goet was van verstande, ende schoon van gedaente, maer hy hardt, ende boos van daden, ende was een Calebijt, dat is, (als men meynt) van de nakomelingen Calebs, 1.Sam. 25. vers 3, etc. ende vergelijckt onder cap. 30. vers 14.

Naboth, een Iisreëliter, die, om dat hy den Koninigh Achab sijnen wijngaert weygert, gesteenight wort, 1.Reg. cap. 21. vers 1, etc. 2.Reg. 9.21.

Nabuer, gebuer, nabuerschap, Prov. 27. vers 10. Psalm 79.12. ende 80.7. ende 89.42.

Nacht, Genes. 1.5. Iob 3.3. ende 17.12. Psalm 16. vers 7. ende 17.3. ende 22.3. ende 63.7 ende 74.16. Eccles. 2. vers 23.

[fol. (††5)v]

Cant. 3.8. Ierem. 33.20. nacht-gedierte, Iesa. 34.14.

Nachon, of, Goren-Nachon, 2.Sam. 6.6. Anders Chidon, 1.Chron. 13.9.

Nadab, een sone Aarons, is met Abihu door het vyer verteert, Exod. 6.22. ende 24.1, etc. Levit. 10.1, 2. Num. 3.4. Nadab, een sone Ierobeams, 1.Reg. 14.20. wert geslagen, cap. 15. versen 25, 26.

Naderen, tot Godt naderen, Psalm 73. vers 28. ende 119.150. ende 145.18. ende 148.14.

Naeckt, naecktheyt, Genes. 2.25. ende 3.7. Iob 1.21.

Naeijen, toenaeijen, Eccles. 3.7. Ezech. 13.18.

Naëma, of, Nahama, Tubalkains suster, Genes. cap. 4. vers 22.

Naëmi, een wijf Elimelechs, hoorende dat de dierte in het lant Iuda op hielt, begeeft haer, met twee schoondochters, Orpa ende Ruth, op de reyse na Bethlehem, Ruth 1.2, 6, etc.

Naesten, siet liefde.

Nagelen, pinnen, Eccles. 12.11. Iesa. 22.23. ende 54.2. Zach. 10.4. Nagelen der handen, Deut. 21.12. Dan. 4.33.

Nahbi, een van de Hoofden der stamme Naphtali, Num. 13.14.

Nahesson, een soon Amminadabs, Num. 1.7. ende 2.3. ende 7.12.

Nahor, ofte, Nachor, Abrahams grootvader, Genes. 11.22. item een ander Nahor, Abrahams broeder, Genes. 11.26, 29. ende 22. versen 20, 23.

Nahum, een van de kleyne Propheten, die te Elkos geboren is, Nah. 1.1. een dorp gelegen in Galilea, of, soo andere schrijven, in de stam Simeons, nergens wort deser plaets gedacht in de Heylige Schrift. Andere meynen, dat het is de name des geslachtes Nahums, hy predickt tegen Ninive, ontrent negen jaren na Iona, Nah. 1.1, 2, etc.

Najagen, vervolgen, Genes. 14.14, 15. ende 31. vers 23. Exod. 14.8, etc. Ios. 2.7. ende 8. vers 16, etc. Iudic. 1.6. ende 8. vers 4, etc. 1.Sam. 17.52. ende 23.25. ende 24.15. 2.Sam. cap. 2. versen 19, 24, etc. ende 22.38. 1.Reg. 20.20. Psalm 34.15.

Najoth. Dit is een plaetse daer de Propheten een Collegium, ofte schole hadden, by Rama gelegen, daer Samuel sijne wooninge hadde, 1.Sam. 19.18, 19.

Nalesen, Deut. 24.21. Iudic. 8.2. Iesa. 17. vers 6. ende 24.13.

Name, noemen, name geven, heeten, Genes. 2. versen 20, 23. ende 5.2. Vele namen der menschen worden uytgeleght ende verklaert, Gen. 4. versen 1, 25, 26. ende 5.29. ende 16. vers 11 ende 17.19. ende 19.37, 38. ende cap. 25. versen 25, 26, 30. ende 29. versen 32, 33, 34, 35. ende 30.6, 8, 11, 13, 18, 20, 23, 24. ende 35. vers 18. Gelijck oock verscheyden namen der steden ende plaetsen, Genes. 4.17. ende 11. vers 9. ende 16.14. ende 19.22. ende 21. vers 31. ende 26.20, 21, 22, 33. ende 28. vers 19. ende 31.49. ende 32.30. ende 33. vers 17. ende 35.8. ende 50.11. Exod. 15. vers 23. ende 17.7. Numer. 11. versen 3, 34. ende 21.3, etc. Na yemants name genoemt worden, Genes. 48.16. Deut. 28. vers 10. 1.Reg. 8.43. Iesa. 63.19. Ierem. 14.9. ende 15.16. Dan. 9.19. Uytroeyinge, ofte, afhouwinge des naems, Iesa. 14.22. ende 48. vers 19. Nah. 1.14. Zeph. 1. vers 4. Naemregisters, 1.Chron. 24.6. Ezr. 2.1. ende 8. vers 1, etc. ende cap. 10. vers 18, etc. Nehem. capp. 3. 7. 10. 11. 12. Name, voor lof, roem, eere, etc. Iesa. 55.13, etc. ende 63.12, 14. ende 66.22. Ierem. 13. vers 11. ende 14.7. Ezech. 34.29. Nieuwen name, Iesa. 62.2. ende 65.15. Name voor goede name, Prov. 22. vers 1. Eccles. 7.1. Quaden name, Iesa. 65. vers 15. Ezech. 22.5. ende 23.10. Veranderinge van name, Genes. 17.5, 15. ende 25. vers 30. ende 32.28. ende 35.10. Ruth 1. versen 20, 21. Ierem. 20.3. Dan. 1.6, 7. Name Godts, voor, Godt selfs, Psalm 20. vers 8. ende 72.19. ende 76.2. ende 79. vers 9. ende 119.55. Prov. 18.10. Ierem. 14.7. Name Godts, voor, prijs ende eere Godts, Psalm 72.17. ende 106.7, 8. ende 109.21. ende 116.13, etc. Iesa. 48.9, 11. ende 57. vers 15. Misbruyck des naems Godts, Exod. 20. vers 7. Deut. 5.11. Levit. 19.12. Prov. 30. versen 8, 9. Iesa. 52.5.

Naphthali, een sone Iacobs, anders Nephthalim, Nephthaliters, Gen. 30.8. ende 46.24. ende 49.21. Num. 1.15. ende 2. vers 29. ende 26.48. Deut. 27.13. ende 33.23. Iosu. 19.32. Iudic. 1.33. ende 4.10, etc.

Nardus, een seer kostelick kruyt, met welckers olie men de Princen ende treffelicke persoonen pleegh te overstorten, als sy over tafel saten, Cant. 1.12. ende 4.13, 14.

Narheyt, siet sot.

Nasprake, lasteringe, Psalm 31.14.

Nathan, een Propheet, wort gesonden tot den Koningh David, 2.Sam. 7.2, 3. ende 12. vers 1, etc. 1.Reg. 1.8, 11, etc. 1.Chron. 29. vers 29, etc. Nathan, een sone Davids, 2.Sam. 5.14. Zach. 12.12.

Nathan-melech, 2.Reg. 23.11.

Navel, Iob 40.11. Prov. 3.8. Cant. 7.2. Ezech. 16.4.

Navolgen, siet volgen.

Nazareer. Wetten van de gelofte der Nazireerschaps, ende van de ceremonien, Num. cap. 6. versen 1, 2, etc. Iudic. 13.5. 1.Sam. cap. 1. vers 11, etc. Thren. 4.7. Amos 2.11, 12.

Nebajoth, een soon Ismaëls, Genes. cap. 25. vers 13. ende 28.9. ende 36.3. Iesa. 60. vers 7.

Nebo, de naem eens berghs, Deut. 32. vers 49. Num. 33. vers 47. item de name eener stadt, Ierem. 48.1. item de name eenes afgodts, Iesa. 46.1.

Nebucadnezar, een machtigh Koningh tot Babel, 2.Reg. 24.1, etc. ende c. 25. vers 1, etc. 2.Chron. 36.6, 7. Dan. 1. vers 1, etc. ende capp. 2. 3. etc. Iesa. 14.4, 5, etc. Anders, Nebucadrezar, Ierem. 25.1. ende 46.2, etc.

Nebuzaradan, een Hofmeester Nebucadnezars, 2.Reg. 25.8, etc. Ierem. 39.9, etc.

Necke, Ies. 48.4. Ierem. 7.26. ende 17.23. ende 18.17. ende 19.15. ende 32.33, etc.

Necho, een Koningh Egypti, 2.Reg. 23.29. 2.Chron. 36.4.

Nedrigh, sich vernederen, ootmoedigh, Gen. 18. versen 27, 29, 31. ende 32.9, 10. Exod. 3. vers 11. ende 4.10. Iudic. 6.15. 1.Sam. 1. vers 15. ende 2.8. Psalm 34.19. ende 147. vers 6. Prov. 11.2. ende 16.19. ende 18. vers 12. ende 25.7. ende 29.23. Iesa. 37. vers 1. ende 57.15. ende 66.2. Ierem. 1. [kolom 2] vers 6. ende cap. 9. versen 1, 2. ende 12.11. ende 37.3. Ione. 3.5. Eccles. 3. vers 18. ende 7.19. ende 10.40. Iudic. 4.7, 11. ende 9.16.

Nehemias, een schencker des Koninghs Artachsasta, Nehem. cap. 1. etc.

Nehustha, Iojachims moeder, een dochter Elnathans van Ierusalem, 2.Reg. 24.8.

Nehustan, dat is, een stuck kopers, name der koperen slange die Mose gemaeckt hadde, alsoo liet de Koningh Hizkia de kopere slange verachtelick noemen, 2.Reg. 18.4.

Nethaneël, de sone Zichar, een Hooftman des geslachtes Issaschar, Num. 1.8. ende 7. vers 18.

Nethineërs, of, Nethinim, dat is, de gegevene, verstaet de Gibeoniten, die haer leven door list hebben behouden, ende Israël den huyse Godes tot knechtelicke diensten sijn over gegeven, siet Iosu. 9.21, 23. Ezra 2.43, 58. Nehem. 11.21.

Neuse, Psal. 10.4. ende 18.9, 16. Prov. 30.33. Cant. 7.4. Iesa cap. 2. vers 22. ende 65. vers 5, etc.

Nevel, of, damp, dicke duystere wolcke, Iob 36. vers 27. Iesa. 44.22.

Nibha, ofte, Nibham, 2.Reg. 17.31.

Nieren, Exod. 29.13, etc. Levit. 3. vers 4, etc. Iob 19.27. Psalm 7. vers 10. ende 16.7. ende 26.2. Ierem. 11. vers 20. ende 20. vers 12.

Niesen, 2.Reg. 4.35. Iob 41.9.

Niet, nietigh, te niete brengen, ofte, komen, Ies. 40.17, 23. ende 41.11, 12, etc. Amos 5. vers 5. Hagg. 2.4. Zach. 11.10, etc.

Nieuwe, vernieuwen, Psalm 104.30. Eccles. 1. versen 9, 10. ende 3.15. Iesa. c. 42. vers 10. ende 43.19. ende 48.6. Ierem. 31.31. Ezech. 11.19.

Nijdt, benijden, afgunstigh zijn, etc. Exempel in de Philistijnen, Genes. 26. vers 14. in Lea, Genes. cap. 30. vers 15. in de kinderen Iacobs, Genes. 37.4. in Iosua, Num. 11.28. in die van Ephraim, die Gideon ende Iephta benijden, de victorie tegen de Midianiten, Iud. 8.1. ende 12.1. In Saul, 1.Sam. 18. vers 8. siet voorts 1.Sam. 17.28. Neh. 2. vers 10. Psalm 112. vers 10. Prov. 14.30. ende 27.4, etc. siet haten.

Nimra, Nimrim, een stadt aen de doode zee, die veel zout waters heeft, siet Num. 32. vers 3. Iesa. 15.6. Beth-nimra, Iosu. 13.27.

Nimrod, een sone Chus, des soons Hams, een geweldigh jager, Genes. 10.8, 9, 10, etc.

Niniveh, een groote stadt, aen ’t water Tygris in Aturia. Assur heeftse gebouwt, Genes. 10. versen 11, 12. Sy is ten tijden des Koninghs Iosie verdestrueert, 2.Reg. 19.36. Ione. capp. 1. 3. 4. Zeph. 2.13, etc.

Nisan, name eener maent, Nehem. cap. 2. vers 1. Esth. 3.7.

Nisroch, name van Sanheribs afgodt, 2.Reg. cap. 19. vers 37.

No, dit is de name eener stadt in Egypten, naderhant Alexandria genoemt, om dat sy van Alexander den Grooten is herbouwt, verbetert, ende vergroott geworden, siet Ierem. cap. 46, vers 25. Ezech. 30. versen 14, 15, 16. Nah. 3.8, etc.

Noah, ofte, Noë, een sone Lamech, de Prediker der gerechtigheyt, 2.Petr. 2.5. timmert de Arke, Genes. 5.32, etc. ende 6.9, 13, etc. gaet in de Arke, Genes. 7. vers 5. gaet uyt de Arke, Genes. 8.6, etc. ontfanght het verbont der genaden, met het teecken des regenboges, Genes. cap. 9. versen 1, 8, etc. 1.Chron. 1.4. Ezech. 14.14, 20.

Noadjah, een Prophetisse, die haer dit valschelick aennam, Nehem. 6.14.

Nob, een Priesterlicke stadt, 1.Sam. 21.1. ende 22.11, etc. niet verre van Anathoth, in de stamme Benjamins, 1.Reg. 2. vers 26. Nehem. 11.32.

Nobah, Num. 32.42.

Noham, dat is, lieflickheyt, Zach. 11. versen 7, 10. aenwijsende, dat de HEERE vriendelick ende goedertierentlick met den armen sondaer is ommegaende.

Noodigen, Zeph. 1.7. Zach. 3.10.

Noot, ofte, benauwtheyt, 2.Reg. cap. 19. vers 3. 2.Chron. 20.9. Nehem. 9.37. Iob 36.19. Psalm 20. vers 2. ende 25.22. ende 34.7. ende 37.39. ende 46.2. Prov. 1. vers 26. siet angst, bangigheyt, benauwtheyt, kruys, elende, etc.

Noph, een stad Egypti, anders Nop, Ies. 19. vers 13. ende 30.3, 4. Ier. 2.16. ende 44. vers 1. ende 46.14, 19. Ezech. 30.13, 16.

Noyt en heeft yemant Godt gesien, Exod. 33.20. Deut. 4.12.

Notenhof, Cant. 6.11.

Nun, de vader Iosue, uyt Ephraims geslachte, Iosu. 1.1. 1.Reg. 16.34. 1.Par. 7.27. siet oock Exod. 33. vers 11. Numer. 11.28. Deut. 1.38. ende 34.9.

Nut, ofte, geen nut der afgoden ende menschelicke insettingen, die oock Ierem. 2.5. ydelheyt, ende vers 13. eygen gehouwene backen, die geen water en houden, genoemt worden, Ierem. 2.8, 11. ende 16.19. ende 23.32.

O.

OBadjah, een Propheet, propheteerende tegen Edom, ende van de saligheyt der Kercke door Christum, Obad. vers 1, etc. Item een naem’ eenes Hofmeesters des Koninghs Achabs, welcke verberghde des Heeren Propheten voor het sweert Isebels, 1.Reg. 18. versen 3, 4, 5, 13, etc.

Obed, Davids grootvader, Ruth 4.17, 22.

Obed-Edom, een Levijt van de deurwachters ende sangers, 2.Sam. 6. vers 10. een ander Obed-Edom, de sone Ieduthuns, 1.Chron. cap. 15. versen 18, 21. ende 16.38.

Oboth, een legerplaetse in de woestijne, Num. cap. 21. vers 10. ende 33.43.

Oded, een Propheet, die 2.Chron. 9.29. Jedi, ende 12.15. Iddo genoemt wort, ende is te onderscheyden van eenen anderen Propheet, genoemt Oded, die ten tijden des Koninghs Hizkia geleeft heeft. Van den eersten siet 2.Chron. 15. versen 1, 8. Van den anderen, 2. Chron. 28.9, etc.

Oever der zee, Exod. 14.30.

Offer, offeren, offerhande. Gode alleen sal men offeren, Exod. 12.27. Levit. 17.3. Num. 7.3. Deut. 15.21. ende 17.1, 6. 2.Chron. 33.16. Ezech. 43.23. Malach 1.8. Dat eenigh gebreck hadde mochtmen niet offeren, Levit. 1.3. ende 3.1. ende 22.20. Deut. 15. vers 21. ende 27.6, 7, etc. Ezech. 43.23. Mal 1. [kolom 3] versen 8, 14. Aengename offerhanden worden uyt den hemel ontsteecken, Genes. 4.4. ende 8. vers 20. ende 15.17. Levit. cap. 9. vers 24. Iudic. 6.21 ende 13.19. 1.Reg. 18.31. 1.Par. 21.26. 2.Par. 7.1. Van de dagelicksche offerhanden, Exod. 29.38. Levit. 6. versen 8, 9. Num. 28.3. Wat offerhande op eenen yegelicken tijt bestelt is, Num. capp. 28. 29. Van offerhanden der kinderen, Genes. 22.9. Levit. 18.21. ende 20.1. Deut. 12.31. Iudic. 11.38. Psalm 106.37. Ierem. 7. vers 30. Ezech. 16.20. Van het offeren der godtloosen, Genes. 4.3. Psalm 40. vers 7. ende 50.7. ende 51.18. Prov. 15. vers 8. ende 21.27. Iesa. 1.10. Ierem. 6.20. Hose. 5.6. Amos 5.22. Mich. 6. vers 7. Malach. 1.7, 13. Offer-maeltijden worden met vreughde gehouden, Genes. 31. vers 46. Exod. 18.12. ende 32.6. Numer. 25.2. Deut 27.6, 7. 1.Sam. 1.3. 2.Sam 15. vers 12. 1.Reg. cap. 1. vers 9. ende 3.15. 2.Paral. 30.21. Van waerachtige, geestelicke ende Gode behagende offerhanden, Psalm 4. vers 6. ende 27.6. ende 40.8. ende 50.7. ende 51.19. ende 116.17. Prov. 21.3. Iesa. 56.7. Ierem. 7.21. Hose. 6.6. Mich. 6.7. Christus is de waerachtige ende volkomene offerhande der geloovige, Genes. 22. vers 6. Iesa. 53.10.

Og, een van de groote reusen, was Koningh over den bergh Hermon, over Salcha, ende over Basan, tot aen de palen Gessuri, Maachati, ende des halven Giliads, Deut. 1.4. Iosu. 12.4. Hy woonde te Astharoth ende te Edrei, wort verslagen van de kinderen Israëls, Num. 21.33. Deut. 3.1. ende 31. vers 4. Psalm 136.20.

Ohola, ofte, Ahala, Oholiba, ofte, Ahaliba, dat is, mijne tente is in ofte onder haer. Alsoo noemt Godt Ierusalem ende Iuda, om dat sijn Tempel ende Godtsdienst aldaer waren, die hy selfs hadde verordineert, Ezech. cap. 23. vers 4, etc.

Olie, Genes. 28.18. Exod. 25.6. Levit. 2. versen 1, 4. ende 14.15. Numer. 18. vers 12. Deut. 11.14. ende 18.4. 2.Reg. 20.13. Psalm 23.5. Iesa. 1. vers 6. ende 57.9. Vreughden-olie, Iesa. 61.3. Ierem. 31.12. Olie van olijven, Exod. 27.20. Levit. 24.2. Oliekruycke, 1.Sam. 10. vers 1. Oliehoorn, 1.Sam. 16.1, 13. 1.Reg. 1. vers 39. Olijf-boom, Deut. 28.40. Habak. 3.17. Olijven, Mich. 6.15.

Omar, een sone Eliphas, een Vorst, Genes. 36. versen 11, 15.

Ombrengen, hemselven ombrengen, vernietigen, 1.Sam 31.4, 5. 1.Reg. 16.18. Psalm 119. versen 87, 95. ende 143.12. siet oock dooden.

Omcingelen, yemant omringen, 1.Sam. 23.26. Psalm 12.9. ende 140.10. ende 142.8. Hose. 7.2. Habak. 1.4.

Omhanghsel, ofte, gehemelte eener koetse, Cant. 3.10. Iesa. 40.22.

Omhelsen, omvangen, Prov. 5.20. Eccles. 3.5. Cant. 2.6. ende 8.3.

Ommekeeren, wenden, voor, anders doen of spreken, als men te voren gedaen hadde, Ioël 2.14. Ione. 3.9.

Om niet, sonder yet te betalen, of te ontfangen, Exod. 21.2, 11. Num. 11.5. Iesa. 52.3. ende 55.1. Ierem. 22.13. Malach. 1.10.

On, een stadt in Egypten, in de Heliopolitaensche vooghdije, daer Potiphera Gouverneur van was, ten tijde Iosephs, diens dochter Asnath hy te wijve nam, Genes. 41.45, etc. item een name eenes mans, die oproerigh is tegens Mosen Num. 16.1. die hier na niet meer en wort genoemt, waer uyt sommige afnemen, dat hy sich beter bedacht ende bekeert heeft.

Onam, een sone Sobals, Genes. 36.23.

Onan, een sone Iude, Genes. 38.2, 4, 8, 9.

Onbandigh, ongebonden, wederstrevigh, Prov. 7. vers 11. Hose. 4.16.

Onbarmhertigheyt, is een groote sonde, Deut. cap. 15. vers 9. Prov. 21.13. Exempelen der onbarmhertigheyt, zijn de broeders van Joseph, Genes. 42.21. Jobs vrienden, siet verscheyden Capittelen sijns boecks, siet oock Iesa. cap. 47. vers 6. Ezech. 16.49. Amos 1.11. ende 6.6.

Onbesneden van lippen, Exod. cap. 6. versen 11, 29. Verachtinge der onbesnedene, Iudic. 14.3. ende 15.18. 1.Sam. 14. vers 6. ende 17. versen 26, 36. ende 31.4. 2.Sam. cap. 1. vers 20. Iesa. 52.1. Ierem. 9.25. siet besnijden.

Onboetveerdigheyt, onboetveerdige, Genes. 6.5. 1.Reg. 13.33. 2.Reg. 17.14. 2.Chron. 24. vers 19. ende 30.10. ende 36.12. Nehem. cap.9. vers 16, etc. Iesa. 9.12. ende 49. vers 5. Ierem. 3.10. ende 8.5. ende 23. vers 14. Hose. 5.4, etc. Amos 4.6, 8, 9. Hag. 2.18. Zach. 1.4.

Ondanckbaerheyt, Genes. 40.23. Exod. 2.14. Iud. 8.35. 1.Sam. 25.10, 11. 2.Sam. 3. vers 8. ende 10.4. 2.Chron. c. 24. vers 22. Psalm 35.12, etc. ende 38.21. ende 78.11. ende 106.7. Iesa. 1.2, etc. ende 5.4, 5. Ierem. 2.5, etc. Ezech. cap. 16. vers 15, etc. Mich. 6.2, etc. Malach. 1. vers 6, etc. siet danckbaerheyt.

Onderdruckinge, ondertredinge, Genes. 27.36. Psalm 73.8. ende 106.42. Prov. 11.3. Iesa. 5.7. ende 54.11. Ierem. 22. vers 13. Amos 5.11. ende 8.4, etc. Micha cap. 2. versen 2, 8, 9. ende 3.2, etc.

Onderrichtinge, onderwijsinge, onderwijsen, Psalm 105.22. Prov. 1. vers 8. ende 4.1. ende 8.33. ende 9.7. Ies. 8.11. ende 40. vers 13, etc.

Onderscheyt, onderscheyden, afsonderen, Gen. 1. versen 4, 6, 7, etc. Exod. 9.4. ende 26.33. Levit. 10.10. ende 20.25. Numer. 16.9. 1.Reg. 3.9. Malach. 3.18.

Ongehoorsaemheyt, ongehoorsaem, Exod. 1.17. Num. 20.10, etc. ende 41.14. Deut. 17. vers 12, etc. 1.Sam. 2.25. ende 22.17. Esth. 1.12, etc. Psalm 78.8, 10. ende 81.12. ende 89.33. Iesa. 30. vers 9. ende 42.24. Ierem. cap. 5. vers 23. ende 7.23, 24, etc. Ezech. 20.8. Hose. 9. vers 17. Zach. 1. vers 4, etc.

Ongeloove, ofte, wanhope, mistrouwen, kleyn geloovigheyt, Genes. 18.12. Num. 20.10, 11. 1.Sam. 23.3. 2.Chron. cap. 16. versen 7, 12. Psalm 78.22. Iesa. 7.12. ende 49.4, 5. ende 53.1. Zeph. 3.2, etc.

Ongerechtigheyt, onbillickheyt, 1.Sam. 30.22. Psalm 58.2, 3. ende 82.2. Prov. 22.8. Eccles. 3.16. Ies. 1.23, etc. ende 5.7, etc. [kolom 4] ende 46.12. ende 58.9. Ierem. 22.13. Ezech. 18.8, etc. Hos. 5.10. Amos 3.10. ende 5.7, etc.

Ongerust, yemant ontrusten, Deut. 28. vers 65. Psalm 94.20. Prov. 30.21. Eccles. 2.23. Iesa. 14.3.

Ongestuym, Ezech. 38. vers 9. Ione 1.11, 13. Zeph. 1.14, 15, etc.

Ongeval, swarigheyt, quaet, Deut. 28. vers 29. Iob 3.25, 26. ende 19.6, etc. Prov. 5.14. Iesa. 47.11. Ierem. 4.6. ende 51. vers 2. Ezech. 7.5, etc.

Onighsteen, Sardonix, Genes. 2.12. Exod. 28. vers 9. Ezech. 28.13.

Onkuysch, onkuysheyt, overspel, Genes. 12.15. ende 19.5, 31. ende 20.2, 3. ende 34.2, etc. ende 35.22. ende 38.16, etc. ende 39.7, etc. Num. 25.1, etc. Ios. 2.1, etc. Iud. 11.1. ende 16.1. ende 19.2, 25, etc. 2.Sam. 3. vers 7. ende 11.4. ende 13.1. ende 16.22. ende 17.25. 1.Reg. 14.24, etc.

Onlijdtsaem, onverduldigh, murmureeren, Exod. cap. 14. vers 11. ende 15.24. ende 16.2. ende 17.2. Numer. 11.1, 10. ende 14.2. ende 21.5. Iob 3.1, etc.

Onmacht, in onmacht, ofte, beswijminge vallen, Cant. 5.6. Iesa. 51. vers 20. ende 57.16. Thren. 11.12.

Onreyn, onreynigheyt, verontreynigen, bevlecken, ontheyligen, Num. 35.33. Iob 14.4. ende 15.14. Psalm 106.39. Iesa. 6.5. ende 52.1. Ierem. 2. vers 7. ende 3.1, 2. ende 16.18. Ezech. 14. vers 11. ende 18.6. ende 20.7, 8, etc. ende c. 22. versen 3, 4, etc. Hose. 5.3. ende 6.10. Mich. 2. vers 10. Zeph. 3.4, etc. Ceremoniale onreynigheyt, Levit. 5.2, etc. ende 11.24, etc. ende 12. vers 2, etc. ende 15.2, etc. Num. 5.2, etc. ende 6.6, etc. 1.Sam. 20.26. Iesa. 52.11. Ierem. 19.13, etc.

Onschuldige. Exempelen der persoonen die onschuldelick sijn gescholden, gehaett, of vervolght geweest, Abel, Genes. 4.7, 8. Isaac, Genes. 26.14. Jacob, Genes. 27.41. Joseph, Genes. 37.4, 5, 18. de Israëliten, Exod. 1.7. Moses, Numer. 16.3. Gideon, Iudic. 6.30. Hanna, 1.Sam. 1.6. David, 1.Sam. 17.28. ende 18.8. De Hoogepriester Achimelech, 1.Sam. 22.16. Isboseth, 2.Sam. 4.5, 6. David, 2.Sam. 15.3. De drie gesellen Daniëlis, Dan. 3.12, etc. Daniel selfs, cap. 6. vers 7, etc.

Onsinnigh, geck, sott, Deut. 28.28. 1.Sam. 21. vers 13. 2.Reg. 9.11. Ierem. 29. vers 26. Hose. 9.7. Zach. 12.4, etc.

Ontsteken, aensteken, Exod. 29.25. ende 30.7. Levit. 8.20, 21. Numer. 5.26. ende 8.2. 1.Sam. 2.15, 16. Iob 41.12. Psalm 78. vers 21. Iesa. 42.25. Malach. 4.1.

Ontrouwe, 2.Sam. 16.3, 4. Psalm 41.10. ende 44.18. ende 55.13, 14. ende 137.7. Ierem. 9.3. Ezech. 29.6, 7. Malach. 1. vers 7, etc. siet trouweloosheyt.

Onveranderlickheyt Godes, Psalm 102.27, 28. Thren. 5.19. Malach. 3.6.

Onverduldigheyt, Genes. 30.1. 1.Reg. 19.4. Iob 3.1, etc. Psalm 39.3, 4, etc. ende 116. vers 11. Ierem. 20.14, etc.

Onvernuftigh, onverstandigh, Prov.30. vers 2. Iesa. 1.3. ende 19.11. Ierem. 10.8, 14. Dan. 4.16, etc.

Onversiens, onverhoets wat doen, 1.Reg. 22.34. 2.Reg. 7.5, etc.

Onvoorsichtigheyt, Genes. 31.32. ende 44.9. 1.Sam. 14.24. 1.Reg. 20.32. Prov. 19.2.

Onvriendelickheyt, onbeleeftheyt, Iudic. 19.15. 1.Sam. 25.10, 11. ende 30.22. Iob 16.2. ende 19.2, etc.

Onvruchtbaerheyt der vrouwen, Genes. 16. vers 1. ende 25.21. ende 29.31. Iudic. 13. vers 2. 1.Sam. 1.2. 2.Sam. 6.23. 2.Reg. 4.14.

Onweder, Psalm 107.25, 26, etc. Iesa. 25.4. ende 28.2. ende 29.6. Hos. 8.7. Ione 1. vers 4. Nah. 1.3.

Onweert, verachtsaem: van Christo spreeckt alsoo Iesaias, Hy was veracht, ende de onweerdighste onder de menschen, Iesa. 53.3. Malach. 2.9.

Onwetenheyt, onkennisse, Genes. c. 21. vers 26. Psalm 82.5. ende 95.10. Prov. 30.2, 3. Eccles. 6.12. ende 9.12. Iesa. 40.21. ende 44.18. ende 45.20. ende 56. vers 10. Ierem. 4.22.

Onyche, een soorte van specerije, die men in het reuckwerck gebruyckte, Exod. 30.34.

Ooft, siet vruchten.

Ooge. De oogen worden geopent, Gen. 3. vers 7. ende 21.19. 2.Reg. 6.17. 2.Chron. 20. vers 12. Donckere oogen, Genes. 27. vers 1. Teedere oogen, Genes. 29.17. De hant op de oogen leggen, Genes. 46.4. Ooge voor ooge, Exod. 21.24. Levit. cap. 24. vers 20. Deut. 19.21. De oogen uytsteken, Iudic. 16. vers 21. 1.Sam. 11.2. Nedrigh van oogen, Iob 22. vers 29. Hooge oogen, Psalm 101. vers 5. De oogen opheffen, Psalm 121. vers 1. ende 145.15. Iesa. 40.26. Met de oogen wencken, Prov. 10.10. Met de oogen loncken, Iesa. 3.16. ende 42.7, etc. Oogenlust, voor huysvrouwe, Ezech. 24.16, 21. Oogenblick, Iesa. 29.5. ende 30.13. ende 54. versen 7, 8. Ierem. 4.20.

Oordeel, oordeelen, rechtsake, Genes. 38.24. 1.Reg. 3.16, etc. 2.Sam. c. 12. vers 5, etc. Ezech. 39.21. Habak. 1.4.

Oore, Iob 12.11. ende 34.3. Psalm 49.5. ende 92.12. Prov. 4.20. ende 15. vers 31. ende 18.15. ende 25.12. ende 28. vers 9. Eccles. 1.8. Iesa. 6. vers 10. ende 11.3. ende 37.17. Ierem. 7. vers 26. ende 11.8. Zach. 7.11, etc. Gode worden ooren toegeschreven, Psalm 10. vers 17. ende 31. vers 3. ende 34. vers 16. ende 71.2. ende 77.2. ende 84.9. ende 86.6. ende 102. vers 3. Iesa. 59.1, etc.

Oorsake, sonder oorsake yemant vervolgen, ofte, haten, Psalm 35.7. ende 69.5. ende 109. vers 3. ende 119.161.

Oostenlant, Iob 1.3. Iesa. 2.6. Ezech. 25. versen 4, 10.

Ootmoedigheyt, siet nedrigheyt.

Op doen, openen, open zijn, Genes. 3. versen 5, 7. ende 21.19. Numer. 22.31. ende 24.3. 1.Reg. 8.29. 2.Chron. 6.20. ende 7.15. Nehem. 1.6. Iob 14.3. Psalm 22.14. ende 38.14. ende 39.10. ende 78. vers 2. ende 81.11. ende 109.2. ende 119.131. Prov. 20.13. Iesa. 5. vers 14. ende 10.14. ende 53.7. Ezech. c. 2. vers 8. ende 3.2. ende 16.63. ende 33.22. Dan. 9. vers 18. ende 10.16. Nah. 2.6. Zach. 11. vers 1. Malach. 3.10.

[fol. (††6)r]

Openbaringen Godes, Genes. 6.13. ende 18. vers 10. ende 24.12, etc. ende 25. vers 23. ende 26.2, etc. ende 37.6, etc. Exod. 3.8. Deuter. 31.16. Iosu. 7.12. Iudic 1.2. ende 4.6, etc. ende 6.12, etc. ende 13. vers 3, etc. 1.Sam. 2.27. ende 3. vers 10. ende 23.11. 2.Sam. 2.1. 1.Reg. 3.11. ende 9.3, etc. ende 11.31. ende cap. 13. vers 1, etc. 2.Reg. 2. vers 3, etc. ende 6. vers 12, etc. Iob 38.3, etc. Dan. cap. 2. vers 19, etc.

Opgangh der sonne, Psalm 103.13. ende 104. versen 22, 23. ende 113.3. Malach. 1.11.

Ophir, een sone Ioktans, Genes. 10.29. Item, de name eenes lants, 1.Reg. 9.28. ende 10. vers 11. 2.Chron. 9.10. Iob 28. vers 16. Psalm 45.10. Iesa. 13.12.

Ophra, een stadt in Manasse, Iudic. 6. vers 11. Een ander in de stamme Benjamins gelegen, Ios. 18.23. 1.Sam. 13.17.

Opmercken, Deuter. 27.9. 1.Reg. 18. vers 29. Nehem. 1.11. Iob 13.6. Psalm 66.19. Prov. 4.1. Iesa. 28. vers 23. ende 34.1. ende 49.1. Ierem. 8. vers 6. ende 18.18. Dan. 9.19, etc.

Oprecht, oprechtigheyt, Iob. 1.1. Psalm 32.2. ende 94.15. ende 119.1, 7. ende 125.4. Prov. 2.21. ende 3. vers 32. ende 10.9. ende 11.3. ende 14.2. Ezech. 18. vers 9. Amos 5.10. Mich. 7.2, 4. Mal. 2.6. siet eenvoudigheyt.

Opstaen, Exod. 33.8. Lev. 19.32. Num. 23. vers 18. Iudic. 3. vers 20. Psalm 139. vers 2. Iesa. 49.7. Ierem. 26.17. Mich. 7.8.

Opstandinge der dooden, siet verrijsenisse der dooden.

Opvaren, ten hemel varen, Genes. cap. 5. vers 24. 2.Reg. 2.11.

Ordineeren, yet ordentelick stellen, of doen, Gen. cap. 33. versen 1, 2. Exod. 18.21. Psal. 148. vers 6.

Oreb, een Vorst der Midianiten, die sy doodden op den rotzsteen Oreb, dese plaetse is naderhant alsoo geheeten, om dese gschiedenisse, Iudic. 7.25.

Orgel, Genes. 4.21.

Orion, een gesternte des hemels, Iob 9.9. ende 38.31. Amos 5.8.

Ornan, siet Aravna.

Osnapper, siet Esar-Haddon.

Ossen, runderen, Prov. 14.4. Iesa. 22.13. ende 30.24. ende 66.3. Ierem. 11. vers 19. ende 31.12.

Othniël, de sone van Kenaz, broeder van Caleb, Iosu. 15.17. Iud. 1.13, etc. ende 3. vers 9, etc.

Oudt, ouderdom van verscheyden Oudtvaderen, Genes. 5.3, etc. ende 9. vers 29. ende 23. vers 1, etc. ende 25.7, etc. ende 35.28. ende 47.28. ende 50.22. Exod. 6. vers 17. Numer. 33.39. Deuter. 34.7. Iosu. 24. vers 29. Iob 42.16. Seker getal van de dagen der menschen, Iob 7.1. ende 14.5. ende 21. vers 21. Psalm 102.24. ende 109.8.

Oven, back-oven, tichel-oven, yseren oven, vyerigen oven, Genes. 15. vers 17. Exod. 8.3. ende 9.8. 2.Sam. 12.31. 1.Reg. 8.51. Psalm 21.10. Prov. 17. vers 3. ende 27.21. Ierem. 11.4. Thren. 5.10. Hose. 7.4, 6. Malach. 4.1.

Overblijfsel, Iesa. 1.9. ende 10.21. ende 11. vers 11, etc. ende 17.6. ende 24.6. Ezech. 6. vers 8. ende 7.11. Ioël 2.32. Amos 5.3. ende 7.2. Mich. 5.7. Zeph. 3. vers 12. Zach. 9.7, etc.

Overigheyt, Regenten, Koningen, Goden, Oudtste, ende haer ampt, Exod. 21.6, 9. ende cap. 23. doorgaens, Levit. 19.15. Numer. 27.17. Deuter. 17.15, 16. ende 21.19, 20. ende 25. versen 1, 2. Iosu. 1.2. ende 11. vers 9, etc. 1.Reg. 15.11, etc. en 22.43, etc. Neh. 13. vers 13. Ezr. 3.2, etc. ende 4.3.

Overloopen, Ioël 2.24. ende 3.13. Amos 8. vers 8. ende 9.5.

Overmogen, overwinnen, Genes. cap. 32. vers 28. 1.Sam. 17.9. Psalm 13.5. Ier. 1.18. ende 20.7. Hose. 12.5.

Overreden, Ierem. 20.7, 10. Ezech. 14.9.

Overspel, Echtbrekinge, beyde vleeschelicke ende geestelick, verboden, gestraft, Genes. 20.2. ende 26.7. Levit. 18.8. ende 20. vers 10. Numer. 5.11. Deuter. 5.18. ende 22.22. Iudic. 19.2. 1.Sam. 2.22. 2.Sam. 11. vers 4. ende 16.22. Iob 24.15, 16. Prov. 5. vers 3. ende 6.24. ende 7.5, 6. ende 30. vers 20. Eccles. 7.26. Ies. 54.1. ende 57.3. Ierem. 2.36. ende 5.7. ende cap. 9. vers 2. ende 23.10, 14. Ezech. 33.26. Hose. 2.4. ende 4.2, 13, 14.

Overtreden, overtredinge, overtreder, Psal. 32.1. Prov. 17.9. ende 19. vers 11. ende 28.13. Iesa. 24.5. ende 48. vers 8. ende 53.5, 8. ende 57. vers 4. ende 58.1. Ierem. 8.13. Amos 4.4. Mich. 1.5, 13.

Overweldigen, 1.Sam. 17.50. 2.Sam. 13.14 Psalm 65.4. Obad. vers. 7.

Outaer, siet Altaer.

Oyvaer, was onreyn, Lev. 11.19. Deut. 14. vers 18. Sijne schoone vleugelen, Iob 39.16. Zachar. 5.9. hy weet sijnen tijt, Ierem. 8. vers 7.

P.

PAdt, paden, spooren, gangen, Psalm 17.5. ende 119.35 ende 142.4. Iesa. 58.12. Ierem. 6.16. ende 18.15. Thren. 3.9.

Paddan Aram, ofte, het lantschap Mesopotamien, genoemt, Genes. 28.5. Syrien, der twee rivieren, om dat het gelegen was tusschen twee rivieren, Tygris aen ’t Oosten, ende Euphrates aen het Westen. Anders Haran, Genes. 28. vers 10. Siet oock desen naem Deut. 23.4. Iudic. 3.8.

Paeschlam, siet Lam.

Paeuw, Iob 39.16.

Pagiël, de sone Ochran, Num. 7.72, etc.

Pahu, de name eener stadt, daer Hader regeerde, Genes. 36.39. 1.Chron. 1.50.

Palleys, palleysen, 1.Reg 7. vers 1. ende 16.18. Psalm 45.16. ende 48.4, 14. ende 122.7. Prov. 30.28. Iesa. 13.22. ende 23.13. ende 25.2. ende 32. vers 14. ende 34.13. Ierem. 6.5. ende 9.21. Dan. c. 1. vers 4. ende 11.45. Hose. 8.14. Amos 1.4, 7, etc. ende 2.2. ende 4.3. ende 6.8.

Palmboomen, Palmstadt, Deuter. 34.3. Iud. 1. vers 16. Psalm 92. vers 13. Ierem. 10.5. Ezech. 41.18. Ioël 1.12.

Palti, de sone van Raphu, Num. 13.9.

Palthiël, een Overste, sone van Azzan, Num. cap. 34. vers 26. Palthiter, 2.Sam. 23.26. [kolom 2] siet van eenen anderen Palthi, den sone Lais, die Phaltiël genoemt wort, 1.Sam. 25.44. 2.Sam. 3.15.

Pandt, panden, Exod. 22.26. Deut. 24.6, 10. Iob 24.3. Ezech. 18.7, 12, 16.

Pannag, dit houden sommige voor Balsem, andere voor Phenicien, Ezech.27.17.

Panne, 2.Sam. 13.9. Ezech. 4.3.

Pansier, of, Pans-yser, 1.Sam. 17.5. 1.Reg. cap. 22. vers 34. 2.Chron. 26.14. Neh. 4. vers 16. Iesa. 59.17. Ierem. 46.4.

Paradijs, hof, lusthof, Genes. 2.8, etc. ende 13. vers 10. Neh. 2.8. Ezec. 28.13. ende 31.8, 9.

Paran, ofte, Pharan, de naem eener stadt, ende eenes berghs, Genes. 14.6. Deuter. 33.2. Item, een woestijne, Num. 10.12.

Pashur, een Vorst, een Priester, slaet den Propheet Ieremiam, Ierem. 20.1, 2, etc. noch een ander Pashur, sone van Malchia, Ier. cap. 21. vers 1.

Pathros, een stadt in Egypten, ende Pathrusers, Genes. 10.14. Ies. 11.11. Ier. 44. vers 15, etc. Ezech. 29.14. ende 30.14.

Peck, ofte, pick, Exod. 2.3. Iesa. 34.9.

Pedaël, sone van Ammihud, Num. 34.28.

Peert, henghst, Genes. 47. vers 17. Exod. 9.3. 1.Reg. 10.25. ende 18.5. 2.Reg. 7.13. Esth. 6.8, etc. Iob 39.22, etc. Psalm 33. vers 17. Eccles. 10.7. Cant. 1.9. Ies. 63. vers 13. ende 66.20. Ier. 5.8. ende 17. vers 35. ende 22.4. ende 64.4. Ezech. 26. versen 10, 11. Zach. 10.5, etc. Peerde-poorte te Jerusalem, Nehem. 3.28. Ier. 31.40.

Pehor, ofte, Baal-Peor, een bergh in het lant Moab, Numer. cap. 25. vers 3. Beth-Peor, daer Moses begraven is, Deut. 34.6. ende niemant en heeft sijn graf geweten tot op desen dagh.

Pekah, een sone Remalia, na dat hy Pekahia verslagen heeft, wort hy Koningh over Israël, strijt tegen Ahas, Iesa. 7.1. Verslaet in Iuda hondert ende twintigh duysent mannen, 2.Paral. 28.6. siet oock 2.Reg. 15. versen 23, 24, 25, 29, etc.

Pekod, een lant ofte contreije, gehoorende onder Babel, sommige houden het voor eenen naem van een Vorst, ofte Krijghs-overste, Ierem. 50.21. Ezech. 23.23.

Pelatja, een sone van Benaja, een Vorst des volcks, Ezech. 11.1. hy sterft, vers 13. die oock te onderscheyden is van andere deses naems, 1.Chron. 3.21. ende 4.42.

Peleg, een sone Heber, Gen. 10.25. ende 11. vers 16.

Penninghmeester, Betaelheer, Thresorier, Ies. 33. vers 18.

Perazim, of, Peratsim, 2.Sam. cap. 5. vers 20. Iesa. 28.21.

Peres, dat is, hy verdeelt, Dan. 5.25, 28.

Perets, of, Perez, een soon van Iuda, Genes. cap. 38. vers 29. ende 46.12. Ruth 4.12. Nehem. 11.6.

Perets-Uza, een plaetse daer Uza de Arke vermetelick aenrakende, van Godt gedoot wort, 2.Sam. 6.8.

Persers, Ezr. 1.1, 2. ende 3.7. ende 7. vers 1. Esth. 1.3. Ezech. 27. vers 10. ende 38.5. Dan. 5.28.

Peste, Pestilentie, Levit. 26.25. Deuter. 28. vers 21. 2.Sam. 24.13, 14, etc. Psalm 91. versen 3, 5, 6. Ierem. 14.12. ende 21.6, 9. ende 24.10 ende 29.17, 18. Ezech. 5.12. ende 6.11. ende 14.19, 21. Amos 4.10. Habak. 3.5.

Pharao, wort geplaeght, om Sarai Abrahams wijfs wille, heeft droomen, die oock uytgeleyt worden, etc. Gen. 12.15, etc. ende 40. vers 2, etc. ende 41.1, etc. ende 45.16, etc. ende 47.1, 2, etc. Exod. 1.11, etc. ende 5. vers 5. 1.Reg. 11.18. Cant. 1.9.

Pharao-Necho, 2.Reg. 23.29, etc. 2.Chron. cap. 35. vers 20. Pharao Hophra, by de Heydensche schrijvers genoemt Apries, by andere Vaphres, dese was een kints kint van Pharao-Necho, als Herodotus in sijn tweede boeck betuyght, Ierem. 44. vers 30. Ezec. 29.2, etc. ende 30.21, etc. ende 31. vers 2, etc. ende 32.2, etc.

Pharpar, een riviere van Damascus, gelijck oock Abana, in de historien genoemt Orontes, 2.Reg. 5.12.

Philistea, Philistijn, of, Philistijnen, vervolgen Israël, werden geslagen, etc. Genes. 10.14. Iudic. 10.7, etc. ende 13.6, etc. ende 16. vers 21, etc. 1.Sam. 4.1, etc. ende 5.2, etc. ende 6.1, etc. ende 7.7, etc. ende 10.5. ende 14. vers 11, etc. Siet de capp. 17. 23. 2.Sam. 5.17, etc. ende 8.1, etc. ende 21. vers 15, etc. 2.Reg. 18.8. 2.Chron. 21.16. Psalm 60.10. Iesa. 2.6. Ierem. 25.20. Ezech. 16.57. Ioël 3.4, etc.

Phrath, dit is de voornaemste arm van de riviere Euphrates, dewelcke om dat hy seer groot is den naem van de geheele riviere voert, Genes. 2.14. ende 15.18. Deuter. 1.7. Ier. 13.4, 5, etc. Oock dickwils, riviere, sonder byvoeghsel, 2.Sam. 10.16. 1.Reg. 4. vers 21. Psal. 72.8. ende 80.12. Ies. 7.20. Ierem. 2.18. ende 13.4, 5, etc.

Phul, of, Pul, een Koningh in Assyrien, treckt tegen Israël, 2.Reg. 15.19. 1.Chron. 5.26. De nakomelingen Phuls zijn de Africanen, Iesa. 66.19.

Phunon, een plaetse in het lant der Moabiten, daer de Koningh van Harad vluchtede, als hem de kinderen Israëls najaeghden, Num. cap. 33. versen 42, 43.

Pichol, Krijghs-overste van Abimelech, Koningh van Gerar, Genes. 21.22, etc.

Pilaer, siet colomne.

Pildas, een soon Nahors uyt Milca, Genes. cap. 22. versen 20, 22, 23.

Pineas, de sone Eleazars, versoent den Heere met sijnen yver, ende ontfanght dat eeuwigh Priesterdom, Exod. 6.24. Num. 25.11, etc. ende 31.6. Iosu. 22.13, etc. Iud. 20.28. Psalm 106.30. Een ander Pinehas, de sone Eli, vergaet om sijner sonden wille, 1.Sam. cap. 2. versen 22, etc. ende 4.4, etc.

Pinnen, prickelen, 1.Sam. 13.21. Eccles. 12. vers 11.

Pinon, een Vorst, Genes. 36.41.

Pinckster-feest, siet Feest.

Piream, Koningh van Iarmuth, Iosu. 10.3.

Pison, ofte, Pischon, is een arm van de riviere Euphrates, ende desen naem en wort nergens meer gevonden als Genes. 2.11.

Pissen, die aen de wandt pist, 1.Sam. cap. 25. versen 22, 34. 1.Reg. 14.10. ende 21.21.

Pitom, een schatstadt, of Ammonitiestadt voor Pharao, Exod. 1.11.

Pijl, Deuter. 32.42. 1.Sam. 20. vers 20, etc. [kolom 3] 2.Reg. 9.24. ende 13.15, etc. ende 19.32. Psalm 11.2. ende 38. vers 3. ende 45.6. ende 57.5. ende 64.4, etc. ende 76.4, etc. Prov. 25. vers 18. Iesa. 49.2. Thren. 3. versen 12, 13. Ezech. 5.16. Habak. 3.11. Zach. 9.14.

Pijpen, pijper, aenpijpen, aenfluyten, Exod. 15. vers 20. 1.Sam. 10.5. 1.Reg. 1. vers 40. 2.Chron. 29.8. Psalm 149.3. Iesa. 5.12. Ierem. 18.16. ende 19.8, etc. Thren. 2.15. Ezech. 27.36. Dan. 3.5, 7, 10. Mich. 6. vers 16.

Plagen Egypti, siet hier van Exod. 7. vers 9. tot cap. 13. Siet voorder van plagen, 2.Sam. cap. 24. vers 12. Psalm 106.29, 30. Ies. 53. vers 4. Ier. 25.29. Zach. 14.12.

Plaesteren, Ezech. 13.10, 11, etc. ende 22.28.

Planten, beplanten, plante, Gen. 2.8. ende 9.20. ende 21.33. Exod. 15.17. Levit. 19.23. Deut. 6.11. ende 28.30. 2.Sam 7.10. Psalm 72.17. ende 80.9, etc. Prov. 31.16. Eccles. 2.4, etc. Iesa. 5.2, etc. ende 40. vers 24. Ier. 1.10. ende 2.21. Ezech. 34. vers 29. Hose. 9.13. Amos 9.14, 15.

Plethi, waren persoonen, die in tijt van vrede ende in oorloge, op den persoon des Koninghs acht namen, dewelcke oock knechten genoemt worden, 2.Sam. 8.18. ende 15.18. ende 20.7. 1.Reg. 1.33, 38.

Ploegh, ploegen, Exod. 34.21. Deut. 22.10. 1.Sam. 13.20. 1.Reg. 19.19. Prov. 20. vers 4. Ies. 28.24. Ier. 4.3. ende 26.18. Hose. 10.11, etc.

Plunderen, rooven, berooven, plunderaers, buyt, Psalm 89.42. Iesa. 13.16. ende 17.14. ende 24.3. ende 42. vers 22. Ierem. 30.16. ende 50.11. Ezech. 26.12. ende 29.19. Amos 3.11. Nah. 2.2. Zach. 14.2. siet rooven.

Plotselick, haestelick, in eenen oogenblick, snellick, Num. 6.9. ende 16.21. Ios. 11.7. Iob 34.20. Psalm 6. vers 11. ende 64.5. ende 73.19. Iesa. 29.5. ende 30. vers 13. Ierem. 4. vers 20. ende 15.8. ende 18.7. Malach. 3.1.

Plucken, Ezra 9.3. Neh. 13.25. Ies. 18.2. ende 50.6.

Pniel, Pnuel, Penuel, dat is, het aenschijn Godes, Genes. 32.30. Iudic. 8.8.

Poelen des lusts, Iesa. 19. vers 10. waterpoelen, Psalm 107.35. Iesa. 14.23.

Poorte des grafs, Iesa. 38.10.

Popel, Popelierboom, Genes. c. 30. vers 37, etc. Hose. 4.13.

Post, posten, Exod. 12.7, 22. ende 21. vers 6. Deuter. 11.20. ende 15.17. Iudic. 16.3. 1.Reg. 6.31, 32. 2.Chron. 3.7. Prov. 8. vers 34. Iesa. 6.4. Amos 9.1. Postboden, Postpeerden, Esth. 8.10, 14. Iesa. 66.20. Mich. 1.13.

Potiphar, Pharaos Hovelingh, Genes. 37.36. ende 39.1.

Potiphera, Overste van On, Genes. 41.45.

Pracht, kostelickheyt, pronckerije, cieraet, 2.Reg. 20.13. Esth. 1.4, etc. Psalm 96.6. Iesa. 3.18, 19, etc. ende 14.11. ende 23.9. ende 28.1, 3. Ezech. 27.24. ende 33.28. Amos 3.11. ende 6.4. Zach. 10.11, etc.

Predicanten, Predicatien, Sienders, Eccels. c. 1. versen 1, 2, etc. ende 12. versen 9, 10. Iesa. 30. vers 10. ende 40.6. ende 53.1. Ier. 11.6. Zach. cap. 1. versen 14, 17. siet oock Leeren, Leeraren.

Priem, Exod. 21.6. Deuter. 15.17. 1.Reg. cap. 18. vers 28.

Priesters, Priesterdom, of, Priester-ampt, Propheten. Van haer onderhoudt, etc. Gen. 14.18. Exod. 28.1, etc. Levit. 7.33, etc. ende 21. vers 1, etc. Numer. 3.10. Deuter 10.9. ende 18.1. ende 21.5. Iud. 17. vers 5, etc. ende 18.20. Priesters Dagons, 1.Sam. 5.5. ende 14.19. ende 22.17. 1.Chron. 24.19. Ezr. 2.36, etc. Nehem. cap. 11. vers 10, etc. Psalm 134.1. Ierem. 2.8. ende 5.31. ende 18.18. Thren. 4.13. Ezech. 22.26. Hose. 4.6. ende 6.9. Mich. cap. 3. vers 11. Zeph. 3.4. Malach. 1.6, etc. Propheten Baals, siet voorder 1.Reg. cap. 18. vers 40. 2.Reg. 10.18, etc.

Proeven, beproeven, Psalm 11.4, 5. ende 17.3. ende 26. vers 2. ende 66. vers 10. ende 95.9. ende 139.23. Prov. 17.3. Ierem. 9.7. ende 11.20. ende 12.3. ende cap. 17. vers 10. ende 20.12. Malach. 3.10.

Propheten, propheteeren, prophetie, Deut. 34. vers 10. 1.Sam. 10.5, 12. ende 19.24. ende 22.5. De Propheet Gad, 2.Sam. 24. vers 11. Nathan, 1.Reg. c. 1. vers 8. Semaja, 1.Reg. 12.22. 2.Chron. 12.5, 7. Elias, 1.Reg. 17.1. ende 21.17. Elisa, 2.Reg. 8. versen 1, 5, 7, etc. Hanani, 2.Chron. 16.7. Jahaziel, 2.Chron. cap. 20. vers 14. Eliezer, 2.Chron. 20.37. Zacharia, 2.Chron. 24.20. De groote Propheten zijn Iesaias, Ieremias, Ezechiel, Daniel, daer op volgen de twaelf kleyne Propheten.

Prijsen, loven, danckseggen, roemen, eeren, Ps. 67. vers 6. ende 96.7. ende 106.2. ende 118. vers 28. ende 119. vers 164. ende 145. vers 4. ende 147.12. Iesa. 24.15. Ezech. 28.22. siet lof, loven.

Psalmsingen, Psalm 95.2. Iesa. 12.2. Bede-Psalmen. Psalm 3. 4. 5. 6. 7. 9. 10. 13. 17. 19. 20. 25. 26. 27. 28. 31. 35. 38. 39. 41. 43. 44. 51. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 63. 64. 67. 69. 71. 74. 79. 80. 82. 83. 84. 85. 86. 88. 89. 90. 94. 102. 108. 109. 115. 120. 123. 125. 126. 130. 132. 137. 140. 141. 142. 143. 144. Troost-Psalmen, Psalm 11. 12. 14. 36. 37. 49. 52. 53. 58. 62. 73. 77. 91. 93. 115. 121. 126. Danck-Psalmen ende Lof-Psalmen, Psalm 8. 9. 18. 19. 21. 23. 24. 29. 30. 33. 34. 36. 41. 46. 47. 48. 65. 66. 68. 75. 76. 78. 81. 87. 92. 95. 96. 97. 98. 99. 100. 103. 104. 105. 106. 111. 113. 114. 116. 117. 124. 126. 129. 134. 135. 136. 138. 139. 145. 146. 147. 148. 149. 150. Psalmen van Christo sprekende, Psalm 2. 16. 19. 22. 33. 37. 40. 45. 50. 69. 70. 72. 77. 78. 87. 90. 96. 97. 98. 99. 101. 106. 107. 110. 112. 118. 119. 121. 122. 125. 127. 128. 132. 133. Psalter, Dan. 3.5, 7, 10.

Pua, een van de vroedvrouwen des Koninghs Pharao in Egypten, Exod. 1.15.

Pulver, gebruycklick in ’t reuckwerck, Exod. 30. vers 36. ende 32.20.

Pur, of, Phur, het is een Persisch woort, beteeckenende het lot, Esth. 3.7. ende 9.24. Purim, Esth. 9.26.

Pura, Gideons jonge, Iudic. 7.10, etc.

Purper, Dan. 5.7, 16, 29.

Put, Chams sone, men meynt dat hy een deel van Lybien (alwaer de riviere Put is) be-[kolom 4]woont heeft, Genes. 10.6. Puteers, Ier. 46. vers 9. Ezech. 27.10. ende 30.5. ende 38. vers 5. Nah. 3.9.

Putten, waterputten, ofte, scheppen, Gen. 24. versen 13, 19, 20. Exod. 2.16, 19. 1.Sam. 7. vers 6. ende 9.11. 1.Chron. 11. vers 18. Iesa. 12.3. ende 19. vers 6. Nah. 2.10. ende 3.14.

Q.

QUackelen, Exod. 16.13. Num. cap. 11. vers 31, etc.

Quaet, Psalm 91.10. Amos 3.6. Mich. 1. vers 12. quade dagen, Psal. 94.13. De quade hebben somtijts meer voorspoet dan de goede, Iob cap. 2. versen 7, 10. ende c. 21. versen 7, 10. Psalm 73.2. ende 92. vers 8. Ierem. 12.1. Habak. 1.13. Het quaet goet noemen, sal gestraft worden, Prov. 24.24. Iesa. 5.20. Malach. 2.17. Het quaet en sal men niet loonen met quaet, Prov. 20.22. ende 24.29. quaet geselschap moet men schouwen, Psal. 1. versen 1, 2, 3, etc. ende 26.4. Prov. cap. 1. vers 10. ende 14.7. ende 24.21. ende 29. vers 24.

Quellen, Psalm 35.13. Iesa. 58.5.

Quinckeleeren, Amos 6.5.

R.

RAbba, een hooftstadt der Ammoniten, gelegen over den Iordane, aen ’t geberghte Gileads, by den oorspronck van de beke Iabbok, 2.Sam. cap. 11. vers 1. ende 12. vers 26, etc. Ierem. 49.2, 3. Ezech. 25.5. Amos 1.14.

Rabsakeh, Rabsack, een van de drie boden, die Sanherib sondt tot den Koningh Hizkiam, hy hitst het volck op, ende lastert Godt, ’t welck den Koningh aengeseyt wort, 2.Reg. 18. vers 17, etc. die met al sijn heyr van den Engel geslagen wort, 2.Reg. 19.7. Ies. 36.2, 22. ende 37.4, etc.

Rabsaris, noch een van de drie boden, 2.Reg. cap. 18. vers 17, etc.

Rachel, de jonghste dochter Labans, heeft getrouwt Iacob, Genes. 29. versen 16, 17, etc. ende 30.1, etc. steelt haer vader de beelden, Genes. 31,14, 19, etc. ende 33.7. sterft aen de geboorte Benjamins, Genes. cap. 35. vers 16, etc.

Raderen, wagenraderen, Iesa. 5.28. Ier. 47. vers 3. Ezech. 1.15, 16, 18. ende 10.9, etc. Nah. 3.2.

Raemses, een lantschap, zijnde een deel des lants Gosen, waer in, na sommiger gevoelen, gelegen was de stadt Rameses, Gen. 47.11. Exod. 1.11. ende 12.37.

Raet, Raetgever, Raetsheeren, Raethuys, raetslagen, 2.Sam. 17. vers 7. 1.Reg. 1.12, etc. ende 12.6. Prov. 11. vers 14. ende 12.15. ende 24.6. Ies. 8.10. ende 9.5. ende 41. vers 28. Ierem. 49.7. Ezech. 7.26. Dan. 2. vers 14. ende 4.27. ende 5.12. Nah. 1. vers 11. Hab. 2. vers 10. raetslagen Godes, Psalm 33.11. ende 73.24. ende 107.11. Iob 38.2. Prov. 19. vers 21. Iesa. 14.27. ende 25.1. ende 28. vers 29. ende 44.26. ende 46.10, 11. ende 64.5. Ier. 32.19. ende 49.20. ende 50. vers 45. Dan. 4.17. Malach. 3.6. Godt moet men om raet vragen, Levit. 24.12. Numer. 27.5. Iosu. 9.14. Iud. 1.1. ende 18.5. ende 20.18. ende 21. versen 2, 3. 2.Sam. cap. 2. vers 1. ende 23.9. 2.Reg. 3.11. 2.Chron. 18.4, 5, etc. By de tooveraers raet vragen, 1.Sam. 28. vers 7. Dan. 2.2. siet vragen.

Raetsel, Iudic. 14. vers 12, etc. 1.Reg. 10.1. Psalm 49.5. ende 78. vers 2. Ezech. 17.2. Habak. 2.6.

Rahab, ofte, Rachab, de hoere, die de twee mannen herberghde, die het lant Canaan ende Iericho verspiedden, Iosu. 2. vers 1, etc. ende 6.22, etc.

Rahma, of, Raëma, een voorvader der inwoonderen van Arabien, Gen. 10.7. Ezech. 27. vers 22.

Rake, in de gehemelte des monts, Iob 12.11. ende 34.3. Psalm 22. vers 16. Prov. 5.3. ende 8.7. Cant. 2.3. ende 7.9.

Ram, een eygen naem eenes mans, soeckt Aram.

Ram, rammen, Genes. 15.9. ende 22. vers 13. ende 32.14. Lev. 5.15, etc. Deut. 32.14. 1.Sam. 15.22. 1.Chron. 15.26. ende 29. vers 21. 2.Chron. 17.11, etc. Rootgeverwde ramsvellen, Exod. 25. vers 5. ende 26.14. ende 35.7. ende 36.19.

Ramah, ofte, Ramath, ende Ramathaim. Dit woort staet in het Hebreeusch in ’t getal van twee, als of men seyde, tweevoudigh Rama, om dat dese stadt (soo men meynt) in tween is gedeelt geweest: Hy wort Matt. 27.57. genoemt Arimathea, siet Deut. 4.43. Iosu. cap. 18. vers 25. Iud. 4.5. 1.Sam. 1.1, 19. ende 7.17. ende 8.4, etc. ende 19.18, etc. 1.Reg. 15.17, 21. Ies. 10.29. Ier. 40.1. Hose. 5.8.

Rantsoen, Psal. 49.8. Prov. 21.18. Ier. 41. vers 8. siet lossen.

Rapen, t’samen rapen, Iesa. 33.4. ende 57.1. Ierem. 8.13. Ezech. 38.11, 12. Mal. 2. vers 3.

Rapha, een reuse, die te Gad woonde, 2.Sam. cap. 21. vers 16, etc.

Raphidim. Dit is een plaetse in de woestijne, by den bergh Horeb, de elfde legerplaetse der Israëliten, Exod. 17.1, etc. Numer. 33. vers 14, etc.

Rasen, ofte, onsinnigh zijn, of, schijnen te zijn, 1.Sam. cap. 16. versen 14, 15, 23. ende 18.10. ende 19.9. ende 21.13. Psalm 102. vers 9. Prov. 18.6, etc.

Rasen, geraes maken, of, bolderen, Ier. 47.3. Ezech. 3.13. Ioël 2.5. Nah. 2.4. ende 3. vers 2.

Reba, een van de vijf Koningen der Midianiten, Numer. 31.8.

Rebecca, ofte, Ribka, een dochter Bethuels, wert Isaacs wijf, baert tweelingen, Genes. cap. 22. vers 23. ende 25.22, 23, etc. ende 27. vers 6, etc.

Rechab, een vader Ionadabs, des vrients Iehu des Koninghs Israëls, 2.Sam. 4.5, etc. 2.Reg. 10.15. Rechabiters, 1.Chron. 2.55. Ierem. 35.2, etc.

Rechob, ofte, Rehob, een stadt gelegen aen de noordpale van het erfdeel, dat naderhant by lote, de stamme van Aser toegevallen is, Numer. 13.21. Ios. 19.28.

Rechobot, een put, die Isaac groef by Gerar,

[fol. (††6)v]

Genes. 26.22. is oock een stadt in Edom, Genes. cap. 36. vers 37. een ander Genes. 10. vers 11.

Recht, rechtveerdigh, rechten, ofte, pleyten, Deuter. 24.17. ende 27.19. Iob 13.18. ende 14.3, etc. ende 25. vers 4. ende 34.23. Psalm 101.1. ende 140.13. ende 146.7. Prov. 2.7, 8. ende 19. vers 28. Eccles. 5.7. Iesa. 1.18. ende 41.1, 21. ende 43.26. ende 50.8. Ierem. c. 2. vers 35. ende 12.1. Ezech. 9.9. Amos 5.7. Micha cap. 7. vers 9. Habak. 1.4. Malach. 3.5. rechten Godes, voor de wetten Godes, Psalm 119. versen 7, 13, 20, 30, 39, 62, etc. ende 147.19. Iesa. 58.2. Ierem. 5.4, 5.

Rechter hant, 1.Reg. 2. vers 19. Psalm 17.7. ende 18.36. ende 20. vers 7. ende 21.9. ende 44. vers 4. ende 45. vers 5. ende 60.7. ende 110. vers 5. ende 121.5. Prov. 3.16. Iesa. 41.10. Thren. 2. versen 3, 4. Zach. 3. vers 1.

Rechum, of, Rehum, een President, of Cantzelier des raets, Ezr. 4.8, 9.

Reeckenen, reeckenschap, eysschen ende geven, 2.Reg. 12.15. ende c. 22. vers 7. Dan. 6. versen 2, 3.

Regel, ofte, mate, Iesa. 18.2.

Regen, regenen, regenwolcke, plasregen, Gen. cap. 7. vers 4, etc. Deut. 11.14, etc. ende 28. versen 23, 24. 1.Reg. 8.35, etc. ende 17.1. ende 18.1, 42. 2.Reg. 3.17. Ezr. 10.9. Psalm 68. vers 10. ende 78.24. ende 84.7. ende 135.7. Iesa. 30.30. ende 32. vers 2. ende 55.10. Ierem. 3.3. ende 14.4, 22. Ezech. 13.11. ende 22.24. ende 34. vers 26. Hose. 6.3. ende 10.12. Zach. 14.17, etc. Swevel ende vyer regenen, Genes. 19.24, etc. Regenboge, Genes. 9. vers 13, etc. Ezech. 1. vers 28.

Regenten, Regent, Regiment. Godt regeert alle dingen, Genes. 22.14. ende 45. versen 5, 8. Exod. 9.12. ende 10.1. ende 11.3, 10. ende 12.36. Deut. 2.30. Iosu. 24.9, 10. Iudic. 6.36. 2.Sam. 17. vers 14. ende 24. vers 1, etc. 1.Reg. 11.14, etc. ende 22.19. Ezr. 5.5. ende 6.22. ende 7. versen 27, 28. Esth. 5.2. Iob 28.10, etc. ende 36.27. Psalm 93.1. ende 96. vers 10. ende 97.1. ende 98.9. ende 99. vers 1. ende 146.10. Proverb. 8.15. ende 16.1. Eccles. cap. 3. vers 11.

Rehabeam, een sone Salomons, wort Koningh in Iuda, van hem vallen de tien geslachten Israëls, 1.Reg. 11.43. ende 12.1, 3, etc. ende 14.21, etc. Godt verboodt hem tegen de tien geslachten te trecken, 2.Chron. 11. vers 18, etc. wort van Sisack, den Koningh Egypti bestreden, 2.Chron. 12.2, 9. sterft, 1.Reg. 14.29. ende sijn soon Abiam wert Koningh in sijn plaetse: wert genoemt Roboam, Matth. 1.7.

Rehi, ofte, Rei, een van de helden Davids, 1.Reg. 1.8.

Rehu, een sone van Peleg, Genes. 11.18.

Rehuel, een sone Esaus, Genes. 36.4. Desen naem hadde oock de vader van Iethro, Moses wijfs vader, Exod. 2.18. Numer. 10. vers 29.

Rekem, een van de vijf Koningen der Midianiten, Numer. 31.8.

Religie, siet Godesdienst.

Remalia, een Koningh Israëls, Iesa. cap. 7. versen 1, 9.

Rente, voor de sangers in den Tempel, Neh. 11.23.

Rentmeesters, ofte, schatmeesters, Ezr. 7.21. Nehem. 13.13.

Rephaim, Rephaiters, een volck afkomstigh van Canaan. Anders Reusen, die men meynt, soo genoemt te zijn, van hare kracht ende sterckte, Genes. 14.5. ende 15.20. Ios. 15. vers 8. 2.Sam. 5. versen 18, 22. ende 23.13. Iesa. 17.5.

Rete, splete, scheure, breucke, Iesa. 22. vers 9. ende 30.13.

Reuben, siet Ruben.

Reüma, een bywijf Nachors, Genes. 22.24.

Reusen, Genes. 6.4. Numer. 13. versen 28, 33. Deuter. 2. versen 11, 20, 21. ende 3.11, 13. 1.Sam. 17.4. 2.Sam. 21.16, etc.

Rey, reijen, danssen, Exod. 32.19. Iud. 11.34. ende 21.21. 1.Sam. 18.6. Psalm 30.12. Ierem. 31.4. siet danssen.

Reyger, en mocht men niet eten, Levit. 11.19. Deut. 14.18.

Reyn, reynigheyt, reyniginge, Genes. 35. vers 2. Levit. 4.12. ende 10. vers 10. ende 11.36. ende 16.19. ende 17.15. Num. 19.12, etc. ende 31.24. van reyn vee, ende reyn gevogelte, Genes. 7.8. ende 8.20. Wet van de reyne ende onreyne dieren, Levit.11.2, etc. ende 20.25. Van geestelicke reynigheyt, of suyverheyt, 2.Sam. 22.27. Psalm 18.27. ende 51.4, 9. ende 73.1. Proverb. 15.26. ende 16.2. ende 20.9, 11. ende 22.11. ende 30.12. Iesa. 66.20. Ezech. 22.24. ende 36.25. Ioël 3.21. Malach. 3.3, etc. Onreyn, Iesa. cap. 1. vers 15. ende 30.22. Ezech. 24.13.

Reysen, trecken, Genes. 11.31. ende 12.4, 10. ende 13.1. ende c. 20. vers 1. ende 21.32. ende 26.1. ende 28.10, etc. ende 32.1, etc. ende cap. 35. vers 1, etc. Siet oock Genes. capp. 46. 47. 48. 50. Van de reysen der Israëliten, siet het boeck Exodi doorgaens, ende Num. 33.1, etc. siet oock Ios. capp. 3. 22. Reyse eenes Levijts, Iud. cap. 19.

Rezin, een Koningh van Syrien, treckt uyt met den Koningh Israëls, tegens Iuda, 2.Reg. 16.5. Iesa. 7.1. ende wort gedoot, 2.Reg. 16.9.

Rezon, een sone van Eljada, hy regeerde te Damascus, 1.Reg. 11.23, etc.

Rhee, hinde, Deuter. 14. vers 5. 1.Reg. 4.23. Cant. 2.7, 9, 17. ende 3. vers 5. ende 4.5. ende 7.3. ende 8.14. Iesa. 13.14.

Ribbe, Genes. 2.21, 22. Dan. 7.5.

Riblah, een stadt gelegen in Syrien, van sommige voor Apamia gehouden, van andere voor Antiochia; In dese stadt heeft Nebucadnezar sijn hof willen houden, tot dat hy Ierusalem verovert soude hebben, voornamelick, dewijle de belegeringe lange duerde, 2.Reg. 23.33. ende 25.6, etc. Ierem. 39. vers 5, etc.

Richelen, siet grendelen.

Richten, richter, gerichte, Exod. cap. 23. vers 3. Deut. 1.17. ende 17.9, etc. ende 19.17, etc. ende 24.17. ende 25.1, etc. 1.Sam. 8.1. 2.Sam. 15.4. 1.Chron. 23.4. 2.Chron. cap. 19. vers 6. Psal. 122.5. ende 148.11. Prov. 16. vers 10. ende 17.15. ende 18.5. [kolom 2] ende 20.8. ende 24.23. Iesa. c. 1. vers 26. ende 3.2. Ierem. 21.12.

Richtsnoer, siet snoer.

Riet, rietstaf, Iesa. cap. 19. vers 6. ende 35.7. ende 36.6.

Riecken, reucke, Genes. 27.27. Exod. 25.6. ende 30.38. Cant. 2.13. ende 4.10, 11. Iesa. 11.3. Ierem. 48.11. Hose. 14.7. Amos 5.21.

Riemen, roeijers, Ezech. 27.6, 26. Ione 1. vers 13.

Rijcke, rijckdom, Genes. 13.2, 6. ende 26.13. ende 30.43. ende 36. vers 7. Exod. 30.15. Ios. 22. vers 8. 1.Sam. 17.25. ende 25.2. 2.Sam. 12.1. ende 19.32. 1.Reg. 3.13. Salomons grooten rijckdom, 1.Reg. cap. 4. 2.Chron. 17.11. ende 32.27. Psal. 45.13. ende 49.7, etc. Prov. 10.15. ende 11.4, 16. ende 13.8. ende 14.24. ende 22.1, etc. Eccles. 4.8. ende 5.10. Ierem. 9.23. siet silver. Rijcke Christi, 2.Sam. 7. versen 12, 13. Psalm 2.2, etc. ende 45.7, 8. ende 72.8. ende 96. 97. 98. 110. Iesa. 16.5. ende 24. vers 23. Ezech. 28.25. Dan. 2.44. ende 4. vers 3. ende 7.13, 14. Amos 9. vers 11, etc. Mich. 4.1. Zach. 9.9, 17.

Rijden, ruyter, Genes. 24.61. ende 50. vers 9. Exod. 14.9, 26, etc. ende 15.19. Deut. 17. vers 16. ende 20.1. 1.Sam. cap. 8. vers 11. ende 13.5. 2.Sam. 8. vers 4. 1.Reg. 1.38. ende 4.26. ende 9.19. 2.Reg. 9.16, 20. Ies. 21.7, 9. ende 22.6, 7. ende 31. vers 1. Ierem. 4.29. Ezech. 23. vers 6. ende 26.7. Dan. 11.40. Nah. 3. vers 3. Habak. 1.8. Zach. 9.9.

Rijm, of, rijp des hemels: Manna als rijp, Exod. cap. 16. vers 14. Iob 38.29. Psalm 147. vers 16.

Rimmon, een stadt in de lantpalen Edoms, Iosu. 15.32. ende 19.7, 13. 2.Reg. 5. vers 18. Rimmon-Perets, een rustplaetse voor de kinderen Israëls, Num. 33.19.

Rimpel, siet rompel.

Ringh, vingerlingh, zegelringh, oorringh, armringh, Genes. 38. versen 18, 25. ende 41.42. Num. 31.50. 1.Reg. 21.8. Esth. cap. 3. versen 10, 12. ende 8.2. Iesa. cap. 3. vers 21. Dan. 6.18.

Riphat, een sone Gomers, Genes. 10.3. Anders Diphat, 1.Chron. 1. vers 6. hy was de voort teelder der Paphlagoniers, een volck van kleyn Asien, te voren genoemt Riphatteen, ofte, Ripheen.

Rissah, een legerplaetse der Israëliten, Num. cap. 33. vers 21.

Ritmach, mede een legerplaetse der Israëliten, Numer. 33.18.

Rizpa, Sauls bywijf, 2.Sam. 3.7. ende 21. versen 8, 10, 11, etc.

Robijn, ofte, Carbonckel, Exod. c. 39. vers 10. Ezech. 28.13.

Rock, ofte, mantel, Genes. 37.3, 23. Ies. 3. vers 24. ende 59.17. Mich. 2.8.

Roede. Roede der tuchtinge, Prov. c. 10. vers 13. ende 22.15. ende 23.13, 14. ende 26.3. ende 29.15. roede der straffe ende des toorns Godes, 2.Sam. 7.14. Iob 9.34. ende 21. vers 9. Psalm 89.33. Prov. cap. 22. vers 8. Iesa. 9.3, 4. ende 10.5, 15. ende 30.31. Ezech. 7.10, 12. ende 20.37. Mich. 6. vers 9.

Roem, roemen, beroemt, lof, loven, vereerlicken. Roem Godes, Iesa. 42.8, 12. ende 60.21. ende 61.3. roem der Godtsaligen, Psalm 63. vers 12. ende 64.11. ende 105.3. ende 106. vers 5. ende 145. versen 2, 7. Iesa. 41.16. ende 45.25. ende 61. vers 6. Ierem. 9.24. roem der godtloosen, Psalm 10.3. ende 38. vers 17. ende 94. vers 4. Iesa. cap. 3. vers 9. ende 10.8, 15.

Roepen, aenroepen, uytroepen, schreeuwen, schreijen, krijten, juychen, Genes. 4.10. ende 18. versen 20, 21. ende 19.13. ende 27. vers 34. ende 39.14, etc. Exod. 2.23. ende 3.7, 9. ende 8.12. ende cap. 11. vers 6. ende 12.30. ende 14.10. ende 17.4. ende c. 32. vers 17. Numer. 11.1, 2. ende 12.13. Iud. 3.9. ende 4.3. ende 6.7. ende 7.20. ende 9. vers 7. 1.Sam. 4. vers 6, etc. ende 5.10. ende 7. versen 8, 9. ende 15.11. ende 17.8. ende 20.37. ende 26. vers 14. ende 28.12. 2.Sam. 2.26. ende 13.19. ende 18.25, 26. 1.Reg. 13.2. ende 18. vers 27. ende 20.39. ende 22.32. 2.Reg. 7.10, 11. Ezr. 3.11, 12. Nehem. 5.1. ende 9.4. Iob 30.20, 28. Psalm 42. vers 2. ende 69.4. ende 74.23. ende 77.2. ende 88. versen 2, 3. ende 102.2. ende 119.147. ende 142.2, 6, 7. Iesa. 6. versen 3, 4. ende 10.30. ende 12.4. ende 15. versen 4, 5. ende c. 19. vers 20. Ierem. 4.19. ende 8.19. ende 10.22. Ezech. 11. vers 13. ende cap. 27. vers 28. Dan. 3.4. ende 5.29. Ioël 3.9. Ione 1.2. Mich. 6.9. Zach. 7. versen 7, 13, etc.

Roerdomp, Levit. 11.18. Deuter. 14. vers 17. Iesa. 34.11. Zeph. 2.14.

Roeren, aenroeren, Genes. 3.3. ende 20.6. ende 32.25, 32. Exod. 19.12. ende 29.37. ende 30.29. Lev. 5. vers 2, etc. ende 7.19. ende 11.24, etc. ende 15.12. Num. 4.15. ende 16.26. ende 19.11, etc. Iudic. 6.21. 1.Reg. 19.5, 7. 2.Reg. 13.21. Iob 6.7. ende 20.6. Iesa. 6.7. Dan. 8.18. ende 9. vers 21. ende 10.10.

Roest, verroesten, Ezech. 24.11.

Rogel, een fonteyne, 2.Sam. 17.17. 1.Reg. cap. 1. vers 9.

Rolle, Psalm 40.8. Iesa. 8.1. Ierem. 36. versen 2, 4, 6, 14, etc.

Rompel, of, rimpel, Iob 16.8.

Roock, roocken, roockenden oven, Genes. 15.17. ende 19.28. Exod. 19.18. Psalm 104.32. ende 119.83. ende 144.5. Prov. 10.26. Iesa. 14.31. roocken, voor offeren, 1.Reg. cap. 12. vers 33. ende 31.1. 2.Reg. 16.4. ende 17.11. Ier. 7.9. ende 11. vers 13. ende 18. vers 15. Ezech. 6.13. ende 8.11. Dan. 2.46. Hose. 11.2. Amos 4. vers 5. roockschalen, welcke dienden om reuckwerck in te doen, Exod. 25. vers 29. Levit. 24.7. Numer. 7.14, etc. 1.Reg. 7.50. roockwerck, Exod. cap. 30. vers 34. Levit. 2.2, 9. ende 16.12, etc. 2.Chron. 30.14. Iesa. 1. vers 13. ende 65.3. roockende vyerbranden, Iesa. 7.4.

Roodt, ofte, Rosch, scharlakenroot, Genes. 25. versen 25, 30. ende 38. vers 28. ende 49.12. Lev. 13.24, etc. Num. 19.2, etc. Ios. 2. vers 18. Ies. 1.18. Nah. 2.3. Zach. 1.8. ende 6.2, etc.

Roose, rooseboom, Cant. 2.1. Iesa. cap. 35. vers 1. [kolom 3]

Rooven, berooven, roof, roover, stroopen, stelen, Genes. 14.23. ende 34.27. ende 49.9, 27. Num. 23.24. ende 31.9. 1.Sam. 27.9. 2.Sam. 3.22. ende 12. vers 30. 1.Reg. 14. versen 25, 26. 2.Reg. 3.23, etc. ende 7.8. ende 14.14. ende 25.13, etc. Iob 1.14, 15. ende 24.2, 3. Psalm 44.11. ende 76.5, 6. ende 119.61. Ies. 10.13, 14. ende 17.14. ende 42.22. Ierem. 2.14. Ezech. 36.4. Dan. 11.24. Hose. 7.1. Nah. cap. 3. vers 1. Zach. 2.9. siet oock plunderen, ende buyt maken.

Ros, henghst, peert, Iosu. 11.9. 2.Reg. 23. vers 11. Psalm 20.8. ende 76.7. ende 147. vers 10. Prov. 21.31. Iesa. 31.3. Ier. 4. vers 13. ende 47.3. ende 50.42. Ezech. 27. vers 14. Hose. 1.7. Zach. 9.10. ende 12. vers 4, etc.

Rot, rotten, t’samen rotten, Numer. 16. vers 3. Psalm 68.31. ende 94.21. ende 106.16. Ierem. 11.9. Ioël 3.11.

Rozijnen, 1.Sam. 25.18. ende c. 30. vers 12. 2.Sam. 16.1, 2. 1.Chron. 12.40.

Rozijnverwe, siet scharlaken.

Ruben, of, Reuben, de eerstgeboren sone Iacobs, Rubeniters, Genes. 29.32. ende 30. vers 14. bevleckt het bedde sijns vaders, Gen. 35.22. Begeert sijnen broeder Ioseph te verlossen, Gen. 37.21, 22, etc. ende 42.22. ende c. 46. vers 9. verliest sijn eerstgeboorte, Genes. 49.3. Exod. 6.13. Num. 1.21. ende 2.10, 11. Deut. 3.16, etc. ende 27. vers 13. ende 33.6. Iosu. 1. versen 12. etc. ende 13.8, etc. ende 22.1, etc. Iudic. 5. versen 15, 16. 1.Chron. 5.1, etc.

Rucken, uytrucken, scheuren, afscheuren, afsnijden, uyttrecken, redden, 1.Sam. 15.28. 2.Sam. cap. 22. vers 20. Psalm 18.20. ende 90.10. ende 91.15. Ier. 12.3, 14. ende 51.44. Amos 3.12.

Ruderigh, ruderigheyt, of, schurftheyt, Lev. 21. vers 20. ende 22.22. Deut. 28.27.

Rugge, necke, den necke toekeeren, te rugge wijcken, achterwaerts gaen, Exod. 23. vers 27. Iosu. 7.8. Nehem. 9.26. Psalm 44.11. ende 78. vers 9. ende 129.3. Iesa. 1. vers 4. ende 50.5. ende 51.23. Ierem. 15. vers 6. ende 46.5. Zeph. 1.6

Ruhama, ofte, Ruchama, dat is, ontfermende, Hose. 1.12.

Runderen, ossen, koeijen, varren, veersen, Genes. cap. 12. vers 16. ende 13.5. ende 20.14. ende 21.27. ende 24. vers 35. ende 26.14. ende 32.5, 7. ende 33.13. ende 41.2, etc. Exod. 9.3. ende 10.24. ende 12. vers 32. ende 21.28, etc. ende 22.10, etc. ende 23.4. ende 24.5. ende 29.1, etc. Levit. 1.2, etc. ende 3.1, etc. ende 4.3, etc. ende 27.32, etc. Num. 7.3, etc. ende 19.2. Deut. 33.17. 1.Sam. 6.7. ende 11.5, etc. ende 12.3. ende 15.9. ende 27.9. ende cap. 30. vers 20. 2.Sam. 6.6. 1.Reg. 4.23. ende 18.23, etc. 1.Chron. 12.40. 2.Chron. 15.11. ende 32. vers 29. Iob 1.3, etc. ende 42.12. Psal. 8.8. ende 50.13. Iesa. 65.10. Ierem. 5.17. Ioël 1.18. Habak. 3.17.

Rupsenen, ofte, ruypen, Ioël 1.4. ende 2.25. Amos 4.9.

Rusten, ruste, gerust, gerustigheyt. De ruste des lants, Iosu. 21. vers 44. 1.Chron. 23.25. 2.Chorn. 14.1, 6, 7. ende 15.15. Ies. 14. versen 3, 7. ende 23. vers 12. Ierem. 30.10. ende 48.11. ende 49.31. Ezech. 16.49, etc. Mich. 2.10. Zach. 1.15. ende 7. vers 7. Psalm 22.3. ende 73.12, etc. ruste der ziele, Psalm 116.7. Ies. 32.18. Rusten, voor op sijn bedde sterven, Iesa. 57.2. ende 62. versen 6, 7. ende 66.1. Ierem. 47.6.

Ruth, een Moabitinne, Ruth 1.4. wert Boaz wijf, Ruth 4. vers 10. die hem baert Obed, Davids grootvader, Ruth 4.13. 1.Paral. cap. 2. vers 12.

Ruymte, Deuter. 33.20. 2.Sam. 22. vers 37. Psalm 18.37. ende 31. vers 9. ende 118.5. Iesa. 49.20. ende 54.2.

Ruysschen, geruysch, of, gedruysch maken, brijsen, 2.Sam. 5.24. 1.Reg. 14.6. Psal. 72. vers 16. Iesa. 17.12. Ier. 47.3. ende 51. vers 55. Ezech. 3.13. ende 10.5. ende 23. vers 42. Zach. 9.15.

S.

SAalbim, een stadt in het erfdeel Dan, daer de Ammoriten onder den kinderen Dan woonden, Iudic. 1.35.

Saaraim, een stadt in Iuda, daer de kinderen Simeons in woonden, 1. Paral. 4.31.

Saba, ofte, Scheba, lagh in den uytersten hoeck des Rijcks Arabie, dat men het geluckige Arabie noemt, aen den zeekant, de roode zee genoemt, van dit Rijck quam de Koninginne, om Salomons wijsheyt te hooren, 1.Reg. cap. 10. vers 1. 2.Paral. 9. vers 1. Iesa. 60. vers 6.

Sabbath, van Godt ingestelt, Genes. 2.2, 3. Exod. 20.8, etc. ende 23. vers 12. ende 31. vers 13, etc. ende 34.21. Levit. 19.3, 30. ende 23.3. ende 25.2, etc. Deut. 5.12, etc. Nehem. 10.31. Psalm 92.1, etc. Ies. 56. vers 4, etc. Ierem. 17.21, 22. Ezech. 20. versen 13, 16, 21. ende 22.8. ende cap. 23. vers 38, etc.

Sabëers, dese waren de nakomelingen van Scheba, den sone Ioksans, des soons Abrahams uyt Ketura, Genes. 25.1, 2, 3. siet voorder Iob 1.15. Iesa. 45.14. Ioël 3.8. siet oock Scheba.

Sachtmoedigheyt, sachtmoedigh, Numer. 12.3. 1.Sam. 2.23, etc. ende 3. vers 13. ende 24. vers 5, etc. ende 26.9, etc. 2.Sam. 19.22. 1.Reg. 1.6. Psalm 147.6. Prov. 3.34. ende 16.19.

Sack, Genes. 42. vers 25, etc. ende 44.1, etc. 2.Sam. 3.31. ende 21.10. 1.Reg. 20.32. ende 21. vers 27. 2.Reg. 6.30. ende 19.1. Nehem. 9.1. Esth. 4. vers 1. Iob 16.15. Psalm 30.12. ende 35.13. Iesa. 3.24. ende 15.3. ende 20.2, etc. Ierem. 4.8. ende 6.26. ende c. 48. vers 37. Dan. 9.3. Ioël 1. vers 8. Amos 8.10. Ion. cap. 3. versen 5, 6, etc.

Sacramenten. Misbruyck der Sacramenten, 1.Sam. 4.3. Exempelen van Sacramentische manieren van spreken, Genes. c. 17. vers 10. Exod. 12.11. Zach. 4.4, etc.

Sadragh, ofte, Sadrach, een van de metgesellen Daniels, Dan. 1. vers 7, etc. ende cap. 3. versen 26, 30, etc.

Saeck, rechtsake, een sake uytvoeren, Psalm 74. vers 22. ende 119. vers 154. ende 140.13. Prov. 22.23. ende 25.2, 9. Eccles. 8.3. [kolom 4]

Saffraen, Cant. 4.14.

Sage, 2.Sam. 12.31. Iesa. 10.15.

Sahavan, of, Saavan, een sone Ezers, Gen. 36. vers 27.

Salem, daer na genoemt Ierusalem, Gen. 14. vers 18. Psalm 76.3.

Salisa, 1.Sam. 9.4. Baal-Salisa, een lantschap in Benjamin, 2.Reg. 4.42.

Sallum, een sone Iabes, 2.Reg. 15. vers 10, etc. Een ander Sallum de sone Iosiah, Ier. 22. vers 21.

Salomo, een sone Davids, sijn geboorte ende naem wort belooft, 2.Sam. 5.14. en 7.12, 13. Wert geboren ende onder de handen Nathans gedaen, 2.Sam. 12.24, 25. Wert gesalft tot een Koningh over Israël, 1.Reg. 1.33. Godt verschijnt hem te Gibeon, van dien begeert hy wijsheyt, 1.Reg. 3.5, 9. 2.Chron. cap. 1. vers 7. Sijn eerste vonnis over twee wijven, 1.Reg. 3.16. Van sijn amptlieden, heerlickheyt, huyshoudinge ende wijsheyt, 1.Reg. 4.1, etc. Verbindt hem met den Koningh Hiram, 1.Reg. 5.12. Timmert den tempel, 1.Reg. 6.7.

Salpeter, Prov. 25.20. Ierem. 2.22.

Salve, salven, smeeren, Genes. 28.18. ende 31. vers 13. ende 35.14. Exod. 29.29. ende 30. vers 30. Lev. 8.12. Num. 6.15. 1.Sam. 10. vers 1. ende c. 16. vers 1, etc. 2.Sam. 2.4. ende 5.3. 1.Reg. 1. vers 39. 2.Reg. 9.1. Psalm 23. vers 5. Eccles. 9.8. Iesa. 57.9. Dan. 10.3, etc.

Gesalfde des Heeren, wort genoemt Christus, 1.Sam. 2.35. Psalm 2.2. Hab. 3.13. Alsoo worden oock genoemt de Koningen, 1.Sam. 24.7. ende 26.9, 11. 2.Sam. 19.21. ende 22.51. Iesa. 45. vers 1. Thren. 4.20. Als oock de Propheten, 1.Reg. 19. vers 16. 1.Chron. 16.22. Psalm 105.15. Prov. 8. vers 23. Iesa. 61.1. Ezech. 16.9. Dan. 9. vers 24.

Samaria, Samariter, een hooftstadt Ephraims, wort belegert van de Syriers, ende tegen haer wort gepropheteert, 1.Reg. 16.24, 32. ende 20.1. 2.Reg. 2.25. ende 6.19, etc. ende 7.1. ende 17.5, 6. Ies. 7.9. ende 8.4. Ezech. 16.46, etc. Amos 3.12. ende 4.1. Mich. 1.5.

Samelen, versamelen, Genes. 31.46. ende 49. vers 1. Deuter. c. 30. vers 3. Psalm 147.2. Eccles. 3.5. Iesa. 11.12. ende 43. vers 5. ende 54.7. Ierem. 23. vers 3. ende 29.14. ende 31.10. ende 32.37. Nah. 3.18.

Sammua, een Vorst der stamme Rubens, Num. cap. 13. vers 4. een ander Sammua, een sone Davids, 2.Sam. 5.14.

Samson, siet Simson.

Samuel, wert geboren, 1.Sam. 1.20, etc. wert van den HEERE beroepen tot een Propheet over Israël, 1.Sam. 3.1, 2, etc. ende 7.9. ende 8.10, 11, etc. sterft. Siet van Samuel breeder, Capp. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 25. 28. 1.Chron. 29.29. Psalm 99.6. Ierem. 15.1.

Sanballat, ofte, Saneballat, een Horoniter, alsoo genoemt van Horonaim, een der voornaemste steden der Moabiten, als te sien is Iesa. cap. 15. vers 5. Ier. 48.3, 5, 34. een Stadthouder van Samaria, belet het timmeren des tempels, Nehem. 2.10. ende 4.1, 2, 7. ende 6.2, etc. ende 13.28.

Sangen, gerooste koorn-aren, Levit. 23. vers 14. Iosu. 5.11. Ruth 2.14. 1.Sam. 17.17. ende 25.18.

Sanherib, Senacherib, een Koningh der Assyriers, treckt tegen de steden Iuda, ende wintse, 2.Reg. 18.13, etc. Lastert Godt, Iesa. cap. 37. vers 37. Anders Sargon genoemt, Iesa. 20.1.

Sant. Door het woort zant, wort dickwils een groot getal te kennen gegeven, als Gen. 22. vers 17. ende 32.12. ende 41.49. Ios. 11. vers 4. Iudic. c. 7. vers 12. 1.Sam. 13.5. 2.Sam. 71.11. Psalm 78.27. Iesa. 48. vers 19. Ierem. cap. 15. vers 8. Hose. 1.10. Habak. 1.9.

Sap, ofte, Sop, dat is, de natuerlicke warme vochtigheyt, die des menschen leven onderhoudt, Psalm 32.4.

Saphan, een schrijver des Koninghs Iosias, een sone Azalie, 2.Reg. 22.3, etc.

Saphyr, ofte, Saphyrsteen, Exod. 24. vers 10. ende 28.18. ende c. 39. vers 11. Iob 28.6. Cant. 5.14. Ies. 54. vers 11. Ezceh 1.26. ende 10.1.

Sarah, of, Saraï, het wijf Abrahams, Gen. 11. vers 29. ende 16.1, etc. wert genoemt Sara, Genes. 17.15. ende 18. vers 9, etc. wert gebracht tot Abimelech, Genes. 20. vers 2, etc. ende 21.2, etc. sterft, Genes. 23.1, 2, etc. ende 24.67. Iesa. 51.1, 2.

Sarepta, siet Sarphath.

Saron, is een weyde rijck lant, dat soo sommige meynen, heeft gelegen aen den bergh Libanus, 1.Chron. 5.16. ende 27.29. Siet van een ander Saron in Egypten, Cant. 2. vers 1. Iesa. 35.2.

Satan, Satanas, 1.Chron. 21.1. Iob 1. vers 6. ende 2.1, 2, etc. Zach. 3.1, 2. Siet duyvel, item, Engel.

Satt, sattigheyt, verzadigen, Deuter. c. 8. vers 10. ende 11.15. Psalm 17. vers 14. ende 37.19. ende 81.17. ende 103. vers 5. ende 104.28. ende 132.15. Prov. 12.11.

Saul, een Koningh in Edom, Gen. 36.37. Een ander Saul, een sone Simeons, Genes. 46. vers 10. Saul, de eerste Koningh in Israël, geboren uyt den geslachte Benjamins, 1.Sam. cap. 9. vers 2, etc. wert gesalft, Cap. 10. vers 1. slaet de Ammoniten, Cap. 11. vers 5. offert brand-offer, Cap. 13. vers 1, etc. was ongehoorsaem de stemme Godts, Cap. 15. vers 1. wert van het rijck verstooten, cap. 16. vers 14. ende 17.2. Een boose geest besat hem, ende vervolght David, cap. 18. vers 8. ende 19.1. doot de Priesters des Heeren, soeckt raet by den dooden, doorsteeckt hemselven, wert begraven ende sijne sonen werden gehangen. Siet de capp. 20. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 31. 2.Sam. 1. versen 19, 22, etc. ende 21.6, etc. 1.Chron. 12.2, etc.

Schabelle, 1.Chron. c. 28. vers 2. Psalm 99.9. ende 132.7. Iesa. 66.1. Thren. cap. 2. vers 1.

Schaduwe, schaduwe des doots, Genes. 19. vers 8. Iudic. 9.15, 36. 2.Reg. 20.9. Iob 3.5. ende 10.22. ende 12.22. Psalm 107.10. Cant. 2. vers 17. Ierem. 6.4. Hose. 4.13. Amos 5.8. Ione 4.5.

Schaemte, sich schamen. schaemroot worden, beschamen, Genes. 2.25. ende 3.10. ende 24. vers 65. Iesa. 4.23. Ierem. 50. vers 12.

[fol. (††7)r]

Ezech. 7.18. Dan. 9.7. Hose. 4. vers 19. Ioël 1.11. Mich. 3.7. Onbeschaemt, of, schaemloos, Ierem. 3.3. ende 6.15. ende 8. vers 12.

Schaep, schaepherder, schaeps weyde, schaepstal, schaepscheeren, slachtschapen, kudde, lam, kleyn vee, Genes. 4.2. ende 29.10, etc. ende 30. vers 31, etc. ende 37.14. ende 46.32, etc. ende 47.3. Exod. 2.17. ende 3.1. ende 22. versen 1, 9. ende c. 34. vers 3. Lev. 1.1, etc. ende 3.6. ende 4.32. 1.Sam. c. 25. vers 2. 2.Sam. 7.8. ende 17.29. 2.Chron. 14.15. Iob 1.16. ende c. 42. vers 12. Psalm 8.8. ende 78.70, 71.ende 144.13. Iesa. 22.13. ende 65.10. Ezech. 25.5. Ioël 1. vers 18. Zeph. 2.6.

Schale, wijnschale, Iud. 5.25. 2.Reg. 2.20. Amos 6.6.

Schande, schaemte, schandelick, te schande, ofte, te niete maken, versmaetheyt, Psalm 44.10. ende 69.7, 8. ende 70.3, 4. ende 71.1, 13. ende 78.66. ende 83.17. ende 109.28, 29. ende 119.78, etc. Prov. 13.18. Iesa. 20.4. ende 30.3. ende 41.11. ende 45.17. ende 50. vers 7. ende 54.4. Ierem. 2.26. ende 3.25. ende 9.19. ende 20.11. ende c. 23. vers 40. ende 31.19. Ezech. 16.54. Dan. 12.2. Hose. 10.6. Ioël 2.17, 19. Zachar. 10. vers 5.

Scharlaken, Exod. 25.4. ende 26. versen 1, 31. ende 27.16. ende 28.5, etc.

Schat, schatkamer, Genes. 43.23. Iosu. 6.19. 2.Reg. 16.8. ende 18. vers 15. ende 20.13. ende 24.13. 1.Chron. 26.20, etc. 2.Chro. 36. vers 18. Nehem. c. 7. vers 70. ende 10.38. ende 12.44. Prov. 15.6. ende 21. vers 6. Iesa. 2.7. ende 23.18. Ierem. 15.13. ende 20.5. ende c. 38. vers 11. ende 41.8. ende 50.37. Dan. 11. vers 43. Hose. 13.15. Amos 3.10. Mich. 6.10.

Schatmeester, siet Rentemeester.

Schear-Jaschub, een soon Iesaie, Iesa. 7.3.

Scheba, Seba, een sone Chus, Genes. 10. vers 7. Een ander Scheba, de sone Ioktans, Genes. cap. 10. vers 28. Noch een ander Scheba, de soons sone Abrahams, Gen. 25.3. Scheba is oock de name eenes lantschaps.

Schedel, hooftschedel, Genes. 49.26. Deut. 28. vers 35. ende c. 33. vers 16. 2.Sam. 14.25. Iob 2.7. Psalm 7.17. ende 68.22. Ies. 3. vers 17. Ierem. 2.16. ende 48.45.

Scheeren, bescheeren, afscheeren, Genes. 41.14. Numer. 6.9, 18. 2.Sam. 14.26. Iob 1. vers 20. Ier. 7.29. ende 41.5. Ezec. 5.1. ende 27.31. Mich. 1.16.

Scheermessen, scheerder, Num. 6.5. Iud. 13.5. 1.Sam. 1.11. Psalm 52.4. Iesa. 7.20. ende 53.7.

Schellen, Exod. 28.33, 34. Bellen der peerden, Zach. 14.20.

Schenckelen, beenen, Iudic. 15.8. Psalm 147. vers 10. Cant. 5.15. Ezech. 16.25. Dan. 2. vers 33. Amos 3.12.

Schencken, ofte, schincken, siet gave.

Scheppen, Schepper, schepsel, Genes. 1.1, etc. ende 5.1, 2, etc. Numer. 16.30. Iob 38. vers 4, etc. Psalm 89.13. ende 104.30. ende 148. vers 5. Prov. 16.4. Ies. 40.26. ende 43.1, 7. ende 45. vers 12. ende 54.16. Ezech. 28.13. Mal. 2.10. Scheppen, uytscheppen, water scheppen, siet puttten.

Schepter, Genes. 49.10. Numer. 24. vers 17. Esth. 4.11. ende 5.2. ende 8.4. Psal. 2. vers 9. Amos 1.5. Zachar. 10.11.

Scherf, potscherf, Iob 2. vers 8. ende 41.21. Psalm 22.16. Prov. 26.23. Iesa. 30.14. ende 45.9. Ezech. 23.34.

Scherm, schutt, beschermen, beschutten, schuylen, schuylplaetse, Psalm 91.1, 2. ende 119.14. Iesa. 31.5. siet schildt.

Scherp, scherpen, scherpte, Psal. 89.44. Ies. 5. vers 28. Ezech. 21.14, 15. Habak. 1.8.

Scheuren, verscheuren, Exod. 22.31. Lev. 22. vers 8. Psal. 2.3. Ezech. 4.14. Hos. 5.14. ende 6.1. ende 13. vers 8. Ioël 2.13. siet kleederen scheuren.

Scheute, spruyte, rijsken, Iob 8.16. Ies. 53.2. Ezech. 17.22.

Scheyde, 1.Sam. 17.51. 1.Chron. 21. vers 27. Ierem. 47.6.

Scheydtbrief, Deuter. 24.1. Ezra c. 10. vers 3. Ierem. 3.1, 8.

Scheyden, afsonderen, onderscheyden, Gen. 25.6. ende 30.35. Levit. 20.24, 26. Num. 19. versen 9, 13, 20. Deut. 32.8. 1.Reg. 8.53. 2.Chron. 25.10. Prov. 18.1. Iesa. 59.2. Ezech. 39.14. Hos. 4.14.

Schibboleth, dat is, een stroom, vloet, ofte vaert: het beteeckent oock een kooren-are. Iudic. 12.6.

Schieten, schutter, Genes. 21.20. 1.Sam. 20. vers 36, etc. ende 31.3. 2.Sam. 1.18, 22. ende 11.24. 1.Reg. 22.34. 2.Reg. 9.24. ende 13.17. 1.Chron. 12.2. 2.Chron. 35. vers 23. Psalm 78.9. Iesa. c. 21. vers 17. ende 66.19. Ierem. 4.29. ende 50.14.

Schilderen, maelen, schilderijen, Iesa. 2. vers 16. Ezech. 4.1, 2. ende 8.10, 12. ende c. 23. versen 14, 16.

Schildt, rondasse, 2.Sam. 8.7. 1.Reg. 10.16. 2.Reg. 11.10. ende 19.32. 1.Chron. 12. versen 8, 24, 34. 2.Chron. 11.12. ende 14.8. ende 25.5. ende 26.14. ende 32.5, 27. Ezech. 38.4. ende 39.9. Nah. 2.3.

Schilf, wyer, dat is, zeegras, Iesa. 19.6. ende 35.7. Ione 2.5.

Schip, schipper, schipvaert, schipbrugge, 1.Reg. 9. versen 26, 27. ende c. 10. vers 11. ende 22.49. Psalm 48.8. ende 104.26. ende 107.23. Prov. 30.19. Iesa. 18.2. ende 23. vers 1. ende 43.14. ende cap. 60. vers 9. Ezech. 27. versen 5, 6, 9, 25. Dan. 11.30, 40. Ione. 1. versen 3, 4, etc.

Schrabben, Iob 2.8.

Schricken, verschricken, schrickelick, vreesen, vreese. Exempelen van menigerley schricken, Genes. 15.12. ende 27.33. ende 28.17. ende 32.7. ende c. 35. vers 5. ende 37.29. ende 42.28. Exod. 3.6. ende c. 14. vers 10. Iosu. cap. 2. vers 9. ende 5.1. ende 9.24. 1.Sam. 11.7. ende 14.15. ende 16. vers 4. ende 17.11.

Schrijven, schrjver, geschrift, voorschrift, Heylige Schrift, Schrifture, bevel Godts van schrijven, Exod. 17.14. ende 34.27. Deuter. 6.9. ende 11.20. ende 27. versen 3, 8. ende 31.19. Iesa. 8.1. ende 30. vers 8. Ierem. 22.30. ende 30.2. Ezech. 24.2. ende 37. vers 16. Hab. 2.2. Persoonen die geschreven hebben, Deuter. 31.9, 22. Iosu. 8.32. ende 18.8. 1.Sam. 10.25. 1.Reg. 21.8. 2.Reg. 10. vers 1. 2.Chron. 32.17. Ezra 4. versen 6, 7. [kolom 2] Nehem. 6.5. ende 9. vers 38. ende 12.23. Ierem. 36.2, etc. Ezech. 2.10. Dan. 5. vers 5, etc. Godt selve heeft geschreven, Exod. cap. 32. vers 32. schrijftuygh, Ezech. cap. 9. versen 2, 3, 11.

Schudden, uytschudden, Neh. 5.13. Iesa. 17. vers 6. ende 24.13. ende 33.15. ende 52. vers 2. Amos 9.9.

Schult, voor sonde, Exod. 34.7. Psalm 69.6. Ierem. 51.5. Hose. 5. vers 15. ende 13.1. Nahum 1.3. Habak. 1.11.

Schurftheyt, siet ruderigheyt.

Schuylplaetse, heymelicke, ofte, verborgene plaetse, Psalm 32.7. ende 81.8. ende 91.1. ende 119.114. Iesa. 16.4. ende 28.17. Ierem. 49.10.

Schuym, schuymen, Psalm 119.119. Prov. 25. vers 4. ende 26.23. Iesa. 1.22. Ezech. 22. versen 18, 19. Hose. 10.7.

Seepe, Iob 9.30. Ierem. 2.22. Malach. 3. vers 2.

Segel, versegelen, toesegelen, Deut. 32. vers 34. 1.Reg. 21.8. Neh. 9.38. ende 10.1, etc. Esth. 3.12. ende 8.8. Iob c. 14. vers 17. ende 33.16. Cant. 4.12. Iesa. 8. vers 16. Ierem. 32.10, 44. Dan. 6.18. ende 9. vers 24. ende 12.4. zegelringh, Genes. 38. vers 18.

Segenen, segen. Segenen wort genomen voor geluck wenschen, Genes. 14.19. ende 27. vers 4, etc. ende 28.1, etc. ende 48.9, etc. Exod. 39.43. Levit. 9.22, 23. Numer. 6. vers 23, etc. Deut. 33.1. Iosu. 14. vers 13. 2.Sam. 6.18. 1.Reg. 1.47. 2.Chron. 31. vers 10. Psalm 118.26. Segenen, voor, sich selven den segen inbeelden, Deuter. 29. vers 19. Psalm 10. vers 3. ende 49.19. Segen, voor gave, ofte, geschenck, Genes. cap. 33. vers 11. 1.Sam. 30.26. 2.Reg. 5. vers 15. Segenen, voor vloecken, 1.Reg. 21.10, 13. Iob 1. versen 5, 11. ende 2.5, 9.

Seker, sekerheyt, sorgeloos, gerustigheyt, Iudic. cap. 18. versen 7, 9. Iesa. 22.13. Ierem. 21. vers 13. ende 49.31. Ezech. 30.9. ende 38. vers 11. Amos 6.1. Micha 2.8. Geestelicke sekerheyt ende gerustigheyt, Psalm 3. versen 6, 7. ende 4.9. Iesa. cap. 32. vers 17. Ezech. 34.25. ende 39.26.

Sem, een sone Noahs, hy wert gezegent van sijn vader, Genes. 9.23, 26. ende 10.21, etc. ende 11.10, etc.

Seraphim, alsoo worden de Engelen des Heeren genoemt, Iesa. 6.1, 2, 3, etc.

Seven, Genes. 7.4, 10. ende 8.10. ende 21.28. Exod. 2.16. ende 7.25. Levit. 22. vers 27. Numer. 28.17. Deut. 16.13. Iosu. 6.4. ende 18.2, etc. Iudic. 6.25. 1.Sam. 6.1. ende 10.8. 1.Reg. 6.38. 2.Reg. 4.35. ende 5.14. Seven, voor vele, sevenvoudigh, Genes. 4.15. ende 33.3. Levit. 26.28. 1.Reg. 19.18. Psalm 12.7. ende 79.12. Prov. 6.31. ende 24.16. Eccles. 11.2. Iesa. 4.1. Ierem. c. 15. vers 9. seventigh, Genes. 50.3. Exod. 15.27. ende 24.9. Numer. cap. 7. versen 13, 19, etc. Iudic. 9.5. 2.Reg. 10.1. Iesa. 23.15. Ezech. 8.11. Dan. 9.24. seventigh, voor vele, Genes. 4. vers 24.

Sibboleth, siet Schibboleth, Iudic. 12.6.

Sibma, een naem van een stadt, Num. 32.38. Iosu. 13.19. Iesa. 16.8, 9.

Sichem, een stadt in het erfdeel Manasse, daer Iacob gewoont heeft. Sichemiten, Genes. 33. vers 18. ende 34. vers 2, etc. ende 37.13. Iosu. 20.7. ende 24.1, etc. Iudic. 9.49. 1.Reg. 12.1, 25. Psalm 60.8. ende 108.8. Sichem, de sone Hemor, schendt Dinam, Genes. cap. 34. vers 2. wort gestraft, vers 26.

Sichon, ofte, Sihon, een Koningh der Amoriten, Koningh van Hesbon, Numer. 21.21. ende 32.33. Deut. 2.24, etc.

Sickel, Deut. 16.9. ende 23.25. Iesa. 2.4. Ierem. 50.16. Ioël 3.10, 13. Micha 4. vers 3.

Sieckte, Exod. 15.26. Deut. 28.27, etc. siet kranckheyt.

Sieden, Iob 30.27. ende 41.22. Ierem. 1.13. Ezech. 24.5.

Sien, aensien, besien, Genes. 6.2. ende 9.22. ende 12.14. Exod. 2.5, 6. Levit. 9.4. Numer. 13.33. Deut. 3.21. Iosu. 5.13. Iudic. 14.1. 1.Sam. 6.13. 2.Sam. 18. vers 24. 1.Reg. 10.4. Iob 29.8. Psalm 22. vers 8. Prov. 7.6. Iesa. 52.8. Ierem. 7. vers 17. Sien, voor yets met vreughden aenschouwen, Genes. 48.11. Iob 19. vers 26. Psalm 22.18. ende 35.21. ende 54.9. ende 91.8. Iesa. 33.17. Ierem. 22.10. Mich. 4.11. Sien, voor met smerte ende hertzeer aensien, Thren. 1.12. Micha 7.9, 10. In een gesichte sien, Iesa. 6.1. Ierem. c. 1. vers 11, etc. Ezech. 1.1, etc. Zach. 1.8, etc. Godt sien, Genes. c. 16. vers 13. ende 32.30. Exod. 24.10, 11. ende 33.11. Iudic. 13. vers 22. Iesa. 6.5. Malkanderen sien, voor met malkanderen strijden, 2.Reg. c. 14. vers 8. 2.Chron. 25.17, 21. Sien, voor genieten, Iob 20.17. Sien, voor bevinden, Psalm 16. vers 10. ende 49.10. ende 90.15. Ier. 44. vers 17. Thren. 3.1. Mich. 7.15. Sien, voor propheteeren, Iesa. 30.10. Zach. 10. vers 2. Siender, voor Prophete, 1.Sam. 9.9. 2.Sam. 15.27. Iesa. 29.10. ende 30.10. Amos 7.12. Mich. 3.7.

Sikel, silverlingh, Genes. 20.16. Exod. 30. vers 13. Levit. 27.25. Numer. 3. vers 47. Ezech. 45.12. Amos 8.5.

Silver, silverlingen, silveren sikelen, Gen. 20.16. ende 23.15. ende 37.28. ende 45. vers 22. Exod. 21.32. Levit. 27.3, etc. Numer. 18. vers 16. Iudic. c. 16. versen 5, 18. ende 17.2. 1.Sam. 9.8. Zach. 11.12, 13. Centener, of, talent silvers, 1.Chron. 22.14. ende 29. vers 4. 2.Reg. 5.5 ende 15.19, 20. ende 18. vers 14. ende 22.33. 2.Chron. 27. vers 5. Ezr. 7.22. ende 8.26. Esth. 3.9. Exempelen der gener die rijck aen silver, dat is, aen gelt geweest zijn. Genes. 13.2 ende cap. 24. vers 35. 1.Reg. 10.21, 22. siet rijck. Silvere vaten, Genes. 44.2. Exod. 3.22. ende 12. vers 35. Numer. 7. 13, etc. Psalm 105.37. Silver geoffert tot den Tabernakel, Exod. 25.3, etc. ende 35.5, 24. ende 36. vers 24. ende 38. vers 10, etc. ende tot offerbeesten, Ezr. 7.15, 16. Onreyn silver, Num. 31.22. Deut. 7.25.

Simei, een soon Gersons, Semeiten, Num. 5. versen 18, 21. Zach. 12.13. een ander Simei, een sone Gera, vloeckt den Koningh David, 2.Sam. 16.5, 13. vindt genade by David, cap. 19. vers 16, etc. wert uyt Davids bevel verslagen, 1.Reg. 2.8, 9, etc. een ander [kolom 3] Simei, een van Davids dienaren, 1.Reg. 1. vers 8. noch een ander Simei, een sone Ela, 1.Reg. 4.18.

Simeon, Simeoniters, hy wert geboren, Genes. cap. 29. vers 33. doot met Levi de Sichemiten, cap. 34. vers 25, etc. daerom worden sy van den vader bestraft, cap. 34. vers 30, etc. ende 43.23. etc. ende 46.10. wort tot borge gelaten in Egypten, c. 42. vers 24. ende 43.23. ende 46.10. Exod. 6.14. Num. 25.6, 14. Deuter. 27.12. Iosu. 19.1, etc. Iudic. 1. versen 3, 17.

Simson, of, Samson, wert geboren, Iudic. 13.5. verscheurt den leeuw, cap. 14. vers 1. verslaet duysent mannen met een ezels kinnebacken, cap. 15. vers 15. ende sterft, cap. 16. vers 30, etc.

Sinear, het lant van Mesopotamia ende Chaldea, alsoo genoemt van het geberghte daer aen gelegen, Genes. 10.10, etc. ende c. 11. vers 2, etc. ende 14.1. Iosu. cap. 7. vers 21. Dan. 1.2.

Singen, gesangh, sangers, sanghmeester, Exod. cap. 15. vers 1, etc. Num. 21.17. 1.Sam. 18. vers 6. 1.Chron. 15.19, etc. Ezr. 2.41, etc. ende 3.10. Neh. 12.27, 28. Psalm 63.6. Eccles. 2.8. Ezech. 27.25. Dan. 3.5, 10. Vermaningen tot lofsingen, Psalm 33.1, 2, 3. ende 68.33. ende 81.2, 3. ende 95. vers 1. ende 96.1. ende 100.1. ende 105. vers 2. ende 137.3. ende 147.1. Vogelen gesangh, Psalm 104.12. Cant. 2.12. Zephan. 2. vers 14.

Sisak, Koningh van Egypten, 1.Reg. 11.40. ende 14.25, 26. 2.Chron. 12.2.

Sisera, een Velt-hooftman van den Koningh Iabin, Iudic. 4. vers 2, etc. ende 5.28, etc. 1.Sam. 12.9.

Sitten, setten, ter tafel sitten, Genes. 43.33. 1.Sam. 9.22. ende 20.25. Boven aen sitten, 1.Reg. 2.19. Iob 29.25. Ezech. 20.1. Niet sitten by de godtloose, Psalm 1. vers 1. Ierem. 15.17. Op den Konincklicken throon, ofte, stoel sitten, 1.Reg. 1.24. ende 3.6. ende 8.20. 2.Reg. 10.30. ende 15.12. Op den Richterstoel sitten, Iesa. 6.1. Dan. 7. versen 9, 10. Stille sitten, voor sonder sorge zijn, Iesa. 30.7. Gelijckenis-redenen van sitten ende setten, Psalm 9. vers 5. ende 29.10. ende 47.9. ende 55.20. ende 110. vers 1. ende 131.2. Iesa. 16.5. Ezech. 8. vers 3. Ioël 3.12. Mich. 4.4. Malach. 3.3.

Sittim, een plaetse in het velt Moabs, niet wijt van de Iordaen ende den bergh Pisga, daer de kinderen Israëls hoereerden met de dochteren der Midianiten, Num 25.1. Ioël 3. vers 18. Mich. 6.5.

Slachten, slachtinge, slachtbanck, slacht-vee, Proverb. 7.22. ende 9.2. etc. ende 17.1. Iesa 34. versen 2, 6. ende 53.7. ende 65.12. Ierem. 12.3. ende 25.34. ende 48.15. Ezech. 16.21. ende 21.15. Zach. cap. 11. versen 4, 7.

Slaen, slagen, verslaen, ter neder slaen, 1.Reg. 20. vers 35, etc. ende 22.24. 2.Reg. 6.21, 22. ende 13.18, 19. Neh. 13.25. Psalm 44.20. ende 78.31. ende 89.24. Prov. 17.10. ende 23.35. Iesa. 1.5. Ierem. 2. vers 30. ende 5.3.

Slaep, slapen, ontslapen, sluymeren, slaper, Gen. cap. 2. vers 21. ende 28.11. Iudic. 16.19. 1.Sam. 26.12. 2.Sam. 4.5, etc. ende 11. vers 9. ende 12.3. 1.Reg. 3.20. ende 18.27. ende 19.5, 6. Psalm 3. vers 6. ende 4.9. ende 127.2. Prov. 3. vers 24. ende 19.23. ende 20.13. ende 24.33. Ierem. 31.26. Dan. c. 6. vers 19 ende 8.18. ende 10.9. Ion. 1.5, 6.

De slagh, siet beroeringe, apoplexie.

Slange, drake, Genes. 3.1, etc. Exod. 7.10, 12. Num. 21.6, etc. Amos 9.3. Koperen slange, 2.Reg. 18.4.

Slecke, Levit. 11.30. Psalm 58.9.

Slepen, ofte, slepen met honden, Ierem. 15.3. ende 22.19.

Slibberigh, glatt, Psalm 35.6. ende 73.18. Ierem. 23.12.

Slijck, Psalm 40.3. ende 69.3.

Slincker, slinghs, slincker hant, Genes. 13.9. ende 24.49. Exod. 14.29. Num. 20.17. ende 22.26. Deuter. 5.32. ende 17.11. Iosu. 1.7. ende 23.6. Iudic. c. 3. vers 21. ende 7.20. 1.Sam 6.12. 1.Reg. 22.19. 2.Reg. 22.2. 1.Chron. 12.2. Iob 23.9. Proverb. 4.27. Iesa. 30.21. ende 54.3. Ezech. 4.4.

Slingeren, met slingeren werpen, slingeraer, Iud. 20.16. 1.Sam. 17.49. 2.Reg. 3.25. 1.Chron. 12.2. Zach. 9.15.

Slippe eenes kleets, 1.Sam. 15.27. ende 24.5.

Sluijer, Genes. 24.65. ende 38.14. Iesa. 3. vers 23. siet mantel.

Sluyten, besluyten, toesluyten, Iob 12. vers 14. Iesa. 22.22. ende 23.10, etc. ende 26.20. Ierem. 13.19. ende 32.2. Ezech. 3.24. ende 44.1, 2. Dan. 12.4, 9. den hemel toesluyten dat het niet en regene, Deuter. 28.23. siet regen.

Smaet, smaden, versmaden, schande, Psalm 39. vers 9. ende 119.22. Prov. 6.33. ende 11. vers 2. ende 12.16. Iesa. 25.8. ende 51.7. Thren. 3.30. Ezech. 5.15. Dan 12.2.

Smaken, Iob 6.6. Psalm 34.9. Ierem. 48. vers 11. Smaeck, voor gelaet, Psalm 34.1. Onsmakelickheyt, voor dwaesheyt, Ier. 23. vers 13.

Smeecken, siet vleijen.

Smelten, versmelten, smelt-oven, smeltkroes, Exod. 16.21. Psalm 147.18. Gelijckenis-redenen van smelten, Iosu. 2.11. Iob 30. vers 22. Psalm 22.15. ende 46.7. ende 75. vers 4 ende 97.5. ende 107.26. Prov. 17. vers 3. ende 27.21. Iesa. 10.18. ende 13. vers 7. ende 14.31. Ierem. 6.29. ende 9.7. Amos 9.5.

Smerte, smerten, Genes. 3.16, 17. Psalm 147. vers 3. Smerte, voor arbeyt, of, smertelicken arbeyt, Prov. 5.10.

Smit, goutsmit, ysersmit, kopersmit, smedekonste, smeden, versmeden, Genes. 4.22. Iesa. 40. vers 19. ende 44.12. ende 54.16. Hos. 8.6. Ioël 3.10. Zach. 1.20, 21.

Sneeuw, Iob 37.6, etc. ende 38.22. Psal. 147. vers 16. ende 148.8. Prov. 31.21. Gelijckenis-redenen van de sneeuw, Iob 9.30. Psalm 51.9 ende 68.15. Prov. 25.13. ende 26.1. Iesa. 1. vers 18. ende 55.10. Ierem. 18.14. Dan. 7.9.

Snijden, snede, Levit. 19. vers 28. ende 21.5. Deut. 23.1. Iesa. 38.10, 12. Ierem. 36. vers 23. Ioël 1.5, 9, 16. Zach, 12.3. siet afsnijden.

Snoer, snoeren aen de kleederen, Num. cap. 15. [kolom 4] vers 37, etc. meetsnoeren, Deut. c. 32. vers 9. 2.Sam. 8.2. Psalm 16.6. ende 78.55. ende 105.11. Amos 7.17. Zach. 1.16. ende 2.1.

Snorcken, snuyven, blasen, of, roncken, 2.Sam. cap. 22. vers 16. Cant. 2.16. Ierem. 8.16.

Snuyten, drucken, Proverb. 30.33. Snuyter, Exod. 37.23. 1.Reg. 7.49. 2.Chron. 4. vers 21.

Sodom, ofte, Sodoma, een van de vijf steden, die Godt heeft vernielt om der sonden wille, Genes. 10.19. ende 13.13. ende cap. 14. doorgaens, Deuter. 29.23. Iesa. 1.9, 10. ende 3.9. ende 13.19. Ierem. 23. vers 14. ende 49.18. ende 50.40. de oorsake wort verhaelt, Ezech. 16.46, 49. Thren. 4.6. Zeph. 2.9.

Soecken, besoecken, doorsoecken, Genes. 37.16. Exod 2.15. Levit. 10.16. Deuter. 22.2. Iudic. 4.22. 1.Sam. 10.21. ende 23.14. ende 27.1. Cant. 3.1, 2. Het aengesichte des HEEREN soecken, 2.Chron. 15.4, 12, 13. Psalm 24. vers 6. ende 34.5. ende 63.2. ende 69.7. ende 70.5. ende 77.3. ende 78. vers 34. ende 105.3, 4. Prov. 1.28. ende 8. vers 17. Iesa. 31.1. Ier. 29.13. ende 50. vers 4.

Soet, soetigheyt, Exod. 15.25. Iudic. 9.11. ende 14.14. Iob 20.12. Prov. 27. vers 7. Eccles. 11.7. Cant. 2.3. Iesa. 5. vers 20. Ierem. 31.26. Hose. 9.4.

Somer, Genes. 8.22. Psalm 32.4. ende 74. vers 17. Prov. 6.8. ende 10.5. ende 30. vers 25. Ierem. 8.20. Zach. 14.8. Somerhuys, Amos 3.15.

Sonde, sondaer. Sonde, genomen voor straffe der sonde, Zach. 14.19. Sondaers, voor openbare groote sondaers, Psalm 1.1. ende 109.14. Prov. 20.9. Eccles. 7.20. Iesa. 65.20. alle menschen sondigen, 1.Reg. cap. 8. vers 46. Proverb. cap. 20. vers 9. Godt haett de sonde, Prov. 5. vers 22. ende 8.36. ende 14.34. Iesa. 59.2. Ezech. 18.4.

Sondtvloet, Genes. capp. 7. 8. 9. Psalm 29.10.

Sone, Prov. 10.1. ende 15.20. ende 17.2. ende 19.13. Ioël 2.28. Mich. 7.6. Sone, voor bloetvrient, 1.Chron. 3.16, 17. Sonen Godts, voor uytverkorene kinderen Godts, Iesa. 43.6.

Sonne, Genes. 1.16. ende 37.9. Deut. 4.19. ende 17.3. Iosu. 10.12, etc. 2.Reg. 20. versen 9, 10, 11. Iob 9. vers 7. ende 31.26. Psalm 74.16. ende 89.37. ende 104.19. Eccles. 11.7. Iesa. 60.19. Ezech. 32.7. Ioël 2.31. Habak. 3.11.

Soom, Exod. 28.33, 34. Iesa. 6.1. Ier. 13. versen 22, 26. Thren. 1.9. Nah. 3.5.

Sorge, sorghvuldigheyt, Levit. cap. 25. vers 20. Psalm 55.23. ende 145.15, 16. Ezech. 12. vers 18.

Sot, sotheyt, nar, narheyt, dwaes, dwaesheyt, aert ende eygenschappen der sotten, Psal. 92. versen 7, 8. Prov. cap. 1. versen 7, 22. ende 9.13. ende 10.18. ende 12.15. ende 13.16, 19. ende 14. versen 1, 3, 7, 9, etc. ende 15.5, 7, 14. ende 17.10. ende 18.2. ende 19. vers 10. ende 20.3. etc. Eccles. 5.3. ende cap. 7. versen 4, 5, 6, etc. Het woort sot, ofte, dwaes, beteeckent oock eenen godtloosen mensche, Iob 5.3. Psalm 14. vers 1. ende 53.2. ende 74.22. Iesa. 32.5, 6.

Soudeersel, Iesa. 41.7.

Sout, Levit. 2.13. 2.Reg. 2.20, etc. Ezr. 6. vers 9. ende 7.22. de soutzee, Genes. 14.3. soutpilaer, Genes. 19.26. soutdal. 2.Sam. 8. vers 13. 2.Reg. 14.7. 1.Chron. 18. vers 12. soutachtigh lant, Deut. 29.23. Psalm 107. vers 34. Ierem. 17. vers 6. een soutverbont, Num. 18.19. 2.Chron. 13.5.

Spade, 1.Sam. 13.20.

Spangen, Cant. 1.10, 11.

Spanne, Ies. 40.12. tenten spannen, siet tente. De peerden aenspannen, siet peert.

Specerije, Genes. 37.25. Exod. cap. 25. vers 6. ende 30.23, etc. ende 31.11. 1.Reg. 10. vers 2, 10. 2.Reg. 20.13. 2.Chron. 16.14. ende 32.27. Esth. 2.12. Ezech. 24.10. ende 27.22.

Spelen, Exod. 32.6. Iud. 16.25. 1.Sam. 18. vers 7. 2.Sam. 2.14. Iob 40.15. Prov. 8. vers 30. Zach. 8.5.

Sperwer, was onreyn, Levit. 11.16. Deut. 14. vers 15.

Spiegel, Exod. 38.8. Iob 37.18. Iesa. 3.23. Nah. 3.6.

Spiessen, lancen, Iosu. 8.18, etc. 1.Sam 18. vers 11. ende 19.10. ende 20.33. ende 21.8. ende 26.7, 11, 12. 2.Sam. 21.19. 2.Reg. 11. vers 10. 1.Chron. 12.24. 2.Chron. 11.12. ende 14.8. ende 26.14. Nehem. 4.13, 21. Psalm 46.10. Ierem. 46.4. Ezech. 39.9. Nahum 3.3.

Spijse, spijsigen, voeden, voeder geven. Godt geeft allen vleesche spijse, Psalm 136. vers 25. ende 144.13. ende 147.9. Prov. 27.27. ende 30.8. Iesa. 58.14. Reyne ende onreyne spijse, Exod. 21.28. ende 22.31. Levit. 3. vers 17. ende cap. 7. vers 22, etc. ende 11.4. ende 17.10. ende 19.26. Deuter. 12.16. ende 14.3, 7, 10, etc. 1.Sam 14. vers 32. Dan. 1.8. Bestemde, of, verordineerde spijse, 2.Reg. 25. versen 29, 30. Nehem. 5.14, 15. Dan. 1.5. Wonderbaerlicke versorginge met spijse, siet het 16 cap. Exodi, ende 1.Reg. 17. versen 6, 13, etc. ende 19.6. 2.Reg. cap. 7. Onnatuerlicke spijse, Levit. 26.29. Deut. 28. vers 53. Ierem. 19.9. 2.Reg. 4. vers 40 ende 6.25. Psalm 69.22. Ezech. 4.12 ende 15.10. Gebreck van spijse, Ioël 1.16. Spijsinge in hongers noot, Ierem. 37. vers 21. Thren. 1. vers 11. Ezech. 4.9, 10. Spijsinge des Koninghs Salomo, ende sijnes Hofgesins, 1.Reg. 4.22, 23. ende 5.11. Exempelen der gener die veel dagen sonder spijse geleeft hebben, Exod. 24.18. ende 34.28. Deut. 9.9, 18. 1.Sam. 30.12. 1.Reg. 19.8. De hongerige sal men spijsigen, Deut. 23.4. Iudic. 8.5. 1.Sam. cap. 21. vers 3, etc. ende 25.8, 18. 2.Sam. 16.1. Iesa. 58. vers 7. Spijs-offer, soeckt offer.

Spille, Prov. 31.19.

Spinnekoppe, spinnewebbe, Iob cap. 8. vers 14. Prov. 30.28. Iesa. 59.5, 6.

Spot, spotten, bespotten, spotters, belacchen. Exempelen van menigerley spotters, ende spotterije, siet 1.Reg. 18.27. 2.Reg 2.23. 2.Chron. 30.10. Nehem. 2.19. Iob 12.4. ende 17.2. ende 30.1. Psalm 2.4.

Spouwen, spijen, spouwsel, Numer. 12. vers 14. Deut. 25.9. Iob 30.10. Iesa. 50.6.

Sprake, tale, Genes. 11.1, 6. Psalm 81. vers 6. ende 114.1. Iesa. 19. vers 18. ende 33.19.

[fol. (††7)v]

Ezech. 3.5, 6. Dan. 1.4. siet het woort tonge, mont.

Sprengen, besprengen, besprenckelen, sprenghbecken, 2.Reg. 9.33. Iesa. 63.1, 3. siet oock becken.

Spreucken, spreeckwoort, 1.Reg. c. 4. vers 32. Prov. 1.1, etc. ende capp. 3. 4. 5. 6. 7. doorgaens, Eccles. 12.11, etc. Ezech. 12.22. ende 16.44. ende 18.2. Habak. 2.6. Tot een spreeckwoort worden, Deut. 28. vers 37. 1.Reg. 9.7. 2.Chron. 7.20. Iob 17.6. Psalm 44.15. ende 69.12. Ierem. 24.9. Ezech. 14.8.

Stadt, steden. Namen ende tijtelen van eenige treffelicke steden. Hanoch, Genes. 4. vers 17. Babel, Genes. cap. 11. vers 9, etc. Jerusalem, Psalm 48.9. ende 122. vers 3. Iesa. 26.1. ende 64.10. Siet oock Jerusalem. Nineve, Ione. 3.3. Exempelen eeniger voortreffelicke steden, die van hare vyanden zijn ingenomen, als Jericho, Ios. 6. vers 1, etc. Aï, Iosu. 8.1, etc. Mackeda, Iosu. 10.28, etc. Hazor, Iosu. 11.10, etc. Kiriath-Sepher, Iudic. 1. versen 12, 13, 18, 22, ende 18.27. ende 20.48. 1.Sam. 30.1, etc. 2.Sam. 5. vers 6, etc. ende 12.26, etc.

Staen, opstaen, sich stellen, bestaen, bystaen. Staen, voor dienen, Genes. 18. vers 8. Num 3.6. Deuter. 10.8. 1.Sam. cap. 16. versen 21, 22. 1.Reg. 1.2. ende 18. vers 15. ende 22.19. 2.Reg. 5.16. Ierem. 15. vers 19. Dan. 1. versen 4, 5, etc. staende bidden, Genes. 24.13. 1.Sam. 1.26. 1.Reg. 18.22. 2.Chron. 20. vers 5. staende Godts woort prediken ofte aenhooren, Nehem. 8.5. ende 9. versen 2, 3, 4. voor Godt staen, dat is, Godt aenroepen, Ier. cap. 15. vers 1. Ezech. 8.11. Eenige dingen worden geseyt te staen, die geen leven, noch sinnen en hebben, Genes. cap. 37. vers 7. Exod. 14.19. ende 15. vers 8. ende 33.9. Iosu. 3.13. 2.Chron. 3.13.

Staf, stock, steunstaf, Genes. 32.10. ende 38. vers 18. Exod. 7. vers 17, etc. ende 8.17, etc. ende 9.23. ende 10. vers 13. ende 14.16. ende 17.9. Iudic. 3.31. 1.Sam. 14.27. 2.Sam. 23.21. Zach. 8.4. Staf des broots, voor kracht des broots, Levit. cap. 26. vers 26. Psalm 105.16. Iesa. 3.1. Ezech. 4.16. ende 5.16. ende 14.13. De hulpe wort een staf genoemt, Psalm 23.4. Staf, ofte, stock beteeckent oock heerschapije, Iesai. 9.3. ende 10.5, etc. ende 14.5. ende 30.32. Ierem. 48.17. Hos. 4.12.

Stallen, peerdestallen, 2.Chron. 9.25. ende 32. vers 28.

Stampen met de voeten, Ezech. 6.11. ende 25. vers 6. Nah. 3.2

Steen, steenhoop. Van het gebruyck der steenen, siet Genes. 28.11, 18, 22. ende 29.2, 3, etc. ende 31.45, etc. Exod. 17.12. ende 20.25. Iosu. 7.26. ende 8.29. ende c. 10. vers 27. Iudic. 9.5, 53. 1.Sam. 14.33. ende 17. vers 40. Dan. 6.18. Hagg. 2.16. Gekroonde steenen, Zachar. 9.16. Gewichtsteenen, Deuter. 25.13. Mich. 6.11. Hagelsteenen, Iosu. 10.11. Edelgesteente, Genes. 2.12. Exod. 24.10. ende 25.7. ende 35.9, 27. ende 39.10, etc. 2.Sam. 12.30. 1.Reg. cap. 10. versen 2, 10, 11. 1.Chron. 29.2, 8. 2.Chron. 32.27. Dan. 11.38. Steenigen, Exod. 17.4. Lev. 20.27. ende 24.16, 23. Num. 14.10. ende 15.35, etc. Deut. 13. vers 10. Iosu. 7. vers 25, etc. 1.Sam. 30.6. Ezech. 16.40. Steenbocken, Deuter. 14.5. Steenmetselaers, 2.Sam. 5.11. Steen-uylen, Levit. 11.17. Deut. 14.16.

Steert, Exod. 4.4. ende 29.22. Levit. 3.9. ende 7.3. ende 8.25. ende 9.19. Iob 40. vers 12.

Steken, doorsteken, steke, Num. 25.8. Iud. 9. vers 54. 1.Sam. 31. vers 4. 2.Sam 2.16. ende 18.14. Iesa. 57.5. Ezech. 16.21. Zach. 12.10. ende 13.3.

Stelen, Genes. 31. vers 30. yemants herte stelen, 2.Sam. 15.6. Gestolene waters, Prov. 9.17. Figuerlicke, redenen van spreken genomen van het stelen, Genes. 31.20. Ier. 23.30. Siet dief, diefstal.

Stemme. De stemme verheffen, Genes. 21.16. Deut. 27.14. 1.Sam 28.12. 1.Reg. 8. vers 55. 2.Reg. 19.22. 2.Chron. 5.13. Iob 38.34. Psalm 77. vers 2. Iesa. 40.9. ende 42.2. ende 58.1. Vreughden-stemme, Ierem. 7.34. ende 16.9. ende 25. vers 10. ende 33.10, 11. De stemme Godts, Gen. 3. versen 8, 10. Deuter. 4.12, etc. ende 5.22. 1.Reg. 19.13. Psalm 95.7, 8. Ier. 42. vers 6. Ezech. 10.5. Ioël 3.16. Mich. 6.9. De donder wort genoemt de stemme Godts, 2.Sam. 22.14. Iob 37.2. Psalm 29.3. ende 46.7. Ies. 66.6. Stemme der Engelen, Iesa. 6.3. Ezech. 3. versen 12, 13. Stemme des soons Godts, Dan. 10.9. Stemme des vees, Ierem. 9.10.

Stercken, stijf maken. Het aengesichte stercken, Prov. 7.13. Ezech. 2.4. ende 3. versen 7, 8. sterckte, ofte, sterckheyt, ofte, kracht Godes, Psalm 93.1, 4. ende 96. vers 6. ende 145.6. Ierem. 20.7. ende 27.5. Siet kracht Godes, macht Godes, Almachtigheyt Godes.

Sterren, gesternte. De sterren worden genoemt het heyr des hemels, Iud. 5.20. 2.Reg. 17. vers 16. ende 21.3. ende 23.4, 5. Iob 9. versen 7, 8. Psalm 8.4. Iesa. cap. 34. vers 4. ende 40. vers 26. ende 45.12. Wanneer ende waer toe sy geschapen sijn, Genes. cap. 1. versen 14, 15, 17, 18. Ierem. 31.35. Men moetse niet aenbidden, Deuter. cap. 4. vers 19. ende 7. vers 3. 2.Reg. 23.5. De morgen-sterre, Iesa. 14.12. sterrekijckers, Ies. 47. vers 13. Dan. 1.20.

Sterven. Getuygenissen van des menschen sterffelickheyt, Psalm 103.14, 15. ende 144.4. Eccles. 3.18. ende 4.2. Ies. 51.12. Sterven is allen menschen gemeyn, Psalm 49.11. ende 82.7. Eccles. 2.16. ende 3.2. ende 7. vers 17. Ezech. 18.17, 18, 21, 24. Exempelen van verscheydene persoonen, die oudt geworden zijnde, nochtans eyndelick gestorven sijn, Genes. 5.5, etc. ende 9.29. ende 11.32. Exempelen der gener, die door een bysondere straffe Godes gestorven zijn, Genes. 7. vers 21. ende 19.25. Levit. 10.2. Siet straffe Godes, ende gerichte Godes.

Stille zijn, stille swijgen, stille sitten, Iesa. 30.7. ende 32.17, 18. Vermaninge tot stilligheyt, Iesa. 47.5.

Stock, voor, gevangenisse, Iob 13.27. Ier. 29. vers 26. stocken, draeghstocken, hantboomen van sittimhout, Exod. 25.13, etc. ende 30.5. hantstocken, ofte, stangen in den krijgh gebruyckelick, Ezech. 39.9. [kolom 2]

Stoel, throon, Konincklicke stoelen, 1.Reg. 1. versen 35, 46. ende 10.18, etc. 2.Reg. 11.19. 1.Chron. 29.23. Esth. 5.1. Psalm 89.5. ende 132.11, 12. Iesa. 9.6. ende 14.13. ende 16.5. ende 22.23. Ierem. 17.25. ende 22.4. ende c. 33. vers 17. ende 43.10. Richterstoel, Psalm 94. vers 20. ende 122.5. Iesa. 6. vers 1. Ezech. 1.26. Dan. 7.9. Predickstoel, Nehem. 8.5.

Stof, stofken, verbrijselinge, gruys, Genes. 3.19. ende 18.27. Exod. 8.16, etc. ende 30.36 ende 32.20. Numer. 5.17. 2.Sam. 16. vers 13. Iob cap. 4. vers 19. ende 42. vers 6. Psalm 90.3. ende 102.15. ende 103.14. ende 104.29. Iesa. 2. vers 10. ende 29.4. ende 34.9. ende 40.12. etc. stof lecken, Psalm 72.9. Iesa. 49. vers 23. Mich. 7. vers 17.

Stom, verstommen, Exod. 4.11. Ezech. 3.26. Dan. 10.15. Beneminge der stommigheyt, Iesa. 35.6. Ezech. 24. vers 27. ende 33.22. stomme honden, Ies. 56.10. stomme afgoden, Habak. 2.18. stomme, ofte, swijgende steenen, Habak. 2.19.

Stomp yser, Eccles. 10. vers 10. stompe tanden, Ierem. 31.29. Ezech. 18.2.

Stooten, afstooten, uytstooten, verstooten, wech stooten. Exempelen van menigerley stooten, Genes. 25.22. Psalm 36.13. ende 44.6. ende 118.13. Ezech. 34.21, 22. Dan. 11. vers 40. van boven neder stooten, 2.Reg. 9.33. 2.Chron. 25.12, verstootinge der Joden, siet Joden.

Stoppelen, Exod. 15.7. Iob 41.20. Psal. 83. vers 14. Iesa. 5.24. ende 33.11. ende 40. vers 24. ende c. 41. vers 2. Ierem. 13.24. Ioël 2.5. Nah. 1. vers 10. Malach. 4. vers 1.

Stoppen, verstoppen, sluyten, toesluyten, Gen. 8. vers 2. ende 26.15. 2.Reg. 3. versen 19, 25. 2.Chron. 32.3, 4. Psalm 58.5. Prov. 21. vers 13. Iesa. 33.15. Ezech. 39.11.

Stormwindt, wervelwindt, Prov. cap. 1. vers 27. Zach. 7.14.

Stout, stout zijn, sich verstouten, trotz, moedigh, Psalm 101.5. Iesa. 46.12. Ier. 43.2. Ezech. cap. 7. vers 10. Habak. cap. 2. vers 5. niet stout zijn, Psalm 131. vers 1. Vluchten der stoutigheyt, Prov. c. 11. vers 2. ende 13.10. ende cap. 21. vers 24. ende 28. vers 25. Goddelicke straffe der stoute, Psal. 119.21. Prov. 16. vers 18. ende 18.12. Iesa. 25.11. Zeph. 2. versen 10, 11. Malach. 4.1.

Straffen, straffe, berispen, oordeelen, Lev. 19.17. Iesa. 11.3, 4. Malach. 2. vers 17. ende 3. vers 5.

Stralen, Ies. 30.30.

Straten, wegen, paden, Iudic. 5.6. Prov. 8. vers 2. Ierem. cap. 6. vers 25. Thren. 1.4. Ioël 2.7.

Stricken, verstricken, zeelen, touwen, koorden, Iudic. 16.7, 9. 1.Reg. 20.31. Psal. 118. vers 27. Ezech. 3.25.

Strijt. Exempelen der strijden, ofte, krijgen, in dewelcke Godt selfs voor sijn volck gestreden heeft, Iud. 4.15. ende 5.20. ende 7. versen 20, 21. 1.Sam. 7.10. 2.Sam. 5.24. siet cap. 22. 2.Chron. 14. vers 12. ende 20. versen 15, 22. Psalm 18 doorgaens, ende 140. vers 8. Zach. c. 14. vers 3. Strijtwagen, siet wagen. Strijt Godts tegen de menschen. Ier. cap. 21. versen 4, 5. Dan. 10.20. Hose. 1.7. Zach 14.2.

Stroijen, Psalm 112.9. ende 147.16.

Stroo, Genes. 24.25, 32. Exod. 5.7, 10, etc. Iudic. 19.19. 1.Reg. 4.28.

Stroom, waterstroom, rivieren, beken, Genes. 2. vers 11, etc. Iesa. 18.1, 2. ende 19.5, 6. ende 27.12. Ierem. 2.18. Verdrooginge van stroomen, Psalm 74. vers 15. Ezech. 30. vers 12.

Struyck, Genes. 21.15. Iesa. 9.17. ende 10. vers 34.

Struyckelen, wanckelen, schudden, ter zijden uyttreden, 2.Sam. 6.6. Psalm 73.2. ende 94. vers 18. ende 109.24. Iesa. 35.3. ende 40. versen 30, 31. Ierem. 23. vers 9. Dan. 5.6. Nahum 2.10.

Struysvogel, Iob 39.16, etc.

Stuck, stucken, in stucken houwen, stucken of deelen geven, 1.Sam. 1.4, 5. Nehem. 8.11. ende 12.47. Esth. 9.19, 22. Prov. 6.26. Ezech. 24.4.

Studeeren, Eccles. 12.12.

Sturm, een stadt besturmen, 2.Sam. cap. 20 vers 15.

Stutten, onderstutten, ondersteunen, Psalm 119. vers 117. Cant. 2.5. Ies. 6.13. ende 50. vers 10. ende 59.16. ende 63.5. Ezech. 30. vers 6.

Suchten, kermen, Exod. 2.23. Psalm 6.7. ende 12.6. ende 31.11. ende 38. vers 10. ende 79.11. ende 102. vers 6. Iesa. 21.2. ende 24. vers 7. Ierem. 48.31. Thren. 1. versen 4, 8, etc. Ezech. 7.16. ende 9. vers 4. Malach. 2.13. Het vee suchtet, Ioël 1. vers 18.

Suerdeegh, ofte, suerdeessem, ongesuert broot, Exod. cap. 12. vers 18, etc. Levit. 2. vers 11. ende 7.13, 14. Deuter. 16.3, 4. Amos 4. vers 5.

Sulpher, ofte, swevel, Gen. 19.24. Deut. 29. vers 23. Iob 18.15. Psalm 11.6. Ies. 30. vers 33. ende 34.9.

Sunamitinne, ofte, Sunamitische, herberght den Propheet Elisa, 2.Reg. 4.8.

Suster, voor bloetvriendinne, Ierem. cap. 22. vers 18.

Suygen, suygelingh, suygh-amme, sooghkindt, Psalm 8. vers 3. Iesa. 49.15. Thren. 4.4. Ioël 2.16.

Suypen, suyper, suyperije, Prov. 23.21, 29, etc. Iesa. 5.22. ende 56.12. Nah. 1.10. siet dronckenschap.

Suysen, ofte, van eenen stercken wint, ofte, geweldige aerdtbevinge, of, aengesteken vyer, 1.Reg. 19.12.

Suyver, suyveren, suyverlick, Prov. 20. vers 9. Iesa. 5.2. Dan. cap. 11. vers 35. ende 12. vers 10.

Swacke moet men stercken, Ezech. 34.4, 16, 21. Ioël 3.10. Zach. 12.8.

Swalue, Psalm 84.4. Prov. 26.2. Ies. 38. vers 14. Ierem. 8.7.

Swanger, Iesa. cap. 7. vers 14. Ierem. 20.17. Amos 1.13.

Swart, Iob 30.28, 30. Cant. 1. versen 5, 6. ende 5.11. Thren. 4.8. ende 5.10. Ioël 2. vers 6. Nah. 2.10. Swart kleet, in het swart gaen, Psalm 35.14. ende 38.7. ende 42. vers 10. ende 43.2. Ier. 8.21. Mal. 3. vers 14. Swarte peerden, Zach. cap. 6. vers 2. [kolom 3] Swartigheyt der sonne ende der mane, Ioël 2. vers 10. ende 3.15. Mich. 3.6.

Sweeren. By Godt sweeren, Iesa. 65.16. siet Eedt.

Sweert. Het sweert des Heeren, Iudic. 7.20. Iesa. 34.6. Ierem. 12.12. ende 47.6, 7. Ezech. 21.9. ende 30.24, 25. Zeph. 2.12. Het sweert der Engelen, ofte, Cherubims, Genes. 3.24. Num. 22.23. 1.Chron. 21. vers 27. Het sweert des krijghs, Genes. 48. vers 22. Deuter. 32.41. Iosu. 6.21, etc. Iud. 7.13, 14. 1.Sam. 14.20. ende 21. versen 8, 9. ende 31.4, 5. 2.Sam. 1.22. ende 2.16. 2.Reg. 10.25. Nehem. 4.13. Psalm 37.14, 15. ende 44.4, 7. ende 63. vers 11. Iesa. 1.20. ende 3.25. ende 13. vers 15. Ierem. 4.10. ende 6.25. ende 9. vers 16. Thren. 1.20. ende 2.21. ende 5. vers 9.

Sweet, Genes. 3.19.

Swemmen. Het yser swemt, 2.Reg. 6.6.

Swermen, ofte, vermenginge van ongedierte, Exod. 8.24. Psalm 105.31.

Sweven, swerven, Iudic. cap. 9. versen 9, 11, 13. Psalm 11.1. ende 109.10. Ierem. 4.1. ende 14.10.

Swijgen, stilswijgen, verswijgen. Exempelen der gene die geswegen hebben, Genes. 34.5. Lev. 10.3. 2.Reg. 18.36. Nehem. 5.8. Iob 2.13. Psalm 32.3. Thren. 2. vers 10. Amos 5.13. ende 6.10. Exempelen der gene, die niet en hebben konnen, noch willen, noch mogen swijgen, 2.Reg. 7. vers 9. Iob 13.19. Iesa. 62.1, 6. Ierem. 4.19. Den HEERE swijgen, Psalm 37. vers 7. Thren. 3.26. Zeph. 1.7. Vermaninge tot swijgen, Iob 13.5. Proverb. 11. vers 12. Iesa. 23.2. ende 47.5. Swijgen, voor niet straffen, Iesa. cap. 42. vers 14. ende 57.11. ende cap. 64. vers 12. ende 65.6. Habak. 1. vers 13.

Swijn, vercken, Levit. 11.7. Deuter. 14.8. Psalm 80.14. Prov. 11.22. Iesa. 65.4. ende 66.3, 17.

Syene, een treffelicke stadt in Egypten, eenige meynen dat het nu genoemt zy Asna, Ezech. cap. 29. vers 10. oock is’er een toren alsoo genoemt, cap. 30. vers 6.

Syria, Syriers, anders Aram, een groot wijdt lantschap Asie aen Egypten, Arabien ende de Middellantsche zee streckende, Genes. 10. vers 22. ende 22.21. Deut. cap. 26. vers 5. 2.Sam. 8.5, 6. ende 10.6. 13, 15, etc. 1.Reg. 19.15. ende 20.1, etc. ende 22. vers 31. 2.Reg. 6. vers 9, etc. ende 7.6, etc. ende 8.28, 29. ende elders meer.

T.

TAbernakel, anders genoemt het heylighdom, Exod. 25.8. ende 39.41. Item de Tente der t’samenkomste, Exod. 29.11, 30 etc. 1.Reg. 8.4. item het Huys Godts, Iud. 18. vers 31. ende c. 20. vers 18. 1.Sam. 3.15. Psalm 42.5. ende 65.5. item de Tempel Godts, ofte, des HEEREN, 1.Sam. 1. vers 9. Van de eerste oprichtinge des Tabernakels ende van het gene dat opgeoffert is tot opbouwinge des selven, siet Exod. 25.2. etc. ende 35.4, 11, etc. siet oock de capp. 36. 37. 38. werckmeesters des Tabernakels, Exod. cap. 31. vers 2, etc. ende 35.30, etc. ende 39. versen 42, 43. Inwyinge des Tabernakels, Lev. cap. 8.

Tabor, ofte, Thabor, de name eener stadt, gelegen in de stam Zebulon, na het Westen, by de beke Kison, Iudic. 4.6, 12. 1.Sam. 10. vers 3. 2.Chron. 6.77. Psalm 89. vers 13. Ier. 46.18. Hos. 5.1. oock een bergh alsoo geheeten, gelegen in het lant Canaan, Iud. cap. 8. vers 18.

Tack, scheute, Iudic. 9. vers 48. Iesa. 27.11. Ezech. 36.8.

Tafel, tafelen der Wet, Exod. 31.18. ende 32. vers 16. ende c. 40. vers 20. Deuter. 5.22. ende 9.10. 1.Reg. 8.9.

Tamar, de huysvrouwe van Er, Genes. cap. 38. vers 6. etc. een ander Thamar, Davids dochter, 2.Sam. cap. 13. versen 1, 7, etc. ende 14. vers 27.

Tant, tanden, met de tanden knerssen, ofte, die te samen bijten, Psalm 35.16. ende 37.12. ende 112.10. Thren. 2.16. Tant om tant, Exod. 21.24. Levit. 24.20. Deut. 19.21. Reyne tanden, Amos 4.6. stompe tanden, Ierem. 31.29. Ezech. 18.2.

Tapeten, tapitserije, Exod. cap. 26. vers 1, etc. 2.Sam. 7.2. Esth. 2.6. Prov. 7.16. ende 31.21.

Tarah, de vader van Abram, Nahor ende Haran, Genes. cap. 11. versen 24, 31. hy sterft, vers 32.

Tarsis, een sone Iavans, Genes. 10.4. item, een stadt, ofte, lantschap Tarsis, of, Tarsus genoemt, 1.Reg. 10.22. Psalm 72. vers 10. Iesa. 2.16. Ezech. c. 27. vers 12. Ione 1. vers 3.

Tassche, daer David sijn vijf steenen in stack, 1.Sam. 17.40.

Tasten, aentasten, betasten, raken, roeren, aenroeren, Genes. 26.11. ende 27.21. Deut. 28. vers 29. Iud. 16.26. Iob 5.14. ende 12. vers 25. 2.Sam. 14.10. 1.Chron. 16.22. Iesa. 59.10. Ezech. 23. vers 21. Zach. 2. vers 8.

Tebeth, name eener maent, Esth. 2.16.

Teeder, teederheyt, teedere, weeldige ende delicate persoonen, 1.Sam. 15. vers 32. Prov. 4.3. ende 29.21. Iesa. 47.1.

Teecken, merckteecken, wonderteecken. Exempelen van menigerley teeckenen, Genes. 24. vers 14, etc. Num. 17. vers 5, etc. Iudic. 6. versen 17, 37. 1.Sam. 10.1, etc. ende 14. vers 10. 2.Reg. 19. vers 29. ende 20.8, etc. Psalm 65. vers 9. ende 78.43. ende 86.17. ende 105.27. Iesa. 7. vers 11. ende 8.18. ende 19.20. ende 20.2, 3, etc. ende 55.13. Ierem. 31.21. Ezech. 4.3, 6. ende 14.8. Dan. 4. versen 2, 3. Teeckenen, voor afgoden, Psalm 74.4. Teeckenen des hemels, voor sterren, Ierem. 10.2.

Teeder, teederheyt, teedere, weeldige ende delicate persoonen, 1.Sam. 15.32. Prov. 4.3. ende 29.21. Iesa. 47.1.

Teen aen de voeten, 2.Sam. 21.20. 1.Chron. cap. 20. vers 6. Dan 2.41.

Teeringe, teerkost, reyskost, Genes. 42. vers 25. ende 45.21. Exod. 12.39. Ierem. 40.5.

Tellen, getal. Getal der strijtbare mannen in Israël, Numer. 1.2, etc. 1.Sam. 11. vers 8. 2.Sam. 24.9. 2.Chron 2.17. Siet oock monsteren. Getal der Leviten ende eerstgeborene, Num. 3.28, 40, 43, 50. tweede tellinge ten tijde Davids, ende het getal der selve, 1.Chron. 23.3, 4, 5. ende 25.7. ontelbaer [kolom 4] getal, Genes. 15.5. ende 28.14. Hose 1. vers 10.

Tempel, namen des tempels, 1.Reg. 8.10, 11. 1.Chron. 22.19. ende 29.19. 2.Chron. 20. vers 8. Psalm 78.69. ende 87.2. Eccles. 8. vers 10. Iesa. 56.7. ende 63.18. ende 64. vers 11. Ierem. 14. vers 21. ende 17.12. Ezech. 7.20. Dan. 8.11. gedaente, ofte, gestaltenisse des eersten tempels, 1.Reg. 6.2, etc. 1.Chron. 8.11, 12, etc. voorraet tot den bouw des tempels, 1.Chron. 22.2, 14, 15, etc. ende 28.14, etc. De plaetse daer hy op gebouwt is, 1.Chron. 22.1. 2.Chro. 3.1. Psal. 48.3. Iesa. 14.13. Heerlickheyt des eersten tempels, 1.Reg. 6.15, etc. 1.Chron. cap. 22. vers 5. Psalm 78.69. ende 87.3. Habak. 2.20. tweede tempel, bouwinge des tweeden tempels, 2.Chron. 36.22, 23. Ezr. 1.1, etc. ende 3. vers 8, etc. ende 4. vers 1, etc. ende 5.1, 2. ende 6.3, 4. Psalm 87.1. Iesa. 44.28. Hagg. 1.9, etc. Zach. 8.9. Heerlickheyt des tweeden tempels, Hagg. 2.4, 8. Mal. 3.1. tempel, voor tabernakel, Psalm 27. vers 4. ende 65.5. Afgodische tempelen, Hose. 8.14. Ioël 3.5. Amos 8.3. Nahum 2. vers 6. De hemel wort genoemt de tempel Godes, ofte, de tempel sijner heyligheyt, Psalm 11.4. ende 18.7. ende 29.9. Micha 1. vers 2. Nieuwen tempel, siet Ezechiel van cap. 40. tot het eynde des boecks. Tempel des HEEREN, voor, de gemeynte der geloovige, Zach. 6.12, 13, 15.

Tente. In tenten woonen, Genes. 9.21. ende 12. vers 8. ende 13.3. ende 18.1, 6. ende 24. vers 67. ende 25.27. ende 26.25. ende 31. versen 25, 33. ende 33.19. ende 35. vers 21. Exod. 16.16. ende 18.7. Iudic. 4.17. 2.Reg. 7.7. Iob 5. vers 24. ende 8.22. ende 11.14. ende 12.6. ende 15. vers 34. ende 18.6, etc. Psalm 78.51. Hos. 12.10. Zach. 12.7. Godes Tente, Psalm 78.60.

Tepelen der borsten, Ezech. 23.3, 8.

Terwe, Deut. 8.8. ende 32.14. Iudic. 6.11. 2.Sam. 17.28. 1.Reg. 5.11. 2.Chron. 27. vers 5. Ezr. 6.9. ende 7.22. Iob 31.40. Ierem. 12.13. Ezech. 4.9. ende 27.17. Ioël 1.11.

Thekel, dat is, hy heeft opgewogen, Dan. 5 versen 25, 27.

Thekoa, de name eener stadt, Ierem. 6. vers 1. Item een woestijne, 2.Chron. cap. 20. vers 20. Amos 1.1.

Throon, Ion. 3.6. Throon, voor, Koninckrijke, Prov. 16.12. ende 20.28. ende 25.5. ende 29.14.

Tichelen, Genes. 11.3. Exod. 1.14. ende 5. versen 7, 8, etc. Iesa. 9.9. Ierem. 43.9. Ezech. 4.1.

Tiene, van dit getal wort gesproken, Genes. 32. vers 15. ende 42.3. ende 45.23. Iudic. 6. vers 27. 1.Sam 17. vers 17. ende 25.5. 2.Sam. 15.16. 1.Reg. 4. vers 23. Iesa. 5. vers 10. Ierem cap. 41. vers 8. Dan 1. vers 12, etc.

Tiende, dat is, het tiende deel der goederen, Genes. 14.20. ende 28.22. Levit. c. 27. vers 30, etc. Numer. 18.21, etc. Deut. 14. vers 22, etc.

Tiglath-Pileser, anders, Tiglath-Pilneser, Koningh van Assyrien, treckt tegen Israël, ende voertse eensdeels in Assyrien, 2.Reg. 15. vers 29. ende 16.7, 8, 9. 2.Chron. cap. 28. vers 16, etc.

Tigris, een riviere, soeckt Hiddekel.

Tijt, bestemden, of, sekeren tijt, Psalm 1.3. ende 102.14. ende 104.19. Eccles. c. 3. versen 1, 11, 17. Iesa. 49.8. Ierem. 8.7. ende 27.7. Dan. 7. vers 12. Hagg. 1.2, 4. Het is Godt die de tijden ende stonden verandert, Dan. 2.21. Tijt, voor jaer, Dan. 4.16, 23. ende 7.25. ende 12.7.

Timmmerlieden,, timmerman, werckmeester, 2.Sam. 5.11. Ezra 3.7. Iesa. 40.20. ende 41.7. ende 44.13. Ier. 10.3. Timmersnoer, of, richtsnoer, Zach. 1.16.

Tinne, leege muerkens ende lenen op de daken, siet Deut. 22.8. Prov. 8.2. ende 9. vers 3. Tin, Num. 31.22. Ezech. 27.12. Zach. 4.10.

Tobijah, een Ammonitisch knecht, een vyant van de opbouwinge des tempels, Neh. 2.10. ende 4.3. ende 6.1, 12, etc. ende 13.4, 8. Een ander Tobijah, Zach 6.10.

Toekomstige dingen, Eccles. 6.12. ende 7.14. ende 10.14. Iesa. 44.7. ende 45.11.

Toevlucht, vertrouwen. In tijt des noots sullen wy onsen toevlucht tot Godt nemen, Psalm 59.17. ende 61.4. ende 62.8, 9. ende 65.6. ende 73.28. ende 91. vers 9. ende 94.22. Prov. 14.26. Ierem. 16.19. Ezech. 29.16.

Tol, cijns, impost, 1.Reg. 10.28, 29. Ezr. 4. versen 13, 20. ende 7.24.

Tonge. Van het recht gebruyck der tonge, Prov. cap. 31. vers 26. Iesa. 45.23. Exempelen van het rechte gebruyck der tonge, Psalm 39.2. ende 71.24. ende 119.172. Iesa. 50.4. Nut van het rechte gebruyck der tonge, Psal. 34. versen 13, 14. Prov. 10. vers 20. ende 12.18. ende 15.2, 4. ende 18.21. ende 21.23. Misbruyck der tonge, Iob 5.21. Psalm 31. vers 21. ende 50.19. Prov. 6.24. ende 12. vers 19. Iesa. 3.8. Exempelen der gene, die de tonge misbruyckt hebben, Psalm 52.4, 6. ende 57.5. ende 64.4. ende 73. vers 9. ende 109.2. ende 120.2, 3, 4. Iesa. 57.4. Ierem. 9.3, 5. Mich. 6.12. Vreemde ende belacchelicke tonge, Iesa. 28.11.

Toom, breydel, zeel, Iob 30.11. Psalm 32.9. Iesa. 30.28.

Toorn, toornigheyt, gramschap, grimmigheyt. Exempelen der gener die haer vertoornt, ende in toorn wat gedaen hebben, Genes. 4.5. ende 30.2. ende 34.7. ende 39. vers 19. ende 40.2. Exod. 11. vers 8. ende 16.20. Levit. 10.16. Num. 16.15. ende 22.27. Iudic. 9.30. ende 14.19. 1.Sam. c. 11. vers 6, etc. ende 17.28. ende 18.8. ende 20. vers 30. ende 25.13, 21, 22. ende 29.4, etc. Toorn te behouden is quaet, Levit. 19. vers 18. Psalm 37.8. Prov. 25.28. Godes toorn, Exod. 4.14. Numer. 11.10. ende 12.9. ende 25.3. Deuter. 1.34, 37. ende 3.26. Iosu. 7.1. Iudic. 2.13, 14. ende 3.8. ende 10.7. 1.Reg. 14. vers 9. ende 21.22. 2.Reg. 17.11, 18. ende 21.6. Iob 10.17. ende 16.9. Psalm 2. vers 5. ende 18.8. ende 21.10. ende 60.3. Iesa. c. 3. vers 8. ende 5.25. ende 10.4, 5, 6. ende 13.3, 9. ende 30.27, 28, etc. Ier. 7.20. ende 15.14. ende 17.4. ende 21.5. ende 25. vers 37. Thren. 1.12. ende 2.1, 2, 3, etc. ende 3.1.

[fol. (††8) r]

ende 4.11. Ezech. 5.11, 13. ende 7.3, 4, etc. ende 8.18. ende 9.8. De toorn Godes is onverdragelick, Deut. 32.22. Nahum cap. 1. versen 2, 4, 5, 6. Oorsaken des toorns Godts, Deuter. 6.14, 15. ende 7.3, 4. ende 11. versen 16, 17. ende 29.20, 27. ende 31.16, 17. ende 32.21. Ezech. 20.8, etc. ende c. 22. vers 20, etc. Hose. 5.10. ende 8.5.

Tooveraer, tooveren, tooverije, betooveren, Exod. 7.11, 22. ende 8.7, 18. Deut. 18. vers 10. Iesa. 29.4. Nah. 3.4. Exempelen der tooveraers, Exod. capp. 7. 8. 2.Reg. 9. vers 22. ende 17.17. 2.Chron. 33 vers 6. Iesa. 47.9, 12. By de tooveraers en sal men geenen raet vragen, Levit. 19.31. ende 20.6. Deut. 18.10, 11. 1.Sam. 28.7. Dan. 2. vers 2. straffe der tooveressen, Exod. 22.18.

Topaz, Topazier, een edel gesteente, van groen koleur, Exod. 28.17. ende 39.10. Iob 28. vers 19. Ezech. 28.13.

Topheth, een plaetse by de stadt van Ierusalem, in eene schoone landouwe gelegen, soo genoemt, van het woordt Toph, trommel, alwaer de afgodendienaren hare kinderen den afgodt Molech offerden, doende deselve door het vyer gaen, ende geheel verbranden, tot welcken eynde sy geleydt wierden in de armen eens gloeijenden beelts, dat van binnen hol ende vol vyers was: Alsoo nu de kinderen door de pijne des brants groot getier maeckten, soo heeft men een groot geluyt met trommelen gemaeckt, op dat het geschrey der selver van de ouderen ofte vrienden niet en soude gehoort worden, siet Levit. 18. vers 21. 2.Reg. 23.10. Ierem. 7.31.

Toppen, ofte, hooghten der boomen, Iesa. 17. versen 6, 9. Ezech. 17.3. ende 31.3.

Toren, Genes. 11.4. Iudic. 8.17. ende 9. versen 49, 52. 2.Reg. 9. vers 17. ende 17.9. 2.Chron. 14.7. ende 26.9, 10. ende 27.4. Nehem. 3.11, 25, etc. Cant. 4.4. Iesa. 30. vers 25. Ezech. 26. versen 4, 9. ende 27.11. ende 29.10.

Tortelduyve, Genes. 15. vers 9. Levit. 1.14. ende 5.7. ende 12.6, 8. ende 14.22, 30. ende 15.14. Numer. 6.10. Cant. cap. 2. vers 12.

Tranen, Psalm 80.6. ende 116.8. ende 126. vers 5. Eccles. 4.1. Iesa. 16.9. ende 25. vers 8. Ierem. 9.1. ende 13.17. ende 14.17. Thren. 1. vers 2. ende 2.11. Ezech. 24.16. Malach. 2.13.

Trappen, Exod. 20.26. 1.Reg. cap. 10. vers 19. Ezech. 40.6, 22, 26, etc. ende 43.17.

Trauwanten, Genes. 37.36. 1.Sam. 22.17. 2.Sam. 15.1. 1.Reg. 1.5. ende 14.27. Dan. 2.14.

Treurigh, treurigheyt, treuren. Exempelen van treurigheyt ende droeffenisse, ontstaende uyt veelderley oorsaken, Gen. 37.34. ende 40. vers 7. Deuter. 34. vers 8. 1.Sam. 1.15. ende 4.12. ende 6.19. 2.Sam. 1.11, etc. ende 11.26. ende 12.16, etc. 1.Reg. 13. vers 30. Neh. 1.4. ende 2.1, 2, 3. Esth. 4.3. Psalm 31.11. ende 119.28. Iesa. 3.26. ende 19.8. Ierem. 8.18. Thren. 2.10. Treurigheyt over de verstorvene, Levit. 10.6. ende 21.10. Ezech. 24.16. Werckinge der treurigheyt, Prov. 12.25. ende 15. vers 13. ende 17.22. Eccl. 7.3. Gebeerden der treurige by de Joden, Ios. 7.6. 1.Sam. 1.7, 8. ende 4.24. 2.Sam. 13.19. ende 19.24. Ezech. 9.3, 4. ende 10. vers 1. Iob 1.20. ende 2.8. Iesa. 32.11, 12. ende 65.14. Thren. 1.4. ende 2.8. Ezech. 24. vers 17. ende 31.15. Ioël 1.10. Amos 1.4.

Tribuyt, ofte, cijns. Exempelen der gene die tribuyt aen andere betaelt hebben, 2.Reg. 3. vers 4. 2.Chron.17.11. ende cap. 27. vers 5. Esth. 10.1. Iesa. 16.1, 2. Thren. cap. 1. vers 1.

Trommel. Van ’t gebruyck der trommelen, siet Exod. 15.20. Iudic. 11.34. 1.Sam. 10. vers 5. ende 18.6. 2.Sam. cap. 6. vers 5. 1.Chron. 13.8. Psalm 68.26. ende 81.3. ende 149.3. Iesa. 5. vers 12. ende 24.8. ende 30.32.

Trompet, siet Basuyne.

Troosten, troost. Exempelen van menigerley persoonen, die van andere zijn getroost geworden, ende die andere vertroost hebben, Genes. 15.1. ende 21.17. ende 26.24. ende 35.17. ende 37.35. Exod. 14.13. Num. 14.9. ende 21.34. Deuter. 31.6. Iosu. 1.9. ende 8.1. ende 10.8. ende 11. vers 6. Iudic. 4.18. ende 6.23. 1.Sam. 4. vers 20. ende c. 12. vers 20. 1.Reg. 17.13. 2.Reg. 1.15. 1.Chron. 22.13. Neh. 4. vers 14. Iob 42.11. Psalm 3. vers 4, etc. ende 52.10, 11. Siet de Psalmen 73. 74. en 91, etc. Iesa. 9.1, etc. ende 10. vers 24. ende 12.1. ende 22.4. Belofte der Goddelicke vertroostinge, Iesa. 57.15, 18. ende 61. versen 1, 2, 3. Zach. 12. vers 5. Troosteloos, Iob 13.4. ende 16.2. Psalm 69. vers 21. Eccles. 4.1. Iesa. 51.19. Thren. 1.2, etc. Ezech. 24.25. Nahum 3.7.

Trotz, trotzen, 1.Reg. 20.10. 2.Reg. 18.23. ende 19.10, etc. Psalm 94.4. Iesa. 48.2. Zeph. 3.11.

Trouwen, Cant. 3. vers 11. Iesa. 62. versen 4, 5. Ierem. cap. 2. vers 2. ende 31.32. Hose. 2. vers 19.

Tubal, een sone Iaphets, men houdt van desen de Ibeeren, ende uyt dese de Spanjaerden voort gekomen te zijn, Genes. cap. 10. vers 2. Ezech. 27.13. ende 32.26. ende 38.2, 3. ende 39.1. Item het lant daer de nakomelingen Tubals gewoont hebben, Iesa. 66. vers 19.

Tubal-Kain, de soon Lamech, een leermeester van alle wercken, in koper ende yser, Gen. 4. vers 22.

Tucht, straffe, kindertucht, kastijdinge. De tucht haten, Psalm 50. versen 16, 17. Prov. 3.11. ende 5.12, 13. ende 13.18. ende 15.32. Ierem. 5.3. ende 7.28. Zephan. 3. vers 2. Tuchtinge Godes, 2.Sam. 7.14. ende 12.15. De tuchtinge Godes is den menschen goet ende nut, Iob 5.17. ende 10.14. Psalm 94. vers 12. ende 118. vers 18. Iesa. 26. vers 16. Ierem. 2.30. ende 10.24. Godt tuchtight de sijne met mate, Ierem. 30.11. ende 46. vers 28. Tuchtinge der kinderen, Prov. 19. vers 18. ende 29.17. Tuchtinge des knechts, Prov. 29. vers 19.

Turkoys, Exod. 39.13. Cant. 5.14. Ezech. 1. vers 16. ende 10.9. ende 28.13. Dan. 10. vers 6.

Tuyn, vertuynen, toemueren, Iob 1.10. ende 10. vers 11. ende 19.8. Iesa. 5.2. Ier. 49. vers 3. [kolom 2]

Twaelf. Dit getal komt dickwils in de Heylige Schrift, als Genes. 17.20. ende 25.16. ende 35.22. ende 42.13. Exod. 15.27. Numer. 33.9. Deut. 1.23. Iosu. 4.2, etc. Iudic. 19.29. 2.Sam. 2.15. 1.Reg. 4.7. ende 7.25. ende 10. vers 20. ende 11.31. ende 18.31. ende elders meer.

Twee. Dit getal vint men oock dickwils in de Heylige Schrift, als Genes. 1.16 ende 7.2. ende 19.1, etc. Exod. 37.7. Levit. 12.8. ende 14.4. Numer. 7.3. ende 11. vers 26. ende 13.23. Deuter. 4.13. ende 5.22. ende 17.6. Iosu. 2.1. Iudic. 11. vers 37. ende 15.13. 1.Sam. 6.7. 1.Reg. 12.28. Iob 13.20, 21. Prov. 30.7, 15. Ies. 6.2. ende 7.21. ende 8.14, etc.

Tweederley vee, Levit. 19.19. Deuter. 22. vers 10. Tweederley garen, Levit. 19.19. Deut. 22.11. Tweederley zaet, Deut. 22. vers 9.

Tweedracht tusschen volckeren, 1.Reg. 16.21. Iesa. 19.2.

Tweelingen, Genes. 25.24. ende 38. vers 27. Cant. 4.2. ende cap. 6. vers 6. ende 7. vers 3.

Tweemael, 1.Sam. 26.8. 2.Sam. 20.10. Psalm 62.12. Nahum 1.9.

Tweesnijdende sweert, Iud. 3.16. Psalm 149. vers 6. Prov. 5.4.

Tweevoudigh, siet dobbel.

Twijffelen, twijffelachtigh. Exempelen van twijffelinge, Psalm 77.8, 9, 10. ende 88. vers 16, etc.

Twist, twistigh. Exempelen der gener die onder malkanderen getwistet hebben, Genes. 13. vers 7. ende 19.9. ende 26.10. ende 37. versen 20, 21. Exod. 2.13. ende 17. vers 7. Iudic. 8.1. ende 18.24. 1.Sam. 17.28. ende 20.30, etc. 2.Sam. 3.8, etc. ende 19. vers 41, etc. Psalm 18.44. ende 55.10. Iesa. 41.12. Ierem. 15.10. Hose. 4.4. Habak. 1.3. met Godt twisten, ofte, rechten, Iob 9. vers 3. Hose. 4.1. ende 12.3. Mich. 6.1, 2.

Tyrannije, Tyrannen. Exempelen der Tyrannen, Genes. 10.8, 9. Iudic. 9.5. 1.Sam. 20. vers 33. ende 22. vers 16. 1.Reg. 12.14. ende 13.4. 2.Chron. 10.11. ende 21.4. Psalm 10.2. ende 12.2, etc. ende 14.4. Iesa. 13.11. ende 19.4. Ierem. 15.21. Dan. 2.12. ende 3. vers 19. ende 7.25. ende 8.23, 24.

Tyrus, een vermaerde stadt in Phenicien, Hebr. Tsor, ende beteeckent eenen rotzsteen, om datse op eenen rotzsteen getimmert was, ende rontom in de zee, ende in de rotzsteenen lagh, sy gehoorde wel tot de stamme Asar, maer de Heydenen hebbense ingehouden, als te sien is 2.Sam. 5.11. 1.Reg. 5.1, 2. Siet de beschrijvinge der stadt Tyrus, Ios. 19. vers 29. Ezech. 26.2, 7, etc. Hos. 9. vers 13. Rijckdom Tyri, Ezech. 27.4, etc. Zach. 9.3. Hulpe der Tyriers in ’t bouwen des tempels, 1.Reg. 7.13, 14. 1.Chron. 22.4. Ezr. 3. vers 7. Psalm 45.13. ende 83.8. Propheteeringe van de verstooringe Tyri, Iesa. 23. versen 5, 8. Siet de Propheet Ezechiel in de capp. 26. 28. Amos 1.9. Zach. 9.2, etc. Prophetie van de bekeeringe der Tyriers, Ps. 87. vers 4. Iesa. 23.17, 18.

V.

VAder. Onser aller Vader is Adam, Deut. 1. versen 8, 11. Iesa. 43.27. Ierem. 31.29. Ezech. 18.2. Zach. 1.4, etc. Mal. 4.6. Vader, voor hemelsche Vader, Iob 34.36. Psalm 89.27. Iesai. 63.16. ende 64.8. Ierem. 3.4, 19. ende 31.9. Mal. 1.6. Vaderlant, Ierem. cap. 22. vers 11. ende 46. vers 16.

Vaendel, siet Baniere.

Vaheb, men meynt dat dit de name des Koninghs van Moab is, den welcken Sihon soude overwonnen hebben, Numer. cap. 21. versen 14, 26.

Valsheyt, ofte, leugen, bedrogh, huychelije, siet Psalm 35. vers 20. ende 41.7. ende 52. vers 5. ende 55. versen 21, 24. ende 62.5. ende 119. versen 104, 128, 163. ende 120.2. ende 144.7, 8, 11. Prov. 6.17, 19. ende 10. vers 18. ende 12.17, 22. ende 19.5, 9, 28. ende 25.14. Iesa. 28. vers 15. ende 32.7. ende 57. vers 4. ende 59.3, 13. ende 63.8. Ierem. 3.10. ende 5.31. ende 6. vers 13. ende 8.8, 10. Ezech. 13.22. Hose. 7.1, 16. ende 12.8. Amos 8.5. Mich. 2. vers 11. ende 6.11. Valsche inbeeldinge ofte ydelen waen, goetduncken, siet Prov. c. 14. vers 12. ende 16.2, 25. ende wijders dwalen, dencken, goetduncken. Valsche propheten, leeraers, valsche getuygen, elle, mate, gewichte, siet Getuygen, Propheten, elle, mate, gewichte, Epha, steenen, ende wijders bedriegen, leugen, huychelen.

Vasten, 1.Reg. 21.9, 27. 2.Chron. 20.3. Ezra 8.21. Neh. 1.4. ende cap. 9. vers 1. Esth. 4.3. Psalm 35.13. ende 69.11. ende 109.24. Ioël 2. vers 12. Exempelen der gener die lange gevast hebben: Mosis, Exod. 34. vers 28. Elias, 1.Reg. 19.8. Godt en acht het vasten der godtloosen niet, Eccles. 35.9. Iesa. 58.3. Ierem. 14. vers 12. Zach. 7. vers 5.

Vasthi, de huysvrouwe des Koninghs Ahasveri, welcke, als sy des Koninghs woort verachtte, wiert van hem verstooten, Esth. 1. versen 9, 11, 19.

Uchal, dit woort met het bygevoeghde woort Ithiel, Prov. 30. vers 1. houden sommige voor tijtelen onses HEEREN Jesu Christi, van welcken gesproken wort, vers 4. Andere verstaen, dat het namen souden zijn van Agurs metgesellen, ofte discipelen, ofte, (gelijck eenige meynen) sonen, die de volgende spreucken van hem souden ontfangen hebben.

Vee, veerijcke. Veelheyt van vee is een zegen Godts, Genes. 30. vers 30. Deuter. 28.4. Ezech. 36. vers 11. Van reyn ende onreyn vee, Genes. 7.2. Verbodt van tweederley vee t’samen te laten vermengen, Lev. 19.19. Wet van het dwalende vee, Exod. 23.4. Deuter. 22. vers 1. Siet oock dieren. Exempelen der gene die vee optreckers ende vee handelaers geweest zijn, Genes. 13.5, etc. ende cap. 26. versen 14, 20. ende 30.30, etc. Numer. 32. vers 1, etc. 2.Reg. cap. 3. vers 4. Iob 1.3. Eccles. 2.7. Iesa. 13. vers 20. Ezech. 38. vers 12.

Veertigh. Van dit getal is te lesen Genes. 7. versen 4, 12. ende 8.6. ende 25.20. ende 50.3. Exod. 16.35. Deut. 9.9, 11. ende 10.10. [kolom 3] Iosu. 5.6. Iudic. 3.11. ende c. 5. vers 31. ende 8.28. 1.Sam. 4.18. 1.Reg. 2.11. ende 7. vers 38. ende 11.42. Nehem. 5.15. Psalm 95.10.

Velt, Genes. 4.8. ende 24.63. ende 25.29. ende 27.5, etc. ende 30.14. ende 31. vers 4. ende 34.7, etc. Exod. 9.3, 19. Num. 22. vers 23. Deuter. 22. vers 25. Iudic. 9.43. 1.Sam. 14.25. Psalm 132.6. Ierem. 6. vers 25. Siet oock Acker. Veltgeesten, ofte, Veltduyvelen, Ies. 13. vers 21. ende cap. 34. vers 14. veltgeschrey, siet schreijen. Velthoen, 1.Sam. 26.20. Ierem. 17.11.

Venster. Van de vensters aen Salomons tempel, siet 1.Reg. 6. vers 4. aen Ezechiëls tempel, siet Ezech. 40.16, 22, 25, 29, 33, etc. siet wijders meldinge van vensteren, Iudic. cap. 5. vers 28. 2.Reg. 9.30, etc. ende 13. vers 17. Prov. 7.6. Ier. 9.21. ende 22. vers 14. Dan. 6.11. Ioël 2.9. Zephan. 2. vers 14. ende figuerlicke reden van vensters, ende sluysen (als vensters) des hemels, etc. Genes. 7.11. ende 8.2. 2.Reg. 7.2, 19. Eccles. 12.3. Cant. 2.9. Iesa. 24. vers 18. ende 54.12. ende 60. vers 8. Malach. 3. vers 10.

Verachten, verachtinge, hoonen, bespotten, versmaden. Exempelen der verachtinge, 1.Sam. cap. 17. versen 26, 42. ende 25.10. Iob 19. vers 15. ende 30.1, etc. Psalm 106. vers 24. ende 119.141. ende 123.3, 4. Iesa. 23.9. Ierem. 49.15. Dan. 11.21. Mich. 7.6. Nah. 1.14. Van waer de verachtinge komt, Iob 12.21. Psalm 17.40. Prov. 12.8. Iesa. 3.5.

Veranderen, Psalm 102.27. ende 105. vers 29. ende 106.20. Iesa. 24.5. Ierem. 13.23. Malach. 3.6.

Verbaestheyt, schouwigheyt, Deuter. 28. vers 28. Zach. 12.4.

Verbergen, sich versteken. Exempelen der gene die sich versteken hebben, Genes. 3. vers 10. Iosu. 2.16. Iudic. 9.5. 1.Sam. 10.22. ende 13.6. ende 14.11, 12. ende 20.5, 24. 1.Reg. 17.3. Iob 13.20. Psalm 55.13. Prov. 1.11, 18. Verborgene dingen, Iob 3. vers 16. ende 18.10. ende 20.12. Psal. 38. vers 10. ende 69. vers 6. ende 139. vers 15. Eccles. 12.14. Iesa. 40.27. Ier. 16.17. Dan. 2.18. Verborgene plaetse, Iob 40.8. Psalm 9.16. ende 10.8. Iesa. 45. vers 19. Habak. 3.14.

Verbieden, verbodt. Exempelen van Godts verboden, Genes. 2.17. Exod. 3.5. ende 10. vers 28. ende 19.12. Levit. c. 10. versen 6, 9. ende 12.4, etc. ende 16.2. ende 19.29, 31. Numer. 4.15. Deut. 2.5, 19. ende 3.2. Verbodtsdagh, Levit. 23.36. 2.Chron. 7.9. Ies. 1.13. Ioël cap. 1. vers 14. ende 2.15. Amos 5.21.

Verbont, een verbont maken, oprichten, ofte, houwen. Godt maeckt een verbont met de menschen, Genes. 6.18. ende 15.18. ende 17. vers 2, etc. Deut. 5. vers 2, etc. ende 29.1. 2.Reg c. 17. vers 35, etc. Psalm 89.4, etc. Ezech. 17.18. Mal. 2.4. Middelaer des genaden-verbonts, is Christus, Iesai. 42.6. ende 49.8. Zach. 9.11. Godt houdt sijn verbont, Psalm 89.29, 35. ende 103.17, 18. ende 111.9. Iesa. 54. vers 10. ende 55.3. ende 56.4, etc. ende 61.8. Beloften gedaen den genen die Godes verbont houden, Deut. 7. versen 9, 12. 1.Reg. 8.23.

Verdedigen. Exempelen der gener die haer selven, of andere verdedight hebben, Gen. 21. versen 25, 26. ende 31.26, etc. ende 40.15. 1.Sam. 17.29. ende 20.1. ende 24.10, etc. ende 26.18. 2.Sam. 3.28. Psalm 11.3. ende 26.2, etc. Siet Iob capp. 6. 9. 12. 13. 16. 17. 21. 27.

Verdelgen, Deuter. 28.20, 45, 48, 51, 61, 63. ende 29.20, 21, etc.

Verderven, verderf, verdervinge, verderver, Gen. cap. 6. vers 12. ende 19.29. Exod. 8.24. Num. 24.20. Deut. 9.12. 2.Reg. 19.18. Psalm 21. vers 11. Eccles. 7.7. Ies. 32.7. ende 51.13. Ierem. 5.10. ende 13.7, 9. ende 15.3. ende 22.7. Thren. 2. versen 5, 9. Oorsaken waerom Godt een lant of volck verderft, ofte niet en verderft, Genes. cap. 18. versen 21, 28, etc. Deuter. 9. vers 26. Siet de Psalmen 57. 58. 59. 75. Ezech. 20. vers 17. Hose. 11.9. ende 13.9.

Verdoemen, richten, tuchtigen, Psalm 37.33. ende 109.7. Proverb. 17.15. Iesa. 50.9. ende 54.17.

Verdriet aendoen, Psalm 95.10. Iesa. 7.6. Ierem. 7.18, 19. Ezech. 16.47. Zach. 11. vers 8.

Verdrijven, verdrevene, Iesa. 58.7. Ierem. 23. versen 2, 3. ende 51.34. Zach. 9.4.

Vergaen, vernielt worden, verteeren, Psalm 1.6. ende 9.7. ende 90.7. Ierem. 9. vers 16. ende 14.12. ende 16.4. ende 44. vers 12. ende 49.37. Ezech. 13.14. Malach. 3. vers 6.

Vergelden, vergeldinge, Psalm 69.23. ende 79. vers 12. ende 94.2. ende 137.8. Prov. 11. vers 31. ende 20.22. Iesa. 34.8. ende 35. vers 4. ende 40.10. ende 59.18. ende 65. vers 6. ende 66.6. Ierem. cap. 25. vers 14. Thren. 3.64. Hose. 9.7. ende 12. vers 3. Ioël 3.4, 7. Zach. 9.12.

Vergelijcken, vergeleken worden, gelijck zijn, 1.Reg. 8.23, 24. 2.Chron. 1.12. ende 35. vers 18. Iob 9.32. ende 36.22. ende 40. vers 4. Psalm 35.10. ende 50.21. Prov. 31. vers 29.

Vergeten, vergetinge, Genes. 40.23. Deut. 4.9. ende 6.12. ende 8.11. Iudic. c. 3. vers 7. Iob 19.14. Psalm 31.13. ende 45.11. ende 78.11. ende 103. vers 2. ende 106.13. Eccles. 8.10. ende 9. vers 15. Iesa. 17.10. Ier. 23.39. Thren. 5.20. Ezech. 23.35. Hose. 2.16. Amos 8.7.

Vergieten, uytstorten, Genes. 9.6. ende 28.18. Levit. 8.12. ende 21.10. Numer. 5.15. Ioël 2.28. Zach. 12.10.

Vergruysen, verpletteren, verbreken, Psalm 137. vers 9. Iesa. 13.16. Ier. 50.2. ende 51. vers 8. Hose. 10.14. Nah. 3.10. Hab. 3. vers 6.

Verjagen, Psalm 59.12. ende 147.2. Ies. 16. vers 3. ende 17.13.

Verkeeren, verkeeringe, verkeert, Psalm 101.4. Prov. 10.9. ende 16.28. ende 21. vers 8. ende 22.5. ende 23.33. Iesai. 5. vers 20. Ierem. 23.36. Amos 5.7.

Verkiesen, Deut. 4.37. ende 7.6, 7. ende 10. vers 15. ende cap. 30. vers 19. Iosu. 24.15. 1.Sam. 17.8. 1.Reg. 3.8. 1.Chron. 16. vers 13. Psalm 33. vers 12. ende 47. vers 5. [kolom 4] ende 78.70. ende 89. vers 4. Iesa. 14.1. ende 41.8, 9. ende 42.1. ende 43. vers 10. Ezech. 20.5. Zach. 3.2.

Verkoopen, koopmanschap, kooplieden, Gen. 42. vers 6. Lev. 25.14, 29, 30. Deut. 15.21, etc. 2.Sam. 24.24. 1.Reg. cap. 10. versen 15, 28. ende 21.20, 25. Neh. 13.15. Psalm 44.13. Prov. 11.26. ende 20.14. ende 31.18, 24. Iesa. c. 23. vers 8. ende 50.1. ende 52.3. Ezech. 17.4. ende 27.22. Hose. 3. vers 3. ende 12.8. Amos 8.6.

Verlangen, begeeren, Psalm 63.2. ende 84.3. ende 119.20, 40, 81, 82, 123, 131.

Verlaten, Deut. 31.6, 8. Iosu. cap. 1. vers 5. Ruth 2.11. 2.Chron. 12.5. ende 24.20. ende 32.31. Psalm 78.60. ende 89.31. ende 94.14. ende 119.8. Iesa. 49.14. ende 54.7. ende 62.12. Ierem. cap. 2. versen 13, 17, 19. ende 5.7, 19. ende 15.6. ende 17.13. Ezech. 8. vers 12. ende 9.9. Amos 5.2.

Verleyden, verleyders, Iesa. 9.15. ende c. 19. versen 13, 14. Ierem. 23.13, 32. ende 50.6. Prov. 28.10. Ezech. 13.10. Mich. c.3. vers 5, etc.

Verliesen, Deuter. 22.3. 1.Sam. c. 9. vers 3. Iesa. 27.13. Ierem. 50.6. Ezech. c. 34. versen 4, 16.

Verlossen, verlossinge, ontkomen, redden, Genes. cap. 14. vers 13. ende 22.11, 12. Exod. 15. vers 13. ende 16.4, etc. ende 32.11, etc. Deuter. 7. vers 8. ende 9.26. ende 13.5. ende 21.8. 2.Sam. 7.23. Nehem. 1.10. Psalm 31.6. ende 34.23. ende 55.19. ende 72.14. ende 91.3. ende 119.153, 170. ende 120.2, etc. Prov. 11.8. ende 28.18. Iesa. 43.1, etc. Ierem. 24.5, etc. ende 29. vers 10, etc. Mich. 6.4.

Vermalen, vermorselen, tot pulver maken, verbrijselen, verpletteren, Exod. 32.20. Psalm 89. vers 11. Prov. 22.22. Iesa. cap. 3. vers 15. Ierem. 51.34. Thren. 3.16. Dan. c. 2. versen 34, 35, 44. Mich. 4.13.

Vermetenheyt, Genes. 42.37. ende 43. vers 9. Prov. 21.24. ende 27.1.

Vermilioen, ofte, menie, ofte, purperblaeuw, Ierem. 22.14. Ezech. 23.14.

Vernuft, vernuftigh, kloecksinnigh, onvernuftigh, Psalm 73.22. Prov. 12.1. ende 13.16. Dan. 4.16. Siet verstaen, ende wijsheyt.

Verordineeringe Godes over de menschen, Ierem. cap. 15. vers 2. Habak. 1.12. Siet voorsienigheyt Godes.

Verouderen, Iob 13.28. Psalm 6.8. ende 102. vers 27. Iesa. 50.9.

Verraden, verraderije, 1.Sam. 23. vers 19, etc. ende 26.1. 2.Reg. 9.23. Neh. 6.17, etc. Psalm 109.2, etc.

Verrijsenisse, of, opstandinge der dooden, 1.Reg. cap. 17. versen 22, 23. 2.Reg. 4. vers 35, etc. ende 13.21. Psalm 17.15. ende 49.15, 16. Dan. 12.2.

Verschoonen, sparen, onthouden, Genes. cap. 18. vers 26, etc. ende 19.16. ende 22.12, 16. Deut. 7.16. ende 13.8. 1.Sam. 15.3, 15. ende 24.11. 2.Sam. 21.7. Psalm 72.13. Ezech. 5. vers 11. ende 7.4, 9. ende 8.18. Zach. 11.5, 6.

Verslinden, inslocken, opslocken, Num. 16.32. Psalm 21.10. ende 35.25. ende 55.10. ende 107.27. ende 124.3. Prov. 1.12. ende 20.25. Iesa. c. 25. vers 8. ende 28.7. ende 49.19. Ierem. 51.44. Ezech. 36. vers 3.

Versmachten, versmachtinge, Ierem. 14. vers 6. Ezech. 4.17. ende 24.23. ende 33.10.

Versoecken, versoeckinge, Genes. cap. 22. vers 1. Exod. 15.25. ende 17.2, 7. Num. 14.22. Deut. 6.16. ende 7.19. 2.Chron. 32.31. Psalm 95.9. ende 106.14. Iesa. cap. 7. vers 12.

Versoenen, vergeven, Genes. c. 26. vers 28, etc. ende 42.20, 24. ende 45.4. ende cap. 50. vers 16, etc. Iosu. 22.30, etc. Iudic. c. 8. versen 1, 2, 3. 1.Sam. 25.32, etc. Iesa. 47. vers 11. Dan. 9.24.

Verspieders, Numer. 13.2. ende 14.6, 7, 34. Iudic. 1.23.

Verstaen, verstant, verstandigh, verstandelick handelen, Hos. 1.7. Psalm 111.10. ende 119. versen 66, 99, 104. Prov. 10.13, 23. ende 11. vers 12. ende 12.8. ende 13.15. ende 14. vers 6. ende 15.14. ende 16.16. ende 17. vers 24. ende 19.8. ende 24.3. Iesa. 6. versen 9, 10. ende 40.28. Dan. 12.10.

Verstellen, verwisselen, veynsen, het gelaet veranderen, Genes. 27. vers 15, etc. ende 29.23. ende 42.7. 1.Sam. 21.13. 2.Sam. 14. vers 2, etc. 1.Reg. 14.2, etc. ende 20.38. ende 22.30. 2.Chron. 35.22.

Verstocken, verswaren, verharden, Exod. cap. 8. versen 15, 32. ende 9.7. Deuter. 2. vers 30. Iosu. 11.20. Iesa. 63.17. Ier. 5.3, 21. siet hardt.

Verstooren, verstooringe, verstoorders, verwoesten, Iob 5.22. Psalm 89.41. ende 137. vers 8. Iesa. 16.4. ende 19.18. ende 22. versen 4, 5. Ierem. c. 4. vers 26. ende 15.8. ende 19.8. ende 50.2, etc. ende 51.1, etc. siet Ezech. capp. 26. 27. Hose. 10. vers 14. Mich. 2.4.

Verstooten, uytstooten, Psalm 43.2. ende 44. vers 10. ende 60.3, 12. ende 74.1. ende 88. vers 15. ende 89.39. ende 108.12. Ies. 26. vers 15. Ier. 7.29. ende 24.9. ende 49.5. Dan. 4.25. Hose. 9.15. Ione 2.4.

Verstroijen, Deut. 4.27. 1.Reg. c. 22. vers 17. Psalm 44.12. ende 89.11. ende 92.10. ende 106.27. ende 141.7. Prov. 20.8, 26. Iesa. 24.1. ende 33.3. Ierem. 9. vers 16. ende 13.14. ende 25.34. Ezech. 5.10, 12. ende 12.14. ende 17.21. ende 22. vers 15. ende 30.26. Dan. 12.7. Ioël 3. vers 2. Zach. 1.19.

Verteeren, uytteeren, Psalm 106.43. Prov. 5. vers 11. Ezech. 36.12, etc.

Vertreden, 2.Reg. 7.17. ende 9.33. Psal. 44. vers 6. ende 60.14. ende 119.118.

Vertrouwen op sich selven, of, op eenen anderen, 1.Reg. 20.11, 16, etc. 2.Chron. 16. vers 7. Iob 31.24, 25. Psalm 44.7. ende 46.2, 3, 4. ende 55.23. ende 56.10. ende 59.10, 11. ende 70,1, 5, 6, 7. Ies. 10.20. ende 20.5, 6. ende 31.1. Ierem. 2. vers 18. ende 14.10. ende 17.5. ende 21.13. ende c. 48. vers 7. ende 49.4. Hose. 10.13. Amos 6.1, 13.

Vertsaeght worden, Psalm 88.16. ende 116.11. Iesa. 19.16. Ierem. 4.9. ende cap. 49. vers 37.

Vervolgen, vervolgers, 1.Sam. cap. 26. vers 18. Psalm 7.6. ende 69.27. ende 119.86, 157. ende 142.7. Ierem. 15.15. ende 17.18.

[fol. (††8)v]

ende 20.11. Thren. 1.3, 6. ende 4.19. Hose. 8.3. Amos 1.11.

Verwelckeren, veranderen, Psalm 90. versen 5, 6. Iesa. 19.6. ende 24.4. ende 28.1.

Verwerpen, wech werpen, Psal. 36.5. ende 51. vers 13. ende 71.9. ende 77.8. ende 118.22. Ierem. 6.30. ende 7.15. ende 14.19, 21. ende 22.28. ende 31.37. ende 33.24, 26. Hose. 4.6. ende 9.17.

Verwerren, verwerringe, Iesa. 22.5. Mich. 7. vers 4.

Verwoesten, siet woest.

Verwonderen, sich verwonderen, Psalm 9.2. ende 48.6. Iesai. 60.5. Ierem. 4. vers 9. Habak. 1.5.

Veste, vestinge, bevestigen, vaste steden, 2.Chron. cap. 11. vers 5, etc. ende 14.6, 7. ende 21.3. Iesa. 22.10. Micha 7.12. Toevlucht tot vestingen, 1.Sam. 13.6. 2.Sam. 5. vers 6. Ierem. 4. vers 5. ende 8.14. ende 51.30. Ezech. 33. vers 27. Inneminge van vestingen, 2.Chron. 12.4. Psalm 60.11. Dan. 11. versen 7, 10. Hose. 8.14. Amos c. 5. vers 9. Mich. 5.10. Nahum 3.12. Aenslagen op vestingen, Dan. 11.14. Nahum 2. vers 1. Habak. 1.10.

Victorie, overwinninge, Genes. 14.10, etc. Exod. 17.13, etc. Ios. 6.20, etc. ende 8.1. ende 10.1, etc. ende 11.6, etc. ende 12. vers 1, etc. Iudic. 3. vers 19. ende 4.7, etc. ende 7.15, etc. ende 11.32, etc. ende 14.19. ende 15.8. ende 20.35. 1.Sam. 4.2, 10. ende 17.49, etc. ende 18.6. ende 30.17. 2.Sam. 5.7, etc. ende 8.1, etc. ende 10. vers 12, etc. 1.Reg. 20.13, etc. 2.Reg. 3.18. ende 13.25. ende 14.12. Psalm 47. vers 4. ende 144.10. Prov. 21.31. ende cap. 24. vers 6.

Viere, viervuldigh, Genes. 2.10. ende 14.9. Exod. 22.1. Iudic. 9. vers 34. ende 11.40. 1.Reg. 18.34. 2.Reg. 7.3, etc. Prov. 30. vers 24, etc. Iesa. 11.12. Ierem. 15.3. Ezech. 1.5. ende 14.21. Dan. 3. vers 25. ende 7.2, 3. Amos 1.3, 6.

Vijgen, vijgeboom, vijgebladeren, wilde vijgen, ende wilde vijghboomen, siet Genes. 3. vers 7. Num. 13.23. Deut. 8.8. Iud. 9.10, 11. 1.Sam. 25.18. ende 30.12. 1.Reg. 4.25. ende 10.27. 2.Reg. 20.7. 1.Chron. 12. vers 40. Psalm 78. vers 47. ende 105.33. Cant. 2.13. Iesa. 9.9. Ierem. 5.17. ende 8.13. Hose. 2.11. Ioël 1.6, 7, 12. ende 2.22. Amos 7.14. Habak. 3.17. Hagg. 2.20. Gelijckenissen, prophetische afbeeldingen, ende figuerlicke reden van vijgen, siet Prov. 27.18. Iesa. c. 34. vers 4. Ierem. cap. 24. ende 29.17. Hose. 9.10. Mich. 4.4. Nahum 3.12. Zach. 3.10.

Vijve, Genes. 14.9. ende 45.22. ende 47.2. Exod. 22.1. Levit. 26.8. Iosu. 13. vers 3. Iudic. 3.3. ende 18.2. 1.Sam. 6.4.

Vlade, in de offerhanden gebruycklick, siet Exod.29.2, 23. Levit. 2.4. ende 7.12. ende 8.26. Num. 6.15, 19. 1.Chron. 23. vers 29. siet oock koecken.

Ulai, een riviere, by de stadt Susan loopende, in de Latijnsche historien genoemt Eulaeus, Dan. 8.2, 16.

Vlamme, vyervlamme. De Engel des Heeren (zijnde de Heere selfs) verscheen Mosi in eenen vyervlamme, Exod. 3.2. item voer op in de vlamme des vyers, Iudic. 13.20. gelijckenissen ende figuerlicke reden van vyervlammen, siet Iob 15.30. Psal. 83.15, 16. ende 104.4. Cant. 8.6. Iesa. c. 5. vers 24. ende 10.17. ende 29.6. ende c. 43. vers 2. ende 47.14. Ierem. 48.45. Thren. 2.3. Ezech. 20.47. Dan. 7.9. Hose. 7. vers 6. Ioël 1.19. ende 2.3, 5. Obad. vers 18.

Vlas, Egyptisch vlas, siet Exod. 9.31. Ios. 2. vers 6. Iudic. 16.9. Prov. 31.13. Hos. 2. vers 4. ende wijders, linnen, draden.

Vlechten, hayrvlechten, Cant. 4.1, 3. ende 6.7. Iesa. 47.2.

Vleesch, vleesch eten, vleeschpotten, Exod. 16.3. Numer. 11.4, etc. Deuter. 12.15, 20, 21. 2.Sam. 6.19. 1.Reg. 17.6, etc. Ies. 22. vers 13. Dan. 10.3. Swijnen vleesch eten, Iesa. 65.4. Vleesch, voor mannelick lidt, Levit. 15.2. Vleesch, voor bloetverwanten, Genes. 29.14. ende 37.27. Iudic. 9.2. 2.Sam. 19.12, 13. Vleesch, voor den geheelen mensche, Genes. 6.12. Psalm 56.5. ende 78.39. ende 145.21. Iesa. 40.6. ende 49.26. ende 66.24.

Vleijen, smeecken, Psalm 36.3. ende 78.36. Prov. 20.19. ende 29.5. Ezech. cap. 12. vers 24.

Vliegen, uytvliegen, Genes. c. 8. versen 7, 10, 12. Deut. 28.49. 2.Sam. 22.11. Psalm 18. vers 11. ende 55.7. ende 90.10. Porv. 23. vers 5. Iesa. cap. 6. versen 2, 6. ende 11.14. Ierem. 48.9, 40. Dan. 9.21. Zachar. 5. versen 1, 2.

Vliegen, muggen, Eccles. 10.1. Iesa. cap. 7. vers 18.

Vloeck, vloecken, vervloecken, Genes. 27.12, 13. Levit. 5.1. ende 24.11. Deut. 11.28, 29. ende 27.13. ende 28.15. 1.Sam. 26.19. 2.Sam. 1.21. ende 3.29. ende 16.5, etc. 2.Reg. 2.24. Neh. 10.29. Iob 3.1, etc. ende 31.30. Psalm 109.17. Iesa. 8.21. Ierem. 15.10. ende 20.14, 15. Zach. 8.13. Malach. 3.9.

Voedster, Gen. 24.59. ende 35.8. Exod. 2.7. 2.Sam. 4.4. Voedsterheeren, voedstervrouwen, Iesa. 49.23.

Vogel, vogelvanger, Genes. 1.22, etc. ende 2. vers 19. ende 6.20. ende 15.11. Levit. 14. vers 4, etc. Deuter. 22.6. Iob 39.3, 16. Psalm 11. vers 1. ende 124.7. Prov. 6.5. ende 7.23. Iesa. 10. vers 14. ende 16.2. Ierem. 5.26, 27. Thren. 3.52. Ezech. 17. vers 23. Hose. 7.12. Amos 3.5.

Volherdinge, volstandigheyt, Iob 2.3. Prov. 3. vers 32. ende 23.17. Ezech. 18.24. ende 33. vers 13. Hose. 12.1.

Volkomen, volkomenheyt, 1.Reg. c. 11. vers 4. ende 15.3. 1.Chron. 12.38. ende 28.9. siet oprecht.

Vollers, 2.Reg. 18.17. Iesa. 7.3.

Volmacht Godes, vrije macht Godes, Psalm 78. vers 67. Iesa. 64.8. Ierem. 18.6. ende 27. versen 4, 5. Ezech. 18.4.

Voorgaende, of, gepasseerde dingen, Ies. 43.18. ende 65.17. Ezech. 16.55.

Voorhangh des tabernakels, Exod. 26.31, etc. 2.Chron. 3.14.

Voorhof, voorhoven des Heeren, Psalm 84.3, 11. ende 92.14. ende 96.8. ende 100.4.

Voorhooft, Genes. 24. vers 47. Exod. 28.38. Levit. 8.9. 1.Sam. 17.49. Iesa. 48.4. [kolom 2] Ierem. 3.3. Ezech. 3.7, 8, 9. Hose. 2.12.

Voorhuydt, Genes. 17.11, 23. Exod. 4.25. Iosu. 5.7. 1.Sam. 18.27. Ierem. 4.4. Habak. 2.16.

Voorkomen, praeoccupeeren, Ione cap. 4. vers 2. Micha 6.6.

Voorraet tot den bouw des tempels by David, 1.Chron. 22.3. Salomons voorraet, 1.Reg. 9. vers 26, etc. 2.Chron. 8.17, 18. Assaes voorraet, 2.Chron. 15.18.

Upharsin. Dit woort wiert onder andere geschreven aen den muer voor de oogen Belsazars, Dan. 5.25. ende het wiert van Daniel gelesen ende uytgeleght, vers 28.

Uphaz. Dit houdt men een te wesen met Ophir, waer van siet 1.Reg. 9.28. men houdt dit voor een eylant in Oost-Indien, dat wy nu Malacca noemen: Sommige willen, dat dit Peru zy in West-Indien, Ierem. 10.9.

Vragen, den Heere vragen, Ios. 9.14. Iud. 1.1. ende 18.5. ende 20.18. 1.Sam. 14.18. ende 22.10. 1.Reg. 14.2, etc. ende 22. vers 7, etc. De afgoden vragen, 2.Reg. 1.2. Iesa. 8.19, 20. ende 30.2. Ezech. 14.3. Hose. 4.12. Zeph. 1.6.

Vrede, vreedsaem, Genes. 13.8, 9. Iudic. 8. versen 2, 3. 1.Reg. c. 4. vers 24. ende 5.12. 2.Reg. 22.20. 2.Chron. 14.1. ende 15.19. Psalm 85.9. ende 120.7. ende 122.6, 7. ende 125.5. ende 128.5, 6. Proverb. 3.2. Iesa. 45. vers 7. ende 48.18. ende 60.17. ende 66.12. Ierem. 29.11. ende 33.6. Ezech. 13.10, 16. Zach. 9.10. Malach. 2. vers 5.

Vreesen, vreese. Vermaninge van niet te vreesen voor de menschen, Gen. 15.1. Deut. 20. versen 1, 8. Iesa. 41.10, 13, 14. ende 43.1, 5. ende 44.8. Ierem. 1.8, 17. Ezech. 2.6. ende 3.9. Hagg. 2.6. Exempelen der gener, die haer voor de creatueren gevreest ofte niet gevreest hebben, Genes. 12. vers 11, etc. ende 20.11. ende 26.7. ende 27.42, etc. ende 31.31. ende 43.18. ende 44. vers 13. Exod. 2.14. ende 17.4. Numer. 14.9. ende 22.3. Iosu. 17. vers 16. Iudic. 1.19. 1.Sam. 13.6, 7. ende 15.24. ende 16.2. 2.Sam. 3.11. 1.Reg. 1.50. 2.Chron. 12. vers 6. ende 20.3. Nehem. 2.2. ende 4.9. Aert ende eygenschap der kinderlicke vreese Godes, Psal. 19.10. Prov. 8.13. ende 14. versen 2, 16. Malach. 3.16. Exempelen der gener die Godt met kinderlicke vreese gevreest hebben, Genes. c. 22. vers 12. ende 39.8, 9. ende 42.18. Exod. 1.17. 1.Sam. 12.18. 1.Reg. 18.3. Nehem. 5.15. Iob 1.1, 8. Psalm 119.38. Iesa. 33.6. Ierem. 26.19. Ione 1.9. Malach. 2.5. Exempelen van knechtelicke vreese Godes, Ione 1. vers 16. Mich. 7.17.

Vreemt, vreemdelingh, Exod. 22.21. ende 23. vers 9. Lev. 19.33. ende 23.22. Deut. 10. vers 19. ende 14.29. ende 24.19, 20, 21. ende 27.19. Ruth 2. vers 8. 2.Reg. 8.1, 2. Iesa. 52.4. Ierem. 42.15, etc. Zach. 7. vers 10. Malach. 3.5.

Vriendelickheyt, ofte, beleeftheyt, Genes. 18. vers 3, etc. ende 19.2, 3. ende 23. vers 11. ende 24.18, etc. ende 33.4, etc. ende 45.4. Iudic. 19.17. Ruth 2.8. 1.Sam. cap. 9. vers 19, etc. 2.Sam. 9.7. 2.Reg. 4.26. Psalm 100.5.

Vrient, vrientschap, beminnen, Ruth 1.16, 17. 1.Sam. 18.1, etc. ende 19.1, etc. ende 20. vers 4. 2.Sam. 9.10, etc. 1.Reg. 5 vers 1. Iob 2.11, 12. Psalm 41.10. ende 55. versen 13, 14, etc. Prov. 14.20. Ierem. 9.4. ende 12.6.

Uriah, de Hethiter, de man van Bathseba, 2.Sam. 11.6, 10. Een ander Uriah, Hoogepriester ten tijde van Achas, 2.Reg. 16. versen 11, 15. Een derde Uriah, de sone Semajah, een Propheet, Ierem. 26.20, etc.

Urim ende Thummim, dese woorden soude men mogen verduytschen, lichten, ende volmaecktheden. Het heeft Gode belieft door deselve sijne klare ende volmaeckte antwoorden te geven aen den Hoogenpriester, doch watse geweest zijn is onseker, men leest nergens, dat Godt Mose deselve bevolen heeft te maken, veel weyniger, hoe, ofte waer van deselve gemaeckt zijn, Exod. 28.30. Levit. 8. vers 8. Num. 27.21. Ezra 2.63.

Vrolickheyt, vrolick zijn, sich verheugen, vreught, Genes. 31.27. Exod. 4.14. Iudic. 9.19. ende 16.23. 1.Sam. 2. vers 1. ende 18.6. ende 25.36. ende 30.16. 1.Reg. 1.40. ende 8.66. 1.Chron. 29.9, 17, 22. Exempelen der geestelicke vreught, Psalm 4.7, 8. ende 5.12. ende 16.9. ende 21.7. ende 28. vers 7. ende 33.21. ende 45.16. ende 60.8. ende 89.17. ende 92. vers 5. ende 95.1, 2. ende 100.1, 2. ende 104.34. Cant. 1.4. Iesa. 9.2. ende 12.1. ende 25.9. ende 41. vers 16. ende 51.3, 11. ende 60.1, 2, etc. Vrolick singhen, siet juychen.

Vrucht, lantvruchten, boomvruchten, vruchtbaerheyt, van den eersten oorsprongh, siet Gen. 1. versen 11, 12. ende 2.5, 6. Godts gebodt ende verbodt van het eten der boomvruchten in het Paradijs, Genes. 2.16, 17. ende 3.1, 2, 3, 5. onser eersten ouderen overtredinge in desen, Genes. 3.6. Dies Godt niet en wilde, dat sy van den boom des levens (dat is, van desselven vrucht) souden eten, Genes. 3. vers 22. Kains offer van lantvruchten, Genes. 4.3. Isaacs zegen in lantvruchten, Genes. c. 26. vers 12. Iacob sendt Ioseph in Egypten een geschenck van Canaans lantvruchten, Gen. cap. 43. vers 11. Godts wetten van de vruchten Canaans, Levit. 19.23. ende 25.3, etc. item beloften ende dreygementen, Levit. 26. versen 4, 20. Deut. 28.11, 33. Godts plage over de lantvruchten van Egypten, Exod. 9. vers 25. Psalm 105.35. Godt maeckt landen vruchtbaer ende onvruchtbaer, Psal. 107 versen 34, 36, 37. siet oock Psalm 65.10, etc. ende 67.7. ende 85.13. Iesa. 16. vers 10. Ierem. 14.5, 6, 22. ende 48.33. Ezech. 25. vers 4. ende 34. versen 26, 27. ende 36.8, 30. Hose. 2.20, 21. Ioël 1. vers 10. ende 2.22. Amos 9.14. Hagg. 1.10, 11. Zach. 8.12. Malach. c. 3. vers 11. siet wijders drooghte. Vrucht dragen, dat is, tijdelick welvaren, Ierem. 12. vers 2. Lijfs ofte buycks vrucht, dat is, kinderen, Psalm 127.3. ende 132. vers 11. Iesa. 13.18. Thren. c. 2. vers 20. Hose. 9.16. Micha 6.7. vrucht der handen, dat is, gewin door arbeyt verkregen, Prov. 31.16. vrucht des monts, ofte, der tonge, dat is, het gene men met goede ofte quade reden veroorsaeckt, Prov. 12. vers 14. ende 13.2. ende 18.20,21. vrucht der lip-[kolom 3] pen, dat is, de troostelicke predicatie des Euangeliums, Iesa. 57. vers 19. vrucht der grootsheyt, ofte des hooghmoedts, is, roemen ende pocchen, Iesa. 10.12. vrucht der boosheyt, is, Godts straffe, Prov. 1.31. Ierem. 6.19. ende 17.10. ende 21.14. Mich. 7.13. Verscheyden gelijckenissen, ende figuerlicke reden, van de geestelicke vruchten, dat is, weldaden des Heeren Christi, item van het geloof ende de bekeeringe der kinderen Godes, siet Psalm 1.3. ende 72.16. ende 92.14, 15. Cant. 2.3. ende 4.13. ende 6.11. ende 7.13. Iesa. cap. 27. vers 6. ende 61.11. Ierem. 3. vers 16. ende 17.8. Ezech. 34.26, 27. ende 47.12. Hose. 13. vers 15. ende 14.8. Amos 9.14. Mich. 7. vers 1. van der godtloosen nietigheyt ende verdelginge, Psalm 129.6, 7. Iesa. 28.4. Amos 2.9. Eerstelingen der lant ende boom vruchten, siet eerstelingen.

Vry, vryheyt, vrylatinge, Exod. 21. vers 2, etc. Iesa. 58.6. Ierem. 34.8, 9, 10. Vrysteden, Exod. 21.13. Numer. 35.11. Deuter. 4. vers 41, etc. ende 19.2, etc.

Vullen, vervullen, volheyt, Psalm 24. vers 1. ende 144.13. Iesa. 6.3. Ezech. 9. vers 9. ende 10.2, 3, 4. Zach. 9.15.

Vyant, vyantschap, Genes. 3.15. ende 27.41. ende 32.11. ende 37.4, 5. Exod. 17. vers 8. Num. 20.18. 1.Sam. 18.29. Psalm 25. vers 19. ende 38.13, 20. Prov. c. 16. vers 7. ende 25.21. Ierem. 30.14. Hagg. 2.23. Zephan. 3.15. Zach. 14.12, etc.

Vyer, vyerigh, vlamme, Genes. 19. vers 24, etc. ende 22.6. Exod. c. 3. vers 2. ende 9.23. ende 12.8, 10. Num. 9.15, 16. Deut. 4.36. ende 18.10. Iudic. 6. vers 21. ende 14.15. 2.Sam. 22.9. 1.Reg. 18.23, etc. 2.Reg. 16. vers 3, etc. Iob c. 1. vers 16. Psalm 50.3. ende 97.3. Prov. 30.16. Ierem. 7.18. Ezech. 1.4. ende 10.2, 6. Dan. 3. vers 6. ende 11.33, etc. Vyer branden, siet, roockende vyer branden.

Uyl, steen-uyl, Levit. 11.17. Deuter. cap. 14. vers 16.

Uytblusschen, uytdoen, 1.Sam. cap. 3. vers 3. 2.Sam. 14.7. ende 21.17. 2.Reg. 22.17. 2.Chron. 29.7. Iob 18.5, 6. Prov. 13.9. ende 31.18. Iesa. 1.31, etc. Ierem. 4.4. ende 17.27.

Uyt ende ingaen, Numer. 27.17. Deut. 31.2. 1.Reg. 3.7. Psalm 121.8.

Uytlegginge der Heylige Schrift, Nehem. cap. 8. vers 8.

Uytroeden, uytroeijen, verdelgen, vernielen, Psalm 83.5. ende 101.8. ende 109.13. Iesa. 10.7. ende 48.9. Ierem. 11.19. Hose. 4.5. Amos 8.4. Micha 5.9, 10. Zach. 13.8. ende 14.2. Malach. cap. 2. vers 12.

Uytschot van eenige menschen, 1.Reg. 5.13. ende 9.15.

Uytspansel, het firmament des hemels, Gen. 1.6. Psalm 19.2. Iesa. 40.22. ende 42.5. Dan. 12.3.

Uytstrecken, Psalm 125.3. siet hant.

Uyttrecken, uytplucken, uytrucken, Ier. 1.10. ende 12.14, 17. ende 15.19.

Uytverkorene, Psalm 105.6, 43. ende 106.5. Iesa. 65.9.

Uz, een sone Arams, Genes. 10.23. Een ander Uz, een sone Nahors, Genes. 22.21. Noch een Uz, een sone Disans, Genes. 36. vers 28. Het is oock de name eenes lantschaps, Iob 1.1. Ierem. cap. 25. vers 20. Thren. 4.21.

Uza, de Arke des Heeren vermetelick aengrijpende, wort van Godt gedoot, 2.Sam. c. 6. versen 3, 6, 7.

Uzziel, een sone Kahats, Num. cap. 3. vers 19. Uzzieliters, vers 27.

W.

WAcht, wachters, wacht houden, 2.Sam. 13. vers 34. Iesa. 21.5, 8. ende 32.14.

Wachtelen, siet quackelen.

Wachten, verwachten, hopen, verbeyden, verwachtinge. Op den Heere wachten, Psalm 27. vers 14. ende 31.25. ende 33. versen 20, 22. ende 69.7. ende 106. vers 13. ende 119. versen 74, 114, 147, 166. Prov. 10.28. ende 11. vers 7. ende 20.22. ende 23.18. Ies. 8.17. ende 30.18. ende 40.31. ende 49. vers 23. Ierem. 14.22. Mich. 7.7. Zephan. 3.8. Habak. 2.3.

Wacker zijn, Cant. 2.7. Ierem. 31. vers 28. ende 44.27. Dan. 9.14. siet waken.

Waeijen, door waeijen, Cant. 4.16.

Waere, koopmanschap, Ezech. 27.24, 33.

Waerheyt, de waerheyt spreken, als gedaen heeft onder anderen Joseph, Genes. c. 40. vers 19. ende 46.33, 34. Sijne broeders, Genes. 47.3. De verspieders houden hare beloften, Iosu. 6.versen 22, 23. De Israëliten, Iosu. 9.18. Boaz, Ruth 4.4. vergeleken met Cap. 3. vers 13. David, 2.Sam. 9.1, etc. siet voorder Ies. 48. vers 1. ende 59.4, 14, 15. Waerheyt der beloften Godes, Iesa. c. 45. vers 5. ende 54.7. ende 57.4, 11.

Waerschouwen, waerschouwinge. Exempelen hier van, siet 2.Sam. 15.28, 35. ende 18. vers 19. 2.Reg. c. 6. vers 9. ende 7.8, 9, etc. ende 14.10. Nehem. 4.12. Esth. 2.22. Huychelicksche waerschouwinge, Neh. 6.10. Amos 7.12, 13.

Waersegger, ofte beter, waergisser, guychelaer, siet Iesa. 8.19. Zach. 10.2. Waergissinge wort verboden, Levit. 19.26, 31. Deut. 18.versen 10, 11. Iesa. 8.19. Saul verderft de waerseggers, 1.Sam. 28.3. maer vraeghtse om raet, vers 7. Manasse houwtse in eere, 2.Reg. cap. 21. vers 6. Maer Josias verdreefse, cap. 23. vers 24.

Wage, wegen, gewichte. Eertijts woegh men het silver ende gelt malkanderen toe, Genes. cap. 23. vers 16. 2.Sam. 18.12. 1.Reg. 20. vers 39. Iesa. 55.2. Ierem. 32.10. Gewichte van Ezechiels spijse, Ezech. 4.10. Gewichte van Absaloms hayr, 2.Sam. 14.26. Ezechiels hayr wort gewegen, Ezech. 5.1, 2. Valsch gewichte, Hose. 12.8. Micha cap. 6. vers 11.

Wagen, daer men op rijdt, Genes. c. 41. vers 43. ende 45.19, 21, 27. ende cap. 46.versen 5, 29. 1.Sam. 8.11. 1.Reg. 1.5. Iesa. 66.20. Krijghs-wagens, Exod. 14.6, 7, 17, 18, 25, etc. ende 15.19. Iosu. 11.9. Yseren wagens, Iosu. 17.16. Iudic. 1.19. De Philistijnen trecken ten strijde met dertigh duysent wagens, [kolom 4] 1.Sam. 13.5. Siet van groot getal van wagens, 2.Sam. 8.4. ende 10.18. 1.Reg. 10. vers 26. 2.Chron. 12.3. Iesa. 2.7. wagenburgh, 1.Sam. c. 17. vers 20. Wagenstallen, 1.Reg. 9.19. Vyerige wagen, 2.Reg. c. 2. vers 11. Sonnewagens, 2.Reg. 23.11. Elias wort genoemt, de wagen Israëls, 2.Reg. 2.12. Alsoo oock Elisa, 2.Reg. 13.14.

Waggelen, wanckelen, schudden, Psalm 60.4. ende 107.27. Proverb. 4.27. ende 25.26. Iesa. 41.7. ende 54.10. Ierem. cap. 10. vers 4.

Waken, wacht, wachter, nachtwacht, schiltwacht, Iudic. 7.19. Exod. 14.24. 1.Sam. 11.11. Psalm 77.5. ende 102.8. Vermaninge tot waken, Prov. 8.34. Exempelen van wachters, 2.Sam. 13.34. ende 18.24. 2.Reg. 9.versen 17, 18, 20. Psalm 127.1. Wachters, voor Leeraers, Iesa. 52. vers 8. ende 56.10. Ierem. 6.17. Ezech. 3.17. ende 33.2. Hose. c. 9 vers 8. Wachters, voor Engelen, Dan. 4.13, 17.

Wal, veste, bollewerck, schansse, 2.Reg. 19.32. Ezech. 4.2. ende 17.17. ende 26.8.

Walvisch, langhwemelende slange, Leviathan, Genes. 1.21. Iob 26.13. ende 40.20. ende 41.1, 2, etc. Psalm 104.26. Ione. 1. vers 17.

Wan, werpwan, wannen, schudden, Iesa. 30.24. Amos 9.9.

Wanckelen, beweeght worden, siet waggelen.

Wandt, muer, Num. 22.24. 2.Sam. 20.21. eener die aen den muer pist, 1.Sam. 25.22, 34. 1.Reg. 16.11. 2.Reg. 9.8.

Wandelen. Henoch wandelde met Godt, Gen. cap. 5.versen 22, 24. Alsoo oock Noach, cap. 6. vers 9. Voor Godts aengesichte wandelen, Genes. 17.1. Psalm 116.9. In Godes wet, ofte geboden, ofte wegen wandelen, ofte gaen, Exod. 16.4. Deut. 8.6. 2.Reg. 10. vers 31. Psalm 128.1. In den raet der godtloosen wandelen, Psalm 1.1. ende 81.13.

Wangen, kaken, Cant. 6.7.

Wapen, wapenen, wapendrager, gewapende. Simsons wapen, Iudic. 15.15. Goliaths wapen, 1.Sam. 17.5, 6, 7. Sauls wapen, 1.Sam. 31.9, 10. Gogs wapen, Ezech. 39.versen 3, 9, 10. Godes wapenen, Ierem. 50. vers 25. ende 51.20. Menighte van wapenen, 2.Chron. 32.5. Gebreck van wapenen, 1.Sam. 13.19, etc. Vertrouwen op de wapenen, Psalm 78.9, 10. siet Ierem. 21.4. Wapendrager, Iudic. 9.54. 1.Sam. 14.1. 2.Sam. 18.15.

Warmen, verwarmen, warmte, 1.Reg. 1.1, 2. Eccles. 4.11. Hagg. 1.6.

Was, ofte, wasch, Psalm 22.15. ende 68.3. ende 97.5. Mich. 1.4.

Wasschen, afwasschen, Genes. 18.4. ende 19.2. ende 24.32. ende 43.24. Iudic. 19.21. 1.Sam. 25.41. het aengesichte wasschen, Genes. c. 43. vers 31. het lichaem wasschen, 2.Sam. 11.2. 2.Reg. 5.10, 14. wasschinge der kleederen, Exod. 19.10, 14. ende 29. vers 4. de kleederen in wijn wasschen, Genes. cap. 49. vers 11. een waschpot, Psalm 60. vers 10.

Wassen, gewas, vrucht, Psalm 67.7. ende 85. vers 13. Ezech. 36.30. Hagg. 1.10.

Water, waterfonteynen, Genes. 1.versen 2, 7, 9. Psalm 104.6, 7, 9. De wateren komen uyt de zee, Eccles. 1. vers 7. water, voor wolcken, Psalm 104.3. Ierem. 10.13. nut ende gebruyck des waters, Genes. 18.4. ende 21.14. Iesa. 3.1. watervloet, Genes. 7.4. ende 9. vers 15. Het water wort in bloet verandert, Exod. c. 7. vers 17. Water des rooden meyrs, Exod. 14. vers 21. Waterfonteynen te Elim, Num. 33.9. Water root als bloet, 2.Reg. 3. vers 22. Wijn met water gemenght, siet Ies. cap. 5. vers 22. Water uyt eenen rotzsteen, Exod. 17.6. Bitter water, Exod. 15. vers 23. Heyligh water, Exod. 29.4. Twistwater, Num. 20.13. Water der jaloesie, Num. 5. vers 17, etc. Tranenwater, Ierem. 9.1. Drie helden Davids schepten water dichte voor Bethlehem, 2.Sam. 23.16. Levendigh water, Ierem. 2.13. Waterpoel, siet poel.

Wech rapen, Zephan. 1.3.

Wedden, 2.Reg. 18.23. Iesa. 36.8.

Weder ophalen, een sake weder ophalen, Prov. cap. 17. vers 9.

Wedersinnige redenen, by de Latinisten Ironia genoemt, Genes. 3.22. 2.Sam. c. 6. vers 20. 1.Reg. 2.22. ende 18.27. ende 22.15. Iob 12. vers 2. ende 26.2, 3. ende 38.3. ende 40.2. Iesa. 41.22. Zachar. cap. 11. vers 13.

Wederstaen, of, tegenstaen. De satan wederstaet Iehosuah, Zach. 3.1. Wederstander, of, tegenpartijder, 1.Sam. 29.4. 1.Reg. 11.23. Iesa. 1.24. ende 59.18.

Weduwe. Exempelen der weduwen, Gen. 38. vers 12. etc. Ruth 1.3, 4, 5. 1.Reg. 17.9. 2.Reg. 4.1. Wet van het versorgen der weduwen, Deuter. 14.25, 29. ende cap. 24. versen 17, 19, 20, 21. Godt sorght voor de weduwen, Deut. 27.19. Psalm 68.6.

Wee, weeklagen, siet Prov. c. 23. versen 29, 30. Eccles. 10.16. Iesa. 1. 4, 24. ende 3.9. Ierem. 22.13. ende 23.1. Thren. 5.16. Ween, voor smerten des barens, Iesa. 66.8. Ierem. 22.23.

Weenen, schreijen, beweenen, Genes. 21.16. ende 23.2. ende 27.38. ende 29. vers 11. ende 33.4. ende 37.35. ende 42. vers 24. Num. 11.4. Deuter. 34.8. Iudic. 2.4. ende 11.38. ende 14.17. Ruth 1.9, 14. 1.Sam. 20.41. 2.Reg. 8.12. ende 20.3. Iob 2.12. ende 16.16. Psam 6. vers 7. ende 30.6. Weenen heeft sijnen tijt, Eccles. 3. vers 4. Vermaninge tot weenen, Ioël 1.5. Verbiedinge van weenen, Ezech. 24.16.

Weerdt, weerdigh, hoogh geacht, kostelick, Ies. cap. 43. vers 4. Zach. 11.13.

Weesen. Men sal de weesen niet beledigen, Exod. c. 22. vers 22. Prov. 23.10, 11. Zach. 7.10. maer bystant doen, Deuter. 14.29. ende 24. versen 17, 19, 20, 21. ende 27.19. Godt is een Vader der weesen, Psalm 68.6. ende 147. vers 9.

Wegh, wegen, die men gaet ende betreedt, Gen. cap. 3. vers 24. ende 16.7. ende 24.40, 56. ende 28.20. Exod. 3. vers 18. ende 5.3. Levit. 26.22. Deut. 28.7, 25. ende elders meer. Des menschen doot wort genoemt den wegh der gantscher aerde, Iosu. 23. vers 14. 1.Reg. 2.2. wegh, voor gelegentheyt, toestant, Iesa. 40. vers 27. wegen Godts, voor raetslagen ende wercken Godes, Deuter. 32.4. 2.Sam. 22.31. Iob 36.23. Psalm 67.3. ende 77.14. ende 103. vers 7. wegen Godes,

[fol. (††11) r]

voor geboden Godes, Genes. 18.19. Deuter. cap. 8. vers 6. Psalm 18.31. ende 25.4. ende 27.11. wegh, voor maniere om saligh te worden, Iesa. cap. 35. vers 8. ende 56. vers 11.

Wegen, gewichte, gewichtigh, siet Wage.

Weke, Genes. 29.27. Wekenfeest, Exod. 34. vers 22. Weken des kraemvrouwen, Levit. 12. vers 5. Weken des Pincksterfeestes, Levit. 23. versen 15, 16. Num. 28.26. Deut. 16.9, 10. Jaerweken des Jubeljaers, Lev. 25.8. Seventigh jaerweken, Dan. 9.24.

Welbehagen, welgevallen, Welbehagen des HEEREN, Psalm 145. vers 16. Prov. 8.35. ende 18.22. Iob 23.13, 14. aen dewelcke Godt een welbehagen heeft, Psalm 44. vers 4. ende 149.4. Iesa. 42.1.

Weldaden Godes aen de kinderen van Israël bewesen, Deuter. 8. vers 3, etc. ende 32.8, etc. 2.Sam. 7.23, 24. Nehem. 9. vers 7, etc. Siet Psalm 8. ende 25.8, etc. Iesa. 5.1. ende 54.1, etc. Ezech. 20.5, 6, 9.

Welgelucksaligh, siet gelucksaligh.

Welvaert, welstant. Van waer, of van wien de welstant der menschen komt, Ierem. 7.23. Psalm 119.165. Siet oock van welstant, Eccles. 10.17. Ierem. 42.6. Wenschinge om welstant, Psalm 122.6, 7.

Wenschen, wensch. Exempelen van verscheyden wenschinghen, siet Genes. 24.60. ende 27. versen 28, 29. ende 31, 55. Ruth 2.12, 20. Jobs wensch, Iob 3.11. Siet van andere sijne wenschen, Iob 6.8. ende 7.15. ende 16. vers 18. ende 23.3. ende 29.2. ende 31. vers 31.

Wentelen. In de assche wentelen, Ierem. 6.26. ende 25.34. Thren. 3. vers 16. Mich. 1. vers 10.

Werck, snuyt, dat uyt vlas, ofte hennip geheeckelt wort, grof vlas, Iudic. 16.19. Iesa. 1. vers 31.

Wercken. Goede wercken worden van Godt beloont, 1.Sam. 26.23, 24. Psalm 34.16. ende 37. vers 3. Ies. 3.10. Quade wercken, Iesa. 59.6, 18. Ierem. 7.9, 10. Wercken Godes, Iob 12.9, 10, etc. Psal. 139.14, etc. Eccles. 3.11, 14. De wercken Godts worden treflick beschreven in de Psalmen, Namelick, Psalm 104. 136. 139. Werckers der ongerechtigheyt, Psalm 92.8, 10. ende 94.4, 16. ende 101. 8. ende 125.5. Prov. 10. vers 29. Iesa. 53.12.

Werelt, dat is, hemel, aerde, ende zee, Siet Gen. cap. 1. doorgaens, ende Iob 38.4, etc. Psalm 33. versen 6, 7, 9. Ies. 40. versen 12, 22. ende 45.12. ende 48.13. Prov. 8. vers 22. ende 30.4.

Werpen, wechwerpen, nedervverpen, uytvverpen. Simei vvierp David met steenen, 2.Sam. cap. 16. vers 13. Steenen vverpen heeft sijnen tijt, Eccles. 3.5, 6. Jojakim is als een ezel vvech gevvorpen, Ierem. 22.19. de gesellen Daniels worden in het vyer gevvorpen, Dan. cap. 3. versen 20, 21. Zacharis vvierp de dertigh silveren penningen in den tempel, Zach. 11. vers 13.

Weselken, was den Ioden verboden te eten, Levit. 11.29.

Weten, vvetenschap, begeerte om te weten goet ende quaet, Genes. 3.5. Abraham en vveet van ons niet, Iesa. 63.16. siet Psalm 73. versen 11, 16, 22. ende 94. vers 11. Hose. 8. vers 4.

Wetten, scherpen, Prov. 27.17. Eccles. 10. versen 9, 10.

Weven, vvebbe, vvever, vvevers boom, wevers spoele, siet Iudic. 16.13. 1.Sam. 17.7. 2.Sam. 21.19. 1.Chro. 11.23. ende 20.5. Iesa. 19.9. Spinnevvebbe, Iesa. 59.5. siet oock spinne.

Weyde, vveydinge, vveyden. Rachel vveydde de schapen hares vaders, Genes. 29.9. Jacob vveydde Labans schapen, Genes. 30.31, 36. Ana vveydde de ezels sijnes vaders Zibeons, Genes. 36.24. Siet voorder Genes. 41.2. Exod. 2.16. ende 3. vers 1. vveyden, voor regeeren, versorgen, 2.Sam. 5.2. ende 7.7. Psalm 23.1, 2. ende 78.72. Cant. 1.7, 8. Iesa. 5.17. ende 14.30. Koeijen en beyren vveyden t’samen, Iesa. 11.7. Herders, die haer selven vveyden, Ezech. 34.2, 3. Siet oock hoeden.

Weygeren, vveygeringe. Die van Sodoma weygerden de vermaninge Lots aen te nemen, Genes. 19.9. Isaac vveygerde Esau te zegenen, gelijck Jacob, Genes. 27,35, 37. Siet Exod. capp. 6. 7. 8. 9. 10. Numer. 10.30. ende 14.3. Iudic. 8.23. Ruth. 1.16, 17. 1.Sam. 15.26. 2.Sam. 13.12, 13, 14, 16. 1.Reg. 2.22. ende 12. vers 13. Esth. 1.12. ende 4.11. Prov. 1.24, 26. Ierem. 5.3. ende 25.28.

Weynigh, een vveynigh, Gen. 34.30. Iesa. 1. vers 9. ende 24.6 ende 28.10. ende 29.17. Hagg. 1.6, 9. Zach. 1.15.

Weyte, siet tervve.

Wicken, ofte, Vitsen, Iesa. 28.25, 27.

Wie vveet? Dit en zijn niet altijt twijffelachtige woorden, maar meermaels alsoo te verstaen, dat de gene diese spreeckt, hoop het gene, daer hij van spreeckt, als Ioël 2.14. Ione 3.9.

Wijcken, afvvijcken, te rugge keeren. Van Godt, of van sijn woort vvijcken, Psalm 44. vers 19. ende 119.150, 157. Iesa. 1.4, 5. Ierem. 17.5, 13. Ezech. 11.15. Hos. 7.13. Malach. 3.7. Godt en vvijckt niet van de sijne, Iesa. 54.10.

Wijen, inwijen, heyligen. Inwyinge Aarons ende des brand-offers altaer, Exod. 29. vers 1. Levit. cap. 8. vers 2, etc. Wyinge des tempels, 1.Reg. cap. 8. 2.Chron. cap. 6. Inwyinge des tweeden tempels, Ezra cap. 6. versen 16, 17. Nehem. 12.27. Wyinge des goudenen beelts, Dan. 3.2, 3.

Wieroock, Exod. 30.34. Levit. 2. versen 1, 15. Cant. 3.6. Iesa. cap. 43. vers 23. ende 60. vers 6.

Wijf, vrouwe. Scheppinge der vrouvve, Gen. 2. versen 18, 21, 22, etc. Zaet der vrouvve, Gen. 3. vers 15. van wijse vrouvven, siet 1.Sam. 25. versen 3, 18, etc. 2.Sam. 14.2. ende 20.16, etc. Godtsalige vrouvven. Eva, Genes. 4.1, 25. Sara, Genes. 16.2, 3, etc. ende 18.12, etc. Rebecca, Genes. 25.21. Rachab, Ios. 2.3, etc. Debora, Iud. 4.4, etc. Jaël, Iudic. 4.17, etc. Jephtahs dochter, Iud. 11.34, etc. Samsons moeder, Iud. 13. vers 3, etc. Naomi, Ruth 1.8, etc. ende 2. vers 19. ende 3.1. Hanna, 1.Sam. 1.22. Exempelen van kloecke Heldinnen. Debora, Iudic. 4.10. Jaël, Iud. 4.21. Een vrou-[kolom 2]vve te Thebets, Iud. 9.53. Exempel van stoute trotzige vrouvven, sijn Michal, 2.Sam, cap. 6. versen 16, 20. ende Jesebel, 1.Reg. 21. vers 7. 2.Reg. 9.30, 31. Afgodische vrouvven. Michae moeder, Iud. 17.4. Salomons uytlandische vrouvven, 1.Reg. c. 11. vers 8. ende Jesebel, 1.Reg. 19.2. Maacha, 1.Reg. 15. vers 13. siet Ezech. 8.14. Quade vrouvven, Prov. 19.13. ende 21.19. ende 25.24. Exempelen der gener, die vele vvijven gehadt hebben, soeckt Echtenstaet.

Wijn. Namen ende beschrijvinge des vvijns, Genes. 49.11. Roode vvijn, Iesa. 27.2. Goede vvijn, Prov. 23. vers 31. Cant. 7.9. Specerije vvijn, Cant. 8.2. Wijn des dranckoffers, Exod. 29. vers 40. Kracht des vvijns, Genes. 9.21. ende 19.33, 35. Iud. 9.13. Psalm 104.15. Prov. 20.1. ende 21.17. ende 23.20, 21, 29, 30, 31, etc. ende 31.4, 5. Eccles. 2.3. Hose. 4.11, 18. den Nazireen vvas de vvijn verboden, Num. 6.3. Iud. 13. versen 4, 14. Roem des wijns, Iudic. 9.13. Psalm 104.15. Wee den genen, die des morgens vroegh opstaen, om vvijn te drincken, Ies. c. 5. versen 11, 12, 22. Overdaet in vvijn, Ies. 5. vers 22. ende 22.13. ende 24.9. De Rechabiters en droncken geenen vvijn, Ierem. 35. vers 6. Daniel en vvoude geenen vvijn drincken, Dan. 1.5, 8, etc. Waerschouvvinge voor het vvijndrincken, Prov. 23.20, 29, etc. Ies. 5. vers 12. Svvijmelvvijn, Psalm 60.5. Beker vol vvijn des toorns Godes, Ierem. 25. vers 15. ende cap. 51. vers 7. Siet oock Amos 9.14. Zach. 10.7. Wijngaerden, vvijnstock. Onder sijnen vvijnstock vvoonen, dat is, seker ende gerustelick, 1.Reg. 4.25. Godt sloegh der Egyptenaren vvijnstocken met hagel, Ps. 78. vers 47. ende 105.33. Simson verbrandde de vvijngaerden der Philistijnen, Iudic. 15. vers 5. ende 21.20. Naboth weygert Achab sijnen vvijngaert, 1.Reg. 21. vers 3, etc. Siet oock Genes. cap. 9. vers 20. Deuter. 23.24. Iesa. 5.1. Cant. 8.11. vvijnbacken, ofte, vvijnkruycken, Iesa. 16 vers .10. Ierem. 48. vers 33.

Wijs, vvijsheyt. Josephs vvijsheyt, Genes. 41. vers 39. Actor. 7.10. Jonadab was een seer vvijs man, 2.Sam. 13.3. Davids vvijsheyt, 2.Sam. c. 14. vers 20. Achitophels vvijsheyt, 2. Sam. 16.23. Wijse vrouvve te Abel Beth Maacha, 2.Sam. 20. vers 16, etc. Salomons vvijsheyt, 1.Reg. 3.12, 28. ende 10.1, etc. Daniels vvijsheyt, Dan. 1.4, 6, 17, 20. De vvijsheyt komt van Godt, 1.Reg. 3. versen 9, 12. ende 10.6. Iob c. 12. vers 13. ende 32.8. ende 38.36. Psalm 51.8. ende 94.10. Prov. capp. 1. 2. 3. 4. 5. 7. 8. 9. 24. 25. Eccl. 2. vers 26. Dan. 2.20, 30. Ware vvijsheyt, Iob 28.28. Iesa. 11. vers 2. Ier. 3.15. Hose. 14.10. Een vvijse vrouvve bouvvt het huys, Prov. 14.1. Men sal niet al te vvijs zijn, Eccles. 7.16. ende 10.1. Iesa. 3.3. ende 5.21. Men sal niet roemen op sijne vvijsheyt, Iesa. 9.23. Wijsheyt Godes, Iob 11. vers 6. ende 36.22, 23. Psalm 104. vers 24. Prov. 3. versen 19, 20. Iesa. 31.2. ende 40. versen 13, 14, 28.

Wildtbraet, Genes. 25. vers 28. ende 27.3. Prov. 12.27.

Wilgen, beeckvvilgen, Lev. 23.40. Psalm 137. vers 2. Iesa. 44.4.

Wille Godts, Deuter. 29.29. ende 30.11, 12. Psalm 143.10.

Winckelen, voor schueren, kelders, Psalm 144. vers 13.

Wincken, of, pincken met de oogen, als dreygende, Psalm 35.19. Prov. 6.13. ende 10. vers 10.

Winden, inwinden, wickelen, inwickelen, siet 1.Sam. 21.9. Ezech. 2.9.

Windeldoecken, Iob. cap. 38. vers 9. Windelen, Ezech. 16.4.

Wint, stormwint, wervelwint, Iob 37. vers 9. Amos 4.13. Ione 1.4. Nahum 1.3. des menschen leven wort by eenen wint vergeleken, Iob 7.7. als oock andere onbestendige dingen, siet Iob 15. vers 2. ende 21.18. Psalm 1.4. ende 11.6. ende 18.11, 16, 43. De Heere verweckt stormwinden, Psal. 107. vers 25. ende 135.7. ende 147.18. Ier. 10. vers 13. in den wint arbeyden, Eccles. 5.15. met wint geweydet worden, Ierem. 22.22. wint zaeijen, Hose. cap. 8. vers 7. Mich. 2. vers 11.

Winter, winteren, winterhuys, Genes. 8.22. Psalm 74.17. Ier. 36.22. Amos 3.15. Zach. 14.8.

Wisselen, verwisselen, de een voor de ander nemen, Genes. 27.1, etc. ende 48. versen 13, 14, etc. 1.Reg. 20.42. Iesa. 43.3, 4.

Witt, witte wolle, Ezech. 27.18. witt linnen, Iesa. 19.9. witte paerden, Zach. 1. vers 8. ende 6.3. witte wijnrancken, Ioël 1. vers 7. witte, voor edele, 1.Reg. cap. 21. versen 8, 11. Nehem. 2.16. Esth. 8. vers 15. Eccles. 10. vers 17.

Woecker, woeckeraer, siet Neh. 5.1. . . . 6, etc. Psalm 109.11. Iesa. 24.2. Ier. 15.10. Ezech. 22. vers 12. Godt verbiedt den woecker over de arme, Exod. 22.25. Lev. 25.36, 37. Deut. 23.19, 20. Psalm 15.5. Ezech. 18. versen 8, 13, 17. Van de vreemdelingen mochten de Joden woecker nemen, Deuter. 23. vers 20. Prov. 28.8. ende 29.13.

Woeden, rasen, bruyssen, tieren, Psalm 2. vers 1. ende 46. vers 7. ende 65. vers 8. ende 83. vers 3.

Woest, verwoesten, verwoestinge van landen ende steden, siet Psalm 74.3. ende 79. vers 7. Ierem. 2.15. ende 4.7. de Klaeghliederen Jeremiae doorgaens, Ezech. 6.3, etc. ende het 7 Capittel doorgaens, ende 34.8. Dan. 8. vers 24. ende 9. versen 26, 27. Hose. 13.15. Ioël 1.6, 7, 10, 17, 18. Mich. 6.13, 16. Zach. 11.1, etc. Grouwel der verwoestinge, Dan. 9.27. Matth. 24.15.

Woestijne, wildernisse, siet Psalm 63. vers 2. ende 107.33. Iesa. 21.1. Ier. 2.2, 6, 31. Hose 13.5.

Wolcken. De wolcken worden genoemt schuylplaetsen des donders, Psalm 81.8. item water, Psalm 104.3. ende 148.4. Stof der voeten Godes, Nah. 1.3. siet Ies. 50. vers 3. Werckinge der wolcken, 1.Reg. 18.44, 45. Psalm 65.12. ende 77.18. ende 78.23. Prov. 3.20. Iesa. 5. vers 6. Ezech. 1.4. Wolcken-colomne, Exod. 13.21, 22. ende 14. versen 19, 24. Psalm 78.14. De wolcken zijn des Heeren wagen, Psalm 104. vers 3. Siet oock Psalm 105.39. ende 147.8.

Wolf. De wolven sullen by de lammeren woonen, Iesa. 11.6. Avontwolven, Hab. 1. [kolom 3] vers 8. Zeph. 3. vers 3. Vorsten als wolven, Ezech. 22.27. Benjamin wort by eenen wolf vergeleken, Genes. 49.27.

Wonden, verwonden. Exempelen van verwondinge. Jahel, Iudic. cap. 5. vers 26. Achab, 1.Reg. 22.34. Joram, 2.Reg. 8.29. Josiah, 2.Chron. 35.23. siet Thren. 4.9. Zach. 13. vers 6. Christus is om onsent wille verwondet, Iesa. 53.5.

Wonder, wonderbaer, wonderwerck, wonderteecken. Exempelen der wonder-wercken Godes, Exod. 4.3, 4, etc. ende 7.10, 11, etc. Siet Capp. 8. 9. 10. 14. Quackelen in de woestijne, Exod. 16.13. Num. 11.31, etc. Aarons staf bloeyt, Numer. 17.8. Wonderen op den bergh Sinai, Exod. 19. vers 16, etc. Mosis heeft veertigh dagen gevast, Exod. 34. vers 28. Vyer van den hemel, Levit. 9.24. ende 10.1, 2, etc. De aerde verslont Corah, Numer. 16.31, etc. Bileams ezel spreeckt, Numer. 22.28. Verdrooginge der Iordane, Iosu. 3.16. ende 4. vers 23. De muer van Iericho valt in, Iosu. 6.20. Wonderwerck aen het vlies Gideons, Iudic. 6.37. Vlamme uyt den rotzsteen, Iudic. 13.20. Water uyt een backtant, Iudic. 15.19. De olie der weduwe te Zarphat, ende haer meel worden vermenighvuldight, 1.Reg. 17. vers 14. een kint wert weder levendigh gemaeckt, 1.Reg. cap. 17. vers 22. Vyer van den hemel, 1.Reg. 18.38. Elias vastede veertigh dagen ende veertigh nachten, 1.Reg. 19.8. ’t Vyer van den hemel verteert vijftigh krijghslieden, 2.Reg. 1.10, etc. Elias verdeelt met sijnen mantel de Iordane, 2.Reg. 2.8. Dit doet Elisa oock, vers 14. Een drooge valleije komt subijtelick vol waters, 2.Reg. 3.16. etc. De olie van eene arme vrouwe wort vermenighvuldight, 2.Reg. 4.2, etc. Naheman van Syrien wort van sijne melaetsheyt gereynight, 2.Reg. 5.14. Elisaeus maeckt dat het yser swemt, 2.Reg. 6.6. Vyerige wagens, Cap. 6. vers 17. Godt slaet de Syriers met blintheyt, Cap. 6. versen 18, 19, 20. De schaduwe aen de sonnewijser Achabs, gaet te rugge, 2.Reg. 20.11. siet Psalm 78.12, etc. ende 96.3. ende 98.1. ende 105.2, 5, 27. Al doet een valsch propheet wonderwercken, daerom en sal men hem niet gelooven, Deut. cap. 13. vers 1.

Woonen, bewoonen, wooninge. De aerde is van Godt geschapen op dat men daer in woonen soude, Iesa. 45. vers 18. Seker woonen, Iob 11. vers 18. Wooninge der Godtsalige, Iob 5.24. Mich. 5.3. De namen ende het getal der gener, die te Ierusalem gevvoont hebben ten tijde Nehemie, Neh. 11.1, 6, etc, In den hemel woonen, Iesa. 23.18. Wooningen der Moabiten, Ierem. 48.28. By een kijfachtigh wijf woonen, Prov. 21.9, 19. ende 25.24. Der melaetschen wooningen, Lev. 13.46. In tenten hebben gewoont: Jabal, Genes. 4.20. Noach, Genes. 9.21. Abraham, Genes. 12. vers 18. ende 3.3, 5, 12, 18. ende 18.1, 9. Isaac, Genes. 26.25. Jacob, Genes. 33.19. Jahel, Iud. 4.17. De Rechabiters, Ierem. 35.7, etc.

Woort, sprake. In de veelheyt der woorden en gebreeckt de overtredinge niet. Woorden uyt een dobbel herte komende, Psalm 12. vers 3. ende 34.14. Prov. 10.19. Van ’t woort des HEEREN, siet 2.Sam. 22. vers 31. Psalm 12.7. ende 18.31. ende 19.8. etc. ende 119.43. De 119 Psalm spreeckt doorgaens van de voortreffelickheyt des woorts Godts. Het woort des Heeren was diere ten tijde van Eli, 1.Sam. 3.1. Honger na het woort des Heeren, Amos 8.11, 12. Exempelen der gener, die het woort Godes met eerbiedinge gesproken, ofte aengehoort hebben. Jacob, Genes. 47. vers 31. Eglon, Iudic. 3.20. Exempelen der gener die het woort Godes veracht hebben, zijn de kinderen Israëls, 2.Reg. 17.15. De Overste, 2.Chron. cap. 36. vers 16. Ongeschickte woorden, Iob c. 6. vers 7. Onbedachtsame woorden, Ps. 106. vers 33. een hart woort verweckt toorn, Prov. cap. 15. versen 1, 2. Trotze woorden der rijcke, Prov. 18.23. Psalm 94. vers 4. De sprake Canaans spreken, Iesa. 19.18. Spreken heeft sijnen tijt, Eccles. cap. 3. vers 7. Siet mont.

Worgen, verworgen, dooden, ombrengen, vellen, verderven, slachten, neder vellen, siet Psal. 78. vers 31. Prov. 7.26. Eccles. cap. 3. vers 3. Iesa. 14.30. ende 27.7. ende 30. vers 25. Ierem. 4.31. ende 7.32. Thren. 2.4, 20. Ezech. 9.5, 6. ende 21.16, 19. Habak. 1. vers 17.

Worm, gewormte, maede, siet Iob cap. 7. vers 5. ende 17.14. Iesa. 14.11. Ione 4. vers 7. De wormen worden vermaent Godt te loven, Psalm 148.10. de mensche wort een worm genoemt, Iob 25.6. Christus noemt hemselven een worm, Psalm 22.7. Wormken Jacobs, Ies. 41.14. Der godtloosen worm en sterft niet, Iesa. 66.24.

Wortel, inwortelen, uytwortelen. Spijse van wortelen, Iob. 30.4. Siet oock Cap. 5. vers 3. ende 8.17. Psalm 80.10. Prov. 12.3, 12. De wortel Isaï, Iesa. 11. versen 1, 10. Christus wort vergeleken by een wortel. Iesa. 53. vers 2.

Woudt, bosschagie, velt, siet 1.Sam. 14.25, etc. 2.Sam. 18.6, etc. 1.Reg. 7.2. Psal. 132. vers 6. Eccles. 2.6. Iesa. 21.3. afgodische wouden, ofte, bosschagien, Iesa. 17.8. Woudt-ezel, Iob cap. 6. vers 5. ende 39.8. Psalm 104.11.

Wrake, wreken, wraeckgierigh. Exempelen der gener, die haer selven hebben gewroken, ofte gesocht te wreken: Cain, Genes. 4.8. Esau, Gen. 27.41. ende 32.6. Simeon ende Levi, Genes. 34.25. Gideon, Iudic. c. 8. vers 15. Simson, Iudic. 15.7. ende 16.28. David, 1.Sam. 25.13, 21, 22, 34. Haman, Esth. 3. versen 5, 6. ende c. 8. vers 13. Ierem. 20.10. ende 50.15. Psalm 44.16, 17. niet wraeckgierigh zijn, 1.Sam. 24.13. Iob 16.4, 5. ende 31.29, 30. Psalm 7.5. ende 41.11. Prov. 6.34. ende 20.22. ende 24.29. De wrake komt Godt toe, Deut. 32.35, 41, 43. Psalm 21. 9.

Wriemelende gedierte, Psalm 104.25. ende 105. vers 31.

Wroeten, uytwroeten, Psalm 80.14.

X.

XErxes, anders, Ahasveros, genaemt, Ezra 4.6. Esth. 1.1. Dan. 11.2. Siet den tijtel Ahasveros.[kolom 4]

Y.

YDelheyt, der afgoden, menschen, wereltsche dingen, quade saken, voornemens, vertrouwen, valsche prophetien, etc. Siet Deuter. cap. 32. vers 21. 1.Reg. 16. vers 13. 2.Reg. 17.15. Iob 15.31. ende 31. vers 5. Psalm 4. vers 3. ende 26. vers 4. ende 31.7. ende 39.6, 7, 12. ende 62. vers 10. ende 78. versen 32, 33. ende 94.11. ende 119. vers 37. ende 139.19, 20. ende 144.4. Prov. 30.8. Eccles. 1.2, 14. ende 2. vers 11. ende 3.19. ende 6.11. ende 8. versen 10, 14. Iesa. 5.18. ende 40.17. ende 41.29. ende 57. vers 13. ende 59.4. Ierem. 2. vers 5. ende 4.14. ende 8.19. ende 10.3, 8, 15. ende 14.22. ende 16.19. ende 18.15. Ezech. 21.29. ende 22.28. Hose. c. 12. vers 12. Ione 2.8. Zach. 10.2.

Ysope, het Hebreeusch woort Ezob, hebben de Griecksche oversetters Hysopos overgeset, welck woort de Apostel behoudt, Hebr. 9. vers 19. hoewel het eenige houden voor wilde Majoleyne, andere voor Rosemarijn, ofte, Parietaria, dat is, muerkruyt, mos. Soo dat het onseker is, wat het by den Ouden voor een kruyt geweest is, Exod. 12.22. Levit. 14. vers 4, etc. Num. 19.6, 18. l.Reg. 4.33. Psalm 51.9.

Yver, yveren. Mosis yver, Exod. 32.19. Pinehas yver, Numer. 25.7, 11, 13. der stammen yver, Iosu. 22.12, etc. Samuels, 1.Sam. cap. 15. vers 33. Eliae, 1.Reg. 18.40. Jehu, 2.Reg. 10. vers 16. Elihu yver, Iob 32.2. ene 36.2, 3. Davids, Psal. 69.10. ende 119. vers 139. Josie, 2.Reg. cap. 23. vers 4, etc. Christi yver, Iesa. cap. 42. vers 13. Josue, Numer. 11.28. Godes yver, Deut. 29.20. ende 32.21. 1.Reg. 14.22. Psalm 79.5. Iesa. 9.11. ende 59.17, 18. Yver-wet, Numer. 5.29. Yver-water, het welck de Priester eene vrouwe te drincken gaf, die haren man van overspel suspect was, Numer. 5. vers 19, etc.

Z.

ZAcharijah, Zacharjah, eene sone Ierobeams, 2.Reg. 14.29. ende 15. versen 8, 9, 10, etc. Zacharja, de sone Berechia, des soons Iddo, propheteert ten tijden Darij, Zach. 1.1. Zacharijah, een sone des Priesters Iojadah, 2.Paral. 24.20, etc. Zacharias, de sone Ieberechia, Iesa. 8.1, 2, etc.

Zadok, Hebr. Tsadok, een sone Abjathers, wert Hoogepriester, 2.Sam. cap. 8. vers 17. ende 15.24, 25, etc. ende 20.25. 1.Chron. cap. 16. vers 39.

Zaet. Zaet der vrouwe, Genes. 3.15. ende 16. vers 10. Zaet der generatie, Gen. 38.9. Zaet, voor kinderen, Genes. 9. vers 9. ende 12.7. ende 13.15, 16. ende 15.5, 13, 18.

Zaet, daer de vruchten der aerde van wassen. Item zaeijen, bezaeijen, zaeijer, Genes. 26. vers 12. ende 47.23, 24. Men mocht geen tweederley zaet in een velt zaeijen, Levit. 19. vers 19. Tienden van het zaet, 1.Sam. cap. 8. vers 15.

Zair, Hebreeusch Tsahir, de naem eener stadt, ofte plaetse in Idumea gelegen, 2.Reg. cap. 8. vers 21.

Zalmon, Hebr. Tsalmon, een bergh, liggende aen de westzijde van Sichem, Iudic. cap. 9. vers 48. Siet oock van desen bergh Psal. 68. vers 15.

Zarphath, anders Zarepta genoemt, Luce. 4. vers 26. Het is een stadt gelegen in de stam Asars, tusschen Tyrus ende Zidon, van dewelcke oock te sien is 1.Reg. 17.9. Obad. vers 20.

Zarthan, eene plaetse gelegen zuydwaerts van Adam, aen de oostzijde van de Iordane, Iosu. 3.16. Siet van twee andere Zarthans, 1.Reg. 4.12. ende 7.46.

Zebaoth, de Heere Zebaoth, ofte, de Heere der heyrscharen, 1.Sam. c. 1. vers 3. ende 4.4. 2.Sam. 5.10. Psalm 24. vers 10. ende 46. versen 8, 12. ende 80.5, 15. ende 84.4, 9, 13. ende 89.9. Iesa. 1. versen 9, 24. ende 2.12. ende 3. vers 15. ende cap. 44. vers 6. ende elders meer.

Zeboim, een dal gelegen in de stam Benjamins, aen de woestijne der Iordane, 1.Sam. 13.18. daer van oock Nehem. 11. vers 34. gesproken wort, item een stadt, Genes. 14.2. Deuter. cap. 29. vers 23. Hose. 11.8.

Zebul, die van Abimelech als Stadthouder te Sichem was gestelt, Iudic. 9.28, 36.

Zebulon, ofte, Zebulun, Iacobs seste sone uyt Lea, Genes. 30.20. sijn sonen, Genes. 46. vers 14. ende 49.13. Het getal der Zebuliniters, Numer. 1.31. ende 2.7. Geslachten der Zebuliniters, Num. 26.26, 27. Siet verder van dese stamme Deut. 33.18, 19. Ios. 19. vers 10. Iudic. 1.30. ende 4.10. ende 5. vers 18. ende 6. vers 35. 2.Chron. 30.10, 11. Psalm 68.28. Ezech. 48.26.

Zedekiah, by de Griecken Zedekias, een van de Propheten Achabs, 1.Reg. 22. versen 11, 24. 2.Chron. 18.10. Een ander Zedekijah, de sone Josiah, een Koningh in Iuda, 2.Reg. cap. 24. vers 18. Wert afvalligh ende gevangen, 2.Reg. 25.2. Ier. 39.4. alsoo hem voorseyt was, Ierem. 27.12. ende 37.16. Ezech. 12.3, 17. ende 21.22, 29. noch een andere Zedekia, de sone Maaseja, een valsch propheet, wiert van den Koningh van Babel gebraden, Ierem. 29.21.

Zee, siet den tijtel Meyr.

Zelaphead, een sone Hephers, Num. 26.33. ende 27.1. Iosu. 17.3.

Zephanjah, de sone Maasejah, 2.Reg. 25.18. Ierem. 21.1. ende 29.25, etc. Een ander Zephanjah, een Propheet, desen was de sone van Chusi, Sophonias by de Griecken genoemt, siet Zeph. 1.1.

Zeres, de huysvrouwe van Haman, Esth. 5. versen 10, 14. ende 6.13.

Zerubabel, anders Zorobabel, of, Zerub-Babel, een Vorst in Iuda, een sone Zealthiels, Ezra 2.2. ende cap. 3. doorgaens ende 4. vers 3. ende c. 5. vers 2. Nehem. 12.1, etc. Hagg. 1.1, 12. ende 2. vers 24. Zachar. 4. vers 6, etc.

Zeruja, of, Zerujah, Davids suster, 2.Sam. 2. vers 18. 1.Chron. 2.16.

Ziba, een knecht Davids wort geset tot een versorger Mephiboseths, 2.Sam. 9.2. Siet oock Cap. 16. vers 1. ende 19.17. alwaer hy den Koningh David te gemoet treckt.

Zibiah, of, Tsibia, des Koninghs Ioas moeder,

[fol. (††11) v]

2.Reg. 12.1. Dese was van de stadt Ber-Seba, siet Genes. 21.31.

Zidon, ofte, Tsidom, een sone Chams, Gen. cap. 10. vers 15. Deze was bouwer der stadt Tsidom, of, Sidon in Phenicien, siet Ios. 11. vers 8. ende 19.28. Iudic. 1. vers 31, etc. Iesai. 23.2, 4, 12.

Ziele. De zielen der menschen worden geesten genoemt, Numer. 16.22. ende 27. vers 16. Iob 10.12. Psalm 31.6. ende 32. vers 2. Prov. 17.22. Eccles. 12.7. Iesa. 29.24. Dan. 2.1. ende 5. vers 20. Malach. 2.15. Oorsprongh der ziele, Genes. cap. 2. vers 7. Sy staet in de hant des Heeren, Iob 11.10. Ezech. 18.4. Siet noch Iob 30.16. Ziele om ziele, Exod. 21. vers 23. Levit. 24.18. Deuter. 19. vers 21. Ziele Christi, Iesa. 53. versen 10, 11, 12. Yemants ziele soecken, Exo. 4. vers 19. 1.Sam. c. 20. vers 1. ende 22.23. ende 23.15. 2.Sam. 4.8. Psalm 63.10. Prov. 6.26. siet soecken. De ziele uytblasen, Ierem. 15.9. sijn ziele bevrijden, Ezech. 3. versen 19, 21. [kolom 2]

Ziklag, een stadt Iuda ende Simeons, die de Philistijnen onder haer brachten, ende van den Koningh Achis, David te bewaren gegeven is, 1.Sam. 27.5, 6. ende 30. vers 1. 1.Chron. 12.20. wert verbrant, 1.Sam. 30. vers 1.

Zilla, een huysvrouwe Lamechs, Genes. 4.19.

Zin, een woestijne, gelegen aen de palen van Palestina, anders genoemt Kadesch, Num. cap. 13. vers 21. ende c. 20. vers 1. ende 33. vers 36.

Zion, of, Tsion, anders Sion, een heuvel, ofte verheven hoop, of drooghte, den hooghsten bergh in Ierusalem, daer op de overstadt ende dat slot ofte burcht Davids lagh: Hy wort genoemt de Heylige bergh Godes, Psalm 2.6. ende 3.5. De bergh der t’samenkomste, Ies. 14. vers 13. De stadt Sions, dat is, Ierusalem, Psalm 48.3, 13. ende 87. vers 5. De dochter Zions, wort gedreyght van wegen haren pracht, Iesa. c. 3. vers 16, etc. Davids stadt, 2.Sam. 5.7, 9. Zion, voor, het volck Godes, Psalm 2.6. ende 51.20. ende 69.36. [kolom 3] ende 87. vers 5. ende 99. vers 2 ende 129. vers 5.

Zippora, Mosis huysvrouwe, Exod. 2. vers 21. besnijdt haren soon, Exo. 4.20, 25. ende 18. versen 2, 5, 6.

Zissen, of, schuyffelen, sijffelen, fluyten, Iob 27. vers 23. Ies. 5.26. ende 7.18. Zach. 10. vers 8.

Zobah, ofte, Tsobah. Van de Koningen van Zobah, siet 1.Sam. 14.47. 2.Sam. 8.3. ende 10.6.

Zohan, ofte, Tsoan, Het is een naem van een seer oude stadt, dewelcke men meynt te zijn, die Tanis genoemt wort, eene der voorneemste steden van Egypten, in dewelcke de Koningen ende Vorsten plachten hare wooningen te hebben, Numer. 13.22. Psalm 78. versen 12, 43. Iesa. 19.11, 13. ende 30.4. Ezech. 30.14.

Zohar, ofte, Tsohar, een stadt, oock genoemt het stedeken Segor, daer Loth vloodt, vijf mijlen van Iericho, wert door Loth verbeden, ende wert oock Bala genoemt, Gen. 13. [kolom 4] vers 10. ende 14.2. ende c. 19. versen 20, 22. Deuter 34.3. Iesa. 15. vers 5. Ierem. 48. vers 34. Het is oock eenes mans name, die een Hethiter was, Genes. 23.8. Een ander Zohar, die de sone Simeons was, Gen. 46. vers 10. die oock genoemt is Zerah, Numer. cap. 26. vers 13.

Zoheleth, name eenes steens, by de fonteyne Rogel, 1.Reg. 1.9.

Zophar, een van de drie vrienden Iobs, Iob 3. vers 11. ende capp. 11. 20. doorgaens.

Zophim, name eenes velts, Num. 23.14.

Zor, of, Tsor, anders Tyrus genoemt, Ioël 3. vers 4. Amos 1.10. Siet Tyrus.

Zora, een plaetse gelegen aen de westzijde van het geberghte dat Iuda ende Dan van malkanderen scheyt: aen de oostzijde woonde de stam Iuda, Iud. 13.2, 25. Ios. 15.33. ende 19.40, 41.

Zur, een onder de vijf Koningen der Midianiten, Numer. 31.8.

Zuriël, een Vorst der Merariten, een soon Abihails, Numer. 3.35.

Eynde van het Register des OUDEN TESTAMENTS.