Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xxiij. Capittel.

Iosua oudt geworden zijnde vergadert gantsch Israël, ende verhaelt hoe wonderbaerlick dat Godt voor sijn volck gestreden, ende de landen der overwonnene volckeren haer ter erffenisse gegeven heeft, vers 1, etc. Daerom vermaent hy’se neerstigh te zijn in het onderhouden van de wet door Mose beschreven, 6. Ende haer te wachten van in te gaen, ende haer te vermengen met de afgoderije der Heydenen, 7. Hen voorstellende de weldaden die sy van Godt hadden ontfangen, ende noch ontfangen souden, 9. met dreyginge der straffen Godes, soo sy den Heere verlaten souden, 11.

1

ENde ’t geschiedde ¹ na vele dagen, na dat de HEERE Israël ruste gegeven hadde van alle sijne vyanden rontom henen: ende Iosua oudt geworden [ende] ² wel bedaeght was:

1 ’t Zijn geweest ontrent veertien jaren, na dat sy in het lant Canaan gekomen waren. Vergel. dit met d’aent. bov. 22.3.

2 Hebr. tot dagen gekomen was.

[fol. 102r\Josua verhaelt Godts weldaden. Verbont--met Godt.]

2

Soo riep Iosua ³ gantsch Israël, hare Oudtste, ende hare Hoofden, ende hare Richters, ende hare Amptlieden: ende hy seyde tot haer, Ick ben oudt geworden, [ende] wel bedaeght.

3 Verst. de Hoofden ende Oversten, mitsgaders alle die van den volcke daer toe verschijnen konden.

3

Ende ghylieden hebt gesien alles wat de HEERE uwe Godt gedaen heeft allen desen volckeren voor u aengesichte: Want de HEERE uwe Godt selve is het die voor u gestreden heeft.

4

Siet ick hebbe u dese ⁴ overige volckeren door het lot doen toevallen, ten erfdeele uwen stammen, van de Iordane af, met alle de volcken die ick uytgeroeyt hebbe, ende tot de groote zee tegen den ondergangh der sonne.

4 T.w. die van de Israëliten noch souden bekrijght ende uytgeroeyt worden.

5

Ende de HEERE uwe Godt selve ⁵ salse uytstooten voor u-lieder aengesichte, ende hy salse van voor u-lieder aengesichte verdrijven; ende ghy sult haer lant erflick besitten, ^a gelijck als de HEERE uwe Godt tot u ⁶ gesproken heeft.

5 T.w. de heydensche natien, die noch in het lant Canaan zijn overigh gebleven.

a Exod. 14.14. ende 23.27. Numer. 33.53. Deut 6.19. Iosu. 13.6.

6 D. belooft heeft.

6

Soo weest seer sterck om te bewaren ende om te doen alles dat geschreven is in het wetboeck Mose: ^b op dat ghy daer niet van af en wijckt ter rechter noch ter slincker hant.

b Deut. 5.32. ende 28.14.

7

Dat ghy ⁷ niet in en gaet tot dese volckeren, dese die over gebleven zijn by u-lieden: ^{c 8} gedenckt oock niet aen den name harer goden, ⁹ noch en doet’er niet by sweeren, noch en dientse niet, noch en buyght u voor die niet.

7 D. en maeckt u niet gemeensaem met haer: Want die by het pick wandelt, die wort daer van besmet: eenige verstaen dit alsoo, als of den Israëliten verboden werde met die volckeren te houwelicken. siet ond. vers 12.

c Exod. 23.13. Psalm 16.4. Ierem. 5.7. Zeph. 1.5. Ephes. 5.3.

8 And. maeckt geen gewagh van den name harer goden.

9 De sin is: sweert niet by de goden der Heydenen, ende doetter oock andere niet by sweeren. Siet Exod. c. 23. vers 13. Deut. cap. 12. vers 3. Psalm 16.4.

8

^d Maer den HEERE uwen Godt sult ghy aenhangen: gelijck als ghy tot op desen dagh gedaen hebt.

d Deut. 11.22.

9

Want de HEERE heeft van u aengesichte verdreven groote ende machtige volkeren: ende u aengaende, niemant heeft voor u aengesichte bestaen, tot op desen dagh toe.

10

^e Een eenigh man onder u salder duysent jagen: want het is de HEERE uwe Godt selve die voor u strijt, gelijck als hy u ¹⁰ gesproken heeft.

e Levit. 26.8. Deut. 32.30.

10 D. belooft heeft.

11

Daerom bewaert uwe zielen neerstelick, dat ghy den HEERE uwen Godt lief hebbet.

12

Want soo ghy ¹¹ eenighsins afkeert ende het overige deser volckeren aenhanght, deser die by u over gebleven zijn: ende u met haer verswagert, ende ghy tot haer sult in gaen, ende sy tot u:

11 Hebr. afkeerende afkeert.

13

¹² Wetet voorseker, dat de HEERE uwe Godt niet voortvaren en sal dese volcken van voor u aengesicht te verdrijven: maer sy sullen u-lieden zijn tot een strick, ende tot een net, ende tot een ¹³ geessel aen uwe zijden, ende tot doornen in uwe oogen, tot dat ghy omme komt van dit goede lant, het welck u de HEERE uwe Godt gegeven heeft.

12 Hebr. wetet wetende.

13 Eertijts plachtmen de menschen in de zijden te geesselen, ofte slaen, als af te nemen is hier, ende Ecclesiastic. 30.12. ende 42.6.

14

Ende siet, ¹⁴ ick ga ¹⁵ heden in den wegh ¹⁶ der gantscher aerde: ende ghy weet in u gantsch herte, ende in uwe gantsche ziele, datter niet een eenigh woort ¹⁷ gevallen en is van alle die goede woorden welcke de HEERE uwe Godt over u gesproken heeft, sy zijn u alle overkomen, daer en is van de selve niet een eenigh woort gevallen.

14 D. ick sterve, gelijck alle menschen.

15 D. haest: Want Iosua en heeft dese vermaninge niet gedaen, even op dien dagh doe hy gestorven is, maer daer te voren.

16 D. aller menschen die op aerden leven. siet 1.Reg. 2. vers 2.

17 Vergel. 1.Sam. cap. 3. vers 19. met de aenteeck. aldaer.

15

Ende het sal geschieden, gelijck als alle die goede dingen over u gekomen zijn, die de HEERE uwe Godt tot u gesproken heeft: alsoo sal de HEERE over u komen laten ¹⁸ alle die quade ¹⁹ dingen, tot dat hy u verdelge van desen goeden lande, het welck u de HEERE uwe Godt gegeven heeft.

18 T.w. daer mede hy u-lieden gedreyght heeft, indien ghy sijne geboden niet en soudt onderhouden.

19 And. woorden.

16

Wanneer ghy ’t verbont des HEEREN uwes Godts overtreedt, dat hy u geboden heeft, ende ghy henen gaet ende dient andere goden, ende u voor deselve neder buyght: soo sal de toorn des HEE-[kolom]REN over u ontsteken, ende ghy sult haestelick omkomen van ’t goede lant het welck hy u gegeven heeft.