Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Psalm I.

Beschrijvinge van den wandel ende de gelucksaligheyt der vromen, ende ter contrarie van den aert ende elendigen staet der godtloosen.

1

¹ WEL-gelucksaligh is de ² man, ^a die niet en wandelt ³ in den raet der ⁴ godtloosen, noch staet op den ⁵ wegh der ⁶ sondaren, noch sitt in het ⁷ gestoelte der spotteren.

1 Als hebbende de belofte van het tegenwoordige, ende toekomende leven, 1.Tim. 4.8.

2 Dat is, mensche. Siet Iob 12. op vers 10.

a Psalm 26.4. Proverb. 1.10, 15. ende 4.14, 15. 1.Cor. 15.33. Ephes. 5.11.

3 Dat is, na haren raet, ofte, aenradinge sijn leven niet aenstelt: ofte, niet gaet in haren raet, om boose stucken met haer te besluyten. Siet Iob 21. vers 16.

4 Ofte, ongodtlicken, ongerechtigen, onvromen, boosen, onrustigen. Siet Num. 35. op vers 31.

5 Dat is, met hare maniere van leven, boosen handel ende wandel geene gemeenschap en heeft. Siet Genes. 6. op vers 12. ende onder vers 6.

6 Die haer werck maken van het sondigen, in welcken de sonde teenemael is heerschende: alsoo vers 5. ende Psalm 26.9. ende 104.35. Eccles. 2.26. ende 9.2. Iesa. 65.20. Matth. 26.45. Rom. 5.8. Siet oock 1.Sam. 15. op vers 18.

7 Ofte, zetel, sitplaetse, (als Psalm 107. vers 32.) daer sy t’samen zijn, om, als verstockte ende overgegevene booswichten, met alles wat Godtlick is, haer spotterije te drijven.

2

^b Maer sijn lust is in des HEE-[kolom]REN ⁸ wet, ende hy ⁹ overdenckt sijne wet dagh ende ¹⁰ nacht.

b Deuter. 6.6, etc. ende cap. 17. vers 19. Iosu. cap. 1. vers 8. Psalm 119. vers 1, etc.

8 Of, leere: want door dit woort wort elders, ende doorgaens in dit boeck verstaen de gantsche leere van Godts beschreven woort, ofte der H. Schrifture.

9 Hebr. eygentlick, sal overdencken, ofte, betrachten, ofte, spreken, Te weten, met hert ende monde: ende soo in ’t volgende. Dese verwisselinge van tijden is seer gemeen by den Hebreen, (gelijck in het voorgaende vers. Hebr. eygentlick, heeft gevvandelt, gestaen, geseten.) Wy gebruycken oock wel in onse tale gelijcke maniere van spreken: Een vroom man sal sulcks niet doen, de godtloose sal soo ende soo doen: een goede boom sal sijne vrucht brengen te sijner tijt, dat is, een vroom man doet sulcks niet, pleeght soo niet te doen, een godtloose daer en tegen doet soo, pleeght soo te doen, etc.

10 Als hy ontwaeckt, ofte om dies wille sijnen slaep breeckt. Vergel. Psalm 16.7. ende 17.3. ende 63.7. ende 77.7. ende 88.2. ende 119. versen 55, 62. De sin is: steeds, geduerighlick, doorgaens.

3

Want hy sal zijn als een ^c boom, geplant aen ¹¹ waterbeken, die sijne vrucht geeft in ¹² sijnen tijt, ende welckes ¹³ bladt niet af en valt: ende al wat ¹⁴ hy doet, sal wel ¹⁵ gelucken.

c Ierem. 17.8.

11 Hebr. eygentlick, vvaterscheydingen, ofte, verdeylingen der vvateren, Dat is, stroomen, armen, hier ende daer henen vliedende. Vergelijckt Psalm 46.5. Prov. 5.16.

12 D. ter rechter tijt, in sijn saisoen. Alsoo Lev. 26.4. Psalm 104.27. ende 145. vers 15. Ierem. 5.24.

13 Ofte, loof. Het afvallen der bladeren is vergeselschapt met het verwelcken, daerom setten het sommige over, vervvelckt niet. Vergelijckt Iesa. 34.4.

14 De rechtveerdige, die by dien boom vergeleken is.

15 Ofte, beslaen, gedijen: ofte, [daer in] sal hy voorspoedigh zijn. Vergelijckt Genes. 39.2. 2.Chron. 31.21. ende 32.30. ende siet Rom. 8.28. Sommige duyden dit op den boom, by welcken de rechtveerdige wort vergeleken, aldus: Al vvat hy voort brenght (Hebr. maeckt, ofte, doet) sal vvel gedijen: om dat het Hebreeusch woort, maken, van het voortbrengen der vruchten elders gebruyckt wort. Siet Iesa. cap. 5. op versen 4, 10. Ierem. 12. op vers 2. ende 17. op vers 8. ende vergel. Matth. 3.8, 10.

4

¹⁶ Alsoo en zijn de godtloose niet, maer als ^d het kaf, dat de wint henen drijft.

16 T.w. als sulck een boom, als de rechtveerdige.

d Iob 21.18. Psalm 35.5. Iesa. 17.13. ende 29.5. Hose. 13.3.

[fol. 238v]

5

Daerom sullen de godtloose niet ¹⁷ bestaen in het gerichte, noch de sondaers in de vergaderinge der rechtveerdigen.

17 Maer vallen, ten tijde als Godt sijne oordeelen in de werelt over de godtloose uytvoert, doch insonderheyt als sy van den Sone Godts verdoemt ende ter hellen verwesen sullen worden: de vergaderinge der rechtveerdigen daer en tegen, sal voor Godt bestaen, ende ten laetsten ingaen in de eeuwige heerlickheyt. Siet Matth. 25.41, 46, etc.

6

Want de HEERE ¹⁸ kent den wegh der rechtveerdigen, maer de wegh der godtloosen sal vergaen.

18 D. bemint, heeft’er behagen in, kent voor goet, draeght’er sorge voor. Vergel. Genes. 18. op vers 19. Deuter. 2.7. Psalm 31.8. ende 101.4. Nahum 1.7. Matth. cap. 7. vers 23. ende 25.12. 1.Thessal. 5.12.