21
Doch ick sal u te kennen geven 63 het gene dat geteeckent is in ’t geschrifte der waerheyt: ende daer en is 64 niet een, 65 die sich met my versterckt 66 tegen dese, dan uwe Vorst 67 Michaël.
|
-
1
- T.w. in het derde jaer na dat hy het Rijcke van Babylonien hadde ingenomen, gelijck Iesaias voorseyt hadde, c. 45. vers 1.
-
3
- Siet Dan. 1.7. in d’aenteeck.
-
5
- Of, doch de bestemde tijt vvas langh. De sin is, Het sal noch lange aenloopen eer het sal vervult worden. Siet onder vers 14. namelick van ’t derde jaer Cyri af, tot aen den jonghsten dagh, als af te nemen is uyt Capit. 12. vers 2. Al hoewel dat sommige, dit duydende op de Ioodsche natie alleen, desen langen gesetten tijt duyden op ’t eynde van de vervolgingen Antiochi. And. ende daer vvas een groot heyrleger. Dan soude de sin wesen, Ende Daniel sagh in desen gesichte een groot heyrleger der Engelen. And. daer sal een groote strijt zijn. Siet de aent. Iob 7.1. ende 14.14. Iesa. cap. 40. vers 2.
-
6
- In het welcke hem dese sake geopenbaert wiert: De sin is, Hy verstont seer wel het gene hem in dit gesichte geopenbaert wiert.
-
7
- And. vvas ick Daniel treurende gevveest, T.w. om dat het aengevangen werck van het gebouw des tempels door de vyanden der Ioden verhindert was. Siet Ezra 4.4.
-
8
- Dat is, drie volle weken. Siet Genes. 29. de aenteeckeninge op vers 14. Dese weken worden hier genoemt vveken der dagen, om die te onderscheyden van de jaerweken, waer van te sien boven cap. 9. vers 24.
-
9
- D. ick en at geene leckere spijse, ofte, ick en hadde geene leckere spijse gegeten. Hebr. spijse, ofte, broot der begeerten.
-
10
- Hebr, salvende en salfde ick my niet, gelijck dit by de Oostersche volckeren seer gebruyckelick was, voornamelick als sy vrolick waren. Siet Ruth cap. 3. op vers 3. Psalm 23. op vers 5. ende 104. op vers 15.
-
11
- Namelick, des selven derden jaers, vers 1.
-
12
- Genaemt Abib, of Nisan, over een komende ten deele met onse Maerte, ten deele met onsen April, zijnde by de Hebreen de eerste maent der Lente, ter welcker tijt in’ t Ioodsche lant, als oock in Egypten, de gerste aren pleeght te hebben, daerom sy oock genoemt wiert, de maent der eerste vruchten.
-
13
- Hebr. aen de hant, ofte, aen de zijde.
-
14
- Een riviere in Assyrien, anders Tygris genoemt. Siet Genes. 2.14.
-
15
- T.w. Christus, als eenige afnemen uyt cap. 12. versen 6, 7. Apoc. 1.13, 14, 15. ende 10.5. die te dier tijt in de gedaente eenes mans verscheenen is.
-
16
- T.w. met kostelick lijnwaet, gelijck de Koningen ende Priesters plegen te dragen. siet Lev. cap. 6. vers 10. ende cap. 16. vers 4.
-
17
- Siet van Uphaz, Ierem. 10. op vers 9. Sommige verstaen door dit gout, de heyligheyt, reynigheyt, ende heerlickheyt Christi, daer mede hy verciert ende als omgordet is.
-
18
- Hebr. tharsis, And. beryllus thalassius, die (als eenige meenen) hemelsblaeuw is, na sommiger gevoelen beteeckenende, dat Christus de Heere van den hemel zy, 1.Cor. 15.47.
-
19
- Gelijck de blicksem schijnt van het eene eynde der werelt tot het andere, alsoo oock Christus de Heere, die over al tegenwoordigh is. Vergel. Matth. 24. vers 27.
-
20
- Daer en is niet soo verborgen of de scherpsiende ende vyerige oogen Christi dringender door. Vergl. Apoc. cap. 1. vers 14. ende 19.12.
-
21
- 21 Met sijne armen ende handen sijne vyanden verbrekende, ende met sijne voeten deselve vertredende, als Apoc. 1.15.
-
21
- 21 Met sijne armen ende handen sijne vyanden verbrekende, ende met sijne voeten deselve vertredende, als Apoc. 1.15.
-
22
- Hebr. gelijck de ooge des gepolijsten, of, gegladden kopers. Ooge voor vervve is oock Levit. cap. 13. vers 55. Num. 11.7. Siet oock Ezech. 1. op vers 4. Door het gepolijst ofte blinckende koper wort Christi macht beteeckent, sijne vyanden verslaende ende verpletterende, als aerdene potten. Vergel. Psal. 2.9. Apoc. 1. vers 15.
-
23
- Ofte, de stemme eenes gedruys, ofte, bruysens [der zee, ofte, grooten waters.] want het Hebreeusch woort beteeckent soo wel een gedruys, als een menighte. Apoc. 1. vers 15. wort van Christo geseyt, dat sijne stemme was als ’t geruysch van vele wateren: sy wort wijt ende breet gehoort, ende sy bekeert vele menschen. Vergel. Ezech. 1.24.
-
24
- Godt heeft Daniel alleene de oogen geopent. Sulcks is oock geschiet met Paulo, Actor. 9. vers 7.
-
25
- Sonder twijffel doe sy die groote stemme hoorden.
-
26
- D. de schoonheyt mijnes aengesichts. De sin is, Dat hy door schrick en vreese wiert als een doot man, die geen schoonheyt en heeft, zijnde sijne gedaente geheelick verandert ende verdorven.
-
28
- Te weten, de hant des Engels Gabriels. Siet Dan. 8.18. ende 9.21.
-
29
- Hy wil seggen, Dat hy soo swack was, dat hy op sijne voeten niet staen en konde, maer dat hy als op handen en voeten kroop, ofte steunde.
-
30
- Of, ghy aldergevvenschte man. Siet boven cap. 9. op vers 23.
-
31
- D. staet aen, of op uwe plaetse, daer ghy stracks gestaen hebt. Siet Nehem. 8. op vers 8.
-
33
- Of, om aen te mercken, als vers 11. namelick, om te verstaen wat gelegentheyt dat het in toekomende tijden met de Kercke Godes hebben soude, alsoo de seventigh weken voleyndt, ende de tempel, mitsgaders de stadt van Ierusalem noch niet opgebouwt en wierden.
-
34
- Ofte, te quellen, namelick met vasten en treuren. Siet Levit. cap. 16. op vers 29.
-
35
- Dat is, is u gebedt verhoort: Te weten, met het welcke ghy begeert hebt te verstaen den staet uwes volcks. Vergeleken met vers 14.
-
36
- Te weten, om u te onderrichten van den toekomenden staet uwes volcks, ghelijck ghy begeert hebt.
-
37
- Dat is, na sommiger gevoelen, eenen quaden Engel. Vergelijckt Ephes. cap. 6. vers 12. Doch andere verstaen door desen Vorst, Cambysen, die in het afwesen sijnes vaders het Rijcke regeerde, terwijle sijn vader Cyrus in andere landen krijgh voerde.
-
38
- D. hy stont tegen my, ende ick hebbe hem tegenstant gedaen, dewijle hy quade aenslagen tegen u volck voor hadde, namelick tot verhinderinge van den bouw der stadt ende des tempels, het welck Godt voor eenen korten tijt heeft toegelaten, om sijn volck des te meer tot yver in den gebede op te scherpen, ende tot rechte boetveerdigheyt.
-
39
- D. drie weken langh. Siet boven versen 2, 3. De sin is, Dat is d’oorsake waerom ick niet eer tot u gekomen en ben, gelijck ick gedaen soude hebben, indien ick hier door niet en ware verhindert geweest.
-
40
- Eenige verstaen door Michaël, den Heere Christum selfs, die sijne dienaren bystaet, ende den selven kracht ende sterckte geeft. Andere meynen dat Michaël zy de name eenes Arch-Engels, beteeckenende, Wie is gelijck Godt? Daerom nemen verscheydene Michaël voor eenen geschapenen Engel, om dat hiet staet, Een van d’eerste Vorsten, ende verklaren dat aldus, Een van de Engelen, die tot Vorsten gestelt zijn over de volckeren, ’t welck op Christum niet en past, die het Hooft aller Engelen is.
-
41
- Dat is, uwen lantslieden, den Ioden.
-
42
- Of, in het laetste der dagen, in toekomende tijden. Siet boven cap. 2. op vers 28.
-
43
- Anders, vvant daer is noch een gesichte [voorhanden] van deselve dagen. Noch een] Te weten, behalven die gesichten, die ghy te voren gesien hebt, Capp. 7. 8.
-
44
- Hebr. na dese woorden, Dat is, soo en soo.
-
47
- Hebr. na de gelijckenisse der menschen kinderen. Siet van desen persoon breeder bov. versen 5, 6.
-
48
- Verstaet hier by, ende met my sprack.
-
49
- Of, mijne vveen overvallen my. ’t Hebreeusch woort beteeckent eygentlick die ween, bange smerten, ende pijnen der barender vrouwen. Siet 1.Sam. c. 4. de aent. op vers 19. And. mijne ingevvanden keerden haer in my om.
-
50
- T.w. die soo treffelick, heerlick, ende aensienlick is.
-
51
- Hebr. aldus: ende ick, van nu en staet geen kracht in my.
-
52
- Vergel. Gen. 7. vers 22. Iesa. 2.22. belangende ’t woort adem.
-
53
- Ofte, noch meer aen, Hebr. ende hy voeghder by, ende raeckte aen my.
-
54
- Dat is, deselve Engel die eenes menschen gedaente hadde aengenomen, vers 16.
-
55
- Siet boven 9. op vers 23.
-
56
- Ofte, vermannet u, ja vermannet u.
-
57
- D. ick greep eenen moedt, ick vermande my.
-
58
- T.w. om aen te wijsen wat u volck sal over komen, gelijck voorseyt is boven vers 14.
-
59
- D. om het quaet voornemen tegen de Kercke Godes tegen te staen.
-
62
- D. na sommiger gevoelen, een quade Engel. Doch andere verstaen door desen Vorst, Alexandrum den Grooten.
-
63
- D. het gene dat in den onveranderlicken raet Godes besloten is.
-
66
- T.w. Gouverneurs van Persen, ofte, in dese [sake.]
|