Biblia, dat is: De gantsche H. Schrifture, vervattende alle de canonijcke Boecken des Ouden en des Nieuwen Testaments

Het xj. Capittel.

1 Ioannes de Dooper in de gevangenisse zijnde sendt twee discipelen tot Christum. 4 Den welcken Christus uyt sijne leere ende wercken bewijst, dat hy de beloofde Messias is. 7 Geeft tot den volcke van Ioannis persoon ende ampt een heerlicke getuygenisse. 16 Verwijt den Ioden onder sekere gelijckenisse hare onbekeerlickheyt. 20 ende dreyght daerom de steden van Chorazin ende Bethsaida, ende Capernaum met seer sware straffen. 25 Stelt daer tegen het welbehagen sijns vaders in ’t onderwijsen der kleyne. 28 Noodt alle vermoeyde sondaers tot hem, ende belooft den selven verquickinge.

1

ENde het is geschiet, doe Iesus ge-eyndight hadde sijne twaelf discipelen ¹ bevelen te geven, dat hy van daer voort gingh, om te leeren ende prediken in ² hare steden.

1 Namelick, die in’t voorgaende Capittel verhaelt staen.

2 Namelick, van Galileen, van waer sijne discipelen waren. siet Actor. 2.7.

2

^a Ende Ioannes in de ³ gevangenisse gehoort hebbende ⁴ de wercken Christi, sandt twee van sijne discipelen.

a Luce 7.18.

3 Siet van de oorsake ende het eynde deser gevangenisse Ioannis des Doopers, Matt. cap. 14. ende Marc. cap. 6.

4 D. wonderteeckenen ofte mirakelen.

3

Ende ⁵ seyde tot hem, Zijt ghy de gene ⁶ die komen soude, of verwachten wy eenen anderen? [kolom]

5 Dat is, liet hem seggen.

6 D. de Messias door de Propheten belooft. Dit doet Ioannes vragen, niet om dat hy selve daer aen twijfelde: Want hy hadde lange te voren sulcks opentlick betuyght, Ioan. 1.29. maer om uyt d’antwoorde Christi oorsake te nemen, om sijne discipelen, die daer aen noch eenighsins twijffelden, hier van daer na breeder te onderrichten.

4

Ende Iesus antwoordde ende seyde tot haer: Gaet henen ende boodtschapt Ioanni weder, ’t gene ghy hoort ende siet:

5

^b De ⁷ blinde worden siende, ende de kreupele wandelen, de melaetsche worden gereynight, ende de doove hooren, de doode worden opgeweckt, ende den ⁸ armen wort het Euangelium verkondight.

b Iesa. 29.18. ende 35.5. ende 61.1. Luce 4.18.

7 Dese dingen waren voorgeseght datse van den Messia souden gedaen worden. siet Iesa. 35.5.

8 Namel. soo van staet als van geeste, Matth. 5.3. gelijck het oock wort genomen Iesa. 61.1. daer Christus hier op siet.

6

Ende saligh is hy, die aen my niet en sal ⁹ ge-ergert worden.

9 D. die uyt mijnen geringen staet ofte leeringen geen aenstoot en neemt om in my niet te gelooven. Siet Marc. 6. vers 3. Ioan. 6.41, 52, 66.

7

^c Als nu dese henen gingen, heeft Iesus tot de scharen beginnen te seggen van Ioanne, Wat zijt ghy uytgegaen in de woestijne te aenschouwen? Een ¹⁰ riet dat van den wint gins ende weder beweeght wort?

c Luce 7.24.

10 D. een ongestadigh leeraer, die met allerley winden der leeringen gedreven wort, Ephes. 4.14.

8

Maer wat zijt ghy uytgegaen te sien? Een mensche met ¹¹ sachte kleederen bekleet? Siet die sachte [kleederen] dragen zijn in der Koningen huysen.

11 D. kostelicke ende cierlicke.

9

Maer wat zijt ghy uytgegaen te sien? Een Propheet? Ia ick segge u, oock veel meer dan een Propheet.

10

Want dese is ’t van den welcken geschreven staet, ^d Siet ick sende mijnen ¹² Engel voor uw’ aengesichte, die uwen wegh bereyden sal ¹³ voor u henen.

d Malach. 3.1. Marc. 1.2. Luce 7.27.

12 D. Gesante ofte Sendbode.

13 By den Propheet Malach. 3.1. staet voor my: om dat Christus daer selve spreeckt: ende hier brenght Christus den Vader in sprekende tot sijnen Sone, alsoo Ioannes soo wel van den Vader als van den Sone gesonden is, Ioan. 1. vers 6. Luce 3.2.

11

Voorwaer segge ick u, onder de gene die van vrouwen geboren zijn, en is niemant ¹⁴ opgestaen meerder dan Ioannes de Dooper: Doch die ¹⁵ de minste is in het Koninckrijck der hemelen, is meerder dan hy.

14 Gr. verweckt. Of, een meerder.

15 Gr. de mindere, Nam. onder de Leeraers des Euangeliums: overmits deselve Christum noch klaerder aenwijsen, als nu alles tot onser saligheyt noodigh volkomelick volbracht hebbende, ende dat niet alleen aen de Ioden maer oock aen de Heydenen verkondigen.

12

^e Ende van de dagen Ioannis des Doopers tot nu toe, wort het Koninckrijck der hemelen ¹⁶ gewelt aengedaen, ende de ¹⁷ geweldigers nemen het selve met gewelt.

e Luce 16.16.

16 Dat is, wort met groote menighte ende yver aengenomen.

17 Dat is, die met grooten ernst ende yver na de saligheyt trachten, gelijck als die met gewelt yet tot haer willen trecken, Philip. cap. 3. versen 8, 12.

13

Want alle de Propheten ende de Wet hebben tot Ioannem toe ¹⁸ gepropheteert.

18 D. hebben de komste des Messias voorseght ende afgebeelt, dien Ioannes heeft aengewesen als nu tegenwoordigh, ende gekomen zijnde.

14

^f Ende soo ghy het wilt aennemen, hy is ¹⁹ Elias die komen soude.

f Malach. 4.5. Luce 1.17.

19 Niet Elias de Thesbiter in sijn persoon, Ioan. 1.21. maer die in den geest ende kracht Elie komen soude, Luce 1. vers 17.

15

²⁰ Wie ooren heeft om te hooren, die hoore.

20 Dat is, die van God den Geest des verstants ontfangen heeft die lette hier op met aendacht, 2.Corinth. 3.5.

16

Doch waer by sal ick dit geslachte ²¹ vergelijcken? ^g Het is gelijck de kinderkens, die op de merckten sitten, ende haren gesellen toeroepen.

21 Met dese gelijckenisse leert Christus, dat hy op alle manieren, soo sachte als harde, gesocht heeft haer tot bekeeringe te brengen.

g Luce cap. 7. vers 31.

17

Ende seggen, Wy hebben u op de fluyte gespeelt, ende ghy en hebt niet gedanst. Wy hebben u klaeghlieden gesongen, ende ghy en hebt niet ²² geweent.

22 Gr. niet op de borst geslagen, dat is geen teecken van droefheyt getoont.

18

^h Want Ioannes is gekomen ²³ noch etende noch drinckende, ende sy seggen, Hy heeft den duyvel.

h Matth. 3.4. Marc. 1.6.

23 Namelick, na de gemeene wijse van andere menschen.

19

De Sone des menschen is gekomen, etende ende drinckende, ende sy seggen, Siet daer, een mensche [die] een vraet, ende wijnsuyper [is,] een vrient van tollenaren ende sondaren. Doch de wijsheyt is ²⁴ gerechtveerdight geworden van hare kinderen.

24 Dat is, Christus, die de wijsheyt des Vaders genoemt wort, Prov. 8.12, etc. 1.Corinth. 1.24. ofte sijne leere is voor goet ende recht bekent, ende ontfangen geweest, van hare rechte discipelen.

20

ⁱ Doe begon hy de steden, in dewelcke sijne krachten meest geschiet waren, te ²⁵ verwijten, om datse haer niet bekeert en hadden.

i Luce cap. 10. vers 13.

25 D. tot harer schande te bestraffen ende het wee te dreygen.

21

Wee u Chorazin, wee u Bethsaida: Want soo in ²⁶ Tyrus ende Sidon de krachten waren geschiet, die in u geschiet zijn, sy souden haer ²⁷ eertijts in ^{k 28} sack ende assche bekeert hebben.

26 Dit waren twee steden der Heydenen aen de middellantsche zee in Phenicien gelegen, die eertijts in groote weelde, pracht, ende dertelheyt leefden. siet Iesai. cap. 23. en Ezech. cap. 26. ende 27.

27 Namelick, als sy noch in haren bloeijenden staet ende weelde waren, eerse van Alexander de Groote met gewelt ingenomen ende verwoest waren.

k 2.Sam. 13.19. 2.Reg. 6.30. ende 19.1.

28 Met sulcke teeckenen wiert eertijts de boetveerdigheyt betoont. Siet Iesa. 58.5. Dan. 9.3. Ione 3.6. Thren. 2.10.

22

^l Doch ick segge u, Het sal Tyro ende

l Matth. 10.15.

[fol. 11v[6v]]

Sidon verdraeghlicker zijn in den dagh des oordeels, dan u-lieden.

23

Ende ghy Capernaum, die tot den hemel toe zijt ²⁹ verhooght, ghy sult tot de helle toe neder gestooten worden. Want soo in Sodoma die krachten waren geschiet, die in u geschiet zijn, sy soude tot op den huydigen dagh gebleven zijn.

29 Soo door u welvaren, als door de bywooninge, leere, ende mirakelen Christi.

24

Doch ick segge u, ^m dat het den lande van Sodoma verdraeghlicker sal zijn in den dagh des oordeels, dan u.

m Matth. 10.15.

25

ⁿ In die selve tijt ³⁰ antwoorde Iesus ende seyde, Ick ³¹ dancke u Vader, Heere des hemels ende der aerden, ^o dat ghy dese dingen voor ³² den wijsen ende verstandigen verborgen hebt, ende hebt deselve ³³ den kinderkens geopenbaert.

n Luce 10.21.

30 Dit schijnt te sien op het verhael het welck hem de seventigh discipelen hadden gedaen, van de uytkomste van hare reyse, gelijck af te nemen is uyt Luce 10.17.

31 Gr. belijde, D. dancke ofte prijse.

o Iob 5.12. Iesa. 29.14. Luce 10.21. 1.Corinth. 1.19. ende 2.7, 8.

32 Namel. na den vleesche, ofte deser werelt. siet 1.Cor. 1. versen 20, 26.

33 D. die kinderen in verstande zijn, ofte die kleyn geacht worden. Siet 1.Cor. 1. vers 27. ende 14.20.

26

Ia Vader, want alsoo is geweest ³⁴ het welbehagen voor u.

34 D. uw’ welbehagen: van welck welbehagen siet Luc. c. 2. vers 14. ende 12. vers 32. Ephes. 1.5.

27

^p Alle dingen zijn my over gegeven van mijnen Vader: ende ^q niemant en kent den Sone dan de Vader, nochte yemant en kent den Vader dan de Sone, ende dien het de Sone wil ³⁵ openbaren.

p Matth. 28.18. Luce 10.22. Ioan 3.35.

q Ioan. 1.18. ende 6.46.

35 Namelick, door sijn woort ende Geest, 1.Corinth. cap. 2. versen 11, 12.

28

Komt herwaerts tot my alle ³⁶ die vermoeyt ende ³⁷ belast zijt, ende ick sal u ruste geven:

36 Of, tot vermoeytheyt arbeydet.

37 Namel. met den last der sonden, ofte oock der wet ende der menschelicke insettingen.

29

Neemt mijn ³⁸ jock op u, ende leert van my, dat ick ^r sachtmoedigh ben, ende nedrigh van herten: ^s ende ghy sult ruste vinden voor uwe zielen.

38 D. mijne leere bestaende soo in geboden als in beloften.

r Psalm 45.5.

s Ierem. 6.16.

30

^t Want mijn jock is ³⁹ sacht, ende mijn last ⁴⁰ is licht.

t 1.Ioan. 5.3.

39 D. gemackelick ofte wel om te dragen.

40 Wort alsoo genaemt om dat Christus het selve door sijn verdiensten ende door de kracht sijnes Geests licht maeckt. Siet Rom. cap. 8. vers 26. ende 1.Ioan. cap. 5. versen 3, 4. het welck gestelt wort tegen het ondragelick jock der wet, Actor. 15.10. ende der menschelicker insettingen, Matth. 23.4.