Streven. Jaargang 61
(1994)– [tijdschrift] Streven [1991-]–
Auteursrechtelijk beschermdStreven. Jaargang 61. Z.n., z.p. 1994
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
-
gebruikt exemplaar
eigen exemplaar DBNL
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Streven. Jaargang 61 uit 1994.
De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren beijvert zich voor het verkrijgen van toestemming van alle rechthebbenden; eenieder die meent enig recht te kunnen doen gelden op in dit tijdschrift opgenomen bijdragen, wordt verzocht dit onverwijld aan ons te melden (mailto:dbnl.auteursrecht@kb.nl).
redactionele ingrepen
De eindnoten zijn in deze digitale editie direct bij de bijbehorende nootverwijzingen geplaatst. De volgende pagina’s zijn hierdoor komen te vervallen: deel 1: 15, deel 2: 107, 140, 150, 163, deel 4: 351, deel 6: 495, deel 7: 621, deel 8: 742, deel 9: 800, 811, deel 10: 903, deel 11: 991.
p. 518, noot 3: in het origineel ontbreekt het nootverwijzingsteken. De noot is hier door de redactie geplaatst.
p. 561, noot 2: het onjuiste nootnummer 1 is gecorrigeerd.
p. 771: de auteur Zygmunt Bauman is abusievelijk vermeld als Zygmund Bauman. Dat is hier gecorrigeerd.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de pagina's met advertenties (deel 1: binnenkant achterplat, deel 2: binnenkant achterplat, deel 3: 287, 288, binnenkant achterplat, deel 4: binnenkant achterplat, deel 5: binnenkant achterplat, deel 6: binnenkant achterplat, deel 7: binnenkant achterplat, deel 8: 768, binnenkant achterplat, deel 9: 829, deel 10: 960, binnenkant achterplat, deel 11: 992, 993, I, II, binnenkant achterplat) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[Deel 1, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
JANUARI 1994
Wie is bang voor de waterman?
Veritatis Splendor
Kunst en wetenschap
Japan en het Westen
Erasmus en de jezuïeten
Ontwikkelingshulp misplaatst?
Jaargang 61, nummer 1
[Deel 1, binnenkant voorplat]
Streven, Januari 1994 61e jaargang, nr. 1
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jet Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80
CONTACTADRES NEDERLAND
Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30
ABONNEMENTEN
Jaargang 61, januari-december 1994 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.680; Nederland: f 110; andere landen: BEF 1.998 Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL).
Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344637 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.
LOSSE NUMMERS
BEF 240 (B), f 15 (NL). Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344637 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN
uit dit nummer zonder verlof van de redactie is verboden
OMSLAGFOTO
Detail uit een 16e eeuwse houtsnede: Ptolemeus (naast een hier weggevallen Vrouwe Astrologia) onder een schematische afbeelding van de hemelse sferen.
Werkten mee aan dit nummer
♦♦♦
Erik Aerts (o1955), doctor in de letteren en wijsbegeerte (geschiedenis) en kandidaat filosofie. Rijksarchivaris op het Algemeen Rijksarchief te Brussel en docent economische wetenschap aan de Vlaamse Economische Hogeschool, eveneens te Brussel. Publiceerde boeken en artikelen over hoofdzakelijk economische en financieel-institutionele geschiedenis van de 14e tot de 18e eeuw. Adres: Vijversstraat 86, B-3130 Begijnendijk.
Daniël Cuypers (o1957), studeerde rechten te Antwerpen, te Leuven en in Duitsland. Advocaat aan de balie te Brussel. Promoveerde in het ontslagrecht. Docent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Academisch secretaris Rechtsfaculteit. Onderzoek, onderwijs en publikaties in sociaal recht en privaatrecht. Adres: Eeuwfeestlaan 12, B-1860 Meise.
Erik De Smet (o1966), studeerde moderne geschiedenis en sociale en culturele antropologie te Antwerpen en te Leuven. Stafmedewerker Chirojeugd Vlaanderen. Adres: Kasteelstraat 32, B-2000 Antwerpen.
Marian Deblonde (o1960), licentiaat in de natuurkunde en de filosofie (KU Leuven). Van 1982 tot 1990 werkzaam als lerares, sinds 1992 werkzaam als docente wetenschapsfilosofie aan de Landbouwuniversiteit Wageningen. Adres: Ebenhaëzerstraat 66, NL-3083 RR Rotterdam.
Flip G. Droste (o1928), gewoon hoogleraar algemene taalwetenschap KU Leuven. Publiceert met name op het gebied van betekenisleer, taal en denken, syntaxis. Verder als romancier onder het pseudoniem Frits van Noord. Adres: Losbergenlaan 13, B-3010 Kessel-Lo.
Joris Gerits (o1943), studeerde germaanse filologie aan de KU Leuven. Promoveerde in 1980 op een studie over Hugues Pernath. Hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Edmond Thieffrylaan 85, B-2640 Mortsel.
Jan Koenot s.j. (o1955), doctor in de filosofie, licentiaat in de theologie. Doceert antropologie aan het Centrum voor Kerkelijke Studies te Leuven. Adres: Graanmarkt 9-11, B-2000 Antwerpen.
Roger Lenaers (o1925), licentiaat filosofie, theologie en klassieke filologie. Verzorgt klassieke teksten voor het middelbaar onderwijs en geeft godsdienst aan het Lemmens- en het Paridaens-Instituut, beide te Leuven. Adres: Smoldersplein 3, B-3000 Leuven.
Christiaan Lievestro (o1926), M.A., Ph.D. Harvard University. Doceert vergelijkende literatuur aan de Santa Clara Universiteit, California (VS). Adres: 15571 Cañon Drive, Los Gatos, California 95030, USA.
Erik Martens (o1962), studeerde germaanse filologie, filosofie, dramaturgie en audiovisuele communicatiemedia (UFSIA Antwerpen en KU Leuven). Redactiesecretaris van Streven. Adres: Mellinetplein 11, B-2600 Berchem.
Jan Swyngedouw (o1935), Vlaams missionaris van Scheut, sinds 1961 werkzaam in Japan, waar hij zijn doctorale studies in de godsdienstwetenschappen beëindigde aan de Staatsuniversiteit van Tokyo. Sinds 1975 hoogleraar aan de Nanzan universiteit van Nagoya en verbonden aan het Nanzan instituut voor godsdienst en cultuur. Consultor van de Pauselijke Raad voor Interreligieuze Dialoog. Adres: 18 Yamazato-cho, Showa-ku, Nagoya 466, Japan.
Hans van Leeuwen (o1934), doctor in de theologie, met een proefschrift over Paul Tillich (1967). Momenteel werkzaamheden en publikaties vooral op het terrein van de spiritualiteit. Adres: Amaliastraat 13, NL-2514 JC 's Gravenhage.
[Deel 1, pagina 1]
| 3 | Roger Lenaers | Wie is bang voor de Waterman?
De overtuiging dat de tijd waarin men leeft een nieuw begin inluidt, is oeroud. Dat aanvoelen neemt in onze tijd de gestalte aan van een New Age. In twee bijdragen (januari en februari) belicht de auteur dit verschijnsel en wijst hij op het appel dat New Age richt aan de traditionele religie. |
| 16 | Hans van Leeuwen | De Weg, de Waarheid en het Leven Vragen rond een encycliek
De encycliek Veritatis Splendor heeft veel reacties opgeroepen. Is het mogelijk een theologische wortel te vinden van waaruit zowel het officiële kerkelijke spreken te verstaan en te verklaren valt, alsook de reacties en de verscheidenheid daarvan te begrijpen zijn? Zou die te vinden zijn in het verschillend verstaan van het begrip ‘openbaring’? Welke rol spelen God en mens daarin? |
| 25 | Flip G. Droste | De onderhuidse intimiteit van kunst en wetenschap
Wat hebben wetenschap en kunst met elkaar te maken? De geschiedenis leert ons dat ze altijd al stiefzusjes waren ofschoon moeilijk te onderscheiden. Zowel kunst als wetenschap vertellen een verhaal waarvan retoriek, argumentatie, vormbeheersing en fantasie de ingrediënten zijn. In hun oriëntatie op de werkelijkheid ligt hun verschil. |
| 35 | Jan Swyngedouw | Japan en het westen Een ambivalente verhouding
Jarenlang heeft Japan opgekeken naar het Westen als hét model van vooruitgang. Nu het zelf is opgeklommen tot een eersterangsnatie richt het zijn koers meer en meer op de Aziatische buurlanden en potentiële concurrenten. Bepalend voor zijn vaak ambivalente houding tegenover buitenlandse invloeden blijft echter de Japanse wa: het behoud en versterken van de eigen harmonische ‘geest’. |
| 44 | Christiaan Lievestro | Erasmus en de jezuïetenpedagogie
Ofschoon de werken van Erasmus niet voorkwamen op de officiële lijsten van handboeken die gebruikt werden op de jezuïetenscholen, werden ze met uitzondering van Lof der Zotheid terdege gelezen. Toch gaapt er een kloof tussen de subtiele morele beschouwingen van Erasmus en de rechtlijnige pedagogie van de jezuïeten. |
[Deel 1, pagina 2]
| 52 | Erik Aerts | Ontwikkelingshulp misplaatst?
Vorig jaar publiceerde de organisatie Student Aid een boek waarin zeven specialisten uit Zuid en Noord de modellen, programma's en acties van de Niet-Gouvernementele Organisaties op de korrel nemen. De geuite kritiek op het ontwikkelingsbeleid is doorgaans terecht. Wel kunnen kanttekeningen geplaatst worden bij enkele te radicale conclusies en bij de voorgestelde alternatieven. |
Met Podium introduceren wij een nieuwe rubriek. Daarin willen we u een selectie bieden van het actuele aanbod op het gebied van literatuur, film, muziek, theater en beeldende kunsten. Onze Forum-rubriek willen we voorbehouden voor maatschappelijke problemen die in onze tijd ter discussie staan.
| 61 | PODIUM | |
| 61 | Joris Gerits | Poëzie en Amnesty International |
| 64 | Jan Koenot | Gerhard Richter |
| 67 | Erik Martens | Die Zweite Heimat. Kroniek van een jeugd |
| 70 | Erik De Smet | Om droefheyt ende melancholie te verdrijuen. Het Antwerps liedboek |
| 74 | FORUM | |
| 74 | Marian Deblonde | Milieu-ethiek |
| 78 | Daniël Cuypers | Europees arbeidsrecht: aanhangwagen of locomotief? |
| 83 | BOEKEN | |
[Deel 1, achterplat]
STREVEN JANUARI 1994
| Roger Lenaers | Wie is bang voor de waterman? |
| Hans van Leeuwen | De Weg, de Waarheid en het Leven |
| Flip G. Droste | De onderhuidse intimiteit van kunst en wetenschap |
| Jan Swyngedouw | Japan en het westen. Een ambivalente verhouding |
| Christiaan Lievestro | Erasmus en de jezuïetenpedagogie |
| Erik Aerts | Ontwikkelingshulp misplaatst? |
| PODIUM | |
|---|---|
| Joris Gerits | Poëzie en Amnesty International |
| Jan Koenot | Gerhard Richter |
| Erik Martens | Die Zweite Heimat. Kroniek van een jeugd |
| Erik De Smet | Om droefheyt ende melancholie te verdrijuen |
| FORUM | |
| Marian Deblonde | Milieu-ethiek |
| Daniël Cuypers | Europees arbeidsrecht |
ISSN 0039-2324 afgiftekantoor Leuven X
[Deel 2, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
FEBRUARI 1994
Euthanasie
New Age en de kerken
Theologen en de encycliek
Pierre Bourdieu
Israël-Palestijnen
Jaargang 61, NUMMER 2
[Deel 2, binnenkant voorplat]
Streven, februari 1994
61e jaargang, nr. 2
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80
CONTACTADRES NEDERLAND
Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30
ABONNEMENTEN
Jaargang 61, januari-december 1994 (11 nummers) inclusief BTW:
België: BEF 1.680; Nederland: f 110; andere landen: BEF 1.998
Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL).
Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewensle jaargang.
LOSSE NUMMERS
BEF 240 (B), f 15 (NL). Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN
uit dit nummer zonder verlof van de redactie is verboden
OMSLAGILLUSTRATIE
Piet Gilles, zeefdruk (uit de bundel Omega, 1987) naar een pastel uit de cyclus ‘Leven en dood’.
Werkten mee aan dit nummer
♦ ♦ ♦
Paul Begheyn S.J. (o1944), studeede filosofie en theologie in Nijmegen, Amsterdam en Berkeley (VS). Redacteur van De Heraut, Nuntaga en Streven. Medewerker van het Ignatiushuis te Amsterdam. Recente publikaties: Verwondering en verlangen. De spiritualiteit van de jezuïeten, 1990; Met de deur open. Vertaalde gedichten, 1991; Abraham Leyniers. Een Nijmeegse boekverkoper uit de zeventiende eeuw, 1992. Adres: De Lairessestraat 61, NL-1071 NT Amsterdam.
Jean-Yves Calvez S.J. (o1927), hoofdredacteur van het Franse jezuïetentijdschrift Études. Auteur van het bekende werk La pensée de Karl Marx (1956). Adres: 14, Rue d'Assas, F-75006 Paris.
Georges De Schrijver S.J. (o1935), doctor in de godgeleerdheid, licentiaat in de klassieke filologie, hoogleraar (fundamentele dogmatiek) aan de faculteit Godgeleerdheid van de KU Leuven. Adres: Heilige Geeststraat 76 bus 6, B-3000 Leuven.
Erik Faucompret (o1950), behaalde het doctoraat toegepaste economische wetenschappen met een proefschrift over de betrekkingen tussen de Europese Gemeenschap en de Middellandse Zeelanden. Van 1975 tot 1979 aspirant van het NFWO. Thans hoofddocent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA) waar hij o.a. ‘Europese economische integratie’ en ‘Internationaal publiekrecht en internationale organisaties’ doceert. Adres: Guido Gezellestraat 11, B-2900 Schoten.
Ernst Hirsch Ballin, Minister van Justitie van Nederland. Adres: redactie.
Jan Koenot S.J. (1955), doctor in de filosofie, licentiaat in de theologie. Doceert antropologie aan het Centrum voor Kerkelijke Studies te Leuven. Adres: Graanmarkt 9-11, B-2000 Antwerpen.
Roger Lenaers S.J. (o1925), licentiaat filosofie, theologie en klassieke filologie. Verzorgt klassieke teksten voor het middelbaar onderwijs en geeft godsdienst aan het Lemmens- en het Paridaens-Instituut, beide te Leuven. Adres: Windmolenveldstraat 34, B-3000 Leuven.
Erik Martens (o1962), studeerde germaanse filologie, filosofie, dramaturgie en audiovisuele communicarjemedia (UFSIA Antwerpen en KU Leuven). Redactiesecretaris van Streven. Adres: Mellinetplein 11, B-2600 Berchem.
Paul Pelckmans (o1953), assistent algemene literatuurwetenschap aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Acht Eeuwenlaan 16, B-2650 Edegem.
Emmanuel Van der Aa (o1964), licentiaat germaanse filologie. Werkt aan een proefschrift over het verhalend proza van E. du Perron. Adres: Prinsessenstraat 27, B-2300 Turnhout.
Fernand Van Neste S.J. (o1931), studeerde filosofie, theologie en recht. Doceert aan de faculteit rechtsgeleerdheid van Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Prinsstraat 13, B-2000 Antwerpen.
[Deel 2, pagina 97]
| 99 | Fernand Van Neste | Het euthanasiedossier anno 1994
Het euthanasiedebat vorig jaar in Nederland heeft niet alleen een nieuwe bezinning op gang gebracht over de legalisering van euthanasie. Men ging zich ook vragen stellen over palliatieve zorgen, over meer controle op de hele medische besluitvorming omtrent het levenseinde en op het feit of de aandacht van de wetgever niet veeleer moet gaan naar het erkennen van patiëntenrechten dan naar het legaliseren van euthanasie op grond van het zelfbeschikkingsrecht. |
| 108 | Ernst Hirsch Ballin | Euthansie als strafbaar feit Waarborgen bij overmacht
In Nederland wordt euthanasie niet gelegaliseerd, het blijft een strafbaar feit. Maar er is een regeling getroffen die in noodgevallen levensbeëindiging van strafvervolging vrijstelt. Over de emotionele geladen discussies die daaraan voorafgingen, schrijft de Nederlandse minister van Justitie: ‘Ook voor mij persoonlijk hadden zij een betekenis die uitging boven de gangbare werkzaamheden op het Ministerie van Justitie’. De visie en het beleid van een christelijk bewindsman. |
| 114 | Roger Lenaers | New Age: appel aan de kerken
In het januarinummer (pp. 3-15) beschreef de auteur het verschijnsel New Age. In deze bijdrage gaat hij nader in op het appel dat er van New Age uitgaat naar de kerken. Een geloofsboodschap voor mensen van de 21e eeuw moet volgens de auteur het theïsme opgeven ten voordele van een ‘immanente transcendentie’, een planetaire ethiek bouwen op de Bergrede (niet meer op de decaloog) en de innerlijkheid in ere herstellen. |
| 127 | Georges De Schrijver | Veritatis Splendor Reaches van theologen
Wat doen theologen als ze geconfronteerd worden met een encycliek die duidelijk ook disciplinaire bedoelingen heeft? Zij maken een onderscheid tussen de inhoudelijke argumentatie en de pauselijke bekommernissen om de doctrinaire kerktucht. Dit artikel biedt een eerste bestandopname van een dergelijke receptie. |
[Deel 2, pagina 98]
| 141 | Paul Pelckmans | Pierre Bourdieu over de concurrentieslag literatuur
Voor Pierre Bourdieu is het moderne culturele forum een omgekeerde wereld, waar de concurrentieslag om de artistieke originaliteit alle economische imperatieven naar het achterplan verdringt. Zijn langbeloofde synthesewerk Les règies de l'art (dat een van de volgende maanden ook in Nederlandse vertaling verschijnt) leek een geschikte gelegenheid om zijn kerngedachten even samen te vatten en hem op zijn beurt binnen het forum te situeren. |
| 151 | Erik Faucompret | Doorbraak in het Midden-Oosten?
Voor het eerst in de geschiedenis zitten Israëliers en Palestijnen rond de vredestafel. Het raamakkoord afgesloten tussen Israël en de PLO is van historische betekenis maar moet nog worden tenuitvoergelegd. Dit proces stuit op vele moeilijkheden, niet alleen omdat de doelstellingen van de twee partijen verschillen, maar ook omdat over de kern van het Israëlisch-Arabisch conflict tot nogtoe niet werd gesproken, met name het zionistisch karakter van de Staat Israël. |
| 164 | PODIUM | |
| 164 | Emmanuel Van der Aa | Renate Rubinstein |
| 166 | Jan Koenot | Rock 1993 |
| 168 | Erik Martens | The Baby of Mâcon |
| 172 | Paul Begheyn | Dageraad van de gouden eeuw |
| 176 | FORUM | |
| 176 | Jean-Yves Calvez | De toekomst van de arbeid |
| 181 | BOEKEN
Pott, De liefde van Alcibiades ♦ Kuypers, Sporen van Spinoza ♦ Hegel, Fenomenologie van de geest ♦ Montaigne, Essays ♦ De Bruin, De Statenbijbel en zijn voorgangers ♦ Brown, Vir Trilinguis ♦ Nova et Vetera ♦ Van Wolde, Ruth en Noömi ♦ Leterme & Van Waelderen, Jezus, Boeddha, Mohammed... ♦ De Couvreur, Meer rendement ♦ Selznick, The Moral Commonwealth ♦ Kuspit, The Cult of the Avant-garde Artist ♦ Elias, Tekens aan de wand ♦ Petrarca, Het leven in eenzaamheid ♦ Hofmann, Das Glück ♦ Wohmann, Das Salz, bitte! ♦ Kadare, Een breuk in april ♦ Vanhole, De beet van de schildpad |
[Deel 2, achterplat]
STREVEN FEBRUARI 1994
| Fernand Van Neste | Het euthanasiedossier anno 1994 |
| Ernst Hirsch Ballin | Euthanasie als strafbaar feit |
| Roger Lenaers | New Age: appel aan de kerken |
| Georges De Schrijver | Veritatis Splendor |
| Paul Pelckmans | Pierre Bourdieu over literatuur |
| Erik Faucompret | Doorbraak in het Midden-Oosten? |
| PODIUM | |
|---|---|
| Emmanuel Van der Aa | Renate Rubinstein |
| Jan Koenot | Rock 1993 |
| Erik Martens | The Baby of Mâcon |
| Paul Begheyn | Dageraad van de gouden eeuw |
| FORUM | |
| Jean-Yves Calvez | De toekomst van de arbeid |
issn 0039-2324 afgiftekantook Leuven X
[Deel 3, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
MAART 1994
Tijd voor onthaasting
Socrates in Leipzig
Christenen in Rusland
Politieke pretenties
Leonardo da Vinci musicus
Een gen voor homoseksualiteit
Jaargang 61, nummer 3
[Deel 3, binnenkant voorplat]
Streven, maakt 1994
61e jaargang, nr. 3
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vonhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80
CONTACTADRES NEDERLAND
Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30
ABONNEMENTEN
Jaargang 61, januari-december 1994 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.680; Nederland: f 110; andere landen: BEF 1.998
Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL).
Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.
LOSSE NUMMERS
BEF 240 (B), f 15 (NL). Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u liet gewenste nummer (maand, jaar).
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
Hugo Roeffaers,
Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN
uit dit nummer zonder verlof van de redactie is verboden
OMSLAGFOTO
Leonardo da Vinci, Tekening van een bizar muziekinstrument: een geiteschedel/vogelbek met drie snaren bespannen. Om deze ‘luit’ te bespelen wordt de onderkant naar boven gekeerd (Parijs, Bibliothèque Nationale, MS 2037 Bib. Nat. C r).
Werkten mee aan dit nummer
♦ ♦ ♦
Charo Crego (o1954), studeerde filosofie te Madrid en esthetica te Parijs. Promoveerde te Madrid op een proefschrift over de esthetica van De Stijl. Vertaalde Nietzsche, Van Doesburg en Oud. Publiceert o.m. in El Europeo en La balsa de la Medusa. Adres: Tervurenlaan 66 c, B-1040 Brussel.
Wil Derkse (o1952), studeerde natuur- en scheikunde aan de Katholieke Universiteit te Nijmegen, en later wijsbegeerte aan dezelfde universiteit. Van 1973 tot 1987 werkzaam als leraar natuuren scheikunde in het middelbaar onderwijs. Wetenschappelijk directeur van de Radboudstichting. Muziekcriticus van het Brabants Dagblad. Adres: Postbus 37. NL-5260 AA Vught.
M.V. Dmitriev, Professor geschiedenis aan de Universiteit van Moskou. Adres: Redactie.
Joris Gerits (o1943), studeerde germaanse filologie aan de KU Leuven. Promoveerde in 1980 op een studie over Hugues Pernath. Hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Edmond Thieffrylaan 85, B-2640 Mortsel.
Raf Janssen (o1945), studeerde sociologie in Nijmegen en promoveerde in Leiden op een proefschrift over de verarming van mens en milieu als nieuwe sociale kwestie. Sinds 1975 verbonden aan de Commissie Oriënteringsdagen, een kleine landelijke organisatie die aandacht vraagt voor problemen van sociale ongelijkheid en maatschappelijke achterstelling. Publiceerde o.a. Armoede of soberheid (1990), Arbeid, tijd en geld ontschaarsen (1992), De ziekte van het gangbare (1993, samen met André Bons). Adres: Europalaan 276, NL-3526 KS Utrecht.
Erik Martens (o1962), studeerde germaanse filologie, filosofie, dramaturgie en audiovisuele communicatiemedia (UFSIA Antwerpen en KU Leuven). Redactiesecretaris van Streven. Adres: Mellinetplein 11, B-2600 Berchem.
Jan Muylle (o1955), promoveerde in 1986 tot doctor in de oudheidkunde en de kunstgeschiedenis. Thans werkzaam als deeltijds hoofddocent aan de KU Brussel en als leraar aan het Lemmensinstituut (Leuven) en het Instituut St Maria (Antwerpen). Adres: Graaf van Hoornestraat 19-21, B-2000 Antwerpen.
Barbara M. Noske (o1949), studeerde culturele antropologie en niet-westerse sociologie. Promoveerde in de filosofie. Werkzaam als freelance publicist op journalistiek en wetenschappelijk terrein. Publiceerde Humans and Other Animals (1988), Huilen met de wolven (1988) en tal van artikelen over mens en dier, natuur en cultuur. Adres: Bosboom Toussaintlaan 2 boven, NL-1401 CC Bussum.
Gie Van Den Berghe (o1945), doctor in de moraalwetenschap (RU Gent, 1986). Navorser aan het Studiecentrum Geschiedenis Tweede Wereldoorlog te Brussel. Onderzoekt en publiceert over nazi-kampen, waarde en beperkingen van ooggetuigenverslagen. Adres: Durmstraat 70, B-9930 Zomergem.
Kees van Oosten (o1961), studeerde filosofie aan de universiteit van Nijmegen. Publicist en docent filosofie in het volwassenenonderwijs. Adres: Schoolstraat 22, NL-6512 JH Nijmegen.
Cornelis Verhoeven (o1928), hoogleraar in de wijsbegeerte aan de Universiteit van Amsterdam. Ontving in 1980 de P.C. Hooftprijs voor zijn essayistisch oeuvre. Adres: Uilenberg 30, NL-5211 EV 's Hertogenbosch.
Geert Verschuuren (o1946), studeerde biologie en filosofie aan de Rijksuniversiteit van Leiden en Utrecht en promoveerde in de wetenschapsfilosofie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Was enige tijd docent biologie aan het Aloysiuscollege in Den Haag en gastdocent wetenschapsfilosofie aan Boston College (VS). Momenteel directeur van Natuur en techniek in Maastricht. Adres: Beksweg 24, NL-6271 NG Gulpen.
[Deel 3, pagina 193]
| 195 | Raf Janssen | Tijd voor onthaasting De tegendynamiek van de langzaamheid
Omwille van milieuherstel moet het tempo van onze economie omlaag. Economie is pas economisch als ze zich verdraagt met het ritme van de natuur en met de tijd die de natuur nodig heeft om haar produktiviteit op peil te houden. In die zin is de huidige milieucrisis in feite een tijdscrisis. Alleen het terugvinden van het natuurlijke ritme kan onze beschaving levend, in leven, houden. In plaats van weg te stressen in een cultuur van gejaagdheid, vraagt duurzame ontwikkeling om het heilzame preparaat van de onthaasting en om het in cultuur brengen van de langzaamheid. |
| 204 | Kees van Oosten | Socrates in Leipzig Christian Thomasius en tolerantie in Europa
Het moderne tolerantiebegrip ontstond in de 17e eeuw. Meer tolerantie was een eis van veel schrijvers en filosofen. Eén van hen was Christian Thomasius. Hij tartte de politieke en kerkelijke machthebbers met zijn lastige vragen over vooroordelen, onrechtvaardige praktijken en onverdraagzaamheid. In het huidige Europa is tolerantie opnieuw een probleem geworden. Misschien kan deze Socrates uit Leipzig ons een weg wijzen. |
| 212 | M.V. Dmitriev | Een moeilijke dialoog met de christelijke traditie in Rusland
De Russische mens ziet weer vol ontzag op naar de kerk. Maar zal zij in staat zijn het essentiële van het christendom op te diepen uit haar traditie en het hem aan te reiken? |
| 222 | Cornelis Verhoeven | Politieke pretenties
Kun je filosofen politieke pretenties toedichten? C. Verhoeven richt zijn aandacht vooral op Plato en Heidegger. Hun filosofie, en filosofie in het algemeen, pretendeert niets anders te zijn dan filosofie. Dat is voor hen het hoogste: hun passie en de vervulling van hun jeugddroom. Filosofie wordt om zichzelf beoefend en niet in dienst van iets anders. |
[Deel 3, pagina 194]
| 232 | Jan Muylle | Leonardo da Vinci. Schilderkunst en muziek
Leonardo da Vinci kennen we natuurlijk als schilder, tekenaar, uitvinder, architect, ingenieur, en wat nog meer. Maar zelden wordt melding gemaakt van zijn muzikale bedrijvigheid en interesse. Een eerste artikel in een reeksje over beeldende kunst en muziek. Voor da Vinci waren beeldende kunst en muziek zusterkunsten. |
| 239 | Geert Verschuuren | Een gen voor homoseksualiteit?
Volgens Dean Hamer en zijn medewerkers van het National Cancer Institute in Bethesda (Maryland) is er hoogstwaarschijnlijk een gen voor homoseksualiteit gevonden. Zij weten zelfs ongeveer waar het ergens zit. Hoe groot is hun zekerheid? Zal dit gen hetzelfde lot ondergaan als de vermeende genen voor schizofrenie en manische depressiviteit van weleer? Iets over de angels en voetklemmen van zo'n onderzoek. |
| 254 | PODIUM | |
| 254 | Joris Gerits | Haikoe, senrioe en kyoka |
| 256 | Charo Crego | Het lot van het kunstboek |
| 258 | Erik Martens | De opera, de poppenkast en de Culturele Revolutie |
| 262 | Wil Derkse | Het passievirus |
| 266 | FORUM | |
| 266 | Barbara M. Noske | Waarom zo weinig dieren groen zijn |
| 268 | Gie Van Den Berghe | Verdichtsel en waarheid |
| 272 | BOEKEN
Achterhuis, De maat van de techniek ♦ Nietzsche, Waarheid en cultuur ♦ Lemmen, Max Weber's Sociology of Religion ♦ Casti, Verloren Paradigma's ♦ Kayzer, Een schitterend ongeluk ♦ Kivits, Geschiedenis van de psychologie ♦ Van der Deijl, Richters, dichters en vredestichters ♦ Janson, Efrem de Syriër ♦ Luz, Das Evangelium nach Matthäus (Mt 8-17) ♦ Poorthuis, Tot leren uitgedaagd ♦ Maeijer, En daarom wordt dit vandaag nog gevierd ♦ Ramdas, De papegaai, de stier en de klimmende bougainvillea ♦ Brand, Souveränität für Deutschland ♦ Henke, Wann bricht schon mal ein Staat zusammen! ♦ Donner, The Mosaic Map of Madaba ♦ Bialler, Chiaroscuro Woodcuts ♦ Smits, Een nieuwe kijk op de jonge Streuvels ♦ Kafka & Brod, Een vriendschap in brieven ♦ Richler, Joshua toen en nu ♦ Auden, De Zee en de Spiegel ♦ Cicero, Over het voorspellen van de toekomst ♦ Berckmans, Het zomert in Barakstad ♦ Kern, The culture of Love ♦ Manchester, Een wereld door vuur verlicht |
[Deel 3, achterplat]
STREVEN MAART 1994
| Raf Janssen | Tijd voor onthaasting |
| Kees van Oosten | Socrates in Leipzig |
| M.V. Dmitriev | Dialoog met de christelijke traditie in Rusland |
| Cornelis Verhoeven | Politieke pretenties |
| Jan Muylle | Leonardo da Vinci en muziek |
| Geert Verschuuren | Een gen voor homoseksualiteit? |
| PODIUM | |
|---|---|
| Joris Gerits | Haikoe, senrioe en kyoka |
| Charo Crego | Het lot van het kunstboek |
| Erik Martens | De opera, de poppenkast en de Culturele Revolutie |
| Wil Derkse | Het passievirus |
| FORUM | |
| Barbara M. Noske | Waarom zo weinig dieren groen zijn |
| Gie Van Den Berghe | Verdichtsel en waarheid |
ISSN 0039-2324 afgiftekantoor Leuven X
[Deel 4, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
APRIL 1994
Etty Hillesum Milieu-ethiek Jean Lacouture: ‘Jésuites’
De erotische thriller China en West-Europa Toni Morrison
Jaargang 61, nummer 4
[Deel 4, binnenkant voorplat]
Streven, april 1994
61e jaargang, nr. 4
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen
tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80
CONTACTADRES NEDERLAND
Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam
tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30
ABONNEMENTEN
Jaargang 61, januari-december 1994 (11 nummers) inclusief BTW:
België: BEF 1.680; Nederland: f 110; andere landen: BEF 1.998
Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL).
Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.
LOSSE NUMMERS
BEF 240 (B), f 15 (NL). Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).
STEUN
Voor giften vanaf 1000 frank (met vermelding van nationaal nummer óf geboortedatum) ontvangt u in januari 1495 een fiscaal attest. Vrijstelling van belasting geldt alleen voor Belgische staatsburgers.
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN
Verboden zonder verlof van de redactie
OMSLAGFOTO
Etty Hillesum, foto Bernard Meylink & Toni Morrison, foto Brian Lanker.
WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER
Ludo Abicht (o1936), behaalde het doctoraat germaanse talen aan de universiteit van Cincinatti, VSA, met een dissertatie over Der prager Kreis. Adres: Mechelsesteenweg 212, B-2018 Antwerpen.
Hans Achterhuis (o1942), hoogleraar filosofie aan de Universiteit Twente. Publiceerde o.m. De markt van welzijn en geluk, Arbeid, een eigenaardig medicijn en Hel rijk der schaarste. Onder zijn redactie verscheen onlangs De maat van de techniek. Adres: Haaksbergerstraat 405, NL-7545 GL Enschede.
Paul Begheyn s.j. (o1944), studeerde filosofie en theologie in Nijmegen, Amsterdam en Berkeley (VS). Redacteur van De Heraut, Numaga en Streven. Medewerker van het Ignatiushuis te Amsterdam. Recente publikaties: Met de deur open. Vertaalde gedichten (1991); Abraham Leyniers. Een Nijmeegse boekverkoper uit de zeventiende eeuw (1992). Adres: De Lairessestraat 61, NL-1071 NT Amsterdam.
Werner Brouwers (o1967), doctorandus in de germaanse filologie. Werkzaam op het terrein van het pragmatisch onderzoek van internationale en interculturele communicatie met speciale nadruk op de impliciete verwoording van ideologieën. Adres: Appelstraat 59, B-2140 Borgerhout.
Joris Gerits (o1943), studeerde germaanse filologie aan de KU Leuven. Promoveerde in 1980 op een studie over Hugues Pernath. Hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Edmond Thieffrylaan 85, B-2640 Mortsel.
Dirk Gombeir (o1961), licentiaat in de psychologische en pedagogische wetenschappen (RU Gent). Medewerker onderwijsproject Stichting Lodewijk de Raet. Publiceert in de Ouderwijskrant en het Berichtenblad van de Stichting Lodewijk de Raet. Adres: Iepersesteenweg 13, B-8630 Veurne.
Vincent Hunink (o1962), promoveerde in 1992 aan de Katholieke Universiteit Nijmegen op een proefschrift over de Romeinse dichter Lucanus. Hij is wetenschappelijk onderzoeker bij de vakgroep Klassieken aan deze universiteit. Daarnaast publiceerde hij over Gerard Reve onder meer in het Reve-jaarboek 4. Adres: Museum Kamstraat 29. NL-6522 GB Nijmegen.
Jan Koenot s.j. (1955), doctor in de filosofie, licentiaat in de theologie. Doceert antropologie aan het Centrum voor Kerkelijke Studies te Leuven. Adres: Graanmarkt 9-11, B-2000 Antwerpen.
Kaat De Loof (o1960), studeerde germaanse filologie met een licentiaatsverhandeling over Salman Rushdie. Promoveerde met een doctoraatsverhandeling over Toni Morrison. Werkterrein: moderne Engelstalige en Afro-Amerikaanse literatuur. Adres: Pijpestraat 26, B-8560 Wevelgem.
Erik Martens (o1962), studeerde germaanse filologie, filosofie, dramaturgie en audiovisuele communicatiemedia (UFSIA Antwerpen en KU Leuven). Redactiesecretaris van Streven. Adres: Mellinetplein 11, B-2600 Berchem.
Valérie Niquet (o1958), doctoreerde aan de Sorbonne op een verhandeling over de Chinees-Sovjetische betrekkingen. Behaalde een licentie in de Japanse taal. Bijdragen voornamelijk over Rusland en het Verre Oosten. Adres: 9bis av. de la République, F-91230 Montgeron.
Maria ter Steeg (o1946) studeerde dogmatische theologie aan de Katholieke Universiteit Nijmegen, werkte twaalf jaar bij het KRO-omroepspastoraat in Amersfoort, en zes jaar als hoofd van de afdeling godsdienstige programma's bij KRO-televisie in Hilversum. Momenteel werkzaam als ziekenhuispastor. Adres: Albert Neuhuysstraat 27, NL-3583 SV Utrecht.
[Deel 4, pagina 289]
| 291 | Maria ter Steeg | De verlokking van de liefde. De geestelijke ontwikkeling van Etty Hillesum
De dagboeken en brieven die Etty Hillesum, een vrijgevochten en onconventionele joodse vrouw, in Westerbork en Auschwitz schreef, getuigen van een uitzonderlijke innerlijke groei. Levensdrift, lotsverbondenheid en Godsvertrouwen in het lijden zijn de mijlpalen van haar geestelijk leerproces. |
| 304 | Hans Achterhuis | Milieu-ethiek. Ethiek of moralisering
De milieu-ethiek dreigt vandaag ons hele leven moralistisch te betuttelen. Je kunt niet eens meer douchen zonder je daarbij ethische vragen te stellen. Is dat de rol van de ethiek? Ze zou zich beter eens bezighouden met de structurele oorzaken van de milieucrisis en met de materiële, technologische onderbouw van een milieu-ethisch gedrag dat er nog iets aan kon doen. Misschien leidt (of dwingt?) de autogordel tot meer moraal dan al het moralistisch gezeur. |
| 317 | Ludo Abicht | De drie levens van de Sociëteit van Jezus Jean Lacouture: ‘Jésuites’
De Franse auteur Jean Lacouture had twee boekdelen van samen meer dan 1000 bladzijden nodig om de geschiedenis van de jezuïetenorde in beeld te brengen. Het werd een ‘multibiografie’ van verschillende jezuïeten uit de drie belangrijke episoden van de orde: de stichting, de opheffing en de herstichting. |
| 326 | Dirk Gombeir | De erotische thriller Rauwe echo's van een vertwijfeld zoeken
Een filmgenre dat de laatste jaren steeds vaker het grote scherm haalt is de ‘erotische thriller’. Daarin worden de seks- en geweldscènes alsmaar nadrukkelijker geëtaleerd. Niet zelden heeft de eigenlijke plot ook figuurlijk weinig om het lijf. Een uitzondering vormde evenwel Paul Verhoevens zeer succesvolle Basic Instinct (1992). Uitgaande van deze en andere films wordt nagegaan welke functie dit filmgenre vervult in ons tijdsklimaat. |
[Deel 4, pagina 290]
| 335 | Valérie Niquet | China en West-Europa. Botsende belangen
De relaties van de Volksrepubliek China met Europa worden enerzijds geremd door Beijings ideologie maar anderzijds gestimuleerd door zijn pragmatisme. De handel tussen beide groeit moeizaam. Beijing wenst wel de politieke steun van Europa en een stuk van de Europese markt, maar niet zijn pottenkijkerij en zijn protectionisme. |
| 342 | Kaat De Loof | Nobelprijs literatuur
De wereld van Toni Morrison De romans van Toni Morrison streven naar een synthese tussen traditionele en moderne waarden, Amerikaanse en zwarte cultuurelementen. De relatie van het Afro-Amerikaanse individu tot zijn of haar verleden staat centraal. Maar in elke roman wordt dit thema op een heel andere manier uitgewerkt. |
| 352 | PODIUM | |
| 352 | Joris Gerits | Kandidaten voor de Libris Literatuurprijs 1994 |
| 356 | Erik Martens | De kroning maakt de koning jeanne la pucelle |
| 361 | Vincent Hunink | Vertalen: kunst of wetenschap |
| 363 | Jan Koenot | Creation Records |
| 366 | FORUM | |
| 366 | Werner Brouwers | Het migrantendebat in tweede zitting |
| 369 | Paul Begheyn | Boekhistorisch onderzoek in Nederland |
| 372 | BOEKEN
Van Asperen, Het bedachte leven ♦ Vanheeswijck, Lachen om de wereld ♦ Cornette, Fragmenten. Postmoderniteit en theologie ♦ Snyders, Ik heb zo lief ♦ Renkema, Klaagliederen ♦ Ridderbos, Handwijzer op de grondtekst van de Bijbel ♦ Crombag e.a., Dubieuze zaken ♦ Besier, Der SED-Staat und die Kirche ♦ Glenny, De ondergang van Joegoslavië ♦ Darwin, De reis van de Beagle ♦ Gould, De duim van de panda ♦ Komrij, De ondergang van het regenwoud ♦ Vermeiren, De gek op de heuvel ♦ Mertens e.a., Boeken voor de eeuwigheid ♦ Lampo, De wortels der verbeelding ♦ Barnard, Het gat in de wereld ♦ Vonk, Kennis van de verte ♦ Bredero, Bernardus van Clairvaux ♦ Jung, De Germanen |
|
[Deel 4, achterplat]
STREVEN APRIL 1994
| Maria ter Steeg | Etty Hillesum |
| Hans Achterhuis | Milieu-ethiek |
| Ludo Abicht | Jean Lacouture: ‘Jésuites’ |
| Dirk Gombeir | De erotische thriller |
| Valérie Niquet | China en West-Europa |
| Kaat De Loof | Toni Morrison |
| PODIUM | |
|---|---|
| Joris Gerits | Kandidaten voor de Libris Literatuurprijs 1994 |
| Erik Martens | Jeanne la pucelle |
| Vincent Hunink | Vertalen: kunst of wetenschap |
| Jan Koenot | Creation Records |
| FORUM | |
| Werner Brouwers | Het migrantendebat in tweede zitting |
| Paul Begheyn | Boekhistorisch onderzoek in Nederland |
ISSN 0039-2324 afgiftekantoor Leuven X
[Deel 5, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
MEI 1994
Doemdenken
Schindler's List
Recente tendensen in de Nederlandse literatuur
Een Europees buitenlands beleid?
Muziek en schilderkunst in de Gouden Eeuw
Zijn wetenschappelijke feiten waardevrij?
Jaargang 61, nummer 5
[Deel 5, binnenkant voorplat]
Streven, mei 1994
61e jaargang, nr. 5
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80
CONTACTADRES NEDERLAND
Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30
ABONNEMENTEN
Jaargang 61, januari-december 1994 (11 nummers) inclusief BTW:
België: BEF 1.680; Nederland: f 110; andere landen: BEF 1.998
Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL).
Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.
LOSSE NUMMERS
BEF 240 (B), f 15 (NL). Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).
STEUN
Voor giften vanaf 1000 frank (met vermelding van nationaal nummer óf geboortedatum) ontvangt u in januari 1995 een fiscaal attest. Vrijstelling van belasting geldt alleen voor Belgische staatsburgers.
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
Hugo Roeffaers,
Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN
Verboden zonder verlof van de redactie
OMSLAGFOTO
Frans Masereel, Op aarde, Oostindische inkt, 1937.
Werkten mee aan dit nummer
Paul Begheyn s.j. (o944), staflid van het Ignatiushuis te Amsterdam; redacteur van De Heraut, Numaga en Streven. Publiceerde o.a.: Twintig psalmen hertaald; Jezuïeten in Nederland; Nijmeegse drukkers, uitgevers en boekverkopers 1479-1794 en A Bibliography on St. Ignatius's Spiritual Exercices. Adres: De Lairessestraat 61, NL-1071 NT Amsterdam.
Erik De Smet (o1966), studeerde moderne geschiedenis en sociale en culturele antropologie te Antwerpen en te Leuven. Stafmedewerker Chirojeugd Vlaanderen, vrij assistent aan het Ruusbroecgenootschap Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Kasteelstraat 32, B-2000 Antwerpen.
Erik Faucompret (o1950), behaalde het doctoraat toegepaste economische wetenschappen met een proefschrift over de betrekkingen tussen de Europese Gemeenschap en de Middellandse Zeelanden. Van 1975 tot 1979 aspirant van het NFWO. Thans hoofddocent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA) waar hij o.a. ‘Europese economische integratie’ en ‘Internationaal publiekrecht en internationale organisaties’ doceert. Adres: Guido Gezellestraat 11, B-2900 Schoten.
Joris Gerits (o1943), studeerde germaanse filologie aan de KU Leuven. Promoveerde in 1980 op een studie over Hugues Pernath. Hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Edmond Thieffrylaan 85, B-2640 Mortsel.
Harry Hamersma (o1945), doctor in de filosofie. Tot 1985 docent aan het Filosofisch-Theologisch Instituut te Yogyakarta, Indonesië. Pastor voor buitenlandse studenten in Amsterdam. Adres: Schaarsbergenstraat 120, NL-1107 JX Amsterdam.
Erik Martens (o1962), studeerde germaanse filologie, filosofie, dramaturgie en audiovisuele communicatiemedia (UFSIA Antwerpen en KU Leuven). Redactiesecretaris van Streven. Adres: Mellinetplein 11, B-2600 Berchem.
Jan Muylle (o1955), doctor in de oudheidkunde en de kunstgeschiedenis. Thans o.a. deeltijds hoofddocent aan de KU Brussel en leraar aan het Lemmensinstituut (Leuven). Adres: Graaf van Hoornestraat 19-21, B-2000 Antwerpen.
Gie Van Den Berghe (o1945), doctor in de moraalwetenschap (RU Gent, 1986). Navorser aan het Studiecentrum Geschiedenis Tweede Wereldoorlog te Brussel. Onderzoekt en publiceert over nazi-kampen, waarde en beperkingen van ooggetuigenverslagen. Adres: Durmstraat 70, B-9930 Zomergem.
Manu Van der Aa (o1964), licentiaat germaanse filologie. Werkt aan een proefschrift over het verhalend proza van E. du Perron. Adres: Prinsessenstraat 27, B-2300 Turnhout.
Jef Van Gerwen (o1952), licentiaat sociologie (KU Leuven), Ph.D. Social Ethics, GTU Berkeley. Docent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA) en aan de Handelshogeschool te Antwerpen. Medewerker van OCIPE (Brussel). Adres: Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen.
Guido Vanheeswijck (o1955), doctor in de wijsbegeerte, licentiaat in de germaanse filologie. Docent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: J.F. Gellyncklaan 115, B-2540 Hove.
Geert Verschuuren (o1946), studeerde biologie en filosofie aan de Rijksuniversiteit van Leiden en Utrecht en promoveerde in de wetenschapsfilosofie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Was enige tijd docent biologie aan het Aloysiuscollege in Den Haag en gastdocent wetenschapsfilosofie aan Boston College (VS). Momenteel directeur van Natuur en techniek in Maastricht. Adres: Beksweg 24, NL-6271 NG Gulpen.
[Deel 5, pagina 385]
| 387 | Harry Hamersma | Doemdenken
Aan doemdenken zitten allerlei paradoxale kanten. Het lijdt aan perspectivisme, het lijkt zich voornamelijk op de verkeerde plaatsen af te spelen, en het is alsof het de mens niet echt raakt, omdat hij toch al wist dat de werkelijkheid niet is zoals ze zou moeten zijn. |
| 393 | Gie Van Den Berghe | Schindler's List We waren allemaal goede nazi's
Wat is er over Schindler's List, de met zeven Oscars bekroonde film van Steven Spielberg, al niet geschreven? ‘Ontroerend’, ‘overweldigend’: een film die iedereen moet zien, zeker de jeugd, die nauwelijks schijnt te weten wat de holocaust geweest is. Wat vindt een historicus van de holocaust ervan? ‘Als historicus heb ik er veel kritiek op, maar de mens die ik ben, die overtuigende verhalen wil horen, die geëmotioneerd en betrokken raakt, heeft overrompeld en klein zitten toe te kijken’. |
| 404 | Joris Gerits | Recente tendensen in de Nederlandse literatuur in Noord en Zuid
Tot op de dag van vandaag drukt de Tweede Wereldoorlog nog altijd zijn stempel op de Nederlandse literatuur in Noord en Zuid. Het schoppen tegen de heilige huisjes van de burgerlijke maatschappij in de jaren zestig heeft plaats gemaakt voor een kritisch en compromitterend schrijven over het ego en zijn roots. De Nederlandse literatuur heeft geen Eco, wel een Hella Haasse die de nieuwe historische roman tot een bestseller maakt. De reisliteratuur bloeit op, de vrouwelijke stem klinkt krachtig en de hamvraag luidt: wat is postmodern? |
| 418 | Erik Faucompret | Naar een Europees buitenlands beleid?
De twaalf lidstaten van de Europese Unie proberen via de zogenaamde Europese Politieke Samenwerking te komen tot een gemeenschappelijk buitenlands beleid. Aan de hand van twee gevalstudies, de Golfcrisis van 1991-1992 en de burgeroorlog in het vroegere Joegoslavië, wordt onderzocht in hoeverre dit doel werd gerealiseerd. De relaties met de VS en het ontbreken van een gemeenschappelijk defensiebeleid worden hierbij belicht als remmende factoren. |
[Deel 5, pagina 386]
| 428 | Jan Muylle | Muziek in de schilderkunst van de Gouden Eeuw
De overtuiging dat schilderkunst en muziek zusterkunsten zouden zijn, een overtuiging die Leonardo da Vinci verdedigde, vond ook aanhang onder 17e eeuwse Zuiden Noordnederlandse schilders. In woord en beeld wezen ze op de voor- en nadelen van muziek tijdens en naast hun schilderkunstige arbeid. Sommigen hielden zich op een meer theoretische wijze met de samenhang tussen beide kunsten bezig. Enkele voorstellingen visualiseren deze relatie. |
| 435 | Geert Verschuuren | Feiten en waarden
Wetenschappers vertellen ons graag hoe de wereld precies in elkaar zit. Elke dag lezen we wel ergens dat er weer een nieuw wetenschappelijk feit is ontdekt, bijvoorbeeld dat de ozonlaag op bepaalde plekken dunner aan het worden is. Maar hoe zit het eigenlijk met die feiten? Wat zijn de feiten en waarden achter de feiten? Dat verhaal vertellen wetenschappers ons meestal niet. |
| 448 | PODIUM | |
| 448 | Manu Van der Aa | Het geheim van het lezen |
| 450 | Paul Begheyn | De brugfunctie van ‘ontaarde kunst’ |
| 453 | Erik Martens | In the Name of the Father |
| 456 | Erik De Smet | In bloed zal mijn ziel voldoening vinden Hooglied, een tentoonstelling |
| 460 | FORUM | |
| 460 | Guido Vanheeswijck | God en Girard |
| 464 | Jef Van Gerwen | Streven naar een Europees migratiebeleid Een ooggetuigeverslag |
| 467 | BOEKEN
Renaut, Sartre, le dernier philosophe ♦ Delfgaauw & Van Peperstraten, Beknopte geschiedenis van de wijsbegeerte ♦ Florence e.a., Psychoanalyse. l'Homme et ses destins ♦ Oosterhuis, Gezongen Liedboek ♦ Smelik, 1 Koningen ♦ Stambaugh & Balch, Het Nieuwe Testament in zijn sociale omgeving ♦ Tov, Textual Criticism of the Hebrew Bible ♦ Schädlich, Aktenkundig ♦ Zijderveld, De parvenu-cultuur en andere essays ♦ Heinich, Du peintre à l'artiste ♦ Heynen (red.), Wonen tussen gemeenplaats en poëzie ♦ Yoshimoto, Kitchen ♦ Rosa, Diepe wildernis: de wegen ♦ Pointl, Rijke mensen hebben moeilijke maten ♦ Verpale, Olivetti 82 ♦ Pleysier, De Gele Rivier is bevrozen ♦ O'Malley, The First Jesuits ♦ Curvers, Dorpen en steden van klei ♦ Weber, Frankrijk. Fin de siècle ♦ Van der Linde, Pelgrimstocht der mensen ♦ Classic Furniture ♦ Buijnsters, Het verzamelen van boeken ♦ Van der Spek, Taalmaskerade |
[Deel 5, achterplat]
STREVEN MEI 1994
| Harry Hamersma | Doemdenken |
| Gie Van Den Berghe | Schindler's List |
| Joris Gerits | Recente Nederlandse literatuur |
| Erik Faucompret | Een Europees buitenlands beleid? |
| Jan Muylle | Muziek en schilderkunst |
| Geert Verschuuren | Over feiten en waarden |
| PODIUM | |
|---|---|
| Manu Van der Aa | Het geheim van het lezen |
| Paul Begheyn | De brugfunctie van ‘ontaarde kunst’ |
| Erik Martens | In the Name of the Father |
| Erik De Smet | Hooglied, een tentoonstelling |
| FORUM | |
| Guido Vanheeswijck | God en Girard |
| Jef Van Gerwen | Naar een Europees migratiebeleid |
ISSN 0039-2324 afgiftekantoor Leuven X
[Deel 6, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
JUNI 1994
Christelijk geloof tussen gisteren en morgen
De bitterheid van E.M. Cioran
René Magritte
Het Europese Parlement
Op zoek naar de verloren werkgelegenheid
Het einde van het voetbal
Jaargang 61, nummer 6
[Deel 6, binnenkant voorplat]
Streven, juni 1994
61e jaargang, nr. 6
redactie
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, lef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
redactiesecretariaat
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80
contactadres nederland
Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30
abonnementen
Jaargang 61, januari-december 1994 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.680; Nederland: f 110; andere landen: BEF 1.998 Studenten: BEF 990 (B), f71 (NL).
Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-851587M1 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.
losse nummers
BEF 240 (B), f 15 (NL). Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).
steun
Voor giften vanaf 1000 frank (met vermelding van nationaal nummer óf geboortedatum) ontvangt u in januari 1995 een fiscaal attest. Vrijstelling van belasting geldt alleen voor Belgische staatsburgers.
vormgeving
Erik Martens
verantwoordelijk uitgever
Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
nadruk van artikelen
Verboden zonder verlof van de redactie
omslagfoto
Het einde van het voetba?, bron onbekend.
Werkten mee aan dit nummer
Gie Van Den Berghe (o1945), doctor in de moraalwetenschap (RU Gent, 1986). Navorser aan het Studiecentrum Geschiedenis Tweede Wereldoorlog te Brussel. Onderzoekt en publiceert over nazi-kampen, waarde en beperkingen van ooggetuigenverslagen. Adres: redactie.
Louis Van Bladel s.j. (o1923), licentiaat theologie, doctor filosofie, prof. em. Universiteit Antwerpen (UFSIA en UIA) ethiek, hedendaagse wijsbegeerte. Was van 1983 tot 1988 rector van de UFSIA. Publiceerde Kerngedachten van Karl Marx (19814), Christelijk geloof en maatschappijkritiek (19843), artikelen in Streven en elders, waarvan verschillende gebundeld werden in Materie, Macht en Minne (1989). Adres: Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen.
Jef Van Gerwen s.j. (o1952), licentiaat sociologie (KU Leuven), Ph.D. Social Ethics, GTU Berkeley. Docent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA) en aan de Handelshogeschool te Antwerpen. Medewerker van OCIPE. (Brussel). Adres: Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen.
Ilse Bulhof (1932), studeerde geschiedenis in Groningen en Utrecht, en promoveerde op een wijsgerig proefschrift over Nietzsche (1969). Doceerde van 1969 tot 1981 aan de University of Texas at Austin en sinds 1981 aan de Katholieke Theologische Universiteit Utrecht en de Rijksuniversiteit Utrecht. Sinds 1991 hoogleraar in de wijsbegeerte aan de Rijksuniversiteit Leiden. Publiceerde over Wilhelm Dilthey (1980), Freud (1983), Darwin (1988), en voorts artikelen over geschiedfilosofie, hermeneutiek, wetenschapsfilosofie en postmodernisme. Adres: Magdalenastraat 26, NL-3512 NH Utrecht.
Joris Gerits (o1943), studeerde germaanse filologie aan de KU Leuven. Promoveerde in 1980 op een studie over Hugues Pernath. Hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Edmond Thieffrylaan 85, B-2640 Mortsel.
Dirk Gombeir (o1961), licentiaat in de psychologische en pedagogische wetenschappen (RU Gent). Medewerker onderwijsproject Stichting-Lodewijk de Raet. Publiceert in de Onderwijskrant en het Berichtenblad van de Stichting-Lodewijk de Raet. Adres: Iepersesteenweg 13, B-8630 Veurne.
Ger Groot (o1954), studeerde filosofie in Amsterdam en Parijs. Doceerde filosofie aan de Universiteit van Amsterdam, vertaalde Husserl, Derrida, Küng, Duby en Schama en publiceerde o.a. in Streven, ANTW, Wijsgerig perspectief, Tmesis en Krisis. Was levensbeschouwelijk redacteur bij het dagblad Trouw en is nu filosofisch medewerker van NRC-Handelsblad. Adres: Tervurenlaan 66 c, B-1040 Brussel.
An Hermans (o1944), doctor in de Pedagogische Wetenschappen, van 1989 tot 1994 lid van het Europese Parlement, deeltijds hoogleraar aan de KU Leuven. Adres: Vesaliusstraat 2, B-3000 Leuven.
Jan Koenot s.j. (o1955), doctor in de filosofie, licentiaat in de theologie. Doceert antropologie aan het Centrum voor Kerkelijke Studies te Leuven. Adres: Graanmarkt 9-11, B-2000 Antwerpen.
Erik Martens (o1962), studeerde germaanse filologie, filosofie, dramaturgie en audiovisuele communicatiemedia (UFSIA Antwerpen en KU Leuven). Redactiesecretaris van Streven. Adres: Mellinetplein 11, B-2600 Berchem.
Agnes Sneller (o1940), docent historische taalkunde aan de vakgroep Nederlands RUL en docent taalkunde en filosofie aan de Hogeschool Rotterdam e.o. Recente publikaties: o.m. (i.s.m. Boukje Thijs) Jacob Cats, Huwelijk (1993). Adres: Rijn en Schiekade 27, NL-2311 AK Leiden.
Guido Vanheeswijck (o1955), doctor in de wijsbegeerte, licentiaat in de germaanse filologie. Docent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: J.F. Cellyncklaan 115, B-2540 Hove.
[Deel 6, pagina 481]
| 483 | Louis Van Bladel | Christelijk geloof tussen gisteren en morgen
Christelijk blijven geloven, laat staan kerkelijk blijven, wordt voor steeds meer westerlingen moeilijk. Ook door kerkelijke gezagdragers wordt dat gemakkelijk toegeschreven aan de veralgemeende secularisatie. Maar gaat de kerk zelf hier wel vrijuit? Theologen en filosofen, zoals b.v. Marcel Heyndrickx, betreuren in ieder geval dat zij het christelijk geloof in zo'n achterhaalde taal blijft voorstellen dat het voor mensen van nu vreemd in de oren klinkt. Zijn christelijk geloof en secularisatie per se vreemden voor elkaar? |
| 496 | Ger Groot | De bitterheid van E.M. Cioran
De Frans-Roemeense denker Cioran beschrijft zichzelf als een ‘Job zonder vrienden en zonder God’. Verlossing uit het lijden lijkt er niet te zijn, maar zijn ‘ziekelijkheid’ verwekt in hem wel een mystieke ervaring van het absolute en een heimwee verscheurd tussen tijd en eeuwigheid. |
| 506 | Dirk Gombeir | René Magritte. In dialoog met de gerepresenteerde werkelijkheid
De schilderijen van Magritte dagen ons uit het afgebeelde niet alleen te bekijken maar er ook in te treden. Omdat ons echter elk referentiepunt ontzegd wordt om werkelijkheid en afbeelding te onderscheiden, bewegen we ons voortdurend in een wereld van representaties. Zo lijkt Magritte wel het hedendaagse denken in beeld te brengen. |
| 516 | An Hermans | Het Europese Parlement Not much of a parliament?
Is het Europese parlement wel een parlement? In elk geval, not much of a parliament, schreven politologen Valentine Herman en Juliet Lodge in 1978. In de Europese beleidsvoering speelde de volksvertegenwoordiging aanvankelijk een beperkte rol, maar sindsdien (vooral met het verdrag van Maastricht) is er heel wat veranderd. Het Europese besluitvormingsmechanisme is er alleen niet doorzichtiger op geworden. |
[Deel 6, pagina 482]
| 523 | Jef Van Gerwen | Op zoek naar de verloren werkgelegenheid Ethische overwegingen bij een Europees probleem
Het recht op arbeid geeft de individuele burger geen recht op een baan, enkel een aanspraak op een beleid van maximale werkgelegenheid. Maar wat betekent zo'n aanspraak in het licht van de huidige economische ontwikkelingen? Zouden we het recht op arbeid niet beter laten vallen? |
| 532 | Guido Vanheeswijck | Het einde van het voetbal
Wat heeft het marxisme met het voetbal gemeen? Volgens de Nederlandse metableticus Jan Hendrik Van den Berg heel wat. Beide zijn op hetzelfde tijdstip en onder druk van identieke omstandigheden ontstaan en beide zullen, zo schreef hij in 1963 in Leven in Meervoud, op hetzelfde tijdstip verdwijnen. Vandaag, dertig jaar later, aan de vooravond van de Wereldbeker, lijkt het voetbal, in tegenstelling tot het marxisme, springlevend. En toch had Van den Berg niet helemaal ongelijk. |
| 541 | PODIUM | |
| 541 | Joris Gerits | Over soevereine bloemlezers en beste gedichten |
| 544 | Erik Martens | Leven en sterven in Los Angeles Short Cuts van Robert Altman |
| 548 | Jan Koenot | Rock is dood |
| 552 | FORUM | |
| 552 | Ilse Bulhof | Van informatie naar interventie Een nieuwe stijl in de journalistiek |
| 556 | Gie Van Den Berghe | Een vernietiging die een catastrofe werd |
| 559 | Agnes Sneller | Lezen als vrouw |
| 562 | BOEKEN
Bergson, Het lachen ♦ Moyaert, Ethiek en sublimatie ♦ De Boer, Tamara A ♦ Ignatius von Loyola, Briefe und Unterweisungen ♦ Pinxten, Geef aan de keizer ♦ Küng, Credo ♦ Haag e.a., Vrouwen in de bijbel ♦ Ducal & Vanhole, Over de voorrang van rechts ♦ Terreehorst, Het seizoen ♦ Kunst in de metro ♦ Goedegebuure, De Schrift herschreven ♦ Portnoy, Altijd zomer ♦ Pla, Het grijze schrift ♦ Eugenides, De zelfmoord van de meisjes ♦ Kirchhoff, Gegen die Laufrichting ♦ Shalev, De kus van Esau ♦ Alméras, Céline ♦ Starobinski, Zinnebeelden van de rede ♦ Friedrich, Olympia ♦ Braudel, De Middellandse Zee ♦ Verwey, De verdwenen antiquaar ♦ Winckelmann, Een portret in brieven ♦ Zeguers, Amsterdamse stegen ♦ Tack e.a., De bossen van Vlaanderen |
[Deel 6, achterplat]
STREVEN JUNI 1994
| Louis Van Bladel | Christelijk geloof tussen gisteren en morgen |
| Ger Groot | De bitterheid van E.M. Cioran |
| Dirk Gombeir | René Magritte |
| An Hermans | Het Europese Parlement |
| Jef Van Gerwen | Op zoek naar de verloren werkgelegenheid |
| Guido Vanheeswijck | Het einde van het voetbal |
| $ | |
| $ | PODIUM |
|---|---|
| Joris Gerits | Soevereine bloemlezers en beste gedichten |
| Erik Martens | Leven en sterven in Los Angeles |
| Jan Koenot | Rock is dood |
| $ | |
| $ | FORUM |
| Ilse Bulhof | Een nieuwe stijl in de journalistiek |
| Gie Van Den Berghe | Een vernietiging die een catastrofe werd |
| Agnes Sneller | Lezen als vrouw |
ISSN 0039-2324
afgiftekantoor Leuven X
[Deel 7, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
JULI-AUGUSTUS 1994
Taylor: Bronnen van authenticiteit
Afrika: crisis als catharsis?
Debussy en schilderkunst
Alexander Solzjenitsyn
De poëzie van Rutger Kopland
Clintons buitenlands beleid
Jaargang 61, Nummer 7
[Deel 7, binnenkant voorplat]
Streven, juli-augustus 1994
61e jaargang, nr. 7
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80
CONTACTADRES NEDERLAND
Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam
tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30
ABONNEMENTEN
Jaargang 61, januari-december 1994 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.680; Nederland: f 110; andere landen: BEF 1.998
Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL).
Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.
Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, ten laatste een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.
LOSSE NUMMERS
BEF 240 (B), f 15 (NL). Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657(NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).
STEUN
Voor giften vanaf 1000 frank (met vermelding van nationaal nummer of geboortedatum) ontvangt u in januari 1995 een fiscaal attest. Vrijstelling van belasting geldt alleen voor Belgische staatsburgers.
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
Hugo Roeffaers, Sanderusstraat 5, B - 2018 Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN
Verboden zonder verlof van de redactie
OMSLAGFOTO
Afrika, crisis als catharis?, uit Le Monde, 12 april 1994.
Werkten mee aan dit nummer
Paul Begheyn s.j. (o1944), staflid van het Ignatiushuis te Amsterdam; redacteur van De Heraut, Numaga en Streven. Publiceerde o.a.: Twintig psalmen hertaald; Jezuïeten in Nederland; Nijmeegse drukkers, uitgevers en boekverkopers 1479-1794 en A Bibliography on St. Ignatius' Spiritual Exercices. Adres: De Lairessestraat 61, NL-1071 NT Amsterdam.
Paul Demets (o1966) studeerde germaanse filologie en theaterwetenschappen aan de KU Leuven en de KU Nijmegen. Theaterrecensent van De Standaard. Publiceert over literatuur en theater in Documenta, Kunst en Cultuur, Ons Erfdeel en Poëziekrant. Adres: Kasteelstraat 56, B-9870 Olsene-Zulte.
Stefaan Evenepoel (o1958), studeerde germaanse filologie aan de KU Leuven. Promoveerde op een proefschrift over de vroege poëzie van Rutger Kopland. Werkzaam als docent stilistiek en Nederlandse taalbeheersing aan de Provinciale Hogeschool voor Vertalers en Tolken te Gent en aan de Universiteit Gent. Publiceerde essays in verscheidene tijdschriften. Adres: Voorspoedlaan 56, B-1700 Dilbeek.
Erik Faucompret (o1950), behaalde het doctoraat toegepaste economische wetenschappen met een proefschrift over de betrekkingen tussen de Europese Gemeenschap en de Middellandse Zeelanden. Van 1975 tot 1979 aspirant van het NFWO. Thans hoofddocent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA) waar hij o.a. ‘Europese economische integratie’ en ‘Internationaal publiekrecht en internationale organisaties’ doceert. Adres: Guido Gezellestraat 11, B-2900 Schoten.
Joris Gerits (o1943), studeerde germaanse filologie aan de KU Leuven. Promoveerde in 1980 op een studie over Hugues Pernath. Hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Edmond Thieffrylaan 85, B-2640 Mortsel.
Erik Martens (o1962), studeerde germaanse filologie, filosofie, dramaturgie en audiovisuele communicatiemedia (UFSIA Antwerpen en KU Leuven). Redactiesecretaris van Streven. Adres: Mellinetplein 11, B-2600 Berchem.
Stefaan Marysse (o1945), gewoon hoogleraar in de politieke economie en de ontwikkelingseconomie aan de Universiteit Antwerpen(UFSIA). Publiceert op het gebied van verdeling van inkomen en macht in de internationale relaties en over ontwikkelingsproblemen van vooral Sub Sahara Afrika. Adres: Julius de Geyterstraat 192, B-2020 Antwerpen.
Jan Muylle (o1955), doctor in de oudheidkunde en de kunstgeschiedenis. Thans o.a. deeltijds hoofddocent aan de KU Brussel en leraar aan het Lemmensinstituut (Leuven). Adres: Graaf van Hoornestraat 19-21, B-2000 Antwerpen.
Paul Pelckmans (o1953), assistent algemene literatuurwetenschap aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Acht Eeuwenlaan 16, B-2650 Edegem.
Fernand Tanghe (o1948), doctor in de rechten (KU Leuven) en licentiaat in de wijsbegeerte (UC Louvain). Werkleider in het Departement Grondslagen van het Recht aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Recente publikaties: Recht op arbeid (1989) en Sociale grondrechten en armoede (1986-87). Adres: Maurits Noëstraat 104, B-3054 Vaalbeek.
Charles Taylor, studeerde geschiedenis in Montreal en filosofie in Oxford. Momenteel professor politieke filosofie aan de McGill University in Montreal. Publiceerde o.m. Philosophical Papers (1985) en Sources of the Self (1989).
[Deel 7, pagina 577]
| 579 | Charles Taylor | Bronnen van authenticiteit
De malaise van de moderniteit is de bundeling van een aantal radiogesprekken voor de Canadian Broadcasting Corporation, waaruit hier twee hoofdstukken vertaald zijn. Te eenzijdig de moraal funderen op kiezen en authenciteit houdt het gevaar in dat men alle waarde ontneemt aan de objecten die men kiest. De waarde van die objecten blijkt maar tegen een achterliggende horizon. |
| 590 | Stefaan Marysse | Afrika: crisis als catharsis?
De jaren tachtig en negentig lijken voor Sub Sahara Afrika verloren decennia. Het onderwijs, de gezondheidstoestand en het inkomen per hoofd daalt er op een schrikbarende manier. Daarenboven worden de lasten van de crisis, die het gevolg zijn van zowel internationale als interne factoren, afgewenteld op de zwakkere lagen van de bevolking. Achter de marginalisering van het zwarte kontinent in de wereld tekenen zich niet enkel grote verschillen tussen landen af, maar ook in de landen waar de crisis het diepst is, zijn er tekenen van een nieuwe realiteit die in het veralgemeend pessimisme over Afrika te weinig worden gezien. |
| 604 | Jan Muylle | Muziek en schilderkunst: Debussy
Debussy's liefde voor de schilderkunst was veelzijdig. Onder andere zocht hij naar mogelijkheden om de uitgangspunten van de plein-air-schilderkunst toe te passen op zijn muziek. Vooral het vluchtige lichtspel van water, vuur en lucht bij het aanschouwen van de zee en het nachtelijk uitspansel liet sterke indrukken na. Naar het voorbeeld van de schilders William Turner en James Whistler wenste hij deze indrukken te verklanken. |
| 611 | Paul Pelckmans | Maart zeventien De lichte revolutie van A. Solzjenitsyn
Zowat twintig jaar geleden, in de tijd van zijn Nobelprijs en zijn ballingschap, beloofde Alexander Solzjenitsyn regelmatig een uitvoerige historische roman over de Russische Revolutie. Maart zeventien lost die belofte eindelijk in. De evocatie herneemt allerlei voorspelbare bezwaren tegen het Russische communisme; ze getuigt tegelijk van een bijna postmodern aandoende universele scepsis die beduidend afwijkt van de epische allures van Solzjenitsins vroegere werk. |
[Deel 7, pagina 578]
| 622 | Stefaan Evenepoel | ‘En ook zo is het niet’ De poëzie van Rutger Kopland
In 1993 publiceerde de Nederlandse dichter Rutger Kopland zijn tiende dichtbundel Geduldig Gereedschap. Het opmerkelijke aan die bundel is dat hij de hele evolutie van Koplands dichterschap van anekdotiek naar abstractie in het kort overdoet. Aan de hand van enkele gedichten schetst de auteur een beeld van Koplands poëtische wereld en van de evolutie die daarin merkbaar is. |
| 629 | Erik Faucompret | Het buitenlands beleid van Clinton Visie of amateurisme?
De Clintondoctrine is gebaseerd op drie pijlers. Succes boekte Clinton alleen op het domein van de internationale economische samenwerking. Samenhang was echter ver te zoeken m.b.t. de twee andere pijlers. Dat liet zich voelen op het domein van de internationale conflictbeheersing. De auteur peilt naar mogelijke oorzaken. |
| 641 | PODIUM | |
| 641 | Joris Gerits | Literatuur, niet als troost, maar om te overleven |
| 644 | Paul Begheyn | Het verborgen leven van Gerard Manley Hopkins (1844-1889) |
| 648 | Erik Martens | Oxford, New York, 1950 Shadowlands, The Hudsucker Proxy |
| 652 | Paul Demets | Men kan nu eenmaal niets anders dan de taal De Trust speelt Schwabs Faecaliëndrama's |
| 656 | FORUM | |
| 656 | Fernand Tanghe | Recht en verdraagzaamheid Bescheiden Bondgenoten |
| 661 | BOEKEN
Bartels, De geschiedenis van het subject ♦ De Visscher e.a., Hannah Arendt en de moderniteit ♦ Barnard, Stille omgang ♦ Kingma, De mooiste onder de vrouwen ♦ Bekkenkamp, Canon & Keuze ♦ Vekeman, Hoezeer heeft God mij bemind ♦ Grunenberg, Antifaschismus ♦ Christ & Neubauer, Kolonie im eigenen Land ♦ Brosse, Het Europa van de spiritualiteit ♦ Duynslaegher, 1000 Films ♦ Hofman, Speelfilmgids ♦ De Crescenzo, Helena, Helena, mijn liefste ♦ Komrij, Dubbelster ♦ Yehoshua, Mijnheer Mani ♦ Kovac, Het leven van Malvina Trifkovic ♦ Camus, Le premier homme ♦ Zaniewski, Rat ♦ Alma Mahler, Gustav Mahler |
[Deel 7, achterplat]
STREVEN JULI-AUGUSTUS 1994
| Charles Taylor | Bronnen van authenticitiet |
| Stefaan Marysse | Afrika: crissis als catharsis? |
| Jan Muylle | Muziek en schilderkunst: Debussy |
| Paul Pelckmans | De lichte revolutie van A. Solzjenitsyn |
| Stefaan Evenepoel | De poëzie van Rutger Kopland |
| Erik Faucompret | Het buitenlands beleid van Clinton |
| $ | |
| $ | PODIUM |
|---|---|
| Joris Gerits | Literatuur om te overleven |
| Paul Begheyn | Het verborgen leven van G.M. Hopkins |
| Erik Martens | Oxford, New York, 1950 |
| Paul Demets | Schwabs Faecaliënderma's door de Trust |
| $ | |
| $ | FORUM |
| Fernand Tanghe | Recht en verdraagzaamheid |
ISSN 0039-2324
afgiftekantoor Leuven X
[Deel 8, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
SEPTEMBER 1994
Ultzicht op een postmoderne moraal
Rwandese verhalen
Religie, oorlog en vrede
E.M. Cioran
Bestaat Mora vië?
ETA en de Basken
Jaargang 61, nummer 8
[Deel 8, binnenkant voorplat]
Streven, september 1994
61e jaargang, nr. 8
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Marions, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80
CONTACTADRES NEDERLAND
Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30
ABONNEMENTEN
Jaargang 62, januari-december 1995 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.720; Nederland: f 113; andere landen: BEF 2.144.
Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL).
Abonnementen gaan in na betaling van hef juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbartkrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.
Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, ten laatste een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.
LOSSE NUMMERS
BEF 240(B), f 15 (NL). Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).
STEUN
Voor giften vanaf 1000 frank (met vermelding van nationaal nummer óf geboortedatum) ontvangt u in januari 1995 een fiscaal attest. Vrijstelling van belasting geldt alleen voor Belgische staatsburgers.
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
H. Roeffaers, Sanderusstraat 5, Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN
Verboden zonder verlof van de redactie
OMSLAGILLUSTRATIE
De strijd, tekening van Mirko, 11 jaar, verdreven uit Tenja, vlakbij Vukovar, © Unicef. Overgenomen uit Ik droom over vrede. Tekeningen en teksten door kinderen uit het voormalige Joegoslavië, Standaard/Unicef. Antwerpen, 1994.
Werkten mee aan dit nummer
Ludo Abicht (o1936), behaalde het doctoraat germaanse talen aan de universiteit van Cincinatti, VSA, met een dissertatie over Der prager Kreis. Adres: Mechelsesteenweg 212, B-2018 Antwerpen.
Maurice Adams (o1964), jurist, studeerde aan de universiteiten van Maastricht, Leuven en Oxford, en is werkzaam aan de rechtsfaculteit van de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Rodestraat 14, B-2000 Antwerpen.
Paul Demets (o1966), studeerde germaanse fiologie en theaterwetenschappen aan de KU Leuven en de KU Nijmegen. Theaterrecensent van De Standaard. Publiceert over literatuur en theater in Documenta, Kunst en Cultuur, Ons Erfdeel en Poëziekrant. Adres: Kasteelstraat 56, B-9870 Olsene-Zulte.
Luc Devoldere (o1956). Licentiaat klassieke filologie. Leraar. Publiceert in Standaard der Letteren en De Standaard. Adres: Ninovesteenweg 110 b, B-9320 Erembodegem.
Hank Geerts (o1962), studeerde Slavistiek aan de KU Leuven en de Universiteit van Amsterdam Werkzaam als docente Russisch en Tsjechisch en free-lance tolk/vertaalster. Vertaalde uit het Tsjechisch o.a. Verhalen van Eda Kriseová en Jaroslav Putík. Adres: Coppelstockstraat 55', NL-1056 XL Amsterdam.
Joris Gerits (o1943), studeerde germaanse filologie aan de KU Leuven. Promoveerde in 1980 op een studie over Hugues Pernath. Hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Edmond Thieffrylaan 85, B-2640 Mortsel.
Ronald Jeurissen (o1958), studeerde theologie, wijsbegeerte en sociale wetenschappen. Werkzaam als docent ethiek aan de Katholieke Universiteit Brabant in Tilburg. Publiceerde o.m. Peace and Religion (1993), Ondernemingshandelen en ethiek (in H. Achterhuis (red.), Deugt de ethiek, 1993). Adres: Bondstraat 3, NL-5612 HX Eindhoven.
Edward Kennes (o1967), jurist, studeerde aan de universiteiten van Namen, Leuven, Stellenbosch, en is werkzaam aan de Bijzondere Faculteit Kerkelijk Recht (KU Leuven) en bij de Jesuite Refugee Service te Brussel. Adres: Tiensestraat 41, B-3000 Leuven.
Erik Martens (o1962), studeerde germaanse filologie, filosofie, dramaturgie en audiovisuele communicatiemedia (UFSIA Antwerpen en KU Leuven). Redactiesecretaris van Streven. Adres: Mellinetplein 11, B-2600 Berchem.
Erik De Smet (o1966), studeerde moderne geschiedenis en sociale en culturele antropologie te Antwerpen en te Leuven. Stafmedewerker Chirojeugd Vlaanderen, vrij assistent aan het Ruusbroecgenootschap Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Kasteelstraat 32, B-2000 Antwerpen.
Ludvík Vaculík (o1926), Tsjechisch publicist, auteur van De Bijl (1966) en opsteller van het Manifest van 2000 woorden, dat hem in 1968 het publikatieverbod opleverde. Adres: Coppelstockstraat 55', NL-1056 XL Amsterdam.
Toon Vandevelde (o1952), studeerde economie en filosofie aan de KU Leuven. Wetenschappelijk medewerker aan de faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen van de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Pellenbergstraat 190, B-3010 Kessel-lo.
Walter Weyns (o1958), doctor in de politieke en sociale wetenschappen. Assistent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA) en docent aan de Handelshogeschool te Antwerpen. Publiceerde o.m. De sociologie van Jürgen Habermas (1990). Adres: Koninklijke Laan 82, B-2600 Berchem.
Hans Willemse Hans Willemse (o1969) studeerde toegepaste communicatie (Antwerpen). Werkzaam als tweede redactiesecretaris van Streven. Publiceerde o.a. in De Morgen, Diogenes en Markant. Adres: Congresstraat 24, B-2060 Antwerpen. Adres: Congresstraat 24, B-2060 Antwerpen.
[Deel 8, pagina 673]
| 675 | Walter Weyns | Uitzicht op een postmoderne moraal
Onze samenleving is door en door georganiseerd. Zij hangt aaneen van amorele regels en rationele procedures. Maar zij is ook een kolkende zee van sensualiteit en emoties, vluchtig en veranderlijk als het weer. Is in zo'n maatschappij moreel handelen mogelijk? |
| 685 | Toon Vandevelde | Rwandese verhalen De logica in de waanzin
Redactielid Toon Vandevelde verbleef herhaalde malen in Rwanda. Hij tracht de logica achter de Rwandese waanzin te achterhalen, hij doorprikt de halve waarheden waarachter de verschillende betrokkenen zich verschuilen en hij mediteert over de futiliteit van goede intenties in het politieke leven. |
| 696 | Ronald Jeurissen | Religie, oorlog en vrede
Waarom zijn religies zo vaak bij oorlog betrokken? Dat is niet te wijten aan inherente gewelddadigheid of intolerantie. In de kern zijn de grote religies vreedzaam en tolerant. Het is te wijten aan de zichtbaarheid van religies, die hen maakt tot belangrijk merkteken van etnische groepen. Religies moeten en kunnen zich tegen deze opgedrongen rol verzetten, middels een interreligieuze theologie van de vrede. |
| 705 | Luc Devoldere | E.M. Cioran. De gouden kooi van de stijl
We komen nog eens terug op E.M. Cioran (zie juninummer). We beschouwen de in het Frans schrijvende Roemeen nu als stilist, die asiel heeft gevonden in de taal. Als het leven niets voorstelt, dat het dan tenminste gered wordt door een zinswending. Stijl is het enige houvast in het niets. Cioran droomt van een wereld waarin men zou sterven voor... een komma. Ziedaar de decadentie. |
| 715 | Ludvík Vaculík | Bestaat Moravië? Nationalisme: een kwade droom
Is nationaliteit meer dan een toegevoegde waarde? Creëert ze een tweede ik dat recht geeft op anders zijn? Is de nationale grens meer dan de begrenzing van een eigendom, gekleed in historische klederdracht? Neem bijvoorbeeld Moravië. |
[Deel 8, pagina 674]
| 722 | Hans Willemse | Tussen Frankrijk en Spanje ETA en de Baskische cultuur
Vooral in Spanje, maar ook in Zuid-Frankrijk levert de bevrijdingsbeweging Euskadi ta Askatasuna, beter bekend als ETA, al 35 jaar strijd voor een onafhankelijk Baskenland. Is de onafhankelijkheidsstrijd van ETA ethisch en etnisch te verantwoorden en hoe liggen de huidige machtsverhoudingen? Een blik achter het geweld. |
| 733 | M. Adams & E. Kennes | Het janushoofd van het kerkelijk recht Recht of theologie?
Tot welke wetenschap behoort het kerkelijk recht? Is het theologie, recht, iets daartussenin of een combinatie van beide? Een meer juridische aanpak zou een aantal hedendaagse kerkproblemen meer bespreekbaar kunnen maken. Een van de voorstanders van zo'n aanpak is de Leuvense kerkjurist Rik Torfs. |
| 743 | PODIUM | |
| 743 | Joris Gerits | Levende Franse poëzie 1940-1960 |
| 746 | Erik Martens | Vlaamse polyfonie in tien lessen |
| 750 | Paul Demets | Logboeken van het menselijk tekort ‘Ombat’ en ‘De ondergang van de Titanic’ |
| 754 | Forum | |
| 754 | Erik De Smet | De geschiedene van bosnië |
| 756 | Ludo Abicht | Hebron 1994 Aan de graven van de aartsvaders |
| 760 | BOEKEN
IJsseling, Apollo, Dionysos, Aphrodite en de anderen ♦ Willeumier-Schalij, De brieven uit ‘Der rechte weck’ van de Oisterwijckse begijn en mystica Maria van Hout ♦ Norelli (ed.), Ascension d'Isaïe ♦ Kaestli & Pierre Cherix (ed.), L'évangile de Barthélemy ♦ Desreumaux (ed.), Histoire du roi Abgar et de Jésus ♦ Brümmer, Liefde van God en Mens ♦ Koster, Job en de vijf rollen ♦ Garton Ash, Im Namen Europas ♦ Schmidt, Die Deutschen und ihre Nachbarn ♦ Saramago, Het evangelie volgens Jezus Christus ♦ Ter Haar & Van Voolen, Verhalen uit joods Amsterdam ♦ Pinto, Pelgrimsreis ♦ Gruwez, Het bal van opa Bing ♦ Goudeseune, Vuile was |
[Deel 8, achterplat]
STREVEN SEPTEMBER 1994
| Walter Weyns | Uitzicht op een postmoderne moraal |
| Toon Vandevelde | Rwandese verhalen |
| Ronald Jeurissen | Religie, oorlog en vrede |
| Luc Devoldere | E.M. Cioran. De gouden kooi van de stijl |
| Ludvík Vaculík | Bestaat Moravië? |
| Hans Willemse | ETA en de Baskische cultuur |
| M. Adams & E. Kennes | Het janushoofd van het kerkelijk recht |
| PODIUM | |
|---|---|
| Joris Gerits | Levende Franse poëzie 1940-1960 |
| Erik Martens | Vlaamse polyfonie in tien lessen |
| Paul Demets | Logboeken van het menselijk tekort |
| FORUM | |
| Erik De Smet | De geschiedenis van Bosnië |
| Ludo Abicht | Hebron 1994 |
issn 0039-2324 afgiftekantoor Leuven X
[Deel 9, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
OKTOBER 1994
De intellectueel...
van Zola tot Lyotard
De tweede orde cybernetica
Indonesië: een tijger rekt zich uit
De oorsprong van het leven
De klank van het kubisme
Jaargang 61, nummer 9
[Deel 9, binnenkant voorplat]
Streven, oktober 1994
61e jaargang, nr. 9
redactie
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
redactiesecretariaat
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80
contactadres nederland
Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30
abonnementen
Jaargang 62, januari-december 1995 (11 nummers) inclusief BTW: België: BEF 1.720; Nederland: f 113; andere landen: BEF 2.144. Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL). Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.
Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, ten laatste een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.
losse nummers
BEF 240 (B), f 15 (NL). Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).
steun
Voor giften vanaf 1000 frank (met vermelding van nationaal nummer óf geboortedatum) ontvangt u in januari 1995 een fiscaal attest. Vrijstelling van belasting geldt alleen voor Belgische staatsburgers.
vormgeving
Erik Martens
verantwoordelijk uitgever
H. Roeffaers, Sanderusstraat 5, Antwerpen
nadruk van artikelen
Verboden zonder verlof van de redactie
omslagillustratie
Uit Cride Paris van 23 januari 1898, lithografie van Félix Valloton.
Werkten mee aan dit nummer
Zygmunt Bauman (o1925), studeerde en doceerde sociologie te Warschau en Tel Aviv. Emeritus professor in de sociologie aan de Universiteit van Leeds. Auteur van talrijke boeken waaronder Legislators and Interpreters (1987), Modernity and Ambivalence (1991), Mortality, Immortality and other Life Strategies (1992) en Postmodern Ethics (1993). Kreeg in 1989 de prestigieuze Amalfiprijs voor sociologie en sociale wetenschappen voor zijn boek Modernity and the Holocaust (1988).
Koen Boey (o1934), promoveerde aan de Sorbonne op het thema van de ‘vervreemding’ bij Hegel. Doceert filosofie aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Verdussenstraat 23, B-2018 Antwerpen.
Charo Crego (o1954), studeerde filosofie te Madrid en esthetica te Parijs. Promoveerde te Madrid op een proefschrift over de esthetica van De Stijl. Vertaalde Nietzsche, Van Doesburg en Oud. Publiceert o.m. in El Europeo en La balsa de la Medusa. Adres: Tervurenlaan 66 c, B-1040 Brussel.
Joris Gerits (o1943), studeerde germaanse filologie aan de KU Leuven. Promoveerde in 1980 op een studie over Hugues Pernath. Hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Edmond Thieffrylaan 85, B-2640 Mortsel.
Jan Koenot s.j. (1955), doctor in de filosofie, licentiaat in de theologie. Doceert antropologie aan het Centrum voor Kerkelijke Studies te Leuven. Adres: Graanmarkt 9-11, B-2000 Antwerpen.
Erik Martens (o1962), studeerde germaanse filologie, filosofie, dramaturgie en audiovisuele communicatiemedia (UFSIA Antwerpen en KU Leuven). Redactiesecretaris van Streven. Adres: Mellinetplein 11, B-2600 Berchem.
Jan Muylle (o1955), doctor in de oudheidkunde en de kunstgeschiedenis. Deeltijds hoofddocent aan de KU Brussel en leraar aan het Lemmensinstituut Leuven en het Instituut St.-Maria, Antwerpen. Adres: Graaf van Hoornestraat 19-21, B-2000 Antwerpen.
Franc Schuerewegen (o1959), hoogleraar Franse letterkunde aan de Katholieke Universiteit Nijmegen, docent aan de Katholieke Vlaamse Hogeschool en lector aan de Universiteit Antwerpen (UIA). Auteur van Balzac contre Balzac (1990) en van A distance de voix (1994). Adres: Postbus 9103, NL-6500 HD Nijmegen.
Raf Vanderstraeten (o1966), doctor in de pedagogische wetenschappen aan de KU Leuven. Lid van de werkgroep Sociocybernetica van SISWO (Amsterdam). Publiceerde artikelen in Impuls voor onderwijsbegeleiding, Pedagogisch Tijdschrift en Tijdschrift voor Onderwijsrecht en beleid. Adres: Rommersom 5, B-3320 Hoegaarden.
Peter Verhezen, studeerde economie en filosofie aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA) en aan de KU Leuven. Werkzaam als leraar en consultant in Indonesië. Adres: Cinere Villa Mas, Jakarta Selatan, Indonesië.
Geert Verschuuren (o1946), studeerde biologie en filosofie aan de Rijksuniversiteit van Leiden en Utrecht en promoveerde in de wetenschapsfilosofie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Was enige tijd docent biologie aan het Aloysiuscollege in Den Haag en gastdocent wetenschapsfilosofie aan Boston College (VS). Momenteel directeur van Natuur en techniek in Maastricht. Adres: Beksweg 24, NL-6271 NG Gulpen.
[Deel 9, pagina 769]
| 771 | Zygmunt Bauman | Intellectuelen in de postmoderne wereld
Het begrip ‘intellectueel’ is van recente datum. In een artikel in l'Aurore Litéraire van 13 januari 1898 verwees de hoofdredacteur met deze term naar vakspecialisten die zich groepeerden rond een politiek idee. Sindsdien kwam de positie van de intellectueel steeds meer in het gedrang. Intellectuelen zijn niet langer legislatoren maar hoogstens nog interpretatoren van diverse, autonome culturele stijlen. |
| 782 | Franc Schuerewegen | Intellectuelen van nu en straks
Is er in onze postmoderne wereld nog een plaats weggelegd voor de ‘intellectuelen’? Je kan jezelf immers alleen maar als ‘intellectueel’ profileren in een wereld waarin er nog duidelijke verschillen en onderscheiden taken zijn. Maar misschien hebben intellectuelen wel nooit bestaan... |
| 792 | Raf Vanderstraeten | De onvermijdelijke blinde vlek Op weg naar de tweede orde cybernetica
Cybernetisch onderzoek heeft de mogelijkheid van ‘objectief’ onderzoek in vraag gesteld. De cybernetica heeft op die bevinding gereageerd door observatieprocessen zelf te gaan observeren - observatie in de tweede orde dus - en de onvermijdelijke perspectiviteit (blinde vlek) van ieder observeren te expliciteren. Die perspectiefverandering biedt interessante inzichten in een heel aantal maatschappelijke fenomenen. |
| 801 | Peter Verhezen | Indonesië: een tijger rekt zich uit
Indonesië is een van de ‘jonge tijgers’ die in Oost-Azië de kop opsteken. Na een succesrijke economische en monetaire politiek vanaf de jaren '80 wordt de ‘rationele drang’ naar individuele erkenning (mensenrechten) en democratisering een steeds grotere uitdaging. |
| 812 | Geert Verschuuren | De oorsprong van het leven
Waar is het leven begonnen? Lange tijd heeft men gedacht dat leven voortdurend spontaan ontstaat. Sinds Louis Pasteur denken we beter te weten, maar ook Pasteur blijkt een en ander over het hoofd te hebben gezien. Tegenwoordig wordt algemeen aangenomen dat toeval een belangrijke rol speelt in het spontaan ontstaan van leven. |
[Deel 9, pagina 770]
| 827 | Jan Muylle | De klank van het kubisme
Pablo Picasso en Georges Braque hadden weinig belangstelling voor muziek. Toch kozen ze vaak muzikale onderwerpen voor hun collages en assemblages. En schreven de kunstcritici hun kubistische composities muzikale kwaliteiten toe... |
| 834 | PODIUM | |
| 834 | Joris Gerits | Eric de Kuyper als een intermediair |
| 837 | Erik Martens | Zomerfilms '94 |
| 840 | Jan Koenot | Memling |
| 844 | FORUM | |
| 844 | Koen Boey | Aids en urgentie-ethiek |
| 848 | Charo Crego | Intellectuelen en hun reservaat Pierre Bourdieu |
| 852 | BOEKEN
Leilich, Immanuel Kant ♦ Aerts, De muze van het leven ♦ MacIntyre, Vergeten vaderland ♦ Smelik, Anti-judaïsme en de kerk ♦ Bras, Verlangen en vervulling ♦ Ter Herkenning, jaargang 21 ♦ Wartena, Een smeulend vuur ♦ Schouwenaers, Het loofhuttenfeest ♦ Saer, Het onuitwisbare ♦ Heumakers, Schoten in de concertzaal ♦ Van den Broeck, Amanda en de widowmaker ♦ Hertmans, Naar Merelbeke ♦ De Queiroz, Neef Brazilio ♦ Barnavi, Historische atlas van het joodse volk ♦ Debrouwere, Van muiters en dissonanten ♦ Duby & Ariès, Geschiedenis van het persoonlijk leven. Deel 9 & 10 ♦ Meyers, Domela. Een hemel op aarde ♦ McGrath, Johannes Calvijn ♦ Sjostakovitsj, Getuigenis ♦ Härtlung, Schubert |
|
[Deel 9, achterplat]
STREVEN OKTOBER 1994
| Zygmunt Bauman | Intellectuelen in de postmoderne wereld |
| Franc Schuerewegen | Intellectuelen van nu en straks |
| Raf Vanderstraeten | De onvermijdelijke blinde vlek |
| Peter Verhezen | Indonesië: een tijger rekt zich uit |
| Geert Verschuuren | De oorsprong van het leven |
| Jan Muylle | De klank van het kubisme |
| PODIUM | |
|---|---|
| Joris Gerits | Eric de Kuyper als een intermediair |
| Erik Martens | Zomerfilms '94 |
| Jan Koenot | Memling |
| PODIUM | |
| Koen Boey | Aids en urgentie-ethiek |
| Charo Crego | Intellectuelen en hun reservaat |
ISSN 0039-2324 afciftekantoor Leuven X
[Deel 10, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
NOVEMBER 1994
Politie, strafrecht en kerken
Drugspastoraat in Amsterdam
Exit de doodstraf
Democratie en mensenrechten voor Afrika? Edward W. Said: Cultuur en imperialisme
Jaargang 61, nummer 10
[Deel 10, binnenkant voorplat]
Streven, november 1994
61e jaargang, nr. 10
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Martens, Haas Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen
tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80
CONTACTADRES NEDERLAND
Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30
ABONNEMENTEN
Jaargang 62, januari-december 1995 (11 nummers) inclusief BTW:
België: BEF 1.720; Nederland: f 113; andere landen: BEF 2.144.
Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL).
Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.
Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, ten laatste een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.
LOSSE NUMMERS
BEF 240 (B), f 15 (NL). Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbajikrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).
STEUN
Voor giften vanaf 1000 frank (met vermelding van nationaal nummer óf geboortedatum) ontvangt u in januari 1995 een fiscaal attest. Vrijstelling van belasting geldt alleen voor Belgische staatsburgers.
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
H. Roeffaers, Sanderusstraat 5, Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN
Verboden zonder verlof van de redactie
OMSLAGILLUSTRATIE
James Ensor, De gendarmen, 1892, olie op hout, Museum voor Schone Kunsten, Oostende.
Werkten mee aan dit nummer
Ludo Abicht (o1936), behaalde het doctoraat germaanse talen aan de universiteit van Cincinatti, VSA, met een dissertatie over Der prager Kreis. Adres: Mechelsesteenweg 212, B-2018 Antwerpen.
Evrard Claessens (o1949), studeerde toegepaste economische wetenschappen in Antwerpen, business administration aan de Harvard Business School, maritieme wetenschappen in Cambridge en Cardiff. Hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA) in transport en logistiek. Doceert verder industriële economie aan de FUCAM (Mons) en internationale handel aan de ‘Lille-Catho’ (FLSE, Lille). Adres: Quinten Matsijslei 9, B-2640 Mortsel.
Daniël Cuypers (o1957), studeerde rechten te Antwerpen, te Leuven en in Duitsland. Advocaat aan de balie te Brussel van 1981 tot 1993. Promoveerde in het ontslagrecht. Hoofddocent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Academisch secretaris Rechtsfaculteit. Onderzoek, onderwijs en publikaties in sociaal recht en privaatrecht. Adres: Eeuwfeestlaan 12, B-1860 Meise.
Paul Demets (o1966), studeerde germaanse filologie en theaterwetenschappen aan de KU Leuven en de KU Nijmegen. Theaterrecensent van De Standaard. Publiceert over literatuur en theater in Documenta, Kunst en Cultuur, Ons Erfdeel en Poëziekrant. Adres: Kasteelstraat 56, B-9870 Olsene-Zulte.
Frans Denkers (o1941), studeerde psychologie te Nijmegen. Gepromoveerd op een proefschrift over ‘Criminologie en Beleid’. Sinds 1975 beleidsadviseur bij de politie te Amsterdam. Publikaties: Van Kwaad tot Beter (1991), Naar een nieuwe balans van verantwoordelijkheden (1991), Op eigen kracht onveiligheid de baas (1993). Adres: Nooitgedacht 110, NL-1398 EG Muiden.
Ricus Dullaert (o1956), studeerde economie te Arnhem en theologie te Amsterdam. Sinds 1983 werkzaam als pastoraal opbouwwerker, vanaf 1990 pastor voor druggebruikers in Amsterdam. Antiquair en beëdigd makelaar in antiquiteiten en inboedelgoederen. Adres: Nicolaas Maesstraat 5, NL-1071 RA Amsterdam.
Joris Gerits (o1943), studeerde germaanse filologie aan de KU Leuven. Promoveerde in 1980 op een studie over Hugues Pernath. Hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Edmond Thieffrylaan 85, B-2640 Mortsel.
Jan Koenot s.j. (o1955), doctor in de filosofie, licentiaat in de theologie. Doceert kunstfilosofie aan het Centrum voor Kerkelijke Studies te Leuven. Adres: Graanmarkt 9-11, B-2000 Antwerpen.
Erik Martens (o1962), studeerde germaanse filologie, filosofie, dramaturgie en audiovisuele communicatiemedia (UFSIA Antwerpen en KU Leuven). Redactiesecretaris van Streven. Adres: Mellinetplein 11, B-2600 Berchem.
Toon Vandevelde (o1952), studeerde economie en filosofie aan de KU Leuven. Hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Pellenbergstraat 190, B-3010 Kessel-lo.
Guido Vanheeswijck (o1955), doctor in de wijsbegeerte, licentiaat in de germaanse filologie. Docent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: J.F. Gellyncklaan 115, B-2540 Hove.
[Deel 10, pagina 865]
| 867 | Frans Denkers | Politie, strafrecht en kerken Een bijdrage tot sociale integratie
Onveiligheid en criminaliteit staan in Nederland hoog op de publieke agenda. Politie en justitie claimen de regie over de bestrijding daarvan. Onder andere de kerken worden opgeroepen het noodzakelijke draagvlak te leveren voor een effectieve rechtshandhaving: zij zouden normen en waarden moeten inprenten. De auteur betoogt dat de kerken zich niet voor het karretje van politie en justitie mogen laten spannen. Zij dienen hun eigen identiteit te behouden, want de uitgangspunten van het strafrecht zijn in wezen on-christelijk. |
| 885 | Ricus Dullaert | Drugspastoraat in Amsterdam
In Amsterdam leven zo'n 7000 hard druggebruikers. Zij vormen er een aparte wereld: de scene. Naast vele vormen van hulpverlening neemt het drugspastoraat er een heel eigen plaats in, zoals blijkt uit enkele scènes uit het leven van een drugspastor. |
| 894 | Daniël Cuypers | Exit de doodstraf
België is één van de laatste landen in Europa om de doodstraf principieel af te schaffen. Toch verloopt dit afschaffingsproces geenszins vlot. Het wetsontwerp Wathelet omzeilt de inhoudelijke discussie met voornamelijk pragmatische argumenten. Dat is een gemiste kans want de afschaffing raakt de essentie van het strafrecht. |
| 904 | Toon Vandevelde | Democratie en mensenrechten: Een vergiftigd geschenk voor Afrika?
Heeft België, door een democratisch meerpartijenregime op te dringen aan Rwanda, mee schuld aan de ontreddering van dat land? Toon Vandevelde meent van niet. Hij laat zien waarom de democratisering in Rwanda is mislukt en hij vergelijkt twee politieke stelsel die haaks op elkaar staan: het autoritair regime dat een korte-termijnvisie impliceert, en de moeizame weg van de democratisering op lange termijn. |
[Deel 10, pagina 866]
| 913 | Ludo Abicht | Edward W. Said Cultuur en imperialisme
Edward W. Said is een Palestijns immigrant in de Verenigde Staten; hij is tevens een van de belangrijkste Amerikaanse (en dus westerse) literaire critici en cultuurwetenschappers. Zijn meest recente studie, Culture and Imperialism, verscheen dit jaar in Nederlandse vertaling. Het is een pregnante analyse van de verhouding tussen ‘onze’ westerse cultuur en de verschillende imperia die deze cultuur getekend hebben. |
| 923 | PODIUM | |
| 923 | Joris Gerits | Uit de moeder in de taal gedreven Poëzie van Charles Ducal |
| 927 | Erik Mariens | De drie kleuren van Kieslowski |
| 932 | Jan Koenot | Rock tussen troosteloosheid en hoop |
| 935 | Paul Demets | Muzikale kelen, klassiek gevormde lichamen Drie ensceneringen van ‘Leonce en Lena’ |
| 940 | FORUM | |
| 940 | Evrard Claessens | Honderd miljard per uur |
| 943 | Guido Vanheeswijck | De werelden van Sofie en Aphrodite |
| 947 | BOEKEN
Ten Kate, De lege plaats ♦ Moors & Van der Veken, Naar leeuweriken grijpen ♦ Taylor, De malaise van de moderniteit ♦ Van den Goorbergh & Van Praag, Clara van Assisi ♦ Smit & Stroeken, Lotgevallen ♦ Nicolaas van Cusa, Het zien van God ♦ Weren, Intertextualiteit en bijbel ♦ Butler, Erewhon. De omgekeerde wereld ♦ Jahrbuch für historische Kommunismusforschung ♦ Buddingh', Dagboeknotities 1977-1985 ♦ Vlaminck, Wolven huilen ♦ Van Paemel, Het wedervaren ♦ Mortimer, Het uitgestelde paradijs ♦ Mortimer, Dunster ♦ Van der Aa, E. du Perron en de avant-garde ♦ Bartelink, De bloeiende woestijn ♦ Stricker, Het beloofde land ♦ De Vries, Willemyns & Burger, Het verhaal van een taal ♦ Heldring, De taal op zichzelf is niets |
|
[Deel 10, achterplat]
STREVEN NOVEMBER 1994
| Frans Denkers | Politie, strafrecht en kerken |
| Ricus Dullaert | Drugspastoraat in Amsterdam |
| Daniël Cuypers | Exit de doodstraf |
| Toon Vandevelde | Democratie en mensenrechten voor Afrika? |
| Ludo Abicht | Edward W. Said: Cultuur en imperialisme |
| PODIUM | |
|---|---|
| Joris Gerits | Poëzie van Charles Ducal |
| Erik Martens | De drie kleuren van kieslowski |
| Jan Koenot | Rock tussen troosteloosheid en hoop |
| Paul Demets | Drie keer Büchners ‘Leonce en Lena’ |
| FORUM | |
| Evrard Claessens | Honderd miljard per uur |
| Guido Vanheeswijck | De werelden van Sofie en Aphrodite |
ISSN 0039-2324 afgiftekantoor Leuven X
[Deel 11, voorplat]
STREVEN
CULTUREEL MAATSCHAPPELIJK MAANDBLAD
DECEMBER 1994
Gezondheidszorg tussen economie en ethiek
Geneeskunde, de gevangene van haar succes
De voorgeprogrammeerde mens
Kinshasa's breuk met het Westen
De vele gedaanten van de moderniteit
All that jazz
Jaargang 61, nummer 11
[Deel 11, binnenkant voorplat]
Streven, december 1994
61e jaargang, nr. 11
REDACTIE
Hugo Roeffaers (hoofdredacteur), Erik Martens (redactiesecretaris), Ludo Abicht, Paul Begheyn, Ilse Bulhof, Wil Derkse, Georges De Schrijver, Joris Gerits, Ger Groot, Harry Hamersma, Eddy Kerckhof, Jan Koenot, Frans Van Bladel, Toon Vandevelde, Jef Van Gerwen, Guido Vanheeswijck, Johan Vanhoutte
REDACTIESECRETARIAAT
Geert Boeve, Erik Martens, Hans Willemse Sanderusstraat 5, B-2018 Antwerpen tel 03/237.97.94 / fax 03/238.92.80
CONTACTADRES NEDERLAND
Hobbemakade 51, NL-1071 XL Amsterdam tel 020/673.68.91 / fax 020/676.43.30
ABONNEMENTEN
Jaargang 62, januari-december 1995 (11 nummers) inclusief BTW:
België: BEF 1.720; Nederland: f 113; andere landen: BEF 2.144.
Studenten: BEF 990 (B), f 71 (NL).
Abonnementen gaan in na betaling van het juiste abonnementsgeld op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u de gewenste jaargang.
Abonnementen worden automatisch verlengd, tenzij u, ten laatste een maand voor het einde van de jaargang, schriftelijk uw opzeg meldt.
LOSSE NUMMERS
BEF 240 (B), f 15 (NL). Nummers van de lopende jaargang worden toegezonden na betaling op KB-rekening 409-8515871-91 (B) of Postbankrekening 4344657 (NL). Als mededeling noteert u het gewenste nummer (maand, jaar).
STEUN
Voor giften vanaf 1000 frank (met vermelding van nationaal nummer óf geboortedatum) ontvangt u in januari 1995 een fiscaal attest. Vrijstelling van belasting geldt alleen voor Belgische staatsburgers.
VORMGEVING
Erik Martens
VERANTWOORDELIJK UITGEVER
H. Roeffaers, Sanderusstraat 5, Antwerpen
NADRUK VAN ARTIKELEN
Verboden zonder verlof van de redactie
OMSLAGILLUSTRATIE
Uit het anatomische tractaat van Guy de Vigevano, Anathomia designata per figuras, 1345, Ms. 569 van het musée Condé, Chantilly, Frankrijk.
Werkten mee aan dit nummer
Ludo Abicht (o1936), behaalde het doctoraat germaanse talen aan de universiteit van Cincinatti, VSA, met een dissertatie over Der vrager Kreis. Adres: Mechelsesteenweg 212, B-2018 Antwerpen.
Jaak De Maere (o1942), doctor in de germaanse filologie. Promoveerde in 1980 op een proefschrift over Theun de Vries. Is diocesaan inspecteur van het bisdom Mechelen. Publiceert o.a. in Dietsche Warande & Belfort, Ons Erfdeel. Adres: Puursesteenweg 199, B-2880 Bornem.
René Devisch (o1944), studeerde wijsbegeerte en antropologie. Hoogleraar antropologie aan de KU Leuven en de UC Louvain. Verrichtte onderzoek rond huisartsgeneeskunde in Brussel en Antwerpen, in het Razi psychiatrisch ziekenhuis in Tunis, bij de Guji-Oromo van Zuid Ethiopië, en voornamelijk bij de Yaka en Koongo van Kinshasa en Zuidwest Zaïre, o.m. uiteengezet in Se recréer femme (1984) en Weaving the Threads of Life (1993). Adres: Blandenstraat 240, B-3053 Haasrode.
Joris Gerits (o1943), studeerde germaanse filologie aan de KU Leuven. Promoveerde in 1980 op een studie over Hugues Pernath. Hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Edmond Thieffrylaan 85, B-2640 Mortsel.
Harry Hamersma (o1945), doctor in de filosofie. Tot 1985 docent filosofie in Yogyakarte, Indonesië. Bestuurssecretaris bij de Medische Missiezusters. Adres: Biesbosch 115, NL-1181 Amstelveen.
Erik Martens (o1962), studeerde germaanse filologie, filosofie, dramaturgie en audiovisuele communicatiemedia (UFSIA Antwerpen en KU Leuven). Redactiesecretaris van Streven. Adres: Mellinetplein 11, B-2600 Berchem.
Jan Muylle (o1955), doctor in de oudheidkunde en de kunstgeschiedenis. Deeltijds hoofddocent aan de KU Brussel en leraar aan het Lemmensinstituut Leuven en het Instituut St.-Maria, Antwerpen. Adres: Graaf van Hoornestraat 19-21, B-2000 Antwerpen.
Walter Nonneman, gewoon hoogleraar economie aan de faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen en Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: Molenstraat 245, B-9150 Kruibeke.
Roy Porter, Senior Lecturer in de sociale geschiedenis van de geneeskunde aan het Wellcome Institute for the History of Medecine. Werkt momenteel aan een geschiedenis van de hysterie. Adres: redactie.
Dirk Rochtus (o1961), licentiaat germaanse filologie en licentiaat in de internationale politiek (UI Antwerpen). Docent aan de Handelshogeschool te Antwerpen. Medeoprichter van het Centrum Duitslandstudiën. Adres: Prieelstraat 19, B-2610 Wilrijk.
Guido Vanheeswijck (o1955), doctor in de wijsbegeerte, licentiaat in de germaanse filologie. Docent aan de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Adres: J.F. Gellyncklaan 115, B-2540 Hove.
Jef Verrydt (o1947), studeerde sociologie en criminologie aan de KU Leuven. Momenteel pedagogisch begeleider. Publikaties in diverse sociale en pedagogische tijdschriften. Vice-voorzitter van Amnesty International Vlaanderen en landencoördinator voor Indonesië. Adres: Wochterberg 26, B-2200 Herentals.
[Deel 11, pagina 961]
| 963 | Harry Hamersma | De voorgeprogrammeerde mens
Wilde Zwanen van Jung Chang is niet alleen een indringend boek over een eeuw Chinese geschiedenis. Het ontleedt de ‘collectieve leugen’ van het systeem waarin de mens gereduceerd wordt tot een marionet. Het boek lijkt zich, vijfentwintig jaar na dato, te mengen in een westerse discussie. In de ‘distant mirror’ van Wilde Zwanen krijgt de discussie over het subject als verzinsel achteraf een heel wat minder onschuldig gezicht. |
| 970 | Walter Nonneman | Gezondheidszorg tussen economie en ethiek
Economen houden zich steeds meer bezig met de sector van de gezondheidszorg. Ze worden door het medisch corps met argwaan bekeken. Economen en artsen leggen nu eenmaal verschillende ethische klemtonen. Artsen benadrukken een individuele ethiek, economen accentueren een sociale ethiek. Economen vinden de gangbare medische ethiek - met name de therapeutische vrijheid, gekoppeld aan het systeem van de prestatiebetaling - inefficiënt en een obstakel voor een betere en sociaal meer verantwoorde gezondheidszorg. |
| 982 | Roy Porter | De malaise van een beroep Geneeskunde, de gevangene van haar succes
Is de medische revolutie van de voorbije vijftig jaar, volgens het woord van Ivan Illich, een ‘bedreiging voor de gezondheid’? Nooit heeft de geneeskunde zoveel bereikt als tijdens deze periode. Nooit heeft ze zoveel wantrouwen en kritiek geoogst als vandaag. |
| 994 | René Devisch | De gebroken spiegel Kinshasa's breuk met het Westen
De honger en ellende in Zaïre tasten elke moraal en elk ethisch gezag aan. Een toenemend aantal Zaïrezen beschouwt zich als het slachtoffer van een vervloeking of beheksing, maar niemand heeft nog voldoende gezag om, naar het voorbeeld van de waarzegger in het dorp, tegenslag en kwaad te interpreteren, laat staan te overwinnen. Hoelang kan een dergelijke staat van depressie nog aanslepen? |
[Deel 11, pagina 962]
| 1009 | Guido Vanheeswijck | De vele gedaanten van de moderniteit
Waarin verschilt de moderniteit van de postmoderniteit? Het antwoord lijkt eenvoudig. Het moderne tijdperk predikt de ideologie van de totalitaire aanspraken, gelooft in ‘grote verhalen’, zweert bij de universaliteit van de instrumentele rede, reduceert de ander tot het ‘universele ik’ en koestert de idee van de maakbaarheid van de wereld. Het postmodernisme ‘ontmaskert’ dit alles. Maar is het wel zo eenvoudig? Drie recente wijsgerige publikaties brengen belangrijke nuanceringen aan. |
| 1017 | Jan Muylle | All that jazz
Jazz heeft heel wat blanke kunstenaars op uiteenlopende wijze bezield. De eerste sporen van jazz in de schilderkunst dateren van voor de Eerste Wereldoorlog. Later werd de ‘zwarte muziek’ vooral populair in artistieke en intellectuele milieus. Sindsdien emancipeerde het genre zich tot ‘ernstige’ muziekvorm. |
| 1024 | PODIUM | |
| 1024 | Joris Gerits | Leonard Nolens |
| 1028 | Erik Martens | Verbrand de oude spullen! |
| 1033 | Jaak De Maere | Theun de Vries |
| 1036 | FORUM | |
| 1036 | Ludo Abicht | De Vlaamse beweging vandaag: Mission accomplished? |
| 1039 | Jef Verrydt | Eerlijke informatie over Indonesië en Oost-Timor? |
| 1043 | Dirk Rochtus | Zuid-Afrika: Vechten voor hoop |
| 1046 | BOEKEN
Steiner, Martin Heidegger ♦ Aschheim, The Nietzsche Legacy in Germany ♦ Veulemans, Monniken in de Kempen ♦ Deurloo e.a., Amsterdamse cahiers voor Exegese en Bijbelse Theologie, deel 12 ♦ Den Heyer, Kruispunten op de messiaanse weg ♦ Berger, De Dode-Zeerollen en Jezus ♦ Behrens & Von Rimscha, Südafrika nach der Apartheid ♦ Pinxten, Culturen sterven langzaam ♦ Leirman, Vier culturen van educatie ♦ Merkel, Een heel gewoon huwelijk ♦ Jespers, Genealogie van de herinnering ♦ Van Poucke, Magie van woord & woud ♦ Ferrucci, Brief aan de gelukkige jongen die ik was ♦ Hilbig, Ich ♦ Elon, Jeruzalem. Stad van spiegels ♦ Matvejevic, De Middellandse Zee ♦ Stern, Droom en waan ♦ Stols & Vermeulen, Frankrijk ♦ Im Hof, Europa en de Verlichting ♦ Hebblethwaite, Paul VI |
[Deel 11, pagina 1059]
JANUARI 1994 - DECEMBER 1994
[Deel 11, achterplat]
STREVEN DECEMBER 1994
| Harry Hamersma | De voorgeprogrammeerde mens |
| Walter Nonneman | Gezondheidszorg tussen economie en ethiek |
| Roy Porter | Geneeskunde, de gevangene van haar succes |
| René Devisch | Kinshasa's breuk met het westen |
| Guido Vanheeswijck | De vele gedaanten van de moderniteit |
| Jan Muylle | All that jazz |
| PODIUM | |
|---|---|
| Joris Gerits | Leonard Nolens: Honing en as |
| Erik Martens | Verbrand die oude spullen! |
| Jaak De Maere | Theun de Vries |
| FORUM | |
| Ludo Abicht | De Vlaamse beweging vandaag |
| Jef Verrydt | Indonesië en Oost-Timor |
| Dirk Rochtus | Zuid-Afrika: vechten voor hoop |
ISSN 0039-2324 afgiftekantoor Leuven X