Omdat doordat
In het juni/julinummer van Onze Taal komt onder het opschrift ‘Dat komt omdat’ een stukje voor, dat mij aanleiding geeft tot de volgende opmerkingen:
Taal is geen wiskunde, maar behoeft toch een minimum aan logische opbouw en logisch gebruik. Op z'n tijd spreken we allemaal slordig, maar een beetje voorzichtigheid met het tot ‘normale beschaafde omgangstaal’ verklaren lijkt wel gewenst.
De zinnen ‘hij viel in slaap omdat/doordat hij doodmoe was’ en ‘hij viel in slaap omdat/doordat de redenaar onverstaanbaar was’ zien er uit alsof ze zijn klaargemaakt voor het bewijs, dat geen zinnig mens ‘doordat’ gebruikt. De beginwoorden geven overigens als opheldering: het in slaap vallen duidt aan, dat de man geen tijd meer had om over een reden te denken; daarom zal het wel een oorzaak geweest zijn. Anders was hij niet in slaap gevallen, maar gaan slapen.
Maar goed, bij vliegensvlug spreken zullen we er heel vaak naastgrijpen. De synoniemen ‘daar’, ‘aangezien’ en ‘want’ helpen niet; ze zijn immers alle redengevend. Wat mij verbaast is de raad, zuinig te zijn met ‘doordat’. Dit woord wordt zelden redengevend gebruikt, terwijl men ‘omdat’ veelvuldig met betrekking tot de oorzaak gesproken hoort en... geschreven ziet. Inderdaad, niemand behoeft ‘doordat’ uit te bannen, zoals in het stukje te lezen staat. De ingenieurs, die het blijkbaar wel gebruiken (doordat ze gewend zijn logisch te denken?) verdienen een pluimpje. En de raad zou moeten luiden: wees zuinig met het gebruik van ‘omdat’.
Mr. M.C. Godschalk.
Auteursrechtelijk beschermd