Onze Taal. Jaargang 62
(1993)– [tijdschrift] Onze Taal–
Auteursrechtelijk beschermdOnze Taal. Jaargang 62. Genootschap Onze Taal, Den Haag 1993
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
-
gebruikt exemplaar
eigen exemplaar DBNL
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Onze Taal. Jaargang 62 uit 1993.
De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren beijvert zich voor het verkrijgen van toestemming van alle rechthebbenden; eenieder die meent enig recht te kunnen doen gelden op in dit tijdschrift opgenomen bijdragen, wordt verzocht dit onverwijld aan ons te melden (mailto:dbnl.auteursrecht@kb.nl).
redactionele ingrepen
Koppen tussen vierkante haken zijn toegevoegd.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de pagina's met advertenties (deel 2/3: 57, 59, deel 4: 87, deel 9: 207, deel 10: 239) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[Deel 1, pagina 1]
onze taal
schermvrouwe h.k.h. prinses juliana
•
in dit nummer o.a.
ZIJN LEGGINGS TRENDYER DAN HOTPANTS?
Engelse woorden in een Nederlands jasje
ER MIST IETS
Verschuivingen in het gebruik van werkwoorden
KLEINE-HANDWOORDENBOEKENTEST
Laag geprijsd en van verrassend hoge kwaliteit
MODIEUZE BALLAST: HARTSTIKKE BEDANKT
RARA, WIE SCHREEF DAT?
LEXICOËZIE
Gedichten over woordenboeken(makers)
maandblad van het genootschap onze taal
1
62ste jaargang • januari 1993
[Deel 1, pagina 2]
onze taal
genootschap
onze taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’
Het maandblad Onze Taal (oplage 38.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
BESTUUR GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter: H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter: dr. D. Dolman
secretaris: mr. H.W. van Rees
penningmeester: H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| Jozef Deleu |
| C.N.F. van Ditshuizen |
| dr. H. Heestermans |
| mevr. drs. A. Kosterman |
| dr. J. Renkema |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
| Gerda Wessels |
Taaladviesdienst:
| Liesbeth Gijsbers |
| Peter Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| Peter Smulders, secretaris |
| Liesbeth Gijsbers |
| Frank Jansen |
| Jaap de Jong |
Vaste medewerkers: Jaap Bakker, Peter Burger, Harry Cohen, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jacques Klöters, Martin de Koning, Marlies Philippa, Rob Rentenaar, Ewoud Sanders, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling
ISSN 0165-7828
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 33, - per jaar; buiten deze landen f 43, - per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 24,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 550 Bfr (normaal 700 Bfr). Opgave: Koningsstraat 192, B 1000 Brussel. In Nederland: giro 3992897
Telefoon 09/322.2231523
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe (Manifesta), Rotterdam
Cartoons:
Leo Immerzeel
Druk:
Helton Van Haeringen Drukkers b.v., Den Haag
INHOUD
62ste jaargang nummer 1 januari 1993
| 3 | Harry Cohen | Zijn leggings trendyer dan hotpants?
Groeistuipen van het hedendaagse Nederlands. Hoe steken wij Engelse woorden in een Nederlands jasje? |
| 13 | Peter Burger | Van Hilvo-turbo tot taalverval
Rare talen & vreemde talen: de taaldag van NRC Handelsblad |
| 14 | Marc de Coster | Het lexicon van een veranderend wereldbeeld
Fort Europa, pendeldiplomatie en Sinatra-doctrine: eenjaarsvliegen in het jargon van de internationale politiek |
| 15 | Jaap Bakker | De woordenboekentest (3)
Laag geprijsd én vaak van verrassend hoge kwaliteit: vier Nederlandse handwoordenboeken onderworpen aan een vergelijkend onderzoek |
| 18 | Marcel Lemmens | Werkende werkwoorden
Er mist iets: verschuivingen in het gebruik van werkwoorden |
| 20 | F. Jansen | Rara, wie schreef dat?
Kan onderzoek naar taalfouten en stijlkenmerken de pennevoerder(s) van teksten ontmaskeren? |
| 22 | Ewoud Sanders | Het kastje van Barbanelle
Lexicoëzie: gedichten over woordenboeken en hun makers |
| 25 | René Appel | Modieuze ballast
Hartstikke bedankt! en andere overdrijvingen |
| • | ||
| EN VERDER | ||
|---|---|---|
| 5 | Onnodig buitenlands | |
| 6 | Hoor in vijf betekenisgedaanten | |
| 7 | Namen voor het mannelijk geslacht | |
| 8 | Nogmaals: weg standaardtaal | |
| 9 | Het scherp van de snede | |
| 9 | Beste/lieve/geachte juffrouw Flik: aanhefproblemen | |
| 19 | Noenmaal | |
| 21 | Inhalen en voorbijsteken | |
| VASTE RUBRIEKEN EN SERIES | ||
| 5 | Reacties: themanummer ‘de taal der liefde’ | |
| 10 | Afkokers: de tijd na nadat; instinkwoorden; niemand ontkent niet; samentrekkingsfout | |
| 11 | Vraag en antwoord: artsonvriendelijker(e) produkten; wij vertrouwen (erop) dat; vijf dikste/dikste vijf; geen beginkapitaal | |
| 12 | De gezongen apotheek: de oorwurm | |
| 25 | Taalcuriosa: halfpalindromen | |
| 26 | Van woord tot woord: balkenbrij | |
| 27 | Inzicht: over nieuwe boeken | |
| 28 | Ruggespraak | |
[Deel 1, pagina 5]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag.
Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties. Bij belangrijke wijzigingen raadplegen wij de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |
[Deel 1, pagina 27]
‘ONZE TAAL’ ALS CADEAU
Onze Taal is een ideaal geschenk: degene die u wilt verblijden, ontvangt eigenlijk tienmaal een cadeautje van u.
Als u een jaarabonnement op Onze Taal cadeau wilt doen, is een briefkaart naar Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag voldoende. U vermeldt naam en adres van de begunstigde en uw eigen naam en adres. U krijgt dan een acceptgirokaart van f 33,-, en de begunstigde ontvangt twaalf maanden lang Onze Taal. Wilt u het eerste nummer zelf overhandigen, vermeld dit dan op de briefkaart. Het eerste nummer sturen wij dan aan u toe. Ook kunnen wij ervoor zorgen dat het eerste nummer precies op de feestdag bij de ontvanger in de bus valt.
Nadere inlichtingen: 070-356.12.20
[Deel 2/3, pagina 29]
onze taal
beschermvrouwe h.k.h. prinses juliana
•
in dit nummer o.a.
NEDERLANDS OP SCHOOL
Taalkunde op het lesrooster
Zal het traditionele opstel verdwijnen?
DE AMBTENAAR LEERT ANDERS SPREKEN
Het Taalproject van de Belastingdienst
ONAANGEPAST ENGELS IN ONZE TAAL
TUSSEN JARGON EN GROEPSTAAL
Nieuwe namen voor knikkers
De taal van de weerman en de makelaar
Welzijns- en verkeersvocabulaire
maandblad van het genootschap onze taal
2/3
62ste jaargang • feb/maart 1993
[Deel 2/3, pagina 30]
onze taal
genootschap
onze taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’
Het maandblad Onze Taal (oplage 38.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
BESTUUR GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter: H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter: dr. D. Dolman
secretaris: mr. H.W. van Rees
penningmeester: H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| Jozef Deleu |
| C.N.F. van Ditshuizen |
| dr. H. Heestermans |
| mevr. drs. A. Kosterman |
| dr. J. Renkema |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
| Gerda Wessels |
Taaladviesdienst:
| Liesbeth Gijsbers |
| Peter Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| Peter Smulders, secretaris |
| Liesbeth Gijsbers |
| Frank Jansen |
| Jaap de Jong |
Vaste medewerkers: Jaap Bakker, Peter Burger, Harry Cohen, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jacques Klöters, Martin de Koning, Marlies Philippa, Rob Rentenaar, Ewoud Sanders, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling
ISSN 0165-7828
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 33,- per jaar; buiten deze landen f 43,- per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 24,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 550 Bfr (normaal 700 Bfr). Opgave: Koningsstraat 192, B 1000 Brussel.
In Nederland: giro 3992897
Telefoon 09/322.2231523
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe (Manifesta), Rotterdam
Cartoons:
Leo Immerzeel
Druk:
Helton Van Haeringen Drukkers b.v., Den Haag
INHOUD
62ste jaargang nummer 2/3 februari/maart 1993
| NEDERLANDS OP SCHOOL | ||
|---|---|---|
| 31 | Hans Hulshof | Taalkunde in het eindexamen Nederlands
Studie van taalsysteem en taalgebruik moet vooroordelen wegnemen over taal |
| 32 | A. Braet | Het opstel blijft, althans voorlopig
Zal ‘leuteren zonder inhoud’ plaats maken voor gericht schrijven? |
| 34 | Martin de Koning | Help! Weer een commissie!
Wanneer leren studenten wat ze zouden moeten leren? |
| † | ||
| 42 | Harry Cohen | Zijn leggings trendyer dan hotpants? [2]
De minder geslaagde kanten van aangepaste Engelse woorden in onze taal: werkwoorden en meervoudsvorming |
| 44 | Peter Burger | De Belastingdienst leert met twee woorden spreken
Belastingambtenaren schreven ingewikkeld en autoritair; door het Taalproject wil de dienst dit imago kwijtraken |
| † | ||
| TUSSEN JARGON EN GROEPSTAAL | ||
| 46 | Frank Jansen c.s. | Namen voor knikkers
Stuiters zijn uppiebonken, spikkies of turtels geworden |
| 48 | Beeldenstorm: de taal van de weerman | |
| 49 | Makelaarstaal | |
| 49 | Epidemisch welzijnsjargon | |
| 50 | Verkeersvocabulaire | |
| † | ||
| EN VERDER | ||
| 36 | Prijs voor welsprekendheid | |
| 37 | Kanttekeningen bij Het Groot Dictee | |
| 55 | Eigennamen | |
| 55 | Alleenstaand | |
| VASTE RUBRIEKEN EN SERIES | ||
| 35 | Reacties: afkortingen; meervoudsvorming; houdoe (you do); cirkelredenering; oppassen; taalnormen; Edinburg(h) | |
| 38 | Afkokers: pre-embryo; sjibbolets; knipselaar | |
| 39 | Vraag en antwoord: puntsgewijze opsomming; onverwacht(s); voor of achter het beeldscherm; onder andere(n) | |
| 40 | De gezongen apotheek: een college typologie | |
| 41 | Nieuwe woorden | |
| 51 | Het kastje van Barbanelle: de Prisma Woordenboeken | |
| 53 | Taalcuriosa: kauwgom is magie | |
| 54 | Van woord tot woord: buitenlandse namen | |
| 56 | InZicht: over nieuwe boeken | |
| 60 | Ruggespraak | |
[Deel 2/3, pagina 35]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag. Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties. Bij belangrijke wijzigingen raadplegen wij de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |
[Deel 2/3, pagina 58]
RECTIFICATIE
Abusievelijk is in de decemberaflevering van InZicht (Onze Taal 12, 1992) de Sdu als uitgever van het Politiek Woordenboek genoemd. Dit moet zijn: SBK, wat staat voor Stichting Burgerschapskunde, Nederlands Centrum voor Politieke Vorming. Het Politiek Woordenboek kost f 14,90.
ISBN 90 6473 274 4
[Deel 4, pagina 61]
onze taal
beschermvrouwe h.k.h. prinses juliana
•
in dit nummer o.a.
HAAGSE BLUF
Verhullende taal in de politiek
IS GEOPEND/GEOPEND IS
Wat is het verschil?
VAN EEN GRIJS NAAR EEN GROEN BOEKJE
Op weg naar een nieuwe officiële spelling
TEKST OP BEELDSCHERM
Vuistregels voor leesbaarheid
Teletekst vereist verbale lenigheid
Invulproblemen bij het belastingformulier
PEPTALK VOOR PURISTEN
maandblad van het genootschap onze taal
4
62ste jaargang • april 1993
[Deel 4, pagina 62]
onze taal
genootschap
onze taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’ Het maandblad Onze Taal (oplage 38.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
BESTUUR GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter: H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter: dr. D. Dolman
secretaris: mr. H.W. van Rees
penningmeester: H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| Jozef Deleu |
| C.N.F. van Ditshuizen |
| dr. H. Heestermans |
| mevr. drs. A. Kosterman |
| dr. J. Renkema |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
| Gerda Wessels |
Taaladviesdienst:
| Liesbeth Gijsbers |
| Peter Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| Peter Smulders, secretaris |
| Liesbeth Gijsbers |
| Frank Jansen |
| Jaap de Jong |
Rubriekschrijvers: Jaap Bakker, Peter Burger, Harry Cohen, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jacques Klöters, Martin de Koning, Marlies Philippa, Rob Rentenaar, Ewoud Sanders, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling
ISSN 0165-7828
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 33,- per jaar; buiten deze landen f 43,- per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 24,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 550 Bfr (normaal 700 Bfr). Opgave: Koningsstraat 192, B 1000 Brussel.
In Nederland: giro 3992897
Telefoon 09/322.2231523
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe (Manifesta), Rotterdam
Cartoons:
Leo Immerzeel
Druk:
Helton Van Haeringen Drukkers b.v., Den Haag
INHOUD
62ste jaargang nummer 4 april 1993
| 63 | Willem Witteveen | Het jargon van politici
Politieke taal functioneert als mistspuit: het geeft gezag én bespaart gezichtsverlies |
| 67 | W. Sterenborg | De plaats van het voltooid deelwoord
Is geopend betekent wat anders dan geopend is |
| 73 | Marianne Overspel | Van grijs naar groen [1]
Er wordt gewerkt aan een vernieuwd Groen Boekje; de samenstellers houden u op de hoogte |
| • | ||
| TEKST OP BEELDSCHERM | ||
|---|---|---|
| 74 | Wim van Klaveren | Liever Kok dan Hirsch Ballin
Taalgebruik op teletekst vergt heel wat verbale lenigheid van de redacteur |
| 76 | Karin Coopman, Jany Pons en Mariecke Schipper | Een belastingformulier invullen: wat is daar nou lastig aan?
Een onderzoek naar de invulproblemen bij belastingformulieren en -diskettes |
| 78 | Paul Ket en Elly Langewis | Tekst op beeldscherm
Hoe verhoogt u de leesbaarheid van tekst op beeldscherm? |
| • | ||
| EN VERDER | ||
| 68 | Postscriptum woordenboekentest | |
| 83 | Prijsvraag 2000-2010: de jaren...? | |
| 80 | Een unieke bijbelvertaling | |
| 81 | Een storende stijlfout | |
| 82 | Peptalk voor puristen | |
| VASTE RUBRIEKEN EN SERIES | ||
| 65 | Reacties: jiskefet en ziggurat; préséance; briefaanhef te intiem; voorbijsteken 1 en 2; ik zie je; oversteken; de on(taal)kundige criticus; twijfelen of; gedelete(t) | |
| 69 | Vraag en antwoord: samentrekking; Den Haag/'s-Gravenhage; 1(-)aprilgrap; t of th? | |
| 70 | De gezongen apotheek: de plot van het lied | |
| 71 | Taalcuriosa: Heel Amsterdam Hapert [2] | |
| 72 | Afkokers: uitspraak cc en cs; wachgeld: taalverloedering?; bevoegde gezagen | |
| 84 | Van woord tot woord: bar, baar en draagbaar | |
| 85 | InZicht: over nieuwe boeken | |
| 88 | Ruggespraak | |
[Deel 4, pagina 65]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag.
Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties. Bij belangrijke wijzigingen raadplegen wij de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |
[Deel 4, pagina 83]
2000-2010 = de jaren...?
Prijsvraag
Welk decennium gaan wij over zeven jaar in?
De jaren nul? En hoe moet de periode daarna (2010-2020) gaan heten?
De redactie roept lezers op suggesties te doen.
Uiteraard komen we op uw inzendingen terug in een van de volgende nummers. De mooiste vondst wordt beloond met een boekebon.
(Uw reactie kunt u richten aan de redactie, onder vermelding van ‘Prijsvraag 2000’.)
[Deel 5, pagina 89]
onze taal
beschermvrouwe h.k.h. prinses juliana
•
in dit nummer o.a.
HOGE KONTJES EN FLUWEELZACHTE POOKJES
Metaforen in de autoreclame
DE WANKELE POSITIE VAN HET AFRIKAANS
GENOOTSCHAP, DOE ER IETS AAN!
Een bloemlezing taalergernissen
HET GROTE MISVERSTAND (M/V)
Hij luistert niet, zij is onduidelijk
DE KWALITEIT VAN HET MOEDERTAALONDERWIJS
KROKA EN HEILHITLERGRAS
Natuurliefhebbers spreken andere taal
maandblad van het genootschap onze taal
5
62ste jaargang • mei 1993
[Deel 5, pagina 90]
onze taal
genootschap
onze taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’
Het maandblad Onze Taal (oplage 38.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
BESTUUR GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter: H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter: dr. D. Dolman
secretaris: mr. H.W. van Rees
penningmeester: H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| Jozef Deleu |
| C.N.F. van Ditshuizen |
| dr. H. Heestermans |
| mevr. drs. A. Kosterman |
| dr. J. Renkema |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
| Gerda Wessels |
Taaladviesdienst:
| Roos de Bruyn |
| Liesbeth Gijsbers |
| Peter Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| Peter Smulders, secretaris |
| Liesbeth Gijsbers |
| Frank Jansen |
| Jaap de Jong |
Rubriekschrijvers: Jaap Bakker, Peter Burger, Harry Cohen, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jacques Klöters, Martin de Koning, Marlies Philippa, Rob Rentenaar, Ewoud Sanders, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 33,- per jaar; buiten deze landen f 43,- per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 24,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 550 Bfr (normaal 700 Bfr). Opgave: Koningsstraat 192, B 1000 Brussel.
In Nederland: giro 3992897
Telefoon 09/322.2231523
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe (Manifesta), Rotterdam
Cartoons:
Leo Immerzeel
Druk:
Helton Van Haeringen Drukkers b.v., Den Haag
ISSN 0165-7828
INHOUD
62ste jaargang nummer 5 mei 1993
| 91 | Erik van der Spek | Gezocht: auto m/v
Metaforen in de autoreclame: hij of zij is eigenzinnig, heeft karakter en is zo eigenwijs als een levend wezen |
| 102 | D.W. le Roux | Afrikaans in die nuwe Suid-Afrika
De stiefdochter van het Nederlands in een tijdperk van grote onzekerheid |
| 104 | Michael Elias | Taboes doorbreken is geen taboe meer
Verschuivingen in de betekenis en het gebruik van het woord taboe |
| 105 | Huub van den Bergh en Gert Rijlaarsdam | Van onbegrensd belang
Onderzoek door de Taakgroep Nederlands naar de stand van zaken in het moedertaalonderwijs: hoe waardevol zijn haar aanbevelingen? |
| 108 | Jannemieke van de Gein | Je begrijpt me gewoon niet
Tannens verklaring voor de grootste communicatiestoornis tussen man en vrouw: hij luistert niet en zij is niet duidelijk |
| 112 | René Appel en Julia de Groot | Kroka en heilhitlergras
Het eigen taaltje van de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie |
| • | ||
| EN VERDER | ||
|---|---|---|
| 93 | Congres ‘Namen’ | |
| 100 | ‘Genootschap, doe er iets aan!’: taalergernissen | |
| 103 | Er niet uitzien | |
| 104 | Zien als taboewoord | |
| 110 | De leek en het nominale compositum | |
| 111 | IAEN | |
| 114 | Kerkhofbloempjes | |
| 115 | Zeg nooit nooit | |
| 119 | Jaarvergadering 1992 | |
| VASTE RUBRIEKEN EN SERIES | ||
| 94 | Reacties: houdoe; toast-methode; epidemische klankverandering; meervoudsvorming; werkende werkwoorden; briefaanhef; cirkelredenering; makelaarstaal; aan het beeldscherm; sjibbolet; spelling leenwoorden; oppassén | |
| 97 | Vraag en antwoord: Nederlandse nationaliteit; verwijswoorden; verantwoording/verantwoordelijkheid; een ingenome(n) standpunt | |
| 98 | De gezongen apotheek: komische woorden | |
| 99 | Afkokers: lúitenánt; Hellevoetsluis(s)e perikelen; sterk of zwak werkwoord?; volksetymologie | |
| 116 | Het kastje van Barbanelle: een lexicografische vete | |
| 118 | InZicht: over nieuwe boeken | |
| 120 | Ruggespraak | |
[Deel 5, pagina 93]
Congres
‘Namen’
Op zaterdag 13 november zal het genootschap zijn tweejaarlijkse congres houden in de Jaarbeurs te Utrecht over het onderwerp ‘Namen’. In een zestal lezingen van deskundigen zullen de volgende aspecten aan bod komen:
| - | het vak naamkunde |
| - | trends in voornamen |
| - | persoonsnamen en naamrecht |
| - | familienamen |
| - | straatnamen |
| - | merknamen |
Houdt u deze datum alvast vrij?
In de komende afleveringen van Onze Taal zullen wij meer informatie over de lezingen en de sprekers publiceren. U kunt u inschrijven voor het congres met de antwoordkaart die in het septembernummer van ons tijdschrift zal worden bijgevoegd.
[Deel 5, pagina 94]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag.
Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties. Bij belangrijke wijzigingen raadplegen wij de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |
[Deel 5, pagina 119]
JAARVERGADERING ONZE TAAL
Mr. H.W. van Rees - secretaris Genootschap Onze Taal
Op woensdag 9 juni aanstaande zal in een van de vergaderzalen van het Zalencentrum Centraal Station in Den Haag om 14.00 uur de Jaarvergadering 1992 worden gehouden. De agenda luidt:
| 1. | Opening door de voorzitter | ||||
| 2. | Verslag Jaarvergadering in 1992 (over 1991) | ||||
| 3. | Jaarverslag 1992 | ||||
| 4. | Financieel verslag 1992 | ||||
| 5. | Verslag kascommissie | ||||
| 6. | Benoeming nieuwe kascommissie | ||||
| 7. | Bestuurssamenstelling:
|
||||
| 8. | Mededelingen | ||||
| 9. | Rondvraag | ||||
| 10. | Sluiting |
Het jaarverslag en de financiële stukken over 1992 liggen een half uur voor aanvang van de vergadering ter inzage; ze zijn tevens minimaal vijf dagen voor de Jaarvergadering in te zien op het kantoor van het genootschap, Laan van Meerdervoort 14a, Den Haag.
[Deel 6, pagina 121]
onze taal
beschermvrouwe h.k.h. prinses juliana
•
in dit nummer o.a.
WELKE TAAL SPREKEN WE BIJ DE DOOD?
Clichés en trends in de rouwadvertentie
Het laatste woord van de uitvaartverzorger
Verzachtende beeldspraak ontkent de dood
WAT BETEKENT EIGENLIJK EIGENLIJK?
KLARE-TAALPENNING VOOR GERRIT KOMRIJ
Prikkelend schrijver van levend Nederlands
WELKE BUITENLANDER HEET ALLOCHTOON?
ANTHIERENS: MIJN MOEDERTAAL IS EERDER EEN MOEDERVLEK
maandblad van het genootschap onze taal
6
62ste jaargang • juni 1993
[Deel 6, pagina 122]
onze taal
genootschap
onze taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’
Het maandblad Onze Taal (oplage 39.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
BESTUUR GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter: H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter: dr. D. Dolman
secretaris: mr. H.W. van Rees
penningmeester: H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| Jozef Deleu |
| C.N.F. van Ditshuizen |
| dr. H. Heestermans |
| mevr. drs. A. Kosterman |
| dr. J. Renkema |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
| Gerda Wessels |
Taaladviesdienst:
| Roos de Bruyn |
| Liesbeth Gijsbers |
| Peter Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| Peter Smulders, secretaris |
| Liesbeth Gijsbers |
| Frank Jansen |
| Jaap de Jong |
Vaste medewerkers: Jaap Bakker, Peter Burger, Harry Cohen, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jacques Klöters, Martin de Koning, Marlies Philippa, Rob Rentenaar, Ewoud Sanders, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling
ISSN 0165-7828
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 33,- per jaar; buiten deze landen f 43,- per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 24,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 550 Bfr (normaal 700 Bfr). Opgave: Koningsstraat 192, B 1000 Brussel.
In Nederland: giro 3992897
Telefoon 09/322.2231523
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe (Manifesta), Rotterdam
Cartoons:
Leo Immerzeel
Druk:
Helton Van Haeringen Drukkers b.v., Den Haag
INHOUD
62ste jaargang nummer 6 juni 1993
| TAAL BIJ DE DOOD | ||
|---|---|---|
| 123 | Jos Paardekooper | ‘In plaats van kaarten’
De eerste rouwadvertentie verscheen in 1793; wat is er sindsdien veranderd in het taalgebruik? |
| 125 | Peter Burger | De spraakmakers: ‘Het laatste woord’
Omgaan met de dood: Herman Bakker maakte er zijn beroep van. ‘Van de honderd uitvaarten die ik verzorg, voer ik er bij tachtig zelf het woord’ |
| 127 | A.J. Klei | In memoriam
In de krant ging men niet dood maar heen: wat is passend in een overlijdensbericht? |
| 128 | Riemer Reinsma | Eufemismen en de dood
Ontslapen, insluimeren, verscheiden, naar de eeuwige jachtvelden verdwijnen: verzachtende beeldspraak |
| • | ||
| 136 | Arie Pos | Klare-taalpenning voor Gerrit Komrij
Landelijke erkenning voor dé propagandist van het levend en leesbaar Nederlands |
| 143 | Johan Anthierens | À la guerre komma la guerre
‘In een meer en meer gemixt universum raken kleine cultuurtalen kleur, kraak en smaak kwijt’ |
| • | ||
| EN VERDER | ||
| 134 | Jargon en slang [1] | |
| 141 | To mummy | |
| 145 | Hij zeit wat: boekbespreking | |
| 147 | Oproep: jonge schrijvers (m/v) gezocht! | |
| VASTE RUBRIEKEN | ||
| 130 | Reacties: Roger; kil(l)roy was here; voorbijsteken; spelling t/th; hiaat; gezag/gezagen | |
| 132 | De toren van Babel: allochtoon en buitenlander | |
| 135 | Vraag en antwoord: je zult/zal; komma en citaatteken; naar verluidt; een of één?; iets schoons en iets fris('); hun/hen; | |
| 138 | Afkokers: aardrijkskundige namen; regionale jongerentaal; celdeling; pret-woorden | |
| 139 | De taalgrens: het eigenlijke eigenlijk | |
| 140 | De gezongen apotheek: smartlap of levenslied | |
| 142 | Het kastje van Barbanelle: de dood in een noot | |
| 144 | Taalcuriosa: Mill goes hell | |
| 146 | InZicht: over nieuwe boeken | |
| 148 | Ruggespraak | |
[Deel 6, pagina 130]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag.
Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties. Bij belangrijke wijzigingen raadplegen wij de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |
[Deel 7/8, pagina 149]
onze taal
beschermvrouwe h.k.h. prinses juliana
•
in dit nummer o.a.
NEDERLANDS BUITENGAATS
In Indonesië leert men Nederlands
‘Kiwi's’ die blijven vasthouden aan onze taal
In Siberië spreken ze Gronings!
NAMEN ALS UITING VAN IDENTITEIT
DODE TAAL DOOR EEN NIEUW WETBOEK
GESTOORDE ONTVANGST VAN INFORMATIE
Waarom is effectief schrijven zo moeilijk?
RARE JONGENS, DIE GALLIËRS!
GA MEE OP KRUISWOORDENTOCHT
maandblad van het genootschap onze taal
7/8
62ste jaargang • juli/aug 1993
[Deel 7/8, pagina 150]
onze taal
genootschap
onze taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’
Het maandblad Onze Taal (oplage 40.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
BESTUUR GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter: H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter: dr. D. Dolman
secretaris: mr. H.W. van Rees
penningmeester: H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| Jozef Deleu |
| C.N.F. van Ditshuizen |
| dr. H. Heestermans |
| mevr. drs. A. Kosterman |
| dr. J. Renkema |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
| Gerda Wessels |
Taaladviesdienst:
| Roos de Bruyn |
| Liesbeth Gijsbers |
| Peter Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| Peter Smulders, secretaris |
| Liesbeth Gijsbers |
| Frank Jansen |
| Jaap de Jong |
Vaste medewerkers: Jaap Bakker, Peter Burger, Harry Cohen, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jacques Klöters, Martin de Koning, Marlies Philippa, Rob Rentenaar, Ewoud Sanders, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling
ISSN 0165-7828
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 33, - per jaar; buiten deze landen f 43, - per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 24,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 550 Bfr (normaal 700 Bfr). Opgave: Koningsstraat 192, B 1000 Brussel.
In Nederland: giro 3992897
Telefoon 09/322.2231523
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe (Manifesta), Rotterdam
Cartoons:
Leo Immerzeel
Druk:
Helton Van Haeringen Drukkers b.v., Den Haag
INHOUD
62ste jaargang nummer 7/8 juli/augustus 1993
| NEDERLANDS BUITENGAATS | ||
|---|---|---|
| 151 | Jan de Vries, Roland Willemyns, Peter Burger | Nederlands in Indonesië
Ateret hotperdom: het Nederlands werd geen wereldtaal, maar liet wel veel sporen na |
| 154 | Jan Erik Grezel | Onze taal in Indonesië
De Delftse Methode in ‘de Oost’ |
| 156 | Dirk Wolthekker | Restanten van het Nederlands in Nieuw-Zeeland
Tienduizenden maakten de overstap ‘van kaaskop naar kiwi’; velen hielden vast aan hun moedertaal |
| 159 | Tjeerd de Graaff | In Siberië spreken ze Gronings! |
| EN: | ||
| 155 | Het Erasmus Taalcentrum | |
| 158 | Nederlands in Roemenië | |
| • | ||
| 160 | Marc De Coster | Groeten uit Verweggistan
Namen voor gehuchten die met kranten zijn dichtgeplakt |
| 170 | Jeroen Wiegertjes | De dode letters van het oude Burgerlijk Wetboek
Met het nieuwe wetboek gaan curieuze begrippen verloren |
| 172 | Martin de Koning | Ontvangst gestoord
Folders niet gelezen, mededelingen niet begrepen: waarom is effectief schrijven zo moeilijk? |
| EN VERDER | ||
| 167 | Achternamen die een beroep aanduiden | |
| 168 | Familienamen mét leestekens | |
| 171 | Passeren en verlijden in juridisch jargon | |
| 174 | Straks meer! | |
| 175 | Op kruiswoordentocht | |
| 175 | Op is in | |
| 176 | Rare jongens, die Galliërs! | |
| VASTE RUBRIEKEN | ||
| 161 | Taalcuriosa: droedels | |
| 162 | Reacties: het hiaat als stijlgebrek; de klankverandering ui-aa; gedelete(t); Afrikaans; de calculerende burger; ik zie je; de beerput van de NJN/BJN | |
| 165 | Vraag en antwoord: niet (in) het minst; woorden afbreken; hieronder wordt/worden verstaan; de d in d'r | |
| 166 | Afkokers: doblo; buizen; kreunpunt; prompte borsten; dubbeloppismen; op de eerste plaats | |
| 176 | Van woord tot woord: Galliërs; Nederlands aan de UvA | |
| 178 | InZicht: nieuwe boeken | |
| 179 | Ruggespraak | |
[Deel 7/8, pagina 162]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag. Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties. Bij belangrijke wijzigingen raadplegen wij de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |
[Deel 9, pagina 181]
onze taal
beschermvrouwe h.k.h. prinses juliana
•
in dit nummer o.a.
HOE BETROUWBAAR IS HET WEERBERICHT?
Droog kan een beetje nat zijn bij het KNMI
DE DILEMMA'S VAN DE LEXICOGRAAF
NAMEN
Congres op 13 november
Fidzji of Fiji? De nieuwe lijst van landnamen
De relatie tussen naam en naamdrager
TIEN TIPS VOOR UW VOORDRACHT
PRAKTIJK EN THEORIE VAN TEKSTWETENSCHAP
JOUW TAAL: BRIEVEN SCHRIJVEN
Lieve engerd, de groetjes!
GEDICHT VOOR ONZE TAAL
maandblad van het genootschap onze taal
9
62ste jaargang • september 1993
[Deel 9, pagina 182]
onze taal
genootschap
onze taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’
Het maandblad Onze Taal (oplage 40.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
BESTUUR GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter: H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter: dr. D. Dolman
secretaris: C.N.F. van Ditshuizen
penningmeester: H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| Jozef Deleu |
| dr. H. Heestermans |
| mevr. drs. A. Kosterman |
| dr. J. Renkema |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
| Gerda Wessels |
Taaladviesdienst:
| Roos de Bruyn |
| Liesbeth Gijsbers |
| Peter Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| Peter Smulders, secretaris |
| Liesbeth Gijsbers |
| Frank Jansen |
| Jaap de Jong |
Vaste medewerkers: Jaap Bakker, Peter Burger, Harry Cohen, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jacques Klöters, Martin de Koning, Marlies Philippa, Rob Rentenaar, Ewoud Sanders, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling
ISSN 0165-7828
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 33,- per jaar; buiten deze landen f 43,- per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 24,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 550 Bfr (normaal 700 Bfr). Opgave: Koningsstraat 192, B 1000 Brussel.
In Nederland: giro 3992897
Telefoon 09/322.2231523
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe (Manifesta), Rotterdam
Cartoons:
Leo Immerzeel
Druk:
Helton Van Haeringen Drukkers b.v., Den Haag
INHOUD
62ste jaargang nummer 9 september 1993
| 183 | C. Floor | Wat zegt het weerbericht?
Hoe droog is droog in het weerbericht? KNMI-medewerker Floor licht de betekenis toe van enkele veelgehanteerde begrippen |
| 185 | Jaap de Jong | Tien tips voor uw voordracht
Congressen, conferenties, symposia, seminars... de presentatievaardigheid van sprekers laat vaak veel te wensen over. Hoe moet het niet? |
| 196 | Peter Burger | Tekstwetenschappers op de communicatiemarkt
Tussen tekstwetenschap en praktijk gaapt een diepe kloof; het Tilburgse InterCom-congres moest die overbruggen. Een verslag |
| 199 | Theo de Boer | Van Kaartenbak tot Koenen [1]: Leenwoorden
Een nieuwe serie over de dilemma's van de lexicograaf |
| • | ||
| NAMEN | ||
|---|---|---|
| 186 | Rob Rentenaar | Namen in soorten
Een vooruitblik op het congres van 13 november |
| 187 | Programma congres ‘Namen’ | |
| 188 | Jaap Bakker | De nieuwe lijst van landnamen
Oelanbator, Oelaan Baatar, Ulan Bator, Ulaanbaatar? Zal er een eind komen aan de spellingchaos rond aardrijkskundige namen? |
| 191 | Doreen Gerritzen | De betekenis van voornamen
De relatie tussen de naam en de drager ervan |
| • | ||
| NIEUWE RUBRIEKEN | ||
| 191 | Gedicht voor onze taal | |
| 203 | Jouw Taal: een prachtig brievenboek; Amsterdamse knikkertaal; censuur | |
| • | ||
| EN VERDER | ||
| 188 | Uitslag ‘Prijsvraag 2000-2020’ | |
| 202 | Kindspek | |
| 205 | Jaarvergadering 1992 | |
| VASTE RUBRIEKEN EN SERIES | ||
| 192 | Reacties: klemtoon vóór verkorting; oppassén; anglicismen; namens de familie; to mummy; autochtoon; Roger; spelling een warboel?; met name: Ter Heide, Kok, Schreuder, De Pater, Huisman en Drayer | |
| 195 | Vraag en antwoord: noch...noch: dubbelop?; werkwoordstijden; winst-en-verliesrekening | |
| 198 | Afkokers: juiste verwijzing; onlogisch maar; wens- en beveelzinnen; foute samentrekking | |
| 200 | Van grijs naar groen [2]: buitenlandse spellinglijsten | |
| 201 | Ontvangst gestoord [2]: communicatie als tijd- en geldverkwisting | |
| 204 | Van woord tot woord: woordenboek | |
| 206 | InZicht: over nieuwe boeken en congressen | |
| 208 | Ruggespraak | |
[Deel 9, pagina 187]
Congres Genootschap Onze Taal 1993
‘Namen’
Het bestuur van het genootschap nodigt u uit voor zijn 19de congres, gewijd aan het onderwerp ‘Namen’. Het congres wordt gehouden op zaterdag 13 november 1993 in de Jaarbeurscongreszaal (Beatrixgebouw) te Utrecht (bij het Centraal Station).
Aanvang 10.15 uur; einde 16.45 uur
PROGRAMMA
| 10.15 | welkomstwoord door de voorzitter van het genootschap, H.A.M. Hoefnagels |
| 10.20 | korte inleiding door de congresvoorzitter, dr. D. Dolman |
| 10.25-10.55 | LEZING ‘Tussen originaliteit en orde. Enkele gedachten over namen en naamkunde’, door dr. R. Rentenaar, hoofdmedewerker P.J. Meertens-Instituut te Amsterdam |
| 10.55-11.25 | LEZING ‘Verandering in de voornaamgeving’, door mw. drs. Th.J.M. Gerritzen, tot voor kort verbonden aan het P.J. Meertens-Instituut; zij bereidt een proefschrift voor over voornamen in Nederland |
| 11.25-11.55 | koffiepauze + informatiemarkt |
| 11.55-12.25 | LEZING ‘Merk en taal/taal en merk’, door prof. mr. Ch. Gielen, als merkrechtdeskundige verbonden aan het advocaten- en notarissenkantoor Nauta Dutilh in Amsterdam |
| 12.25-12.45 | uitreiking Groenman-taalprijs (van de stichting LOUT) aan een bekende televisiepresentator |
| 12.45-14.00 | lunchpauze + informatiemarkt |
| 14.00-14.30 | LEZING ‘De man bij zijn naam genoemd’, door drs. G. van Berkel, neerlandicus en oudgermanist, en specialist op het terrein van namen |
| 14.30-15.00 | LEZING ‘Lombardkade, de Lormestraat en Lotustuin; aardigheden en eigenaardigheden bij straatnaamgeving’, door drs. C.O.A. baron Schimmelpenninck van der Oije, gemeentearchivaris en voorzitter van de straatnamencommissie van Rotterdam |
| 15.00-15.30 | theepauze + informatiemarkt |
| 15.30-16.00 | LEZING ‘Persoonsnamen en naamrecht’, door mr. J.E. Geuzinge, directeur van het bevolkingsregister te Amsterdam |
| 16.00-16.45 | vragen uit de zaal |
| 16.45 | sluiting |
De informatiemarkt betreft onder andere de verkoop van diverse taalkundige en naamkundige boeken, een presentatie van het Centraal Bureau voor Genealogie, de uitreiking van het eerste exemplaar van het boek ‘Voornamen en familienamen in Nederland’, een EG-project waarmee alle Nederlandse namen fonetisch worden geïnventariseerd, het werk van een straatnamencommissie, een presentatie van oude veldnamen, en een computerprogramma dat de landelijke verspreiding van familienamen weergeeft.
AANMELDING VOOR DEELNEMING
In het hart van deze aflevering van Onze Taal is een aanmeldingskaart opgenomen. Wilt u aan het congres deelnemen, stuur dan de ingevulde kaart zo spoedig mogelijk naar het genootschap, in elk geval vóór zaterdag 6 november. U kunt u met de aanmeldingskaart tevens opgeven voor de lunch. De toegangsprijs bedraagt f 5,-; de maaltijd kost f 18,50 per persoon.
Na ontvangst van het verschuldigde bedrag op postbankrekening 4265902 van het Genootschap Onze Taal te Den Haag (o.v.v. congres ‘Namen’) volgt toezending van de bestelde kaart(en)/lunchbon(nen). Dit bedrag dient uiterlijk 5 november in ons bezit te zijn.
[Deel 9, pagina 192]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag. Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties. Bij belangrijke wijzigingen raadplegen wij de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |
[Deel 10, pagina 209]
onze taal
beschermvrouwe h.k.h. prinses juliana
•
THEMANUMMER STEM EN SPRAAK
DE FASCINERENDE SPREEKSTEM
De vox humana in al haar gedaanten
Over de stijve kaken van de Nederlander
Sekseverschillen in spraak
‘MAG IK DE HEER ROSA VAN U?’
De stem als gerechtelijk bewijsmateriaal
UITSPRAAKWOORDENBOEKEN LATEN HET AFWETEN
NEUDERLONDS MET GETUITE LIPPEN
‘Us monnuu don eun beutje boos?’
THERAPIE BIJ STEMSTOORNISSEN
STEMMENIMITATOR ROBERT PAUL:
‘Met Lubbers heb ik moeite’
maandblad van het genootschap onze taal
10
62ste jaargang • oktober 1993
[Deel 10, pagina 210]
onze taal
genootschap
onze taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’
Het maandblad Onze Taal (oplage 40.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
BESTUUR GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter: H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter: dr. D. Dolman
secretaris: C.N.F. van Ditshuizen
penningmeester: H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| Jozef Deleu |
| dr. H. Heestermans |
| mevr. drs. A. Kosterman |
| dr. J. Renkema |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
| Gerda Wessels |
Taaladviesdienst:
| Roos de Bruyn |
| Liesbeth Gijsbers |
| Peter Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| Peter Smulders, secretaris |
| Liesbeth Gijsbers |
| Frank Jansen |
| Jaap de Jong |
Vaste medewerkers: Jaap Bakker, Peter Burger, Harry Cohen, WimDaniëls, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jacques Klöters, Martin de Koning, Marlies Philippa, Rob Rentenaar, Ewoud Sanders, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling
ISSN 0165-7828
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 33,- per jaar; buiten deze landen f 43,- per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 24,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 550 Bfr (normaal 700 Bfr). Opgave: Koningsstraat 192, B 1000 Brussel.
In Nederland: giro 3992897
Telefoon 09/322.2231523
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe (Manifesta), Rotterdam
Cartoons:
Leo Immerzeel
Druk:
Helton Van Haeringen Drukkers b.v., Den Haag
INHOUD
62ste jaargang nummer 10 oktober 1993
| THEMANUMMER OVER STEM EN SPRAAK | ||
|---|---|---|
| 211 | Wim Daniëls | De fascinerende spreekstem
Markant, erotisch, typisch mannelijk of vrouwelijk, geïmiteerd of zelfgemaakt: de menselijke stem in al haar gedaanten |
| 216 | Peter Burger en Jaap de Jong | De spraakmakers
Wouter Klaassen, docent stemvorming en presentatiedeskundige, over de stijve kaken van de Nederlander |
| 218 | Ing. J. de Jong | Stembandloos gesproken
Zonder stembanden maar niet ‘ontstemd’: slokdarmspraak |
| 220 | Wietske Blokker en Wim Daniëls | ‘Ik absorbeer iemand als het ware’
Stemmenimitator Robert Paul: ‘Op Frank Sinatra heb ik zeven jaar gestudeerd’ |
| 222 | Mirjam Biegstraaten en Jaap de Jong | Zestien adviezen voor spreken in het openbaar
Schraap-schraap-slokje water: middelen tegen sprekersleed |
| 227 | Ewoud Sanders | Uitspraakwoordenboeken
Zeg je tsjello of sello? Twijfel is er genoeg, maar een goed uitspraakwoordenboek ontbreekt |
| 230 | A.P.A. Broeders | De stem als bewijsmateriaal
Wat is forensisch spraakonderzoek? [1] |
| 232 | H.K. Schutte en S.M. Goorhuis-Brouwer | Stemstoornissen
Over de bouw van het strottehoofd, poliepen op stemplooien, durf, en training van de stem |
| 234 | F. Jansen | Lippendienst
‘Gezogen’ Neuderlonds: een typisch vrouwelijk dialect |
| NIEUWE RUBRIEKEN | ||
| 219 | Het proefschrift van... Mirjam Tielen: stem en spraak van mannen en vrouwen | |
| 221 | Het taaladvies van... Cees Manintveld, makelaar in stemmen | |
| EN VERDER | ||
| 213 | Aankondiging congres ‘Namen’ | |
| 224 | Voor- en achternamen in Nederland | |
| 225 | Variatie bij voornamen | |
| 225 | Machtiging contributie 1994 | |
| 228 | De verscholen naamval | |
| 235 | Thorbecke-prijs voor welsprekendheid 1993 | |
| VASTE RUBRIEKEN | ||
| 214 | Afkokers: een verborgen foutje; verplaatsingen van Multatuli; taal en logica | |
| 215 | Vraag en antwoord: ik ben de enige die is; curricula vitae; die of dat?; robot(t)isering | |
| 226 | Reacties: wa(an)z(inn)ig; hen/hun; passeren en verlijden | |
| 227 | Gedicht voor Onze Taal: De taalsmid | |
| 229 | De gezongen apotheek: een stem als oud parket | |
| 236 | Van woord tot woord: heeft een zebra een buik? | |
| 237 | Jouw Taal: de baard in de keel; de jonge castraat; nachtmerrie | |
| 238 | InZicht: over nieuwe boeken | |
| 240 | Ruggespraak | |
[Deel 10, pagina 225]
Machtiging betaling lidmaatschapsgeld
Bestuur Genootschap Onze Taal
Sinds 1992 brengt de Postbank ons de kosten in rekening in verband met uw betaling per acceptgiro. Om te voorkomen dat in de toekomst om deze reden de abonnementsprijs moet worden verhoogd en om u als betaler bankkosten te besparen, willen wij u vragen het genootschap te machtigen tot automatische afschrijving. Automatische afschrijving is op dit moment helaas alleen mogelijk voor Nederlandse abonnees.
Met de meegeniete antwoordkaart kunt u ons toestemming geven voor automatische afschrijving. Op de wikkel staat boven uw naam uw lidnummer; wilt u dat op de antwoordkaart invullen? Dat bespaart het secretariaat veel werk.
U kunt de machtiging te allen tijde intrekken; vanzelfsprekend wordt de machtiging automatisch ingetrokken wanneer u uw abonnement opzegt.
Wij danken u bij voorbaat voor uw medewerking.
CONTRIBUTIE 1994
Het bestuur heeft besloten de contributie voor het volgend jaar niet te verhogen; het lidmaatschap van Onze Taal blijft in 1994 f 33,- kosten.
[Deel 10, pagina 226]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag. Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties. Bij belangrijke wijzigingen raadplegen wij de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |
[Deel 11, pagina 241]
onze taal
beschermvrouwe h.k.h. prinses juliana
•
in dit nummer o.a.
LA CONDITION FLAMANDE
Impressies van een Nederlander in Brussel
CREATIEF VERTAALDE LITERATUUR
Nederlandse auteurs in Duitse eredivisie
CURSUS POLITIEKE VERWARTAAL
Nooit ja of nee en altijd positief
HOEVEEL VAKTAAL MAG ER IN EEN WOORDENBOEK?
VINGEROEFENING VOOR HET GROOT DICTEE
COCOONERS EN VIDEOTEN
HET TAALADVIES VAN ERWIN KROLL:
‘Let u speciaal op mijn handen’
maandblad van het genootschap onze taal
11
62ste jaargang • november 1993
[Deel 11, pagina 242]
onze taal
genootschap
onze taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’
Het maandblad Onze Taal (oplage 40.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
BESTUUR GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter: H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter: dr. D. Dolman
secretaris: C.N.F. van Ditshuizen
penningmeester: H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| Jozef Deleu |
| dr. H. Heestermans |
| mevr. drs. A. Kosterman |
| dr. J. Renkema |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
| Gerda Wessels |
Taaladviesdienst:
| Roos de Bruyn |
| Liesbeth Gijsbers |
| Peter Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| Peter Smulders, secretaris |
| Liesbeth Gijsbers |
| Frank Jansen |
| Jaap de Jong |
Vaste medewerkers: Jaap Bakker, Peter Burger, Harry Cohen, Wim Daniëls, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jacques Klöters, Martin de Koning, Marlies Philippa, Rob Rentenaar, Ewoud Sanders, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling
ISSN 0165-7828
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 33,- per jaar; buiten deze landen f 43,- per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 24,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 550 Bfr (normaal 700 Bfr). Opgave: Koningsstraat 192, B 1000 Brussel.
In Nederland: giro 3992897
Telefoon 09/322.2231523
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe (Manifesta), Rotterdam
Cartoons:
Leo Immerzeel
Druk:
Helton Van Haeringen Drukkers b.v., Den Haag
INHOUD
62ste jaargang nummer 11 november 1993
| 243 | Harry Cohen | La condition flamande
Contacteren, elektrieker, panikeren, garagist: hoe vergaat het de typisch Vlaamse woordenschat? |
| 252 | Hans Beelen | Nederlandse literatuur in Duitse vertaling
Een goede vertaling betekent lezen op de vierkante millimeter en herscheppen van het origineel |
| 253 | Nicoline van der Sijs | Taaloefening
Een vingeroefening voor het Groot Dictee |
| 254 | Marc de Coster | Voer voor videoten
Cocooners en videoten kenmerken de jaren negentig |
| 258 | Theo Uittenbogaard | Een beknopte cursus politieke verwartaal
Een beetje politicus zegt nooit ja of nee, is altijd positief, legt zich nergens op vast én blijft aan het woord |
| 260 | A.P.A. Broeders | Spraaktechnologie
Forensisch spraakonderzoek [2] Spraakmonsters bieden minder zekerheid dan een vingerafdruk |
| 262 | Arie Verhagen | Doen en laten
Twee visies op oorzakelijkheid |
| 264 | Ewald Vanvugt | Onze negatieve woordenschat
Het juiste woord leert dat het Nederlands een rijke klaag- en zeurtaal is |
| • | ||
| EN VERDER | ||
|---|---|---|
| 245 | 40.000 leden! | |
| 246 | Taboes in soorten | |
| 247 | ‘Gesproken’ Onze Taal | |
| 251 | Onze-Taalprijs | |
| 263 | Uitslag taaloefening blz. 253 | |
| 266 | Infoshop onderwijsjargon | |
| 266 | Taxidansen | |
| 268 | Schoppen(s) | |
| 268 | Woordwerk | |
| VASTE RUBRIEKEN EN SERIES | ||
| 247 | Reacties: niet...noch; spreekadvies 11; winst-en-verliesrekening | |
| 248 | Afkokers: vreemde verwijswoorden; borrelende boten; sneuë man; samentrekking; | |
| 249 | Vraag en antwoord: irriteren en ergeren; met vriendelijke groet(en); als, wanneer en indien; in tegenstelling tot jij/jou | |
| 250 | De gezongen apotheek: sketches | |
| 251 | Taalcuriosa: populariniemen | |
| 255 | Van kaartenbak tot Koenen [2]: vaktaal en jargon | |
| 257 | Gedicht voor Onze Taal: Lu Chi | |
| 257 | Het taaladvies van... Erwin Kroll | |
| 265 | Het proefschrift van... Durk Gorter | |
| 267 | Jouw Taal: rijmen is gezond; ja toch, niet dan? ik héb ook altijd gelijk | |
| 269 | InZicht: over nieuwe boeken | |
| 272 | Ruggespraak | |
[Deel 11, pagina 247]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag. Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties, en raadpleegt bij belangrijke wijzigingen de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |
Gesproken ‘Onze Taal’
Het Centrum voor Gesproken Lektuur geeft kranten en tijdschriften op cassette uit voor mensen met een leeshandicap. Dat zijn in de eerste plaats blinden en slechtzienden, maar ook mensen met bijvoorbeeld ernstige reuma, afasie of dyslexie kunnen van deze voorziening gebruik maken.
Vanaf 1 september 1993 verschijnt nu ook ‘Onze Taal’ in gesproken vorm. Op twee cassettes van elk 90 minuten wordt maandelijks een integrale weergave geboden van de artikelen in dit tijdschrift.
Belangstellenden met een leeshandicap kunnen zich abonneren voor f 25,- per jaar, of eerst een gratis proefnummer aanvragen.
Voor abonnementen en aanvragen:
Centrum voor Gesproken Lektuur
Postbus 24
5360 AA Grave
telefoon: 08860-82345
○ THUISLEZER GEVRAAGD
Voorlopig wordt de tekst van Onze Taal in de studio van het CGL ingesproken. Het centrum zou echter graag in contact komen met een ‘thuislezer’ die Onze Taal wil inspreken op cassette. Per aflevering moet ongeveer vijf uur tijd beschikbaar zijn. De apparatuur wordt geleverd door het CGL, dat de thuislezer ook begeleidt. Belangstellenden dienen een goed tekstoverzicht te hebben, een correcte uitspraak en een goede microfoonstem. Voor verdere inlichtingen: mevr. Christine Colen, telefoonnummer 08860-82350.
[Deel 11, pagina 269]
Machtiging betaling voor Onze Taal
Volgende maand zal op de wikkel van het tijdschrift de acceptgiro geplakt zijn voor betaling van de contributie voor 1994. Deze acceptgiro is niet nodig als u ons een machtiging geeft voor het automatisch afschrijven van uw lidmaatschapsgeld.
‘Machtiging’ als vorm van betalen komt steeds meer in zwang, en niet zonder reden. De banken brengen steeds vaker kosten in rekening voor betalingstransacties, zowel voor de ontvanger als voor de betaler. Zo is uw betaling via een machtiging voor ons op dit moment ongeveer f 1,- goedkoper dan betaling via een acceptgiro. Als u ons machtigt, biedt u het genootschap het voordeel van een goedkopere en gemakkelijker contributieinning, en bespaart u uzelf wellicht kosten die anders door de bank of giro aan u in rekening worden gebracht.
Nog even voor alle duidelijkheid de spelregels: een machtiging kunt u elk moment weer intrekken. U kunt uw bank binnen een maand na afschrijving om terugbetaling verzoeken; bij beëindiging van uw lidmaatschap vervalt automatisch uw machtiging. U blijft dus baas over uw eigen portemonnee.
Mocht u besluiten tot machtiging, dan wordt de contributie voor het volgende jaar steeds omstreeks half december afgeschreven.
Voor het verlenen van een machtiging moet u gebruik maken van de kaart die in het hart van het oktobernummer is meegeniet. Hebt u dat nummer niet (meer), dan zal het secretariaat u op verzoek zo'n machtigingskaart toesturen (070-3561220).
[Deel 12, pagina 273]
onze taal
beschermvrouwe h.k.h. prinses juliana
•
in dit nummer o.a.
TAAL EN COMPUTER
Communiceren met de pc: in welke taal?
Onleesbare computerhandleidingen
Computers nog steeds niet bij stem
Beter schrijven met schrijfhulpprogramma's?
PAUL WITTEMAN ONTVANGT GROENMAN-TAALPRIJS
WEET-JE-WEL-WEET-JE-NIET?
Taalverrijking door Van Kooten & De Bie
VAN ISTENDAEL OVER DE BELGISCHE TAALIRONIE
INDUSTRIBUTIE EN SEMIGREREN
Een bonte verzameling kruisingwoorden
HOEVEEL VRIJHEID HEEFT EEN VERTALER?
maandblad van het genootschap onze taal
12
62ste jaargang • december 1993
[Deel 12, pagina 274]
onze taal
genootschap
onze taal
Laan van Meerdervoort 14a
2517 AK Den Haag
Telefoon 070-3561220
Fax 070-3924908
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel ‘het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen.’
Het maandblad Onze Taal (oplage 40.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen.
Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
BESTUUR GENOOTSCHAP ONZE TAAL:
voorzitter: H.A.M. Hoefnagels
vice-voorzitter: dr. D. Dolman
secretaris: C.N.F. van Ditshuizen
penningmeester: H.P. van Leeuwen r.a.
leden:
| Jozef Deleu |
| dr. H. Heestermans |
| mevr. drs. A. Kosterman |
| dr. J. Renkema |
| mevr. mr. M.A. Rümke |
| prof. dr. J.W. de Vries |
SECRETARIAAT:
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan, secretaresse |
| mevr. H. Bakker |
| Gerda Wessels |
Taaladviesdienst:
| Roos de Bruyn |
| Liesbeth Gijsbers |
| Peter Smulders |
| W. Sterenborg |
Redactie:
| Peter Smulders, secretaris |
| Liesbeth Gijsbers |
| Frank Jansen |
| Jaap de Jong |
Vaste medewerkers: Jaap Bakker, Peter Burger, Harry Cohen, Wim Daniëls, Nico Groen & Erik Viskil, Hans Heestermans, Jacques Klöters, Martin de Koning, Marlies Philippa, Rob Rentenaar, Ewoud Sanders, Pieter Uit den Boogaart, Jules Welling
ISSN 0165-7828
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 5,-. Abonnementsprijs (inclusief lidmaatschap) voor Nederland, België, Suriname en de Nederlandse Antillen f 33,- per jaar; buiten deze landen f 43,- per jaar. Bij groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van een abonnement dient te geschieden vóór 1 november.
Prijs voor CJP-houders: f 24,50 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal 650 Bfr of f 37,50. Opgave: Koningsstraat 192, B 1000 Brussel.
In Nederland: giro 3992897
Telefoon 09/322.2231523
Het genootschap wordt in zijn werk gesteund door adviezen van:
| - | het P.J. Meertens-Instituut voor Dialectologie, Volkskunde en Naamkunde, Amsterdam |
| - | het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam |
| - | de Faculteit der Letteren, afdeling Nederlands van de Vrije Universiteit van Amsterdam |
| - | de Vakgroep Toegepaste Taalkunde van de Technische Universiteit Eindhoven |
| - | de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Rijksuniversiteit van Groningen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Leiden |
| - | het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden |
| - | het Instituut Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen |
| - | de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht |
| - | de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant |
Vormgeving:
Inge Kwee, Ad van der Kouwe (Manifesta), Rotterdam
Cartoons:
Leo Immerzeel
Druk:
Helton Van Haeringen Drukkers b.v., Den Haag
INHOUD
62ste jaargang nummer 12 december 1993
| TAAL EN COMPUTER | ||
|---|---|---|
| 275 | Gerard Kempen | Mensentaal als computertaal
Mogelijkheden voor communicatie tussen de pc en zijn gebruiker |
| 277 | F. Jansen | Waarom de computer nog niet bij stem is
Computerspraak is verstaanbaar, maar nog ver verwijderd van het ideaal |
| 294 | Erik van der Spek | Onleesbare computerhandleidingen
Hoe bereik je dat een handleiding ook wordt gelezen? |
| 296 | Ingmar Heytze, Annemieke Nijman en Tim van der Veer | Bits en bytes in het schrijfonderwijs
Blijft het oplossen van schrijfproblemen voorlopig mensenwerk? |
| † | ||
| 278 | Geert van Istendael | La condition flamande: de ironie van een deelnemer
Belgen kleuren graag hun standaardtaal met dialect. Het resultaat: een trappehuis vol dubbele bodems |
| 284 | Peter Burger | De Spraakmakers
In gesprek met Peter Verstegen over de taak van de vertaler en de pretenties van de vertaalwetenschap |
| 287 | Henk van Gelder | En wel hierom
Taalverrijking door Van Kooten & De Bie |
| 288 | Hubert Roza | Chaops en modernismen
Het kruisingprocédé van Van Kooten |
| † | ||
| EN VERDER | ||
| 280 | Groenman-taalprijs voor Paul Witteman | |
| 284 | Concerto's en concerten | |
| 286 | Kerstomaatjes | |
| 289 | Kruisingwoorden | |
| 290 | Onze-Taalprijs | |
| 298 | Engels in het Nederlands | |
| 303 | Trefwoordenregister 1993 | |
| VASTE RUBRIEKEN EN SERIES | ||
| 281 | Reacties: zing je moerstaal; autochtoon en allochtoon; robot(t)iseren; verborgen foutje; passeren en verlijden; familienamen | |
| 283 | Vraag en antwoord: missen; geen lidwoord; bovenin/boven in de kast | |
| 291 | Ontvangst gestoord (3): het taalgebruik van de Belastingdienst | |
| 292 | Het proefschrift van... Gosse Bouman | |
| 293 | Gedicht voor Onze Taal: Verplicht Nederlands | |
| 293 | Het taaladvies van... Hans Hogendoorn | |
| 299 | Jouw Taal: schoolkrantproblemen; knikkertaal; tschüssikowski! | |
| 300 | Van woord tot woord: diegene tevens knullen | |
| 301 | InZicht: over nieuwe boeken | |
| 304 | Ruggespraak | |
[Deel 12, pagina 281]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Laan van Meerdervoort 14a, 2517 AK Den Haag. Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel wordt gereageerd. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie, bij voorkeur getypt, in onder vermelding van naam en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties, en raadpleegt bij belangrijke wijzigingen de auteur. Reacties kunnen doorgaans worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel. |