Onze Taal. Jaargang 68

[p. 100]

Tamtam
Redactie Onze Taal
Taalberichten

Veel instemming voor Initiatiefgroep Onnodig Engels

Hoeveel Engels kan en mag het Nederlands verdragen? Het is een vraag waarop vele antwoorden mogelijk zijn (zie bijvoorbeeld de openingsbijdragen van dit nummer), maar het is bovenal een kwestie die momenteel erg leeft. Dat blijkt uit de enorme respons die de Initiatiefgroep Woordenlijst Onnodig Engels kreeg nadat zij zich begin februari via een persbericht aan de buitenwereld had voorgesteld.

Wat wil de Initiatiefgroep precies? ‘Een bijdrage leveren aan de bestrijding van het verschijnsel dat er in het Nederlands in de spreeken schrijftaal steeds vaker gebruikgemaakt wordt van woorden die uit het Engels afkomstig zijn’, aldus het persbericht. Dat doel moet bereikt worden door het opstellen en uitbrengen van een woordenlijst met in ons taalgebied veelgebruikte Engelse termen, voorzien van een Nederlandse vertaling. Niet ál het Engels in het Nederlands zal op de korrel genomen worden; buiten beschouwing blijven ‘reeds lang in onze taal opgenomen leenwoorden’. Het gaat de groep alleen om ‘onnodig Engels’ en Engelse woorden die gemakkelijk door goede Nederlandse vervangen kunnen worden, bijvoorbeeld in ‘ontsierende uitingen als: “We gaan vanmiddag funshoppen met de kids want het is summer sale.”’

De initiatiefgroep is ontstaan na een oproep van enkele verontruste Onze-Taalleden vorig jaar in dit blad. Er meldden zich toen dertig vrijwilligers, die nu de Initiatiefgroep Woordenlijst Onnodig Engels vormen. Hun persbericht van onlangs bracht zoals gezegd erg veel teweeg. Volgens secretaris Els Süter kwamen er in één week tijd 800 telefoontjes en 250 brieven binnen van sympathisanten en mensen die voorbeelden van onnodig Engels aandroegen. Ook de media lieten zich niet onbetuigd: in totaal was er in ongeveer vijftig radio-uitzendingen, tien televisieprogramma's en twintig krantenstukken aandacht voor het initiatief.

Bronnen: persbericht Initiatiefgroep WOE; Het Financieele Dagblad, 3-2-1999; Trouw, 8-2-1999

‘Songfestivallied moet in het Nederlands’

Staatssecretaris Van der Ploeg van cultuur gaat de NOS vragen ervoor te zorgen dat schrijvers en producenten voor toekomstige songfestivals meer Nederlandstalige liedjes inzenden. Hij deed dit naar aanleiding van vragen van D66-Kamerlid Boris Dittrich, die het olijk ‘a bloody shame’ noemde dat er voor het twee weken geleden gehouden nationaal songfestival alleen Engelse liedjes zijn geselecteerd. De winnaar van het nationaal songfestival zal Nederland vertegenwoordigen op het Eurovisie Songfestival op 29 mei in Jeruzalem.

Dat er in Jeruzalem geen Nederlands zal klinken, is mogelijk gemaakt door een reglementswijziging: de deelnemende artiesten hoeven dit jaar niet meer in hun landstaal te zingen. Dat leidde ertoe dat de overgrote meerderheid van de 227 nummers die werden ingestuurd voor het nationaal songfestival Engelstalig was; de tien uitverkoren liedjes hadden zelfs allemáál een Engelse tekst. Volgens Dittrich heeft de selectiecommissie hiermee de Nederlandse taal en identiteit ondergeschikt gemaakt aan commerciële belangen, en dat betreurt hij: ‘Het Nederlands is een taal waar we ook in internationaal verband mee voor de dag kunnen komen.’

Volgens de NOS heeft de selectiecommissie bij het kiezen van de tien mogelijke Nederlandse Songfestivalkandidaten alleen maar gelet op de kwaliteit van de ingezonden liedjes. ‘De taal is geen selectiecriterium geweest en commerciële overwegingen hebben geen enkele rol gespeeld’, aldus NOS-woordvoerder Fred de Vries. ‘Uiteindelijk gaat het maar om één ding: dat het uitgekozen liedje straks hoog kan eindigen.’

Bron: ANP-bericht 29-1-1999

Euroland(e) taboe in Frankrijk

Hoe moet het gebied waar de euro is ingevoerd in Frankrijk gaan heten? Vrijwel direct nadat de euro op 1 januari een (girale) realiteit was geworden, ontstond er in Frankrijk een heftige discussie over deze vraag. Europese Unie kon niet, want maar elf van de vijftien EU-landen doen mee. Euroland is de kortste oplossing, maar daaraan kleeft het voor Fransen niet geringe bezwaar dat het Engels (of Duits of Nederlands) is. Een andere mogelijkheid, het Frans aandoende Eurolande, had weer een ander belangrijk nadeel: lande betekent zoveel als ‘heideveld’, ‘onbewoond stuk land’, iets waarmee de Fransen de euro liever niet in verband zien gebracht. Toch koos het dagblad Libération vrijwel meteen voor Eurolande.

Dat bleek een wat overhaaste beslissing te zijn, want de in taalkwesties gezaghebbende Académie Française sprak al na een paar dagen het laatste woord: noch Euroland noch Eurolande kan door de beugel; de enige goede Franse oplossing is zone euro.

Bron: NRC Handelsblad, 5 en 9-1-1999

[p. 101]

Leven van Jezus in het Limburgs

Het bisdom Roermond heeft een nieuwe manier bedacht om Jezus dichter bij de mensen te brengen. Begin volgend jaar verschijnt er een strip over het leven van Jezus in het Limburgs, die vooral bedoeld is als educatief materiaal voor katholieke basisscholen in Limburg. De vertaling wordt verzorgd door de dialectvereniging Veldeke Limburg, op basis van een Franse uitgave van de internationale protestantse evangelisatiestichting Agape. Een noviteit is het niet, een strip in het Limburgs; de afgelopen jaren verschenen ook Asterix en Suske en Wiske al in een (eveneens door Veldeke gemaakte) Limburgse vertaling.

Voordat de Jezus-strip in de winkel ligt, moet er nog wel een taalkundig probleem worden opgelost. Want ‘het’ Limburgs bestaat niet; er zijn verschillende Limburgse dialecten. En dus rijst de vraag welk van die dialecten bijvoorbeeld Jezus moet spreken. Volgens secretaris P. Adriaens van Veldeke ligt het Maastrichts het meest voor de hand; dat is immers het toonaangevende dialect van de provincie. En hoe moet het met de verraderlijke Judas? Geen enkele gemeente zal graag met hem geassocieerd willen worden. Misschien is het een oplossing om Judas, net als de zeerovers in een van de twee Limburgse Asterix-albums, Nederlands te laten spreken.

Bronnen: de Volkskrant, 20-1-1999; Algemeen Dagblad, 22-1-1999

Ophef in Amerika over niggardly

De Washingtonse gemeenteambtenaar David Howard heeft onlangs ondervonden dat het woord niggardly in Amerika niet onomstreden is. Hij gebruikte het toen hij in een vergadering over het verdelen van subsidies duidelijk wilde maken hoezeer hij ieder dubbeltje moet omdraaien: niggardly betekent ‘gierig, krenterig’. Maar een collega vatte het op als een afleiding van het scheldwoord nigger. Het gevolg: al snel ging het gerucht dat (de blanke) Howard racistische taal had uitgeslagen. Howard vond dat zijn reputatie daardoor zo was aangetast dat hij niet meer kon functioneren, en diende zijn ontslag in. Zijn baas, de pas gekozen (zwarte) burgemeester van Washington Anthony Williams, verleende hem dat.

Maar daarmee was de kous nog niet af. Ambtenaren en burgerrechtenorganisaties vroegen zich verontwaardigd af of Williams niet al te gemakkelijk met het ontslag had ingestemd. Howard valt, zo vonden zij, niets te verwijten, omdat niggardly al eeuwenlang ‘gierig’ betekent en er ook etymologisch gezien niets racistisch aan is. De burgemeester erkende dat hij overhaast te werk was gegaan, en besloot Howards naam te zuiveren door hem dringend te vragen terug te komen. Howard wilde dat, maar vroeg wel op een andere afdeling geplaatst te worden.

Bronnen: de Volkskrant, 29-1-1999; The Washington Post, 4-2-1999