Tamtam
Redactie Onze Taal
Commotie over spellingaanpassing
Op 25 april kondigde Philip Freriks in het achtuurjournaal de wijziging aan van ‘die vermaledijde spelling’. Dat hij daarbij met een Groen Boekje zwaaide, deed misschien vermoeden dat hij die nieuwe spelling al in handen had en dat die per direct zou worden ingevoerd, maar dat is niet zo. Het nieuwe Groene Boekje verschijnt 15 oktober, en de aanpassingen worden pas 1 augustus 2006 officieel van kracht.
De bekendmaking van de spellingwijzigingen vond plaats nadat het Comité van Ministers van de Nederlandse Taalunie had ingestemd met de voorgestelde nieuwe editie van de Woordenlijst Nederlandse taal, zoals het Groene Boekje officieel heet. Overigens waren veel veranderingen al eerder uitgelekt (zie bijvoorbeeld Onze Taal van november vorig jaar).
De wijzigingen zijn op zichzelf niet heel ingrijpend. Het komt erop neer dat de zogenoemde paardenloem-uitzonderingsregel vervalt, dat alle namen van volkeren een hoofdletter krijgen, dat het woordenbestand is ververst (er komen ook zo'n 500 Surinaamse woorden bij) en dat fouten zijn hersteld. (Op pagina 161 van dit nummer leest u er meer over.)
Toch klonk er - net als bij de vorige, veel rigoureuzere wijziging van tien jaar geleden - nogal wat gemor, al was dat ook wel weer snel verstomd. De mopperaars hadden er vooral moeite mee dat er alwéér wordt gemorreld aan de spelling. Een opvallend geluid kwam van taalkundige Jan Renkema. In 1995 schreef hij de Leidraad bij het huidige Groene Boekje, maar daar heeft hij inmiddels afstand van genomen. Wat hem betreft zou er heel wat méér mogen worden teruggedraaid dan alleen die ene uitzonderingsregel voor de tussen-n.
Bronnen: BN/De Stem, de Volkskrant, NOS journaal, Nederlandse Taalunie, Trouw
Doodstil: mooiste plaatsnaam.
Foto: R. Afman
Mooiste en lelijkste plaatsnamen gekozen. De mooiste plaatsnaam van Nederland is Doodstil, de naam van een klein dorp in de Groningse gemeente Eemsmond. Die naam werd althans uit een shortlist van vier namen gekozen door de bezoekers van een speciaal daarvoor ingerichte website. De mooiste Belgische naam is te vinden in Oost-Vlaanderen: Schellebelle. Het Limburgse Roggel behaalde de titel ‘lelijkste plaatsnaam’. (www.mooieplaatsnaam.tk)
Oudste Nederlandse zin ontdekt. Dat ‘Hebban olla vogala nestas hagunnan’ uit ca. 1100 niet het oudste Nederlandse zinnetje is, was bij deskundigen al wat langer bekend. Die eer komt al jarenlang een passage uit de Utrechtse doopbelofte (eind achtste eeuw) toe. Maar onlangs ontdekte de redactie van het Oudnederlands woordenboek een nóg oudere zin: ‘maltho thi afrio lito’ (‘ik zeg je: ik maak je vrij, halfvrije’). Deze formule, nu nauwelijks meer herkenbaar als Nederlands, werd uitgesproken bij het vrij verklaren van een laat (een ‘halfvrij persoon’) en komt voor in de Lex salica (de ‘Salische wet’) uit de zesde eeuw. (website Onze Taal)
Strengere eisen aan pabo-studenten. Eerstejaarsstudenten van de pabo, de lerarenopleiding voor het basisonderwijs, móéten vanaf komend schooljaar een voldoende halen voor Nederlands en rekenen, anders mogen ze niet doorgaan met de opleiding. Onderwijsminister Van der Hoeven heeft dat met de lerarenopleidingen afgesproken, omdat blijkt dat veel jonge onderwijzers die vakken onvoldoende beheersen. (NOS)
Lof- en Sofprijs toegekend. De Stichting Nederlands kende op 23 april de Lofprijs toe aan dagblad Trouw vanwege ‘de grote zorgvuldigheid waarmee de redactie de Nederlandse taal hanteert en de grote aandacht die de krant voor het wel en wee der Nederlandse taal heeft’. De Sofprijs ging naar de Nederlandse EU-commissaris Neelie Kroes ‘voor de mishandeling van de Engelse taal bij haar introductie als EU-commissaris, waar ze ook gewoon Nederlands had kunnen spreken’. (Stichting Nederlands)
Nederlands steeds populairder in Duitsland en Frankrijk. In de aan Nederland grenzende Duitse deelstaat Noord-Rijnland-Westfalen studeren 400 jongeren in het hoger onderwijs Nederlands: een verdubbeling in vergelijking met het jaar 2000. Ook volgen zo'n 16.000 middelbare scholieren er Nederlandse les. In diezelfde periode werden er soortgelijke cijfers bekend voor Frankrijk. Het aantal Franse middelbare scholieren dat voor het vak Nederlands koos, verdubbelde in vijf jaar tijd en het aantal basisscholen waar Nederlands wordt gedoceerd, steeg in 25 jaar van nul naar 72. Met name in het noorden van het land is de vraag naar lessen momenteel zelfs zo groot dat er een tekort aan docenten Nederlands is ontstaan. (Taalunieversum)
‘Haal neger uit het woordenboek.’ De Stichting Eer en Herstel wil dat woorden als neger en creool uit het nieuwe Sranantongo-woordenboek van uitgeverij Het Spectrum verdwijnen, omdat ze kwetsend en racistisch zouden zijn. In 2001 dreigde de stichting al met een heuse woordenboekverbranding op de Dam in Amsterdam als Van Dale deze termen niet uit het woordenboek zou verwijderen. (De Telegraaf)
Koppelingen naar de originele berichten staan op www.onzetaal.nl/tamtam. Let wel: internetkoppelingen verouderen snel. Op onze website staat iedere dag vers taalnieuws.
Auteursrechtelijk beschermd