Onze Taal. Jaargang 75

Van salich man tot lekkere boy
Taal door de eeuwen heen

In de loop der eeuwen is het Nederlands flink veranderd. Is de taal van onze verre voorouders daarmee onleesbaar geworden? En hoe begrijpelijk is het Nederlands van nu nog? Op het congres werden er ter vergelijking drie teksten voorgedragen uit verschillende periodes, maar allemaal over een tijdloos thema: de liefde.

Petra Laseur leest een 15de-eeuwse brief voor.
Foto: Bart Versteeg

Taal van de 15de eeuw

In zijn boek Der minnen loep uit 1412 kruipt Dirc Potter in de huid van een vrouw, Hero, die wordt aanbeden door Leander. Jarenlang zwemt hij iedere nacht de Hellespont over, de zeestraat tussen de Middellandse en de Zwarte Zee - allemaal om Hero te ontmoeten.

Du alre liefste salich man,
Hoe moechstu wesen nu daer an,

(...)

Als ic dijns zwemmens hebbe

vernomen,

Dattu bis te comen ant lant,
So come ic lieflic alte hant
Bereyt mit drueghen blancken

laken,

Dijn zuete leden druuch te

maken:

Ic druck di vriendelic in minen

armen,

Dijn schone lijff te verwarmen:

(...)

Soe gaen wy op die camer schoon,
Ghechiert als een conincx troen.
Twe lieve minnentlike monde
Versamenen him wel menighe

stonde.

Al die ghenuechte, gunst ende

vrede,

Die ye wijff enen goeden man

dede,

Doe ic mit zueter lusten di.

Vertaling, van Olga van Marion:

Ach allerliefste,
Ik maak me toch zo veel zorgen,

(...)

Zodra ik denk dat je uitgezwom-

men bent

En je aan land bent gestapt,
Dan kom ik eraan
Vol liefde sta ik klaar met een

droog, wit badlaken,

Om jouw lieve lijf droog te

maken:

Ik hou je teder in mijn armen,
Om je prachtige lijf te verwarmen:

(...)

Dan gaan we naar de mooiste

kamer,

Die met pracht en praal is ver-

sierd.

Onze twee geliefde monden
Houden we urenlang op elkaar.
Al het heerlijke genot en de rust,
Die vrouwen aan hun mannen

schenken,

Schenk ik vol liefde aan jou.

Voordracht op het congres: Petra Laseur

[p. 61]

Helen Gerretsen draagt voor uit brieven van een zeemansvrouw.
Foto: Bart Versteeg

Taal van de 18de eeuw

Harmanus Kikkert, stuurman bij de V.O.C., is al vier maanden aan het varen als zijn hoogzwangere vrouw Aagje Luijtsen hem in maart 1780 in haar woonplaats Den Burg (Texel) een van haar vele brieven schrijft.

Lieve schat, was u hier eens bij mijn en had ik u eens in mijn armen om u, mijn lieve uijtverkooren schat, eens aan mijn hart te drukken en u, mijn stiel, te kussen en te toonen mijn suijvere opregte liefde die ik voor u mijn lieve man heb, en God tot getuijgen roep of het met valsheijd en oneer gepaard gaat, ik seijn daar in gerust en souw daar op het moement op kunnen sterven. (...) Ik verbeeld u somtijds levindig bij mij in mijn droom te hebben in mijn armen, en u dan soo liefheb dat ik mij self van vreugde niet tot bedaren kan kreijgen. Als ik wakker zijn van droefheijd denk ik dan: ‘Kon ik zijn kleeren of zijn lieve beenen eens maar kussen.’ Ik kan het somtijds niet uijtstaan van verlangst. (...) Hoope lief dat God u mag gesond en behouden tot in mijn armen toe sal bewaren. Ik dan wel voor u wil sterven, maar God die weet als twee harten malkander teer beminnen, hoe een bitter scheijden het is, lief. Zijt gegroet lieve ziel. Ik hoop u gesond zijt, lieve schat.

Uit: Kikkertje lief. Ingeleid en bezorgd door Perry Moree, 2002
Voordracht tijdens het congres: Helen Gerretsen, die een avondvullende voorstelling verzorgt met voordrachten uit Kikkertje lief. Informatie: tel. 020 - 685 24 07, e-mail: [e-mail].

(Straat)taal van de 21ste eeuw

Najat chat met haar vriendin Merve over haar nieuwe liefde.

- Hey Sgat? Hoe is het met je? Met mij wel lkkr hoor!! Meisju ik heb je kapot veel te vertellen. I THINK I'M IN LOVE AGAIN! Jah en je wil niet wetu wie het is. Raad maar?

- Uhhhhhhhhhh... Ahmet? Junoes? Firat?

- Nopes geen van allen het is die balhaar van een Unal weer. Wajo allitif hij maakt mij egt zo para he, maar hij is ook zo sexy gewoon niet NORMAAL meer. Tfoe en hij dieck kapot erg, vriend.

- What the muck!! Kijkt ie echt de hele tijd?

De Rotterdamse scholieren Najat en Merve chatten met elkaar.
Foto: Bart Versteeg

- Maar ff serieus, ik ben echt helemaal weg van hem, meisje gewoon te erg. Heel de tijd zit ik naar hem te kijken. Hij is gewoon een LB!!! Een HEEEEEEEELE lekkere boy... Luister dan, mijn iddi zit helemaal vol met hem, ik weet alles van hem. Vraag me wat hij lekker vindt, hoe zijn moeder, vader, opa, oma heten, wat hij aan heeft ALLES!!! Meisje, thuis heb ik een kapot grote bek, durf ik alles over hem te zeggen en in mijn fantasieën ook tegen hem. Maar als ik hem echt zie komt er alleen maar een zielige ‘hoi’ uit. O oh, wacht, wacht en weet je hoe hij me noemde? Zijn ‘chimeid’. Jah vriend, ik heb lekker sjans. Amanagoidem, hij is gewoon echt een azien, mijn habibi, haha.

- O mijn god!!! En? Is er al wat gebeurd?

- Ja man! Ik heb mezelf voor schande gezet bij hem, snel hè?! Kubra en ik lopen op hem af om gewoon te chillu, lekker relaxt. We praten ff, vraagt ie uiteindelijk of ik wat te doen heb? En weet je wat ik antwoord? Weet je wat deze ezel antwoordt? Ik antwoord SENI SEVIYORUM ASKUM.

- WAAAAAT?! Heb je gezegd dat je van 'm houdt?

- Ja meisje, gewoon te erg. Ik natuurlijk helemaal rood, wajo te erg. Maar toch was hij echt lief, want weet je wat ie zei? Hij zei: Kom hier en geef me een brasa!! Haha, ik natuurlijk dood en blij, maar goed. Het is al laat en ga maar snel slapen, des te sneller ik mijn boy weer zie. Morgen hoor je de rest. Love you, Najat.

Geschreven door Najat Ben Abdelkarim Voordracht op het congres: Najat Ben Abdelkarim en Merve Kaya (Citycollege St. Franciscus in Rotterdam)