Onze Taal. Jaargang 75

[p. 124]

Reacties

Goedenamiddag
Frans Debrabandere - Brugge

‘Goedenamiddag, dames en heren.’ Zo begon Ruud Hendrickx, taaladviseur van de VRT, zijn toespraak op het Onze Taal-congres van november vorig jaar (‘Waar gaat dat heen?’, afgedrukt in Onze Taal van februari/maart). Met dat goedenamiddag wilde hij zijn toehoorders duidelijk maken dat hij een Belg is. In Vlaanderen wordt inderdaad nog altijd de tijd na de middag ‘namiddag’ genoemd. Dat is logisch en historisch verantwoord. Zo is het ook in het Duits, de ‘Vormittag’ is voor en de ‘Nachmittag’ is na de middag en de ‘middag/Mittag’ is dan uiteraard de tijd omstreeks het midden van de dag, rond twaalf uur. Maar ‘goedenamiddag’ wordt in Vlaanderen normaal nooit gezegd. Het is een typisch voorbeeld van pseudo-Belgisch-Nederlands. We zeggen wel ‘goedemorgen/goeiemorgen’ en ‘goedenavond/goeienavond’, maar nooit ‘goedenamiddag’ en ook niet ‘goedemiddag’. ‘Goedemiddag’ zeggen alleen Vlamingen die Nederlands kunnen spreken, wanneer ze Nederlands spreken. Tussen morgen en avond in zeggen Vlamingen alleen ‘goedendag/goeiendag’. Zo is het ook in het Duits. Duitstaligen zeggen ‘Guten Morgen’, ‘Guten Abend’ en daartussen ‘Guten Tag’, nooit ‘Guten Mittag’.

VRT-taaladviseur Ruud Hendrickx: ‘Goedenamiddag, dames en heren.’
Foto: Bart Versteeg

I (k) ♥
T. Hoevers - Amsterdam

Frank Jansen vraagt de lezers in de februari/maartaflevering van zijn rubriek ‘Hom of kuit’ of zij ‘I love afstand houden’ een goede boodschap vinden. De boodschap op zichzelf vind ik best, maar waarom moet dat nou juist weer in het Engels? Al dat Engelse gedweep, ik heb er toch zó'n ontzettende pesthekel aan!

Dat het Nederlandse ik hou van langer is dan I love doet niet ter zake. Met een hartje kan het even kort en krachtig in het Nederlands worden weergegeven. Alleen het persoonlijk voornaamwoord I moet in Ikveranderd worden: ‘Ik ♥ afstand houden’. Dat hart kan men dan naar believen uitspreken als ‘hou van’, ‘ben gesteld op’, ‘ben gek op’, ‘waardeer’, ‘stel prijs op’, enzovoort. Dus alleen maar die k tussenvoegen. Dan ben ik tevreden.

Nieuwe spelling [1]: spellingcontrole
Frans Dijkstra - ambtenaar Ministerie van OCW, Zoetermeer

In de discussie over de nieuwe spelling, zoals die ook weer in de rubriek ‘Tamtam’ in het februari/maartnummer aan bod komt, mis ik het aspect van de spellingcontrole door de computer. Ik denk dat tegenwoordig 99% van de professionele teksten met de computer wordt geproduceerd, en die heeft doorgaans een automatische spellingcontrole. Verschijnt er een rood slingerlijntje onder een woord? Klik dan even met de rechtermuistoets, en er verschijnt een lijstje waar in negen van de tien gevallen de juiste spelling van het woord bij zit. Als dat niet zo is, dan is het óf een specialistisch woord, óf een ingewikkelde samenstelling waarvan de auteur beter zelf kan bepalen of en waar er streepjes in moeten staan.

Ik heb geen enkel bezwaar tegen een spellingwijziging, zolang die maar ondersteund wordt door de spellingcontrole van mijn computer. De Nederlandse Taalunie moet niet denken dat ze de spelling kan veranderen met enkel een groen boekje, en de oppositie moet niet denken dat men dat kan bijschaven met een wit boekje. De enige effectieve manier is ervoor zorgen dat er voor alle tekstverwerkingsprogramma's onder alle besturingssystemen op het moment van ingang van een nieuwe spelling een geactualiseerde spellingcontrole beschikbaar is, die gratis gedownload kan worden.

Naschrift redactie

Bij taaltechnologiebedrijf Polderland, dat ook de Nederlandse spellingcontrole voor MS Office (met daarin de tekstverwerker Word) verzorgt, was vrij snel na de presentatie van het nieuwe Groene Boekje een update te downloaden. De officiële update voor Office 2003 en Office XP is op te halen op http://office.microsoft.com/nl-nl/officeupdate. Wie een oudere versie heeft, kan tegen geringe vergoeding een update aanschaffen bij Polderland (www.polderland.nl).

Nieuwe spelling [2]: tevreden
Daan Alberga - Eindhoven

Na het lezen van alle negatieve reacties op de nieuwe spelling in Onze Taal moet mij toch wel van het hart dat ik juist veel bewondering heb voor het werk van de Nederlandse Taalunie. Ik ben dan ook erg blij met het nieuwe Groene Boekje. De leidraad is heel duidelijk en de regels zijn, naar mijn bescheiden mening, erg logisch en gemakkelijk te leren voor nieuwe taalgebruikers en kinderen. Het schrappen van de nergens op gebaseerde paardebloem regel vind ik een goed idee; jammer dat de Koninginnedag-regel nog bestaat. Vergeleken met de vorige uitgave is het geheel in elk geval een verademing.

Het enige waar ik op hoop, is dat deze spelling in hoofdlijnen de rest van mijn leven mee zal kunnen, want omschakelen is inderdaad lastig. Maar laten we eerlijk zijn: aan de regels is sinds de vorige keer héél weinig veranderd. En het feit dat de regels in de woordenlijst nu beter toegepast zijn, kan eenieder toch alleen maar toejuichen?

[p. 125]

Nieuwe spelling [3]: Engelse werkwoorden
Henri de Brabander - Vleuten

In het januarinummer van Onze Taal beantwoorden enkele leden van de Werkgroep Spelling van de Nederlandse Taalunie vragen van wetenschapsjournalist Hans van Maanen (‘Hoe heeft het Groene Boekje dat bedoeld?’, blz. 16-18). Hieruit blijkt dat de werkgroep bij de vervoeging van Engelse werkwoorden voorrang heeft gegeven aan wat zij noemt ‘het principe van gelijkvormigheid’, zodat we voortaan gehoused of gehouset (voorheen gehousd en gehoust) en leaseden of leaseten (voorheen leasden en leasten) moeten schrijven. De speller wordt zo gedwongen tegen zijn gebruikelijke strategie in een e te schrijven die hij niet hoort. De werkgroep vindt haar eigen keuze niet echt onverstandig, omdat: ‘hoe langer een Engels woord vreemd blijft, des te groter is de kans dat er een ander, Nederlands woord voor wordt gevonden’. Ik wist werkelijk niet dat de officiële spelling als (neven)doelstelling had het spellen van vreemde woorden moeilijk te maken, zodat mensen daar althans in schriftelijk taalgebruik - uit onzekerheid een Nederlands alternatief voor gaan zoeken.

Rijmt catalogus op toges?
Hendrik Maryns - Tübingen, Duitsland

Ik heb een kleine opmerking bij het artikel ‘Soms streng, maar zelden puristisch’ van Frank Jansen (Onze Taal februari/maart), waarin de resultaten van de tijdens het Onze Taalcongres gehouden taalnormenenquête gepresenteerd worden. Hieruit bleek dat slechts 25% van de bezoekers vond dat catalogus op toges rijmt, en daaruit concludeerde Jansen dat de klemtoon op de o in catalogus door de meeste mensen afgekeurd wordt. Maar ik geloof dat je deze conclusie niet mag trekken. Toen ik namelijk de vraag zag, redeneerde ik: ‘Nee, want ik zeg [kataloguus]’, met de klemtoon op de o en een lange u. Je kunt dus niet concluderen dat de meeste mensen de klemtoon op de o afkeuren, want sommigen (velen in Vlaanderen?) die de klemtoon op de o leggen, zullen de vraag met ‘oneens’ beantwoord hebben.