Onze Taal. Jaargang 75

[p. 312]

Taalergernissen
Genootschap, doe er wat aan!’

In de film Pluk van de Petteflet komt een bordje voor met een t te veel: ‘Redt de Torteltuin’.

‘Redt de Torteltuin’
Myrna Fraters - Emmeloord

Recentelijk had ik de eer om de kinderfilm Pluk van de Petteflet te aanschouwen. En wie schetst mijn verbazing? In de film was een bordje met de volgende tekst te zien: ‘Redt de Torteltuin’. Mijns inziens is het nog altijd ‘Red de Torteltuin’. De kinderen die deze film zien, zullen ervan overtuigd zijn dat de spelling klopt. Vanaf dat ogenblik bestaat het reële gevaar dat zij de gebiedende wijs niet meer correct gebruiken.

Welke en middels
O. Franse - Rijnsaterwoude

Al een paar jaar word ik niet goed van het gebruik van de woorden welke en middels in met name advertenties van makelaars. Bijvoorbeeld ‘Dit huis heeft een mooie tuin, welke op het zuiden is gelegen en middels een trap is te bereiken.’

Onlangs ontving ik een dankkaart naar aanleiding van een uitvaart: ‘De belangstelling en deelneming welke u ons heeft betoond hebben ons diep getroffen. Wij zijn u dankbaar voor de steun en troost welke ons dit heeft gegeven.’

Misschien is het niet fout, maar als ik dit lees, is het alsof ik een klap op mijn kop krijg. Wie heeft dit verzonnen en waarom aapt iedereen dit klakkeloos na?

Eyeballs
Arie Snoek - Rotterdam

Half september was Victor Muller, directeur van Spyker, te gast in het tv-programma Pauw & Witteman. Deze fabrikant van zeer exclusieve auto's maakte bekend dat hij een Formule 1-team gaat samenstellen. Het grote voordeel daarvan was, zo legde hij uit, dat jaarlijks ‘zes miljoen eyeballs’ zijn merknaam zullen zien. Hij bedoelde: ‘drie miljoen mensen’.

Even later was er wéér een toelichting nodig, toen hij het had over het ‘aflevelen van de sales’. Ik hoop maar dat Onze Taal-lezers (en de overige Nederlanders) net zo reageren op dit gewichtigdoenerige en poenerige Engels als de andere gasten in het programma: met een mengeling van hilariteit en ergernis.

Oproep: wat valt u op? wat ergert u?
Redactie Onze Taal

In januari 2007, het jaar dat Onze Taal 75 jaar bestaat, zal de vormgeving van het blad iets veranderen; binnenkort komen we daar uitvoerig op terug. Maar dat zal niet de enige wijziging zijn.

We willen u als lezer meer de ruimte geven, want u bent de oren en ogen van onze vereniging. De rubrieken op deze pagina bijvoorbeeld, ‘Gesignaleerd’ (voorheen: ‘Kort’) en ‘Taalergernissen’, staan nu nog incidenteel in het blad, maar we zouden er het liefst iedere maand een aflevering van publiceren. Daarvoor kunnen we niet buiten uw hulp. Hoort of ziet u taalverschijnselen die u lelijk, leuk, nieuw of anderszins opmerkelijk vindt? Laat het ons dan weten. Dat mág heel kort, in één of enkele zinnen. Stuur uw bijdragen het liefst toe per e-mail ([e-mail]) of, als u daarover niet beschikt, per reguliere post (Redactie Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag). De redactie zal - zoals gebruikelijk bij dit soort rubrieken - uit de inzendingen een selectie maken.

Omschrijf het verschijnsel alstublieft zo goed mogelijk, vermeld indien mogelijk waar u het (zoal) gehoord of gelezen hebt en - in het geval van een ergernis - wat u er zo verschrikkelijk aan vindt.

Vaarde
R. Hille - Leusden

Zaterdag 22 juli hoorde ik op de radionieuwsdienst van 10.00 uur: ‘In Zeeland heeft de politie een man aangehouden die nog een boete had openstaan van 600.000 euro. Aanleiding tot de aanhouding: hij vaarde te snel.’

‘Vaarde!’ Nog even en we hebben ook al geen sterke werkwoorden meer. Ik ben nog zo dom mij hieraan te ergeren.

Tegen te kunnen spreken
Fred Bosman - Voorschoten

Alhoewel ik eens van de Taaladviesdienst van Onze Taal heb vernomen dat het niet fout is, vind ik het Nederlands minder mooi klinken als men werkwoorden scheidt in zinnen als:

-	Hij adviseerde om om te gaan lopen (i.p.v. ‘om te gaan omlopen’)
-	Hij dacht haar tegen te kunnen spreken (i.p.v. ‘te kunnen tegenspreken’)

Zo zijn er vele voorbeelden te geven, want de door mij verfoeide manier van spreken én schrijven (nog erger dan spreken) lijkt eerder regel te zijn dan een door gemakzucht ingegeven uitzondering.

Leuk Jo Nelissen - Freudenthal Instituut, Universiteit Utrech

In de flarden van een gesprek dat twee vrouwen voor een winkel voerden, ving ik in het voorbijgaan driemaal hetzelfde woord op: leuk. Ongeveer als volgt:

‘En was het leuk?’

‘Ja, heel leuk.’

‘Goh, wat leuk.’

Vóór ik de winkel binnenging, telde ik nog viermaal leuk. In ongeveer vijftien seconden zevenmaal leuk. Stel, zo bedacht ik, dat deze vrouwen op een doorsnee dag, ik doe eens een gooi, twintig van zulke gesprekjes voeren, dan is dat per dag honderdveertig keer leuk. Per persoon komt dat per week neer op ongeveer vijfhonderd keer leuk en dat is per jaar ruim 25.000 keer leuk. Stel, zo bedacht ik verder, dat er ongeveer 14.000.000 Nederlanders spraakzaam genoeg zijn voor deze productie, dan horen we per jaar 25.000 × 14.000.000 iemand leuk zeggen. Dat is 350.000.000.000 (350 miljard) keer leuk.

En als we even vaak iets als ‘niet leuk’ ervaren, dan klinkt er dus per jaar in Nederland 700 miljard maal (niet) leuk.

Terwijl dat
Luc Saver - Gullegem, België

De laatste tijd valt het me op dat heel wat Vlamingen het woordje dat gebruiken in een bijzin die ingeleid wordt door een voegwoord.

-	Wandelaars moeten weten waaraan dat ze zich moeten houden als ze in de bossen wandelen.

[p. 313]

-	Terwijl dat er onderhandelingen werden gevoerd, ging Israël gewoon door met de bombardementen op Beiroet.

Dat lijkt me hier volstrekt overbodig en is mijns inziens zelfs foutief. Het strookt absoluut niet met mijn taalgevoel en, naar ik vermoed (en hoop), ook niet met dat van andere attente taalgebruikers.

Voor zover ik het tot nu toe heb waargenomen, duikt het dat-verschijnsel enkel op in gesproken taal. Niet alleen de modale Vlaming laat het zich ontvallen, maar ook politici, journalisten en BV's (Bekende Vlamingen) bezondigen zich eraan. Het maakt me benieuwd of deze taalslordigheid ook al in Nederland gesignaleerd is.

Weathernews
Arthur L. Luiten - Alkmaar

Op de nieuwe radiozender 100%NL werd door Wendy Duivenvoorde tot voor kort het weerbericht steevast aangekondigd met: ‘En dan nu het weather news.’

Ik schrok daar een beetje van, want waarom in hemelsnaam ‘het weather news’ in plaats van ‘het weer(bericht)’? Ik ben in de digitale pen geklommen en heb Wendy om opheldering gevraagd. Het bleek dat Weathernews een merknaam is. Het is een afdeling van het ANP.

Een korte briefwisseling met Wendy lijkt haar vruchten afgeworpen te hebben. Een dag later hoorde ik haar het weer aankondigen met de volgende woorden: ‘En nu het weer van Weathernews.’ Dat klinkt al een stuk beter, hoewel ik er nog steeds met mijn pet niet bij kan waarom aan al die instellingen (ook overheidsinstellingen) zo nodig een Engelstalige naam moet worden gegeven, terwijl het niet voor buitenlanders bedoeld is.

Spaties op Teletekst
Marjolein Kila - Den Haag

Wat is er toch met die NOS Teletekstberichten? Opeens zie je het: na een punt, een komma of een ander leesteken, wordt er geen spatie ingevoegd. Het is niet alleen fout, het levert ook een onrustig beeld op. Bovendien wordt er voorbijgegaan aan de bedoeling van leestekens, namelijk dat ze zinnen en zinsdelen van elkaar moeten scheiden. Kranten, tijdschriften en boeken houden zich wel aan die regel, de Duitse en Belgische teletekstdiensten ook. Je vraagt je af wat de diepere bedoeling van de NOS mag zijn, zeker omdat elke spellingcontrole dergelijke fouten markeert. Je moet er dus echt je best op doen om die spaties weg te laten, zoals ik in dit stukje heb gedaan.

Op NOS Teletekst ontbreken al sinds jaar en dag spaties na leestekens.