Onze Taal. Jaargang 78

[p. 30]

Redactie Onze Taal
Tamtam

Taalniveau peuterleidsters moet omhoog

Peuterspeelzalen krijgen steeds vaker te maken met leidsters die het Nederlands niet goed genoeg beheersen. Daarom moeten de mbo-instellingen die hun opleiding verzorgen hier veel meer aandacht aan besteden. Dat vindt de MOgroep (Maatschappelijk Ondernemers Groep), de brancheorganisatie voor peuterspeelwerk en kinderopvang. De organisatie spreekt van ‘een maatschappelijk taalprobleem’.

Vooral voor peutergroepen waar voor- en vroegschoolse educatie (VVE) wordt gegeven is het belangrijk dat het taalniveau van de leidsters wordt opgekrikt. Bij deze vorm van onderwijs krijgen kinderen met kans op een taalachterstand extra aandacht, en dan is het natuurlijk essentieel dat ze goed Nederlands te horen krijgen.

Daarom riep de MOgroep het ministerie van Onderwijs eind november op om met maatregelen te komen. Een week later lanceerde staatssecretaris van Onderwijs Van Bijsterveldt een zogenoemd ‘deltaplan’ voor het mbo. In 2010 wordt er dertig miljoen extra uitgetrokken voor taal- en rekenonderwijs op het mbo, en vanaf 2011 jaarlijks vijftig miljoen.

De MOgroep juicht het plan toe, maar vindt ook dat het te laat ingaat. ‘Wij constateren nú een probleem’, aldus woordvoerder Aly van Beek.

Proef Engels op basisscholen

Minister Plasterk van Onderwijs wil op enkele basisscholen bij wijze van proef maximaal 15 procent van de lessen in het Engels laten geven. Dit meldde hij half november in de Tweede Kamer. Naar aanleiding van de proef zal vervolgens gekeken worden in hoeverre de wet op dit punt kan worden aangepast.

Plasterk bracht het plan naar voren op advies van de Onderwijsraad. Die stelt dat de gemiddelde Nederlander zijn vreemde talen onvoldoende beheerst, terwijl dit juist erg belangrijk is voor een internationale economie als die van Nederland. Jonge kinderen pikken een vreemde taal heel snel op, dus Engelse lessen op de basisschool zouden een goede aanzet zijn tot de oplossing van het probleem.

Ambtenaren kritisch over eigen taalgebruik

Ambtenaren zijn kritischer over hun eigen teksten dan de gemiddelde burger. Dat is een van de opmerkelijkste resultaten van het jaarlijkse onderzoek van de Nederlandse Taalunie, waarin dit keer de taal van de overheid centraal stond. Ruim driekwart van de ambtenaren denkt dat burgers moeite hebben met hun teksten, terwijl maar 42 procent van de burgers aangeeft ze ook werkelijk lastig te vinden. Dat is natuurlijk nog steeds een behoorlijke groep, maar het verschil is opvallend.

Deze uitkomsten van het onderzoek werden gepresenteerd tijdens het jaarlijkse Taaluniedebat, eind november. Het thema daarvan was de relatie tussen burger, taal en overheid. Uit het debat en het onderzoek kwam ook nog naar voren dat overheidsteksten niet duidelijker worden door eenvoudige ‘jip-en-janneketaal’ te gebruiken; meer samenhang aanbrengen helpt wél.

De resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd in de Taalunie-krant Taalpeil. Ook heeft de Taalunie een boekje met taaladviezen voor ambtenaren samengesteld dat verspreid is onder ambtenaren van alle ministeries, provincies en gemeenten in Nederland en Vlaanderen.

Kinderboekenschrijvers tegen AVI

Auteurs van de Werkgroep Jeugdboeken van de Vereniging van Letterkundigen (VvL) vinden dat er minder gewicht moet worden toegekend aan het zogenoemde AVI-systeem. Met dat systeem wordt nagegaan hoe het staat met de leesvaardigheid van basisschoolleerlingen, maar ook kinderleesboeken worden ermee gecategoriseerd, óók de boeken die buiten het onderwijs worden gebruikt. En tegen dat laatste hebben de auteurs bezwaar. Daarom hebben ze de brochure AVI loslaten gepubliceerd, waarin ouders wordt geadviseerd ‘bij de keuze van een boek te letten op interessegebied en leesplezier en niet onnodig houvast te zoeken bij het AVI-niveau’.

Bekroond

De uitdrukking een plekje geven heeft de ‘vaagtaal-verkiezing’ 2008 gewonnen. De verkiezing is een initiatief van tekstbureau Tekstridder. Ook proactief (veel gebruikt in personeelsadvertenties) en het kan toch niet zo zijn dat scoorden hoog.

Behalve een woord werd onlangs ook een organisatie bekroond, maar dan in positieve zin. Het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) kreeg de ABC-prijs van de Stichting Belangenbehartiging Alfabetisering ABC. De prijs werd toegekend vanwege de computercursus Moeite met lezen en schrijven, die het CWI samen met de Stichting Lezen & Schrijven heeft ontwikkeld. De cursus leert CWI-medewerkers laaggeletterdheid te herkennen, zodat ze vervolgens betere adviezen aan laaggeletterde werkzoekenden kunnen geven.

Nellie van Beusekom (rechts): best schrijvende ambtenaar van 2008; links Linde van den Bosch van de Nederlandse Taalunie.
Foto: Henk van Esch

Verder is Nellie van Beusekom, werkzaam bij het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, verkozen tot ‘Best schrijvende ambtenaar 2008’. Zij schreef in het kader van de jaarlijkse wedstrijd voor ambtenaren de beste ‘burgerbrief’.