Onze Taal. Jaargang 78

[p. 284]

Taaladviesdienst
Gaten in de taal
Internet- en digital native

Hoe noem je je broer en zus in één woord? Is er een woord voor het geluid van schaatsen op natuurijs? En zou er een treffende term te bedenken zijn voor het half afgescheiden restaurantzitje dat de Engelsen ‘booth’ noemen? Denk mee en vul de gaten in de taal.

In het zomernummer riepen wij u op om een term te bedenken voor internetnative. Dat is iemand die is opgegroeid met internet. Ook voor digital native, waarmee iemand bedoeld wordt die niet anders weet dan dat computers, internet, mp3-spelers, gsm's, enz. gewone gebruiksartikelen zijn, heeft het Nederlands geen geschikt woord.

Onze oproep om hier goede termen voor te bedenken, leverde maar liefst 126 termen op, afkomstig van 43 lezers. Wat opviel, is dat de meeste woorden betrekking hadden op de generatie zelf, niet op het individu. Bijvoorbeeld: cybergeneratie, digitale generatie, digigeneratie, generatie @, internetgeneratie, www-generatie en webgeneratie. Het is natuurlijk mogelijk om een lid/iemand van... voor deze woorden te zetten, maar iemand van de internetgeneratie is toch meer een omschrijving dan een echte term. Zou het ook in één woord kunnen?

Sommige inzenders deden een poging. Enkele van hun vondsten: digiboreling, digikind, digitaler, digitalige, digitochtoon, digitoon, digitelg en homo digitalus. Voor internetnative: e-kind, internettelg/nettelg, netburger en homo web(b)iens. Er werden natuurlijk ook doordenkers ingestuurd. We noemen (het enigszins nostalgische) boekenwees, netboorling, internetboomer, webbekind en paplepeldigitaal.

Van Dale (2005) vermeldt de term internaut (‘iemand die (regelmatig) over het internet surft’). Een inzender stelde voor de betekenis van dit woord te verbreden zodat het staat voor ‘internetnative’, en diginaut ernaast te zetten voor ‘digital native’. Een nadeel is dat deze woorden doen denken aan kosmonaut (daar is het tweede deel ook van afgeleid), waardoor ze de bijbetekenis ‘pionier’ hebben. Dat is niet gewenst, want de bedoelde jongeren kwamen in digitaal opzicht nu juist in een gespreid bedje terecht.

Onze keuze is gevallen op digitelg, ingezonden door Frens Bakker, Bettina Kampert en Daan Richard. Wij vonden dit een goede vondst, mede omdat dit woord zowel ‘digital native’ als ‘internetnative’ kan betekenen. Nog een sterk punt is dat telg duidt op ‘nakomeling’, maar niet per se op een kind - de oudste digitelgen zijn immers de twintig ruim gepasseerd.

Alle inzenders weer hartelijk dank!

Oproep: partycrashen

Partycrashen komt al enige jaren voor, maar staat nog niet in Van Dale. Het betekent ‘onuitgenodigd verschijnen’, meestal op een feest, maar dat hoeft niet. Zo stond in De Groene Amsterdammer van maart 2004 ‘dat Balkenende zonder pardon had moeten partycrashen’ - bedoeld werd dat hij onuit-genodigd had moeten ‘binnenvallen’ in een minitop van Blair, Chirac en Schröder.

Het Engels kent to party crash wel (‘Want to Party Crash the Oscars?’ - een van de tips: verkleed je als kok), maar Van Dale Engels-Nederlands vermeldt alleen to gatecrash (‘(onuitgenodigd) binnenvallen (op een feestje enz.)’).

De laatste tijd komt partycrashen weleens negatief in het nieuws: jongeren geven thuis een feestje zonder hun ouders en krijgen vervolgens te maken met ‘partycrashers’ die de boel komen verpesten, soms tot vernielingen en diefstal toe. Over deze praktijken willen we het niet hebben. Onze vraag is of u een werkwoord kunt bedenken dat het volgende uitdrukt: het brutaalweg onuitgenodigd verschijnen op een feest of bijeenkomst. Stuur uw suggestie voor 26 oktober naar [e-mail] of naar Genootschap Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag. Ook suggesties voor deze rubriek (verschijnselen waarvoor een passend woord ontbreekt in onze taal) kunt u hiernaartoe sturen.

Wat is een ander woord voor partycrashen?