Onze Taal. Jaargang 78

[p. 342]

Taaladviesdienst
Gaten in de taal
Partycrashen

Hoe noem je je broer en zus in één woord? Is er een woord voor het geluid van schaatsen op natuurijs? En zou er een treffende term te bedenken zijn voor het half afgescheiden restaurantzitje dat de Engelsen ‘booth’ noemen? Denk mee en vul de gaten in de taal.

In het oktobernummer vroegen wij u of u een andere term kon bedenken voor partycrashen, het verschijnsel dat men brutaalweg onuitgenodigd op een feest of andere bijeenkomst verschijnt.

Er reageerden 37 lezers, die met elkaar maar liefst 87 termen bedachten. De meeste daarvan zijn samenstellingen, bijvoorbeeld met fuif: fuif-enteren, fuifbanjeren, fuifstruinen en zwartfuiven. Ook feest was een populair bestanddeel: feestbanjeren, feestbreken, feest-enteren, feestglippen en feestsurfen. Sommige inzenders benadrukten vooral de negatieve kant van partycrashen: feestparasiteren, fuifvernaggelen en partijploerten.

In de categorie ‘woordspelingen’ willen we u de volgende inzendingen niet onthouden: feestekeling, feestgangster (spreek gangster op z'n Engels uit), feestliften en partyciperen.

In de categorie ‘bestaande werkwoorden met een betekenisuitbreiding’ zijn ingezonden: binnenbreken, binnenglippen, binnensluipen, binnenwalsen en verstieren/versjteren. Reinildis van Ditzhuyzen wees op het bestaan van het Italiaanse portoghese, dat in die taal verwijst naar ‘iemand die zonder te betalen een bioscoop, theater, enz. binnenglipt’. Op grond daarvan zou je portugezen kunnen gebruiken voor partycrashen. Bert van Marrewijk stuurde het Surinaams-Nederlandse werkwoord boren in, dat in Van Dale (2005) staat met de betekenis ‘zich moeizaam, op een ongebruikelijke of ongeoorloofde manier een weg banen of ergens toegang verschaffen’. Een boroman is iemand die onuitgenodigd vrolijk meefeest, -eet en -drinkt. Victor Smit wees op het boek en de daarop gebaseerde film De verloedering van de Swieps (1967), waarin iemand zich in een familie weet binnen te dringen (met desastreuze gevolgen). Op grond hiervan komt hij tot swiepen.

Er waren veel kanshebbers voor de overwinning. We hebben besloten de meest ingezonden suggestie tot winnaar uit te roepen, en dat is feestkraken (en het bijbehorende feestkraker). Kraken maakt direct duidelijk dat het om binnendringen gaat, terwijl het geheel toch niet heel negatief overkomt - ook met een feestkraker in de gelederen kan een feest immers geslaagd zijn. De acht inzenders van feestkraken zijn: Hans Kuis, Frens Bakker, Wilma van den Akker, Henk op den Buysch, Sytze Dam, Dick Zuilekom, Claudia Ruigendijk en een anonieme inzender. Het lot wees Frens Bakker aan als winnaar van de boekenbon van €25,-. Alle inzenders hartelijk dank!

Oproep: ‘Don't mention the war!’

Iedereen heeft het waarschijnlijk weleens meegemaakt: u staat te praten met iemand met een heel opvallend kenmerk, laten we zeggen een ongewoon grote neus. Tot uw schrik hoort u telkens zinsneden uit uw mond rollen als iets aan iemands neus hangen, je neus niet willen stoten en je neus niet in andermans zaken willen steken. Of nog genanter: u weet dat uw gesprekspartner net zijn moeder heeft verloren, en hoort uzelf dingen zeggen als daar helpt geen moedertje-lief aan, bij moeders pappot blijven en onder moeders paraplu.

‘Don't mention the war!’: gevleugelde uitspraak uit de tv-serie Fawlty Towers.

Liefhebbers van de tv-serie Fawlty Towers zullen zich Basil Fawlty herinneren, die Duitse gasten krijgt in zijn hotel. Hij drukt iedereen op het hart niet over de oorlog te beginnen (‘Don't mention the war!’), maar het onderwerp komt onbedwingbaar bij hemzelf boven: hij heeft het in woord en gebaar alléén maar over de oorlog.

Weet u een goede Nederlandse term voor dit aan de freudiaanse verspreking verwante verschijnsel? Stuur uw suggestie voor 10 januari 2010 naar [e-mail] of naar Genootschap Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag. Ook suggesties voor deze rubriek (verschijnselen waarvoor een passend woord ontbreekt in onze taal) kunt u hiernaartoe sturen.