Tiecelijn. Jaarboek 11 (jaargang 31)

[p. 170]

De onderwereldrechtszaak van de luis tegen de vlo en de bedwants
Wilt L. Idema

Inleiding

Wie ‘fabel’ zegt, denkt De krekel en de mier, maar slechts weinigen zullen daarna nog een fabel kunnen noemen waarin insecten de hoofdpersonen zijn. Jean de la Fontaine schreef weliswaar behalve enkele fabels waarin insecten optreden naast andere dieren ook nog De vlieg en de mier, maar geen van deze teksten heeft een blijvende indruk gemaakt. Maar omdat deze auteur voornamelijk reeds bestaande fabels bewerkte, kunnen we hem de geringe zichtbaarheid van insecten niet persoonlijk aanrekenen. In hun verwaarlozing van insecten zijn de fabelbundels van Jean de la Fontaine exemplarisch voor de westerse traditie van dierenfabel, bestiarium, en dierenvertelling: insecten maken daarin slechts hoogstzelden hun opwachting. Ook in de premoderne Chinese literatuur blijven insecten op de achtergrond, met uitzondering van de dierenverhalen in de volksballaden van de laatste eeuw van de Mantsjoe Qing-dynastie (1644-1911) en de eerste helft van de twintigste eeuw. Wellicht om het fantastische karakter van hun vertellingen te benadrukken, toonden de veelal anonieme auteurs van deze voordrachtteksten een uitgesproken voorkeur voor de wereld van insecten. Bruiloften in de insectenwereld lopen vreselijk uit de hand wanneer de bruid wordt geschaakt; begrafenissen ontaarden in vechtpartijen wanneer ongenode gasten verschijnen;¹ en die vechtpartijen ontwikkelen zich tot ware veldslagen en oorlogen. In al deze gevallen toont de auteur zijn kunnen door zoveel mogelijk verschillende insecten een rol in zijn verhaal te geven in overeenstemming met de namen, kleuren, en levenswijzen van de diertjes. Maar we vinden ook teksten waarin een beperkt aantal insecten uitvoerig aan het woord komt in het kader van een dispuut² of van een onderwereldrechtszaak.

Na de dood, zo geloofde men in het China van de late keizertijd, verscheen de ziel van de overledene achtereenvolgens voor de tien rechters van de onderwereld om gevonnist te worden. In de onderwereld werden ieders zonden en goede daden daartoe uitvoerig bijgehouden in registers. Op basis van deze

1 Voor een vroege berijmde Engelse vertaling van een van de vele bewerkingen van dit thema, zie ‘The Illness, Death, and Funeral Obsequies of Mr. Locust; with a slight account of the battle at his grave,’ in: George Carter Stent, Entombed Alive and Other Songs, Ballads, Etc., From the Chinese (Londen, William H. Allen and Co., 1878), p. 101-110.

2 De vlieg en de muskiet raken met elkaar in gesprek in Ding Yaokang, ‘Southern Window Dream,’ trans. Wilt L. Idema, Renditions, A Chinese-English Translation Magazine, 69 (2008), p. 20-33.

[p. 171]

gegevens werd de ziel veroordeeld tot langdurige foltering in een van de vele hellen voorafgaande aan wedergeboorte, of tot onmiddellijke wedergeboorte als god, mens (man of vrouw), dier of hongerige schim. Bovendien boden deze rechtbanken de mogelijkheid je rekeningen te vereffenen met je vijanden tijdens je leven. De hoogste rechter in deze onderwereld was Koning Yama, die zitting hield in de Senluo Hal (de Hal van het Duistere Zwerk), maar ook de overige negen onderwereldrechters werden wel aangeduid als Yama vorsten. Deze rechters werden bijgestaan door een onafzienbaar aantal toegevoegde rechters, klerken en gerechtsdienaren. De opvallendste onder deze veelal monsterlijke gerechtsdienaren waren Ossenkop en Paardenhoofd, die afgebeeld werden als mannen met respectievelijk de kop van een os en het hoofd van een paard.³ Talloze tempels bevatten muurschilderingen of driedimensionale visualisaties van de tien gerechtshoven en de talloze hellen die weinig overlieten aan de verbeelding.

Niet alleen de zielen van overleden mensen, maar ook die van overleden dieren deden een beroep op de rechtspraak in de onderwereld. In de oudste verhalen klagen deze zielen mensen aan die zich onderscheiden hebben door hun uitzonderlijke wreedheid tegenover dieren, zoals moordzuchtige jagers en inventieve koks. Ook de geslachte os komt zich beklagen over de ondank die hij ervaart van zijn eigenaar voor wie hij zich zijn leven lang heeft afgebeuld. Uit de laatste dynastie, de Qing (1644-1911), vinden we ook verhalen van dieren die andere dieren aanklagen. Het bekendste voorbeeld daarvan is de zaak van de muis tegen de kat, dat we tegenkomen in bewerkingen in verschillende genres uit vrijwel iedere provincie van China. Dit thema heeft ook in de twintigste eeuw zijn populariteit behouden. Verschillende bewerkingen zijn beschikbaar in Engelse en Nederlandse vertalingen.⁴ Maar als een nietig wezen als een muis een beroep kan doen op het rechtvaardige oordeel van Koning Yama, dan kunnen natuurlijk nog kleinere schepsels dat ook. Het kleinste dier dat zo genoegdoening zoekt is de luis. Soms richt zijn aanklacht zich tegen de mens die hem heeft doodgeknepen, maar vaker tegen andere insecten die zijn gastheer hebben gewekt, waardoor hij het slachtoffer werd van diens ergernis.

Uit de late negentiende eeuw beschikken we bijvoorbeeld over de aanklacht van een luis tegen een vlo. In dit geval veroordeelt Koning Yama de vlo tot veertig stokslagen en de luis tot eeuwige foltering in de hel. Ook al wordt het verhaal van de luis die het slachtoffer wordt van eigen goedgelovigheid en het agressieve gedrag van de vlo hier verteld vanuit een post-mortemperspectief, toch toont het een opmerkelijke overeenkomst met de fabel van de luis en vlo

3 Stephen F. Teiser, The Scripture of the Ten Kings and the Making of Purgatory in Medieval Chinese Buddhism, Honolulu, University of Hawai'i Press, 1994.

4 Wilt L. Idema, ‘Een verhaal zonder vorm of schaduw: De oorlog van de muizen tegen de katten en de onderwereldrechtszaak van de muis tegen de kat’, in: Tiecelijn 30. Jaarboek 10 van het Reynaertgenootschap, (2017), p. 259-291.

[p. 172]

zoals die voorkomt in de oude Indiase fabelbundel Panchatantra. Daar wordt een onwillige luis (of bedwants) overreed door een vlo hem gastvrijheid te verlenen zodat hij kan proeven van het bloed van diens gastheer, de koning. Wanneer de koning wakker wordt van de beet van de vlo, wordt de luis gedood terwijl de vlo ontsnapt. Vele verhalen uit de Panchatantra bereikten via Perzische, Syrische en Arabische bewerkingen uiteindelijk het laatmiddeleeuwse Europa. Tijdens dat proces veranderde de koning in een prinses en veranderde de luis van een toevallig slachtoffer van de activiteiten van de vlo in het beoogde slachtoffer van diens moordcomplot. Dat is de versie die we bijvoorbeeld aantreffen in Roerende zeker bedrijf van de vloo en de luis, de eerste van de Leerzame fabelen van Jacob Cats (1577-1660).⁵ Ook al werd de Panchatantra nooit in het Chinees vertaald voor de twintigste eeuw, toch bereikten enkele verhalen uit die verzameling langs uiteenlopende wegen uiteindelijk China. Buiten China eindigt het verhaal met de dood van de luis, de ontsnapping van de vlo en - in de woorden van Cats - de volgende moraal:

Een vijands streelen is venijn,
Want 't is bedrog en enkel schijn.
Maar harde reden van een vriend
Is balsem die ten goede dient.

In de hier vertaalde Klacht van de luis (‘Baishi mingyuan’) richt de klacht van de luis zich tegen de vlo en de bedwants die door hun beider roekeloze gedrag onheil over hem gebracht zouden hebben. De vlo en de bedwants, die al spoedig ook in de onderwereld arriveren, zijn zich van geen kwaad bewust. De pogingen van de muskiet en de roofkever om te bemiddelen zijn tevergeefs ondanks een lange opsomming door de muskiet van de kosten verbonden aan een proces. Koning Yama weigert uiteindelijk om vonnis te vellen omdat de registers van leven en dood geen informatie bevatten over de luis, de vlo of de bedwants. De tekst heeft de vorm van een toneelstuk, en we weten dat een stuk met de titel Klacht van de luis deel uitmaakte van het traditionele repertoire van Qinqiang-theater in de provincie Shaanxi.⁶ De tekst is hoogstwaarschijnlijk gebaseerd op een ballade want soms springt de tekst opeens over van de tweede persoon op de derde persoon. Het was in de populaire literatuur niet ongebruikelijk om balladen om te vormen tot toneelteksten door de dialogen te verdelen over de verschillende personages in de tekst, die dan ook de beschrijvingen van hun handelingen kregen toegemeten.

5 W.A.L. Philopsyllus (= William Marshall), Der Floh, das is des weiblischen Geschlechtes schwarzer Spiritus familiaris von literarischer und naturwissenschaftlicher Seite beleuchtet, Weimar, Huschke's Buchhandlung, 2. Ausgabe, 1880, p. 63-65.

6 Wang Senran, Zhongguo jumu cidian, Shijiazhuang, Hebei jiaoyu chubanshe, 1997, p. 211-212. Wang baseert zich op het manuscript van de door de acteur Wang Boyu gedicteerde versie in het Provinciale Instituut voor de Kunsten van Shaanxi (Shaanxisheng yishu yanjiusuo). Zijn summiere samenvatting van deze tekst noemt geen muskiet of roofkever.

[p. 173]

Deze vertaling van De klacht van de luis is gebaseerd op de tekstuitgave door Zhang Guixi en Zhang Wei in hun Oude volksballaden uit Shanxi en Shaanxi (Shan Shaan guyi minge sudiao lu, Taiyuan: San Jin chubanshe, 2013), p. 291-302. Helaas verschaffen beide heren zeer weinig informatie over de herkomst van hun teksten. In hun inleiding prijzen zij De klacht van de luis als ‘een genadeloze onthulling van, en aanval op, de duisternis en de corruptie van het feodale bestuur’ (p. 4), maar dat is dan ook alles wat ze over deze tekst te melden hebben. Moderne invloeden zijn in De klacht van de luis niet herkenbaar, dus hoogstwaarschijnlijk gaat hun tekst terug op een manuscript of gedrukte uitgave uit de negentiende eeuw. Secundaire literatuur over deze tekst heb ik niet gevonden.

Afgezien van enkele vierregelige gedichten en korte prozadialogen die voornamelijk gebruikt worden voor de zelfintroducties van de hoofdpersonen, is de tekst geschreven in regels van tien syllaben. Dergelijke regels hebben een sterke cesuur na respectievelijk de derde en de zesde syllabe. In mijn vertaling heb ik getracht dit ritme aan te geven met typografische middelen door een regel van tien syllaben te vertalen als drie korte regels, waarbij de derde iets langer is. Van begin tot einde wordt in het origineel dezelfde rijmklank gebruikt, maar in mijn vertaling heb ik niet geprobeerd dat voorbeeld na te volgen.

De klacht van de luis

(Luis:)

Vanaf dat ik geboren werd schoot ik tekort in krachten
Zodat ik al mijn dagen op het mens'lijk lichaam sleet.
En toen dat tweetal onverlaten rotzooi trappen moest,
Was het daardoor ook ik, hun buurman, die het leven liet.

(Spreekt:) Mijn familienaam is Witte, mijn eigennaam is Luis, en mijn roepnaam is Halvegare. Ik ben afkomstig uit het district Kleren in de prefectuur Vlees en Vel. Sinds oudsher hebben wij geen eigen bedrijf: we verlaten ons op de bescherming van 's Hemels zegen om in getal te vermeerderen, en omdat elk zijn eigen kostje bijeenscharrelt, genieten we voortdurend een Grote Vrede. Maar wie had kunnen denken dat met het aanbreken van de zomer opeens Vlo

[p. 174]

en Bedwants rotzooi zouden komen trappen en de beest uithangen, zodat ze de aandacht zouden trekken van onze gastheer, die overal naar hen op zoek ging. Die twee wisten te ontsnappen, maar mij kreeg hij te pakken: hij vermorzelde mijn lichaam en verpulverde mijn botten. Ook al moge het dan zo zijn dat alle mensen op aarde uiteindelijk moeten sterven, toch kan ik niet in mijn dood berusten omdat ik ben gestorven door hun schuld. Als ik me mijn dood voor de geest haal, is mij groot onrecht aangedaan!

(Zingt:)

Mijn ziel bereikt

De onderwereld,

Steeds diepe zuchten slakend;

Al stierf ik ook,

Mijn hart blijft nog

Bezorgd om mijn familieleden:

Nooit zie ik meer

Mijn beide ouders,

Vrouw en kroost en broers!

Wie zal nu zorgen

Voor hen allen,

Het gezin van oud tot jong?

Hoe haat ik die

Vervloekte Vlo

En die schurftige Bedwants!

Zij hebben schuld

Aan het onheil waardoor

Ik de Gele Bronnen bezoek.⁷

Nu ik hier bij

De Schimmenpoort ben,

Kan ik beter even wachten

Tot Koning Yama

Zitting houdt in de hal

Om mijn klacht in te dienen.

(Vlo en Bedwants komen op en reciteren:)

Wij trappen rotzooi waar wij ook maar gaan,

Gevaar voor eigen leven doet ons niets.

(Vlo:) Ik ben Zwarte Ezel Vlo.

7 In de Chinese mythologie is ‘de Gele Bronnen’ een oude benaming voor de wereld der doden.

[p. 175]

(Bedwants:) En ik ben Rode Kapitein Bedwants. Waarde vriend, gegroet!

(Vlo:) Dank je wel.

(Bedwants:) Nadat wij beiden in Kangstad⁸ door dat ongeluk ons leven hadden verloren, doolden onze zielen om. De hemelgoden weigerden ons toe te laten en de aardegoden wilden niets met ons van doen hebben, zodat we nu hier aangekomen zijn in de onderwereld om nog eens wat rond te kijken. Laten jij en ik hier tweeën even gaan zitten en elkaar vertellen van onze heldendaden tijdens ons leven.

(Vlo:) Zoals je wilt!

'k Herinner me

Hoe ik krankzinnig

Liep en rende als een pijl,

Maar het liefst

Was ik gedienstig

In een jongemeisjeskamer.

Eens zag ik een keer

Hoe mijn gastvrouw

Geheel naakt ging slapen,

Dus ik sprong erbij

Omdat ik die nacht

Met haar het bed wilde delen.

Haar opgestoken wrong

En afgeknipte lok:

Als in inkt gedoopt zo zwart;

Haar leliewangen

Leken wel appelbloesem,

De oorhangers waren van goud.

Een kersenmond,

Rijstkorreltanden,

Wenkbrauwen als wilgenblaadjes;

Haar beide armen

Leken lotuswortels,

Haar vingers waren rank en slank.

Haar boezem was

Glad en teer, blank

Als pas ontloken perenbloesems;

8 In de traditionele architectuur van Noord China is de kang een onmisbaar onderdeel van ieder huis. De kang is een gemetseld verhoog waaronder de rook van de oven wordt doorgeleid ter verwarming. Dit maakt de kang tot de meest aangename plek in het huis in de ijzige koude winters, wanneer de kang ook als slaapplaats dient voor de hele familie.

[p. 176]

 

Haar beide borstjes

 

Leken wel perziken

 

En waren heel mooi om te zien.

 

Met zilver doorwoven

 

Was de lap rode zijde

 

Die haar middeltje omwikkelde,

 

Maar ik viel flauw

 

Bij het zien van

 

Die duim in 't vierkant daaronder:

 

Dat leek nog het meest

 

Op een wit kadetje,

 

Met een mes doormidden gesneden.

 

Haar zilverwitte dijen

 

Leken wel bamboescheuten

 

En lagen daar dicht tegenaan gevlijd.

 

Ik zag dat buiten de poort

 

Het gras nog schaars was

 

Want nog niet volledig volgroeid;

 

De deur was half toe

 

Maar daarbinnen zag ik

 

De flonkering van rood en roze.

 

Haar gouden lotussen⁹

 

Maten krap drie duim,

 

De voetbanden waren heel kort;

 

Haar rode slaapschoentjes

 

Met bloemen geborduurd

 

Rustten vaak op geurige schouders.

 

Nadat ik haar

 

Gehele lichaam

 

Nauwkeurig had geobserveerd,

 

Was ik zo hitsig

 

Dat ik de aap van mijn lust

 

En het paard van mijn wil niet meer in kon tomen,

 

Maar toen ik toesloeg

 

Trok me die schone

 

Opeens een heel ander gezicht:

 

Ze ontstak de lamp,

9 ‘Gouden lotussen’ is een gebruikelijke benaming voor ingebonden vrouwenvoetjes.

[p. 177]

 

Sloeg het dekbed op,

 

Alsof ze me daar werd verkracht!

 

Wie kon verwachten

 

Dat mijn zes poten

 

Verstrikt raakten in het nieuwe vilt,¹⁰

 

Zodat ze me ving

 

En zonder ophouden

 

Zou knijpen en nog eens knijpen.

 

Ik zat zo in het nauw

 

Dat ik niet wist wat te doen

 

En enkel wild om me heen sloeg,

 

Maar na eenmaal

 

Knippen met je vingers

 

Was het afgelopen met mijn leven.

 

Al werd dan ook

 

Mijn lichaam vernietigd

 

Tussen haar o zo venijnige nagels,

 

Ik mocht jong sterven

 

Tussen de bloemen,¹¹

 

Dus klaag allerminst om mijn dood.

(Bedwants) Waarde vriend,

'k Herinner me

Dat ik in wezen

Een man was vol trouwe moed

Die maalde om armoe

noch taalde naar rijkdom,

En geduldig berustte in zijn lot.

We woonden in

Een kier in de muur,

In een uiterst nederige woning;

We betaalden geen graan

Of hooi als belasting

En leefden er gelukkig en vrij.

Overdag wijdden wij

Ons als priesters en monniken

In stilte aan strenge meditatie,

10 De vilten mat op de kang.

11 ‘Een schim onder de bloemen’ is een eufemisme voor een man die voortijdig gestorven is ten gevolge van zijn uitspattingen. ‘Bloemen’ is hier, zoals dikwijls, een eufemisme voor courtisanes en prostituees.

[p. 178]

 

En pas 's avonds

 

Kwamen we tevoorschijn

 

Om ons kostje bijeen te zoeken.

 

Maar op een avond

 

Was ik met mijn troepen

 

Kangstad net binnengetrokken,

 

Toen onze gastheer

 

Zich omdraaide nog voor

 

Wij hadden kunnen toeslaan.

 

Bij het licht van de lamp

 

Vervolgde hij ons genadeloos

 

Overal waarheen we vluchtten,

 

Zodat wij in paniek,

 

Ieder van ons,

 

Leken op hondsdolle honden!

 

De jongeren konden,

 

Nog rap van leden,

 

Alle het vege lijf wel redden,

 

Maar ik bleef achter,

 

Zwaarlijvig als ik was,

 

En kon me nergens verschuilen.

 

Toen mijn gastheer mij

 

Eenmaal ontwaarde,

 

Weigerde hij genade te tonen,

 

En tussen zijn nagels

 

Bleef hij me knijpen totdat

 

Mijn bloed de viltmat kleurde.

 

Ook al werd ik dan

 

Na mijn verscheiden

 

Niet netjes afgelegd en gekist,

 

Toch kan ik zeggen

 

Dat ik door mijn gastheer

 

Wel ten grave werd gedragen.

(Spreekt:) Al pratende zijn jij en ik hier voor de Pas aangekomen. Nu ik opzie lijkt het wel of dat onze vriend Luis is die daarginds zit. Laten we naar hem toe gaan en hem vragen om het laatste nieuws.

[p. 179]

(Vlo:) Dat is goed.

(Vlo en Bedwants spreken samen:) Beste Luis, gegroet! Waarom zit je hier zo alleen?

(Luis spreekt:) Jullie schurken! Zijn jullie hier ook beland? Ik ben met opzet hierheen gekomen om een aanklacht tegen jullie tweeën in te dienen. Je kunt dan misschien wel springen, maar je kunt niet de hemel bestijgen, en kunt dan misschien wel rennen, maar je kunt niet in de aarde verdwijnen. Vandaag vecht ik het uit met jullie, hier in het hof van Koning Yama!

(Vlo spreekt:) Beste Luis, je hebt het bij het verkeerde eind. Elk gaat zijn eigen weg, en elk vervult zijn eigen taak. Je weet toch ook wel dat de Heilige heeft gezegd, ‘Span niet samen met derzulken wier Weg niet dezelfde is.’¹² We hebben jou niets misdaan, dus waarom val je nu zo tegen ons uit? Waarlijk, ‘paarden en runderen zoeken zelfs tochtig niet elkaars gezelschap.’¹³ Hoe kun jij ons dan in het wilde weg zonder enige reden valselijke beschuldigen?

(Luis spreekt:) Jullie schurken!

(Zingt:)

Jij lelijke schurk,

Het heeft geen zin

Je met je gladde tong te verweren,

Luister naar Luis

Die je de situatie

Eens haarfijn uit de doeken zal doen.

De Hemel schiep ons,

Het geslacht Luis,

Met onze afkomst en ons ponteneur:

Hoe kunnen wij dus

Vergeleken worden

Met jullie twee dakloze zwervers?

Wij zijn vanouds

Vertrouwd met de mens

Omdat we leven op zijn huid,

Zodat men zelfs meent

Dat zijn lijf ons voortbrengt

In elk van de vier seizoenen.

Van top tot teen

Mogen we leven

12 Dit is een uitspraak van Confucius in de Gesprekken XV, 40. Cf. Confucius, De gesprekken, Gevolgd door Het leven van Confucius door Sima Qian (ca. 145-86 v. Chr.), vert. Kristofer Schipper (Amsterdam, Atlas, 2014), p. 310, ‘De Meester zei: “Als je niet dezelfde Weg volgt, dan valt er niet met elkaar te praten.”’

13 Dit is een regel uit de Zuozhuan (Xigong 4). Het is een vaste zegswijze ter aanduiding van onverenigbare partijen.

[p. 180]

 

In de scheuren van hun kleren,

 

En we verkeren

 

Vertrouwelijk met elkaar

 

Als de leden van één gezin.

 

Wij zullen nooit

 

Zoals jullie schurken

 

Valselijk domicilie claimen -

 

Hier geboren,

 

Daar gevestigd:

 

Grensoverschrijdend geteisem!

 

Jullie veroorzaakten

 

Een geweldige ramp

 

En maakten je snel uit de voeten,

 

Maar hoe zou mijn gastheer,

 

Gekweld door zijn pijnen,

 

Bereid zijn het daarbij te laten?

 

Halverwege

 

Stuitte hij op mij

 

En zag hij mij aan voor de dader -

 

De sterke leeft,

 

De zwakke sterft:

 

Zo heb ik onschuldig geleden.

 

Hier gold met recht

 

Dat os schaap verving:¹⁴

 

Die woede is niet te verkroppen.

 

Daarom zal ik

 

In de Senluo Hal¹⁵

 

Jullie beschuldigen van moord!

(Vlo:)

Luister eens Luis,

Dit verhaal van jou

Raakt werkelijk kant noch wal.

Dit is waarlijk

Ongefundeerd:

Rook zonder ergens een vuur!

Wat ik ook deed,

14 In de Mengzi 1A, 7 laat Koning Xuan van Qi een os die naar de slachter wordt geleid vervangen door een schaap omdat hij ontroerd wordt door het angstige loeien van het dier. De koning wordt hierom geprezen door Mencius, die hem aanspoort dit gevoel van mededogen uit te strekken tot al zijn onderdanen. ‘Os vervangt schaap’ betekent dus ‘de omgekeerde wereld’.

15 De Senluo-Hal (de Hal van het Duistere Zwerk) is de hal waarin Koning Yama zitting houdt.

[p. 181]

 

Ik heb nooit of te nimmer

 

Jou van jouw akkers beroofd,

 

En welbeschouwd

 

Heb ik jou geen enkele keer

 

Onder bedreiging afgeperst.

 

Volgens jouw woorden

 

Zouden wij beiden

 

Anderen bruut tiranniseren,

 

Maar wat is dan wel

 

Jouw broodwinning?

 

Waar is jouw boerenbedrijf?

 

Wij alledrie

 

Stelen ons kostje bijeen,

 

Levend van 's Hemels gunsten:

 

Als het gaat om moraal

 

Dan zijn we gelijk

 

En van 't zelfde laken een pak.

 

Dat wij ontsnapten

 

Kwam door onze

 

Handigheid en onze kracht;

 

Dat jij toen stierf,

 

Dat was jouw fout

 

Omdat je wou blijven eten.

 

Jijzelf zocht de dood,

 

Maar nu vandaag

 

Krijgen wij daar de schuld van.

 

Onwillekeurig

 

Rijzen keer op keer

 

Mijn haren ten berge van woede.

 

Mijn waarde vriend,

 

Kijk me toch eens

 

Naar Luis, die schurftige schurk:

 

Hier in de onderwereld

 

Heeft die gozer het lef

 

Ons straks vals te beschuldigen!

 

Luis, wees zo vrij,

 

Dien je aanklacht in

[p. 182]

 

Met die gezochte argumenten,

 

Maar ik ben geen

 

Boertje van buut'n

 

Dat benauwd is voor de rechter.

 

Bedenkt dat ik

 

Wel een paar keren

 

Naar de Hoofdstad ben geweest,

 

Mij maak je niet bang,

 

Jij smerig hondsvot,

 

Door een aanklacht in te dienen.

 

Waarde vriend,

 

Wees gerust,

 

Je hoeft je geen zorgen te maken:

 

Zijn soort mensen

 

Is pas tevreden

 

Wanneer ze gras zien verdorren.

(Bedwants:)

Mijn beste vriend,

Verlaag je niet

Tot een woordenstrijd met hem,

Laat mij die Luis

Zo vervloeken

Dat hij met goede redenen sterft.

Mensen met rust

Knijpen zijn lichaam

Tussen hun nagels tot rotte pulp

En de bedelaars

Die hem vangen

Drukken hem plat met hun hand.

Hebben vrouwen

Maar even de tijd,

Dan gaan ze naar hem op zoek,

Dus hoe heeft hij dan

In hemelsnaam het lef

Om een aanklacht in te dienen?

Hier vandaag beweert hij

[p. 183]

 

Dat het wij beiden zijn

 

Die hem dit ongeluk bezorgden!

 

‘Os verving schaap’:

 

Wie mag daarvan

 

Dan wel als getuige verschijnen?

 

Vriend, jij en ik

 

Zijn dan misschien geen

 

Hooggeboren haantjes-de-voorste,

 

Maar hoe kunnen wij

 

Hem hier in de onderwereld

 

Ons valselijk laten beschuldigen?

 

Gesteld dat hij ons

 

Aanklaagt voor moord

 

Bij de tien hoven van Yama-heren,

 

Dan zijn er vast ergens

 

In deze onderwereld

 

Oliedomme toegevoegde rechters!

 

Tot welke instantie

 

Hij zich ook wendt,

 

Daartoe kunnen wij ons ook wenden,

 

Maar met als gevolg

 

Dat deze zaak dan

 

Zich vele jaren voort blijft slepen!

(Muskiet en Roofkever komen samen op en spreken:)

Na onze dood was er geen plek die ons een woonplaats bood, (Roofkever:)

En in de onderwereld werken wij als volontairs.

(Muskiet:) Ik ben het spook van de regio, Muskiet Draak.

(Roofkever:) En ik ben de grote schoonmaker, Aard Tijger. Goedemorgen!

(Muskiet:) Hetzelfde!

(Roofkever:) Nu we vandaag vrij zijn en verder niets te doen hebben, moesten wij tweeën maar een wandeling maken buiten het bureau.

(Muskiet:) Inderdaad. Mijn waarde vriend, kijk eens daar in de verte: die drie personen daarginds komen me bekend voor. Laten we daarheen gaan en kijken wie het zijn. Ach, het blijken onze oude vrienden te zijn! Is dat niet toevallig?

(Zingt:)

[p. 184]

 

Bij het zien van Vlo

 

Word ik meteen

 

Overspoeld door warme gevoelens;

 

Ook al heten wij anders,

 

Toch is onze vriendschap

 

Hechter dan die van volle broers.

 

Ik kon goed vliegen,

 

Jij kon goed springen:

 

Wij hadden beiden onze sterkte,

 

En ik herinner me

 

Hoe wij tweeën vroeger

 

Samen ons plachten te vermaken.

 

Nadat wij in de herfst

 

Afscheid hadden genomen

 

Moest ik steeds aan je denken,

 

We hadden afgesproken

 

Dat we na drie maanden

 

Elkaar weer zouden ontmoeten.

 

Je kindertjes

 

Zullen nu toch wel

 

Opgegroeid zijn tot hele kerels?

 

En mag ik vragen

 

Hoe het gaat

 

Met de gezondheid van je vrouw?

(Roofkever zingt:)

Waarde Bedwants,

Jij en ik zijn

Elkaar nader dan bloedverwanten,

Dus nu ik je zie

Toont onwillekeurig

De vreugde zich op mijn gezicht.

Wat betreft vorm

Ben ik dan wel rond

En jij uitgerekend langwerpig,

Maar onder de feestmat

Hebben wij tweeën

[p. 185]

 

Altijd van harte samen genoten.

 

Na ons afscheid

 

Heb ik lange tijd

 

Niets meer van je vernomen,

 

Ook al heb ik

 

Een tijdje terug

 

Iemand een brief laten brengen.

 

Waarom zitten

 

Jullie drieën

 

Hier met zo'n toornig gezicht?

 

Vertel het aan ons,

 

Zodat wij wellicht

 

Dit probleem op kunnen lossen.

(Vlo zingt:)

Goede Muskiet

En waarde Roofkever,

Als jullie willen bemiddelen,

Neem dan hier plaats

Zodat ik aan jullie

Het hele verhaal kan vertellen.

Oude Luis hier

Verloor zijn leven

En geeft daarvan ons de schuld,

Zeggend dat ik

En vriend Bedwants

Ons onrechtmatig gedroegen:

Hij verloor zijn leven

Door de rampspoed

Die wij zouden hebben verwekt,

Zodat hij ons

In de Senluo-hal

Wil beschuldigen van die moord.

Om die reden

Zitten wij drieën

Hier nu met elkaar zo te ruziën -

Waarde heren,

[p. 186]

 

Geven jullie tweeën

 

Een billijk oordeel in deze zaak!

(Muskiet zingt:)

Bij het horen

Van deze woorden

Moet ik onwillekeurig glimlachen:

Naar alle billijkheid

Wekt deze zaak

Enkel ergernis en veroordeling.

Wij waren allen

Daar bij Lintong

Toch helden van hetzelfde soort,¹⁶

Dus wie zou een ander

Een probleem bezorgen

Zonder daarbij goed na te denken?

Dat ik dit zeg

Is niet omdat ik

Partij kies voor de sterkste hier,

Maar omdat jij, Luis,

In je handelswijze

Ondoordacht hebt opgetreden.

Dat komt omdat jij

Niet kunt lezen

En de wet en statuten niet kent.

En waarom zou je

Willen procederen

En je daardoor vijanden maken?

Een gewonnen proces

Is nooit zo voordelig

Als een onderhandse schikking:

Je bent weer vrienden

En lijdt geen verlies -

Daarbij, het kost je geen centen.

Het spreekwoord luidt:

‘De gerechtsdienaren

Tonen genade noch gevoel.’

16 In een poging zijn rivalen in een keer te vernietigen nodigde de koning van Qin de andere vorsten in de Chinese wereld uit om samen te komen in Lintong om daar elk zijn grootste schat aan de andere heersers te tonen. Zijn oogmerk was om de verzamelde vorsten bij die gelegenheid te vermoorden en van hun schatten te beroven. Zijn plannen werden verhinderd door Wu Yun, een geniale krachtpatser uit het zuidelijk koninkrijk Chu. De gebeurtenissen zouden plaatsgevonden hebben in de late zesde eeuw voor Christus. Het verhaal is niet gebaseerd op enige historische bron, maar het verhaal van de samenkomst van alle vorsten met hun plaatselijke helden en de vele verwikkelingen die leiden tot hun veilige terugkeer genoot een grote populariteit in het theater van de late keizertijd.

[p. 187]

 

Sta me toe dat ik

 

De hele procedure

 

Tot in ieder detail beschrijf.¹⁷

 

Voor 't schrijven van de aanklacht

 

Vraagt de desbetreffende klerk

 

Tenminste een halve snoer duiten;

 

Voor 't kopen van het formulier

 

En het indienen op de zittingsdag

 

Krijgt hij nog zo'n honderd of drie.

 

Is de klacht ingediend,

 

Dan is het maar afwachten

 

Of hij ontvankelijk is en of je wint.

 

In afwachting van het vonnis

 

Ben je de uitgaven kwijt

 

Van een aantal dagen verblijfskosten,

 

En in de kanselarij

 

Kost het afschrift

 

Ook nog weer dertig koperen duiten.

 

Heb je het aanhoudingsbevel

 

En zie je de betreffende agenten,

 

Dan geeft dat alleen maar narigheid:

 

Je moet die agenten

 

Immers trakteren

 

In het beste restaurant ter plaatse,

 

En je moet die lieden

 

Op de ereplaatsen

 

Aanhoren tijdens hun snoeverijen.

 

Hebben zij zich bezat

 

Dan willen zij nog eens

 

Vier schotels en twee kommen rijst,

 

En als je hen uitwuift

 

Moet je hen ook weer

 

Hun komende kosten vooruitbetalen.

 

Als ze met meer zijn,

 

Verzinnen ze uitvluchten

 

En tonen ze je de lelijkste gezichten,

 

Maar zijn het er minder

17 De volgende beschrijving geeft een gedetailleerd overzicht van de kosten die de klagende partij in het traditionele China van de late keizertijd zal moeten maken bij een normale rechtszaak. De aanklacht moet schriftelijk worden ingediend. Men kan de aanklacht laten opstellen door een van de klerken van het gerecht die daarvoor betaald moet worden. Nadat de rechter de aanklacht heeft ontvangen en besluit actie te ondernemen, geeft hij bij eerste vonnis opdracht de aangeklaagde op te laten brengen door gerechtsdienaren. Dit vergt een formele, dus geschreven opdracht, en voor het afschrift daarvan moet worden betaald. De agenten die uitgezonden worden om de beklaagde te arresteren, verwachten voor hun vertrek een goede maaltijd en een vette fooi van de klagende partij (en zullen bij arrestatie van de aangeklaagde natuurlijk ook proberen hem zoveel mogelijk geld af te persen). Is de aangeklaagde eenmaal opgebracht en in bewaring gesteld, dan zal de klagende partij de voortzetting van de zaak slechts kunnen bespoedigen door alle betreffende klerken en gerechtsdienaren met vette fooien te smeren. Een gunstige uitkomst van het uiteindelijke vonnis kan bespoedigd worden door forse geschenken aan de zittende ambtenaar. Tijdens de hele duur van de procedure moet de klager zich ter beschikking houden van het gerecht, wat aanmerkelijke verblijfskosten met zich mee kan brengen. Zware vonnissen moeten bekrachtigd worden door belendende en hogere jurisdicties, en deze procedures komen natuurlijk met hun eigen kosten.

[p. 188]

 

Dan doet dat afbreuk

 

Aan de indruk die jij toch wilt maken.

 

Mocht je dat niet

 

Willen accepteren

 

En hun een ander gezicht laten zien,

 

Dan erger je die

 

Agenten zelfs zo

 

Dat ze jou in de boeien gaan slaan,

 

Zodat je alleen maar

 

Je woede kunt verbijten

 

En hun een glimlach kunt tonen.

 

Voor het gerechtsgebouw

 

Moet je met vriendelijke woorden

 

Het beloofde bedrag weer verhogen,

 

Hopend dat als je betaalt

 

Dan binnen enkele dagen

 

De zaak spoedig beklonken zal zijn.

 

Maar zouden de griffiers

 

Echt zomaar bereid zijn

 

Om daarmee genoegen te nemen?

 

Ze zullen je zeggen

 

Dat de zaak pas voorkomt

 

Wanneer je wat extra spendeert.

 

En dan zijn er ook nog

 

De dienstdoende bodes

 

En de agenten voor de folteringen.

 

Wanneer je je hele verhaal

 

Dan eindelijk kunt vertellen

 

Tijdens de zitting aan de ambtenaar,

 

Dan is het niet te voorspellen

 

Welke partij wel zal winnen -

 

Beide zijden hebben hun argumenten.

 

In het geval

 

Dat jij hebt verloren,

 

Zullen geen woorden jou nog baten:

 

Je lijdt een onrecht,

 

Je wordt onderdrukt,

[p. 189]

 

En er is niets dat je nog kunt doen.

 

Met gebogen hoofd

 

Denk je dan na,

 

Je hart wordt verteerd door berouw.

 

Om de zaak af te sluiten

 

Moet je nog weer een keer

 

Dokken binnen en buiten de rechtszaal.

 

Heb je geen geld,

 

Dan zul je ten slotte

 

Je huis en je have moeten verkopen.

 

Dus wat is de noodzaak

 

Die zaak aan te spannen

 

Ook al moet je onrecht verkroppen?

 

Luister naar mij!

 

Het is echt veel beter

 

Jouw toorn te bedwingen

 

Om weer als vroeger

 

Als beste vrienden

 

Samen in vrede te leven.

(Roofkever zingt:)

Luis, ik zeg je

Luister goed

Naar het advies van Muskiet:

Het is geen schande,

Je wordt niet vernederd

En hoeft geen duit te betalen.

Waarom wil je zo nodig

Een proces beginnen:

Donderslag en bliksemschichten!

Je denkt toch niet

Dat de onderwereld

Er is om jou aan je recht te helpen?

Zie je ervan af,

Dan gaan we samen

Naar de herberg van Strontvlieg

Om die zaak van jullie

[p. 190]

 

Voorgoed bij te leggen

 

En onmin uit de wereld te helpen.

 

Van kippendarmen

 

En madenlarven

 

Bestellen we een paar schotels;

 

De ossenbotten

 

En 't hondenvlees

 

Zijn daar beide in olie gebraden.

 

Het maakt me niets uit

 

Of jullie mijn vrienden

 

Daar een extra kom drinken,

 

Want vandaag

 

Spendeer ik dat geld

 

Met de allergrootste liefde.

 

Maar al pratende

 

Hoorde hij opeens

 

Dat de zitting snel zou beginnen,

 

En hij nam haastig

 

Afscheid van zijn buren

 

Omdat hij de rijen moest vullen.

 

Beste vrienden,

 

Blijf in de buurt

 

En ga in geen geval aan de wandel,

 

Zodat we na de zitting

 

Het er met z'n allen

 

Nog eens flink van kunnen nemen.

(Allen af. De schimmensoldaten stellen zich op in rijen.)

(Koning Yama spreekt:)

Hoog opgehangen blinkt de karmascoop.¹⁸

Hij onderscheidt de goeden en de kwaden.

Uiteindelijk vindt elke daad vergelding -

Geen geld wil ik, ik wil je lieve leven.

Ik ben de Yama-vorst Koning Qinguang¹⁹ en houd nu zitting in de Senluo-Hal. Bij het licht van de karmascoop zie ik dat voor de Pas van Schimmenpoort een aantal bandeloze schimmen met elkaar in gevecht is. Een van hen moet wel een onrecht hebben ondergaan. Schimmensoldaten!

18 De karmascoop is een spiegel die iedere ziel in zijn of haar ware gedaante toont en het onmogelijk maakt om je zonden te ontkennen. De karmascoop is vanouds een van de attributen van Koning Yama.

19 ‘Koning Yama’ wordt soms gebruikt ter aanduiding van de hoogste rechter van de onderwereld, en soms als een generische aanduiding voor elk van de tien rechters in de onderwereld voor wie de overledene moet verschijnen voor een definitief oordeel over zijn toekomst wordt geveld. Deze tien onderwereldrechters hebben elk een eigen naam.

[p. 191]

(Schimmentroepen:) Tot uw orders!

(Yama:) Leid die schimmen voor!

(Schimmentroepen:) Begrepen!

(Luis:) Koning Yama, spaar mijn leven!

(Koning Yama:) Vertel me in alle detail wat je deed tijdens je leven en welk onrecht je hebt ondergaan.

(Luis zingt:)

Ik Witte Luis

Kniel neer voor de hal,

Mijn wangen nat van mijn tranen

En roep uit,

O Koning Yama,

Hoor naar mijn ware getuigenis.

Ik woonde in

Het district Kleren

Van de prefectuur Vlees en Vel

Met mijn ouders,

Vrouw en kroost,

En broers in vreugde tezamen.

In onze familie

Was ieder zwakkelijk:

We durfden ons niet te misdragen;

We werden door onze gastheer

Her en der heengedragen

En doorstonden zo honger en kou.

Beperkt in kennis

En zonder nering

Zochten we enkel kleding en eten,

En de hele dag

Leefde ons hele gezin

Vrij en vrolijk, door niets gestoord.

Maar wie had gedacht

Dat die schurk van een Vlo

En daarbij die schurftige Bedwants

Zich om middernacht

In de slaapkamer gekomen

[p. 192]

 

Daar naar willekeur uit zouden leven?

 

Vertrouwend op hun gaven

 

En snoevend op hun heldenmoed

 

Trokken ze daar toen overal rond;

 

Hetzij mannen,

 

Hetzij vrouwen,

 

Ze beten ieder mens in het vel.

 

Die bedwants

 

Was van die twee

 

Dan nog weer de allerkwaadste:

 

Wie door hem werd gebeten

 

Kreeg een temperatuur

 

En leek wel op spelden te zitten.

 

Zij beiden lokten

 

Het onheil uit

 

Maar konden beiden ontsnappen.

 

Helaas het was ik

 

Die zijn leven verloor:

 

Mij is waarlijk een misdrijf bedreven!

 

Moge u, Koning Yama

 

Op uw drakenzetel

 

De zaak nauwgezet onderzoeken.

 

Is mijn aanklacht vals,

 

Dan mag mijn hoofd

 

Aan een staak worden opgehangen!

(Koning Yama:)

Bij het horen

Van deze woorden

Worden Wij vervuld van woede:

Wie had gedacht

Dat in de bovenwereld

Dit soort zaken zich voordoen?

Het is toch ondenkbaar

Dat er geen verantwoordelijke

Districtsmagistraat zou wezen?

Hoe kunnen Wij

[p. 193]

 

Dit soort gespuis

 

Toestaan zo'n rotzooi te trappen?

 

Hij draaide zich om

 

En richtte het woord

 

Tot Ossenkop en Paardenhoofd,

 

Arresteer die Vlo

 

En zorg dat hij

 

Hier verschijnt in de rechtszaal!

(Schimmensoldaten:) Tot uw orders! Hier brengen wij u Vlo.

(Koning Yama zingt:)

Ik zie daar Vlo

Neerknielen voor de hal:

Schimmenbrauwen en spokenogen;

Tegen alle deugden

Zich telkens kerend

Met z'n lange haren en scherpe bek.

Geef hem veertig

Met de grote knuppel

Ter verwelkoming hier in de hal,

(De soldaten ranselen hem af.)

Strek zijn benen uit

Om vervolgens

Bij hem de klemmen aan te leggen.

(De soldaten ranselen hem af.)

Geef hem tweehonderd

Kletsende oorvijgen

Zonder verlichting of vermindering.

Is het vonnis geveld

Dan wordt hij beslist

In een vat met kokende olie gestoten!

[p. 194]

(Vlo:) Majesteit!

Zodra ik Vlo

Maar een woord hoorde,

Waren mijn hart en gal geschokt!

Koming Yama,

Stil uw woede

En laat mij mijn onrecht klagen.

Sinds oudher heet het

Dat de beklaagde

Zich tegen de klager mag verweren.

In Kier tussen Stenen

In de prefectuur Aarde,

Hebben wij onze woning en erf.

In ons lot berustend

Zullen wij nimmer

Rotzooi trappen, misdaden plegen,

Wat wij doen elke dag

Is zoeken naar kleding en voedsel

Ter bescherming tegen honger en kou.

De jonge schone

Die ons daarbij zag,

Wou ons wel doodtrappen en -knijpen,

Maar gelukkig

Zijn we behendig

En sprongen we snel op kleed en hemd.

Die gelegenheid

Was de eerste keer

Dat oude Luis en ik elkaar ontmoetten.

Zijn karakter

Is werkelijk minderwaardig,

En dat op een onverdraaglijke manier!

In zomer en winter,

Bij dag en bij nacht,

Zwerft hij om op 's mensen lichaam,

En dan verwekt hij

Ook nog eens neten,

Met honderden en duizenden tegelijk.

[p. 195]

 

Met als gevolg

 

Dat zijn gastheer natuurlijk

 

Bij helder daglicht op zoek naar hem gaat,

 

En als die hem vangt

 

Verliezen oud en jong

 

Hun leven en gaan naar de Gele Bronnen.

 

Maar na zijn dood

 

Kon hij niet berusten

 

En wijt hij die doodsoorzaak aan mij!

 

Dit heet met recht

 

‘Zonder enige reden

 

Andere mensen in het onheil storten.’

 

Koning Yama,

 

Onderzoek de feiten

 

En wijs een weloverwogen vonnis -

 

Heb meelij met mij,

 

Deze eenzame Vlo

 

Die hier ten onrechte is beschuldigd.

(Koning Yama:) Ga jij daar aan de kant staan. Breng Bedwants binnen.

(Schimmensoldaten:) Tot uw orders. Hier brengen we u Bedwants.

(Koning Yama:)

Ik zie daar Bedwants

Neerknielen in de hal:

Wat een afschuwelijk schepsel!

Die gruwelijke stank

Bedwelmt me zo

Dat ik helemaal duizelig word.²⁰

Van veraf bezien

Lijkt hij warempel

Een echte kerel met rode wangen;

Van dichtbij beschouwd

Blijkt zijn lichaam niet rond

En heeft hij een langgerekte snuit.

Zijn lijf wordt rood

Van het gedronken bloed -

20 In het Chinees heet de bedwants chouchong (stankinsect).

[p. 196]

 

Dat is overduidelijk waar te nemen.

 

En vertrouwend

 

Op zijn dikke buik

 

Stelt hij zich voor de mensen op -

 

Wie wil jou behouden,

 

Zo'n schurkachtige

 

Pooier, zo'n schurftig gedrocht?

 

Haal ijzeren kettingen

 

Om hem in de boeien te slaan,

 

Sluit zijn benen ook in het blok.

 

Is het vonnis geveld,

 

Dan zullen we dit beest

 

De Zwaardenberg laten bestijgen.

(Bedwants:)

Bedwants knielde

Neer voor de hal,

Zijn tranen waren onstelpbaar.

Hij riep eerbiedig,

Majesteit, wees zo goed

Te luisteren naar mijn verhaal.

Ik woon in het

Dorp Huisfundament

Van het district Gat in de Muur;

Mijn hele familie,

Oud en jong,

Leeft daar in simpele eenvoud.

Zolang het licht is

Wagen wij niet

Om ons gezicht te vertonen,

Maar 's avonds

Moeten we wel

Vanwege de honger en kou.

Op de Hemel vertrouwend

Verlaten wij ons holletje

En handelen naar omstandigheden,

Talmend tot onze gastheer

[p. 197]

 

Zich heeft uitgestrekt

 

In de derde wake, na middernacht.

 

Gekweld door honger

 

Kon ik niet wachten

 

Tot het olielampje was gedoofd,

 

En toen mijn gastheer

 

Plotseling ontwaakte

 

Werd ik van mijn leven beroofd.

 

Deze oude Luis

 

Heeft nooit samen met mij

 

Wacht gestaan op dezelfde post,

 

Dus waarom beschuldigt

 

Hij me nu valselijk

 

Van een vete tussen ons beiden?

 

Koning Yama,

 

Onderzoek dit zorgvuldig

 

Met uw bliksemgelijke scherpte

 

En wijs vonnis,

 

Wie er gelijk heeft

 

En wie hier onwaarheid spreekt!

(Koning Yama:)

Bij het horen

Van deze woorden

Zijn Wij in verwarring gestort.

Zowel de aanklager

Als de beklaagden

Hebben allen hun argumenten.

Het lijkt erop

Dat deze twee zaken

Allebei dezelfde daad betreffen -

Op wat voor wijze

Moeten Wij beslissen

Om hen uit de hal weg te werken?

Hij draaide zich om

Naar de toegevoegde rechter

Die de zorg had voor de registers

[p. 198]

 

En droeg deze op

 

Om na te zoeken

 

In de registers van leven en dood

 

Wat dit drietal

 

Wel had bedreven

 

Tijdens hun leven in de bovenwereld:

 

In welke gestalte

 

Worden ze herboren?

 

Jaag ze snel de Schimmenpoort uit!

(Toegevoegd rechter:)

De toegevoegd rechter

Verscheen met in zijn armen

Het register van goed en van kwaad,

Dat hij doornam

Van begin tot einde,

En daarna nog een keer doorzocht:

Ik heb hier de wolf,

De tijger, het luipaard -

Die staan hier allen in geboekstaafd.

Maar alleen dit drietal

Is nergens te vinden -

Ik zou echt niet weten in welk deel,

Zodat ik ook

Niet uit kan zoeken

In welke gedaante of welke gestalte

Zij herboren

Dienen te worden -

Ik ben hier waarlijk ten einde raad!

Mijn advies aan u

Is daarom om deze zaak

Onontvankelijk te willen verklaren:

Laat hen leven,

Laat hen sterven

Naar eigen believen daar op aarde!

Helaas voor die mensen

Die in zomermaanden

[p. 199]

 

Te lui en te laks zijn om te werken:

 

Deze insecten dienen

 

Om hun te bijten

 

Opdat ze vlijtig hun akkers bewerken,

 

En ieder die

 

Daar last van heeft

 

Moet ze zelf maar naarstig vangen

 

Opdat hij vermijdt

 

Dat hij door hen

 

De hele nacht door niet kan slapen.

 

Bovendien, deze beesten

 

Worden niet voortgebracht

 

Door onze onderwereldinstanties,

 

Dus jaag ze weg,

 

Zodat wij niet langer

 

Hier worden gekweld en geërgerd.

(Koning Yama:)

Na deze woorden

Moeten Wij onwillekeurig

Keer op keer diepe zuchten slaken.

Het is toch ondenkbaar

Dat deze drie beesten

Zonder een reden op aarde leven?

Het moet wel zo zijn

Dat de Jade Keizer²¹

Dit drietal destijds heeft vergeten,

Want anders zouden ze

Ergens toe dienen

En dan dus ook ergens van leven.

We hebben gegevens

Voor wolf en tijger

En voor het volk der geschubden,

Maar voor dit drietal

Kwalijke schepsels

Hebben we uitgerekend geen data.

Als Wij de zaak overdenken

21 In de late keizertijd de hoogste godheid in het Chinese pantheon.

[p. 200]

 

En dan nog eens overwegen,

 

Is het ondoenlijk vonnis te wijzen:

 

Het beste blijft

 

De zaak te verwerpen

 

Zodat We Ons deze sores besparen.

 

Hij beval de soldaten,

 

Jaag het hele gezelschap

 

Hier nu zo ver mogelijk vandaan,

 

Sluit voor- en achterpoorten

 

Op de meest afdoende wijze

 

Zodat deze stevig zijn vergrendeld

 

Om te voorkomen

 

Dat dit drietal

 

Toch weer Ons paleis binnensluipt

 

En zowel Wijzelf

 

Als ook Onze echtgenote

 

Geen rust zouden kunnen vinden.

 

Hij beval de schimmen

 

Voor de gerechtszaal

 

Om terug te keren naar hun huis:

 

Terug in Ons paleis

 

Zullen Wij allereerst

 

De kang vegen, het vilt borstelen,

 

Dat alles omdat

 

Ook Wij allerminst

 

Dit geteisem kunnen beheersen.

 

Dus laat ze maar

 

Naar hartelust

 

De beest uithangen hierboven!

(Spreekt:) Schimmensoldaten!

(Schimmensoldaten:) Tot uw orders.

(Koning Yama:) Ingerukt mars!