Tijdschrift van het Willems-Fonds. Jaargang 2

[p. 127]

Boekbeoordeelingen.

Sedert Potgieters Dood. Verzen van Noord- en Zuidnederlandsche dichters, bijeengebracht door Pol de Mont 1875-1897. - XXlV^en 366 blz, in-8^o. Zwolle, W.E.J. Tjeenk Willink. Prijs: ƒ 2,50.

Veel is er sedert Potgieters dood, door en over de mannen der jonge en jongste dichterschool, over oude en nieuwe kunstrichting geharreward, geschreven en gewreven. Zonder in dat twistgeding partij te kiezen, kan ik echter zeggen, dat men de nieuwere dichters niet zelden be- en veroordeelt, zonder hen genoegzaam te kennen. In onze dagen van stoom, electriciteit en ‘rijwielkunst’, blijft er immers geen tijd over om ettelijke bundels poëzie te doorlezen, laat staan te bestudeeren. En dat onze jongere dichters over 't algemeen meer inspanning vergen dan de oudere school, is voor onze gemakzuchtige wereld een reden te meer om ze ongelezen te laten. We hopen en vertrouwen dat van de velen, die tot hiertoe verzuimden met de poëzie van na Potgieters dood kennis te maken, er ettelijken zullen gevonden worden, die in 't verschijnen dezer uitstekende bloemlezing een gunstige gelegenheid zullen zien, om hun verzuim te herstellen. Wellicht denken ze met den verzamelaar, ‘dat een anthologie - beter dan een geheele bibliotheek werken - den lezer, ook den meer beschaafden, in staat stelt, zich van het literair leven van een korter of langer tijdperk een gedachte te vormen.’ En 't is niet onmogelijk, dat meer dan éen onder hen - na kennismaking - met Pol de Mont ‘een zeer groote, innigoprechte liefde voor de Nederlandsche literaire kunst’ gevoele, zooals die zich, proza en verzen beide, van ± 1880 tot ± 1896 ontwikkeld heeft.’ Dan zal hij misschien niet meer verwonderd opkijken, wanneer hij den dichter-verzamelaar, wat al te geestdriftig echter, hoort verkondigen, dat ‘deze jongere Nederlandsche poëzie, eindelijk, voor 't eerst weer na Vondel en Hooft, onze nationale letterkunst onbetwistbaar recht heeft doen verkrijgen op een haar eigen, onontvreembaar plaatsje in de wereldliteratuur,’ - en dat, ‘waar wij de hedendaagsche verskunstenaars van Duitschland, Engeland, Italië, Spanje, Portugal, Frankrijk en Fransch-België

[p. 128]

met de ónzen vergelijken, deze laatsten al die anderen, zonder uitzondering, ver overtreffen. Een pleiade poëten als Willem Kloos, Frederik van Eeden, Albert Verwey, Hélène Lapidoth-Swarth, Herman Gorter, leverde - in dit laatste kwart-eeuw - geen ander land van Europa op.’ Dat Pol de Mont zelf bij bij dat vijftal uitverkorenen dient gevoegd, zal iedereen bijstemmen.

In deze bloemlezing zijn 45 dichters, van Eug. van Oye en G. Th. Antheunis (geb. in 1840) tot A. Jolles en Stella Violantilla (geb. in 1874 en '75) volgens den datum hunner geboorte opgenomen.

Van elk in 't bijzonder zijn de meegedeelde stukken zoo gekozen, ‘dat zij een denkbeeld geven, zoo niet altijd van zijn geheele ontwikkeling’- wat niet steeds mogelijk was - ‘dan toch van zijn meest karakteristieke hoedanigheden.’

Moge deze puike verzameling, zoo uiterlijk als innerlijk uitstekend verzorgd, een welverdienden bijval vinden.

A. de Cock.

C. Van Nievelt. - Motieven. Leiden, S.C. van Doesburgh, 1895.

Onder den titel ‘Motieven’ vereenigde de heer Van Nievelt eenige litterarische schetsen van belletristischen aard; kortere dingetjes, zoo eenvoudig van opvatting als mogelijk, doch vaak uitgevoerd met een philosophischen geest, niet zelden weergegeven met gevoel of met humor, naar gelang der omstandigheden. Daar hebt ge b.v. de Toren, het treurig verhaal van den laatsten levensloop van een ziekelijk kind: een pareltje van gevoel; of het Bankbiljet, een geestige tegenstelling tusschen de ideale verwachtingen van een litterator en de nuchtere hersenlooze banaliteit van het publiek; of Zeepbellen, d.i. menschenlevens welke veel hoop gaven en deze toch niet mochten verwezenlijken, omdat de natuur te vroeg den levensdraad afsneed: een bladzij uit het proza van het menschelijk bestaan hier op aarde; of de Sleutelbos, een kijkje in het gemoedsleven, als 't ware een gewetensonderzoek. Er steekt pit in zulke lectuur: wie naar gezonde levensphilosophie uitziet, wie gevoelig is voor schoonheid in den vorm, voor kleurig en keurig geschakeerde taal, dien zal de heer Van Nievelt niet te leur stellen.

Aug. Gittée.