Tijdschrift van het Willems-Fonds. Jaargang 5

[p. 313]

Boekbeoordeelingen.

Stukken Kinderleven door Mara. - Amsterdam, W. Versluys.

Een aandoenlijke lijdensgeschiedenis; waar en treffend; naar de natuur geteekende figuren; eene zeldzaam voorkomende opmerkingskracht en fijne psychologische tact, ziedaar de hoedanigheden van dit boeiend werk, dat om zijne paedagogische waarde, aan ouders, opvoeders, onderwijzers warm mag aanbevolen worden. De daemon van den alcohol speelt er de hoofdrol in. Zijn slachtoffer echter is geen ruw, terugstootend man, maar een geleerde, een geneesheer, die de beul van vrouw, en kinderen wordt, den ondergang van een bloeiend gezin bewerkt en eindelijk, oud, arm en verlaten in den vreemde sterft. Dit doorleefde en diepgevoelde werk heeft veel meer literarische waarde dan zoo menig onnatuurlijk of sentimenteel roman of dichtbundel en nochtans, hoewel het reeds eene Engelsche vertaling beleefde, is het in Noord-als in Zuid-Nederland nog weinig bekend. Met vertrouwen echter bevelen wij het aan: het boeit, het treft en is geroepen om op ‘waar zedelijk gebied’ veel goeds te stichten.

M.L.

De Zee, door Hendrik De Marez. - Amsterdam, H.J.W. Becht.

De vier novellen, welke het boek bevat, maken één geheel uit met de Zee als décor.

De eerste, Elegie getiteld, stelt den strijd voor tusschen geloof en wetenschap, waarbij na lang kampen het eerste ten

[p. 314]

onder gaat. Krachtig is de figuur geteekend van den dokter, man der strenge wetenschap, die enkel aan de uitspraak harer onveranderlijke wetten gelooft, door geene godheid te beheerschen of te veranderen.

Daar tegenover staat de medelijdende minnaar der langzaam wegkwijnende kranke wien, trots de voortterende ziekte zijner geliefde, steeds de hoop op een hoogere macht staande houdt, tot de dood alle begoochelingen vernietigt.

In nummer twee, Idylle genaamd, worden geschetst al de phases der opkomende zinnelijke driften. Met het scherpziende oog van den zielkundige is het ontstaan der begeerten gevoeld, gevolgd, met het ontleedmes de verwoestingen van den invretenden kanker der wellust blootgelegd. Het is een studie, Zola nabijkomend, de kleur en den gloed van Couperus' ‘Psyche’ ontleenend. Talent, veel talent is hier ontegenzeglijk, doch elken ouder, die zulk een boek inzijn bibliotheek bezit, zou ik ernstig toeroepen: Pas op, dat uwe kinderen het nooit in handen krijgen.

Nummer drie, Drama, teekent ons de ruwe zeebonken, de kloeke, ongeschaafde garnaalvisschers in opstand tegen de schreeuwende ongerechtigheid der maatschappelijke standen. Hun haat tegen de meer bevoorrechten, tegen de zoogenaamde uitbuiters, die zich hebben vermeten in het volk te vuren, openbaren zij na een volksmeting tegen een hunner bekende bezitters van een sloep. Zijn vaartuig wordt moedwillig in den grond geboord bij een storm door een der garnaalvisschers.

Zeker zijn hier de ruwe zeden van 't volk onzer stranden trouw weergegeven, maar ook weeral wat een passies, hoeveel zinnelijkheid.

Nummer vier, de Comedie, of gelijk het ook anders getiteld is de Sirene, schetst ons den echtgenoot, die vermeent zijn ideaal te vinden in de vrouw buiten het huwelijk, welke naar verzadiging zoekt harer vleeschelijke lusten, en hem op alle mogelijke manieren tracht te lokken en te voldoen, tot ze hem

[p. 315]

eindelijk kan aankondigen, dat ze hem een kind schenken zal, welke vreugd zijn wettige vrouw hem tot hiertoe niet gegeven had.

En nu de algemeene indruk, dien het boek bij de lezing achterlaat. Eerlijke critiek zal moeten bekennen, dat, hoe kunstig ook de ontleding der menschelijke zwakheden en fouten gedaan zij, hoe kleurig en boeiend de stijl soms moge wezen, hier geen reine, gezonde studie van de werkelijkheid is. Een echt kunstgewrocht mag geen ziekelijke prikkelingen doen ontstaan.

M.