Tirade. Jaargang 53 (nrs. 427-431)

TIRADE 428 jaargang 53 nr 2 mei 2009

VERTALERSNUMMER

‘Translatio!’ Het zou een toverspreuk van Harry Potter kunnen zijn. Een zwaai met een toverstok en het boek is vertaald. Bekender is de term als de eerste trap in de renaissancistische riedel translatio - imitatio - aemulatio; vertalen, navolgen en overtreffen. Waar de vertaling in vergleden tijden een stap naar meesterschap was, biedt de vertaler ons nu een venster op de wereld.

Tirade vroeg 26 vertalers het hemd van het lijf, omdat vertalers helden, tovenaars, ambassadeurs zijn. En soms ook niet. In deze Tirade vindt u de antwoorden van: Paul Beers, Hans Boland, Edgar de Bruin, Gerd Busse, M. d'Hane Scheltema, Esselien 't Hart, Rokus Hofstede, Hero Hokwerda, Jeanne Holierhoek, Theo Kars, Arthur Langeveld, Mark Leenhouts, Karol Lesman, Saskia van der Lingen, Kees Mercks, Jan H. Mysjkin, Wilfred Oranje, Hans van Pinxteren, Barber van de Pol, Aai Prins, Roel Schuyt, Anne Stoffel, Rob van der Veer en Jos Vos.

‘Onvertaalbaarheid heeft ook met partnerkeuze te maken,’ meent Rob van der Veer. Gerd Busse vindt misschien de ‘snelbinder’ wel het mooiste Nederlandse woord, want dat is in het wat grondigere Duits ‘Gepäckträgerspannband’. ‘Gerard Reve is zonder enig twijfel een van de grootste Nederlandse schrijvers, maar eentje wiens kwaliteiten je een beetje met “surströmming” kunt vergelijken, een traditioneel Zweeds gerecht dat uit gefermenteerde, zeg maar beestachtig stinkende, haring bestaat: geliefd bij de Zweden, op zijn hoogst gedoogd bij de buren,’ schrijft Busse verder. Jan H. Mysjkin droomt zijn oplossingen: ‘Hiëronymus ging me voor naar een lessenaar en wees me een oud grootfolio aan, een woordenboek. Ik sloeg in mijn droom het woord op, waar ik bij gestopt was voor ik naar bed was gegaan, en las daarnaast de vertaling ervan.’ Aai Prins: ‘Als je aan een vertaling in één oogopslag kunt zien wie de vertaler is, is het niet goed.’

Verder in dit nummer: een interview met Ina Rilke en een Afrikaanse vertaling van ‘Het Stuwmeer’ van Willem van Toorn door Heilna du Plooy. En Gabrielle van den Berg onderzocht een aantal Perzische Harry Pottervertalingen.

Met een voorproef uit werk van: Ingeborg Bachmann, Pete Dexter, Vladimir Zjeleznikov, J.J. Voskuil, Hana Andronikova, Peter de Polnay, Božena Němcová, Ueda Akinari, E.M. Forster, Maria Dąbrowska, Ion Creangă, Jean Giono, Shi Tiesheng, Bolesław Prus, E.T.A. Hoffman, Yannis Kiourtsakis, Dragan Velikicé, Francisco Quevedo, Ivan Gontsjarov, Pierre Michon en Paul Willems.

[Deel 429, pagina 105]