Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1787

Eenvouwdig Specifiek Middel, tegen Kanker, Uitslag en alle Venerische Ongemakken. Uitgevonden in het Koningryk Guatimalo, in Nieuw Spanjen, in Noord-America. En beschreven door Don Joseph Florez, M.D. Medelid der Geneeskundige Faculteit, en Professor te Guatimalo. Uit het Spaansch Vertàald. Te Amsterdam, by A. Borchers, 1787. 36 bl. In gr. 8vo.

Het Eenvouwdig Specifiek Middel, 't welk hier beschreven wordt, bestaat in kleine Hagedissen, die, na gevild en van hunne Ingewanden beroofd te zyn, zo levendig en warm als mogelyk is, 't zy geheel, of in brokjes gesneden en tot pillen gemaakt, moeten ingenomen worden. De Indiaanen, die in het Vlek St. Christoval Amatitan, in het Koningryk Guatimalo woonen, hadden het zelve reeds onheugelyke Jaaren lang, tegen alle Venerische Ziekten, met een gewenscht gevolg gebezigd; en door deeze was het voor eenige Jaaren aan de Spanjaarden, onder welker heerschappye zy staan, eerst toevallig bekend geworden, die 'er vervolgens zo in Guatimalo, als te Mexico, Cadix en Mallaga, eenige proeven mede genomen hebben, welker uitslag in dit Werkje beschreven wordt.

[p. 518]

Volgens de alhier opgegeven verhaalen, zoude de heilzaame werking van dit hulpmiddel zo vermogend geweest zyn, dat niet slegts allerlei Venerische Ongemakken en hardnekkige Huidgebreken, maar de vreeslykste en ongeneeslykste aller kwaalen, de Kanker, voor deszelfs onvergelyklyke krachten, had moeten zwichten. - Dan, hoe wydluftig en grootspraakig ook de eigenschappen deezer Diertjes op den titel worden uitgemeeten, en hoe gaarne wy ook, eenmaal het menschdom geluk zouden wenschen, met de uitvinding van een middel, 't welk het ontembaarste aller Gebreken, zeker en onfeilbaar, bedwingen kan, blykt het by eene opmerkzaame overweeging der aangehaalde gevallen ten allerduidlykste, dat men uit dezelve geen gevolgtrekkingen omtrent deszelfs hoedanigheden, althans, als een Kanker geneezend Hulpmiddel, met eenigen grond van zekerheid kan afleiden; daar dezelve niet alleen zeer onvolledig, oppervlakkig en onnaauwkeurig zyn ter nedergesteld, maar ook de gebreken, welke aldaar met den naam van Kanker bestempeld worden, meermaalen de duidlykste kenmerken van eenen anderen aart draagen, en dikwerf door byzondere Persoonen, welke geene de minste kennis van dergelyke Gebreken bezaten, verhaald worden, en welker verhaalen, hoe geloofwaardig zy ook genoemd mogen worden, geen meerder geloof verdienen, dan die der geestlyke Zusters van Rees, en meer andere dergelyke gewaande Kankergeneezers. - Ook is de Spaansche Doctor Don florez zeer voorbaarig in het maaken van gevolgtrekkingen, en het toeschryven van Geneeskrachten a priori, daar zyn Wel Edele Zeer Geleerde, zonder een eenige Proeve, reeds een Specifiek tegen de Watervrees, en het Antidotum Variolosum van boerhaave, in deeze Hagedisjes meent te zullen vinden.

Niet te min verdiende dit Middel, 't geen in Venerische Gebreken in de daad eenig vermogen schynt te bezitten, wel eens door kundige Mannen, nader ter toetze gebragt te worden, ten einde daar uit blyke, wat men omtrent deszelfs waare vermogens hebbe vast te stellen, en of het zelve ook eene plaats verdiene onder de overige nuttige Hulpmiddelen, welker heilzaame ontdekking het Menschdom aan de Inwooners der Nieuwe Waereld verschuldigd is.