Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1804 (1804)

Informatie terzijde

Titelpagina van Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1804
Afbeelding van Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1804Toon afbeelding van titelpagina van Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1804

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (6.97 MB)

Scans (43.09 MB)

XML (3.60 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie
sec - letterkunde

Subgenre

tijdschrift / jaarboek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1804

(1804)– [tijdschrift] Vaderlandsche Letteroefeningen–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[pagina 67]
[p. 67]

Iets over de geneeswyze der wormen in 't menschelyk lichaam.

Hy, die in zyn vak oplettend is, zal menigvnldig in de gelegenheid komen om op te merken, welke rol, zo by volwassenen, als by het opkomende geslacht, de Wormen speelen; welke toevallen en omstandigheden dezelve kunnen daarstellen. En hoe menigvuldig ontstaan 'er toevallen door, welke men aan geheel andere oorzaaken toeschryft! - doch, kenteekenen van het bestaan der Wormen, en deszelfs toevallen, te beschryven, is geenzins het oogmerk van deeze Letteren. Maar eens vastgesteld zynde, dat ziekte, toevallen, stuipen, enz. 'er door veroorzaakt worden, en men van derzelver aanzyn verzekerd is; welke zyn dan de meest gebruikelyke middelen, - van welken aard zyn dezelve, - zyn 'er geen minder gevaarlyke? Zulks aan te toonen, is myn doel.

Vooreerst komen in aanmerking de onderscheidene bittere en de stinkende middelen. Bittere middelen zyn 'er in zoorten, te veel om op te noemen: onder de stinkende komt voornamentlyk in aanmerking de Assa Faetida; ook gebruikt men de Zaaden, als het Sem. Sebadillae, Sem. Tanaceti, enz. - zeker alle middelen, waarmede veel kan verrigt worden; maar by Kinderen ontmoet men zwaarigheden, om hun dezelve geregeld toe te dienen.

De Calomel, Merc. dulc., AEthyops Minerale, Wormkoekjes, enz. zyn, onder het opzigt van deskundigen, van veel nut.

Smeeringen, in zoorten, voor uitwendig gebruik, als de Ung. Arthanitae, enz. zyn niet af te keuren; maar is ver van zindelyk.

Hoe heilzaam de bereidingen zyn uit de Mercurius; wat nut dezelve, onder het opzigt van deskundigen, ook kunnen doen; men ontmoet echter zwaarigheden. Immers, hoe dikwyls veroorzaaken dezelve een lastige kwyling! Zelfs by alle gebruikelyke voorzorgen is men daaromtrent niet zeker. Dient men dezelve toe met Laxeermiddelen, dan loopt men, wel is waar, minder gevaar; doch is echter niet zeker. - Moeten de Kinderen deeze bereidingen gebruiken, dan loopt men ge-

[pagina 68]
[p. 68]

vaar om een ander ongeval zich daardoor op den hals te haalen. Welke Kinderen zyn niet meer of min geplaagd met het Zuur? En hoe ligt wordt zulks dan een Bytmiddel, een waar Vergift, niet voor de Wormen, maar voor den Lyder zelven!

Ondertusschen loopt een ieder, onbezorgd, na de Apotheek, om Wormkoekjes, waarin de Merc. wel deegelyk zyn aandeel heeft, zonder een deskundigen te raadpleegen; iets, waaromtrent het wenschelyk ware, dat bepaaling gemaakt wierd. Waarom braaken de Kinderen zomwylen, na het gebruik van dezelve? Zeker alleen door de geweldige aandoening en prikkeling der Mercur. in de maag der Lyderen; en waarlyk gelukkig voor hun, dat ze zulks weder uitwerpen!

De Lavementen, inzonderheid die met de Assa Foetida, zo sterk aangepreezen, brengen zeker gedeeltelyk nut aan; doch ik moet openhartig bekennen, meer dan eenmaal opgemerkt te hebben, dat dezelve, in plaats van hulpe aan te brengen, integendeel de toevallen verergerden. Ieder denkend mensch, die de huishouding der natuure opmerkend gadeslaat, zal moeten toestemmen, dat de Wormen loslaaten, sterven, of zich verwyderen van die middelen, welke hun onaangenaam zyn: die onder het bereik vallen van het Lavement, zyn zeker opgeruimd; doch die hooger zitten, zullen alles aanwenden om hunnen stand te houden, of zich hooger te plaatzen; van daar die benauwdheden, die toevallen, welke men na het aanwenden van hetzelve dikwyls ziet verschynen. Zou een Lavement van Melk, of eenig ander hun aangenaam vogt, niet geschikter zyn, om dezelve na den anus te lokken?

Alle de aangehaalde zwaarigheden hebben my, uit zugt voor het welzyn myner medemenschen, reeds lange doen bedagt zyn, om een minder gevaarlyk middel uit te denken, dat te gelyk smaakelyk en voldoende ware. Ik kome hier niet, gelyk de Kwakzalvers, optreeden met Geheimen, of met een onbeproefd middel, maar beveele ten sterksten aan, als altyd voldoende, het onderstaande:

℞ Mel. Alb. unc. jβ.
Pulv. Fol. Sennae subt. dr. j.
Ol. St. Anisi gutt. X.
M.

S. Alle een of twee uuren een eijerlepeltje.

[pagina 69]
[p. 69]

Zeer jonge of zwakke Kinderen gebruiken 3 a 4 maal 's daags een eijerlepeltje; mids men vermindere, of geheel ophoude, wanneer de ontlasting te veel is: ook kan men hetzelve zonder de pulv. Sennae laaten gebruiken. Bejaarden en Kinderen kunnen gebruik maaken van dit eenvoudig, maar voortreffelyk middel. Kunstgenooten zullen den Schryver verplichten met proeven. Voor het overige blyft alles, wat door deskundigen geleerd en gebezigd wordt, omtrent de diëet en het gebruiken van versterkende middelen, om de hebbelykheid en het wederkomen der Wormen te beletten, (Elixir. visc. Hoffm. zal voldoende zyn, met wat Spaanschen Wyn) in volle kragt. - Ik eindige met den wensch, dat ieder, zo veel mogelyk, zich bevlytige om nuttig te zyn.

 

P.R.

B.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken