De Vlaamse Gids. Jaargang 52

[p. 38]

Een veelbelovende vooruitgang

ETIENNE SCHOONHOVEN

De mededelingen die schepen Delwaide onlangs op het slotbanket van de internationale redersdag heeft gedaan, met betrekking tot de vooruitgang van ons goederenverkeer ter zee, hebben onrust weggenomen.

Over de Antwerpse haven wordt dikwijls zoveel gepraat en geschreven in negatieve zin, dat wij blijk mogen geven van optimisme wanneer de schepen voor handel en scheepvaart met klem van redenen betoogt dat Antwerpen in 1967 de tweede plaats heeft veroverd in de rij der Europese havens. Het goede wordt maar al te vaak verheeld, zodat men aan de verdere bloei van onze zeescheepvaart zou kunnen twijfelen, te meer daar af en toe de aandacht wordt gevestigd op onbevredigende punten. Doch onbevredigende punten zijn er in iedere haven, zelfs in Rotterdam-Europoort.

Laten wij dus eens beslist de nadruk leggen op het feit dat Antwerpen in stijgende mate werkzaam is, waarbij verdere mogelijkheden tot ontwikkeling van de goederenomzet worden geschapen. De haven dreigt niet te gronde te gaan, al komen er geen 200.000-tonners. De veelbelovende uitslagen die in het afgelopen jaar werden geboekt, zijn tot stand gekomen doordat Antwerpen zijn positie in talrijke sectoren heeft versterkt.

Uit de enge samenwerking tussen de stedelijke overheid en de privé-sector is in de Antwerpse haven een verhoogde produktiviteit ontstaan. Tempo en schaal van de groei blijken wellicht uit enkele cijfers. In 1967 bedroeg ons internationaal goederenverkeer ter zee 62,2 miljoen ton, d.i. 6,1 t.h. méér dan in het voorafgaande jaar. Dat betekent ook een stijging van 163 t.h. tegenover 1938. Zowel bij de lossingen als bij de ladingen was er in 1967 een vooruitgang waar te nemen.

Hoe komt het nu dat Antwerpen de tweede plaats in de rangschikking van de Europese havens heeft kunnen bekleden, wanneer de groei van de Gemeenschappelijke Markt in 1967 lager is geweest dan ooit sinds het ontstaan van de E.E.G.? Vele havens zijn trouwens achteruitgegaan, als gevolg van de algemene conjuncturele recessie in 1967. Wij hadden echter een flinke toename. Het goederenverkeer van de Belgisch-Luxemburgse Economische Unie ging eveneens vooruit, met 3,8 t.h., terwijl de totale doorvoer met 14,4 t.h. steeg. Daar de internationale conjunctuur weer aantrekt, schijnt zich deze lijn in het huidige jaar voort te zetten.

Voor een belangrijk deel is de uitbreiding van ons goederenverkeer ter zee te wijten aan de modernisering van de havenuitrusting en aan het vestigen van talrijke industrieën in het steeds groter wordende havenareaal. En er bestaat meer dan een reden die doet verwachten dat de industrieën onze goederenomzet zullen opdrijven, doordat de produktie zal toenemen in verhouding tot de expansie van reeds gevestigde firma's of het in werking treden van nieuwe bedrijven.

Maar het is ook volkomen duidelijk dat het goederenverkeer ter zee te Antwerpen aanzienlijk is gestegen als gevolg van de toenemende tonnenmaat der koopvaardijschepen. Sedert enkele jaren kunnen méér goederen worden vervoerd met minder vaartuigen. En wanneer uit de cijfers van ons scheepsverkeer blijkt dat in 1967 méér eenheden onze wereldhaven hebben aangedaan dan in 1966, hoeven wij ons er niet over te verwonderen dat de goederenomzet bij ons aanmerkelijk is verhoogd.

[p. 39]

Om aan de naoorlogse ontwikkeling van het vervoer en van de scheepstonnage te beantwoorden, was een snelle groei van het havenareaal vereist. Het tienjarenplan, dat maar steeds wordt aangevuld, biedt de internationale scheepvaart de mogelijkheid onze haven veelvoudig te gebruiken. Dat is er dan ook de reden van geweest dat men in Antwerpen niet heeft geaarzeld alles in het werk te stellen om b.v. de aanvoer van ruwe olie en van het conventionele stukgoed in hoge mate uit te breiden, en om de uitrusting met betrekking tot nieuwe vervoermethodes (laadkistensysteem, roll on-roll off, enz.) te verstevigen.

Door speciaal gebouwde terminals, en al wat erbij hoort om de ligtijden tot een minimum te herleiden, is de weerstandskracht van de Antwerpse haven verrassend groot geworden. Op de internationale redersdag heeft schepen Delwaide trouwens gewezen op de parallel die te constateren valt tussen de industriële uitbreiding van het havengebied en de groei der installaties voor de behandeling, verscheping, stockage, enz., van goederen. Het is duidelijk dat een belangrijk deel van de gezamenlijke inspanning van de stad en de privé-sector de zeescheepvaart rechtstreeks ten goede komt, waarbij in de allereerste plaats moet worden gedacht aan de verhoogde sluiscapaciteit en aan de modernisering van de uitrusting, met name de toepassing van nieuwe technieken.

Maar de toenemende belangstelling van de reders voor Antwerpen heeft nog andere oorzaken. Wij zijn de eerste lijnhaven van het vasteland. En als men het zo bekijken wil, is er steeds een omvangrijke retourlading aanwezig. Stapelplaatsen die de doorvoer in de hand werken ontbreken ook niet. Er is bovendien de zeer gunstige ligging ten opzichte van het achterland.

Antwerpen is meer dan ooit een sleutelpunt in het internationaal goederenverkeer ter zee. Dit geeft aanleiding tot optimisme.

Een gebeurtenis van de grootste betekenis voor de Antwerpse haven is tevens de verbetering van de Schelde. Tien jaar geleden bedroeg de maximale toegelaten diepgang slechts 35 voet. Koopvaardijschepen met een diepgang van 39,40 en 41 voet kunnen thans de Antwerpse haven veilig aandoen. Uitzonderlijk bereikt men zelfs 42 voet. En het ligt in de bedoeling de bevaarbaarheid van de rivier verder te verbeteren, met het oog op de ontvangst van ruimere tankers en bulkcarriers, b.v. ertsschepen van 80.000 ton draagvermogen.

Ten slotte zij opgemerkt dat als gevolg van de uitbreiding die wij tot dusver hebben gekend, de uitgifte van gronden aan zeehavenindustrieën ten einde is gebracht. Ruimtemogelijkheden dienen thans op de linkeroever te worden gezocht. Om het tot een bevredigende oplossing te brengen, verdient, naar ons oordeel, iedere kritisch-opbouwende suggestie de aandacht, in de veronderstelling dat uitgangspunten worden geboden voor het verder onderzoek van de ontsluiting van de haven van Antwerpen.

E. Schoonhoven